Lean Manufacturing

1

บทนนน
ลลีน (Lean) คคืออะไร (What is Lean ?)
มมัน”

- Lean ตามพจนานนุกรมหมายถถึง “ผอม” หรคือ “เนคืนื้ อไมม่มลี

การผลลิตแบบลลีน (Lean Manufacturing)

- คคือ “การใชช้หลมักการชนุดหนถึนึ่งในการระบนุและกกาจมัดความ

สสูญเปลม่า เพคืนึ่อสม่งมอบสลินคช้าทลีนึ่ลสูกคช้าตช้องการ และทมันเวลา” หรคือ

กลม่าวอลีกนมัยหนถึนึ่ง ลลีน คคือ ปรมัชญาในการผลลิต ทลีนึ่ถคือวม่าความสสูญเปลม่า
เปป็ นตมัวทกาใหช้เวลาทลีนึ่ใชช้ในการผลลิตยาวนานขถึนื้น และควรมลีการนกา
เทคนลิคตม่างๆ มาใชช้ในการกกาจมัดความสสูญเปลม่าออกไป
ความสสูญเปลม่า(Waste / Muda / NVA) 7 ประการ

- คคือ การกระทกาใดๆ กป็ตามทลีนึ่ใชช้ทรมัพยากรไป ไมม่วม่าจะเปป็ น

แรงงาน วมัตถนุดลิบ เวลา เงลิน หรคืออคืนึ่นๆ แตม่ไมม่ทกาใหช้สลินคช้าหรคือ
บรลิการเกลิด “คนุณคม่าหรคือการเปลลีนึ่ยนแปลง”

ภาษาญลีนึ่ปม่นุนเรลียกความสสูญเปลม่าวม่า "มนุดะ (Muda)"

2

1. การมลีของเสลีย (Defect)

2. การผลลิตทลีนึ่มากเกลินไปโดยไมม่จกาเปป็ น (Over Production)
3. การมลีสลินคช้าคงคลมังมากเกลินความจกาเปป็ น (Unnesscessary

Inventory) สสูญเปลม่าเนคืนึ่องจากใชช้ตช้นทนุนกม่อนเวลาทลีนึ่จกาเปป็ น การ
ทกางานลม่วงเวลาเพคืนึ่อสรช้าง WIP (Work In Process) โดยไมม่จกาเปป็ น
ควรใชช้หลมักการผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี (JIT)

4. การมลีกระบวนการทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnesscessary Processing)

5. การเคลคืนึ่อนไหวรม่างกายทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnesscessary Motion)
6 การขนสม่งทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnesscessary Transportation)
7. การรอคอย (Waiting)

ขช้อทลีนึ่ 8 กกาหนดขถึนื้นเปป็ นการสสูญเสลียแบบใหมม่ศมักยภาพหรคือความคลิด
สรช้างสรรคค์ของพนมักงานทลีนึ่ไมม่ถสูกนกามาใชช้ประโยชนค์อยม่างเตป็มทลีนึ่
(Underutilized People)

3

การมลีของเสลีย (Defects) กม่อใหช้เกลิดปมั ญหา
1. ตช้นทนุนวมัตถนุดลิบ เครคืนึ่องจมักร แรงงาน สสูญเสลียไปโดย เปลม่า
ประโยชนค์

2. สลินื้นเปลคืองสถานทลีนึ่และคม่าใชช้จม่ายในการจมัดเกป็บและกกาจมัดของเสลีย
3. เกลิดการทกางานซกนื้าเพคืนึ่อแกช้ไขงาน
4. เกลิดตช้นทนุนคม่าเสลียโอกาส

5

กนรปรรับปรรุง

1. มลีมาตรฐานของงานและมาตรฐานของวมัตถนุดลิบทลีนึ่ถสูกตช้อง
2. พนมักงานตช้องปฏลิบมัตงลิ านใหช้ถสูกตช้องตามมาตรฐานตมันื้งแตม่แรก

3. พยายามปรมับปรนุงอนุปกรณค์ทนึ่ส
ลี ามารถปช้ องกมันการทกางานทลีนึ่ผลิด
พลาด (Poka-Yoke)

4

4. ฝถึ กใหช้พนมักงานมลีจลิตสกานถึกทางดช้านคนุณภาพ
5. ใหช้มลีการตอบสนองขช้อมสูลทางดช้านคนุณภาพอยม่างรวดเรป็วในทนุกขมันื้น
ตอนการผลลิต (Quick response system)

การผลลิตมากเกลินความจกาเปป็ น กม่อใหช้เกลิดปมั ญหา

1. เสลียวมัตถนุดลิบ การทกางานของเครคืนึ่องจมักร แรงงานคน
2. เสลียเวลาขนยช้าย, ยช้ายไปแลช้วกป็ยช้ายมา
3. เปลคืองพคืนื้ นทลีนึ่จมัดเกป็บ

4. ขาดความปลอดภมัย ของมากอาจกลีดขวางและดสูแลลกาบากอาจ
พลมัดลช้ม

5. เปลคืองเวลาการผลลิต

6. ของเสลียไมม่ไดช้ร มับการแกช้ไขทมันทลี
กนรปรรับปรรุง

1. บการนุงรมักษาเครคืนึ่องจมักรใหช้มลีสภาพพรช้อมผลลิตตลอดเวลา
2. ลดเวลาการตมันื้งเครคืนึ่องจมักร โดยศถึกษาเวลาในการตมันื้งเครคืนึ่องจมักร
จากนมันื้นทกาการปรมับปรนุง

- จมัดเตรลียมเครคืนึ่องมคือและอนุปกรณค์ใหช้พรช้อมกม่อนเรลินึ่มตมันื้งเครคืนึ่อง

- แยกขมันื้นตอนทลีนึ่ทกาไดช้ในขณะทลีนึ่เครคืนึ่องจมักรยมังทกางานอยม่อ
สู อกจาก
ขมันื้นตอนทลีนึ่ตช้องทกาเมคืนึ่อเครคืนึ่องจมักรหยนุดเทม่านมันื้น

- จมัดลกาดมับขมันื้นตอนในการตมันื้งเครคืนึ่องจมักรใหช้เหมาะสม
- กระจายงานอยม่างเหมาะสมโดยไมม่ใหช้เกลิดการรองาน

- จมัดหา/ทกาอนุปกรณค์เพคืนึ่อชม่วยในการกกาหนดตกาแหนม่งอยม่างรวดเรป็ว
3. ปรมับปรนุงขมันื้นตอนทลีนึ่เปป็ นคอขวด (Bottle-neck) ในกระบวนการ
เพคืนึ่อลดรอบเวลาการผลลิต

4. ผลลิตในปรลิมาณและเวลาทลีนึ่ตช้องการเทม่านมันื้น

5

5. ฝถึ กใหช้พนมักงานมลีทมักษะหลายอยม่าง
การมลีสลินคช้าคงคลมังมากเกลินความจกาเปป็ น กม่อใหช้เกลิดปมั ญหา
1. ใชช้พนทลี
คืนื้ นึ่จมัดเกป็บมาก
2. ตช้นทนุนจม

3. วมัสดนุเสคืนึ่อมคนุณภาพ (หากระบบการควบคนุมวมัสดนุคงคลมังไมม่ดลีพอ)
4. สมังนึ่ ซคืนื้ อซกนื้าซช้อน (หากระบบการควบคนุมวมัสดนุคงคลมังไมม่เพลียงพอ)
5. ตช้องการแรงงานและการจมัดการมาก

กนรไหลของผลลิตภรัณฑฑ์ (Flow) ไมม่ดดีเทม่นทดีที่ควร

ช้าส
กาเ
รป็จ
รสูป

ถนุด
ลิบ

สลิน
ค

วมัต

ทะเลของสลินคค้น
การจมัดตาราง
การผลลิตทลีนึ่ไมม่ดลี

คงคลรั
งภาพ
ปมั ญหาคนุณ

เครคืนึ่องจมักรเสลีย
ระยะการขนยช้าย
ทลีนึ่นาว

การขาด

การบาลานซค์สาย

การทกา 5ส

ทลีนึ่ไมม่ดลี

ระยะเวลาในการ
ปมั ญหาการสม่งมอบ
จากคม่สูคช้า

การสคืนึ่อสาร

Set-Up ทลีนึ่นาน

การขาดงาน

สสินคค้าคงคลลังททที่มาก เปรทยบเสมมือนนนน าททที่

ทนาใหค้เรมือแลล่นไปไดค้ (การผลสิตเดสิม) แตล่มลัน
ซล่อนปลั ญหาอมืที่น

7

6

. “นนน าลดตอ

วตมั
ถนุด
ลิบ

การจมัดตาราง
การผลลิตทลีนึ่ไมม่ดลี

เครคืนึ่องจมักรเสลีย
ระยะการขนยช้าย

การทกา 5ส

ทลีนึ่ไมม่ดลี

ระยะเวลาในการ
ปมั ญหาการสม่งมอบ

ทลีนึ่นาว

จากคม่สูคช้า

สลิน
ค
การขาด

การบาลานซค์สาย

ปมั ญหาคนุณภาพ

ช้าส
กาเ
รป็จ
รสูป

ผผุด”
การสคืนึ่อสาร

Set-Up ทลีนึ่นาน

การขาดงาน

พอสสินคค้าคงคลลังลด ปลั ญหากก็โผลล่
7

กนรปรรับปรรุง
1. กกาหนดระดมับในการจมัดเกป็บ มลีจนุดสมังนึ่ ซคืนื้ อทลีนึ่ชมัดเจน

2. ควบคนุมปรลิมาณวมัสดนุโดยใชช้เทคนลิคการควบคนุมดช้วยการมองเหป็น
(Visual control) เพคืนึ่อใหช้สามารถเขช้าใจและสมังเกตไดช้งม่าย

3. ใชช้ระบบเขช้ากม่อน-ออกกม่อน (First in first out) เพคืนึ่อปช้ องกมันไมม่
ใหช้มวลี ส
มั ดนุตกคช้างเปป็ นเวลานาน

4. วลิเคราะหค์หาวมัสดนุทดแทน (Value engineering) ทลีนึ่ สามารถสมังนึ่ ซคืนื้ อ
ไดช้งม่ายมาใชช้แทน เพคืนึ่อลดปรลิมาณวมัสดนุทนึ่ต
ลี ช้องทกา
กนรจรัดเกก็บ

การมลีกระบวนการทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnecessary Processing) กม่อใหช้
เกลิดปมั ญหา

1. เกลิดตช้นทนุนทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นของการทกางาน

2. สสูญเสลียพคืนื้ นทลีนึ่การทกางานสกาหรมับกระบวนการนมันื้นๆ
3. ใชช้เครคืนึ่องจมักร แรงงาน และทรมัพยากร โดยไมม่กม่อใหช้เกลิดมสูลคม่า
เพลินึ่มแกม่ผลลิตภมัณฑค์

7

กนรปรรับปรรุง
1. วลิเคราะหค์กระบวนการผลลิตโดยใชช้ Operation process chart

2. ใชช้หลมักการ 5 W 1 H เพคืนึ่อวลิเคราะหค์ความจกาเปป็ นของแตม่ละ
กระบวนการ

3. หากระบวนการทดแทนทลีนึ่กม่อใหช้เกลิดผลลมัพธค์ของงานอยม่าง
เดลียวกมัน
การเคลคืนึ่อนไหวรม่างกายทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnecessary Motion) กม่อใหช้
เกลิดปมั ญหา

1. ทกาใหช้สญ
สู เสลียเวลาในการผลลิตและเกลิดความเมคืนึ่อยลช้า

8

กนรปรรับปรรุง
1. ศถึกษาการเคลคืนึ่อนไหว (Motion study)เพคืนึ่อปรมับปรนุงวลิธลีการ

ทกางานใหช้เกลิดการเคลคืนึ่อนไหวนช้อยทลีนึ่สนุดและเหมาะสมทลีนึ่สนุดตามหลมัก
การยศาสตรค์ (Ergonomics) เทม่าทลีนึ่จะทกาไดช้

2. จมัดสภาพการทกางาน (Working condition) ใหช้เหมาะสม
3. ปรมับปรนุงเครคืนึ่องมคือและอนุปกรณค์ในการทกางานใหช้เหมาะสมกมับ
สภาพรม่างกายของผช้ป
สู ฏลิบมัตลิงาน

4. ทกาอนุปกรณค์ชม่วยในการจมับยถึดชลินื้นงาน (Jig, Fixtures) เพคืนึ่อใหช้
สามารถทกางานไดช้อยม่างสะดวกรวดเรป็วมากยลินึ่งขถึนื้น

การขนยช้ายทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น (Unnecessary Transportation) กม่อใหช้เกลิด
ปมั ญหา

การขนสม่ง ขนยช้ายทลีนึ่มากเกลินไปหรคือมลีระยะทางทลีนึ่ยาวไกล สม่ง

ผลกระทบตม่อตช้นทนุนและเวลาในการผลลิต
ปมั ญหา คคือ

1. ตช้นทนุนในการขนสม่ง ไดช้แกม่ เชคืนื้ อเพลลิง แรงงาน
2. เสลียเวลาในการผลลิต

3. วมัสดนุเสลียหายหากวลิธลีการขนสม่งไมม่เหมาะสม
4. เกลิดอนุบมัตลิเหตนุหากขาดความระมมัดระวมังในการขนสม่ง

9

การรอคอย (Waiting) กม่อใหช้เกลิดปมั ญหา

1.ตช้นทนุนทลีนึ่สญ
สู เปลม่าของแรงงาน เครคืนึ่องจมักร และคม่าโสหช้นุย ทลีนึ่ไมม่กม่อ
ใหช้เกลิดมสูลคม่าเพลินึ่ม

2. เกลิดตช้นทนุนคม่าเสลียโอกาส
3. เกลิดปมั ญหาเรคืนึ่องขวมัญและกกาลมังใจ

10

ผลลมัพธค์ทนึ่ท
ลี นุกคนตช้องการจากการผลลิต

โดยทมัวนึ่ ไปในการผลลิตเรามม่งนุ หวมังทลีนึ่จะไดช้ 3 สลินึ่งเหลม่านลีนื้เปป็ นอยม่าง

นช้อยจากการผลลิต โดยเรลียกวม่าเปป็ นหลมักการ QCD คคือ
1.

สลินคช้ามลีคนุณภาพดลี (Quality)

2.

ตช้นทนุนการผลลิตตกนึ่า (Cost)

3.

จมัดสม่งไดช้ตามตช้องการ ปรลิมาณและเวลา (Delivery) สม่งของดลี

ราคาถสูก ทมันเวลา ตรงความตช้องการ ลสูกคช้าเกลิดความพถึงพอใจ
(Customer Satisfaction)
คนุณคม่า(Value) คคืออะไร?

1. สลินึ่งทลีนึ่มลีประโยชนค์ หรคือมลีมสูลคม่าสสูง
2. การแลกเปลลีนึ่ยนในสลินึ่งทลีนึ่ลสูกคช้ายลินดลีจม่าย

3. สมัดสม่วนระหวม่างประโยชนค์การใชช้งานและตช้นทนุนคม่าใชช้จม่าย
Value

=
Cost Function

กลิจกรรมสามารถแบม่งไดช้ 2 ประเภท ดมังนลีนื้

1. กลิจกรรมทลีนึ่มลีคนุณคม่า (Value Added Activity : VA)

กลิจกรรมทลีนึ่กม่อใหช้เกลิดการเปลลีนึ่ยนแปลงรสูปรม่างของวมัตถนุดลิบ หรคือ

ขช้อมสูลขม่าวสาร ใหช้เปป็ นไปตามความตช้องการของลสูกคช้า

11

2.

กลิจกรรมทลีนึ่ไมม่มลีคนุณคม่า (Non Value Added Activity : NVA)

กลิจกรรมทลีนึ่ใชช้เวลา ทรมัพยากร หรคือ พคืนื้ นทลีนึ่ แตม่ไมม่ไดช้ทกาใหช้รสูปรม่าง

หรคือคนุณสมบมัตลิของชลินื้นงานเปลลีนึ่ยนแปลงไป หรคือไมม่ตอบสนองความ
ตช้องการของลสูกคช้า หรคือไมม่ไดช้เพลินึ่มมสูลคม่าใหช้กมับตมัวผลลิตภมัณฑค์ แบม่ง
ออกเปป็ น 2ประเภท

ไมม่มลีคนุณคม่าแตม่จกาเปป็ นตช้องทกา (ชนลิดทลีนึ่ 1) เชม่น การตรวจสอบ

การขนยช้าย เปป็ นตช้น

ไมม่มลีคนุณคม่าและไมม่จกาเปป็ นตช้องทกา (ชนลิดทลีนึ่ 2) เชม่น การบมันทถึก

ขช้อมสูลทลีนึ่ไมม่ไดช้ใชช้งาน การผลลิตของเสลีย การผลลิตเกลินความตช้องการ
เปป็ นตช้น

หลมักการ 4 ศสูนยค์ (4 Zero)
1. ของเสลียเปป็ นศสูนยค์ (Zero Defect) เนคืนึ่องจากของเสลีย เปป็ นตช้นทนุน

2. การรอคอยเปป็ นศสูนยค์ (Zero Delay) เนคืนึ่องจากการรอคอยทกาใหช้ใชช้
ประโยชนค์จากตช้นทนุนทลีนึ่จม่ายออกไปไมม่คช้นุมคม่า

3. วมัสดนุคงคลมังเปป็ นศสูนยค์ (Zero Inventory) เนคืนึ่องจากวมัสดนุคงคลมัง
เปป็ นตช้นทนุนเชม่นกมัน โดยทมัวนึ่ ไปวมัสดนุคงคลมังในโรงงานมลีอยม่สู 3 ชนลิด

ไดช้แกม่ วมัตถนุดลิบ (Raw Material) งานระหวม่างทกา (WIP : Work In
Process) และสลินคช้าสกาเรป็จรสูปเพคืนึ่อรอจกาหนม่าย (FGI : Finished
Good Inventory)

4. อนุบมัตลิเหตนุเปป็ นศสูนยค์ (Zero Accident) เนคืนึ่องจากเมคืนึ่อมลีอนุบมัตลิเหตนุ

เกลิดขถึนื้นจะมลีแตม่ความสสูญเสลีย ไมม่วม่าจะเปป็ นชลีวลิต ทรมัพยค์สลิน การบาด
เจป็บ การหยนุดผลลิต หรคือแมช้กระทมังนึ่ ขวมัญกกาลมังใจกป็ตาม

12

คกาวม่าศสูนยค์ทนื้ งมั 4 ศสูนยค์เปป็ นคกาอนุดมคตลิ คคือ ไมม่สามารถทกาใหช้เกลิด
ขถึนื้นจรลิงไดช้ แตม่มลีวมัตถนุประสงคค์คคือทกาใหช้ทนื้ งมั 4 สลินึ่งนมันื้นมลีคม่านช้อยทลีนึ่สนุดจน
เขช้าใกลช้ศสูนยค์ และยมังคงตอบสนองความพถึงพอใจของลสูกคช้าไดช้ดลีอยม่สู
แนวคลิดลลีน (Lean Thinking)

ระบบการผลลิตแบบลลีน (Lean Manufacturing System)
ระบบการผลลิตทลีนึ่มม่นุงเนช้นเรคืนึ่องการไหล (Flow) ของงาน โดย

กกาจมัดความสสูญเปลม่า (Waste) ตม่างๆ ของงาน เพลินึ่มคนุณคม่า(Value)
ใหช้กมับตมัวสลินคช้าอยม่างตม่อเนคืนึ่อง เพคืนึ่อใหช้ลสูกคช้าเกลิดความพถึงพอใจสสูงสนุด
ประกอบดช้วย 5 องคค์ประกอบหลมัก
1.
2.

การระบนุคณ
นุ คม่าของสลินคช้าหรคือบรลิการ (Specify Value)

การแสดงสายธารแหม่งคนุณคม่าหรคือแผนผมังแหม่งคนุณคม่า (Value

Stream)
3.

การทกาใหช้คนุณคม่าเกลิดการไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่อง (Flow)

4.

การใหช้ลสูกคช้าเปป็ นผช้สูดงมั คนุณคม่าจากกระบวนการ (Pull)

5.

การสรช้างคนุณคม่าและการกกาจมัดความสสูญเสลียอยม่างตม่อเนคืนึ่อง

(Perfection)

กนรระบรุครุณคม่นของสลินคค้นหรรือบรลิกนร (Specify Value)

ในแนวคลิดนลีนื้เสนอใหช้สามารถระบนุคนุณคม่าของผลลิตภมัณฑค์หรคือ

บรลิการใหช้ไดช้ วม่าคนุณคม่าของสลินคช้าทลีนึ่ผลลิตมลีคนุณคม่าอยม่สูทนึ่ใลี ด ตรงกมับความ

13

ตช้องการของลสูกคช้าหรคือไมม่ การระบนุวม่าสลินคช้าหรคือบรลิการ มลีคนุณคม่าอยม่สู
ทลีนึ่ใด อาจะเปรลียบเทลียบกมับคม่สูแขม่ง (Benchmarking) กป็ไดช้ แตม่จกาเปป็ น
ตช้องมองในมนุมของลสูกคช้า(Customer’s Perspective) ไมม่ใชม่มนุมมอง

ของผช้ผ
สู ลลิต(Producer Perspective) การทลีนึ่สามารถระบนุไดช้วม่า สลินคช้า
หรคือบรลิการ ทลีนึ่เปป็ นผลลิตผลขององคค์กรมลีคนุณคม่าอยม่างไรนมันื้น นมับเปป็ น
บมันไดขมันื้นแรกของแนวคลิดลลีน ซถึนึ่งจะทกาใหช้ลสูกคช้าเกลิดความพถึงพอใจ
ในขมันื้นตอนนลีนื้ อาจใชช้เทคนลิคของ QFD (Quality Function
Deployment) ไดช้

เทคนลิคของ QFD เปป็ นเทคนลิคทลีนึ่นกาความตช้องการของลสูกคช้ามา

วลิเคราะหค์ เปรลียบเทลียบกมับความสามารถของตนเองและคม่สูแขม่ง ใน

การบรรลนุ ซถึนึ่งความตช้องการของลสูกคช้านมันื้น เพคืนึ่อหาหนทางในการตอบ
สนองความตช้องการของลสูกคช้า เปป็ นการนกาความตช้องการของลสูกคช้า

มากกาหนดสลินึ่งทลีนึ่ตช้องทกา ดมังนมันื้น กรสรช้างความตช้องการของลสูกคช้า ถคือ
เปป็ นสลินึ่งสกาคมัญยลินึ่ง

ผช้สูผลลิตหรคือผช้สูใหช้บรลิการพถึงระลถึกเสมอวม่า

เสมอ

1 คนุณคม่าของสลินคช้าหรคือบรลิการจะถสูกตมัดสลินโดยลนุกคช้า
2 ผช้สูผลลิตหรคือผช้สูใหช้บรลิการมลีหนช้าทลีนึ่ในการสรช้างคนุณคม่านมันื้น

ใหช้แกม่สลินคช้าหรคือบรการทลีนึ่จะนกาเสนอออกสม่สูตลาด

3 ความตช้องการของลสูกคช้าและเสลียงตอบ

กลมับ(Feedback) คคือ สลินึ่งทลีนึ่กกาหนดวม่า ผช้สูผลลิตหรคือผช้สูใหช้บรลิการจกาเปป็ น
จะตช้องทกาอะไรตม่อไปในการพมัฒนาสลินคช้าและบรลิการ เพคืนึ่อความพถึง
พอใจของลสูกคช้า

การแสดงสายธารแหม่งคนุณคม่า (Identify Value Stream)

14

การแสดงสายธารแหม่งคนุณคม่า คคือการจมัดทกาผมังแหม่งคนุณคม่า
(Value Stream Mapping : VSM) ซถึงเม่ ปป็ นการระบนุกลิจกรรมทลีนึ่ตช้อง
ทกาทมันื้งหมด ตมันื้งแตม่ร มับวมัตถนุดลิบเขช้าทลีนึ่ประตสูโรงงานของผช้สูผลลิต จน
กระทมังนึ่ สลินคช้าไดช้ถสูกสม่งถถึงประตสูโรงงานของบรลิษมัทลสูกคช้า

การจมัดทกาผมังแหม่งคนุณคม่า จะทกาใหช้มองเหป็นกระบวนการทมันื้ง

ระบบ และสามารถมองเหป็นความสสูญเปลม่า (Muda) ไดช้งม่าย และยมัง
มลีประโยชนค์ในการสคืนึ่อสารกมับบนุคคลอคืนึ่นอลีกดช้วย สลินึ่งทลีนึ่จะเหป็นจากการ
ทกาผมังแหม่งคนุณคม่า ไดช้แกม่

1 หลายๆกระบวนการเปป็ นกระบวนการทลีนึ่มลีคนุณคม่า และตช้องทกา

อยม่างหลลีกเลลีนึ่ยงไมม่ไดช้ บรลิเวณเหลม่านลีนื้เปป็ นบรลิเวณทลีนึ่ควรใหช้การใสม่ใจ
อยม่างยลินึ่ง

2 หลายๆกระบวนการเปป็ นกระบวนกสรทลีนึ่ไมม่มลีคนุณคม่า แตม่

จกาเปป็ นตช้องทกา โดยไมม่สามารถหลลีกเลลีนึ่ยงไดช้

3 หลายๆกระบวนการเปป็ นกระบวนการทลีนึ่ ไมม่มลีคนุณคม่าและ

สามารถยกเลลิกไดช้ทมันทลี

รสูปแสดงผมังแหม่ง
คนุณคม่า

15

การทกาใหช้คนุณคม่าเกลิดการไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่อง(Flow)
การทกาใหช้คนุณคม่าเกลิดการไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่องคคือ การทกาใหช้สาย

การผลลิต สามารถปฏลิบมัตลิงานไดช้อยม่างสมกนึ่าเสมอตลอดเวลา โดยไมม่มลี
การขมัดขวาง หรคือหยนุดการผลลิตดช้วยเหตนุอมันใดกป็ตาม

การไหลของงาน(Flow) ถคือวม่าเปป็ นหมัวใจของระบบการผลลิต

แบบลลีน และเปป็ นจนุดเรลินึ่มตช้นทลีนึ่จะตช้องทกาใหช้เกลิดขถึนื้นกม่อนทลีนึ่จะทกาการ
ตลิดตมันื้งระบบอคืนึ่นๆของลลีนตม่อไป

การทกาใหช้สายการผลลิตเดการไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่อง(Continuous

Flow) สามารถทกาไดช้ดงมั นลีนื้ คคือ

1. อยม่าใหช้เครคืนึ่องจมักวม่างงานดช้วยเหตนุอมันใดกป็ตาม(Idle)

2. หากเครคืนึ่องจมักเสลีย (Breakdown) หรคือออกนอกการ
ควบคนุม(Out of control) ตช้องแกช้ไขใหช้กลมับสม่ส
สู ภาวะปกตลิใหช้เรป็วทลีนึ่สนุด

16

3. การบการนุงรมักษาเครคืนึ่องจมักรเชลิงปช้ องกมัน (Preventive
Maintenance : PM) เปป็ นสลินึ่งทลีนึ่ตช้องใชช้เวลาใหช้นช้อยทลีนึ่สนุด แมช้วม่าจะอยม่สู

ในแผลการผลลิตกป็ตาม เพราะบางกรณลี ไมม่สามารถควบคนุมเวลานลีนื้ไดช้
4. อยม่าขมัดจมังหวะการผลลิต ดช้วยเหตนุอมันใดกป็ตาม

5. จมัดกกาลมังการผลลิตของแตม่ละกระบวนการใหช้มลีความสมดนุล
กมัน (Line Balancing) ซถึนึ่งจะทกาใหช้ ไมม่มลีการกองรอของงานหรคือเกลิด
การคอขวดขถึนื้น

6. ลดปรลิมาณการขนยช้าย

7. ลดการเกป็บงานเพคืนึ่อรอการผลลิต (Waiting)
8. จมัดผมังโรงงาน (Line Layout) ใหช้เหมาะสม

การใหช้ลสูกคช้าเปป็ นผช้สูดงถึ คนุณคม่าจากกระบวนการ (Pull)
การใหช้ลนุกคช้าเปป็ นผช้สูดงถึ คนุณคม่าจากกระบวนการคคือ การทกาการ

ผลลิต เมคืนึ่อลสูกคช้ามลีความตช้องการสลินคช้านมันื้น และผลลิตแคม่เพลียงพอกมับทลีนึ่
ลสูกคช้าตช้องการ โดยหมายถถึงทมันื้งลสูกคช้าภายในและลสูกคช้าภายนอก

เปป็ นการผลลิตทลีนึ่เขช้าใกลช้กมับลมักษณะของการผลลิตตามสมังนึ่ (Made to
order) ไมม่ใชม่การผลลิตเพคืนึ่อเกป็บและรอการขาย (Made to Stock) ซถึนึ่ง
การผลลิตเพคืนึ่อเกป็บและรอการขายถอเปป็ นความสสูญเปลม่าชนลิดหนถึนึ่งทลีนึ่
เกลิดขถึนื้นเพราะการรอคอย (Waiting)

ในหมัวขช้อนลีนื้ เปป็ นการบอกใหช้ผช้สูผลลิตทกางานแบบยช้อนหลมัง

(Work Backward) คคือ การนกาความตช้องการของลสูกคช้า (Customer
Requirements) มากกาหนดการทกางาน ไมม่ใชม่ทกาออกไปเพคืนึ่อรอลสูกคช้า
มาซคืนื้ อ การผลลิตตช้องทกาเมคืนึ่อลสูกคช้าตช้องการจรลิงๆ ไมม่ใชม่ผลลิตตาม

แผนการผลลิตของผช้สูผลลิตหรคือการผลลิตตามการพยากรณค์ยอดขาย

17

ในการใชช้ระบบดถึงใหช้สมบสูรณค์แบบใหช้ใชช้กมับทมันื้งลสูกคช้าภายนอก
ซถึนึ่งกป็คคือ บรลิษมัทหรคือบนุคคลทลีนึ่ซอสลิ
คืนื้ นคช้าจากเราและกมับทมันื้งลสูกคช้าภายใน
ซถึนึ่งกป็คคือ บนุคคลหรคือหนม่วยงานทลีนึ่เราตช้องใหช้การสนมับสนนุนแกม่เขาหรคือ
บนุคคลทลีนึ่ไดช้ร มับผลกระทบจากการทกางานของเรา

การสรช้างคนุณคม่าและกกาจมัดความสสูญเปลม่าอยม่างตม่อ

เนคืนึ่อง(Perfection)

หลมังจากทลีนึ่เขช้าใจความตช้องการของลสูกคช้า รช้สูและเขช้าใจในสลินคช้า

ทลีนึ่ผลลิต จมัดทกาผมังของคนุณคม่า และใหช้ลสูกคช้าเปป็ นผช้สูดงถึ งาน และกกาหนด

กลิจกรรมในการผลลิตแลช้ว ตม่อมากป็คคือ การพยายามเพลินึ่มคนุณคม่า ใหช้กมับ
สลินคช้าและบรลิการอยม่างตม่อเนคืนึ่อง รวมถถึงการคช้นหาความสสูญเปลม่าใหช้

พบและกกาจมัดอยม่างตม่อเนคืนึ่องตลอดไป ซถึนึ่งกป็คคือ แนวคลิดของ PDCA
(Plan Do Check Act) นมัน
นึ่ เอง

ผลทลีนึ่ไดช้จากการมลีระบบการผลลิตแบบลลีน
ไดช้มลีการพลิสสูจนค์โดยการปฏลิบมัตกมันมาแลช้ววม่า การมลีระบบบการ

ผลลิตแบบลลีน จะทกาใหช้เกลิดสลินึ่งเหลม่านลีนื้ขนื้ น
ถึ ไดช้แกม่

1. สลินคช้าคงคลมังลดลง ในระดมับทลีนึ่ยงมั คงตอบสนองตม่อความ

ตช้องการของลสูกคช้าไดช้อยม่สู ซถึนึ่งเปป็ นการลดลงทมันื้งในสม่วนของ

วมัตถนุดลิบ(Raw Material) งานระหวม่างทกา (Work in Process) ซถึนึ่งจะ
ลดลงไดช้ระหวม่าง 30-90% และสลินคช้าสกาเรป็จรสูปทลีนึ่ผลลิตเสรป็จแลช้ว

(Finished goods) ซถึนึ่งจะลดลงไดช้ 50-90% จะเหป็นไดช้วม่า การทลีนึ่

สลินคช้าคงคลมังลดลงมลีผลตม่อตช้นทนุนทลีนึ่ลดลง โดยจะมลีเฉพาะตช้นทนุนทลีนึ่
จกาเปป็ น ทมันื้งในแงม่ของปรลิมาณและในเวลาทลีนึ่เหมาะสม

2. ผลลิตภาพเพลินึ่มขถึนื้น 5-50% ซถึนึ่งจะทกาใหช้ตช้นทนุนตม่อหนม่วยลด

ลง

18

3. เวลาในการผลลิตลดลง(Lead Time) 80-90% ทกาใหช้
สามารถปรมับเปลลีนึ่ยนการผลลิตและตอบสนองความตช้องการของ
ลสูกคช้าไดช้ดลีขนื้ น
ถึ

4 .ราคาจมัดซคืนื้ อลดลง 20-60% หากผช้สูจมัดสม่ง (Supplier) มลี

ระบบการผลลิตแบบลลีนดช้วย

ควนมเปก็ นมนของระบบกนรผลลิตแบบลดีน (Historical of Lean
Manufacturing)
ระบบการผลลิตแบบลลีนกกาเนลิดขถึนื้นในอนุตสาหกรรมการผลลิต
รถยนตค์ กลม่าวกมันวม่า ในอดลีตการผลลิตสลินคช้าตม่างๆ รวมทมันื้งรถยนตค์มลี
ลมักษณะเปป็ นแบบงานหมัตถกรรมหรคืองานฝลี มคือ (Craft / Hand

Made Production) ไมม่มลีสายการผลลิต ผช้สูผลลิตสม่วนใหญม่จะดกาเนลินการ
ผลลิตโดยอาศมัยทมักษะความชกานาญของพนมักงานเปป็ นหลมัก ดมังนมันื้น จถึง
มลีตช้นทนุนการผลลิตตม่อหนม่วยสสูง แตม่กป็สามารถผลลิตสลินคช้าไดช้หลาก

หลายชนลิดตามความตช้องการของลสูกคช้า ตม่อมาในชม่วงตช้นศตวรรษทลีนึ่
20 เฮนรลี ฟอรค์ด (Henry Ford) ผช้สูกม่อตมันื้งบรลิษมัท ฟอรค์ด มอเตอรค์ ไดช้
รลิเรลินึ่มแนวคลิดในการสรช้างสายการผลลิตใหช้มล
ลี มักษณะคลช้ายกมับการไหล
ของสายนกนื้า และถคือวม่าทนุกสลินึ่งทลีนึ่เปป็ นอนุปสรรคตม่อการเคลคืนึ่อนทลีนึ่ใน

กระบวนการคคือความสสูญเปลม่า โดยนกาเอานวมัตกรรมระบบสายพาน
ลกาเลลียงมาใชช้ในสายการประกอบรถยนตค์ (Moving Assembly
Line) ของบรลิษมัท และใชช้ชนื้ น
ลิ สม่วนมาตรฐานทลีนึ่สามารถเปลลีนึ่ยน

19

ทดแทนกมันไดช้ (Standardized Interchangeable Parts) ทกาใหช้ใชช้
เวลาในการผลลิตลดลง อยม่างไรกป็ตาม ดช้วยวลิธลีการดมังกลม่าว ทกาใหช้ชนื้ น
ลิ
สม่วนและวมัตถนุดลิบไดช้ร มับการผลลิตและสม่งตม่อไปยมังกระบวนการถมัดไป
โดยไมม่มลีการพลิจารณาถถึงความตช้องการเชม่นเดลียวกมับการผลลิตสลินคช้า
สกาเรป็จรสูป ระบบดมังกลม่าวจถึงถสูกเรลียกวม่าระบบการผลลิตแบบเนช้น

ปรลิมาณ (Mass Production) คคือผลลิตแบบปรลิมาณมาก รม่นุนการผลลิต
มลีขนาดใหญม่ เพคืนึ่อลดตช้นทนุนการผลลิตตม่อหนม่วยใหช้ตนึ่าก ลงโดยเฉพาะใน
สม่วนของตช้นทนุนทางอช้อม

ระบบการผลลิตของฟอรค์ดประสบความสกาเรป็จอยม่างยลินึ่ง กลม่าว

กมันวม่ายนุคนมันื้นในอเมรลิกาไมม่มลีใครทลีนึ่ไมม่รช้สูจมักรถยนตค์ฟอรค์ดโมเดลทลี

(Model T Ford) ซถึนึ่งเปป็ นรม่นุนยอดนลิยมทลีนึ่มลีการผลลิตและจกาหนม่าย
จกานวนมาก ถถึงแมช้วม่ารถรม่นุนนลีนื้จะมลีจกาหนม่ายเพลียงสลีเดลียว คคือสลีดกา แตม่
เนคืนึ่องจากชม่วงนมันื้นตลาดยมังคงเปป็ นของผช้สูผลลิต เพราะผช้สูผลลิตรถยนตค์มลี
จกานวนนช้อยราย แตม่ความตช้องการซคืนื้ อมลีจกานวนมาก ผลลิตเทม่าไรกป็
จกาหนม่ายไดช้หมด

อลีกหลายปลี ตม่อมา จากความสกาเรป็จของบรลิษมัท ฟอรค์ด อลิจลิ โทโย

ดะ (Eiji Toyoda) และไทอลิจลิ โอโนะ (Taiichi Ohno) ผช้สูบรลิหารของ
บรลิษมัทโตโยตช้า ไดช้พยายามนกาเอาแนวคลิดของฟอรค์ดไปปรมับปรนุง

ระบบการผลลิตของบรลิษมัทโตโยตช้าทลีนึ่ญนึ่ป
ลี ม่ นุน แตม่พวกเขาพบวม่าสภาพ
ของบรลิษมัทยมังไมม่เหมาะกมับการใชช้ระบบดมังกลม่าว เนคืนึ่องจากขณะนมันื้น

ประเทศญลีนึ่ปม่นุนอยม่สูในสภาพหลมังสงคราม ปมั จจมัยการผลลิตตม่างๆ และ
เงลินทนุนมลีจกากมัด ทกาใหช้ไมม่สามารถลงทนุนสรช้าง “ระบบการผลลิตทลีนึ่เนช้น

ปรลิมาณ” ตามแบบอยม่างของฟอรค์ดไดช้ ทมันื้งสองจถึงไดช้รม่วมกมับทลีมงาน
ของบรลิษมัทโตโยตช้า พมัฒนาระบบการผลลิตของตนเองขถึนื้นมาจาก

20

ประสบการณค์ทนึ่พ
ลี บ โดยเรลินึ่มตช้นจากการคช้นหาและแกช้ปมัญหาทลีนึ่เกลิด
ขถึนื้นในระดมับปฏลิบมัตลิการ การนกาขช้อเสนอแนะการปรมับปรนุงงานทลีนึ่ไดช้
จากพนมักงานมาทดลองปฏลิบมัตลิ และประยนุกตค์แนวคลิดของระบบซสู

เปอรค์มารค์เกป็ตหรคือระบบดถึง มาสรช้างระบบการผลลิตทลีนึ่เรลียกวม่า “ระบบ
การผลลิตแบบโตโยตช้า” (Toyota Production System) หรคือทลีนึ่รช้สูจมัก
กมันดลีในชคืนึ่อของ ระบบการผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี (Just in Time
Production System)

ปลี 1990 James P. Womack เขลียนหนมังสคือชคืนึ่อ The Machine

That Changed The World ซถึนึ่งกลม่าวถถึงประวมัตลิการผลลิตรถยนตค์

รวมถถึงศถึกษาวลิเคราะหค์โรงงานประกอบรถยนตค์ของญลีนึ่ปม่นุน อเมรลิกา

และยนุโรป และเกลิดคกาวม่า “Lean Manufacturing” ขถึนื้นเปป็ นครมันื้งแรก
James Womack ไดช้มลีโอกาสศถึกษาระบบการผลลิตแบบโตโยตช้า
(TPS) เปป็ นเวลาหลายปลี แลช้วสรนุปออกมาเปป็ นสลินึ่งทลีนึ่เขาเรลียกวม่า

แนวคลิดและการผลลิตแบบลลีน จถึงอาจกลม่าวไดช้วม่า TPS เปป็ นรากฐาน
ของระบบการผลลิตแบบลลีน

เมคืนึ่อแนวคลิด Lean และระบบการผลลิตแบบลลีน (Lean

Manufacturing) เปป็ นทลีนึ่รช้สูจมักมากขถึนื้นทมันื้งในอนุตสาหกรรมโลกและใน
บช้านเรา โรงงานตม่างๆ กป็ตช้องการเปลลีนึ่ยนระบบการผลลิตจาก Mass

Production สม่สู Lean Production หรคือ Lean Manufacturing ดช้วย
เหตนุผลตม่างๆ กมัน คคือ


ประการแรก ตช้องการมลีตช้นทนุนทลีนึ่ตนึ่าก ลง (Cost Reduction)
เพคืนึ่อเพลินึ่มความสามารถในการแขม่งขมัน (Competitiveness)
หรคือรมักษาสม่วนแบม่งทางการตลาด

21



ประการทลีนึ่ 2 ตช้องการเพลินึ่มผลลิตภาพ (Increased
Productivity) เพคืนึ่อการจมัดสม่งทลีนึ่ดลีขนื้ น
ถึ และรมักษาหรคือเพลินึ่ม
สม่วนแบม่งทางการตลาด



ประการทลีนึ่ 3 ตช้องการลด Lead Time ในการผลลิตสลินคช้า

เพคืนึ่อการจมัดสม่งทลีนึ่ตรงเวลา (On Time Delivery) และเพลินึ่ม
ความพถึงพอใจใหช้กมับลสูกคช้า (Customer Satisfaction)


ประการทลีนึ่ 4 ตช้องการมลีระบบการผลลิตทลีนึ่มลีประสลิทธลิภาพสสูง
ระดมับสากล (World Class Manufacturing) เพคืนึ่อการ
แขม่งขมันไดช้ และเปป็ นทลีนึ่ยอมรมับของลสูกคช้า



ประการทลีนึ่ 5 ลสูกคช้าใหช้ทกา จถึงจกาเปป็ นตช้องทกาเพคืนึ่อความพถึง

พอใจของลสูกคช้า อมันจะเปป็ นทลีนึ่มาของการสมังนึ่ ซคืนื้ อผลลิตภมัณฑค์


ประการทลีนึ่ 6 ลสูกคช้ามลีการประเมลินระบบการผลลิตแบบ

Lean เปรลียบเทลียบกมับผช้สูจมัดสม่ง (Supplier) รายอคืนึ่นๆ เพคืนึ่อ
พลิจารณาผลงานของผช้สูจมัดสม่ง อมันจะสม่งผลตม่อการสมังนึ่ ซคืนื้ อ
ผลลิตภมัณฑค์


ประการทลีนึ่ 7 บรลิษมัทแมม่ซนึ่งถึ อยม่สูตม่างประเทศมลีนโยบายใหช้ทกา

ซถึนึ่งไมม่วม่าจะเปลลีนึ่ยนระบบการผลลิตจาก Mass Production สม่สู
Lean Production ดช้วยเหตนุผลใดๆ กป็ตาม แนวทางทลีนึ่ตช้องตระ

เตรลียมหรคือดกาเนลินการเพคืนึ่อการเปลลีนึ่ยนแปลงครมันื้งนลีนื้ถคือวม่าเปป็ นหมัวใจ
สกาคมัญในการนกาแนวคลิดในการผลลิตแบบลลีนมาปรมับใชช้ใหช้เหมาะกมับ
อนุตสาหกรรม ซถึนึ่งอาจจะมลีแนวทางหรคือกลยนุทธค์ทนึ่แ
ลี ตกตม่างออกไป

จากของบรลิษมัทโตโยตช้า ซถึนึ่งเปป็ นตช้นแบบของการผลลิตแบบลลีนกป็เปป็ น

ไปไดช้ ความรช้สูในการนกาเครคืนึ่องมคือลลีนตม่างๆมาปรมับใชช้เปป็ นสลินึ่งสกาคมัญกป็

22

จรลิง แตม่หากปราศจากความรช้สูความเขช้าใจในปรมัชญาการผลลิตแบบลลี
นอยม่างแทช้จรลิงแลช้ว โอกาสทลีนึ่จะประสบความสกาเรป็จกป็จะเปป็ นไปไดช้

ยาก เปรลียบเสมคือนทลีนึ่บางบรลิษมัททลีนึ่คลิดวม่าแนวทางการทกา 5 ส คคือการ
“ปมั ด กวาด เชป็ด ถสู” เทม่านมันื้น กป็จะไมม่สามารถรมักษา (Sustain) วลินย
มั
ของพนมักงานทลีนึ่ทกากลิจกรรมตม่างๆ เหลม่านมันื้นไดช้ เนคืนึ่องจากพนมักงาน
ขาดความรช้สูความเขช้าใจอยม่างถม่องแทช้ การผลลิตแบบลลีนกป็เชม่น

เดลียวกมัน ใชม่วาม่ การเรลียนรช้สูในเครคืนึ่องมคือตม่างๆของลลีนจะเปป็ นกนุญแจสม่สู
ความสกาเรป็จไมม่ สลินึ่งสกาคมัญกวม่านมันื้นคคือการใหช้ความรช้สูความเขช้าใจพคืนื้ นฐาน
ของการผลลิตแบบลลีน ความจกาเปป็ นในการเปลลีนึ่ยนแปลงแนวทางใน

การทกางาน แลช้วอธลิบายใหช้เหป็นภาพวม่าลลีนจะชม่วยใหช้บรลิษมัทประสบผล

สกาเรป็จไดช้อยม่างไร รวมถถึงการวมัดผลงานของพนมักงานทลีนึ่เกลีนึ่ยวเนคืนึ่องกมับ
ตมัววมัดของลลีนตม่างหาก ทลีนึ่เปป็ นหมัวใจหลมักของการนกาลลีนไปปฏลิบมัตลิใหช้
ประสบผลสกาเรป็จ ตช้นทนุนโดยปกตลิทนึ่แ
ลี สดงใหช้เหป็นนมันื้น มมักจะเปป็ น

เพลียงยอดของภสูเขานกนื้าแขป็งเทม่านมันื้น ในขณะทลีนึ่ตช้นทนุนโดยสม่วนใหญม่มมัก
จะมองไมม่เหป็นหรคือไมม่ไดช้ร มับความสนใจ มนุมมองของลลีน คคือ เผยใหช้
เหป็นตช้นทนุนเหลม่านมันื้น เพคืนึ่อดกาเนลินการแกช้ไขและขจมัดออกไป

23

เครรืที่องมรือและปรั จจรัยทดีที่สนรับสนรุนแนวควนมคลิดของลดีน
การผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี

แนวคลิดการผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี (Just in Time) หรคืออาจ

เรลียกวม่า การผลลิตแบบลลีน (Lean Manufacturing) เปป็ นแนวทางทลีนึ่
มม่นุงการผลลิตเฉพาะสลินึ่งทลีล
นึ่ สูกคช้าตช้องการ เพคืนึ่อดกาเนลินการผลลิตใน

ปรลิมาณทลีนึ่ถสูกตช้อง และเวลาทลีนึ่ตช้องการใชช้งานจรลิง นมัน
นึ่ หมายถถึง การ

บรลิหารการผลลิตทลีนึ่มลีความหลากหลายประเภทดช้วยปรลิมาณการผลลิตทลีนึ่
ไมม่มาก โดยมม่นุงลดชม่วงเวลานกาการผลลิตและสามารถสม่งมอบใหช้กมับ

ลสูกคช้าอยม่างทมันเวลาพอดลีเพคืนึ่อสรช้างความพถึงพอใจใหช้กมับลสูกคช้าสสูงสนุด
ซถึนึ่งแนวคลิดดมังกลม่าวจะมม่งนุ การผลลิตตามปรลิมาณความตช้องการของ

24

ลสูกคช้าหรคือ เรลียกวม่าระบบการผลลิตแบบดถึง (Pull Manufacturing
System)

สกาหรมับกระบวนการผลลิตจะเรลินึ่มดกาเนลินการเมคืนึ่อเกลิดความ

ตช้องการ หรคือเปป็ นการผลลิตตามสมังนึ่ ทลีนึ่มงม่นุ การไหลของงานทลีละชลินื้น

โดยมลีระดมับสลินคช้าคงคลมังนช้อยทลีนึ่สนุด จถึงทกาใหช้ลดปรลิมาณสตป็อกของ
งานระหวม่างผลลิตลง โดยมลีกลไกการควบคนุม เรลียกวม่า Kanban ซถึนึ่ง
เปป็ นสารสนเทศการผลลิต สกาหรมับการเชคืนึ่อมโยงระหวม่างหนม่วยการ
ผลลิต

โดยการค์ด Kanban จะถสูกสม่งกลมับไปยมังหนม่วยการผลลิตกม่อน

หนช้า (Upstream) หรคือตช้นนกนื้า จถึงทกาใหช้แตม่ละหนม่วยการผลลิตทราบถถึง
สถานะความตช้องการของชลินื้นงานซถึนึ่งสามารถลดความสสูญเปลม่าในรสูป

ของชม่วงเวลานกาทลีนึ่สนื้ น
มั ลงและตช้นทนุนการผลลิตทลีนึ่ลดลง ซถึนึ่งแตกตม่างจาก
แนวคลิดการผลลิตแบบเดลิม ทลีนึ่มม่นุงการผลลิตตามการพยากรณค์ความ

ตช้องการของตลาดและกกาหนดการผลลิต (Production schedule)

เรลียกวม่า การผลลิตแบบผลมัก (Push manufacturing) หรคือการผลลิต
เพคืนึ่อสตป็อกจถึงสม่งผลใหช้เกลิดสตป็อกคช้างของงานรอระหวม่างผลลิต
(WIP : Work in Process) ปรลิมาณมาก

สนนหรรับปรั จจรัยและเทคนลิคทดีที่สนรับสนรุน JIT จะประกอบดค้วย
-การจมัดวางผมังเครคืนึ่องจมักรรสูปตมัวยสู (U-Shape) เปป็ นองคค์

ประกอบของการผลลิตแบบเซลลค์ (Cell Manufacturing) ทลีนึ่จะกลม่าว
ในสม่วนถมัดไป ซถึนึ่งการจมัดวางผมังรสูปแบบดมังกลม่าวจะทกาใหช้พนมักงานมลี
สม่วนรม่วมรมับผลิดชอบในการตมัดสลินใจ และกม่อใหช้เกลิดการทกางานเปป็ น

ทลีมในรสูปแบบของ เซลลค์ผลลิตภมัณฑค์ (Product Cell) โดยมลีการรวม

25

กลม่นุมของเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่หลากชนลิดเขช้าเปป็ นกลม่นุมเซลลค์ ซถึนึ่งชลินื้นงานจะ
เรลินึ่มเคลคืนึ่อนจากกระบวนการหนถึนึ่งไปยมังกระบวนการถมัดไปอยม่างตม่อ

เนคืนึ่อง โดยเครคืนึ่องจมักรจะถสูกจมัดวางอยม่างใกลช้ชลิดภายในเซลลค์จถึงสม่งผล
ใหช้ตช้นทนุนการขนถม่ายชลินื้นงานลดลงและกม่อใหช้เกลิดการพมัฒนาทมักษะ
ความชกานาญทลีนึ่หลากหลาย

- มาตรฐานการปฏลิบมัตลิงาน เพคืนึ่อใชช้เปป็ นแนวทางการทกางานซถึนึ่ง

ครอบคลนุมถถึงรายละเอลียดตม่าง ๆ เชม่น ลกาดมับขมันื้นตอนการแปรรสูปชลินื้น
งาน วลิธลีทกางานอยม่างปลอดภมัย และการบรลิหารปมั จจมัยการผลลิตใหช้เกลิด
ประสลิทธลิผลสสูงสนุด นมัน
นึ่ คคือ แรงงาน วมัสดนุ วลิธลีการ เครคืนึ่องจมักร โดยมลี
การจมัดทกาเปป็ นเอกสารอธลิบายรายละเอลียดในแตม่ละลกาดมับขมันื้นตอน

ปฏลิบมัตลิงานซถึนึ่งมลีรสูปภาพประกอบคกาบรรยายหรคืออาจใชช้วลีดลีโอสาธลิตวลิธลี
การทกางาน เพคืนึ่อใหช้ผช้สูปฏลิบมัตลิงานไดช้ใชช้ศถึกษาทกาความเขช้าใจในระยะ

เวลาอมันสมันื้นและเปป็ นแนวทางสกาหรมับการทกางานอยม่างถสูกตช้อง ซถึนึ่งจะ
ชม่วยลดความผลิดพลาดการทกางานและลดความสสูญเปลม่าทางเวลา

นอกจากนลีนื้การจมัดทกามาตรฐานการทกางานยมังสม่งผลตม่อการปรมับปรนุง
ผลลิตภาพองคค์กรในดช้านตม่าง ๆ เชม่น พมัฒนาคนุณภาพผลลิตภมัณฑค์

สรช้างความพถึงพอใจตม่อลสูกคช้า เกลิดมาตรฐานการทกางานดลีขนื้ น
ถึ ความ
ปลอดภมัยในสถานทลีนึ่ทกางาน และตช้นทนุนการดกาเนลินงานลดลง
- แผนการผลลิตหลมัก (Master Production Schedule) ทลีนึ่ชมัดเจน
เพคืนึ่อใหช้การดกาเนลินกลิจกรรมการผลลิตเกลิดความตม่อเนคืนึ่อง

- ความมลีสวม่ นรม่วมของพนมักงาน โดยมม่งนุ เนช้นใหช้พนมักงานทนุก
คนในองคค์กรมลีสวม่ นรม่วมตม่อการปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่อง ซถึนึ่ง

สอดคลช้องกมับแนวคลิดคนุณภาพ อยม่าง TQM จถึงทกาใหช้ลดลกาดมับ

26

ชมันื้นของการตมัดสลินใจลงและเกลิดความคลม่องตมัวตม่อสภาพ
แวดลช้อมทลีนึ่มลีการเปลลีนึ่ยนแปลง นอกจากนลีนื้ยงมั มลีการสนมับสนนุน
ดช้วยการฝถึ กอบรมใหช้กมับพนมักงานเพคืนึ่อพมัฒนาทมักษะและสรช้าง
วมัฒนธรรมการปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่อง
สกาหรมับองคค์กรทมัวนึ่ ไปจะดกาเนลินงานตามหนช้าทลีนึ่ฝม่ายงาน จถึง
ทกาใหช้แตม่ละฝม่ ายงานดกาเนลินกลิจกรรมทลีนึ่มลีลมักษณะเดลียวกมันซถึนึ่งเปรลียบ
เสมคือนการผลลิตตามรม่นุน ซถึนึ่งทกาใหช้เกลิดการรอคอยของงานใน

กระบวนการถมัดไป หากเกลิดการตลิดขมัดในกระบวนการกม่อนหนช้าและ
อาจเกลิดงานคช้างรอเมคืนึ่อปรลิมาณงานเกลินกวม่าภาระงานเชม่นเดลียวกมับ
กลิจกรรมการผลลิตหากแตม่ละหนม่วยผลลิตหรคือสถานลีงานมม่นุงผลลิตชลินื้น

งานกป็จะสม่งผลใหช้เกลิดการสตป็อกและปมั ญหาคอขวดในกระบวนการ
ถมัดไป ซถึนึ่งสม่งผลใหช้เกลิดการไหลของงานตลิดขมัด และเกลิดความสสูญ

เปลม่าตม่าง ๆ เชม่น เวลารอคอย พคืนื้ นทลีนึ่จมัดเกป็บ เปป็ นตช้น ดมังนมันื้นจถึงตช้อง
มม่นุงใหช้เกลิดความสอดคลช้องตลอดทมันื้งกระบวนการเพคืนึ่อใหช้งานเกลิดการ

ไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่อง โดยมม่งนุ ผลลิตเฉพาะสลินึ่งทลีนึ่ลสูกคช้าตช้องการในรสูปแบบ
การผลลิตรม่นุนขนาดเลป็กทลีนึ่สามารถตอบสนองความตช้องการไดช้หลาก
หลายรสูปแบบ รวมทมันื้งปรมับปรนุงเพคืนึ่อลดเวลาการรอคอย เชม่น ลด

เวลาการตมันื้งเครคืนึ่อง การบการนุงรมักษา เปป็ นตช้น ดมังนมันื้นเพคืนึ่อมมัน
นึ่ ใจวม่าวมัสดนุ /
ชลินื้นสม่วนทมันื้งหมดจะมลีการไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่องตลอดทมันื้งกระบวนการทลีนึ่
สอดคลช้องตามหลมักการของ JIT จะตช้องพยายามควบคนุมระดมับ

สลินคช้าคงคลมังหรคืองานระหวม่างผลลิต (WIP) ดช้วยรม่นุนการผลลิตขนาด
เลป็ก ดมังทลีนึ่กลม่าวขช้างตช้น ซถึนึ่งการลดระดมับสตป็อกจะนกามาสม่สูการคช้นพบ

ปมั ญหาตม่าง ๆ ทลีนึ่ซม่อนเรช้นในสายการผลลิต เมคืนึ่อเครคืนึ่องจมักรเกลิดความ

27

ขมัดขช้องบม่อยหรคือใชช้เวลาในการแกช้ปมัญหานาน งานระหวม่างผลลิตใน
รสูปของสตป็อกจะคช้างอยม่สูในแตม่ละกระบวนการ ซถึนึ่งสถานการณค์ดงมั

กลม่าวยม่อมสม่งผลตม่อความนม่าเชคืนึ่อถคือและความปลอดภมัยตม่อสายการ
ผลลิต ดมังนมันื้นงานบการนุงรมักษาจถึงเปป็ นปมั จจมัยทลีนึ่สกาคมัญตม่อสายการไหลใน
สายการผลลิตโดยเฉพาะเมคืนึ่อเวลาเครคืนึ่องจมักรเกลิดขมัดขช้องขถึนื้น งานทมันื้ง
หลายทลีนึ่อยม่สูในกระบวนการยม่อมไดช้ร มับผลกระทบซถึนึ่งกม่อใหช้เกลิดความ

บกพรม่องทางคนุณภาพและสม่งผลตม่อปรลิมาณงานทกาซกนื้าทลีนึ่เกลิดขถึนื้น รวม
ถถึงเวลาการสม่งมอบงานทลีนึ่ลม่าชช้าและการลดปรลิมาณของเสลีย โดยมลี
กลิจกรรมบการนุงรมักษาทวลีผลแบบทนุกคนมลีสวม่ นรม่วม (TPM) เปป็ น

รากฐานสกาคมัญในการสนมับสนนุน JIT ซถึนึ่งจะตช้องมลีการสรช้างแนวความ
คลิดใหมม่ นมัน
นึ่ หมายถถึง หากปมั ญหาตม่าง ๆ ไดช้ถสูกแกช้ไขอยม่างตม่อเนคืนึ่อง
ระดมับสลินคช้าคงคลมังหรคือความสสูญเสลียตม่าง ๆ กป็จะลดลง
กนรบบูรณนกนรหม่วงโซม่อรุปทนน
ในชม่วงทศวรรษ 1990 ไดช้มลีแนวคลิดเรคืนึ่องการยกเครคืนึ่อง

กระบวนการธนุรกลิจ ทลีนึ่มม่นุงปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพกระบวนการทมัวนึ่ ทมันื้ง
องคค์กรเพคืนึ่อตมัดลดขมันื้นตอนกระบวนการทลีนึ่ไมม่มลีความสกาคมัญ ดมังนมันื้น

หลายองคค์กรจถึงไดช้มงม่นุ แนวทางกระบวนการเพลินึ่มคนุณคม่า ซถึนึ่งประกอบ
ดช้วยกลิจกรรมตม่าง ๆ ทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้อง เชม่น การจมัดหา/จมัดซคืนื้ อ การกระ
จายสลินคช้า และเชคืนึ่อมโยงกลิจกรรมระหวม่างองคค์กรกมับผช้สูสม่งมอบ

ตลอดจนการสม่งมอบคนุณคม่าใหช้กมับลสูกคช้า ซถึนึ่งการเชคืนึ่อมโยงดมังกลม่าวจะ
แสดงในรสูปของหม่วงโซม่คณ
นุ คม่า ดมังนมันื้นการเคลคืนึ่อนยช้ายผลลิตภมัณฑค์

ภายในหม่วงโซม่จากจนุดเรลินึ่มตช้นไปยมังสม่วนตม่าง ๆ จะเกลิดการเพลินึ่มคนุณคม่า
ในแตม่ละกระบวนการ และเกลิดตช้นทนุนหลมักทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้อง ดมังนลีนื้

28

- ตช้นทนุนการเพลินึ่มคนุณคม่ากลิจกรรม จะเกลิดขถึนื้นในกลิจกรรมทาง
ตช้นนกนื้า เนคืนึ่องจากการลงทนุนในสลินึ่งอกานวยความสะดวกตม่าง ๆ เพคืนึ่อ
สนมับสนนุนการดกาเนลินกลิจกรรม

- ตช้นทนุนคลมังสลินคช้าและการขนถม่ายภายใน เปป็ นตช้นทนุนหลมักทลีนึ่

เกลิดขถึนื้นในกลิจกรรมปลายนกนื้า ซถึนึ่งตช้นทนุนทลีนึ่เกลิดขถึนื้นสามารถตมัดลดไดช้

หากสามารถดกาเนลินกลิจกรรมใหช้เสรป็จสลินื้นภายในพคืนื้ นทลีนึ่ปฏลิบมัตลิงานและ
ถสูกจมัดสม่งเขช้าสโตรค์โดยตรงเพคืนึ่อจมัดเกป็บ

เพคืนึ่อสรช้างความไดช้เปรลียบในการแขม่งขมันจะตช้องมม่งนุ ขจมัดความไรช้

ประสลิทธลิภาพทลีนึ่แฝงในรสูปของความสสูญเปลม่าภายในหม่วงโซม่อยม่างตม่อ

เนคืนึ่อง โดยมม่นุงกระบวนการเพลินึ่มคนุณคม่าในทนุกสม่วนของกลิจกรรมซถึนึ่งเปป็ น
ปมั จจมัยสรช้างความพถึงพอใจใหช้กมับลสูกคช้า สกาหรมับอนุตสาหกรรมทลีนึ่มลี

จกานวนคม่สูคช้าจกานวนมาก ดมังเชม่น อลิเลป็กทรอนลิกสค์ การบลิน ยานยนตค์
เปป็ นตช้น ไดช้มลีความพยายามทลีนึ่จะเพลินึ่มประสลิทธลิภาพหม่วงโซม่อนุปทาน
ดช้วยการเชคืนึ่อมโยงกระบวนการเพคืนึ่อมม่งนุ สม่งมอบคนุณคม่าใหช้กมับลสูกคช้า

โดยในแตม่ละกระบวนการจะมลีปฏลิสมัมพมันธค์ระหวม่างกมันและเกลิดการ
สคืนึ่อสารกมันแบบเปลิ ด เพคืนึ่อแลกเปลลีนึ่ยนสารสนเทศซถึนึ่งสม่งผลตม่อการลด
ความผมันผวน หรคือ Bullwhip Effect

ดมังนมันื้นปมั จจมัยหลมักของการสรช้างประสลิทธลิผลของหม่วงโซม่อนุปทาน

จถึงขถึนื้นกมับความสอดคลช้องทมันื้งในมลิตลิของชม่วงเวลา และปรลิมาณ
อนุปสงคค์ เพคืนึ่อควบคนุมความผมันผวนจะตช้องมลีการแลกเปลลีนึ่ยน

สารสนเทศทลีนึ่มลีความแมม่นยกาและเกลิดการทกางานทลีนึ่ประสานความรม่วม
มคือตลอดทมันื้งหม่วงโซม่ โดยจะสม่งผลใหช้เกลิดการลดตช้นทนุนจมัดเกป็บสตป็อก
ระบบกนรผลลิตแบบเซลลฑ์

29

ระบบการผลลิตแบบเซลลค์จะมลีการจมัดวางผมังดช้วยรสูปแบบเซลลค์
การผลลิต โดยจมัดวางเครคืนึ่องจมักรตามลกาดมับกระบวนการและจมัดวาง

ชลินื้นงาน/เครคืนึ่องมคืออนุปกรณค์การทกางานในบรลิเวณทลีนึ่สามารถหยลิบใชช้ไดช้
อยม่างสะดวกเมคืนึ่อตช้องการใชช้งาน เพคืนึ่อสนมับสนนุนใหช้เกลิดการไหลของ
งานอยม่างตม่อเนคืนึ่องและสรช้างความยคืดหยม่นุนตม่อการผลลิตสลินคช้าทลีนึ่มม่นุง

ตอบสนองความเปลลีนึ่ยนแปลงของลสูกคช้า นอกจากนลีนื้ยมังลดความสสูญ

เปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้นในสายการผลลิต เชม่น การใชช้พนทลี
คืนื้ นึ่อยม่างเกลิดประโยชนค์
สสูงสนุด และลดระยะทางการขนถม่ายทลีนึ่สม่งผลตม่อการลดรอบเวลาการ
ผลลิต เปป็ นตช้น โดยมม่งนุ ใหช้เกลิดการผลลิตแบบไหลทลีละชลินื้น หรคือ เรลียก

วม่า การผลลิตแบบไหลอยม่างตม่อเนคืนึ่อง ทลีนึ่สามารถลดเวลาในแถวคอย
นอกจากนลีนื้ยมังสม่งผลตม่อการเพลินึ่มผลลิตภาพ เชม่น การลดชม่วงเวลานกา

การผลลิตใหช้สนื้ น
มั ลง การลดระดมับปรลิมาณงานระหวม่างผลลิต และการใชช้
พคืนื้ นทลีนึ่อยม่างเกลิดประโยชนค์สสูงสนุด

แนวคลิดของสนยธนรครุณคม่น (Value stream)
สายธารคนุณคม่า คคือ การกระทกาและสารสนเทศทลีนึ่มลีคนุณคม่าเพลินึ่ม

(Value Adding : VA ) และไมม่มลีคนุณคม่าเพลินึ่ม ( Non-Value-

Adding: NVA) ทลีนึ่อยม่สูในการผลลิตสลินคช้าหรคือบรลิการทลีนึ่ตช้องการโดย
ผม่านกระบวนการธนุรกลิจ ซถึนึ่งเรลินึ่มตมันื้งแตม่วมัตถนุดลิบจนถถึงลสูกคช้า การ

วลิเคราะหค์กลิจกรรมทลีนึ่มลีคนุณคม่าในการดกาเนลินงาน คคือ การทกาความ

เขช้าใจวม่าอะไรคคือคนุณคม่าและความสสูญเสลีย(Wastes) ทมันื้งในและนอก
องคค์กรทลีนึ่อยม่สูในความสมัมพมันธค์ตม่อการผลลิต โดยมลีการบรลิหารจมัดการทลีนึ่
เชคืนึ่อมโยงกมัน

30

แนวคลิดของการบรลิหารปรมับปรนุงในสายธารคนุณคม่าทลีนึ่สกาคมัญคคือ
การพลิจารณากระบวนการ กลิจกรรม หรคือองคค์กรทลีนึ่อยม่สูในการผลลิตเขช้า
ดช้วยกมันซถึนึ่งตม่างกมับธนุรกลิจทมัวนึ่ ไปดมังแสดงในรสูปทลีนึ่1 ทมันื้งนลีนื้ในสายธาร

คนุณคม่าจะทกาใหช้เหป็นการไหลของวมัตถนุดลิบและสารสนเทศทมันื้งหมดและ

เลคือกปรมับปรนุงสม่วนทลีนึ่ทกาใหช้เกลิดประโยชนค์สงสู สนุดจากการวลิเคราหะหค์หา
จนุดทลีนึ่ทกาใหช้เกลิดความสสูญเสลียมากทลีนึ่สนุด การมม่งนุ เนช้นการทกางาน

ปรมับปรนุงเฉพาะเจาะจงกระบวนการ กลิจกรรม หรคือ องคค์กร โดย
ไมม่มลีการวางแผนรม่วมกมันอาจทกาใหช้ผลทลีนึ่ไดช้ไมม่มลีความคมัญตม่อการ
ปรมับปรนุง throughput ของโซม่อนุปทาน

ผรังงนนสนยธนรครุณคม่น (Value Stream Mapping)
ผมังงานสายธารคนุณคม่า (Value Stream Mapping) เปป็ นการ
แสดงใหช้เหป็นถถึงการไหลของวมัตถนุดลิบและสารสนเทศ จากการ

รวบรวมกระบวนการทมันื้งหมดสกาหรมับการนกาพากระบวน(Processes)
ไปตลอ ดกระบวนการผลลิต หรคือ การบรลิการ หรคือจาก วมัตถนุดลิบสม่ง
ไปถถึงลสูกคช้า โดยการแสดงถถึงกลิจกรรมทลีนึ่มลีคนุณคม่าเพลินึ่ม (Value

added) และ กลิจกรรมทลีนึ่ไมม่มลีคนุณคม่าเพลินึ่ม(Non-value added) เพคืนึ่อบม่ง
ชลีนื้กลิจกรรมทลีนึ่กม่อใหช้เกลิดความสสูญเสลีย (Wastes) ทลีนึ่จะนกามาใชช้ในการ

จมัดการลดเวลานกา (Lead time) และลดตช้นทนุนในโซม่อนุปทาน ความ
สสูญเสลียเปป็ นกลิจกรรมทมันื้งหมดทลีนึ่ใชช้ทรมัพยากรซถึนึ่งทกาใหช้เกลิดตช้นทนุนตม่อ

31

ผลลิตภมัณฑค์แตม่ไมม่เกลิดมสูลคม่าตม่อลสูกคช้า ความสสูญเสลียประกอบไปดช้วย
เกณฑค์ 7 ขช้อ คคือ การผลลิตทลีนึ่มากเกลินไป (Overproduction) การรอ
คอย (Waiting) การขนสม่ง (Transportation) การดกาเนลินงานทลีนึ่ไมม่
เหมาะสม (Inappropriate Processing) สลินคช้าคงคลมังทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น
(Unnecessary Inventory) การเคลคืนึ่อนยช้ายทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น
(Unnecessary Motion) และขช้อบกพรม่อง (Defects)
ตมัวอยม่างเครคืนึ่องมคือทลีนึ่ใชช้ในการวลิเคราะหค์สายธารคนุณคม่าไดช้แกม่ ผมัง
งานกลิจกรรมของกระบวนการ (Process Activity Mapping) และ

เมทตรลิกซค์การตอบสนองในโซม่อนุปทาน (Supply Chain Response
Matrix) โดยผมังงานกลิจกรรมของกระบวนการจะใชช้ในการวลิเคราะหค์
การไหลของวมัตถนุ หรคือการไหลของสารสนเทศ โดยแสดงการ

จกาแนกแยกแยะกระบวนการและชนลิดของงานเพคืนึ่อตมัดกลิจกรรมทลีนึ่ไมม่
จกาเปป็ น เชม่น การขนยช้ายและการเกป็บสลินคช้าคงคลมังทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นในโซม่
อนุปทาน สกาหรมับเมทตรลิกซค์การตอบสนองในโซม่อนุปทานแสดงถถึง

สลินคช้าคงคลมังและเวลานกาทลีนึ่ระดมับตม่างๆ ในโซม่อนุปทานชม่วยในการบม่งชลีนื้
ระดมับสลินคช้าคงคลมังทลีนึ่มากเกลินไปทลีนึ่ระดมับตม่างกมันของโซม่อนุปทาน
จากตมัวอยม่างกรณลีศถึกษาการวมัดประสลิทธลิภาพ throughput ในโซม่
อนุปทานการผลลิตชนุดชมันื้นในสนุภาพบนุรนุษ (New, 1998) จากการ โดย

การวมัดประสลิทธลิภาพบนพคืนื้ นฐานของเวลาในหม่วงโซม่อป
นุ ทานทกาไดช้ดช้วย
การใชช้เมทตรลิกซค์การตอบสนองในโซม่อนุปทานดมังแสดงในรสูปทลี 2

โดยแกนนอนแสดงถถึงจกานวนวมันทลีนึ่ใชช้ในการผลลิตและขนสม่ง สกาหรมับ
แกนตมันื้งแสดงปรลิมาณเฉลลีนึ่ยของสลินคช้าคงคลมังทลีนึ่มลีอยม่สู (ในจกานวนวมัน)
ณ.จนุดทลีนึ่กกาหนดในหม่วงโซม่

32

รสูปทลีนึ่2 เมทตรลิกซค์การตอบสนองในโซม่อนุปทาน (การผลลิตชนุดชมันื้นใน
สนุภาพบนุรนุษ)

(The Supply Chain Response Matrix of Mens Underware,
(New, 1993))
รสูปโรงงานปมั นึ่ นดช้ายมลีการเกป็บวมัตถนุดลิบไฟเบอรค์ไวช้ 20 วมัน และ
เกป็บสลินคช้าสกาเรป็จรสูปเสช้นดช้าย (Yarn) 10 วมัน โรงงานปมั นึ่ นดช้ายใชช้เวลา
นกาในกระบวนการผลลิตของโรงงาน 15 วมัน แลช้วใชช้เวลา 1 วมันใน

การขนสม่งไปยมังโรงทอผช้า ซถึนึ่งโรงทอผช้าจะเกป็บเสช้นดช้าย (Yarn)ไวช้ 5
วมัน แลช้วทกาการผลลิตโดยมลีชม่วงเวลานกาในการทอผช้าเทม่ากมับ 10 วมัน

ไดช้ผลผลลิตเปป็ นผช้าดลิบแลช้วเกป็บสตช้อกไวช้อลีก 15 วมัน ในลกาดมับถมัดไปมลี
เวลานกาสะสมกระบวนการและสลินคช้าคงคลมังสะสมจนถถึงผช้สูจกาหนม่าย

โดยแกนนอนแสดงขมันื้นตอนและเวลาทลีนึ่ใชช้ในการผลลิตทมันื้งหมดรวมถถึง
การจมัดหามลีคม่าเทม่ากมับ 62 วมัน แกนตมันื้งแสดงเวลาทมันื้งหมดทลีนึ่เปป็ น

สลินคช้าคงคลมังอยม่สูในระบบเทม่ากมับ 120 วมัน รวมเวลาทลีนึ่ใชช้ทนื้ งมั หมด

182 วมัน จะเหป็นไดช้วม่าเวลในสลินคช้าคงคลมังมากกวม่าเวลานกาทลีนึ่ใชช้ไปใน
กระบวนผลลิตและการจมัดหาถถึง 2 เทม่า โดยสรนุปสายธารคนุณคม่าใชช้ใน

33

การวลิเคราะหค์กระบวนการเพคืนึ่อเพลินึ่มคนุณคม่าจากความตช้องการของ
ลสูกคช้า โดยแสดงการไหลของสารสนเทศทลีนึ่มลีสมัญญาณและการ

ควบคนุมการไหลของวมัตถนุ ชม่วยในการนกาเสนอกระบวนการทกางาน
และเวลานกาทลีนึ่ใชช้ทนื้ งมั หมดในกระบวนการจากการวลิเคราะหค์ความสสูญ
เสลีย (Wastes) มลีความงม่ายตม่อการนกาไปใชช้นอกจากนลีนื้ยมังเปป็ นการ
ลงทนุนทลีนึ่ตนึ่าก ซถึนึ่งเปป็ นการนกาไปสม่สูการตอบสนองอยม่างรวดเรป็วของ
อนุตสาหกรรม (Quick response in manufacturing)
Kaizen ครืออะไร
Kaizen เปป็ นศมัพทค์ภาษาญลีนึ่ปม่นุน แปลวม่า "กนรปรรับปรรุง"
(Improvement)

Kaizen เปป็ นแนวคลิดทลีนึ่นกามาใชช้ในการบรลิหารการจมัดการการอยม่างมลี

ประสลิทธลิผล โดยมม่งนุ เนช้นทลีนึ่การมลีสม่วนรม่วมของพนมักงานทนุกคน รม่วม
กมันแสวงหาแนวทางใหมม่ๆ เพคืนึ่อปรมับปรนุงวลิธลีการทกางานและสภาพ

แวดลช้อมในการทกางานใหช้ดลีขนื้ น
ถึ อยม่เสู สมอ หมัวใจสกาคมัญอยม่ท
สู นึ่ต
ลี ช้องมลีการ
ปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่องไมม่มลีทนึ่ส
ลี นื้ น
ลิ สนุด (Continuous Improvement)
ทนนไมตค้องทนน KAIZEN
ตามหลมักการของ Kaizen ขช้างตช้น Kaizen จถึงเปป็ นแนวคลิดทลีนึ่
จะชม่วยรมักษามาตรฐานทลีนึ่มลีอยม่สูเดลิม (Maintain) และปรมับปรนุงใหช้ดลียนึ่งลิ

ขถึนื้น (Improvement) หากขาดซถึนึ่งแนวคลิดนลีนื้แลช้ว มาตรฐานทลีนึ่มลีอยม่สูเดลิม
กป็จะคม่อยๆ ลดลง

34

ความสกาคมัญในกระบวนการของ Kaizen คคือ การใชช้ความรช้สู
ความสามารถของพนมักงานมาคลิดปรมับปรนุงงาน โดยใชช้การลงทนุน

เพลียงเลป็กนช้อย ซถึนึ่งกม่อใหช้เกลิดการปรมับปรนุงทลีละเลป็กทลีละนช้อยทลีนึ่คม่อยๆ
เพลินึ่มพสูนขถึนื้นอยม่างตม่อเนคืนึ่อง ตรงขช้ามกมับแนวคลิดของ Innovation หรคือ
นวมัตกรรม ซถึนึ่งเปป็ นการเปลลีนึ่ยนแปลงขนานใหญม่ ทลีนึ่ตช้องใชช้เทคโนโลยลี

ซมับซช้อนระดมับสสูง ดช้วยเงลินลงทนุนจกานวนมหาศาล ดมังนมันื้น ไมม่วม่าจะอยม่สู
ในสภาวะเศรษฐกลิจแบบใด เรากป็สามารถใชช้วลิธลีการ Kaizen เพคืนึ่อ
ปรมับปรนุงไดช้

เทคนลิควลิธดีกนรเพรืที่อกนรปรรับปรรุงอยม่นงตม่อเนรืที่อง

- วงจร PDCA : ประกอบดช้วย วางแผน (Plan), ปฏลิบมัตลิ (Do),
ตรวจสอบ (Check), และปรมับปรนุง
- 5ส

แกช้ไข (Act)

- Basic Industrial Engineering หรคือวลิศวกรรมอนุตสาหการขมันื้นพคืนื้ น
ฐาน

- Problem Solving Method หรคือ กระบวนการแกช้ปมัญหา

- Kiken Yochi Training (KYT) หรคือการฝถึ กอบรมเพคืนึ่อเฝช้ าระวมัง
ความปลอดภมัย

- Suggestion Scheme หรคือ ระบบขช้อเสนอแนะ
- Quality Control Circles (QCC) หรคือ กลม่นุมควบคนุมคนุณภาพ

- Just-Time System (JIT) หรคือ ระบบการผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี
- Total Productive Maintenance (TPM) หรคือ การบการนุงรมักษาทวลี
ผลแบบทนุกคนมลีสวม่ นรม่วม

35

- Total Quality Management (TQM) หรคือ การบรลิหารคนุณภาพ
โดยรวม

แนวทนงเพรืที่อเรลิที่มตค้นปรรับปรรุง
มลีแนวทางงม่ายๆ ทลีนึ่สามารถใชช้ปรมับปรนุงสลินึ่งตม่างๆ ไดช้ นมัน
นึ่ คคือ

ลองพยายามคลิดในแงม่ของ "การหยนุด" "การลด" หรคือ "การ

เปลลีนึ่ยน" (ควรใชช้หลมัก ECRS จะดลีกวม่า ซถึนึ่งไดช้ใสม่ไวช้อยม่สูแลช้วในตอน
ทช้าย)

การหยนุด หรคือ ลด ไดช้แกม่

- หยนุดการทกางานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นทมันื้งหลาย
- หยนุดการทกางานทลีนึ่ไมม่มลีประโยชนค์ทนื้ งมั หลาย

- หยนุดการทกางานทลีนึ่ไมม่มลีความสกาคมัญทมันื้งหลาย
อยม่างไรกป็ตาม มลีบางสลินึ่งบางอยม่างทลีนึ่ไมม่สามารถทกาใหช้ "หยนุด"

ไดช้ ถช้าเชม่นนมันื้น เราคงตช้องมม่งนุ ประเดป็นไปทลีนึ่เรคืนึ่องการลด เชม่น ลดงาน
ทลีนึ่ไมม่มลีประโยชนค์ งานทลีนึ่กม่อความรกาคาญ นม่าเบคืนึ่อหนม่ายใหช้มากทลีนึ่สนุด

เทม่าทลีนึ่จะทกาไดช้ แมช้วม่าจะไมม่สามารถทกาใหช้หยนุดไดช้ทนื้ งมั หมด แตม่กป็เกลิดมลี
การปรมับปรนุงขถึนื้นแลช้วเรลินึ่มตช้นจากการเปลลีนึ่ยนแปลงสลินึ่งทลีนึ่เปลลีนึ่ยนแปลง
ไดช้ เปลลีนึ่ยนแปลงบางสม่วนของงานทลีนึ่สามารถเปลลีนึ่ยนแปลงไดช้
วลิธดีคลิดเพรืที่อหนทนงปรรับปรรุง

ระบบคกาถาม 5W 1 H คคือการถามคกาถามเพคืนึ่อวลิเคราะหค์

หาเหตนุผลในการทกางานตามวลิธลีเดลิม และหาชม่องทางปรมับปรนุงใหช้ดลีขนื้ น
ถึ
ประกอบดช้วยคกาถามดมังนลีนื้

What ? ถามเพคืนึ่อหาจนุดประสงคค์ของการทกางาน
ทกาอะไร ? ทกาไมตช้องทกา ? ทกาอยม่างอคืนึ่นไดช้หรคือไมม่ ?

36

When ? ถามเพคืนึ่อหาเวลาในการทกางานทลีนึ่เหมาะสม
ทกาเมคืนึ่อไหรม่ ? ทกาไมตช้องทกาตอนนมันื้น ? ทกาตอนอคืนึ่นไดช้หรคือไมม่ ?
Where ? ถามเพคืนึ่อหาสถานทลีนึ่ทกางานทลีนึ่เหมาะสม

ทกาทลีนึ่ไหน ? ทกาไมตช้องทกาทลีนึ่นน
มั นึ่ ? ทกาทลีนึ่อนึ่ น
คื ไดช้หรคือไมม่ ?
Who ? ถามเพคืนึ่อหาบนุคคลทลีนึ่เหมาะสมสกาหรมับงาน

ใครเปป็ นคนทกา ? ทกาไมตช้องเปป็ นคนนมันื้นทกา ? คนอคืนึ่นทกาไดช้หรคือไมม่ ?
How ? ถามเพคืนึ่อหาวลิธลีการทลีนึ่เหมาะสมสกาหรมับงาน

ทกาอยม่างไร ? ทกาไมตช้องทกาอยม่างนมันื้น ? ทกาวลิธลีอนึ่ น
คื ไดช้หรคือไมม่ ?

Why ? เปป็ นคกาถามทลีนึ่ถามครมันื้งทลีนึ่ 2 ของคกาถามขช้างตช้นเพคืนึ่อหาเหตนุ
ผลในการทกางาน

หลรักกนร E C R S
E = Eliminate คคือ การตมัดขมันื้นตอนการทกางานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นใน
กระบวนการออกไป

C = Combine คคือ การรวมขมันื้นตอนการทกางานเขช้าดช้วยกมัน เพคืนึ่อ
ประหยมัดเวลาหรคือแรงงานในการทกางาน

R = Rearrange คคือ การจมัดลกาดมับงานใหมม่ใหช้เหมาะสม

S = Simplify คคือ ปรมับปรนุงวลิธลีการทกางาน หรคือสรช้างอนุปกรณค์ชม่วยใหช้
ทกางานไดช้งม่ายขถึนื้น
ตรัวอยม่นง

กม่อนปรมับปรนุง

ผช้สูชายกกายกา 2 คน ใชช้กกาลมังในการเคลคืนึ่อนยช้ายตช้สูขนาดใหญม่เขช้าไปใน
สกานมักงาน เมคืนึ่อถถึงเวลาเลลิกงาน
หลมังปรมับปรนุง

37

เพลียงใสม่ลช้อเขช้าไปในตช้สูขนาดใหญม่ ใครๆ กป็สามารถเคลลีนึ่อนยช้ายไดช้
"Kaizen" ใหช้เรลินึ่มปรมับปรนุงเปลลีนึ่ยนแปลงจากตมัวเราเองกม่อน

จากนมันื้นจถึงคม่อยเปลลีนึ่ยนแปลงสลินึ่งทลีนึ่งาม่ ยตม่อการเปลลีนึ่ยนแปลง และไมม่

ควรลคืมวม่าการเปลลีนึ่ยนแปลงตนเองงม่ายกวม่าการเปลลีนึ่ยนแปลงคนอคืนึ่น
ดช้วย

Kaizen และ Innovation มดีควนมสนนครัญอยม่นงไร

หากเรายมังทกางานรสูปแบบเดลิม หยนุดอยม่สูกมับทลีนึ่ เรากป็คงจะ

แขม่งขมันกมับคม่สูแขม่งไมม่ไดช้ หากคม่สูแขม่งพมัฒนาปรมับปรนุงงานอยม่สูเสมอ เชม่น
การมลีผลลิตภมัณฑค์ใหมม่ ๆ ออกมา การมลีตช้นทนุนทลีนึ่ตนึ่าก ลง มลีคนุณภาพสสูง

ขถึนื้น และสม่งมอบงานใหช้ลสูกคช้าไดช้เรป็วกวม่า ฉะนมันื้นจถึงจกาเปป็ นทลีนึ่เราจะตช้อง
ปรมับปรนุงงานของเราอยม่สูเสมอ ซถึนึ่งการปรมับปรนุงกป็ทกาไดช้โดยการ

เปลลีนึ่ยนแปลงขนานใหญม่ หรคือวม่าจะคม่อย ๆ ปรมับปรนุงงานของเราไป
อยม่างตม่อเนคืนึ่อง

ตรัวอยม่นงของกนรปรรับปรรุงแบบ Kaizen และ Innovation

สมมตลิวม่าทม่านอยม่สูในอนุตสาหกรรมการผลลิต หากทม่านตช้องการ

เพลินึ่มผลผลลิตใหช้สงสู ขถึนื้น ทม่านอาจทกาไดช้โดยการเปลลีนึ่ยนไปใชช้เครคืนึ่องจมักร
แบบใหมม่ทนึ่ท
ลี กาใหช้ชนื้ น
ลิ งานถสูกผลลิตออกมาเรป็วขถึนื้น ซถึนึ่งกป็เปป็ นสลินึ่งทลีนึ่ดลีหาก
มมันคช้นุมคม่าแกม่การลงทนุน อลีกทางหนถึนึ่งทม่านอาจจะปรมับปรนุงวลิธลีการ

ทกางาน ลดงานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นออกไป เชม่น ลดการเอคืนื้ อมมคือหรคือลด
ระยะทางทลีนึ่คนงานตช้องเดลิน ในอนุตสาหกรรมบรลิการกป็เชม่นกมัน ทม่าน
อาจจะรคืนื้ อระบบใหมม่ หรคือปรมับปรนุงงานทลีละเลป็กละนช้อย

ตมัวอยม่างงม่าย ๆ ของการทกา Kaizen เชม่น คนงานเสนอแนะวม่า

ชมันื้นวางเครคืนึ่องมคือสสูงไป เมคืนึ่อลดระดมับชมันื้นลงมา กป็ทกาใหช้ทกางานไดช้

สะดวกขถึนื้น เรป็วขถึนื้น จะเหป็นวม่า Kaizen เปป็ นการปรมับปรนุงงานงม่าย ๆ

38

ทลีนึ่ไมม่ตช้องใชช้คม่าใชช้จม่ายสสูง การทกา Kaizen ใชช้ขนื้ น
มั ตอนงม่าย ๆ ตาม
สามมัญสกานถึก ซถึนึ่งกป็คคือ วางแผน ลงมคือปรมับปรนุง ตรวจสอบดสูวม่าไดช้ผล
เปป็ นไปตามทลีนึ่วางแผนไวช้หรคือไมม่ ถช้าไดช้กป็ร มักษามาตรฐานนลีนื้ไวช้ ถช้าไมม่
ไดช้กป็ตช้องแกช้ไขใหช้ไดช้ตามทลีนึ่วางแผนไวช้ การทกา Kaizen เปป็ นการทกา

วงจรนลีนื้ซนื้ าก ๆ ไป ซถึนึ่งกป็จะเปป็ นการปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่อง วงจรทลีนึ่วาม่ นลีนื้
กป็คคือ PDCA (Plan – Do – Check – Act) (ดสูหวมั ขช้อ “7 ขมันื้น
ตอนในการปรมับปรนุงคนุณภาพตามแนวทาง PDCA”)

ตม่อไป ขอเสนอตมัวอยม่างของการทกา Kaizen โดยการปรมับปรนุง

วลิธลีการทกางานเพคืนึ่อลดงานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นออกไป งานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นไดช้แกม่
การขนยช้าย การเคลคืนึ่อนไหวทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น อาจทกาไดช้โดยการวาง

เครคืนึ่องจมักรใหช้อยม่สูใกลช้กมันมากขถึนื้น เพคืนึ่อลดระยะทางขนยช้ายระหวม่าง
เครคืนึ่องจมักร ในบางกรณลี การเกป็บชลินื้นงานทลีนึ่รอเขช้าสม่สูกระบวนการถมัดไป
ไวช้บนรถเขป็น แทนทลีนึ่จะเกป็บไวช้บนชมันื้นแลช้วตช้องมาถม่ายลงรถเขป็นอลีก

ครมันื้ง กป็เปป็ นการชม่วยลดการขนยช้ายทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นไปไดช้ นมัน
นึ่ กป็คคือการขน
ยช้ายระหวม่างชมันื้นกมับรถเขป็น

การจมัดใหช้คนงานคนเดลียวทกางานหลายๆ ขมันื้นตอนตม่อเนคืนึ่องกมัน

ไป แทนทลีนึ่จะแยกใหช้หลายๆคนทกา กป็จะชม่วยลดการเคลคืนึ่อนไหวใน

การสม่งตม่องานไปยมังคนถมัดไป และลดงานรอระหวม่างขมันื้นตอนลงไดช้

นอกจากนลีนื้ยมังชม่วยใหช้คนงานรช้สูจมักงานอยม่างครบวงจร เหป็นภาพรวม
ของงานทลีนึ่ตนทกา ซถึนึ่งกม่อใหช้เกลิดความกระตคือรคือรช้นทลีนึ่จะปรมับปรนุงงาน
ของตน ทมันื้งนลีนื้หากกลม่นุมผลลิตภมัณฑค์ใดมลีปรลิมาณการผลลิตคม่อนขช้างสสูง

เรากป็อาจจะนกาเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่จกาเปป็ นในการผลลิตตามขมันื้นตอนตม่างๆ มา
วางเรลียงตม่อกมัน แทนทลีนึ่จะวางเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่จกาเปป็ นเหลม่านมันื้นแยกกมัน

39

อยม่สูตามแผนกตม่างๆ วลิธลีนนื้ ก
ลี ป็จะชม่วยลดระยะทางขนยช้ายระหวม่าง
เครคืนึ่องจมักรลงไดช้ เปป็ นการประหยมัดเวลายลินึ่งขถึนื้น

การจมัดใหช้มลีระบบขช้อเสนอแนะจากพนมักงานในเรคืนึ่องการ

ปรมับปรนุงงาน กป็เปป็ นการสรช้างระบบการปรมับปรนุงงานอยม่างตม่อเนคืนึ่อง
(ดสูหวมั ขช้อระบบการใหช้คกาแนะนกา) นอกจากนลีนื้ผช้สูเขลียนขอแนะนกาใหช้
ทม่านดสูหมัวขช้ออคืนึ่นๆเกลีนึ่ยวกมับการควบคนุมและปรมับปรนุงคนุณภาพดช้วย
เพคืนึ่อใหช้ไดช้ความรช้สูเพลินึ่มเตลิมในเรคืนึ่องการปรมับปรนุงงาน เชม่น หมัวขช้อ
“การลดความสสูญเปลม่าดช้วยหลมักการ ECRS”

ตมัวอยม่างของนวมัตกรรม เชม่น การทดแทนเครคืนึ่องจมักรรม่นุนเกม่า

ดช้วยเครคืนึ่องจมักรรม่นุนใหมม่ทนึ่ใลี ชช้เทคโนโลยลีขนื้ น
มั สสูงขถึนื้น มลีความแมม่นยกาและ
ใหช้อมัตราผลผลลิตทลีนึ่สสูงกวม่า ซถึนึ่งจะตช้องใชช้เงลินลงทนุนคม่อนขช้างสสูง
ขค้อควรพลิจนรณนเกดีที่ยวกรับ Kaizen และ Innovation

Kaizen และ Innovation เปป็ นการปรมับปรนุงงานทมันื้งคม่สู เราควร

จะใชช้ Innovation เมคืนึ่อระบบของเราในปมั จจนุบมันมลีขลีดจกากมัดแลช้ว เชม่น

เทคโนโลยลีทนึ่ม
ลี ลีอยม่สูลช้าสมมัย จะปรมับปรนุงงานเลป็ก ๆ นช้อย ๆ อยม่างไร กป็
อาจทกาใหช้งานดลีขนื้ น
ถึ ไดช้ไมม่ตามทลีนึ่ตช้องการ หรคือเมคืนึ่อเราตช้องการการ

ปรมับปรนุงอยม่างมาก ทมันื้งนลีนื้จะตช้องพลิจารณาในแงม่ความคช้นุมทนุนดช้วย แตม่
ไมม่วม่าจะทกาการนวมัตกรรมหรคือไมม่ การปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่องกป็เปป็ น

สลินึ่งทลีนึ่จกาเปป็ นอยม่สูตลอด เนคืนึ่องจากหากเราอยม่สูกมับทลีนึ่ เรากป็อาจจะลช้าหลมังคม่สู
แขม่งทลีนึ่มลีการพมัฒนาไปไดช้

ถช้าใชช้เทคโนโลยลีใหมม่ ๆ แลช้วเราไมม่ทกาการรมักษา และปรมับปรนุง

อยม่างตม่อเนคืนึ่อง ระดมับขลีดความสามารถใหมม่นนื้ ก
ลี ป็จะเสคืนึ่อมถอยลง ดมังนมันื้น
Kaizen กมับ Innovation จถึงเปป็ นสลินึ่งทลีนึ่เราจะตช้องใชช้ควบคม่สูกมันไป

สกาหรมับธนุรกลิจขนาดกลางและขนาดยม่อม การทกานวมัตกรรมซถึนึ่งตช้องใชช้

40

เงลินลงทนุนสสูงอาจเปป็ นขช้อจกากมัด จถึงควรใชช้เมคืนึ่อมลีความจกาเปป็ น แตม่การ
ปรมับปรนุงอยม่างตม่อเนคืนึ่องเปป็ นสลินึ่งทลีนึ่เราทกาไดช้อยม่สูแลช้ว โดยทลีนึ่ไมม่ตช้องลงทนุน
สสูงแตม่อยม่างใด

5 ส เพรืที่อประสลิทธลิภนพกนรทนนงนน

5 ส เปป็ นกลิจกรรมปรมับปรนุงการทกางานของพนมักงานดช้วย

ตนเองอยม่างหนถึนึ่งไดช้แกม่การดกาเนลินการตามหลมักการ “ สะสาง

สะดวก สะอาด สนุขลมักษณะและสรช้างนลิสมัย ” ในสถานทลีนึ่ทกางานของ
ตนเองทกาใหช้บรลิษมัทมลีพนมักงานทลีนึ่มลีระเบลียบวลินมัยจากจลิตสกานถึกของเขา
เอง ทกาใหช้สถานทลีนึ่ทกางานสะอาด เปป็ นระเบลียบเรลียบรช้อย มลีความ

สวยงาม มลีความปลอดภมัย ลดความสสูญเปลม่าในการทกางาน คนุณภาพ
ของงานและคนุณภาพสลินคช้าดลีขนื้ น
ถึ

สถานทลีนึ่ทกางานทลีนึ่สะอาดเปป็ นระเบลียบเรลียบรช้อย คคือ พคืนื้ นฐาน

ของการทกางานทลีนึ่มลีประสลิทธลิภาพ อลีกทมันื้งยมังสรช้างความนม่าเชคืนึ่อถคือใหช้
กมับผช้สูพบเหป็น 5 ส เปป็ นเทคนลิคทลีนึ่ใชช้ในการจมัดระเบลียบสถานทลีนึ่ทกางาน
โดยไมม่ไดช้มลีวมัตถนุประสงคค์เพลียงเพคืนึ่อความเปป็ นระเบลียบและความ
สะอาดเทม่านมันื้น แตม่ยงมั ครอบคลนุมไปถถึงการสรช้างจลิตสกานถึกในการ

ปรมับปรนุงการทกางาน การทกางานรม่วมกมันเปป็ นทลีม อมันจะเปป็ นกช้าวแรก
ทลีนึ่มน
มั นึ่ คงไปสม่สูการปรมับปรนุงทลีนึ่ดลียนึ่งลิ ขถึนื้นไปในอนาคต

5 ส หรคือ 5Ss มลีทนึ่ม
ลี าจากภาษญลีนึ่ปม่นุน 5 คกาคคือ เซรลิ (Seiri) เซ

ตง (Seiton) เซโซ (Seiso) เซเกทสถึ (Seiketsu) และซถึทซถึเกะ

(Shitsuke) โดยมลีการใหช้ความหมายภาษาไทยไวช้วาม่ สะสาง สะดวก
สะอาด สนุขลมักษณะ และสรช้างนลิสย
มั
องคฑ์ประกอบของ 5 ส

กลิจกรรม 5 ส นมันื้น ส.ทนุกตมัวจะถสูกกกาหนดคกานลิยามไวช้เพคืนึ่อใหช้เกลิด

41

ความรช้สูความเขช้าใจ และนกาไปสม่สูการปฏลิบมัตลิไดช้อยม่างถสูกตช้องดมังนลีนื้
ส 1 : สะสนง คคือการแยกของทลีนึ่จกาเปป็ นออกจากของทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นและ
ขจมัดของทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ นออกไปโดยกกาหนดขมันื้นตอนไวช้ 3 ขมันื้นตอน
ประกอบดช้วย
(1) สการวจ
(2) แยก
(3) ขจมัด

ส 2 : สะดวก คคือการจมัดวางหรคือจมัดเกป็บสลินึ่งของตม่างๆในสถานทลีนึ่
ทกางานอยม่างเปป็ นระบบเพคืนึ่อความสะดวกปลอดภมัยและคงไวช้ซนึ่งถึ

คนุณภาพประสลิทธลิภาพในการทกางานโดยกกาหนดขมันื้นตอนไวช้ 4 ขมันื้น
ตอนประกอบดช้วย

(1) กกาหนดของทลีนึ่จกาเปป็ น
(2) แบม่งหมวดหมม่สู

(3) จมัดเกป็บใหช้เปป็ นระบบมลีระเบลียบ

(4) ของใชช้บอ
ม่ ยอยม่สูใกลช้นานๆใชช้อยม่สูไกล
ส 3 : สะอนด คคือการทกาความสะอาด (ปมั ด กวาด เชป็ด ถสู) เครคืนึ่อง
มคือ เครคืนึ่องจมักร อนุปกรณค์ สถานทลีนึ่และใชช้ เปป็ นการตรวจสอบและ

บการนุงรมักษาไปดช้วยโดยกกาหนดขมันื้นตอนไวช้ 4 ขมันื้นตอนประกอบดช้วย
(1) กกาหนดพคืนื้ นทลีนึ่ร มับผลิดชอบ

(2) ขจมัดตช้นเหตนุของความสกปรก

(3) ทกาความสะอาดแมช้แตม่จนุดเลป็กๆ
(4) ปมั ด กวาด เชป็ด ถสู พคืนื้ นใหช้สะอาด

ส 4 : สรุขลรักษณะ คคือการรมักษามาตรฐานของความเปป็ นระเบลียบ
เรลียบรช้อยใหช้คงอยม่สูตลอดไป

42

ส 5 : สรช้างนลิสมัย คคือการสรช้างนลิสมัยในการมลีจลิตสกานถึก ทมัศนคตลิทนึ่ด
ลี ลีใน
การปฏลิบมัตลิงานตามระเบลียบและขช้อบมังคมับอยม่างเครม่งครมัดรวมทมันื้ง
อบรมใหช้พนมักงานรช้สูจมักคช้นควช้า และปรมับปรนุงสถานทลีนึ่ทกางาน

อยม่างไรกป็ตาม ทม่ามกลางความปรารถนาของทนุกคนทลีนึ่ตช้องการ

ใหช้สถานทลีนึ่ทกางานมลีความสะอาดเปป็ นระเบลียบเรลียบรช้อยแตม่กป็ไมม่มลีการ
ดกาเนลินการทลีนึ่เปป็ นระบบอยม่างแทช้จรลิง จถึงทกาใหช้ความเปป็ นระเบลียบ

เรลียบรช้อยทลีนึ่เกลิดขถึนื้นไมม่เปป็ นไปในทลิศทางเดลียวกมัน ไมม่มลีมาตรฐาน ไมม่มลี
ความตม่อเนคืนึ่อง และทลีนึ่สกาคมัญไมม่มลีการประเมลินผล ดมังนมันื้นจถึงไดช้จมัดทกา

ขช้อเสนอโครงการ "5 ส เพคืนึ่อประสลิทธลิภาพการทกางาน" ฉบมับนลีนื้ขนื้ น
ถึ มา
อมันประกอบไปดช้วย วมัตถนุประสงคค์ เปช้ าหมาย แนวทางการดกาเนลิน

การ แผนงานตามระยะเวลา ผลทลีนึ่คาดวม่าจะไดช้ร มับ ตมัวชลีนื้วด
มั ขช้อเสนอ
แนะเบคืนื้ องตช้น ทลีนึ่ปรถึกษา และคม่าบรลิการใหช้คกาปรถึกษาแนะนกา
วรัตถรุประสงคฑ์

1. เพคืนึ่อปรมับปรนุงการทกางานและสรช้างความเปป็ นระเบลียบเรลียบรช้อยใน
สถานทลีนึ่ทกางาน

2. เพคืนึ่อใหช้บนุคลากรของบรลิษมัททนุกฝม่ ายตระหนมักในความสกาคมัญของ
การบการนุงรมักษาเครคืนึ่องจมักร

3. เพคืนึ่อปลนุกจลิตสกานถึกแหม่งการปรมับปรนุงทมันื้งสถานทลีนึ่ทกางาน วลิธลีการ
ทกางาน และคนุณภาพของงาน

4. เพคืนึ่อสรช้างคณะทกางานของบรลิษมัทใหช้สามารถดกาเนลินกลิจกรรม 5 ส
ไดช้ดช้วยตนเองในระยะยาว เปค้ นหมนย

1. บรลิษมัทจะมลีการดกาเนลินกลิจกรรม 5 ส อยม่างเปป็ นระบบ

2. บรลิษมัทจะมลีคณะทกางานและคณะกรรมการตรวจตลิดตาม 5 ส
3. บรลิษมัทจะมลีระบบการจสูงใจเพคืนึ่อการดการงไวช้ซนึ่งถึ กลิจกรรม 5 ส

43

4. บรลิษมัทจะมลีการฝถึ กอบรมในสม่วนตม่างๆ ของการดกาเนลินกลิจกรรม 5
ส

แนวทนงกนรดนนเนลินกนร
1. ศถึกษาสถานการปมั จจนุบมัน

2. จมัดลกาดมับความสกาคมัญของพคืนื้ นทลีนึ่ตม่างๆ เพคืนึ่อกกาหนดพคืนื้ นทลีนึ่ตมัวอยม่าง
3. ดกาเนลินโครงการรม่วมกมันระหวม่างทลีนึ่ปรถึกษากมับคณะทกางานของ
บรลิษมัท

4. สรนุปและมอบหมายงานทลีนึ่ตช้องปฏลิบมัตลิโดยทลีนึ่ปรถึกษา และนกาไป
ปฏลิบมัตลิโดยคณะทกางานของบรลิษมัท

5. ระหวม่างดกาเนลินโครงการทลีนึ่ปรถึกษาและบรลิษมัทตลิดตามรม่วมกมัน

6. มลีการสรนุปผลเปป็ นชม่วงคคือ ระหวม่างโครงการ (Interim Report)
และสลินื้นสนุดโครงการ (Final Report)

7. ทลีนึ่ปรถึกษาแนะนกาสลินึ่งทลีนึ่ตช้องดกาเนลินการตม่อหลมังจบโครงการ
ผลทลีนึ่คาดวม่าจะไดช้ร มับ

ตมัวชลีนื้วด
มั

1. การดกาเนลินกลิจกรรม 1. การดกาเนลินการทมันื้งหมด 3 รายการดมัง
5ส

ตม่อไปนลีนื้


การดกาเนลินกลิจกรรม 5 ส ในพคืนื้ นทลีนึ่
ตมัวอยม่าง



การขยายผล



การจมัดทกามาตรฐานความเปป็ น
ระเบลียบเรลียบรช้อย

44

2. การตรวจตลิดตาม

2. การดกาเนลินการทมันื้งหมด 3 รายการดมัง
ตม่อไปนลีนื้



จมัดตมันื้งคณะกรรมการตรวจตลิดตาม

การตรวจใหช้คะแนน 5 ส ในสถานทลีนึ่
ทกางาน



3. ระบบการจสูงใจ

4. การฝถึ กอบรม

การสรนุปและประเมลินผล 5 ส

3. การดกาเนลินการทมันื้งหมด 3 รายการ


คณะกรรมการสม่งเสรลิมกลิจกรรม 5 ส



การประกวดพคืนื้ นทลีนึ่ 5 ส



ระบบการใหช้รางวมัล

4. การฝถึ กอบรมทมันื้งหมด


5 ส สกาหรมับผช้สูบรลิหาร (Executive
Summary)



เทคนลิคการดกาเนลินกลิจกรรม 5 ส



เทคนลิคการตรวจประเมลิน 5 ส

ประโยชนฑ์ของ 5 ส

5 ส มลีคนุณคม่าในการพมัฒนาคนใหช้ปฏลิบมัตลิกลิจกรรมจนเกลิดเปป็ น

นลิสมัยทลีนึ่ดลีมลีวลินมัย อมันเปป็ นรากฐานของระบบคนุณภาพเพราะเปป็ น

กลิจกรรมทลีนึ่ฝถึกใหช้ทนุกคนรม่วมกมันคลิด รม่วมกมันทกาเปป็ นทลีม คม่อยเปป็ นคม่อย
ไปไมม่ยม่นุงยาก ไมม่รช้สูสถึกวม่าการปฏลิบมัตลิงานอยม่างมลีระเบลียบวลินมัยเปป็ นภาระ
เพลินึ่มขถึนื้นอลีกตม่อไป ซถึนึ่งจะเปป็ นประโยชนค์ตม่อองคค์การดมังตม่อไปนลีนื้

(1) สลินึ่งแวดลช้อมในการทกางานทลีนึ่ดลี เปป็ นการเพลินึ่มขวมัญกกาลมังใจใหช้แกม่

45

พนมักงาน
(2) ลดอนุบมัตลิเหตนุในการทกางาน

(3) ลดความสลินื้นเปลคืองในการจมัดซคืนื้ อวมัสดนุเกลินความจกาเปป็ น
(4) ลดการสสูญหายของวมัสดนุ เครคืนึ่องมคือ และอนุปกรณค์ตม่างๆ

(5) พคืนื้ นทลีนึ่การทกางานเพลินึ่มขถึนื้นจากการขจมัดวมัสดนุทนึ่เลี กลินความจกาเปป็ น
ออกไป

(6) เพลินึ่มความสะดวกและรวดเรป็วในการทกางานมากขถึนื้น
(7) สถานทลีนึ่ทกางานสะอาดเปป็ นระเบลียบเรลียบรช้อยสรช้างความประทมับ
ใจใหช้เกลิดขถึนื้นกมับลสูกคช้า

(8) พนมักงานมลีการทกางานรม่วมกมันเปป็ นทลีมมากขถึนื้น

(9) สรช้างความรช้สูสถึกเปป็ นเจช้าของตม่อองคค์การของพนมักงาน
ขค้อเสนอแนะเบรืบื้ องตค้น

1. ผช้สูบรลิหารระดมับสสูงตช้องใหช้เวลากมับโครงการนลีนื้อยม่างเตป็มทลีนึ่ตลอด
เวลาของการทกาโครงการ

2. บรลิษมัทตช้องมลีคณะทกางาน สกาหรมับทกางานรม่วมกมับทลีนึ่ปรถึกษา และ
ดกาเนลินกลิจกรรมตม่อภายหลมังการใหช้คกาปรถึกษาแนะนกาในแตม่ละครมันื้ง

3. อนุปกรณค์หรคือสลินึ่งอกานวยความสะดวกทลีนึ่จกาเปป็ นตม่อการใหช้คกาปรถึกษา

46

TPM
ประวรัตลิควนมเปก็ นมนของ TPM

การปฏลิวมัตลิอนุตสาหกรรม โดยระบบการผลลิตเดลิม จากแรงงานมนนุษยค์
และแรงงานสมัตวค์ มาเปป็ นเครคืนึ่องจมักร ทกาใหช้เกลิดการเปลลีนึ่ยนแปลง

ระบบการผลลิตอยม่างมาก เนคืนึ่องจากอนุตสาหกรรมทลีนึ่นกาเครคืนึ่องจมักรเขช้า
มาชม่วยในการผลลิต ทกาใหช้สามารถผลลิต ผลลิตภมัณฑค์ ไดช้จกานวนมาก
เมคืนึ่อเปรลียบเทลียบกมับแรงงานคน ดมังนมันื้นกป็สามารถลดตช้นทนุนตม่อ

หนม่วยผลลิตไดช้ อลีกทมันื้งในสมมัยกม่อน การแขม่งขมันยมังไมม่มลีสงสู เนคืนึ่องจาก ผช้สู
ผลลิตสลินคช้ายมังมลีไมม่มาก เมคืนึ่อเทลียบสมัดสม่วนกมับ ผช้สูบรลิโภค จถึงทกาใหช้สาย
การผลลิตเปป็ นลมักษณะ ผลลิตยลินึ่งมากยลินึ่งถสูก ไมม่คม่อยคกานถึงถถึง คนุณภาพ

เทม่าทลีนึ่ควร และไมม่ มลีความหลากหลายในผลลิตภมัณฑค์ แตม่จะคกานถึงถถึง
ปรลิมาณการผลลิต เปป็ นหลมัก แตม่ในสภาวะปมั จจนุบมัน เปป็ นชม่วงทลีนึ่ผช้สูผลลิตมลี

จกานวนมาก และผลลิตภมัณฑค์มลีความหลากหลายและเนช้นคนุณภาพของ
ผลลิตภมัณฑค์มากขถึนื้น

การนการะบบ TPM ( Total Productive Maintenance ) เปป็ น

ระบบการบรลิหารการผลลิตสมมัยใหมม่ ซถึนึ่งเปป็ นลลิขสลิทธลิ ธ โดยตรง JIMP

( Japan Institute of Plant Maintenance ) ประเทศญลีนึ่ปม่นุน ซถึนึ่งแนว
ความคลิดจะเนช้นเรคืนึ่องของเขช้ามลีสม่วนรม่วมของบนุคลากรทนุกฝม่ ายใน

องคค์กร โดยเฉพาะผช้สูปฎลิบมัตงลิ านจะตช้องรช้สูจมักดสูแลรมักษาเครคืนึ่องจมักร
ของตน ไมม่ปลม่อยใหช้เปป็ นหนช้าทลีนึ่ของฝม่ ายบการนุงรมักษาแตม่เพลียงฝม่ าย

เดลียว และยมังเนช้นการลดความสสูญเสลียและกกาจมัดความสสูญเปลม่าเพคืนึ่อ
เพลินึ่มประสลิทธลิภาพ โดยรวมของระบวนการผลลิต

47

TPM คคือ การเดลินทางเพคืนึ่อการคช้นหา ( Journey of
Discovery ) ในสลินึ่งทลีนึ่เปป็ นประโยชนค์ตม่อองคค์กร เชม่นการสสูญเสลียจาก
เครคืนึ่องจมักรการสสูญเสลียจากบนุคลากร และการสสูญเสลียจากคม่าใชช้จม่าย

TPM ไมม่ใชม่หลมักสสูตร การฝถึ กอบรมเพคืนึ่อการดสูแลรมักษาเครคืนึ่องจมักร

TPM คคือ กลิจกรรมทลีนึ่ทนุกคนทมันื้งองคค์กรจะตช้องเขช้ารม่วมกมันทกา เพคืนึ่อลด
ความสสูญเสลีย กกาจมัดความสสูญเปลม่า และเพลินึ่มประสลิทธลิภาพ โดยรวม
ขององคค์กร

ควนมหมนยของ TPM

TPM ยม่อมนจนก Total Productive Maintenance หมนยถถึง

กนรบนนรรุงรรักษนทวดีผลแบบทรุกคนมดีสม่วนรม่วม ในปลี 1971 สถาบมัน

แหม่งการบการนุงรมักษาโรงงานของประเทศญลีนึ่ปม่นุน (Japan Institute of
Plant Maintenance) ไดช้ใหช้ความหมายของ TPM ไวช้ดมังนลีนื้
ควนมหมนยของ TPM ในสม่วนกนรผลลิต

1.TPM คคือ ระบบการบการนุงรมักษาทลีนึ่จะทกาใหช้เครคืนึ่องจมักรอนุปกรณค์เกลิด
ประสลิทธลิภาพสสูงสนุด (Overall Efficiency)

2.TPM คคือ การประยนุกตค์ใชช้ PM เพคืนึ่อใหช้สามารถใชช้เครคืนึ่องจมักรไดช้
ตลอดอายนุการใชช้งาน

TPM คคือ ระบบการบการนุงรมักษาของทนุกคนทลีนึ่มลีสม่วนไดช้สม่วนเสลียกมับ

เครคืนึ่องจมักรอนุปกรณค์ ไดช้แกม่ ผช้วสู างแผนการผลลิต ผช้สูใชช้เครคืนึ่อง และฝม่ าย
ซม่อมบการนุง
3.TPM คคือ ระบบการบการนุงรมักษาทลีนึ่อยม่สูบนพคืนื้ นฐานของการมลีสม่วนรม่วม
ตมันื้งแตม่ผช้สูบรลิหารระดมับสสูงจนถถึงผช้สูใชช้เครคืนึ่อง 4.TPM คคือ การทกาใหช้ทนุกคนเขช้า
มามลีสม่วนรม่วมในการทกา PM ในลมักษณะเปป็ นกลม่นุมยม่อยหลายกลม่นุมณ เวลา

48

นมันื้น TPM ยมังเปป็ นการพมัฒนาขถึนื้นมาเพคืนึ่อสม่วนการผลลิต ดมังนมันื้นความหมาย
ของ TPM ในทลีนึ่นนื้ จ
ลี ถึงเปป็ นของ TPM ในสม่วนผลลิต (Production Sector

TPM) อยม่างไรกป็ตามการพมัฒนาของ TPM ไดช้มลีมาอยม่างตม่อเนคืนึ่องทกาใหช้
ทราบวม่า ถถึงแมช้วม่าจะทกาใหช้การผลลิตมลีประสลิทธลิภาพสสูงสนุด กป็ยมังไมม่ใชม่
ประสลิทธลิภาพสสูงสนุดของบรลิษมัท

ดมังนมันื้น

การพยายามเพลินึ่ม

ประสลิทธลิภาพตามแนวทางของ TPM ในสม่วนผลลิตอยม่างเดลียวคงไมม่พอ
ตช้องใหช้ทนุกฝม่ ายนอกเหนคือจากสม่วนผลลิต เชม่น ฝม่ ายขาย ฝม่ ายบรลิหาร

เขช้า

มารม่วมดช้วย ทกาใหช้ความหมายของ TPM เปลลีนึ่ยนเปป็ นความหมาย TPM
ทมัวนึ่ ทมันื้งบรลิษมัท (Company-wide TPM)

ควนมหมนยของ TPM ทรัวที่ ทรับื้งองคฑ์กนร
TPM คคือ ระบบการบการนุงรมักษาทลีนึ่สงม่ เสรลิมใหช้เกลิดความรม่วมมคือของทนุกฝม่ าย
โดยมลีความมม่งนุ มมัน
นึ่ วม่าประสลิทธลิภาพโดยรวมของระบบการผลลิตตช้องสสูงสนุด
TPM คคือ การทกาใหช้เกลิดระบบปช้ องกมันเพคืนึ่อไมม่ใหช้มลี ความสสูญเสลีย (Losses)
เกลิดขถึนื้นกมับเครคืนึ่องจมักรและ ผลลิตภมัณฑค์ ซถึนึ่งทมันื้งนลีนื้ตช้องทกาใหช้เกลิด "อนุบมัตลิเหตนุ
เปป็ นศสูนยค์" "ของเสลียเปป็ นศสูนยค์" และ "เครคืนึ่องเสลียเปป็ นศสูนยค์"

1. TPM คคือ การใหช้ฝม่ายผลลิต ฝม่ ายพมัฒนา ฝม่ ายบรลิหาร ฝม่ ายขาย
มารม่วมกมันในการพมัฒนาประสลิทธลิภาพโดยรวมของระบบการ
ผลลิต

2. TPM คคือ ระบบการบการนุงรมักษาทลีนึ่อยม่สูบนพคืนื้ นฐานของการมลีสม่วน
รม่วมตมันื้งแตม่ผช้สูบรลิหารระดมับสสูงจนถถึง ผช้สูใชช้เครคืนึ่อง

3. TPM คคือ การทกาใหช้ความสสูญเสลียเปป็ นศสูนยค์โดยผม่านกลิจกรรม
กลม่นุมยม่อยทลีนึ่ทนุกกลม่นุมมลีภาระงานทลีนึ่ คาบเกลีนึ่ยวกมัน (Overlapping

49

เปค้ นหมนยของ TPM
การตมันื้งเปช้ าหมายของ TPM กป็เพคืนึ่อใชช้ในการวมัดระดมับความสกาเรป็จใน

การทกากลิจกรรม เพคืนึ่อใหช้ทนุกคนในองคค์กรทกางานไปในทลิศทางเดลียวกมัน โดย
มลีเปช้ าหมายคคือ

1. เครคืนึ่องจมักรขมัดขช้องเปป็ นศสูนยค์ (Zero Breakdown)
2. อนุบมัตลิเหตนุเปป็ นศสูนยค์ (Zero Accident)
3. ของเสลียเปป็ นศสูนยค์ (Zero Defect)

JIT และ TPM
JIT ยม่อมาจากคกาวม่า "Just-in-Time" หมายถถึง ทมันเวลาพอดลี ซถึนึ่ง
เปป็ นปรมัชญาการบรลิหารการผลลิตทลีนึ่พมัฒนาขถึนื้นมาโดยบรลิษมัท โตโยตช้า

ประเทศญลีนึ่ปม่นุน เพคืนึ่อใหช้ปราศจากความสสูญเสลียตม่างๆ (Wastes) ทลีนึ่จะเกลิดขถึนื้น
ในกระบวนการผลลิตอมันเนคืนึ่องมาจากการผลลิตในปรลิมาณทลีนึ่ไมม่พอดลี เวลาทลีนึ่
ไมม่พอดลี ในขณะทลีนึ่ TPM ทกาเพคืนึ่อขจมัดความสสูญเสลียจากการใชช้เครคืนึ่องจมักร
อนุปกรณค์ดงมั นลีนื้
ประเดป็น

JIT

TPM

ใชช้เทคนลิคทางวลิศวกรรม
การบรลิหารการ
ผลลิต

อนุตสาหการ (Industrial ใชช้การบการนุงรมักษาทวลีผล
Engineering: IE)

แบบทนุกคนมลีสวม่ นรม่วม

เปป็ นหลมัก
การกกาจมัดความ

- กกาจมัดความสสูญเสลีย

- กกาจมัดการขมัดขช้องของ

50

สสูญเสลีย

จากปรลิมาณการผลลิต

เครคืนึ่องจมักร

จากการเกป็บสตต๊อก

เครคืนึ่องจมักร

จากการขนสม่ง

เดลินเครคืนึ่อง

จากการรอคอย

ของเครคืนึ่องจมักร

จากงานคช้างใน

เดลินเครคืนึ่อง

- กกาจมัดความสสูญเสลีย

เสลียของเครคืนึ่องจมักร

- กกาจมัดความสสูญเสลีย
- กกาจมัดความสสูญเสลีย
- กกาจมัดความสสูญเสลีย
- กกาจมัดความสสูญเสลีย
กระบวนการ

จากวลิธลีการทกางาน

- ลดเวลาปรมับตมันื้ง
- ลดเวลาการทดลอง
- กกาจมัดการเดลินตมัวเปลม่า
- รมักษาความเรป็วในการ
- กกาจมัดการผลลิตของ

- กกาจมัดความสสูญเสลีย
จากของเสลีย

การปช้ องกมันความ - ปช้ องกมันความผลิด
ผลิดพลาด

พลาดอมันเนคืนึ่องมาจาก
ความไมม่เอาใจใสม่

- ปช้ องกมันการบการนุง
รมักษา (MP)

- การบการนุงรมักษาเชลิง

- ปช้ องกมันโดยใชช้ระบบ ปช้ องกมัน (PM)

มากกวม่าใชช้วลิธลีปฏลิบมัตงลิ าน - การบการนุงรมักษาเชลิง

แกช้ไขปรมับปรนุง (CM)

การควบคนุมดช้วย - ใชช้ระบบปช้ าย
การมองเหป็น

สมัญลมักษณค์ (Kanban)

- ปม่ นุมปรมับตม่างๆ เหป็น

ชมัดเจนตมัดสลินใจไดช้งม่าย

- ใชช้ระบบไฟสมัญญาณ - ใชช้สลี สมัญลมักษณค์

และปช้ ายในการ ควบคนุม รสูปภาพ และอคืนึ่นๆ เพคืนึ่อ

51

(Andon)
ประเดป็น

ใหช้สงมั เกต

การทกางานของ
JIT

เครคืนึ่องจมักรไดช้งม่าย
TPM
- บอรค์ดแสดงกลิจกรรม
TPM

การมลีสม่วนรม่วม

- ทกางานไดช้หลายอยม่าง - ทกาการบการนุงรมักษา
หลายหนช้าทลีนึ่

เครคืนึ่องจมักรของตนเอง

หวมังในตมัว

- เปป็ นสม่วนหนถึนึ่งของ

- เนช้นทลีนึ่อบ
นุ มัตลิเหตนุเปป็ น

- เนช้นทลีนึ่ชนื้ น
ลิ งานสกาเรป็จ

ศสูนยค์ และของเสลียเปป็ น

และความคาด
พนมักงาน

ระบบการผลลิต

ศสูนยค์ เครคืนึ่องเสลียเปป็ น
ศสูนยค์

- ผสูกพมันกมับเครคืนึ่องจมักร
จรุดอม่อนของกนรทนน TPM
1. เพราะเนคืนึ่องจากตช้องการเปลลีนึ่ยนพนมักงานเดลินเครคืนึ่องใหช้เปป็ น

ชม่าง และตช้องการใหช้ทนุกคนในองคค์กรมลีสวม่ นรม่วมในการบการนุงรมักษา

มาตราฐานการผลลิตใหช้ไดช้ทนื้ งมั man machine method material ดมังนมันื้น
จถึงเปป็ นกลิจกรรมทลีนึ่ใชช้เวลานานมากกวม่าจะคคืบหนช้า 3-4 ปลี เพคืนึ่อทกาการ

Reconditioning อลีก 3-4 ปลี เพคืนึ่อ improvement และ อลีก 3-4 เพคืนึ่อ
เพลินึ่มยอดขาย และเพลินึ่มกกาไร

2. เปป็ น Top down management ซถึนึ่งเปป็ นทมันื้งขช้อดลี และเสลีย

คคือถช้าผช้สูบรลิหารเอาจรลิง เอาจมัง กป็จะไดช้ผลดลีกวม่าวลิธลีอนึ่ น
คื ๆ เพราะตช้อง

52

ทกาการบการนุงรมักษา และปรมับปรนุงมาตรฐานทมันื้ง man machine method
material อยม่างตม่อเนคืนึ่อง แตม่อาจทกาใหช้ผช้สูบรลิหารเบคืนึ่อหนม่าย ถช้าไมม่รช้สู

จรลิง กป็ถอดใจ ระบบกป็จะอม่อนแอลงอยม่างรวดเรป็ว เพราะไมม่สามารถ
สรช้างพนมักงานระดมับลม่างใหช้มลีความแขป็งแกรม่งไดช้

3. ใน part แรก จะเปป็ นการทกา Reconditioning ระบบตม่างๆ

ของการผลลิต ถช้าเครคืนึ่องจมักรเสลียหายมาก หรคือเบลีนึ่ยงเบนไปจาก

มาตรฐานมาก การใชช้เงลินเพคืนึ่อซม่อมบการนุงใหช้เครคืนึ่องจมักรมลีสภาพกลมับสม่สู
สภาพเดลิมตช้องใชช้เวลามากและนานในชม่วงเรลินึ่มตช้น จนทกาใหช้ผช้สูบรลิหาร
เขช้าใจผลิด ลช้มความตมันื้งใจไปอยม่างงม่ายๆ

4. การเปลลีนึ่ยนพนมักงานเดลินเครคืนึ่องใหช้เปป็ นชม่าง เปป็ นเรคืนึ่องทลีนึ่ยาก

มาก ถช้าพนมักงานเหลม่านมันื้นไมม่ไดช้จบสายชม่างมา

5.โรงงานทลีนึ่ไดช้ร มับการปรมับสภาพ และปรมับปรนุงมาตรฐานการผลลิต

ทมันื้ง 4 M มาแลช้วอยม่างดลี ซถึนึ่งใชช้เวลานานมากกวม่า 5-6 ปลี และมลีการทนุม
เทแรงกายแรงใจไปอยม่างมากมายแลช้ว กป็ยมังไมม่สามารถรมับประกมัน

ความอยช้สูรอดขององคค์กรไดช้ 100% ถช้าแผนกอคืนึ่นๆทลีนึ่เหลคือของ supply
chain ยมังมลีปมัญหา คคือ เชม่น ฝม่ ายขาย ขายของไมม่ไดช้ ไมม่มลี

ประสลิทธลิภาพ บรลิการลสูกคช้าไมม่ประทมับใจ หรคือจมัดสม่งสม่งของลม่าชช้า หรคือ
ไมม่ใสม่ใจดสูแลสลินคช้าระหวม่างเกป็บสตต๊อค และขม่นสม่ง ทมันื้งๆทลีนึ่ฝม่ายผลลิต

ผลลิตสลินคช้าไดช้ตามแผน และผลลิตของมลีคนุณภาพมาแลช้วอยม่างดลี เปป็ นตช้น
ดมังนมันื้นการทกา TPM จถึงตช้องทกาอยม่างตม่อเนคืนึ่องในการบการนุงรมักษาทมันื้ง

4 Ms ใหช้เปป็ นมาตรฐาน และตช้องปรมับปรนุงตลอดเวลา เพคืนึ่อพมัฒนาใหช้
เหนคือกวม่าคม่สูแขม่งตลอดเวลา อลีกทมันื้งตช้องขยายผลไปยมังทนุกๆแผนก
และทนุกๆคนในองคค์ เปป็ นงานทลีนึ่มาก ยาก และอาจมลีการตม่อตช้าน
เพราะเปป็ นการเปลลีนึ่ยนวมัฒนธรรมองคค์กร

คนทลีนึ่ไมม่ตช้องการ

53

เปลลีนึ่ยนแปลง แมช้ไมม่ตม่อตช้านโดยตรง แตม่กป็อาจไมม่ใหช้ความรม่วมมคือ
หรคือรม่วมมคืออยม่างไมม่เตป็มใจ

เมคืนึ่อโรงงานลดความสสูญเสลียลงไดช้ กป็จะตอบสนองความตช้องการ
ของลสูกคช้า(ความพอใจ, satisfy)ไดช้ในเรคืนึ่อง
1. Quility
2. Cost

3. Delivery
3.1 Right Kind of Good
3.2 Right Volume

3.3 Right Time(on time)

3.3 Right service(good service)
4. Innovation (New product, new technology)
แตม่กป็ไมม่เตป็มรช้อย เพราะสลินคช้าทลีนึ่อยม่สูในคลมัง โกดมัง ระหวม่าง
ขนสม่ง ในชมันื้นขายของ ในบช้านลสูกคช้า อาจมลีสภาพทลีนึ่ไมม่เอคืนื้ ออกานวยใน

การรมักษาสภาพใหช้สลินคช้ามลีสภาพไดช้ตามมาตรฐานไดช้ตามทลีนึ่ตนื้ งมั ใจใหช้เปป็ น
TPM ตช้องการขยายขอบขม่ายปรมับปรนุง ไปยมัง supply chain ซถึนึ่งเรลินึ่ม

จาก ฝม่ ายการตลาด ฝม่ ายขาย ฝม่ ายประชาสมัมพมันธค์ ตช้องเขช้าใจวม่า ลสูกคช้า
พอใจ อะไร และไมม่พอใจอะไร อยม่างแทช้จรลิง เพคืนึ่อทกาใหช้ทราบ

Demand ของลสูกคช้า แลช้วทกาการโนช้มนช้าวใหช้ลสูกคช้าเชคืนึ่อมมัน
นึ่ ในสลินคช้า มลี
ความผสูกพมันกมับสลินคช้า แลช้วหาทางตอบสนองความตช้องการของลสูกคช้า
นมันื้น โดยถม่ายทอดลงไปในแผนกตม่างขององคค์กร รวมไปถถึง

suppliers ขององคค์กรดช้วย เพคืนึ่อใหช้ทนุกๆคนรม่วมมคือรม่วมใจกมันเตป็มทลีนึ่

อยม่างเตป็มใจ และเตป็มความสามารถ เพคืนึ่อทกาใหช้ลสูกคช้าพอใจ จะเหป็นไดช้

54

วม่า TPM ขมันื้นสสูง ดสูเหมคือนเขช้าสม่สูอนุดมคตลิ ซถึนึ่งเปป็ นเรคืนึ่องทลีนึ่ทกาไดช้ยาก ทลีนึ่
ตช้องทกาใหช้ทนุกๆเขช้าใจ และรม่วมมคือกมันทกา ผช้สูบรลิหารมลีความสามารถ

มากเพลียงใดทลีนึ่จะกระตช้นุนพนมักงานพรช้อมใจกมันพลมักดมันกลิจกรรมใหช้เปป็ น
ไปตาม TPM กกาหนดไวช้ ซถึนึ่งมลีเปช้ าหมายทลีนึ่เขช้มงวดมากๆ เชม่นของ

เสลียเปป็ นศสูนยค์ อนุบมัตลิเหตนุเปป็ นศสูนยค์ เครคืนึ่องเสลียเปป็ นศสูนยค์ หยนุดเลป็กหยนุด
นช้อยของเครคืนึ่องเสลียเปป็ นศสูนยค์ เปป็ นตช้น ถช้าผช้สูบรลิหารไมม่ใหช้ความสกาคมัญ
ไปทลีนึ่ลสูกคช้าอยม่างจรลิงจมัง โอกาสทลีนึ่จะทกาใหช้การสสูญเสลียเปป็ นศสูนยค์จะยาก
มาก เพราะตช้องใชช้ความพยายามอยม่างมาก และตช้องมลีความรช้สูเรคืนึ่อง

ศาสตรค์ตม่างๆมากๆ(Knowledge) และตช้องรช้วสู ม่าทกาไมตช้องนกาเอาความรช้สู
นมันื้นมาทกาไปใหช้เกลิดประโยชนค์อะไรตม่อองคค์กร (Knowwhy) และตช้องรช้สู

ลถึกทลีนึ่จะวลิเคราะหค์ปมัญหาไดช้ถงถึ ราก ถถึงแกม่นของปมั ญหา รช้วสู ลิธลีนกาเอาศาสตรค์
ความรช้สูทนึ่เลี รลียนรช้สูมาประยนุกตค์เพคืนึ่อแกช้ไขปมั ญหา เพคืนึ่อขจมัดมมันใหช้สนื้ น
ลิ ซากไป

(Knowhow) ทลีนึ่กลม่าวมาเปป็ นเรคืนึ่องยากทลีนึ่จะสรช้างคนในองคค์กรทกาไดช้เชม่น
นมันื้น โดยเฉพาะผช้สูบรลิหารถช้าไมม่มลีความเขช้าใจ และตมันื้งใจจรลิง มมันยากทลีนึ่
จะสรช้างใหช้คนในองคค์กรมลีคณ
นุ สมบมัตลิทนึ่เลี พลียงพอไดช้ตามกลม่าวมาแลช้ว
แปดเสนหลรักของ TPM
1. การปรมับปรนุงเฉพาะเรคืนึ่อง (Individual Improvement)
2. การบการนุงรมักษาดช้วยตนเอง (Autonomous Maintenance)
3. การบการนุงรมักษาตามแผน (Planned Maintenance)

4. การศถึกษาและฝถึ กอบรมเพคืนึ่อเพลินึ่มทมักษะการทกางานและการ
บการนุงรมักษา (Operation and

Maintenance Development)

5. การคกานถึงถถึงการบการนุงรมักษาตมันื้งแตม่ขนื้ น
มั การออกแบบ (Initial

55

Phase Management)
6. ระบบการบการนุงรมักษาเพคืนึ่อคนุณภาพ (Quality Maintenance)
7. ระบบการทกางานของฝม่ ายบรลิหารทลีนึ่ตระหนมักถถึง

ประสลิทธลิภาพการผลลิตหรคือเรลียกวม่า TPM ในสกานมักงาน (TPM
in Office)

8. ระบบชลีวอนามมัย ความปลอดภมัย และสลินึ่งแวดลช้อมภายใน
โรงงาน (Safety, Hygiene and Working Environment)

ในเสาหลมักทลีนึ่ 1, 2 และ 3 เปป็ นเสาหลมักทลีนึ่ตช้องดกาเนลินการใหช้

เกลิด TPM ในสม่วนผลลิต โดยกม่อนเรลินึ่มดกาเนลินการและขณะดกาเนลิน

การตช้องมลีการฝถึ กอบรมและพมัฒนาทมักษะอยม่สูตลอดเวลา ซถึนึ่งถคือเปป็ น
หนช้าทลีนึ่ในเสาหลมักทลีนึ่ 4 สม่วนเสาหลมักทลีนึ่ 5 ถคือเปป็ นขมันื้นสสูงของ TPM

ในสม่วนผลลิต เนคืนึ่องจากเปป็ นการปลสูกฝมั งการบการนุงรมักษาใหช้ตลิดไปกมับ
ตมัวเครคืนึ่องจมักรอนุปกรณค์ วมัตถนุดลิบ กรรมวลิธลีการผลลิต วลิธลีการทกางาน

รวมถถึงการออกแบบและวางผมังโรงงานหรคือกระบวนการ สกาหรมับใน
เสาหลมักทลีนึ่ 6, 7 และ 8 เปป็ นเสาหลมักทลีนึ่ดกาเนลินการเพคืนึ่อขยาย TPM
จากสม่วนผลลิตไปสม่สู TPM ทมัวนึ่ ทมันื้งองคค์การ

56

บทบนทและหนค้นทดีที่ของฝม่ นยตม่นงๆ

แมช้วม่ากลิจกรรมสม่วนใหญม่ของ TPM จะตช้องปฏลิบมัตลิโดยฝม่ าย

ผลลิตและฝม่ ายซม่อมบการนุง แตม่กป็เปป็ นความคลิดทลีนึ่ผลิดถช้าจะใหช้ทนื้ งมั สองฝม่ าย
ดมังกลม่าวทกากลิจกรรมทมันื้งหมด เสาหลมักของ TPM ควรจะมลีการ

ดกาเนลินการในลมักษณะของกลิจกรรมกลม่นุมยม่อยทลีนึ่มลีสมาชลิกมาจากทนุก
ฝม่ ายทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้องตามลมักษณะของเสาหลมักนมันื้นๆ

1. กนรปรรับปรรุงเฉพนะเรรืที่อง (Individual Improvement)
ผช้สูร มับผลิด

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

ชอบ
ผช้สูจมัดการ - ปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพ - กกาจมัดความสสูญเสลีย
และ

การผลลิตใหช้อยม่สูระดมับสสูงสนุด - คกานวณคม่า OEE ของ

งานใน

- เครคืนึ่องจมักรเสลียเปป็ นศสูนยค์ แตม่ละผลลิตภมัณฑค์พรช้อมทมันื้ง

หมัวหนช้า

อยม่สูเสมอ

แตม่ละสายการผลลิตหรคือของ

สายการ และของเสลียเปป็ นศสูนยค์

ทกาการตมันื้งเปช้ าหมาย

ผลลิต

- วลิเคราะหค์ปมัจจมัยตม่างๆ ทลีนึ่
ทกาใหช้ OEE ตกนึ่า

- ทกาการวลิเคราะหค์ดช้วยหลมัก
P-M เพคืนึ่อกกาจมัดความเสลีย

57

หายแบบเรคืนื้ อรมัง

- เฝช้ าตลิดตามวม่า แตม่ละชม่วง
เวลาเครคืนึ่องจมักรควรจะไดช้ร มับ
การ ปรมับปรนุงอยม่างไร

2.

กนรบนนรรุงรรักษนดค้วยตนเอง (Autonomous

Maintenance)
ผช้สูร มับผลิด
ชอบ

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

58

ผช้สูใชช้เครคืนึ่อง - ผช้สูใชช้เครคืนึ่องมลีความรช้สูและปฏลิบมัตลิตาม 7 ขมันื้นตอนของ
และหมัวหนช้า ความเขช้าใจในกลไกของ การบการนุงรมักษาดช้วย
งานในสาย เครคืนึ่อง
การผลลิต

- ผช้สูใชช้เครคืนึ่องสามารถ

ตนเอง

1. การทกาความสะอาด

บการนุงรมักษาเครคืนึ่องจมักรไดช้ แบบตรวจสอบ
ดช้วยตนเอง

2. กกาจมัดจนุดยากลกาบาก
และแหลม่งกกาเนลิดปมั ญหา
3. การเตรลียมมาตรฐาน

การบการนุงรมักษาดช้วยตนเอง
4. การตรวจสอบโดยรวม
5. การตรวจสอบดช้วย
ตนเอง

6. การจมัดทกาเปป็ นมาตรฐาน
7. การปรมับปรนุงอยม่างตม่อ
เนคืนึ่อง
3.กนรบนนรรุงรรักษนตนมแผน (Planned Maintenance)
ผช้สูร มับผลิดชอบ

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

ผช้สูจมัดการและ

- เพลินึ่มประสลิทธลิภาพ

- จมัดทกาแผนการบการนุง

หมัวหนช้างานใน

ของงานซม่อมบการนุง

รมักษาประจกาวมัน

สสูญเสลียใน

รมักษาตามระยะเวลา

ฝม่ ายซม่อมบการนุง

เพคืนึ่อไมม่ใหช้เกลิดความ
กระบวนการผลลิต

- จมัดทกาแผนการบการนุง
- จมัดทกาแผนการบการนุง

59

รมักษาเชลิงปช้ องกมัน

- ยคืดอายนุการใชช้งานของ
เครคืนึ่องจมักร

- ควบคนุมการเปลลีนึ่ยนชลินื้น
สม่วนตามคาบเวลาทลีนึ่
กกาหนด

- วลิเคราะหค์ความเสลียหาย
ทลีนึ่เกลิดขถึนื้นและหาทาง
ปช้ องกมัน

- ควบคนุมการหลม่อลคืนึ่น

4. กนรศถึกษนและฝถึ กอบรมเพรืที่อเพลิที่มทรักษะกนรทนนงนนและกนร

บนนรรุงรรักษน (Operation and Maintenance Development)
ผช้สูร มับผลิดชอบ

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

ผช้สูใชช้เครคืนึ่องและ - ยกระดมับความสามารถ ฝถึ กอบรมในหมัวขช้อตม่อไป
พนมักงานซม่อม

ในทางเทคนลิคของทมันื้งผช้สู นลีนื้

บการนุง

ใชช้เครคืนึ่องและชม่างซม่อม
บการนุง

- การบการนุงรมักษาเบคืนื้ อง
ตช้น

- การขมันแนม่นและการ
ปรมับแตม่ง

- การใชช้งานของเครคืนึ่อง
- การบการนุงรมักษาแบรลินึ่ง

60

- การบการนุงรมักษาระบบ
สม่งกกาลมัง

- การบการนุงรมักษาระบบไฮ
ดรอลลิกสค์และระบบนลิวเม
ตลิกซค์

- การบการนุงรมักษาระบบ
ควบคนุมดช้วยไฟฟช้ า
5.กนรคนนนถึงถถึงกนรบนนรรุงรรักษนตรับื้งแตม่ขน
ถึบื้ กนรออกแบบ (Initial

Phase Management)
ผช้สูร มับผลิดชอบ

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

-ผช้สูจมัดการฝม่ ายวลิจมัย - พมัฒนาผลลิตภมัณฑค์ใหมม่ใหช้ดลีขนื้ น
ถึ - ตมันื้งเปช้ าหมายของ
และพมัฒนา

- ออกแบบอนุปกรณค์เครคืนึ่องไมช้

การออกแบบและ

- วลิศวกรซม่อม

- ผลลิตภมัณฑค์ใหมม่และ

- ออกแบบโดยการ

ไดช้งม่าย

ตช้อง

- วลิศวกรการผลลิต เครคืนึ่องมคือใหช้ใชช้งานไดช้เรป็วขถึนื้น
บการนุง

พมัฒนา

เครคืนึ่องจมักรใหมม่ตช้องบการนุงรมักษา คกานถึงถถึงเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่


ทกาการผลลิตไดช้
งม่าย



คนุณภาพคงทลีนึ่



ใชช้งาม่ ย



บการนุงรมักษาไดช้
งม่าย



มลีความนม่าเชคืนึ่อ

61

ถคือ
- ศถึกษาคม่าใชช้จม่าย
ตลอดอายนุการใชช้งาน
ของเครคืนึ่อง

- ทบทวนแบบของ
ผลลิตภมัณฑค์และ

เครคืนึ่องจมักรอยม่สูเสมอ
6. ระบบกนรบนนรรุงรรักษนเพรืที่อครุณภนพ (Quality Maintenance)
ผช้สูร มับผลิดชอบ
- ผช้สูจมัดการฝม่ าย

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

- เครคืนึ่องจมักรตช้องไมม่ใชม่

- ทบทวนมาตรฐานคนุณภาพ

ประกมันคนุณภาพ สาเหตนุทนึ่ท
ลี กาใหช้เกลิดของ

และขช้อกกาหนดทางเทคนลิคทลีนึ่

- หมัวหนช้าสายการ เสลียเปป็ นศสูนยค์"

- ประกมันคนุณภาพทนุกขมันื้นตอน

- วลิศวกรการผลลิต เสลีย หรคือ "การผลลิตของ ทกาไวช้กมับลสูกคช้า
ผลลิต

ไมม่วม่าจะเปป็ นกระบวนการ

วมัตถนุดลิบ พลมังงาน อนุปกรณค์
หรคือวลิธลีการ

- หาสาเหตนุทนึ่ท
ลี กาใหช้คนุณภาพ
เกลิดความผลิดปกตลิ

- จมัดทกามาตรฐานการตรวจ

สอบในจนุดตม่างๆ ของเครคืนึ่อง
ทลีนึ่มลีผลตม่อคนุณภาพ

62

7. ระบบกนรทนนงนนของฝม่ นยบรลิหนรทดีที่ตระหนรักถถึง
ประสลิทธลิภนพกนรผลลิต หรรือเรดียกวม่น TPM ในสนนนรักงนน (TPM in
Office)

ผช้สูร มับผลิดชอบ

เปช้ าหมาย

บทบาทและหนช้าทลีนึ่

- ผช้สูจมัดการและ

- กกาจมัดความสสูญเสลียทลีนึ่

การบการนุงรมักษาดช้วยตนเอง

ขาย

ระหวม่างฝม่ าย

1. ทกาความสะอาดอนุปกรณค์

พนมักงานในฝม่ าย

เกลิดจากการประสานงาน ในสกานมักงาน

และฝม่ ายบรลิหาร - จมัดทกางานบรลิการดช้าน เครคืนึ่องใชช้สกานมักงาน

ธนุรการใหช้มลีประสลิทธลิภาพ 2.พมัฒนากระบวนการ
สสูงสนุด

ทกางานใหช้มลีประสลิทธลิภาพ

- สนมับสนนุนและอกานวย 3. จมัดทกาเปป็ นมาตรฐาน

ความสะดวกใหช้กมับฝม่ าย 4. ปรมับทมัศนคตลิวม่า "ตช้องทกา
ผลลิต

ทนุกอยม่างทลีนึ่ฝม่ายผลลิต

ตช้องการ"การปรมับปรนุง
เฉพาะเรคืนึ่อง

1. ลดเวลางานดช้านบมัญชลี
2. ปรมับปรนุงระบบการจมัดสม่ง
3. ปรมับปรนุงระบบจมัดซคืนื้ อ
และจมัดจช้าง

63

8. ระบบชดีวอนนมรัย ควนมปลอดภรัย และสลิที่งแวดลค้อมภนยใน
โรงงนน (Safety, Hygiene and Working Environment)
ผช้สูร มับผลิดชอบ

เปช้ าหมาย

- คณะกรรมการ- อนุบมัตลิเหตนุเปป็ นศสูนยค์

บทบาทและหนช้าทลีนึ่
- เกป็บขช้อมสูลและจมัดทกาสถลิตลิ

มาตรฐาน

- พมัฒนาคนุณภาพชลีวต
ลิ ในการ การเกลิดอนุบมัตลิเหตนุ

แรงงาน

ทกางานและความปลอดภมัยใน- วลิเคราะหค์การปฏลิบมัตลิงาน

ของโรงงาน โรงงาน

- เจช้าหนช้าทลีนึ่ความ
ปลอดภมัย

เพคืนึ่อหาขมันื้นตอนทลีนึ่อาจเกลิด
อมันตราย

- ขจมัดมลภาวะในสถานทลีนึ่
ทกางาน

- วมัดอมัตราการอนนุร มักษค์
พลมังงาน

- สม่งเสรลิมใหช้พนมักงานมลี
สนุขภาพทลีนึ่ดลีดวช้ ยกลิจกรรม
ตม่างๆ

- สรช้างบรรยากาศทลีนึ่นม่าทกางาน
Key
TPM อยม่างแทช้จรลิงไมม่ใชม่เครคืนึ่องมคือในการบการนุงรมักษา แตม่
TPM เปป็ นปรมัชญาในการบรลิหารการผลลิตทลีนึ่เนช้นเครคืนึ่องจมักรและ

อนุปกรณค์เปป็ นสกาคมัญ ดมังนมันื้นจถึงตช้องมลีความเขช้าใจทลีนึ่ถสูกตช้องในแนวคลิด
และความสกาคมัญทลีนึ่แทช้จรลิงของ TPM เพคืนึ่อการเรลินึ่มตช้นไปสม่สูความ
สกาเรป็จในการทกา TPM

64

ประโยชนฑ์และขค้อดดีขอ
ค้ เสดียของลดีน
ขค้อดดี
1

ไมม่มลีตช้นทนุนจมกมับของคงคลมัง เนคืนึ่องจากมลีการวางแผนการผลลิตทลีนึ่ดลี

โดยทกาการรวบรวมรายการความตช้องการสลินคช้าจากฝม่ ายขายมา
ทกาการวางแผน (Make to order) แลช้วผลลิตสลินคช้าออกมาตาม

จมังหวะความตช้องการของลสูกคช้า และมม่นุงเนช้นการผลลิตเฉพาะสลินคช้า

หรคือชลินื้นสม่วนทลีนึ่จกาเปป็ น ตามปรลิมาณทลีนึ่ตช้องการ ภายในเวลาทลีนึ่กกาหนด
ดมังนมันื้น ปมั ญหาดช้านตช้นทนุนจมจถึงไมม่เกลิดขถึนื้นกมับระบบของลลีน

2 มลีความยคืดหยม่นุนสสูงสามารถปรมับกระบวนการไดช้งม่าย เนคืนึ่องจาก
ระบบของลลีน เปป็ นการมม่นุงเนช้นการผลลิตทลีนึ่สามารถตอบสนองความ

ตช้องการทลีนึ่หลากหลายของลสูกคช้าไดช้ โดยทกาการผลลิตจกานวนมากและ

65

หลากหลายรม่นุน ดมังนมันื้นระบบจถึงตช้องมลีความยคืดหยม่นุนสสูง เพคืนึ่อรองรมับ
ความเปลลีนึ่ยนแปลงในโลกธนุรกลิจทลีนึ่มลีการแขม่งขมันรนุนแรงมากขถึนื้นทนุกวมัน
3 สามารถแกช้ปมัญหาไดช้ทมันทม่วงทลี เนคืนึ่องจากระบบมลีความยคืดหยม่นุนสสูง
4 พนมักงานทนุกฝม่ ายมลีการรมับทราบขช้อมสูลไดช้อยม่างรวดเรป็วและทมัวนึ่ ถถึง
เนคืนึ่องจากโครงสรช้างของระบบมลีการกกาหนดชม่วงชมันื้นของการบมังคมับ
บมัญชาทลีนึ่มลีความเหมาะสม

5 การเงลินมลีสภาพคลม่องสสูง เนคืนึ่องจากมลีการจมัดการกระแสเงลินสด
อยม่างมลีประสลิทธลิภาพ

6 มลีการขจมัดความสสูญเปลม่าอยม่างตม่อเนคืนึ่อง เชม่น การรอคอยงานของ
พนมักงานและเครคืนึ่องจมักร ดช้วยการจมัดสายการผลลิตแบบ cell

(cellular manufacturing) ซถึนึ่งเปป็ นการเรลียงลกาดมับของขบวนการใหช้
อยม่สูตม่อเนคืนึ่องกมัน มม่นุงเนช้นการเกลิด Zero-Defect ทกาใหช้การเกลิดความ
สสูญเปลม่าในกระบวนการลดนช้อยลง และความสามารถในการ
แขม่งขมันเพลินึ่มสสูงขถึนื้นดช้วย

7 ทกาใหช้ศมักยภาพการแขม่งขมันสสูงอยม่สูตลอดเวลา เนคืนึ่องจาก
กระบวนการถสูกยกระดมับผลลิตภาพ (Productivity) ใหช้เพลินึ่มสสูงขถึนื้น

อยม่างตม่อเนคืนึ่องและทมัวนึ่ ถถึง และสามารถปรมับเปลลีนึ่ยนกระบวนการเพคืนึ่อ
รองรมับการเปลลีนึ่ยนแปลงตม่างๆไดช้อยม่างรวดเรป็ว

8 ระบบของลลีน มลีการนกาเอาการปรมับเรลียบดช้วยการจมัดลกาดมับในการ
ผลลิต(Mixed Model Production) มาใชช้ ทกาใหช้กระบวนการสามารถ

ผลลิตสลินคช้าเพคืนึ่อสนองตอบความตช้องการทลีนึ่เปลลีนึ่ยนแปลงของลสูกคช้าไดช้
อยม่างคลม่องตมัว ซถึนึ่งผลทลีนึ่เกลิดขถึนื้นสม่งผลใหช้

- การผลลิตมลีความยคืดหยม่นุนสามารถตอบสนองการ
เปลลีนึ่ยนแปลงของตลาดไดช้อยม่างรวดเรป็ว

66

- ลดตช้นทนุนเนคืนึ่องจากการเตรลียมทรมัพยากรทลีนึ่ระดมับการผลลิต
สสูงสนุด ทมันื้งในสม่วนของเครคืนึ่องจมักกร บนุคลากรและวมัตถนุดลิบ
- เปป็ นการเฉลลีนึ่ยความหนมัก-เบา หรคือความยาก-งม่ายในการ
ทกางาน ทกาใหช้การทกางานของพนมักงานและเครคืนึ่องจมักรมลี
ความสมกนึ่าเสมอ

- ลดปมั ญหาความเครลียด และความเมคืนึ่อยลช้าของพนมักงาน
- อมัตราการผลลิตสมกนึ่าเสมอ ทกาใหช้วางแผนวมัตถนุดลิบงม่ายขถึนื้น

- กรณลีมลีปมัญหาคนุณภาพ จะตรวจพบไดช้เรป็วยลินึ่งขถึนื้น จถึงเกลิดผล
เสลียหายนช้อยกวม่าการผลลิตทลีละรม่นุนจกานวนมาก
9 ระบบลลีน ชม่วยใหช้องคค์กรมลีการเตลิบโตทลีนึ่ยงมั นึ่ ยคืน เนคืนึ่องจากมลีการจมัด
ตมันื้งระบบการสรช้างคนุณคม่าและการกกาจมัดความสสูญเปลม่า มลีการประเมลิณ
กระบวนการ สนมับสนนุนพนมักงานใหช้มลีสวม่ นรม่วมในการปรมับปรนุงงาน
อยม่างตม่อเนคืนึ่องนมัน
นึ่ เอง

10 องคค์กรมลีประสลิทธลิภาพในดช้านการสคืนึ่อสาร และประสลิทธลิภาพใน
การทกางานทลีนึ่ดลี โดยการดกาเนลินกลิจกรรม 5 ส

11 ตช้นทนุนในการผลลิตลดลง ซถึนึ่งโดยปกตลิ ตช้นทนุนทลีนึ่แสดงใหช้เหป็นนมันื้น
มมักจะเปป็ นเพลียงยอดของภสูเขานกนื้าแขป็งเทม่านมันื้น ในขณะทลีนึ่ตช้นทนุนโดย

สม่วนใหญม่มมักจะมองไมม่เหป็นหรคือไมม่ไดช้ร มับความสนใจ มนุมมองของลลีน
นมันื้น จะเปป็ นการเผยใหช้เหป็นตช้นทนุนเหลม่านมันื้น เพคืนึ่อดกาเนลินการแกช้ไข
และขจมัดตช้นทนุนเหลม่านมันื้นออกไป

12 มลีผลการปรมับปรนุงเพลินึ่มขถึนื้น หรคือลดลงอยม่างนช้อย 10% เชม่น เพลินึ่ม
ผลผลลิต 10% ลดตช้นทนุน 10% ลด Breakdown 10% และลด
Lead time 10% เปป็ นอยม่างนช้อย

67

13 ตช้นทนุนการผลลิตอยม่สูภายใตช้การควบคนุม
14 เสรลิมสรช้างและพมัฒนาบนุคลากรในองคค์การสม่สูความเปป็ นเลลิศในการ
ผลลิต

ขค้อเสดีย

1 ยากตม่อการสคืนึ่อสารและทกาความเขช้าใจ มมักพบวม่า พนมักงานบาง
สม่วนในองคค์กรไมม่ใหช้ความรม่วมมคือเทม่าทลีนึ่ควร เกลิดจากการขาดความ
เขช้าใจ และมลีทมัศนคตลิทนึ่ไลี มม่ถสูกตช้อง ซถึนึ่งเปป็ นอนุปสรรคทางความคลิด
เชม่น

อนุปสรรคทางความคลิดของพนมักงาน
- เรายม่งนุ เกลินกวม่าจะไปสนใจระบบนลีนื้

- เปป็ นความคลิดทลีนึ่ดลีแตม่ยมังไมม่ถงถึ เวลาทลีนึ่เหมาะสม
- เราไมม่มลีงบปราณเพลียงพอหรอก

- ทฤษฎลีมมันตม่างจากการปฏลิบมัตลิจรลิงๆ
- ไมม่มลีอยม่างอคืนึ่นทกาหรคือไง

- ระบบนลีนื้ไมม่สอดคลช้แงกมับนโยบายขององคค์กรเรา
- ไมม่ใชม่หนช้าทลีนึ่เรา......ปลม่อยใหช้คนอคืนึ่นเคช้าคลิดดลีกวม่า ฯลฯ
2 เกลิดการสสูญเสลียจากการเปลลีนึ่ยนรม่นุนการผลลิตของเครคืนึ่องจมักร

3 เกลิดการสสูญเสลียจาก อมัตราการใชช้ประโยชนค์จากเครคืนึ่องจมักรอนุปกรณค์
4 ยากตม่อการบรลิหารและการจมัดการ การเปลลีนึ่ยนแปลง ซถึนึ่งผช้บ
สู รลิหาร

องคค์กรตช้องมลีความเขช้าใจตม่อการเปลลีนึ่ยนแปลง และไมม่ยถึดตลิดตม่อทมัศน
คตลิเกม่าๆ และสามารถสนมับสนนุนและคงภาวะการเปป็ นผช้สูนกาใหช้แกม่ผช้สูทนึ่ลี
อยม่สูในองคค์กรไดช้เปป็ นอยม่างดลี

68

5 มลีความยม่นุงยากในการวางแผนและควบคนุมการผลลิต ตช้องอาศมัยผช้สูทนึ่ลี
มลีความรช้สูและความชกานาญ ทมันื้งในแงม่เทคนลิก และการใชช้เครคืนึ่องมคือลลีน
ความเขช้าใจอยม่างกระจม่างของตมัววมัด และการบรลิหารทลีม

6 ตช้องการความรม่วมมคือจากผช้สูผลลิตจากภายนอก (Supplier)
7 ตช้องสรช้างแรงงานแบบหลายทมักษะ

8 ผช้กกาหนดการเรลินึ่มโครงการลลีนเขช้าสม่สูองคค์กร ตช้องมลีการยอมรมับดช้วย
วม่า ลลีน เปป็ นหนทางสม่สูการปรมับปรนุง ไมม่ใชม่เปป็ นเพลียงแคม่การสมังนึ่ การ
เทม่านมันื้น

69

กรณดีศถึกษน
กรณดีศถึกษน โรงงนนตรัวอยม่นงในสนยกนรผลลิตSTEPPING

MOTOR LPD4–001

จากสภาพการแขม่งขมันทางการตลาดทลีนึ่เขช้มขช้น ซถึนึ่งมลีสม่วน

สกาคมัญตม่อการอยม่สูรอดของธนุรกลิจอนุตสาหกรรม กลยนุทธค์ในการจมัดการ
ระบบการผลลิตทลีนึ่มลีประสลิทธลิภาพ นมับเปป็ นสลินึ่งสกาคมัญทลีนึ่จะชม่วยใหช้ธนุรกลิจ
สามารถอยม่สูรอดและบรรลนุเปช้ าหมายในการแขม่งขมันไดช้ ดมังนมันื้นหลมัก
การบรลิหารจมัดการระบบการผลลิตตม่าง ๆ จถึงไดช้ถสูกนกามาใชช้เพคืนึ่อเพลินึ่

ประสลิทธลิภาพในการผลลิอยม่างแพรม่หลาย แนวคลิดแบบลลีน นมับเปป็ น
หลมักการหนถึนึ่งทลีนึ่ไดช้ร มับความสนใจมากในปมั จจนุบมันและมลีแนวโนช้มทลีนึ่จะ
ถสูกนกามาใชช้เพลินึ่มมากขถึนื้นเรคืนึ่อย ๆ

แนวคลิดแบบลลีน (Lean) เปป็ นปรมัชญาการผลลิตทลีนึ่มม่นุงลด

ความสสูญเปลม่า (Waste) ในระบบการผลลิตอยม่างตม่อเนคืนึ่องจนุดสกาคมัญ
ของแนวคลิดแบบลลีน คคือ การกกาจมัดทนุกสลินึ่งทนุกอยม่างทลีนึ่ไมม่สรช้างคนุณคม่า
เพลินึ่มใหช้กมับผลลิตภมัณฑค์ ตมันื้งแตม่ขนื้ น
มั วมัตถนุดลิบจนกลายเปป็ นผลลิตภมัณฑค์

และตมันื้งแตม่การออกแบบผลลิตภมัณฑค์จนถถึงการบรลิการลสูกคช้า ผลของ
การนกาแนวคลิดแบบลลีนมาใชช้จะชม่วยกกาจมัดความสสูญเปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้น

70

สม่งผลใหช้สามารถใชช้ทรมัพยากรทลีนึ่มลีอยม่สูอยม่างจกากมัดไดช้อยม่างคช้นุมคม่า เกลิด
การทกางานทลีนึ่สะดวกรวดเรป็ว สามารถลดตช้นทนุนการดกาเนลินงานลงไดช้

สามารถลดเวลาการทกางานทลีนึ่ไมม่จกาเปป็ น รวมทมันื้งสามารถเพลินึ่มคนุณภาพ
ในระบบการผลลิตไดช้จากการลดการเกลิดของเสลียจากการทกางานลงไดช้
งานวลิจมัยนลีนื้มงม่นุ ศถึกษาการนกาแนวคลิดลลีน มาใชช้เพลินึ่ม

ประสลิทธลิภาพการทกางาน โดยวมัดผลและประเมลินผลการปรมับปรนุง

ประสลิทธลิภาพการทกางานโดยใชช้แนวคลิดการวมัดและประเมลินผลการ
ดกาเนลินงานแบบสมดนุล(BalancedScorecard: BSC) ซถึนึ่งแตกตม่างจาก
แนวคลิดการวมัดผลการดกาเนลินงานในอดลีตทลีนึ่ธนุรกลิจอนุตสาหกรรมตม่าง ๆ
มมักมม่นุงเนช้นทลีนึ่จะสรช้างผลกกาไรและผลตอบแทนจากการลงทนุนโดย

ประเมลินผลการดกาเนลินงานทางดช้านบมัญชลีและการเงลินเปป็ นหลมัก แตม่
ภายใตช้สภาวการณค์การแขม่งขมันในยนุคปมั จจนุบมัน ผช้สูบรลิหารจะเรลินึ่มพบ

วม่าการทลีนึ่องคค์กรจะประสบความสกาเรป็จและอยม่สูรอดไดช้นนื้ น
มั การประเมลิน
ทางดช้านการเงลินเพลียงอยม่างเดลียวนมันื้นไมม่เพลียงพออลีกตม่อไป การวมัด

และประเมลินการดกาเนลินงานแบบสมดนุลตามหลมัก BSC จะชม่วยใหช้
องคค์กรสามารถประเมลินผลการดกาเนลินงานไดช้ครอบคลนุมมากกวม่า

กลม่าวคคือเปป็ นการประเมลินผลทมันื้งในมนุมมองดช้านการเงลิน มนุมมองดช้าน
ลสูกคช้า มนุมมองดช้านกระบวนการภายใน รวมทมันื้งมนุมมองดช้านการ

เรลียนรช้สูและพมัฒนา ผลจากการนกาหลมักการ BSC มาใชช้จะชม่วยใหช้
ลสูกคช้ามลีความพถึงพอใจกมับสลินคช้า และบรลิการของธนุรกลิจอยม่างตม่อเนคืนึ่อง
สม่งผลใหช้องคค์กรสามารถสรช้างผลกกาไรและสรช้างความสามารถ
ทางการแขม่งขมันไดช้อยม่างยมังนึ่ ยคืน

อยม่างไรกป็ดลีในการศถึกษา วลิเคราะหค์ วลิธลีการปรมับปรนุง

ประสลิทธลิภาพการทกางานรวมทมันื้งการวมัดและประเมลินผลการดกาเนลิน

71

งานอยม่างสมดนุลนมันื้น ในความเปป็ นจรลิงแลช้วมลีความเปป็ นไปไดช้ยากทลีนึ่ผช้สู
ศถึกษาจะทดลองเปลลีนึ่ยนแปลงวลิธลีการปรมับปรนุงไปตามรสูปแบบตม่าง ๆ
ในสถานทลีนึ่ทกางานจรลิงเนคืนึ่องจากอาจเปป็ นการกม่อใหช้เกลิดความขมัดขช้อง

ไมม่สะดวกในการทกางานตามปกตลิของระบบการทกางานจรลิง อลีกทมันื้งยมัง
เปป็ นการยากในการควบคนุมเงคืนึ่อนไขตม่าง ๆ ของการปรมับปรนุงใหช้มลีคม่า
คงทลีนึ่ และอาจจะตช้องใชช้เวลา คม่าใชช้จม่ายจกานวนมากสกาหรมับการ

วลิเคราะหค์ ดมังนมันื้นงานวลิจมัยนลีนื้จงถึ ไดช้เลคือกใชช้การจกาลองแบบเชลิงพลวมัต
เปป็ นเครคืนึ่องมคือในการศถึกษาวลิเคราะหค์การปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการ

ทกางาน โดยในการจกาลองแบบ ผช้สูศถึกษาจะศถึกษาภายใตช้เงคืนึ่อนไขตม่าง
ๆ ในการผลลิตจรลิง ซถึนึ่งผลทลีนึ่ไดช้จากการจกาลองแบบจะสามารถแสดง
เปป็ นคม่าทลีนึ่เปป็ นตมัววมัดกระบวนการในทนุกๆ ดช้านในแตม่ละชม่วงของเวลา

ทลีนึ่กกาหนด ซถึนึ่งสามารถนกาไปเปป็ นแนวทางทลีนึ่นม่าเชคืนึ่อถคือในการตมัดสลินใจ
เลคือกระบบงานผลลิตทลีนึ่มลีประสลิทธลิภาพและเหมาะสมตม่อสมรรถนะ
ขององคค์กรไดช้ตม่อไป

1. วรัตถรุประสงคฑ์กนรศถึกษน
– เพคืนึ่อศถึกษาการปรมับปรนุง ประสลิทธลิภาพในการดกาเนลินงาน

ของสายการผลลิตตมัวอยม่างตามแนวคลิดแบบลลีน(Lean
Manufacturing)

– เพคืนึ่อศถึกษาการประยนุกตค์ใชช้วลิธลีการจกาลองแบบเชลิงพลวมัต ใน

การวลิเคราะหค์การปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการดกาเนลินงาน

– เพคืนึ่อศถึกษาการประยนุกตค์ใชช้หลมักการวมัดและประเมลินผลการ

ดกาเนลินงานเชลิงดนุลยภาพ (Balanced Scorecard:BSC) ในการ

ประเมลินหาแนวทางการปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการทกางานทลีนึ่เหมาะ
สมทลีนึ่สนุด

72

2. ขอบเขตกนรศถึกษน
– งานวลิจมัยศถึกษาและปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพกระบวนการผลลิต

ของโรงงานตมัวอยม่างในสายการผลลิตSTEPPING MOTOR LPD4–
001 ซถึนึ่งเปป็ นกระบวนการผลลิตชลินื้นสม่วนอนุปกรณค์ขมับเคลคืนึ่อนภายใน
กลช้องถม่ายรสูป

– งานวลิจมัยไดช้กกาหนดชม่วงระยะเวลาในการจกาลองแบบเปป็ น

ระยะเวลา 20 วมันทกางาน คลิดเปป็ น 9,600นาทลี โดยมลีแผนการผลลิต
สลินคช้าจกานวน 300,000 ชลินื้นตม่อเดคือน

– งานวลิจมัยศถึกษาการปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพตามแนวคลิด

ระบบการผลลิตแบบลลีน (Lean Manufacturing) โดยใชช้ Balanced
Scorecard: BSC ในการวมัดและประเมลินผลเพคืนึ่อเลคือกหาแนวทาง
การปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการทกางานทลีนึ่เหมาะสมทลีนึ่สนุด
3. วลิธดีกนรศถึกษน

ประกอบไปดช้วยขมันื้นตอนตม่อไปนลีนื้
3.1 ศถึกษนทฤษฏดีทดีที่เกดีที่ยวขค้อง

ศถึกษาแนวคลิดระบบการผลลิตแบบลลีน และแนวคลิดของการวมัดและ
ประเมลินผลการดกาเนลินงานเชลิงดนุลยภาพ(Balanced Scorecard:

BSC) รวมทมันื้งศถึกษาเรลียนรช้วสู ลิธลีการจกาลองแบบเชลิงพลวมัต ซถึนึ่งเปป็ นการ
จกาลองระบบการทกางานทลีนึ่สามารถแสดงพฤตลิกรรมของคม่าตม่าง ๆ

ของตมัวแปรทลีนึ่สนใจศถึกษาในระบบในชม่วงระยะเวลาทลีนึ่กกาหนดไดช้ โดย
งานวลิจมัยนลีนื้เลคือกใชช้โปรแกรมการจกาลองแบบเชลิงพลวมัต “iThink
version 5.1” ในการสรช้างแบบจกาลอง

3.2 สรค้นงแบบจนนลองระบบกนรผลลิตของสนยกนรผลลิตทดีที่ทนนกนรศถึกษน

73

3.2.1 ศถึกษาและรวบรวมขช้อมสูลทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้องในการสรช้างแบบจกาลอง
สายการผลลิต อมันไดช้แกม่

• ขช้อมสูลเกลีนึ่ยวกมับกระบวนการผลลิต ซถึนึ่งประกอบไปดช้วยสายการผลลิต
หลมักทลีนึ่ทกาหนช้าทลีนึ่ประกอบ (MotorAss’y) และสายการผลลิตยม่อยทลีนึ่

ผลลิตชลินื้นสม่วน ไดช้แกม่ Case Ass’y, Yoke Ass’y, Magnet Ass’y,
และ Cover Ass’y โดยขมันื้นตอนการทกางานในสายการผลลิตหลมักทลีนึ่ทกา
หนช้าทลีนึ่ประกอบ(MOTOR ASS’Y) อธลิบายไดช้ดมังนลีนื้

1. Assembly of Case Ass’y and Yoke Ass’y เปป็ นการนกาชลินื้น

สม่วนจากสายการผลลิตยม่อย Yoke Ass’y มาประกอบเขช้ากมับ Insert
Pin แลช้วใสม่เขช้าไปใน Case

2. Pole Adjust, Sizing and Appearance check ตรวจสอบสถาพ
ตามจนุดตรวจเชป็ค

3. Assembly of Magnet Ass’y, Washer, Spacer and Separator
เปป็ นการประกอบ Case Ass’y เขช้ากมับชลินื้นสม่วนจากสายการผลลิตยม่อย
Magnet Ass’y และชลินื้นสม่วน Washer, Spacer and Separator

4. Assembly of Cover Ass’y and Yoke Ass’y ประกอบชลินื้นสม่วน
จากสายการผลลิตยม่อย Yoke Ass’y เขช้ากมับCover Ass’y

5. Pole Adjust, Sizing and Appearance check ตรวจสอบสถาพ
ตามจนุดตรวจเชป็ค

6. Assembly of Motor Ass’y ประกอบ Motor เขช้ากมับชนุด Cover
Ass’y

7. End Play ทดสอบการทกางานโดยตมันื้งคม่าการทกางานแลช้วอม่านคม่าทลีนึ่
ปรากฎ

8. Rotation Check ตรวจสอบการหมนุนของ shaft

74

9. Laser welding เชคืนึ่อม Motor เขช้ากมับตมัวชลินื้นงาน
10. Appearance Check of welding point and Rotation check
ตรวจเชป็คงานตามจนุดตรวจเชป็ค

11. Fitting of Gear กดอมัดเพคืนึ่อใสม่ Pinion ทลีนึ่ตวมั ชลินื้นงาน

12. Gear position and End play Check ตรวจสอบลมักษณะตมัว
Motor และ

Pinion รวมทมันื้งทดสอบคม่าแรงดถึงใหช้เปป็ นไปตาม

กกาหนดการประชนุมวลิชาการ

13. Step angle Check ทดสอบการทกางานของ Gear

14. Torque Check ทดสอบการทกางานโดยตรวจดสูการหมนุนของ
Pulley

15. Pin Pitch Check ตรวจสอบดสูตกาแหนม่ง Pin และทดสอบการ
ใชช้งาน

16. Stamping of Lot No. พลิมพค์ Lot No. พรช้อมทมันื้งตรวจสอบ
ความชมัดเจน

17. Appearance Check 100% เปป็ นการตรวจสอบลมักษณะและการ
ทกางานของชลินื้นสม่วน motor, จนุดเชคืนึ่อม,Cover, Case, ขา Pin, เสช้น

ลวดทองแดง, Separator, Bobbin, Pinion และการพลิมพค์ Lot No.
18. Packing นกาชลินื้นงานใสม่ถงนุ พลาสตลิก แลช้วนกาเขช้าเครคืนึ่อง Sealing
M/C พรช้อมทมันื้งตรวจดสูการทกาสสูญญากาศดช้วย

• ศถึกษาปมั จจมัยกกาหนดอมัตราการทกางานในแตม่ละสถานลีงาน ซถึนึ่งไดช้แกม่
จกานวนพนมักงานและเวลาในการทกางาน

3.2.2 สรช้างแบบจกาลองสายการผลลิตจากขช้อมสูลทลีนึ่ไดช้ในขมันื้นตอน

3.2.1 โดยใชช้โปรแกรม “iThink version 5.1”ซถึนึ่งแสดงการไหลของ
ชลินื้นงานไปตามขมันื้นตอนการผลลิต โดยในแตม่ละขมันื้นตอนจะมลีการ

75

กกาหนดอมัตราการทกางานทลีนึ่เปป็ นผลจากการกกาหนดปมั จจมัยทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้อง
อาทลิเชม่น ในขมันื้นตอน Assembly of Case อมัตราการทกางานเกลิดจาก
อมัตราการทกางานทลีนึ่มลีคม่านช้อยกวม่าระหวม่างอมัตราการทกางานของ
พนมักงานทลีนึ่ทกาไดช้ตม่อนาทลี (TPL14) กมับอมัตราการทกางานของ
เครคืนึ่องจมักรทลีนึ่ทกาไดช้ตม่อนาทลี (TPT6) ซถึนึ่งอมัตราการทกางานของ

พนมักงานทลีนึ่ทกาไดช้ตม่อนาทลี (TPL14) เกลิดจากผลคสูณระหวม่างจกานวน

พนมักงานทลีนึ่ทกางานในสถานลีงานนลีนื้ (No_L14) คสูณกมับจกานวนชลินื้นงาน
ตม่อนาทลีโดยเฉลลีนึ่ยทลีนึ่พนมักงานในสถานลีงานนลีนื้ทกาไดช้ (P_L14) สม่วน

อมัตราการทกางานของเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่ทกาไดช้ตม่อนาทลี (TPT6) จะเปป็ นผล
คสูณระหวม่างจกานวนเครคืนึ่องจมักรทลีนึ่ใชช้ในสถานลีงานนลีนื้ (No_T6)

คสูณกมับจกานวนชลินื้นงานตม่อนาทลีโดยเฉลลีนึ่ยทลีนึ่เครคืนึ่องจมักรในสถานลีงานนลีนื้
ทกาไดช้ (P_T6) สกาหรมับอมัตราการทกางานในขมันื้นตอนการทกางานอคืนึ่นๆกป็
จะมลีการกกาหนดอมัตราการทกางานในลมักษณะใกลช้เคลียงกมันนลีนื้ทนุกๆ
สถานลีงาน

3.3 กนรทดสอบควนมถบูกตค้องของแบบจนนลอง
Sargent (1996) ไดช้เสนอเทคนลิคการวมัดความถสูกตช้องของแบบ
จกาลอง ซถึนึ่งในงานวลิจมัยนลีนื้ไดช้นกาเทคนลิคทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้องมาใชช้ดงมั นลีนื้

• กนรสอบถนมผค้บูเชดีที่ยวชนญ (Face Validation) เปป็ นวลิธลีตรวจสอบ

ความถสูกตช้องโดยจากการถามผช้สูเชลีนึ่ยวชาญหรคือผช้สูทนึ่ท
ลี กางานและมลีความ
คช้นุนเคยกมับระบบนมันื้น ๆ แลช้วปรมับปรนุงคม่าหรคือตมัวแปรตม่างๆจนกวม่าผช้สู
เชลีนึ่ยวชาญจะยอมรมับในแบบจกาลองวม่าสามารถเชคืนึ่อถคือไดช้จรลิง

76

แบบจกาลองคอมพลิวเตอรค์ของสายการผลลิตปมั จจนุบมันของโรงงาน
ตมัวอยม่าง

77

78

แบบจกาลองคอมพลิวเตอรค์ของสายการผลลิตปมั จจนุบมันของโรงงาน
ตมัวอยม่าง (ตม่อ)

79

• กนรกนนหนดคม่น (Fixed Value Test) เปป็ นการกกาหนดคม่าคม่าหนถึนึ่งใหช้
เปป็ นคม่า Input ของแบบจกาลอง จากนมันื้นจถึงคกานวณผลทลีนึ่นม่าจะเกลิดขถึนื้น
โดยใชช้ความเปป็ นเหตนุเปป็ นผล แลช้วนกาผลทลีนึ่ไดช้มาทกาการเปรลียบเทลียบ
กมับคม่า Output ของแบบจกาลองถช้าคม่าทลีนึ่ไดช้ตรงกมันจะถคือวม่าแบบ
จกาลองนมันื้นมลีความถสูกตช้อง

• กนรทดสอบในสภนวะทดีที่ผลิดปกตลิ (Extreme–condition Test)
เปป็ นการกกาหนด Input ในระบบใหช้เปป็ นคม่าทลีนึ่มลีคม่ามากหรคือนช้อยผลิด
ปกตลิ โดยผลของการจกาลองแบบควรใหช้คม่าทลีนึ่มลีการแปรผมันอยม่าง
สอดคลช้องกมับคม่า input ทลีนึ่ผลิดปกตลินนื้ น
มั

3.4 กนรกนนหนดดรัชนดีกนรวรัดและประเมลินผลเชลิงดรุลยภนพจนก
ตรัวแปรตนมในแบบจนนลอง

ในการสรช้างแบบจกาลองเพคืนึ่อการวมัดผลและประเมลินผลประสลิทธลิภาพ
การทกางานเชลิงดนุลยภาพตามแนวคลิดBalanced Scorecard: BSC

นมันื้น ตช้องมลีการเลคือกดมัชนลีทนึ่จ
ลี ะนกามาใชช้วมัดผลการดกาเนลินงานในแตม่ละ
ดช้าน โดยดมัชนลีแตม่ละคม่าจะเปป็ นคม่าตมัวแปรตามในแบบจกาลองทลีนึ่จะ

แสดงผลเปลลีนึ่ยนแปลงไปเมคืนึ่อผช้สูศถึกษาทดลองปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพ
การทกางานแบบดช้วยวลิธลีการตม่าง ๆ สกาหรมับดมัชนลีทนึ่ใลี ชช้ในการวมัดผลการ
ดกาเนลินงานในแตม่ละดช้านทลีนึ่ไดช้จากคม่าตมัวแปรตามในแบบจกาลองไดช้
กกาหนดไวช้ดมังนลีนื้

• มรุมมองดค้นนกนรเงลิน (Financial Perspective)
ดมัชนลีทนึ่ใลี ชช้วมัดผลของมนุมมองดช้านการเงลินสามารถคกานวณไดช้จาก
สมการ

Sale revenue

80

_______________________________________

(Total salaries of permanent labour +Total salaries of
temporary labour)

โดยดมัชนลีนนื้ จ
ลี ะแสดงถถึงกกาไรทลีนึ่ไดช้จากการขายสลินคช้าเมคืนึ่อคลิดตช้นทนุนจาก
แรงงานการผลลิต ถช้ามลีคม่ามากยลินึ่งดลีเนคืนึ่องจากจะแสดงถถึงกกาไรทลีนึ่มาก
ขถึนื้น

• มรุมมองดค้นนลบูกคค้น (Customer Perspective)

ดมัชนลีทนึ่ใลี ชช้วมัดผลมนุมมองดช้านลสูกคช้าสามารถคกานวณไดช้จากสมการ
Total Passing ratio

________________
Amount of station

โดยดมัชนลีนนื้ จ
ลี ะแสดงถถึง อมัตราของจกานวนชลินื้นงานทลีนึ่ผม่านการตรวจสอบ
ซถึนึ่งดมัชนลีนนื้ ถ
ลี ช้ามลีคม่ามากยลินึ่งดลี เนคืนึ่องมาจากจกานวนชลินื้นงานทลีนึ่ผม่านการ
ตรวจสอบยลินึ่งมลีจกานวนมากขถึนื้นเทม่าไหรม่ กป็จะแสดงใหช้เหป็นถถึง

ประสลิทธลิภาพของกระบวนการผลลิตในการสม่งมอบผลลิตภมัณฑค์ใหช้ตรง
ตามความตช้องการของลสูกคช้ามากขถึนื้นเทม่านมันื้น และยมังเปป็ นการเพลินึ่ม
ความพถึงพอใจใหช้กมับลสูกคช้าอลีกดช้วย

• มรุมมองดค้นนกนรปรรับปรรุงกระบวนกนรภนยใน (Internal Process
Improvement Perspective) ดมัชนลีทนึ่ใลี ชช้วมัดผล คคือ Work in Process
โดยคกานวณไดช้จากสมการ

Total Work in Process

โดยดมัชนลีวมัดผล Work in Process นลีนื้จะแสดงถถึงประสลิทธลิภาพของ
กระบวนการผลลิต โดยจกานวนของชลินื้นงานระหวม่างผลลิต (WIP) จะ

81

แปรผกผมันกมับประสลิทธลิภาพของกระบวนการผลลิต คคือ ถช้าจกานวน
ชลินื้นงานระหวม่างผลลิตมลีจกานวนมาก จะทกาใหช้ประสลิทธลิภาพของ

กระบวนการผลลิตตกนึ่า ในขณะทลีนึ่ถช้าจกานวนชลินื้นงานระหวม่างผลลิตลดลง
ประสลิทธลิภาพของกระบวนการผลลิตกป็จะสสูงขถึนื้น ซถึนึ่งดมัชนลีนนื้ ถ
ลี ช้ามลีคม่ามาก
ยลินึ่งดลี นมัน
นึ่ แสดงถถึงวม่ากระบวนการผลลิตมลีประสลิทธลิภาพทลีนึ่ดลี

• มรุมมองดค้นนกนรเรดียนรค้บูและกนรเตลิบโต (Learning & Growth
Perspective)

ดมัชนลีทนึ่ใลี ชช้วมัดผล คคือ Average Productivity โดยคกานวณไดช้จาก
สมการ

Total Productivity

________________
Amount of station

โดยดมัชนลีวมัดผล Average Productivity นลีนื้ จะแสดงถถึง ความ
สามารถในการผลลิตโดยเฉลลีนึ่ยของแตม่ละสถานลีงานในกระบวนการ

ผลลิต โดยพลิจารณาจากจกานวนชลินื้นงานทลีนึ่สามารถผลลิตไดช้ ซถึนึ่งดมัชนลีนนื้ ถ
ลี ช้า
มลีคม่ามากยลินึ่งดลี เพราะจะแสดงความสามารถในการเรลียนรช้สูงาน ความ
ชกานาญ ของพนมักงาน ทลีนึ่จะสม่งผลใหช้สามารถผลลิตผลลิตภมัณฑค์ไดช้มาก

ขถึนื้นเมคืนึ่อทกาการคกานวณหาคม่าดมัชนลีทนึ่ว
ลี มัดผลการดกาเนลินงานในแตม่ละมนุม
มองตามสมการดช้านบนแลช้ว ผช้วสู ลิจมัยไดช้แปลงคม่า

ดมัชนลีตม่างๆใหช้เปป็ นคม่ารช้อยละแลช้วจถึงคกานวณหาประสลิทธลิภาพการ

ดกาเนลินงานโดยรวมของกระบวนการผลลิต (TotalPerformance) ซถึนึ่ง
กระทกาไดช้โดยการใหช้คม่าความสกาคมัญของมนุมมองทมันื้ง 4 ดช้าน โดยการ

กกาหนดคม่านกนื้าหนมักใหช้มนุมมองทมันื้ง 4ดช้าน ซถึนึ่งองคค์กรแตม่ละองคค์กร อาจ
จะมลีการกกาหนดคม่านกนื้าหนมักแตกตม่างกมันไปแลช้วแตม่นโยบายของ

82

องคค์กรนมันื้น โดยคม่านกนื้าหนมักเหลม่านลีนื้จะใชช้เปป็ นขช้อมสูลในการตมัดสลินใจวม่า
ควรจะใหช้ความสกาคมัญในการปรมับปรนุงดช้านไหนเปป็ นอมันดมับแรก

สกาหรมับงานวลิจมัยนลีนื้ผวช้สู ลิจมัยไดช้กกาหนดคม่านกนื้าหนมักของมนุมมองทมันื้ง 4 รม่วม
กมับผช้สูปฏลิบมัตลิงานในองคค์กร ซถึนึ่งกกาหนดคม่านกนื้าหนมักของมนุมมองดช้าน

การเงลิน : ดช้านลสูกคช้า : ดช้านการปรมับปรนุงกระบวนการภายใน : ดช้าน
การเรลียนรช้สูและเตลิบโต ไดช้เปป็ นคม่า 40 : 30 :20 : 10

3.5 วลิเครนะหฑ์ประสลิทธลิภนพกระบวนกนรผลลิตในปรั จจรุบรัน
เมคืนึ่อไดช้สรช้างและตรวจสอบความถสูกตช้องของแบบจกาลอง

กระบวนการผลลิตแลช้ว ผช้วสู ลิจมัยไดช้ใชช้แบบจกาลองในการจกาลองระบบ
การทกางานจรลิงเพคืนึ่อแสดงผลประสลิทธลิภาพการทกางานของสายการ
ผลลิตในปมั จจนุบมัน โดยผลการจกาลองแบบแสดงวม่าสายการผลลิต

ปมั จจนุบมันซถึนึ่งใชช้ผช้สูปฏลิบมัตลิงานจกานวน 60 คน มลีประสลิทธลิภาพการ
ทกางานในมนุมมองดช้านการเงลิน ดช้านลสูกคช้า ดช้านการปรมับปรนุง

กระบวนการภายใน และดช้านการเรลียนรช้สูและเตลิบโต คลิดเปป็ นรช้อยละ

24.95, 61.57, 12.79 และ41.28 ตามลกาดมับ โดยประสลิทธลิภาพการ
ทกางานโดยรวมคลิดเปป็ น 35.14%

จากผลการจกาลองแบบการทกางานในปมั จจนุบมันของสายการ

ผลลิตตมัวอยม่าง จะเหป็นไดช้วม่าประสลิทธลิภาพการทกางานโดยรวมมลีคม่าคม่อน
ขช้างตกนึ่า ซถึนึ่งจากการวลิเคราะหค์พบวม่ามลีสาเหตนุมาจากการเกลิดความสสูญ
เปลม่าประเภทตม่าง ๆ ในการทกางานดมังนลีนื้

1. ควนมสบูญเปลม่นจนกกนรรอคอย (Waste of Waiting) ในระหวม่าง
กระบวนการผลลิต ซถึนึ่งเปป็ นปมั ญหาการรอคอยงานจากสถานลีงานกม่อน
หนช้าทลีนึ่ใชช้เวลาในการทกางานนาน สม่งผลใหช้พนมักงานในสถานลีงานถมัด
ไปวม่างงาน กระบวนการผลลิตขาดความสมดนุลตม่อเนคืนึ่อง เกลิดความ

83

ลม่าชช้าในการผลลิตและยมังสม่งผลใหช้การสม่งมอบสลินคช้าทลีนึ่ลม่าชช้าอลีกดช้วย
นอกจากนลีนื้ยมังเกลิดตช้นทนุนคม่าเสลียโอกาสจากการรอคอย เชม่น คม่าแรง

งาน และสสูญเสลียโอกาสในการผลลิต สกาหรมับแนวทางในการลดความ
สสูญเปลม่าจากการรอคอย สามารถทกาไดช้หลายแนวทาง เชม่น
• การจมัดสมดนุลสายการผลลิต (Line Balancing)

• การปรมับการไหลของงาน (Synchronize Workflow)
• การจมัดทการะบบบการนุงรมักษาเชลิงปช้ องกมัน (Preventive
Maintenance)

• การพมัฒนาทมักษะในการปฏลิบมัตลิงานทลีนึ่หลายหลายใหช้แกม่พนมักงาน
(Multi Skill)

2. ควนมสบูญเปลม่นจนกกนรเกก็บวรัสดรุคงคลรัง (Waste of Stocks) โดย
วมัสดนุคงคลมังในกรณลีนนื้ จ
ลี ะรวมทมันื้งวมัสดนุรอการผลลิต ชลินื้นงานระหวม่าง

สถานลีงาน และวมัสดนุคงคลมังทลีนึ่เปป็ นสลินคช้าสกาเรป็จรสูป จากกระบวนการ
ผลลิตนลีนื้พบวม่าโรงงานตมัวอยม่างมลีการเกป็บวมัสดนุคงคลมังมากเกลินความ

จกาเปป็ น กลม่าวคคือ โรงงานตมัวอยม่างมลีการเกป็บวมัสดนุระหวม่างรอการผลลิต
มากถถึง 4 แหม่ง ซถึนึ่งอาจกม่อใหช้เกลิดความสสูญเสลียและปมั ญหาตามมา
เชม่น ตช้องเสลียคม่าใชช้จม่ายในการเกป็บรมักษา คม่าอนุปกรณค์ หรคือตช้องใชช้
พคืนื้ นทลีนึ่ในการเกป็บวมัสดนุคงคลมัง ซถึนึ่งพคืนื้ นทลีนึ่เหลม่านลีนื้อาจจะนกาไปใชช้

ประโยชนค์อยม่างอคืนึ่นไดช้ เชม่น ใชช้ในการขยายสายการผลลิตเพคืนึ่อรองรมับ
จกานวนการผลลิตทลีนึ่มากขถึนื้น หรคือการมลีวส
มั ดนุคงคลมังเกป็บไวช้นานอาจกม่อ

ใหช้เกลิดปมั ญหาวมัสดนุเกลิดการเสคืนึ่อมสภาพไดช้อลีกดช้วยนอกจากนลีนื้กรณลี การ
เกลิดวมัสดนุคงคลมังระหวม่างสถานลีงาน เนคืนึ่องจากการวางแผนความตม่อ

เนคืนึ่องของการไหลของสายการผลลิตไมม่สมดนุล ทกาใหช้เกลิดชลินื้นงานกอง
ระหวม่างสถานลีงาน โดยยลินึ่งรอบการทกางานมากขถึนื้นกป็มลีจะสะสมมากขถึนื้น

84

ทกาใหช้เสลียพคืนื้ นทลีนึ่ในการจมัดเกป็บ ซถึนึ่งจะเกลิดกมับสถานลีงานทลีนึ่ใชช้เวลา
ทกางานมาก สกาหรมับแนวทางในการลดความสสูญเปลม่าจากการเกป็บ
วมัสดนุคงคลมัง สามารถทกาไดช้หลายแนวทาง เชม่น

• การจมัดสมดนุลสายการผลลิต (Line Balancing)

• การจมัดทการะบบการจมัดเกป็บแบบเขช้ากม่อนออกกม่อน (FIFO)
• การสรช้างระบบการผลลิตแบบทมันเวลาพอดลี (Just In Time)
• การใชช้หลมักการควบคนุมดช้วยสายตา (Visual Control)

3. ควนมสบูญเปลม่นจนกกนรขนยค้นย (Waste of Transportation) การ
ขนยช้ายเปป็ นกลิจกรรมทลีนึ่ไมม่กม่อใหช้เกลิดมสูลคม่าเพลินึ่ม แตม่จะกม่อใหช้เกลิดความ
สสูญเปลม่า สกาหรมับกระบวนการผลลิตนลีนื้พบวม่ามลีความสสูญเปลม่าในการ
ขนยช้ายทลีนึ่เกลีนึ่ยวกมับ การวางตกาแหนม่งเครคืนึ่องมคือ อนุปกรณค์ไมม่สมัมพมันธค์
กมัน ซถึนึ่งแนวทางในการลดความสสูญเปลม่าจากการขนยช้าย สามารถ
ทกาไดช้หลายแนวทาง เชม่น
• การวางผมัง (Layout)

• การลดการเคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุ (Handling Reduction)

4. ควนมสบูญเปลม่นจนกกนรเคลรืที่อนไหว (Waste of Motion) ใน
กระบวนการผลลิต โดยหากตกาแหนม่งของ

อนุปกรณค์ในการทกางานไมม่เหมาะสม จะสม่งผลตม่อประสลิทธลิภาพการ
ทกางานของพนมักงาน เชม่น อาจจะเกลิดความเมคืนึ่อยลช้าตม่อรม่างกาย หรคือ
พนมักงานใชช้เวลาทกางานมากขถึนื้น โดยแนวทางในการลดความสสูญ
เปลม่าจากการเคลคืนึ่อนไหวสามารถทกาไดช้เชม่น
• การวางผมัง (Layout)

• การลดการเคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุ (Handling Reduction)

85

3.6 เสนอแนวทนงกนรปรรับปรรุงประสลิทธลิภนพกนรทนนงนนตนมแนวคลิด
แบบลดีน

หลมังจากพลิจารณาความสสูญเปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้นในกระบวนการผลลิต
ปมั จจนุบมัน ผช้วสู ลิจมัยไดช้วเลิ คราะหค์แนวทางการปรมับปรนุงการทกางานเพคืนึ่อลด
ความสสูญเปลม่าดมังกลม่าวตามแนวคลิดแบบลลีน ซถึนึ่งแบบจกาลอง
คอมพลิวเตอรค์สามารถแสดงผลการทดลองการปรมับปรนุง
ประสลิทธลิภาพการทกางานไดช้ดมังนลีนื้

วลิธดีทดีที่ 1. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีเพลิที่มและลดจนนนวนพนรักงนน

และเครรืที่องมรือ

การปรมับปรนุงโดยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะชม่วยลด ความสสูญเปลม่าจากการรอคอย
(Waste of Waiting) ความสสูญเปลม่าจากการเกป็บวมัสดนุคงคลมัง
(Waste of Stocks) สม่งผลใหช้ความสามารถในการผลลิต

(Productivity) และจกานวนชลินื้นงานระหวม่างการผลลิต(WIP) ดลีขนื้ น
ถึ
สกาหรมับสายการผลลิตตมัวอยม่างทลีนึ่ทกาการศถึกษา เมคืนึ่อผช้วสู ลิจมัยไดช้ทดลอง
ปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการทกางานดช้วยวลิธลีการเพลินึ่มและลดจกานวน

พนมักงาน ผช้วสู ลิจมัยพบวม่าประสลิทธลิภาพโดยรวมของกระบวนการผลลิต
จะมลีคม่ามากทลีนึ่สนุดเมคืนึ่อเพลินึ่มพนมักงานทลีนึ่สถานลีงาน Pin Pitch Check

จาก 1 คนเปป็ น 2 คน และลดพนมักงานในสถานลีงาน Fitting of a

bearing1, Fitting of a bearing2, Assembly Yoke A, Assembly
Yoke B, Coil Ass’y, Assembly of Motor Ass’y และ End Play
checkจาก 2 คน ใหช้เหลคือ 1 คน ซถึนึ่งการจกาลองแบบแสดงใหช้เหป็น
วม่าการปรมับปรนุงดช้วยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะสามารถผลลิตผลลิตภมัณฑค์ไดช้เพลินึ่มขถึนื้นจาก

122,603 ชลินื้น เปป็ น 150,896 ชลินื้นในระยะเวลา 20 วมันทกางาน และ
จกานวนพนมักงานจะลดลงจาก 60 คน เหลคือ 56 คน

86

และจกานวนชลินื้นงานระหวม่างสถานลีงานลดลงไดช้อลีกดช้วย

วลิธดีทดีที่ 2. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีกนรลดกนรเคลรืที่อนยค้นยวรัสดรุ

(Handling Reduction)

การปรมับปรนุงโดยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะชม่วยลด ความสสูญเปลม่าจากการขนยช้าย

(Waste of Transportation) และความสสูญเปลม่าจากการเคลคืนึ่อนไหว
(Waste of Motion) โดยจากการพลิจารณาการจมัดวางผมังสายการ

ผลลิตในปมั จจนุบมัน จะพบวม่าการวางตกาแหนม่งของสถานลีงานไมม่สมัมพมันธค์
กมัน จถึงทกาใหช้มลีจกานวนชลินื้นงานระหวม่างผลลิต (WIP) เกลิดขถึนื้น อลีกทมันื้ง

การวางตกาแหนม่งของสถานลีงานในสายการผลลิตยม่อยไมม่สมัมพมันธค์กมันใน
ขมันื้นตอนของการสม่งชลินื้นงานใหช้กมับสายการประกอบ ทกาใหช้เกลิดการ

เคลคืนึ่อนยช้ายและเคลคืนึ่อนไหวโดยไมม่จกาเปป็ น สกาหรมับการปรมับปรนุงสาย
การผลลิตตมัวอยม่างทลีนึ่ทกาการศถึกษาดช้วยวลิธลีการลดการเคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุนนื้ ลี

ผช้สูวจ
ลิ มัยไดช้ทดลองปรมับปรนุงโดยยช้ายสถานลีงาน COVER Ass’y มาอยม่สู
ใกลช้สายการประกอบหลมักมากขถึนื้นเพคืนึ่อสะดวกในการสม่งชลินื้นงาน

ระหวม่างกมัน ซถึนึ่งผลจากการจกาลองแบบแสดงใหช้เหป็นวม่าการจมัดผมังสาย
การผลลิตใหมม่นนื้ ส
ลี ายการผลลิตจะยมังคงผลลิตผลลิตภมัณฑค์ไดช้จกานวน

122,603 ชลินื้นเหมคือนเดลิมในระยะเวลา 20 วมันทกางาน และมลีจกานวน
พนมักงานทมันื้งหมด 60 คน เทม่าเดลิม แตม่จะชม่วยลดจกานวนชลินื้นงาน

ระหวม่างผลลิตทลีนึ่ awaiting case2 จาก 4,800 ชลินื้น เหลคือ 0 ชลินื้นและทลีนึ่
awaiting magnet3 จาก 28,812 ชลินื้น เหลคืออยม่สู 7 ชลินื้น

วลิธดีทดีที่ 3. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้กนรทนนสมดรุลสนยกนรผลลิต

(Line Balancing)

87

การปรมับปรนุงโดยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะชม่วยลดความสสูญเปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้นใน
กระบวนการผลลิต อมันไดช้แกม่ ความสสูญเปลม่าจากการรอคอย (Waste
of Waiting) และความสสูญเปลม่าจากการเกป็บวมัสดนุคงคลมัง (Waste

ofStocks) การทกาสมดนุลสายการผลลิตนมันื้นจะปรมับปรนุงจนุดทลีนึ่เปป็ นปมั ญหา
คอขวดของสายการผลลิต สกาหรมับการปรมับปรนุงสายการผลลิตตมัวอยม่าง
ทลีนึ่ทกาการศถึกษาดช้วยวลิธลีการทกาสมดนุลสายการผลลิต ผช้สูวจ
ลิ มัยพบวม่าการ
เพลินึ่มพนมักงานทลีนึ่สถานลีงาน Rotation Check เปป็ น 4 คน และมลี

เครคืนึ่องมคือ 4 เครคืนึ่องเปป็ นวลิธลีทนึ่ท
ลี กาใหช้ประสลิทธลิภาพกระบวนการผลลิต

มากทลีนึ่สนุด คคือ 59.30% และสามารถลดจกานวนชลินื้นงานระหวม่างสถานลี
งานลงไดช้

วลิธดีทดีที่ 4. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีเพลิที่มและลดจนนนวน

พนรักงนนและเครรืที่องมรือ/กนรลดกนรเคลรืที่อนยค้นยวรัสดรุ

(Handling Reduction)/กนรสมดรุลสนยกนรผลลิต (Line Balancing)
รม่วมกรัน

การปรมับปรนุงโดยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะชม่วยลดความสสูญเปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้นใน
กระบวนการผลลิตทมันื้งหมด คคือ ความสสูญเปลม่าจากการขนยช้าย

(Waste of Transportation) และ ความสสูญเปลม่าจากการเคลคืนึ่อนไหว
(Waste of Motion) ความสสูญเปลม่าจากการรอคอย (Waste of
Waiting) ความสสูญเปลม่าจากการเกป็บวมัสดนุคงคลมัง (Waste of

Stocks) โดยจากการทดลองพบวม่าสายการผลลิตตมัวอยม่างควรมลีการ
ปรมับปรนุงดมังนลีนื้

– เพลินึ่มและลดจกานวนพนมักงานและเครคืนึ่องมคือ โดย เพลินึ่ม

จกานวนพนมักงาน 1 คนทลีนึ่ Pin Pitch Check และลดจกานวน

88

พนมักงาน 1 คนทลีนึ่ Fitting of a bearing1, Fitting of a bearing2,
Assembly Yoke A , Assembly Yoke B, Coil

Ass’y, Assembly of Motor Ass’y และ End Play check
– ลดการเคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุ โดยยช้ายเครคืนึ่อง OVEN เพคืนึ่อลด

ระยะทาง และยช้ายสถานลีงาน Case Ass’y และสถานลีงาน Cover
Ass’y

– จมัดสมดนุลสายการผลลิต โดยเพลินึ่มพนมักงาน 3 คนและเครคืนึ่อง

มคือ 3 เครคืนึ่องทลีนึ่สถานลีงาน Rotation Check

ผลจากการทดลองแสดงใหช้เหป็นวม่าการปรมับปรนุงกระบวนการ

ผลลิตโดยรวมการปรมับปรนุงทมันื้ง 3 วลิธลีเขช้าดช้วยกมัน จะทกาใหช้สามารถ

ผลลิตผลลิตภมัณฑค์เพลินึ่มขถึนื้นจาก 122,603 ชลินื้น เปป็ น 150,986 ชลินื้นใน
ระยะเวลา 20 วมันทกางาน โดยมลีจกานวนพนมักงานทมันื้งหมด 59 คน ซถึนึ่ง
ลดลงจากเดลิมทลีนึ่มลีพนมักงาน 60 คน และสามารถลดจกานวนชลินื้นงาน
ระหวม่างสถานลีงานลงไดช้
4. ผลกนรศถึกษน

จากการทดลองใชช้แบบจกาลองคอมพลิวเตอรค์ทดลองการปรมับปรนุง

ประสลิทธลิภาพการทกางานของสายการผลลิตตมัวอยม่างในชม่วงระยะเวลา
20 วมันทกางานดช้วยวลิธลีการปรมับปรนุงทมันื้ง 4 วลิธลี ผลของการปรมับปรนุง

สามารถนกามาวลิเคราะหค์โดยประเมลินผลใน 4 มนุมมองตามแนวคลิด
Balanced Scorecard ซถึนึ่งแสดงผลไดช้ดมังนลีนื้

วลิธดีทดีที่ 1. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีเพลิที่มและลดจนนนวนพนรักงนน

และเครรืที่องมรือ

89

– ดช้านการเงลิน เพลินึ่มขถึนื้นจาก 24.59% เปป็ น 32.90% ซถึนึ่งคม่าทลีนึ่
เพลินึ่มขถึนื้นเนคืนึ่องมาจาก สามารถผลลิตผลลิตภมัณฑค์จกานวนเพลินึ่มขถึนื้นและโดย
ใชช้พนมักงานนช้อยลง

– ดช้านลสูกคช้าคงทลีนึ่ทนึ่ลี 61.57%

– ดช้านการเรลียนรช้สูและเตลิบโต ลดลงจาก 41.28% เปป็ น

37.37% ซถึนึ่งคม่าทลีนึ่ลดลงเนคืนึ่องจากมลีจกานวนพนมักงานนช้อยลง ทกาใหช้

ความสามารถในการผลลิตลดลง ทกาใหช้เกลิดเปป็ น idle time เทม่ากมับ
62.63% มากกวม่า เวลาในการทกางาน ซถึนึ่งเทม่ากมับ 37.37%

– ดช้านกระบวนการภายในเพลินึ่มขถึนื้นจาก 12.79% เปป็ น 58.79%

แสดงวม่า กระบวนการผลลิตมลีประสลิทธลิภาพดลีขนื้ น
ถึ เนคืนึ่องจากการลดลง
ของจกานวนชลินื้นงานระหวม่างสถานลีงาน

– ประสลิทธลิภาพโดยรวมของกระบวนการผลลิตมลีคม่าเพลินึ่มขถึนื้นจาก
ปมั จจนุบมัน 35.14% เปป็ น 47.30

วลิธดีทดีที่ 2. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีกนรลดกนรเคลรืที่อนยค้นยวรัสดรุ
(Handling Reduction)

– ดช้านการเงลินคงทลีนึ่ทนึ่ลี 24.95% เนคืนึ่องจากจกานวนผลลิตภมัณฑค์และ

จกานวนพนมักงานไมม่เปลลีนึ่ยนแปลง

– ดช้านลสูกคช้าคงทลีนึ่ทนึ่ลี 61.57%
– ดช้านการเรลียนรช้สูและเตลิบโต เพลินึ่มขถึนื้นจาก 41.28% เปป็ น

42.75% ซถึนึ่งคม่าทลีนึ่เพลินึ่มขถึนื้นเนคืนึ่องจาก ความสามารถในการผลลิตทลีนึ่เพลินึ่ม
ขถึนื้นจากการยช้ายตกาแหนม่งของสถานลีงาน การลดระยะทางเดลิน ทกาใหช้

เกลิดเปป็ น idle time เทม่ากมับ 57.25%มากกวม่าเวลาในการทกางาน ซถึนึ่ง
เทม่ากมับ 42.75%

90

– ดช้านกระบวนการภายในเพลินึ่มขถึนื้นจาก 12.79% เปป็ น 16.62%
แสดงวม่า กระบวนการผลลิตมลีประสลิทธลิภาพดลีขนื้ น
ถึ เนคืนึ่องจากจากการ
ยช้ายเครคืนึ่อง OVEN ทกาใหช้จกานวนชลินื้นงานระหวม่างสถานลีงานลดลง

– ประสลิทธลิภาพโดยรวมของกระบวนการผลลิตมลีคม่าเพลินึ่มขถึนื้นจาก

ปมั จจนุบมัน 35.14% เปป็ น 36.05%

วลิธดีทดีที่ 3. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้กนรทนนสมดรุลสนยกนรผลลิต (Line
Balancing)

– ดช้านการเงลิน ลดลงจาก 24.95% เปป็ น 23.76% ซถึนึ่งคม่าทลีนึ่ลดลง

เนคืนึ่องมาจาก เปป็ นการปรมับปรนุงทลีนึ่ตช้องมลีจกานวนพนมักงานทลีนึ่เพลินึ่มขถึนื้น
แตม่จกานวนผลลิตภมัณฑค์ยมังคงเทม่าเดลิม
– ดช้านลสูกคช้าคงทลีนึ่ทนึ่ลี 61.57%

– ดช้านการเรลียนรช้สูและเตลิบโต เพลินึ่มขถึนื้นจาก 41.28% เปป็ น
43.04% ซถึนึ่งคม่าทลีนึ่เพลินึ่มขถึนื้นเนคืนึ่องมาจากการเพลินึ่มจกานวนพนมักงาน
ทกาใหช้สถานลีงานมลีความสามารถในการผลลิตเพลินึ่มขถึนื้น

– ดช้านกระบวนการภายใน เพลินึ่มขถึนื้นจาก 12.79% เปป็ น 31.92%

แสดงวม่า ประสลิทธลิภาพของกระบวนการผลลิตดลีขนื้ น
ถึ เนคืนึ่องจากจกานวน
ชลินื้นงานระหวม่างสถานลีงานลดลง

– ประสลิทธลิภาพโดยรวมของกระบวนการผลลิตมลีคม่าเพลินึ่มขถึนื้นจาก
ปมั จจนุบมัน 35.137% เปป็ น 38.66%

วลิธดีทดีที่ 4. กนรปรรับปรรุงโดยใชค้วลิธดีเพลิที่มและลดจนนนวนพนรักงนนและ
เครรืที่องมรือ/กนรลดกนรเคลรืที่อนยค้นยวรัสดรุ

(Handling Reduction)/กนรสมดรุลสนยกนรผลลิต (Line Balancing)
รม่วมกรัน

91

– ดช้านการเงลินเพลินึ่มขถึนื้นจาก 24.59% เปป็ น 31.23% จากจกานวน
ผลลิตภมัณฑค์ทนึ่เลี พลินึ่มขถึนื้น และจากจกานวนพนมักงานทลีนึ่ลดลง
– ดช้านลสูกคช้าคงทลีนึ่ทนึ่ลี 61.57%

– ดช้านการเรลียนรช้สูและเตลิบโต ลดลงจาก 41.28% เปป็ น 38.03%

เนคืนึ่องจากการลดจกานวนพนมักงานลง ทกาใหช้ความสามารถในการผลลิต
ลดลง นมัน
นึ่ แสดงวม่าเกลิดเปป็ น idle time เทม่ากมับ 61.97% มากกวม่า
เวลาในการทกางาน ซถึนึ่งเทม่ากมับ38.03%

– ดช้านกระบวนการภายในเพลินึ่มขถึนื้นจาก 12.79% เปป็ น 73.86%

แสดงวม่า ประสลิทธลิภาพของกระบวนการผลลิตดลีขนื้ น
ถึ เนคืนึ่องจากจกานวน
ชลินื้นงานระหวม่างสถานลีงานทลีนึ่ลดลง

– ประสลิทธลิภาพโดยรวมของกระบวนการผลลิตมลีคม่าเพลินึ่มขถึนื้นจาก

ปมั จจนุบมัน 35.14% เปป็ น 47.97%
5. สรรุปผลกนรศถึกษน

จากการทดลองการใชช้แบบจกาลองคอมพลิวเตอรค์ในการ

จกาลองการปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพสายการผลลิตดช้วยวลิธลีทนึ่แ
ลี ตกตม่างกมัน
4 วลิธลีตามแนวคลิดแบบลลีน ซถึนึ่งมม่นุงลดความสสูญเปลม่าทลีนึ่เกลิดขถึนื้นในการ

ทกางาน ผลการจกาลองแบบแสดงใหช้เหป็นวม่าวลิธลีการปรมับปรนุงโดยการ
รวมการเพลินึ่มและลดจกานวนพนมักงานและเครคืนึ่องมคือเขช้ากมับการลด

การเคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุ (HandlingReduction) และการจมัดสมดนุลสาย
การผลลิต (Line Balancing) เขช้าดช้วยกมันเปป็ นวลิธลีทนึ่ด
ลี ลีทนึ่ส
ลี นุดสกาหรมับ

กระบวนการผลลิตStepping motor LPD4–001 โดยการปรมับปรนุง
ดช้วยวลิธลีนนื้ จ
ลี ะสามารถเพลินึ่มจกานวนผลลิตภมัณฑค์ทนึ่ผ
ลี ลลิตไดช้ในชม่วงระยะเวลา
20วมันในการจกาลองแบบจากจกานวน 122,603 ชลินื้น เปป็ น 150,896

ชลินื้น โดยใชช้จกานวนพนมักงานลดลงจาก 60 คน เปป็ น 59 คนและเมคืนึ่อ

92

วมัดผลการดกาเนลินงานเชลิงดนุลยภาพ (Balanced Scorecard)
ประสลิทธลิภาพการดกาเนลินงานของกระบวนการผลลิต(Total

Performance) มลีคม่าเพลินึ่มขถึนื้นจาก 35.14% เปป็ น 49.54% ซถึนึ่งเปป็ น
คม่าทลีนึ่ดลีทนึ่ส
ลี นุดเมคืนึ่อเทลียบกมับการปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการทกางานดช้วย
การเพลินึ่มและลดจกานวนพนมักงานและเครคืนึ่องมคือ หรคือการลดการ

เคลคืนึ่อนยช้ายวมัสดนุ (Handling Reduction)หรคือการจมัดสมดนุลสายการ
ผลลิต (Line Balancing) วลิธลีใดวลิธลีหนถึนึ่ง

ผลจากการศถึกษาแสดงใหช้เหป็นวม่าการจกาลองแบบดช้วย

คอมพลิวเตอรค์สามารถถสูกนกามาใชช้ในการวลิเคราะหค์หาประสลิทธลิภาพ

การดกาเนลินงานไดช้เปป็ นอยม่างดลี อลีกทมันื้งเมคืนึ่อทกาการจกาลองแบบวลิธลีการ
ปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการดกาเนลินงานดช้วยวลิธลีการตม่าง ๆ ผลการ

เปรลียบเทลียบประสลิทธลิภาพการดกาเนลินงานจากการปรมับปรนุงแตม่ละวลิธลี

จะทกาใหช้องคค์กรสามารถเลคือกวลิธลีการปรมับปรนุงทลีนึ่เหมาะสมและใหช้ผลดลี
ทลีนึ่สนุดแกม่องคค์กรไดช้โดยไมม่สงม่ ผลกระทบกมับกระบวนการผลลิตจรลิง อลีก
ทมันื้งผช้สูศถึกษายมังสามารถเปลลีนึ่ยนแปลงแกช้ไขหรคือเพลินึ่มเตลิมรายละเอลียด
ตม่าง ๆ ในกระบวนการผลลิตบนแบบจกาลองคอมพลิวเตอรค์ไดช้อยม่าง
ไมม่มลีขลีดจกากมัด ซถึนึ่งเปป็ นสลินึ่งทลีนึ่ไมม่อาจทกาไดช้ในการทดลองปรมับปรนุง
ประสลิทธลิภาพการทกางานในระบบการทกางานจรลิง

อยม่างไรกป็ดลีในขมันื้นตอนของการวมัดและประเมลินผลการดกาเนลิน

งานเพคืนึ่อเลคือกแนวทางการปรมับปรนุงประสลิทธลิภาพการทกางานทลีนึ่ดลีทนึ่ส
ลี นุด
นมันื้น องคค์กรควรพลิจารณาจากเกณฑค์ทนึ่ค
ลี รอบคลนุมประสลิทธลิภาพการ
ดกาเนลินงานในทนุกดช้านอมันไดช้แกม่ดช้านการเงลิน ดช้านลสูกคช้า ดช้าน

กระบวนการภายใน และดช้านการเรลียนรช้สูและการเตลิบโต ดมังนมันื้น
แนวคลิดการวมัดและประเมลินผลการดกาเนลินงานเชลิงดนุลยภาพ

93

(Balanced Scorecard: BSC) จถึงเปป็ นแนวทางทลีนึ่เหมาะสมทลีนึ่องคค์กร
ควรนกามาใชช้ในการประเมลินเพคืนึ่อหาแนวทางการปรมับปรนุง
ประสลิทธลิภาพการดกาเนลินงานทลีนึ่ดลีทนึ่ส
ลี นุด

ตนรนงแสดงกนรเปรดียบเทดียบประสลิทธลิภนพกนรทนนงนนทดีที่ไดค้จนก

กนรจนนลองแบบคอมพลิวเตอรฑ์ เมรืที่อทนนงนนดค้วยวลิธดีกนรปรั จจรุบรันและ
เมรืที่อมดีกนรปรรับปรรุงวลิธดีกนรทนนงนนดค้วยวลิธดีตม่นง ๆ
จกานวน

จกาน

ผลลิตภมัณ

วน

ฑค์

พนมัก

(ชลินื้น)

งาน

(คน)

ประสลิทธลิภาพ (%)
ดช้าน

ดช้าน

การ

ลสูกคช้

เงลิน

า

ดช้าน
การ

ประ

ดช้าน
กระ

เรลียน บวน
รช้สูฯ

การ

ภายใ

สลิทธลิ

ภาพการ
ทกางาน

โดยรวม
(%)

น

ปมั จจนุบมัน
วลิธลี

การ

การ

เพลินึ่ม

ปรมับ

และลด

ปรนุง

จกานวน

122,60

60

24.9 61.5 41.2 12.7
5

7

8

9

150,896

56

32.90

61.57

37.37

58.79

47.13

122,603

60

24.95

61.57

42.56

16.62

36.05

3

35.14

พนมักงา
นและ
เครคืนึ่อง
มคือ
การลด
การ
เคลคืนึ่อน
ยช้าย

94
วมัสดนุ
การ

122,603

63

23.76

61.57

43.04

31.92

38.66

150,896

59

31.23

61.57

38.03

73.86

49.45

สมดนุล
สาย
การ
ผลลิต
การ
เพลินึ่ม
และลด
จกานวน
พนมักงา
นและ
เครคืนึ่อง
มคือ
/ การ
ลดการ
เคลคืนึ่อน
ยช้าย
วมัสดนุ /
การ
สมดนุล
สาย
การ
ผลลิต

คนนศรัพทฑ์ลดีน

เนคืนึ่องจากปมั ญหาอยม่างหนถึนึ่งในการเรลียนรช้สูเรคืนึ่องลลีน คคือ เรคืนึ่องคกา
ศมัพทค์คม่อนขช้างจะมลีมากมายทมันื้งภาษาญลีนึ่ปม่นุนและภาษาอมังกฤษ จถึงไดช้มลี
การรวบรวมคกาศมัพทค์สกาคมัญทลีนึ่ใชช้บม่อยๆ ไวช้ดงมั นลีนื้ คคือ

95

-

Andon หรคือเรลียกวม่าอมันดง คคือ สมัญลมักษค์ในการมอง

เหป็นเพคืนึ่อสคืนึ่อถถึงปมั ญหาของเครคืนึ่องจมักร
-

Autonomation (Jidoka) คคือ การทลีนึ่คนหรคือเครคืนึ่องจมักร

หยนุดการผลลิตทมันทลีทนึ่ม
ลี ลีปมัญหา
เกลิดขถึนื้น

Autonomation เปป็ นหนถึนึ่งในองคค์ประกอบของ

กระบวนการผลลิตแบบโตโยตช้า
-

Bottleneck หรคือคอขวด คคือ กระบวนการทลีนึ่

จกากมัดผลผลลิตของทมันื้งระบบ อลีกนมัยหนถึนึ่งกป็คคือ
การผลลิตตกนึ่าทลีนึ่สนุด
-

กระบวนการทลีนึ่มลีรอบเวลาชช้าทลีนึ่สนุด หรคือกกาลมัง

Cellular Manufacturing คคือ การจมัดผมังโรงงานโดย

การวางเครคืนึ่องจมักรตามลกาดมับของการ
-

ผลลิต ทกาใหช้การไหลของงานดลีขนื้ น
ถึ

Change Agent คคือ ผช้สูนกาในการเปลลีนึ่ยนแปลงแนวคลิด

ลลีนในองคค์กร เชม่น ลลีนมาเตอรค์
(Lean Master)

-

Changeover คคือ การปรมับตมันื้งเครคืนึ่องจมักรเพคืนึ่อเปลลีนึ่ยน

รม่นุนในการผลลิตสลินคช้า
-

Changeover Time คคือ เวลาทมันื้งหมดทลีนึ่ใชช้ใน

การเปลลีนึ่ยนรม่นุนการผลลิต ซถึนึ่งเรลินึ่มตมันื้งแตม่เวลาทลีนึ่

งานตมัวสนุดทช้ายกม่อนเปลลีนึ่ยนรม่นุนผลลิตเสรป็จ จน

กระทมังนึ่ เรลินึ่มการผลลิตงานดลีตมัวแรก หลมังการ

ปรมับเครคืนึ่องเพคืนึ่อเปลลีนึ่ยนการผลลิต

96

- Cycle Time หรคือรอบเวลาในการผลลิต คคือ ความถลีนึ่ของ
เวลาทลีนึ่ชนื้ น
ลิ งานผลลิตเสรป็จทนุกๆ

หนถึนึ่ง ตมัว เปป็ นเวลาทลีนึ่ไดช้จากการสมังเกตนุจมับเวลา เวลานลีนื้

ถสูกรวมเวลาทลีนึ่ใชช้ในการผลลิตจรลิง

เวลาในการเตรลียมการ การหยลิบชลินื้นงานเขช้าและออก

จากเครคืนึ่องจมักร เขช้าดช้วยกมัน

-

Downtime คคือ เวลาของการผลลิตทลีนึ่สญ
สู เสลียไป ไมม่วม่าจะ

เปป็ นการวางแผนลม่วงหนช้าหรคือ

ไมม่ไดช้วางแผนกป็ตาม

-

Dock To Dock คคือ ชม่วงระยะเวลาตมันื้งแตม่วมัตถนุดลิบถสูก

รมับเขช้ามาในคลมังสลินคช้า จนกระทมันื้ง

วมัตถนุดลิบนมันื้นออกจากคลมังสลินคช้าไปในรสูปของ

สลินคช้าสกาเรป็จรสูป เปป็ นการวมัดการ
-

หมนุนเวลียนสลินคช้าคงคลมังอยม่างหนถึนึ่งทลีนึ่ลลีนสนใจ

Efficiency คคือ การทลีนึ่สามารถบรรลนุความตช้องการของ

ลสูกคช้าไดช้โดยการใชช้ทรมัพยากรใน

การผลลิตนช้อยทลีนึ่สนุด

-

Error Proofing คคือ วลีธลีการทลีนึ่ชวม่ ยใหช้พนมักงานไมม่เกลิด

ความผลิดพลาดขถึนื้นในการปฏลิบมัตงลิ าน

บางครมันื้งเรลียกวม่า Fool Proof, Mistake-

Proofing และ Poka Yoke

- Flow Production คคือ ระบบการผลลิตทลีนึ่Henry Ford ใชช้ทนึ่ลี
โรงงานทลีนึ่Highland Park,

97

- Michigan ในปลี ค.ศ. 1913 โดยมลีวมัตถนุประสงคค์เพคืนึ่อลด
เวลาทลีนึ่ใชช้ในการผลลิตรถยนตค์
- Gewba เปป็ นภาษาญลีนึ่ปม่นุนทลีนึ่หมายถถึงสถานทลีนึ่จรลิง โดยทมัวนึ่ ไป
ในโรงงานหมายถถึงในสายการผลลิต (Shop Floor)

- Heijunka คคือ การปรมับเรลียบสายการผลลิตโดยการผลลิต

สลินคช้าทนุกรม่นุนทนุกวมันดช้วยปรลิมาณทลีนึ่สมกนึ่าเสมอตลอดชม่วงเวลา
ของการผลลิต

- Inventory สลินคช้าคงคลมัง โดยทมัวนึ่ ไปประกอบไปดช้วย
วมัตถนุดลิบ (Raw Material) สลินคช้าในกระบวนการผลลิต

(Work In Process : WIP) และสลินคช้าผลลิตเสรป็จรอขาย
- Inventory Turnover เปป็ นดมัชนลีวมัดการไหลเวลียนของสลินคช้า
คงคลมังเทลียบกมับยอดขาย มลีหนม่วยเปป็ นรอบ ตมัวเลขนลีนื้ยนึ่งลิ
มากยลินึ่งดลี

- Just In Time Production หรคือระบบการผลลิตแบบทมัน
เวลาพอดลี คคือ ระบบทลีนึ่ทกาการผลลิตเมคืนึ่อมลีความตช้องการ

เทม่านมันื้นโดยจะผลลิตเฉพาะสลินึ่งทลีนึ่ตช้องการ ดช้วยปรลิมาณเทม่าทลีนึ่
ตช้องการเทม่านมันื้น JIT ถคือวม่าเปป็ นองคค์ประกอบหลมักของระบบ
การผลลิตแบบโตโยตช้า รม่วมกมับ Jidoka โดยมลี Heijunka

เปป็ นรากฐานทลีนึ่สกาคมัญและมลีองคค์ประกอบทลีนึ่สกาคมัญดมังนลีนื้ คคือ
Pull System, Takt Time, Continuous Flow

- Kaizen คคือ การปรมับปรนุงเพลินึ่มขถึนื้นอยม่างตม่อเนคืนึ่อง

(Incremental Continuous Improvement) เนช้นทลีนึ่ความงม่าย

98

(Simple) ในการปรมับปรนุงและจกานวนของกลิจกรรมในการ
ปรมับปรนุง (Many Small Improvements)

- Kanban คคือ อนุปกรณค์ทนึ่เลี ปป็ นสมัญลมักษณค์ทนึ่ใลี หช้อกานาจในการ
สมังนึ่ ผลลิตหรคือเบลิกงานไดช้ เปป็ นเครคืนึ่องมคือสกาคมัญของระบบดถึง
(Pull System)

- Lean Manufacturing หรคือการผลลิตแบบลลีน (Lean

Production) คคือ ระบบการผลลิตทลีนึ่มงม่นุ เนช้นในการลดหรคือ
กกาจมัดความสสูญเปลม่า (Waste) โดยการปรมับปรนุงอยม่างตม่อ
เนคืนึ่อง เพคืนึ่อลดตช้นทนุนและเพลินึ่มผลลิตภาพ โดยยถึดความพถึง
พอใจของลสูกคช้าเปป็ นหลมัก

- Muda (Waste) คคือ กลิจกรรมตม่างๆ ทลีนึ่ทกาโดยใชช้ทรมัพยากร
ตม่างๆ แตม่ไมม่ไดช้สรช้างคนุณคม่าใหช้เกลิดขถึนื้นในมนุมมองของลสูกคช้า

- Mura (Variation) คคือ ความไมม่สมกนึ่าเสมอทลีนึ่เกลิดขถึนื้นใน
กระบวนการผลลิต

- Muri (Overburdened) คคือ การทลีนึ่คนหรคือเครคืนึ่องจมักร
ทกางานมากเกลินกกาลมัง

- One Piece Flow คคือ การผลลิตและเคลคืนึ่อนยช้ายชลินื้นงาน
อยม่างตม่อเนคืนึ่อง เพลียงครมันื้งละหนถึนึ่งชลินื้นเทม่านมันื้น ทกาใหช้ไมม่มลีการ
รอคอยและลดสลินคช้าคงคลมังในกระบวนการผลลิต

- Pull Production คคือ วลิธลีในการควบคนุมการผลลิต โดยใหช้
กระบวนการผลลิตทลีนึ่อยม่สูดช้านหลมัง เปป็ นผช้ข
สู องานจาก

กระบวนการกม่อนหนช้า เพคืนึ่อทกาการผลลิต การผลลิตแบบดถึงจะ
ทกาใหช้ไมม่เกลิดการผลลิตทลีนึ่มากเกลินไป และยมังเปป็ นองคค์
ประกอบสกาคมัญของ JIT อลีกดช้วย

99

- Point of Use Storage คคือ การเกป็บชลินื้นงานหรคืออนุปกรณค์
ใหช้ใกลช้กมับบรลิเวณทลีนึ่ตช้องการมมันมากทลีนึ่สนุดเทม่าทลีนึ่จะทกาไดช้

- Red Tag คคือ ปช้ ายสลีแดงทลีนึ่บอกถถึงไมม่ความตช้องการสลินึ่งของ
นมันื้น และตช้องการใหช้ยช้ายออกจากสายการผลลิตระหวม่าง 5 ส.

- Set Up Reduction คคือ กระบวนการลดเวลาทลีนึ่ใชช้ในการ
เปลลีนึ่ยนรม่นุนเพคืนึ่อการผลลิต

- Standardized Work คคือ การจมัดทกาขมันื้นตอนการทกางานทลีนึ่
แนม่นอนสกาหรมับพนมักงานผช้สูปฏลิบมัตลิงานในสายการผลลิต

- Standard Inventory คคือ ปรลิมาณของสลินคช้าคงคลมังเทม่าทลีนึ่
จกาเปป็ นทลีนึ่อยม่สูทนึ่ห
ลี นช้ากระบวนการใดๆ เพคืนึ่อทกาใหช้กระบวนการ
สามารถดกาเนลินไปไดช้อยม่างราบรคืนึ่น

- Takt Time คคือ อมัตราความตช้องการงานของลสูกคช้า ซถึนึ่ง

คกานวณไดช้จากเวลาทลีนึ่มลีในการผลลิตหารดช้วยจกานวนทลีนึ่ลสูกคช้า
ตช้องการ

- Three Ms เปป็ นสลินึ่งทลีนึ่ระบบการผลลิตแบบโตโยตช้าพยายาม
กกาจมัด ไดช้แกม่ Muda, Muri, Mura

- Value Stream Mapping คคือ ผมังทลีนึ่ทกาขถึนื้นเพคืนึ่อแสดงทนุกขมันื้น
ตอนทลีนึ่เกลีนึ่ยวขช้องกมับการไหลของวมัตถนุดลิบและขม่าวสาร ตมันื้งแตม่
การสมังนึ่ ซคืนื้ อจนถถึงการจมัดสม่ง

- Visual Management คคือ วลิธลีการในการสคืนึ่อสารใหช้คนทลีนึ่ไมม่
คช้นุนเคยกมับกระบวนการผลลิตสามารถเขช้าใจไดช้ภายในเวลา
อมันสมันื้นดช้วยการมองเหป็น และเมคืนึ่อเกลิดความผลิดปกตลิขนื้ น
ถึ กป็
สามารถทราบไดช้ อมันจะกม่อใหช้เกลิดการควบคนุมและแกช้ไข
อาจเปป็ นปช้ าย สลี สมัญลมักษณค์ หลอดไฟ หรคืออคืนึ่นๆ กป็ไดช้

100

- Work In Process (WIP) คคือ ชลินื้นงานทลีนึ่ยมังอยม่รสู ะหวม่างการ
ผลลิต
บรรณนนรุกรม

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C13-02&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C13-01&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C11&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C12&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C21&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C20&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C15&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C19&article_version=1.0

http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles/view_article_content
?article_id=VC05-05-C18&article_version=1.0

เกลียรตลิขจร โฆมานะสลิน,LEAN วลิถลีแหม่งรสรช้างคนุณคม่าสม่สูองคค์กรทลีนึ่เปป็ น
เลลิศ,บรลิษมัทอมัมรลินทรค์ปรลิริ๊นตลินื้งแอนดค์พมับลลิชชลินึ่ง จกากมัด (มหาชน)

101

http://as.nida.ac.th/~ornet/conf05/paper_orconf48/_29_metanee
_%20Simulation.pdf