Sem
Content
Ekonomski fakultet Univerziteta u Tuzli
SEMINARSKI RAD
Predmet
Upravljačko računovodstvo
Tema
Kvalitet, vrijeme i teorija ograničenja u BiH
Student
Elvis Trakid
Mentori
Dr.sc. Reuf Kapid, red. Prof.
Dr.sc. Selma Novalija Islambegovid, vanr. Prof.
UVOD
Ranih osamdesetih objavljena je studija koju će kasnije pročitati više stotina
hiljada rukovodilaca, proizvodnih planera i trgovaca. Izumitelj ideje o teoriji
ograničenja je Elijahu Goldrat i on je kroz svoje studije demonstrirao primjenu
teorije ograničenja za upravljanje projektima. Njegova studija govori o tome kako
bi trebalo da bude planirana proizvodnja. Ove ideje su se kasnije proširile i na
druge oblasti kao što su marketing i distribucija. Suština ovih istraživanja je
kasnije postala teorija ograničenja. Razvoj teorije ograničenja, kao filozofije
upravljanja, je počeo uvoĎenjem softverskih vremenskih tabela optimizirane
proizvodnje. Teorija ograničenja se razvila od jednostavnog softverskog programa
optimizacije proizvodnje u integrisanu filozofiju upravljanja, koju obuhvataju tri
meĎusobno povezane oblasti: Logistika; proizvodnja, mjerenja perforamnsi i
rješavanja problema; alati za razmišljanje.
Zbog svoje jednostavnosti, ali i svoje robusne metodologije, o primjeni tehnike
teorije ograničenja se diskutovalo i u akademskim literaturama i popularnoj
štampi, kao o podvrsti upravljanja proizvodnjom, uključujući i upravljanje
projektima, maloprodaji, upravljanje lancem snabdijevanja, poboljšanju procesa
proizvodnje i o raznolikosti proizvodnog okruženja. Rigorozna akademska
testiranja su potvrdila prethodna saznanja koja otkrivaju da tehnike teorije
ograničenja proizvodnih sistema prelaze učinak onih koji koriste MRP
(Manufacturing Resource Planning), Lean proizvodnju, Agile proizvodnju i JIT
(JustIn Time).
Rezultati ovihstudija ukazujuda će sistemi teorije ograničenja proizvesti veći nivo
proizvidnje uz smanjenje inventara, vremena proizvodnje i smanjenje
standradnog odstupanja od zadatog roka proizvodnje. Tehnike teorije ograničenja
su korišćene u preko petsto velikih bogatih kompanija; 3M, Amazon, Boeing,
Delta Airlines, Ford motor Company, General electric, General motors, Lucent
technologies su javno otkrili značajan napredak ostvaren korišćenjem odluka
teorije ograničenja. Pored toga jedan broj preduzeća nije bio spreman da otkrije
poboljšanja iz konurentnih razloga. Primjena teorije ograničenja nije ograničena
samo za profitna preduzeća, već su je uspješno implementirale i neprofitne i
vladine organizacije, kao što su: Habitat forhumanity, Pretoria academic hospital,
British National Health Service, NASA, United States department of defence.
5
NA ČEMU SE ZASNIVA TEORIJA OGRANIČENJA?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Teorija o graničenja se zasniva na sledećih pet koraka:
Identifikovati ograničenje sistema;
Odlučiti kako iskoristiti ograničenje sistema;
Podrediti sve ostalo tim prethodnim odlukama;
Podignuti nivo ograničenja sistema;
Ako u prethodnim koracima ograničenje sistema ne uspije, vratiti se na
korak 1.
Ograničenje sistema je dio koji ograničava cilj sistema. Uslovi sa ograničenjem
sistema u planiranju proizvodnje su ograničeni odreĎenim brojem komponeti
sistema. U 1. koraku ovo treba da bude identifikovano. Ako se npr. radi o mašini,
onda treba postići njeno maksimalno moguće iskorišćenje. To može da znači
pokretanje mašina u toku pauze, optimalnim rasporedom pauza u radu ili
smanjenje broja prebacivanja. To znači da će mašina uvijek imati nešto da radi.
Prema tome, ograničenje sistema je iskorišćeno (korak 2). Ako se ovo
ograničenje upotrijebi, onda nema svrhe da ostale mašine rade na većem
stepenu proizvodnje.
Prema tome, sve ostale odluke o planiranju treba da budu podreĎene takvom
režimu rada mašine (korak 3).
Da bi usavršili cilj, ograničenje sistema mora biti povećano. U ovom slučaju (usko
grlo) to se može izvesti tokom dodatnih smjena čime se povećava proizvodnja.
Na taj način je povećano ograničenje i kapacitet mašina.
Razlika izmeĎu koraka 2 i koraka 4, odnosi se na to kolika investicija je potrebna,
bilo da je u pitanju vrijeme, napor, novac ili spremnost. Ta razlika nekada može i
bukvalno da se izrazi kao ''šta god da uradiš, sutra je korak 2''.
Primjena koraka 4 može suštinski da promijeni ograničenje sistema. Sa svojim
povećanim kapacitetom, originalni usko grlo sistem više ne može da ograničava
sistem, tako da treba identifikovati novi usko grlo sistem i proces se ponavlja
(korak 5). Dakle, ovo je proces kontinualnog poboljšanja. Iako ovaj primjer dolazi
iz proizvodnog okruženja teorije ograničenja je primjenljiva u svakom sistemu.
SEMINARSKI RAD
Predmet
Upravljačko računovodstvo
Tema
Kvalitet, vrijeme i teorija ograničenja u BiH
Student
Elvis Trakid
Mentori
Dr.sc. Reuf Kapid, red. Prof.
Dr.sc. Selma Novalija Islambegovid, vanr. Prof.
UVOD
Ranih osamdesetih objavljena je studija koju će kasnije pročitati više stotina
hiljada rukovodilaca, proizvodnih planera i trgovaca. Izumitelj ideje o teoriji
ograničenja je Elijahu Goldrat i on je kroz svoje studije demonstrirao primjenu
teorije ograničenja za upravljanje projektima. Njegova studija govori o tome kako
bi trebalo da bude planirana proizvodnja. Ove ideje su se kasnije proširile i na
druge oblasti kao što su marketing i distribucija. Suština ovih istraživanja je
kasnije postala teorija ograničenja. Razvoj teorije ograničenja, kao filozofije
upravljanja, je počeo uvoĎenjem softverskih vremenskih tabela optimizirane
proizvodnje. Teorija ograničenja se razvila od jednostavnog softverskog programa
optimizacije proizvodnje u integrisanu filozofiju upravljanja, koju obuhvataju tri
meĎusobno povezane oblasti: Logistika; proizvodnja, mjerenja perforamnsi i
rješavanja problema; alati za razmišljanje.
Zbog svoje jednostavnosti, ali i svoje robusne metodologije, o primjeni tehnike
teorije ograničenja se diskutovalo i u akademskim literaturama i popularnoj
štampi, kao o podvrsti upravljanja proizvodnjom, uključujući i upravljanje
projektima, maloprodaji, upravljanje lancem snabdijevanja, poboljšanju procesa
proizvodnje i o raznolikosti proizvodnog okruženja. Rigorozna akademska
testiranja su potvrdila prethodna saznanja koja otkrivaju da tehnike teorije
ograničenja proizvodnih sistema prelaze učinak onih koji koriste MRP
(Manufacturing Resource Planning), Lean proizvodnju, Agile proizvodnju i JIT
(JustIn Time).
Rezultati ovihstudija ukazujuda će sistemi teorije ograničenja proizvesti veći nivo
proizvidnje uz smanjenje inventara, vremena proizvodnje i smanjenje
standradnog odstupanja od zadatog roka proizvodnje. Tehnike teorije ograničenja
su korišćene u preko petsto velikih bogatih kompanija; 3M, Amazon, Boeing,
Delta Airlines, Ford motor Company, General electric, General motors, Lucent
technologies su javno otkrili značajan napredak ostvaren korišćenjem odluka
teorije ograničenja. Pored toga jedan broj preduzeća nije bio spreman da otkrije
poboljšanja iz konurentnih razloga. Primjena teorije ograničenja nije ograničena
samo za profitna preduzeća, već su je uspješno implementirale i neprofitne i
vladine organizacije, kao što su: Habitat forhumanity, Pretoria academic hospital,
British National Health Service, NASA, United States department of defence.
5
NA ČEMU SE ZASNIVA TEORIJA OGRANIČENJA?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Teorija o graničenja se zasniva na sledećih pet koraka:
Identifikovati ograničenje sistema;
Odlučiti kako iskoristiti ograničenje sistema;
Podrediti sve ostalo tim prethodnim odlukama;
Podignuti nivo ograničenja sistema;
Ako u prethodnim koracima ograničenje sistema ne uspije, vratiti se na
korak 1.
Ograničenje sistema je dio koji ograničava cilj sistema. Uslovi sa ograničenjem
sistema u planiranju proizvodnje su ograničeni odreĎenim brojem komponeti
sistema. U 1. koraku ovo treba da bude identifikovano. Ako se npr. radi o mašini,
onda treba postići njeno maksimalno moguće iskorišćenje. To može da znači
pokretanje mašina u toku pauze, optimalnim rasporedom pauza u radu ili
smanjenje broja prebacivanja. To znači da će mašina uvijek imati nešto da radi.
Prema tome, ograničenje sistema je iskorišćeno (korak 2). Ako se ovo
ograničenje upotrijebi, onda nema svrhe da ostale mašine rade na većem
stepenu proizvodnje.
Prema tome, sve ostale odluke o planiranju treba da budu podreĎene takvom
režimu rada mašine (korak 3).
Da bi usavršili cilj, ograničenje sistema mora biti povećano. U ovom slučaju (usko
grlo) to se može izvesti tokom dodatnih smjena čime se povećava proizvodnja.
Na taj način je povećano ograničenje i kapacitet mašina.
Razlika izmeĎu koraka 2 i koraka 4, odnosi se na to kolika investicija je potrebna,
bilo da je u pitanju vrijeme, napor, novac ili spremnost. Ta razlika nekada može i
bukvalno da se izrazi kao ''šta god da uradiš, sutra je korak 2''.
Primjena koraka 4 može suštinski da promijeni ograničenje sistema. Sa svojim
povećanim kapacitetom, originalni usko grlo sistem više ne može da ograničava
sistem, tako da treba identifikovati novi usko grlo sistem i proces se ponavlja
(korak 5). Dakle, ovo je proces kontinualnog poboljšanja. Iako ovaj primjer dolazi
iz proizvodnog okruženja teorije ograničenja je primjenljiva u svakom sistemu.
