tupi_1639

Published on June 2017 | Categories: Documents | Downloads: 63 | Comments: 0 | Views: 6332
of 815
Download PDF   Embed   Report

Comments

Content

cina

Y. "9

!Oh 5 .g=oluna I .Linea 20. di. QxnSn%rn&, F0.6.c. I .l.z'o. mboya6ca., ~0.7.c.1.1.2. 3ecbac;Y. Fo.7.~.I . l . 5~. Amboyoarai. Fo. I 3 .c.3.1.3 2. YhScQrn?r%chtbe;, F0.13.~.4.1,,3I . Ac6,cu5rBrn8. FQ.2L.C.3.1.1. loquehablo. Fo.23.c.a.I.10. cheai. Fo.24.c.z.l.1 8. compafssion., Fo.30.c.2.l.vlt. elq~1eeAa. FO.4 2 .c .I .I. 2 4.. A d tYp - . . . , Eo.q.g.c.4.1.14. specadillos, ~0.5 5 . ~ . 3J.4. y mil Fo.64.c.4.1.v$timinga~. . - , Fo.69.c.4.1.15. hendLl&;. Ibidem c.4.l.a 9 . oh. rmoc 0 u t3 ~ 0 . 9.c.2.1.2 7 I . B'i.qu~, cAiatites,de ncepih,deleatur: F~.92.c.3.1.5. carmipab';. , FQ.94.C.I.1.13. VYbhCatZ Fo. 97.c.3.1. I 0. T u no me amesi, n Fo. 9 8 .c .2 J.7. co hera .~. . Fo. I oo.c."3 .I. I 8. Aracoy'i. Fo. I I 3 .c.2.1.2. Yerurb. Fo. I 22.c.1 .l.23. Pa&. F0.r 24.c.1 A.5.. nam"omb6bi: F0.1.16.c.4.1.1. oquhpa.. Eo. I 2 8 .c.2.1.8. como no lo trael. Ibidem. paoicd. Fo. 129.c.4.11.26. Yarog. _ao.c._?,.l.~ ,. 0. - Grxieecdmb: Of

0 Diego de Boroa ,Prouincial de la Cornpahid de I Es v s en la Prouincia del Paragav, por particular comifiiion que tengo de nuefiropadre Gcne ral Mutio Vittelefchi,doy lisencja p r a que ie im priman, el Arte de la lengua Guarani el Bosabulario, y el Thcfauro de la rnefma letlgua, y el Cathecifmo con C.ri explicacion de nuePros miflterios de rLueRra finaa Ft,con 30s tratados que en ?1 fe contienen, que ha c o m p u e f t ~el Padre AntonbRuiz Religiob de la disha Cornpahia: ,Todo lo qwl ha iido viAo ,y examinado por perfonas ,gram9y peritas en la dicha lengua Guarani : afsi de nueflra Religion C Q ~ S Ode fb;era. EDteitimonio de 10 qual , di efia firmada de mi nombre , y releIJada cen el feBlo de mi oficio. Dada en Blrenos A y e s A quatro d@ ,Otubre de mil y feifcientos y treitita y iiete a b .

dad que mucftran Tis efcritos facando aluz !eactia twn escclcntc, y que parccia irnyofsible PO-, d:xk recfuzir.a ekritura, auiendo Edo muchos a{ nos Superior de muchos Religiofos dc la dicha Cotn+ia que andan ocupados enla conuerfion de Gentiles dcRa Nacion :por lo qual iuz. go Ter obra diqna de que falga a luz,y que-fek d 2 h e n c i a p x a que flc irnprirna,quccederi envtil de muchas almas y de gIcria dcDios nueftro Sc: Gor :y en fce dello lo firm; dc,minom brc en qua., tro de 0tubrc de mil y hfcientos y treinta y GcT;: !e aiios. . . I

Ek LicGlzckfo Gnbriel tic T e r d t u .

CT

W

'

..

L 4 P R Q L 4 C I O N D E L cZkWh &Jre Do;'itorD.Loreqv Hwtncto deMcnd x y , P r e l d o del R ~d? Qlamiro, E ViRo y Ieido por mandads del Real y Supremo Corrfejo, la Arte,Bocabulario, Catecilina ,y TFeToro>q u e cornpdo el R. P.Atitonio Ruiz de MoCGya, de la @op fiia ds IeTus,de Ia Prouincia del Paraguay, y Wio de la Plata, ckrito en la lengua de hidlchas Prouincias,cn las quales he eftado, y por la cxpcricn. cia q u e tengo dellas,y de fus lEguas,yde o m s del Perii: y fobre eKo,por+ de mas de la Aprouacron de t a t perfona,como ladel LicenciadoGabricl dc Peralta,tarn -ien para mas f'atdacion, y jultrfxas cion io confer; t o d s c o n otras perfnnas dc alli, y cetialpmos Indros de las dichas Prouinsias,p os tros dzmi D iocefi del Bral;l,pra&icos,v ladlnos, afsi en nuefira lengua,como en a q u c l h fuya. Di: g;03G Tdamente no contienen coca alguna con &a n u c h a hnta Fd, y buenas cofcumbres fe vd el. grande y Apofiolico z e b y efpiritu de autor,el qual,y [us compahcros,quc me quedaa vezinos y alindando can mi Diocefi del Wio de Ianciro,y h n Paulo.; Toy tefiigo,que mediarate la dlcha lengtialy el dicbo fu $ran zdo,y padecicn$0

..

ra

la fe

Por Turnandadd:

Simon XimelzkG.

EA-

M A R I E SINE LABE C O N @E P T E .

La H, es rt?;tti;slode10s rroMbes ZIP tienen R,T,H, at, T&,cgerpo, h+fi de omrr~lra la T,ahirtimdo, que m z d o ~ nombtsgs tie#rs H " p r#b6 txt'~$p re:&iaa, o qm el ahfijuto en T,no es m ~ y co?octda:b&ttefiw 14 H,wt,Hq 8 r.aiz, no EZ con1cido:Ta; 6 H ,quS,purrta:no es conocido.Taqv5. ,lin mudar ietpa cfignificmdiue@as ca: 5 &%?uchapitrtiwias Jzs :pone,$ aparte COTZ Io que les corre&mde,poreaitar conhfion,confib numeros. 6 ' ~ m ? Yj .uocaj narigAl, ygutwal, juntas y tras deItax In Y cor@nante. en confinmte;la qud e@ 7 LMuchos verbos,y nom'bre~,acab~an 01 reAo no er muy cozIocida,y et mnocer!a es muy necefiria,parzc p g a r del mq&a.T'men$ eyas letrasjfnates confinantes entre dos pntos,a lcas qualesfifigue Afiempre breue,ut, T &.b, padre, Tub. mas ufi&s en vnarpaHes que e& 8 YP g m a s zrocablosfi~~Iern'n otras :ponenfi todor 10s que hemos podido a can!atf,puque no fi baga nueua al que ole en vna p&e el ztocdblo q u e en otrs w qd. Toda e& lengua e/% Urna de figzcras y met&was, qae /os y mgy erer??horen e l l a h u h mwbds vezes ataiados,por no caep facilmente en la trajlacion o metafora y a , , f i ba procwado todo to poflhle poner el v f i deUds. De cbod$illdrd no p z g a p jicir'mentepor 120 Iengqo par no v&do ei oocabi'oque mfi e%tiende. z 0 Tor f a mfma razottpodrdjr qusquerimdo a*ep&ar a!gun zrocablo con lor mfmos natura.'es~~~lemente)lo eJr&F: pem dzcho consus czrcunJancilas,y aun conxu donayre(que todo gs mene/ler),o entiedan, y conoxcanpoz.mscy ebegmte, GOmofjeqzlekternentepa$. I I dduiertaj para las etimo'ogim la pgladd artt pt mchas vezes lajiabn narigal comunicafupronunciacion a 24 antecedentc ? y confipente, con p e f i baxen incognitos vocablos

g

,

, ,

,

,

,

may

A2

TIE-

L

-

.

.

3

T E S O R O DE,L A

4 E&, tienerne en pie.

He-

cherhp,es muy capaz mi wc%,relat;uo.Gueno$,recafi. Cher6g p6 o.eru$G, ciproco. YbYr6 am$i he- abunda mi cafi. Oaru$it n o ~ m b ~ r ~ m ~ , , a r r ivn r n e l ecatttiachi: araquati. tengs p310 que le tenga en pie. Srande entendimiento. A.r.Caida,nacimients, YO lo tigo en pie. 8 GueaSbrZrnSndohi, iuG embarcarfe Mir bien a tentidole en pie no fe cae. mal 10 que fe haze ,o dize, Oindi'ba aip6,es cofaque fuceder a propoiito ? 6 Gempre efik lemntada, fuera de1 , rematado In&.En compoGcion,en- dear. &,yo nazco,o caytero , todo fin partir : lo go,me embarco,&c, Gui mifmo que nW.1. guetk- &o,fiipino. Oibae,odiibo,O~bobt~hequab6,v3- ra,el que nace. Aa guitGcialo todo. Yep& oibo pa,,eil;oy caido.Aa gui ybi: arii traigq,vn troFo de le- FYApibo 'z t r o p q a r cayenha. Abatr aVi oibo arC, do. Aa gui y2 aqu'icuera traigo el grano de maiz p b o , caer mirando hizia eiitero fin moler. 506 pe- was. AabYbi, eRov a picensue oibobk, pedaSo que decaer. Chekboabii entero de carne. Nday2- b i ,por poco me derriba. p e i o h 0 rCIguSi arii,trai- Aa he( i,caer fobre eflo,o go !eGa raxda. Oibo en lo que dudaua. Aa nden u / yrn2'b'ngi traqoIa ente- yagueL-l e , caygo en io tj ro. Flierernbid oibo te- dizes. Ak&%m+er de rerC , loque cogieres no c r i b e p Anripiccj chepz? io partas,traeloentero. Caygome por vetltura? 7 A.r.En c6pcfi-icn, mu- Aarici, por poco me caycho. Che arucik ckbcjya go, Oa n r e r i Iueties y Y i, rd-6 tengo mwhos vaffa- La fief araz C ~ L W L ~ S 110s. Oarurii >:hembatt.I. 1p a d che araquai ch& chedru$ chembak re?&, be ,luego que me aminea~undoenbienes;OarusG cio el VTo de la razon.

,

v u . 4

'

t

Cheua-

. ~

.cat&;,no fal:ol=ien. Gue. p p c if.A chcbe,cosicme el g r i m , u vcz, 0 a cat& clzcrernYinbot6ra fu'ucediome bien. Ndoacat Oy cheremimS, no kcedio como p e n d . 0 acatb che e hagkra,parecio bien Io cpze dixe VihO a propcfito.Poroac6 yeytii, ,no es a prc p&to t5to rsnir M ib %' y e ndo. a c;?t ilj ,no v i m bien io 4c.e dix,:o.Oa cat6 y J B 'I hece, arzele bien el wi,ido.O a cstii checarii , comictohe bk:

,

.

-

P

TESORO DE LA Po cbrtd,breue. Ara c3n- abre el &a. Ara coh5@ t h j tiempo Gco. Ara rnS,en amaneciendo. Ara aFyPiba. 1.aracahy ,dia de 1 9dng:ttCi ,alegre tiempo. juizio. Q i e g u t Aracaiiy ,Am?@ngatb Lra pa$o mb+e.l.roA.rapit>6 ara- el tiempo bien alegremecan? bah?mb&pebf de te.Che hra amSat5i tei‘to aq-1;a1 dia del juizio.Che ryba pYpC , pafTomi vida A.mcritly ichueui ,oluide- en plazeres. Ara $06g h me Gel. Che i r a call? ,he ba, tiempo de carne. Ara perdido el juizio,o la cut- $06 pabey, tiempo no de ti del t i e n i p . Che acaiiy carne. Ara SayulS , dia guitec6bo, ando fin juy: turbio.1 ,ara 5 a4 y ubi.C he zio.Nd che ir.zc&Tmi,no Lra 5aiyG.l.che ara fay&, he perdido el juyzio.Am- eitoy amodorrido. Che bo ara caii?,aturdile.Che mbo taYyi3 Bra,el tiempo niSh-3cahy t o r k .1. che me tiene amodorrido. 6ra caiiy c h r r o r i b h g , Ara e t 9 $ q # i , dia aleando loco de c6tento.Che gre. Ara hen3 mbTra .I, apihagut chem%caily , ha5ngirnbTri.a .l. Braquah.aturdtome el golpe. A S h&bab?,plaso, &a fenalarng acanv“ gui”a’m9 TGp% dobAra m8mbohapY.I. rembiap6 rehi: gui ye e f a iira mbo apg .l.hiba: aiiarec6bo pierdo el juyzio dido.El tercer0 dia. Araen la confiderxion de las y 3, &raykatu.1.h ay iietey cofas diuinas. Mbxk po- todo el dia,fiempre. Ararorn~ndly,iirncahy” rengn- yapura ,tiempo rnentirodE gcma ;na ymSrnbeii fo. Arayo aqui‘cuC .l, arap%arGSuSP , no fon deci- yBupib2.1,iiraruri.l. ira. bles las cofas efpantofas yoehebk hebk ,dias con. que han de!precederd d i a tinuados y tiempo .conti;‘’ ael juyzio. Ara catupG-Y, nuo. ArayecQ a d , dia de h e n tiempo. Ara co? yA, ayuno. Ara y5qua5, dia -enamaneciendo.Arsoj.$ claro.Arayer&, la redon-

,

l

dez

LENGVA GVARANI. deg de1 mando. ArayopY- pY , quando G form6 et a& prrh ,l.ara am's amod.1. mundo. Ara iiemg poroirahopaz pa(i,dias inter- mbucu, dilatark el tiempolados. Ara rnWrequ& po.Ara oyerifie trocarba .l. porabyqui' rerequgkhan 10s tiempos. Ara ba , dia de trabajo, Ara orjlcath ,dia alegre.. Ara r n b s h i b a .I. i r a te% ru- -0puci abre el tiernpo. h i b a .I.ira teg b2hembh- AraquabYmi, paffoGel ka, dia de la muerte. Ara tiempo. Ara papAba .I. m 9 r ~ t e q u ~ ~ e f r n a , l . ~ rAra ~ r ~a ,p ' i p h fin del mundia de fie& Arambai do.Ara pa6,interualo del iAemg lihgatuhiba ,aho, tiempo.Arapetey,hae am tiempo f e d . Ara rnbae- boa&mb&eruyi-1. h a p 6 tymb&ba, tiernpo de E- rupi,dia y medio. Ara pymentera , mbai: hrapi'pi! t G ,tiempo obikuro. Ara aft. ohemir? tymirai! En Foro mSf;ih?,tiempo,mun que tiempo fe f k l e fkm- do engarclofo , h a puch, brar ? Ara mboyaociba, ver'ano ,y dialargo. Ara bora del dia.Ara mboyao qua!, entendimiento, casa& rnocgy p+& quarafY pacidad ,domar, cheararuyi, fon las Bos. Ara paqua5,tengo entendimien: tc,y yiiraquaii cabayu, cC n2,dia aciago. Ara papi, dia final. Ara podG'pYth domado el cc?uallo.Na <%,dia de labor. Ara mo"- s h e a r a q t d b i , no fe 10s &,d& dia,con fol.ArSmo", -dias. Araquaibv"mb5pe; pi tunSm2 b& de dia y Be fin juizio fin acuerdo,yya noche.Ar3mS,de dia, fien rnquaapLa,habil. Ambo Braqua&, corregir homdo de dia en el dia.Arahab " ; , 6 r ~ y a ~ i , a r 3 ~ ~ ~ i obres , ~ r aenfehar ,.y domar habi5,iramem?,todos 10s kefiias,omImerix yj.2 a. d i a s , & r a k n d e r dcuera- quaikae .l. oacarirb yj-2ri y i r u r e h h , dia de 1% qu.dbae, corregido ,enm n t a . Ara hem%acgY- mcndado. Nde iraquaa: Bz teq '

A1

7

I

,

-

TESOrn0.-D E L A te4 I iiandh, tm juizio. IUZ. E ~ S 'ilOt;lplip~:ard Y y h q ~ i x i amboyel-h, checoti'pe. Ydein yc5b5 k tbi'lkario.Cke Araquaa q u A h iiSnde Iiegui ,COby, boliier en ii. Ambca: rriendo fe n m paira el rap&?, hazerlo'baluer tiempo. .OfiemoYm%~ $ 6 en Ii. AraroY, tiempo de Ard and~ibeyoqdipa,em&a Ararec6 a@ rere- bejecefe el hombre fin q.i;ra, tiempo et&rmo y fentir. A i p ~ hcat& h a , ca1arnitofo.- Ara. timb6j vsb bien del tiempo. A-.' riernpo nublado: Ar'ip7.1. r3ndh , , entendimiento, BrayyY~ihe, el primer jtfzio, y hrandii YnG chediao ti+o ne 10s gg!os. ray, ya tiere juizio mi hi.Ara rhehohiba nob:iheio. Che drandii , tengo mi,no ha Ilegado el tiembuepa capacidad. Aiieanyo de mi fiartida. Ndei ducatti mbaerehi ,,confiara r%@, dexa que.lle- der0 bien las cofas. Ara~ e i eel tienipo y ocafion. %nduymbat el que no Ndcf irachibe ,aun n o tiene' capacidad,&c.Mbo. tengo edad, ~ b &Ym% bY &a pic6 y a r d ? .1. che irachkbe,.y allegi, mi MmbobY y a d kareb2 -vez,mi dia,mi plafo.Che pic6 X% I' quantos fon'del 6rabi-obZhFchkbe ,lleg6 mes? mi dia fiha1ado. Y r&dY I o A.P.Sobre,che &ri,fo: 6rab'ioy meiiande y. eco- bre m i che4r9m8,idem,y CG li%g&n3,qLiatro tiem- LrSmi3 atno?, pufeio enci' PQS a y p r a ayunar. Ey ma,y &%ng,por la fuperey 1 I aragui, ypartate de ficie. Chep'i'i LrSm8 i ahaY la1uz.A ra ndoiquley che- hh,amole fhperficialrnenc d p e .I. ndoitYpY pel $ra te,chefi.iarSrnG i ai@rn%n checotipe, no entm l u q o beh, confeffeme mal, Peclaridad en mi apofento. p ? ~BrkG i Ymeque Tr2y % Embo Lracath chibe eyi: tapeh&hG, m a d a Dios .deveras .'YiSnga'ipabae y il 1 t a apartate, hazrne - -_ (i A

I

,

Op;';; ).

7

I‘ES0R.U D E L A

gercz,z.Aby yabYquiF ei .a, gruePa. VbL aquYrab, hucabello peinado ,Q eikul- uas grueKis. Qii?rnbo RFE gada. Ayeaki‘qu?, yo me a5 ,criar granos en la cae f p i l ~ o6, peino. AyabY- beqa. qGl.peinar a otro,y tratar 2 4-4, En compoficton, dtl en buena , b mala par- peque~o,ruin.Cuau”mi~~ niho pequeiio, Cheret8te. Abymboyhgi pYra ,I. m%z,pueblecillo. Ojinitetoba pippeii,p&i,cabello p5 2Y, eitark also cocido. pxtido. Abat$rubio,verA”2ndetey. En ninguna mzjo. Abii,negro. AbucG, largo,y cabellera. Abu5iz manera. 2 h d e t e y nda chehoc&ri,noquiero ir en erizado. A S m b o $.?ti$h, erizarfe. A caerfc el ninguna manera. AB nt”; peln.Anambi,alridar.Am no,aZni$Cne, no fera afii. boabucu , desarle crecer Ainic&t.tam% no i‘ea. $%’ala 1 , no el cabello. Ayeibog , peAan? a6 ychupe conl a r k 10s cabellos, An?finti. A% ?y, en ninguw c m&tf; encanecer. Yn.itiz manera.Aanfir9mG yepi: bae,cano.Ay&ibetA,cerce aufique d i p ql-e00. Ami nwCe el cabello.Ayeabi6, y-6~6,vel. A d n u l - 6 , en eiimlgarfe Y yabquY nmgunz manern. A:ir,%‘. equi heriiri, traxo1.n3ngi;no cierto. AanS 3 c6 ems& ra&:’l.nda lo de 10s cabellos. At?ri,copere,A~mt>oap4tB, fupiguarapic6 rakr no fue e i i r u b i a r f e . Y ~ ~ c jcot7 t ~ - ~ dsi! Aanpae che& digo abequYi , tirar a1 pelo. que no. Aanf-pac6 che ae Y yacntu.1beynogoti‘ a1 ndhbe rail’paes no te dixe repelo. que no? Aani‘tirgetk, en 1 &A. En compoficion, ninguna manera.A3$m6’ grande cofa de gram. no fia af.si.l.aniemP. Tobap6 a i , lobanillo. A. ante B. ApYtG a i , de la cabqa. I . ABa‘.Hombre,perfona; TiInga quY r a i , nigua Abi abiy6, bellofo. AI- 5 Syb ? 12

-00

6

~

7

,

- n

LA n

.

,

vil. Ab6 anqaturs, honrado , gentithombre, her mofo. Ab 6 aqd, floxo. Abh quYhechag aguiyky 10s amugerados de parecer Ton para pocoA b b e r 3m? chebe, p u b na parece. ebii cfIr,iimT ec6, mihado. Ab6 ec6,amugerado. Ab5 ec6 po;%ng, venturofo. Abh eco por9ngatG pi% nderaemii ' 6 4 dichdo eres' Ab;xiy, hcmire plebeyo. Ab6 ett, vnliente, honrndo. Ab& guemimbotira "poi 6, volunt ar iofo.A bL hupicatG SuSra, veridico. Abihupi mbai mombegbrra , abonado teitigo. Abac hombrecillo. AbL iGm~m~Zngat ihae bien nxido y bien formado. Ab6 iSmScaii?, perdido, desbar at ado. Ab Li oy 2 ehE tequmip2 OhepYcathbae, agradecido. Ab6 6y+i m9r5ng3 tuh$Da mboyebY cat u'iareY,hombre ingrato.Abi porh,comedor de carne hrnana. Ab&zmg on%mGh$TGpS tayra, hi-

,

mfe hombre el Hjjo de

Dies. Abb rechin rn%3ngAttG,hombre de buen parecer. Ah1 r e d , humanidad. Abi r e d rereqidra, hhbre humano. Ab5 roh, came humana. AbA rui, hombre de burla , y pacifico. Ambo ab6 liazerle hombre, reduzirle a h e nas coAnmbres. Ambo abait aubi,fingir que no le conoce. Chanic6 abi .I. chapic6 ab6 Ecce homc, Ab6rSrnG pendecohii 176 cat6 quepeicoLG7viuidco rno hombres. Na ab4 rec6 r6guZy nderec6, noes fer de hombre el tuyo. Aba3Zbi; oycopucii o i ~ + mgaty rgeyrna, 10s hornbres baxos viuen mucho, no enferman ; porque CTt i n hechos a la mikria. $06 rec6 eremsndit ;aba rec6 mb6ybo .l.s06 rec6 erey6guA; ab6 rec6 6ca.l. ereheco4 so6;ab5 rec6qui eF6yb0, has dexado eI&r de hombre por el de bei: tias. $06rebCereyeecoh, has-trocado el fir de horn bre por el de beitias. Ab6 na ernona wnp n y .1,xk nii em& 0

01

- 0

-9 eI infierno.Oabaet6h+e oms116 : murio eipantofamente Ndehor; abaet; c h h e :quando me dexas folo,el m i k m dia me CauCa eemor.Ambo abactk: hazerle fiero , dificultarloAmbo abaetk cherec6 m2r ~ i n ~ a r2ngukra tb angaipabapYpi: : afear Tu vida con pecados AGmboabaeti bijip? : ir de mal enpeor en vicios.Ambo abaet6 te% re& m3r9nc;ath :hazer din nt ficultoCa la virtud. Tupa fi9ndequAythba ymboay& ndiyabaetel : noes dificult o h el cumplir 10s man&mientos de Dios, h2sngz" abaett : torpes palabras, Cherec 6 iibaet2 :tenso terrible proceder.AGmboec6 abaeti: hagome terrible. Oabzkti hipe TGpZoGne aracnh?r3mGne :con gran terribilidad vendri Dios el dia del juizio. Ayb echauci abaet2ne : m u f i r feme fiero. Yv%acti? hereCOPY ch6 : foy tecido por NO. Ayy abaeteog : per&le el miedo. Che pYb ; tengo bafias, Che-~ I es C

.

.

mbopYi abaetk : hazcme tener bakas . Ombop'ii

abaeti anga;pl: cauh bafcas el pecaclo. Aro abaetk: temole, rehufole. Oroguero abaet6:rehufote. Ndaro abaet&y: no lo rehuib.Aro abaetezyme she? y chupE: hablele fin rezelo ,atreuidamente. Cherero abaet6 t?? : tememe fin caufi, Ndaro abaetiy $Gam%:no le temiera. dboeterecd c.d.abbaet6.y. r e d : abominacion ,fiereza. Che abaeti: r e d : foy malo, abominable, yyb. o, YySbaeterec6 etei : muy abominable. Aysbneterec6:abominar ( bo 3 (hira ), A y iabaete r e d : aburrir fe. Ambo abaeterec6 : hnzer ' que 30 ahominen. Ambo abaeterec6 nderec6 angaip b : abcmino tu mala vida. Qro aL3aeterec6 : tc aborrtzco TGp3 rendnboabaeterec6;arZngZ oh2)hir: a 10s que Dios aborrece, ama el dernonio. Chcabaeti: rer6 tc?: fin caufa me ahsrxcc.Chijr p 9 i x t c rec6rriaaG ?ah? eflo fuera G

.

c

TiQ

TESORO DE L A yo le a’borreciern.Ahemho abaete rec&uc&: hagome aborreccr Oy2baeterec6 am%p i aqegueinbi$‘ihG! COMQ pucde el hombre ab0 rrecer io que ama? 1.m9r9nihgapa. i guem!>iaYh6 oyabaeter ec G raene ? Ar o ahaete rec6 : aborrezco!e. Cherero abaete r e d : aborrecerne.Ab&pendiyibaet e rec8yct iniG ? quien no lo aborreceri! Abapindoguero abaete recoi chebes zrn%: quicn co lo aborreceri. A 5 4 2 b.Efl.rafiar, dificultad,t r abajo, pena, enfido, yyb.0. Che abai ychupk : foyle penofo. -M?nd&ray6aYhhbey recd y iabai: erabajda vida es la de 10s c:tfiid~s que no fe aman. ,Yy%ni chehb: es dificult d i mi ida. Y y h i cad:

.

=

muy dificultoib.Ndiyibiy bi TfIp3upi! mbae opacat6 curfineFy m”ocaliYhSg.%mP: no es dificultofo a Dros def truir en vn punto todas las C O ~ A SYybbai . e? h6pe :facilmente.Yy&bairZmo che rerec6 e p t ; tienesme pog

. inttntabfe,

.

eitratio, dificuf-

t o l ~N andev Y3ayt Ar $rn n nl ruguay ndorobhbi :no For

eitraliarte no re viiito. Om bae yyabaybet2rimG chsrerec6 : brauamenre me time por eitraho. Ambo abai : rehuLTr la cofa,efiraharla. Chembo abai epi: rehuMime. Ambo y f bai te? mba; yySpocereym9rng :dificulta la cofa ,por no tener gam de hazerla. Mbaey y %ai yopa‘r 6 : cofa que nocarece de dificultad, Ymboyibaitabey”me: no ei‘ traiiandole. d h r i c .de .ab & :hombre, y ti: : diuerfo Sacerdote. ~ C h eabars: Vofoy Sacerdote y mi C u m Yy2.0. nache abar ky: no tengo cura. Na che abare F U ~ L I ~ Y : no Toy Sacerdote. Che nde abar2 :YO foy tu cura.Aba -n re ab&ari nmgarequbra: Cura.Abarkgwacb: Obifppo P relado. Abar 6 t%mGamo? ng6 :ordenar de Sxerdote.Abar6 recoh6: Sacerdocio, Abar6 guecb mbop6cntuh6ra : Sacerdote que cwrnple bien con fii oficio. 0

(3A

f

Pai

euri.1 .mZdo cur6.l.pindo cur6:fra~gollc.Abapi urE m W : lo que faIek;?;un$a vez .I. abati cure. A h t i V~uupf:makcado para chicha.Abati chayri : colorado.Abati hara p9aW:de eir piga chic;z.Abati Y: c a b de maiz. Abati Ygu6 : efpiga de maiz fin g r a n a Abati yB:amarillo. Abatimaimi- 6 tofiado.Abat i m%nGl.l.abz ti r ur 6,coc ido.Abat irn2n3 ymgmbirup'l'ra: cho choca. A l w i m?rrl";trigo. Abatf m?r?mbuyaF& pan de trigo.Abat i mi?? p%&gLba. I.yyYqu'thiiba, era de trigo. Abat ifio Smbi2,efpigaspegadas.Abati pFt%,maizC Q 1ora.do.AbatiFotY fior de snaiz,Aba;i qui',maiz tierno. Abati qui'mim&,maiz tierno, cocido. Abat'i quy mbG,maiz [email protected] tirA,efppiga de maiz. HaruSGrSmZ, yaeiti la grande.Haru@r:irni;, qu5do era ya grande. Abati raliyii ,afreclios de maiz. Abati reymbk p3a maiz (

,

c2

tQfi

*

T E S U R O DE L A

TESORO DR LA mi.a.v&oa. . , AyAhYqtif, eG putgyle, &c. A1$iq~&ho, T J ~ >uY!>o,hira. Nday A G :*q qui i,m le eTpulgo,&c.Che r e m 6 m?@i cheaGquYbo, afreot~rncrraiando de mi. Ayd3'iqu'ihecb .I. Hec6r:hh , eraeat de la vida asenla * Chz5SrnGngueti mbae aGquY $ 3 0 , conftultemos las cofas. ChayaKqui nanderec6 r"a'm2, confultcmos nuefirrts cofas. AyabYquY carSrn?g%,trafi kgar !a caxa. MbaeyyabYcpi'pira ,cofa. conhltada. Ayabyquy yquybari, efpul* fxle,y peinarle.AyabYqatY Cs$i traflepr el vim. Ay2,dS~$,y~m! pdpo, 6 efpulgo.- Chay Ab%$ hec6 r_l^arkptG,traternosde& viitudes. TGp3 boyi mbap6ra rccb cut abYquY, ag$y&&y es buenotratar de AS vidis de 10s Santos. Porcog.inar. v. %mbiabi'- 2 quy ; vide e t i m PoraW

.

V - 0

~

~

I

gu'i.

z'

Rt?ilraPzi.~ony;rrillos color ados. A i d . c.d.alG, cnbello. Diminutiu0.y r ii,traer,dar

principio , traer la m h o blandemente por la cof", efpulgar ,picar en la comida,mezquipdad ,hazer fobrepeine. Aysbirh y$iboypicarla cornida, corner poco. Ay6birG cherembiaF6,hazer de burla, o poco. Ayabira tecbm5rhngatir; yclnqgui pcibo Ymandi,emp q o a fer buena ,y luego IO dex6. AyibirCt guiporah&yta,cantarde burla, tornado por burla. Ayibirfi yh3p?ins,cortar Ias guntas de 10s cabelles,o hazer p.5dereres. Ay2;tbirir, me eG u pulgb. Ay5biru/ vitipey450, barrer mal ,dexando mmchas.hy&rh nibaey m'$?n g2, dar poco, mezquinar. A y h i r h herhbo , poco he traido AyAbirubirG zdi, namZinbabi a&e,empie$o, y no acabo. Ndayhbirui, ynie$nng&doymucho, dbirzi. c.d(a.n.5.) yrYrG,ceAo,barriga,contin&, &ar harto reileno. Yyi. oa. cheabirii guitFca aniaipirehi j e h y llano depe'cados, AGinbo 2.bi rv&; Zngaipii bagui; guinFmoh-

.

be

de pafabras, idem , quod ap6 .num.z.Cheaci, me riir6.Ay:icli,yo le riiio,pa p i ra.bo.h6ra. Y y i cipa g&er;t %&eare& ychq$, no hum mas que reiiirle yo. Y 6 aciba orciguerec6 byteri ,t d a v i a andanios en

zerle que e% C Q culdado ~ por-algo. ChemSPcZfing? nderec6 agci'j ei e?, dame cuidado tu poca Glud. cAcacb6y.l.achei. Ay interjecion del varon dolentis. ~ c a ? vn . paxarillo. ~ c d i Interjeccion . de fa pendencias. Cheacipagiiera chemGiiFpfi, piconie el muserque efl'a con pena. auerme reiiido. AyhcA ~cZng.1.ac%ng5. Cabe $a. mburii ymbo araquaapa, c.de.a.cnbe~a.nu.z.yckg, rehile con la maldicion,pa- huefio. Che a c k g ,mi cara que tenga juizio. T e d be$a.yi%. oa. acznge? ,fin miirSnptG n5n$ a c t p a - cabefa.Acangac4;dolor de pichaac &; ymboar aquaipa, cabefa. AcSnSa f 6 5u i ,cavirtud es corregir a1pro- besa con tolondrones,A%! ximo.Cheacabi cabi pora- m"ocSng p p h , Glenme r i , Gempre me riiie. Yoa- tolondrones en la cabqa. c i i ) a ndip6ri,ayfxz,no ay GheacSng fu$U&,tengo to pEdencias. Pabeyneat6 ere londrones Acanghy, mala yac4.1. Pabeyngatii rehk cabe5a. Che acagai mbae y o x i ndererec6.1. ereye- quaihSghamari,tengo msp d i pibey ac6pa .i.m?m$ la cabefa para aprender. ereyach , con todos tienes AcHng3 yip&., cafco de la dares,y eomares. ' crtbqa. AcSnSS yap& y2Bc9c3ngf: c.d.acY, cabe- potahiba ,juntura del caG $a,)r$ng,efparcida, cuida- co. AcSngao , fombxero. . ' d ~ . C h eiid$Snj$,efioy con AcStigab apui ,bonetillo. cu&do, y todo diuidido. Ac9n~a6p i apui, idem, Yhac3@ngf: oi. AliFmS2- Ac3nga6 E t 8 , morrion. c959ngi3; efloy con cuida- AcSngrr6 hatPbae, bonete do.Am~5ciiS~gPhect,ha- de picos .l. ac5ngr6 Y .ue

.

lit:

AhScSrnKcapr, xkr ias cabesas de la, paja.A-5% c h b Y checai ,comet defpues de beuer la$yerual Ac h g yYcaY, c a b e p chta. AGns nyny ,I. tia3;atidos de caSefa.AcZngYt &airnohada. Ac%g n'findh,lat idos decabep,fr tomafepor ca lentura. AcShGndh yrr';ndY ara69Kgdra quareanas, AcWndii YO$' .I. cars@, frios y calenturas.Ac"anu"ndit tapG calentura continua. A&@, atadtrra de algo por la cabqa,como paja para empleitas ,&c. Ac h g p?mbKera, cabega traf$iilad,z. AcQngpinday, vaguido de c a b e p Cheac%ngpindaYndah; tengo vaguidss dccabe$a,y delque va por puenee alra. AcZng ~ 2 G hagolaha, tela de 10s fefos A c h g r 6, cabello de la cabeqa.Nache a c h g r i bi7notengo cabello.A&ng rurii rurii ,cabeca con tolotidrones. Acsnng Fib%, birrete ,efccfia. Ac'ingup~, cabeca grande. Ac"agupiba ,alrnohada. Ani; a c h ?as.

^.

"

.

L W 1

FESORO DE L A ArnZ ac"aguup6.l.arno a c h y de a i , roer. A'" nacaa' ra2 gyt A, hazer csbecera,alrno- mbae cSnFu2,roer huefibs. hada. fbY coty amg acsng, Pete~yitr&air"da6% "ar"af,vn -ponerlo boca abaxo. AmG bocado io10 quiti. Gcemi0. .ac"ang bob, arar la cabqa. ~rnSacarai gu2 iigreosueArnZ ,zc%nga6, darle fom- reco mbae c%gu;l.,folo tiebrero. A n k i n g bobdh, nz vn huefli, que mer. hxzerle cabe$ear.Ah%c%nAmrapid(. Troio, V.cagh,darfe cabeS;adas .I. a%-rapii . &in' boy6 mboy;, A& AcdfUd..b, CQYeC'liteefc%ng b t i g , d ~ r l e p l o I p ~ s , 6 Par ccn a.@no , deEreza, papirotes en la cabqa. AAbiro,rnaik,aficicn, lado c h g bot&?,ppiroteA5% derecho. Chcylibi :?chGa, chng - nmn. % d y d e b b e t a r , -mfbracd diefiro. Yy A. oi. 1. anxangog. Che ac%nnp. Nacheio' ac&dbi, no tenmbotig quxrqY, el Sol go matlo didIra. A c i t u i me canfa latidos en lacat-- cot??izia mano dieitra. Abe $2.Ar2ic"abK ap: ersr la chtuii cotYgGara, 10s de la c d i c a de perfona,o cofas. M ~ I X Idiegra.. Chac6tu4 AS6 ?iL,"amG..Y o meaprie-- yyap%o, CoydieAro ,,maxo la cabea.,Ah%c%mbYca- i'iofo para hazerfo. Ndiyi pii apr et a+>atar la pqja por c6tuAbi TG$ pendec6 polas cabe cas , hazer emplei-- chi' rehk no le agrada a tas de pajas entre dos paDios vueiira maTa vi&. 10s A% ac8mbobabA,qy Nachmbo achtuhichehd cdxcear. A S acsnngaiti', navoy de h e n s gana.Che abecear ilamando,yhazer. ac6ru6 cheb6 voy de buererre;encia.C $e ac5pebYbi. na gana a MiEa, pYEybg req u j e b r a h i e la cabeya (ta- h t mche achtGabi,no eitoi c?magui k6 ros gritos,&c. diefir o en ayudar a Miffa. Ynicam?% ehebe air& AhFmbo rtcitGa r " a b tecontra mi. c6 rn%r%nngatGreh6,voyme 2&ai l,%c%cai. - c.- d. a&, habituando a la virtud. IT.*

-

,

w

,

.

Che:

LENGYA GYARANI. f4 ChepC, a c i t u i @ y i ,'fay foy le hiuy aficion%ao..r;J';tGmbo a a d y heck , no

diefiro de ambas manos. ~ f i ? : ~ b o pacitui h ybyi, me amafioa quererle. Che amafiome colpl ambas ma- acitu5bey rupi mGa che*repeh%rae ! en verdad,que nos.Ambo ? & ~i&nboe i hipe turehk,voiie adenran por donde menos .pens& do a que venga a la eicue- me acornetieron ! Acdg.c.d.a.cabep,y cog,' la. Y y i c 6 d habey mI;i arrimo,teneu abrayado por chahri ,V a n i O S fin que nos ven,i, fienta, lo mifinoque -la cabep. Oro y6 ai&, eTchaycupmg , por detras. tar alxacados juntamente Y )iLcituii1ia~e~ rupi aypy- aiSi,V.cBg.num. I . ci,cogilo por donde no pen I A d . Aaueloron6bre.c. f h a de rcpite. Nache xi- d.a.parfona.Aco1 brapypk, tuiiSi yiY&nga ri, no me dB 'en aquel tiempo. Acoibae, ~ L I A lo O qne dize:CIre aca- aquel mifmo. Acot guaret t t a heck, tengole aficion. rabt.l.acoi gn2rab6, defde Nache ac6tuibr heci,no le entahces. Aciji gui ,defde go ajticion , no me ileuo alli. Ac6y hipe , en aquel 3 PI, Chcr'i ndip5ri acipinto, enronces. AcGy yri. tuahara; no ay qtiien fe a- cat6 , otro tanto como aficisne de mi. Cheri y y i - quello.Acoi mbiyra, aquel c h i hiba ndiF6ri ,.no ay maluado. AcolmZ, pr? acauG para que fe aficione coir"aG,entonces .Acoirno" de mi. Che acitiia cat6 b6, pro acoirr"a%&, deiiie Tiipg mbaereh6, eiioy niui entonces. Acoipe , alli en aficionado a las coGs de aquel lugar , y entonces. Dios. CnCl rehi yyAcatu6 Acoipebi ,defde alli.Acoicatubaendk , eres mujr da- pe chiyhgkpe ,alli donde do a1 vino. Chs acatui ca- dixe. &coipe,gu$ra, 10s de t ~ $ e t i hesi en ninstiiia aquel !ugar.Acci pYpe i,alli inanera le tengo aficion. mifmo. AcoirWm6, entonAsrnbo a c h i catu heck, ces. Acoirhmg 6 ,defpnes D de 1

L

TES'ORO D E L A '

TESORO DE LA coma h de 10s Guaycurus.

i o haRa medis dia. Chere'

A y a! ap6r6,hazer le calm cor t ando. A S m b oa 5agu2,

roacay; chemsnget hbo,tu'uome parlando hafia mehazerfe caluo. Ambo a f a dio dia. ~ y y hb.c.d.a, . dia, y $a p e nore checog yyap6b0, empeci abrir mi chacara. ojos ,y .de yAb ,a m a d l o , A @ . Efpamir. V. $%i. t iernFomrbio arnodorrido, adormer itniento,floxeApy& <..%a, dia, yhay6 por rnedio,medio dia.A$adad. CheapyG ,eAoy ibyk catClr5mS, a1 ,ourno de fioliento,&c. yy4. oa. Che medio dia. A$"$?. p Y b E a~ay.ii!$ yc6 guitfipa,citoy pyt$m?;9 defde medio dia me durmiendo, amodorrihaAa la nocke. Agayi! Ym%, do,defmafahdo, A G m b o ya es medio dia. AFaykpe a t a y i , eitoy amodorrido. qiiaraS7 rhi, e r a el Soi en Chembo "say6 tat%?, el medio dia. Apier?rF, dec hum me hxze turnio ,&c. pries de medio d i h A p y t Yyapyii ohpatel";efii ocio robapYfinE, muy c e r a de fo, medio dia. A ~ a y & r?:? Fer? .A?;. La peribna,y incIui&e, vn poco de@m de ye a1 que hable. A$&guamedio dia, Asay6 oqusn- pichh ohaYhCl, el hombre clerk, mucho ha paflido de ama a fu proximo. Acibe, para la perfona. 1, aEe upi, rnedio dia, Oq118 m ? d a p yk! ,vn poco l.13 paKido de afe gui ,de la perforia as2 medio dia. Chernbonpgr2 .t?beyr9mZ, en fdtanbo In ah? c'ne+piXeymE, hame teperfbna.. A$: iiZ agibe ,la nido fin coiiier haAs medio perfona, folarnente cuidn de G . Atebe gF&ra ebocoi, dia,Aml;o a p t j + ymboporabYquYbo, hafra meiio dia eEo es para mi. le hiie t;ahzjsr. Ah?mbo Ace$. Cucftas , parte de agay2 ebar 6ne', det end relas etpalLias,che acty. ylii. le ha8a i-nedio dia. Ambo 03. Che agiy arahh.!.acCia xy 2 cher&nbinF6 ,tr abape,lleuolo acte@as,Onfky A

" 0

Pe

76

cE ,guiquet.o,dormi mucho

a5adefcIe, pe, v t ita p s o pe,yxa qqzipe.Yra "$+e, fobre la pedrn, afindiendo be , fig~ificaerninencia, Ti$?%op4carG m!tx 5 0 $epe bi. f:?X-, e f i Dios fobre todas las co&, Tu"jS$Yyporzuqert ouarncYcos6pe b&,es&in emhencia la Vir gen m a hermoh que e1 Scl.Ndip6ri am%che o$k, no ti~o~i~erior.O;rt!YboC&.I .x.h.Y .OCUrLl$Ll O@KI.&&, Ciir i Ao nueitro feeiisr Ueub fii Crizz ibbre fus ombros .Chayaoct mburii. l.chayao5ernbYa, iobrepujemoslos ,fiamss mns que ellos. Beiiembo no$&aray i tec6 merbgatu rehk, auentajaos cnda dia en la virtud Pemboaoc;ey&Fi Tupzgracia peyeupk , a i m e n d fiempre la gracia. ritoi. c.d.a,cuerpo,y h6. ir. i. Qiminutiuo , G g d cz,tapar,cubrir,enabrir. G h e a ~ c,i me cubren, yy2. oa.A!oySba , rapadera, frr?pda,&c. Ayqci , taparlo. bo. h4ra. Aykoba hoi cheF6 FYI t , cubrirfe el

.

coh5,cogIeronmepor don- migo. Clned yspi: k e d , de mmcs pi%ua.Yyak haaunque b y rtfjblc pzra con be? ru$ ahaypYrir6 , por 61. Cheaepali he& cfioy dcmde el menos pienfa ,y ya enfadado d?l,yyc. t;pabi qixmdo merios pied2 rtii- cherehk ,hafele acabado la g~ de eitar con& Peakha- aficionque me tenia. bey r q i p?nde%pepocokiii 5 A;. Btro difereate. cede ne pur donde menos pen- a. perhbna. y. 6 . diferente. Kiis os M t e a r i la muerte. Ab&ab ,diferente hombre. 3 Ae.c.d.;t.Ferfona,y de e. A b a d chiychugui,Coi otro nun. I I .deAreza y aficion. 621.Ambo abai, eflraharChcne heck,tengole afici6, lo.bo hara. Nambo abaci, yya.oa.N,lacheaky,no ten- no lo eflraiio . C h e m b 30 aficion. A h poroma b d ah%,deEonoceme,efbo&,hcmk-e que haze te- trariame ,y tratame corno ner aficion,o aeradar. Che eitrafio.TG@ nomboabaef a&catii he& , c h y l e muy ab6, guec6pochimboatYaficionado. Nda cheaebii h&ra,noeRraiia Dios a1peheck ,ya no le rengo mas cador conuertido,oSmbd aficion. Nde akcp.tG tec6- abai guec6 pochyrehk, ham9rihga turehi,”aficionate fe hechc ruin. *ala virtud. Amboakcatii 4 Ad. Yo.eri:.tu.ei .I. ha&. cheFi‘j, aficicnar el Cora- l.hei,.aq~iel.orok,norotros. 5 0 3 . Yern5onecath peyak, inchlfiue, Fey&,voibpi‘$ TeGLir5ngatiirehi, tros,ei .1. h i y , acpellos .l. afisiona del c o r ~ $xi I:, virh:6..Aihechkar:e,):o l o v e tu4.H:ck che a? rj$Yhipe, rb.Er6 hechicarA, tu lo ve be p r d aficion qt!e IC tenr‘as ,como es afii lo que g~.Cher &j-cpxhfieci,aC digo.Hei hechacini, el vefi &si IC dby dkionado, r i como es afii,enel plural vn3s veZeS le teE:gO zfci6, es lo mifmo, A&catiliy j 9o m s no.Nc.i’knboaeichi: ~ 6 3 0yo , me doy priefh en be no es afab!r para con- hazerlo.ErE h&yt%can& ,tu lo

I

ventura efli. Oro:i 090quips , efamos muchos. Peiti pequSpa eeais MUmuchos. Hc G ~ t q ~ i pay z, muchos. A6 chiguih6b0, quiero ir.EYi% ndi eh6b0, tu qulieres ir. Ndaej chi guih%o,no cpiero ir.r\rde rei ndi: eh6'm, 13.20qriieres ir.N&i e akG oE,6bo, el no quiere ir. Lo rnifmo es conqualquier verbo, (I, aduerbio, nombres,i, particulas,y en todas Ias perfonas, y tiempos con Tis negaciones,vt. Nndaeyci, hechacani ,yo no lover;. Ndereyci kchaca&,tu no lo veris. El permifiiuo es Ta6 t h e c h i , dexa, quiers verr lo.Ter6 rerehechi ,&XZ y w i s e Tei tohechi, dexad que lo ve2. Tor06 torshechi,ea veamoslo.Cha6 cha hechi. tapeye tapehecha. Tei tohechi ,&c. Correfponde a afsi como afii. ACt'ne,ahm$,afsi corn0 affi he de ir .Ei+e om"an"dne: chayuci mbut C, afii como afsi fe ha de morir , matemoslo.Equa~mPiF~ri,eLy$ E2 nde-

nderWyne ,no vayas a 61,porque afii como afsi te ha de.Ilanrar, ahsdido,rTn%> ;:a lanegacion, es lo miC nio qw aun no.Ndaa2y hi'hiipa r%w?r aun , no 12 anio. NJere4 h e r w o r%ngZ a m no Io has traido.Ndei6eit'i ca r%ng!,aunno!o ha arrojado.N.laei guipka rBng6, aun no he defjpertado. Nda&y$$telguih6so r"agE p c o falta para irmie; Ndeic"de"ituh%gurlm9r%ng2,poco falta para que vec-lga,Oroc:oroc2u9pa,eimos mucbos. Beis peqrtipa, eir tais muchos. Heiie yp% oqLi5pa , por ventura eftin mucho;. Ndei ei;oqu8pa, no ay muchos atm.HeiarnS, p"angB r"ang2 ? F U ~ auia S dealer arabado ! -6 coniido,&c. conforme la accion de que fe trata. Heiarnc, pgoubo r%fig"e'pysauia deauer venido ya;. Hei et&. am% oiabophga?Pues a-. uia de auer acabada, o venido!&c.c6forme la acci6 de ;ife trata.Hei am$ ndo y.%o rGguY7,como fi ya ef tii4uera hecho\, - _ - oacabndo . .1

confarme lb ij trata.HeE7 yp6 cherembiay6 ucAr%ng?! ndoyabo riisuay, oho hecIiica, va aver fii obra, co-rno fi eituuiera ya acabada. A bmbaeupe", correfponde, ya he Eecho mi ofici,o,bm i obligacion conforme la ma terra,;ife tram..He"nmbaE up!, ya I&ha auifado, o he-cho lo que tiem obligaci6, b le parecio bien. Eri: mbae up( , y coma:. que esbueno 6 ma1o.v.g.. p e g t i n t a m vno, es buenoaquello que vifte rlrefpn--db y como que es bueno., YcatupYrrYbae acol ra2reC- . ponde,erembae upbq y como que es bueno !TGpZy m%r^angatu-rae? b que buecnoes Dim ,.refponde,el4 looye.Eremb&eup&,y cod mo que es bueno!EreGp%g?i raeZhaslo cornido?Ere-nrbaeupl y como ! lo rnifimo es en el plural, refpon-,diendo a muchos, PeZe: mbaeup6.A &nbaeup&,y c o rnQ .me parece.-bjen ! Ere-. nbaeup6,y c o r n a ti-! He$ mbae up6,y c o r n a il,y aG fi en..e5plural.- Heiymbec I

I

~

.ohpa,

ohpa, y como ;iay recado. 2;.Acudir en pIura1. c. 5 ~.a.perfoiia.y,i.Glir.8ro-22,acudirnos. peaQcudis. o s . ].yAG5k,acuden.Ore renS.G te?, nos hazenvenir fin q w ni paraque.AfioS3, acar r ear.mG;hhra.NanZ%rni,no xarreo, mbaerenga314 mbor ica &r3mg,an,oxr i lfas. NanSSEmbibi ,no Tea acarreado mbnc a1 ai et&. oguenotine'angaipi; rnuchas COCIS malas acarrea el:'ped d o . .?reno"%h&a; cantaro, &c. en quefeacarrea agua. 'i r$nZZh&ra, aglra: dor .AmSZ,hazer que veni gan. .C6n% dh, S h? Si@ yfiSfi?& ;acudirkn coma quando fe falen .hs.frX' les del cefio. 1 de'am%p3ng5. Pues yo;, p e s fi o t r o n o carno yo., CheaC: atnopang3 i ayipo? * p e s fi otrono : como.ld-I

OL

n

Ate:.l.gtd,te. -Empero* Ghe akte, empem yo. Che a&e n5ng%, yo ciertameme.Chdtene ,.emper0 yo;'EpS h t e ,empero Dios. Ae'te ntt. Oxala. Aits ai?: ab5h"e';o G ya Ileg'aral ACte ah *T{p% ahai'hh., 6 G yo a- mira a Dios!

A. ante. G. d g . Amargor, p o n ~ o h de,la mandioca y cofi klmejaritcde<abrida. Y. 0.y Ag. chebe , efme rimargo; defibrido. OiGmlsoagerei: rnbae- ibTpegulra chibe,, ibnme muy amar-gas las , c-ufas d e la tierrascuri 'CULL riditan% y i y i s 7bTpe-egtiiira mbaepzyrn: ra6;osa la- amztrg'aran l i s c o h deita vida.Angai!i asare-.-n ndape t4ngSlyai a a i 1es . p$siibie?que no -os-huele: mal el pecado ! Y 5s che- - . t?ngi'yyd;diome en 12s nari- zes el mal o h . -

TESQRO DE L A ton de flar antes de abrir. f i m 6mbeG hag2E. Ctxagua v $a sui guipcf cj?n8 ya ha iblr acu 4, aguhi,bal;tuitrcs, Ambocui aguAi hazer dos aiios q me confieKo fin bah!tres, i,coca femejan- apartarrne de mi mancetee i!bYraacZng agtn, palo ba. con porra,efpecie de arma. Agan Fapopd, c ,d.agvB s a, Y nSc9ng ngiia guG6 , efii manceba ~ 6hebra. . ypk, el paxaro flaco. Ygapicuiti chata , cinta de amores de aguki,Ia pala de rrmar, la manceba.yy&.aa, iag% c. d, a, cabello, d ~ z i d l " c.d.ag$i,redon, 2 ygtidma^,qneha de fer.Plu- do,frutaamarilla,y a i 3 11% rn?.ges de plumrts chicas, man a1 carcabel de meta1,y ire ponen por la cabesa co- a1 cafcabel de la culebra. mo hi.. A&TrnG4gG2,pombSI a p % . nerie &QS plurnales. AgzupL, c, d. ayGB. ypE, Agtlfid,c.d,agfii redon- &nto,oblzs delagua .Aguad0.y. a. Srande. Chere+ pC:q ~ gaue , que fe cria en pya yy.4 ,eitoy f l a w , V, Duas guaa. Agwpe1'. Yeruecillas 4 dgu~ztA.c.d. agGL y de pacen fobre el agua, Yyaha5 6 , pafiar ,mancebo ,y guapd checng,eiia mi chdmanceba, Cheaguafi, mi cara llena de yen u.z mem'maneba y eengomance- dn A. oii?mbo a? heba.yy2.oa. Ambo aguat6, cog. Y ydysyci clrehazerle amancebar. Na- remit?'ngui.,caceya lo Girl chembo agua@ suites& brado, NJiyagualiei rang2 bo,efioy fin manaeba.Qro; f e d miir3ngatu ~ d i k e no , Smbo aguqa ,eRamos ad d s iiiuefiras de virtud. mancebadbs55 h c h ~ - - & p ~ r i . Zorro, C, d. agfki,mdotldo, yr i, lana,lanudo. Aguara poYc6ng .I. aguar ips?*1, M rmdubi s Agzaraiba. Mollc,yerw co)

V

A '

)

.

GK4RAN/:

DE LA a p n w o h ida,Nd.a pTyeP. yhlj ,no es bien que vaya. 2 Aguijd. Vencer ganar,

,

fujetar,con uiflar, acabar, perfirionar, umiiiarfe,ren Lii re, fa$onar ,dar fin .Chebo apYy2, mc,vencio, &G. Ambo aguYy6 i"dmho chrhyta ,ganarle el C ' L ~ C J . L __ii"e'mbo Car ait ioe X n ~ m ~ o nguYy6 ;ci,do$rne por v2cido,dex?me vencer. Che a&) 6y clzupi , Fendime a 21. Che ngu'iyh y 6 ~ychut p t ndaroyky yiiFri; chkbe, kOmnque me rendi,o bumill; ;I 21, con ;todo effo no me qtiCo perdonar. Yyii:~i'iy,$ ~ . m)-?,eiti , vcncido ,y ya efiB ac:i!xxda la obra. Am.boa$>. i. cher ec&i,vencer fiis pafbiones,. Pendecb'ti u gemboaguiyetey ,wefiras paGiones os vencen. F e r n -bo apciyecatii pendec6 & f c ~ra, ~ 2vence 3. vuefiras paffiones. ,Ambo agqiiy? che-r?mbiap6 ,di fin a mi o b r s Ah:; r3nbiap6 c u h ambo agui'yecath ,vperficion; fu ,sbra. Y j Asui~" e im% tembib, efli fa,Fcnadn In comi,$a. Yy$gui~E la

1

.

a-

CI

rll

A

0 1

h

U

21

TESORO D E gi5a 103uehagmoes de

repenre.. V

8.

L.A

aypohaei ,dig0que eft&bonifs'im3ycpe es con-.

I-

d.agu1 e,. bum0 y (' etei, ) muc 0,; t>u,Pno,bien,Iicito,~~~n emplea20 > &en e&, puedere hazer decenre conueniente.CheaguYyitei, foy bueno7y eifoy bueno. yy& oa. MJa cheaguiyktei no eC toy btiem. AguYyitci a&-. be $00 g u h yitroacfi pi'pi. ere aup%ng%? penfafie 6 era licito comer carneen Viemes i Aguk'yittei a@, bueno es licito es effo.. AguYy yktei, am%.pich&chehohiiba .I, acpt)riteipeche hohabar Gra bueno cpe yo. vaya ? Agu'iyetey Ara che-hohiba buen tienipo haze para irme, AguijrCtei"cat6. TZp%ndepytTbghibe yma ne.2ngaypi ygcatu., no me-xeces que Dios te ayude por tus pecados. AguYyet t y 63ndebe tec6catu p?rY tequBrhG h%nderec6,Yb4pe fi5ndeho h2gGAm5, conuiener.os fer buenos para filuarnos. Mkae aguyyitei catii, cofa decente comeniente. AguYyktei catQ te4plyefcI. C.

c

aeniente. AgyYyl-tei chibe cJi.&&w%mbeu-, bueno es quc )TO me confieirk. &uYvitei cherec6, pdsolo biE. Agi'iyetei. ereyh. a h e n tietnpo vienes. Aguyyetey h ibe7con IXZOfIjZ bum ticP O , coyuntura ,,camodfi.mente. A quYyete 1h i ,conlo didad. AquYy6te.i; yy&$'i ha$&m9, llcito bueno es hazer loAgu'iyete'r:mlinrhi afii , afsi bien empleado. AguYyktci.pipci?fer&bien! Agu'i~iteitecatGIp~ercm boap'kap%ba ndcyCfrrilpe! o que bien empinas el ca; laljaso de vina! AguYyyittl nderembib ndtbe hagate buen prouecho. AguYyittei am"diiG, bueno fuera Q fer ia .NdaaguYy ite $6e am% chehomC ? no fuera bueno que yo fuera ? Nd3 aguYy 6teice a m 3 no fbera bueno? Agu'iykteii yporiahbeti Upi?ymeEmb?ra, bien empleado es lo que Ce & a 10s vobres.

T E S O R O DE L A Ambo:riai. ymbo guaftta: mi ropa. AbA pop" rY5Y 1.Amboguibai a i , poller m?:07 'or om130$, desbara- defco:npuefias las cocas. t a m s dos mnngas de fol- Fyaibibi, eiti yapara perdczdos. Yyaipi , rolaeKx der&, b pcrhna, 6 cofis. dcsbirattado . Yya~pacn- yy Si S.,%,eA'arnedioperdit 3 no hn quedado coca de d~.Yiy%lGr5,eft'a algo mapr olaecho. lo, y pxdido. Y y g am& z At: Chico, vruzunp ai; pa4 ? p y x m i x de eitar magdlina chic,z.Alh ai, Aom- Io. Yyai begu&r-ra.erfr ,trae bre pequefio.Amioaietei, 10s peores. Yj73 7 rnbai, h a p l o muy chizo. 151s bumos fanos, que no. 3 At: Corro.npy-, podri- f i n pos'ridos .1. yyii guedo ,ruin beIltco ,echar a re8.Y y ii'$ aypar ab6g,! os. gerder deTcompueito.. peorcs e6:og.i , y quit$, Chcrnboai x b i , pccb.ccon- ~hem5oal'gu&ckrercc6pig^, me corroinpio, dize bo, me enuilece. Ambo& nf> kt muger. Aniboai cma, gu6, ym%nbegu&bo,enuihechela a perder , mba& lecile. Metiabjoycci. oail xnbodhiira , perdulario. bar+, muchos av malus enAmboai cherec6 m3rr9n- tre buenos. ~ y i i i .EuereS gat6 cu&ra he desiultrado mbae q u i p chectjpe ,a: mi buenn vida paEda. Am bunda mi chacrira, Yyhy boai yquatia p&era,borrar . Eueref cherbpe, abundo en lo efcrito$ pintado.Yy3, efd echado a perder, 6 POdrido.Che oporhrzrng che a6 YYZ, e r a ya muy traida mi ropa. AGFmboecQai, 4 A?. Mii'mo, de mi moti: heme hecho bellaco. A@ uo.Cheai,yomiimo,ndea"z, chembotc6:d, h u e m e be- tu mifmo. Ciiibaea*r,$queP llato. Y yai yai mbaerhi', mifimo.Hae ai , el'rnifmo.. n efi2 defc6puefias las- C Q- ~ S- . Tupa aL .l. Ti!p%tecaruai,

, A m50ai,chaead7desbar at o

-

I

~

0-

1

I

~

01

c

I

f

/

el

GYARANI. tengo hinchada la garganel rnifma Diose tat ~ j A] . fin del w r h o duplicado es fiuperlatiuo. A- 9 A?. Efiar. V. 9 effada; &mg?r% ai 2.i mucho rne fiun1.8'. enoji IAboh'ii ai ai,cargue- IO ~i Znterjeccion- doIen: tis. RX mucho. 1 . 1 A?. COGno liG,con ro-' 82'. Solo diminntiuo. C. h d r o n e s , p z u a t d l o s '7 d.&.cuerpo, y de y.mk perfona fola. CheSiu equ2, vete cofi foobrefdiente Pinda fdo. Ndeiii n8r 6, pobre de &et garamto del ansuelo, mi fienpre he de fer yo el 3bYt-A a i , Oaranato de Fa-que ? &c. Tuyabat.%liZndG, Io. kmboai, hazcr garauatorcer el el viejo G . Ch'e8i m'&n'?pe ~o.A$mgqCrt fihlii;yo folo p&re de mr &do a modo de garrinato, he de fer el que,&c.Pe ahg quarepati mir <=* u a? i3ndit , aUi e r a el fiem- pes rn<ichosznnr.ry iiyyal;pdpre. Che Si chequsy a mi lo no lii'o con toLondrones, folo me manda, N$&y r e CheyuruA, tengo grams. en In boca. r e v a d hazla t u proprio,

.

c)

A "

:\id,

fi

.

Che a%eayucii, yo propis:

lo matart. 4. Azedo. V.Ta3p.3 A.Buche de m e , papa& de puerco,ptpera de h6bre,&c.PeteT te?mba$ ay"? LiruguachomS codrSrnG 0% mbo a8 Y nY&,gracaa gra-" no hi nche In gallina el buche. OSmboaf ,hincharfe el buche. AZmbo ya al,

..

beridas;las;aguas &'hsp.iridas. E1 agua'dePa +mandiors Stidor de-pmfonay cofis. fh pr imera leths de t oda hembra, "VifcoGcoCi. Y y.aY tt 6 r l .t ecatii,e?& muy vifcofo. YetY a$ patata atguarrofi. rC beG gu i t eG 650, uara@ raailmgui dtoy !*dado c6 el calor-deiSol. Ndiyfii no tiene -viko; C,heiih6 fpafbferne el fudor,o cochambre, Yyflih6 &ndi6;, pa perdio Tu fuer $a la madioca, Yyii-ti ,fe dize delhijo ,que mama la primera leche 6 aguqa

del

TESQRO D E ,L A a6i aula dd fer.

Ay& b&- '&i' ruh9gGSma; pofsible! r?mf,pareceme que es cier es que el Padre viga.Ay6to*-Ay&tC catuiS, es verdad tebrbi oyr9ndk oquYbo, ~ k r t oAyeti . ebocoi, effo pofsible es que mafiana' esskrt 0, A y t t catuhipe 1lueua Avet &bibEnde a@e,cierto que te!di- yer%mbo'lem3n%ma poG dad. Av2t6 am%, fible es que mueras de re-' Avkrt .n%.,I. pente.: fs i'es cierto. A. ante Ytrr 6 ? es verdad? I ~ y i iAdormecido . bo:% . t&&,&jala rrachera,~mpalaSamiento, fuera.akiPAv2tCr5m3oy8 hafi;o,enfado, aturdimienquhane fi e110 es verhd, to, parlar, jugat, CheayG, ello fe fabr'a.. Ay6t&-r@if% efioy enfadado, empalagap%n$ks arsi por vemura? do,yya. OA. AmboayG, en+ykterup< g u 2 a es cofa fidar a otro,bo.bira; Am-. GLerta. A y k k tari , cierto boayii pir%,rmboruachar es que vino, A y M nd&, el pefiado con efpuma de dken que es verdad. Aye- raizes,&c. tkrabadaY2 ,dizen que es. verdadjpero ay.duda. A baaydt+fiz-ma;r: 10 que Amboay6tt Tl?p%~ekI

*

.

.

ce

28

..

c

DE L A A. ante M. 'Ama. Supino del verbo

r%rn&I'lwuiacon t empeitad. Srn3ad'a i'bb ibr , continua S.eflar,gui~ma,efla,?doyo. garm, & g r a d e . dnshndY.1. v .A .nUnl. 5 . amboy agua llouedi fa. SinSnkiu granito. S m b 3 A"m%..n.circulo ,cerco, rodeo, quuagi?im%;circu- daQa??y us&,sranif.ogtuef lo del' Sol. Ore "a'm"anda-- fo. Srn%ndaitu@,1, guapi, gu ir a or oit Y , deshi z imos. ,idem. "a%ndiqLiY, llouer el cerco que nos pGeron Zrn3ndiqu't n?yvu$ii., caer de muros,o,perhas.Cha- gotas gruegas ; AmSndoi.i"am$,cerquemoslos.Che-- quYri,no echnn agua L s nu%m%chercrec65o cerca- bes .Arrthn$pi"Y-arnbh,temronme. Tab i;%d h h , peitad de agua con ruido.1. muro o cerco del pueblo... am2'pi'ambh. Am5hgi: poi. A S m %t &a YbYmpYpE, ce-. 1.0pO; Ym$ am%.l.opoi am$' rrar el pueblo con palm.. 1.. am3nngYpigb, efcampar,. %5rn?4 yquytCin8,red6denr : ArnangYruth gran lluuia,.: PmX;ag!acero peqiieho.. cortando,, a%rn%'herec6' Am%'q u i , deCccargan ias bo, cercarle..Zhai.ynam% n3,ravay a1 rededor. Zmzn- mbes. Am% oqu?arae@--dhba, circulo. Ahobi 33' caneme .l..ara ec;acSng v6am% yquyt?m~,cercenarco p&oqui'.l.quarayi arn$,lloMO hofiia,&c. YiiZm$nd&-. uer conSol , o dia claro,. b , f u circulo, O opop'i5Y.. Am5 pyt"a',arrebokscoloGain3 oyeroquY o,dangar- rados. Am%'pyt(i',nublados. Amipytti mbi ,gran en.carro afsidos, del tjempo, 3 '2m% n. nube de aguas;. obfcuridad h l n f 3mBber4,relarnpago. "am3- hmzppvtu ara dia hublaberi.p'ii pY1, relampaguear do.Am?ipYtii@ I . 7. ternpefiad n v v a menudo.%m&unii, true- de agua..Amapytu mtuai, , denagua y vienno,"ain9funfi'remiin&a~v"n- tempefiad ot. .l. ami$$gQe e1 herido del trueno, to. Amapytutis - -u - - - .v rr, nubla-dos. at,pnado,.%mi-i ' b- h ai p6-- tuibnti,l.ibitigi, Ani%- ' I. b

A

A'

.

,

,,

(I

en

I

*I

i

N

,

hi

n e >

0 ,

G

L.

F

-

h

LENGVA

A T ~ TLn&q&gucra I Cora rnojada de llwia. Am 3 Y . i u~ ? t rueno. Am3t i rt, r a p . AraamhdaZbi ,flutiiofo tiempo. LAm?SerB.] Relampago. ~m:i$nG.] Y tQd0 lo -perteneclente,TT.atm”;(.n.3. a~~mbR~~h~lecho,yerua conocido. rAm9mbaiyaclt .I. chat; dbolito parecido a1 helecho coineitible. AmZndacarzi,cardones: d m 9 n d q 2 , junta de-gen te.Che aminday2, la junta que yo hago. YhZ. oi. Aam3nda@ yo junto gente, copibo ,para hazer chacara,guarinim6i para la guetra, YhamSndrtyk drer1,hG zidron gente coritra nofo=

%ros.A&nday$r-mo ayd,

30

TESORO DE L A lados traigo hiArnbYf chkrn, la cria qEe trae la rnuser a1 y e.aparte,efjera7.9 efperad, dexa,dexad,y no time mas 1360. Los varones ro viSn Ambetj rhqe,mira qce d deeo. fioambiigfia, her mapres.. AmLira ,erperate, nosude'"vn parco. Chermaearda. Amber%$ hei dfipigu1ri arec6 , rraigolo ch&be,dixorne que efFeraG debmo del braco.Chererle. Am&, dexame dize a1 i~ap~gui"yobaitraigo en ambos lados dize el va; ron.AmbY1yogx.d. amI.714 :I ado,yog, 'ca-6,vezindad > Q . ' 2mbY. c. d. 5. efcar, yp?, 'apretar , coger entre dos cafaqueeita a1 lado. Che cofas. Ai%pdm~i',cogerfe ambYi y8g .; la cafa que eR'a. pe3ada.a la mia. OhSapbil yi)g-bae losvezinos entre fi,yna.o:'a.Che %nib3io@g h r a ) mi vezino.. 2mE? oi-oln mOnearnt$ mzr %ndubai, ybgpe,en la vezindad.Ai& tienenme el coragon-entre mzambi'i yog Per6 re&i auezindarfe cerca de Pea aos piedras las,malas nueuas. AG%cSmbY ao pYp6, dro. Nache ambYi ybgi, no atarfe la cabeta conapre- tengo vezinos a mi cafa. cA"mbrlpe.Tiernpo futuro: V.mSmbi pe 2mbYqtCY. Retoho, yhY..o "mbYquY h e h s .l. 2mbYquY Cheamb3 areco chemzm- os?, retoiiecer. AyZirnbYquYpo6g, quitar 10s r e n u e bY,traigo a rni.hii.0 a1 lado, uos con la man '&:heambiipe arec6,;1. che como de albahaca , &c. arnbYiayi arec6;traigoIo a bdo, AiiGarnbii arec6,en AtuhmbY'uY' cabello tran-

en pie. V. b. numer. 5 .

. ' AmbA r. c.d.kc6 nariz.

..ambos JOS,&C.

i

.

LENG7A GYARANL" '

que cae a !as' e@& &s. hi1?+noztuS, rnb%pY, -traniariP 10s cabellos izi-a

"

.

I.

3

..s

31

$6y otro;AmboaebP,

o otros mas. Amboa 'agfii, otro dellos. Aniboai2 atr,zs.NS!~~~~.=.I-ji~uY, reto- %&iG,otro tanto cornolo 50s de naracjx,?umbYquY "Otto. .rcc,u'?;;inkYc,&>retohos de :vez.A -cxPlabaps.Yh%dSquYrZt% -efh e -&;"a, coin talludos 10s re- ri';otfo poc0l.h mLoa+e,

.

~ U ~ U O MiriI;mbYqLiYpooS -gGabi, no fe,hiiquitado 10s retohos .YriSmKiquYc? aba &,,brota el m'aiz. Yfi3mbY- . -qw'icEangaipa, hrota el pecado. AngaipA ambilqui'po eguaque contiierre atajar'el pecado +antesque brote.

\

- A"mbYft.Mocos. C h c h ,y S . om chacho

si'rY,l. yfirirnbi'b oyafec6,cuelde 10s mocos.Aiie~mbYA&g, quitar-fe 10s mocos. AZmbib b6g , quitarlos a otro: Nihe2rnbYu bugquaabahbi . a m no fe fabe quitar 10s mocos . Afie%mrnb?ilequ'il, forberfe 40s mocos. Abet 4mb% rabh;;idemh - Amboae'. cr d. am"dy. nl,

diferente.Amboa2..ch&,yo

.otro dia,b en otro tiempo. Ai5emi;am yecoacdpa far. OiiFmG 2mboat: PerQ ~ t e c 6rrGirSngatG reht: ,hafe trocado Pedro dandof' a la virtv.d. Arnboaehetj Q$mk,otroS muchos ay.Ami-' .boa&ndieibi .I. ndipbri noTmei.l.ndoi;Bab * ' ' .otros. P e s m b o ter6 tnir5ligatir re 'caos en viktuof's. * JinboqY. r. c. d. ipY, pri da. Par -bandadel cr l pe m J . A. p en la atr Ambo+

.!:

0

ra. 'ibAga:UlIbOlfIrlj<lQ m- -.I. ambota GIii 10s bigotes,etiam dicirur de la perior del cielcr, fmhopi. Bsrla,fluecos,y nugine mdieris circa parel~p.r~putium.CheamSopi, tes fiper iores verendar6. U U '

yn~.o~.Ani~~mbopi,hazer CherSqu31h b o t i , d k Auecos , y ponerfelos a la varon ,foernina vcro dicit. :ropa.Aoy~Smbopf-bae,ro- Cheraquh amhot&,nderapa con fluecos.Ayii.Smbopi quA,h;;quA,p9qu&,ponefe 'a# .1, qr?Y$ circuncidiar. -porqueG fe oye ao fe efirafHaq%iamboFi yquv"t?m- 5e,y Tea neceifario pregun-bYrltra,circuncidado,'nofe tarlo. ,vfapor lnhoneflidad. .CuA"m&otd,r', 1. ;iR?otd. c. d: 'fiagui ,cuimhah porombo- .ang ,alma ,ypoth,.qnerer. abYhba amboFi quytTmbY- @era bien. Che"abot6, lra , circuncidado: Iefii- .me quiere bien. yh% o 2. Chrifio 8 . ira i quabiri .na Gmbotiri, no le quiers -okjuYt21. oycir cunc id&;ira- bien,Aii%mbot catG,qu ie+ :cae defpues de ocho dias role' mucho, "abotahhra, . h e Chrifio sircuncidado. elque quiere Bien. 'Poro- ' ~AiGnsOO3qu% ambopi y2pe Smmbota ,catubae ,. el qut pL1,amboyepepi cherriqu9i quiete mncho".hbbtareYA arnbQp$,defdh&eel miem .l. %motare? ,1. knotare?& bro genital. PorornSiiinga mbira .I. h h , enemigo. ambopi quYthb'ira, circun a d "aiibot&,hazer que le 'cidado. Iefu-Chriflo Po- quiera bien. Amo"ilS%mbo-rom~li"aoS~aml,opioiqti~+ t icatG,hiizer que fe amen. 'ti- .Loii"ap?.'l. oyafkb le& Na mgie"ambotiri , hizef 'Cbr'iflo - fue circuncida- que EO fe qiieran. AmZ fig . do. "ambotareymbuci, hazer ij, >A"mbotA.Mofiachb. Che . fe aborreicm. Moho amRrnboti, &is nmortachos,,y botarey hohcheri .1. M o r a at.inbor:irev chehiicatb, tentengo. ynn, oa. Zmbota a. pel0 delbigotehnbota $!. go odio, enoio. Cheamb*Of

.

,

.?.

*

ti%-

-

LENGF54’*.GY2RANf,’*232

tare? Xm4 hece.l.ckeambd qbe folia yo. Chaeami Sa: tarey oh&, tieneme odio. badoiiabt$$pi: guiri3mgmA ~ : + Tarnbotafey I~ hagobeguabcbiii5 1 Sabed ;ifw me aborrecer. Afi9Sin”oa- ha conferarme .todos 10s reyiqbuclt, hazerfe h a r e - . fabados, r cer. N,.%mbot & i yapfira, 2. A”m2ETprimir,pujar.,of aborrezco la rnentira.Am- dehar , apretar , eitrujar. borare?mbici ,elque iiem- Ah9rnC yo ordefio,o efprif pre quiere mal. En algunas mo. Nafi3mfi no ordepart& v h n defbcortado ~o,&c.Ayc2nbi‘”a?, ofvt. Tarambichi: .l. taram- denar Aiia”mPypYca,aprebic li ,enemigo. tar efprimiendo. A2dSmC 2mbtl.c.d. %ng,almzyyp~,. pnjar. AiiZinC ypeii ,eitru-. ibnido ,tropel, ruido,ron-- ‘ar la podre.Mbie”aml”h4~’ . qui do, bufido,gruiiir .Che-, La)pr e n k , quer$rnmbh roncar, bafar, Am?nd-zyd^l.l. ‘ibi’ndby&P.* bo.h&ra.yh%.o 3. MbiJ9m- 1. ‘itayoapb. Vnos animali-~ bb ,ruidnde 10s pies tro- 110s muy ligeros+WJandank pel.Taia~G%mbii,gruhido en la tez del agua mily chi‘ de puercos.Am”oinnb.li,ha-- quitos. Amy& Pobre,, difuntii zer que haga rwido.. es palnbra de amor. Chea-d Ambud .Cien t o pies . Aim’. Coitumbre helo,. myr$ pobre de mi,, ay ,de’ I folia,&c.AhFmboC Lzm!,fomi. Ah? arnyr?, pobre del, lia rezar,Che aml’a.rap6.1. conafeCto de.amor. Cheayap6 am; yo lo folia ha- ruba arnyri‘: mi padre dizer. Cheami ndayapby, no fimto a quien amaua yo. accjhtumbraua.yo hazerlo. Mbhpara amyr?,qelpobre’ CheamI carambo&+bifi%: difunto. AhaYhG amy“r$ y yo era para algo otro tiern como, que le amo tiernapo,folia yo,&c. Ami’ b i S ’ mente. Ayeruri arnyrspiini,no folia.1.ani imibiG. dolb con afebo: C h ~ aracai; d veis aqui . 2my”tacBngJ..arn$ac^nng:

.



2

I

)

.

.

.

p

)

El hueflo que rodea e! peG

dguno de "noibtros Pe? nmdmbohapY,tres de vofi. otros. QremScGi am6 de e- miotros d6s elvno.Orem% A-&mui cGi a p i am6 , de nofotros. . %nnf,aIlaef- . dos el vno.EriimEY .1, erh Yi eretiYin3, am&, trae algunaagua. . ~ m ? .Con interrogz: alla ,eEi lexos mi pueblo, 3 Am8agul tAri,vienC de 1 don. Lo mifmo que por n8 xas.Am%et&,muylexos ventura. Ereyap6 aniopa '2 ~~m?i Alguno . ,alguien, acoibaerae I has hecho por algunos,algo.Abi arn6,d- ventura aqudo. guna perfona. *Am6anti,-4 ; 4 ~ ~ : : , ~ u ~ i ~ m ~ i u o , ra, vie ra,&c.Ahechag am%, algunos;,:yL algunas vezes vieralo yo.Am&nbe& am%: Am6 am6 a? ypo cher&, foy pa: a Ago, dixeralo yo. Che ainG aIA eambien. Am6 1.cheahA arnOd,yo fuera. m6 amombee, 5 8mo. Pariente,allegadoi ,algunas vezes. Che%mm"d,mipariente. yh2. Q%. Nache "a3, EO tengo. Am6 am6me yepi,vnas vezes G ; y otras no. Am5 parientes. Nache "as rr?a m h e , hec"dii, vnas ve- * gu% no es mi pariente. t r a s m . Ami- Aii?mS%nm"dheck, hagorne rams vetes. fii pariente,o allegado,&c. Am6 na,a las vezes.Am8-4nFmF; am% r%mg heck, me yepi, cafi fiempre. A- agora de nueiio me he he-, ~ 6 n ~ C r e rlos.vnos,b aj par- ChoSu deU3o allegado;&c.; te dellas. Arngme 3; al-: 2mGaZ Lindo, hermofo.: gunFs vezes no mas. Mbae C h e ~ ~ ~ ~ S &herrnofo. j"fo~ 7 amo , alpna cofa. Mbae y Z 6%.*YiiarnGi?ah?, es am%&, algo mas. Mbae. hermofo. A x , af; dial am6 rni'rl"b6 algo masj ii, lindo.bii%m8a cs cam $go menos .Orehepi am6 90s. MLa6 'Bm5 a? t e a t ii I

les. Che-

,

- 6

01

.

I

I

4 /

I

pi%.

goti.'coti'guara ,10s de Bzia' a h . Am&gotYplrl,vn u poco izia dla.EcYrYanGnco-U '

..

T E S O R O -D E L A -

10s otros re quedan.Ndche rnS arnS.igi&rit ~ y 11, enfermedad me h?c Ilizuado mi gente.ChemS arnSngu& rl’note, vnos pocos inn h i dexado. Am%,fluer1im:ec6m2 rangatit rehi tequira ,pocos foil 10s que fe d.i 0 -01

A

0’01

en todas partes fi oye Ia palabra de Dim. ~ m $zngwe. % Hazer qce no fea,vide. r%y,tie. Am3artY. Eneinigo. V. amboti,n.2. ~ m 6 n d ib,c.d. . mti. I .y tab,pcblo, la vezindad de peblos pequelios . A in&&ki‘g,uitra, vezicos en aldeas cerca-depueblos grzn des. ArnGndira,idem. Ah; amfindh heck Farm fu caFa7 o rueblo cerca de OWO. Ami; amGnd,i hago qce k ~ueble’ccrcade ctro pueblo,&cafiOroiG amGndh, zceyc;inioiios VDOS a otros cSjn las cafas 6 viuienda.’ Nxhe amGr.d&i, no tengo ueziros.QESzn:fni6 tBba c i c 6 h ,eA‘nn 10s picblos Cercaaos v n m a otros.

,

*

A. anee N.%%’. n. G:ueKi cofi,ropa, bo!+ cuerpo ,f u e h pefadc,ca!xllo, y yerua efpcira Cheret&-”a% Toy giue Eo be c u e r p .).xi%,r e k nt c”a.Nliiafiad’, no es giuep fo.A6p%rA%’, ropa graeffa.’ nt Caa Naria, bofque efj-Nor Caii jl

Chrifto mp4e -hr,z Sacra-

.

tequSra,cofi comun en todas partes n t . -4rn%ott? te-quQe T u p n e E oheEnd6,; 0

.

*

*-yl

I

DE

'

r

% '

k i n o lo hize con buena

conciencia. linptu ,bwna alma, conciencia,.candici6 buena. Chekgatuhiba, b6did, quietud ,fbfsiqo del plnu.Che2aptG coi.':e nde rechica e h y r ~ i k g a d ~ "dfpues que te he viPo.NachemS3ngatGyderec6 rec6 Ino-rne dexan foiTcgar 'ius inquietudes CheZngntCr che%m"omi:eil rirk efioy j%ffegado.defFues que me confefst. Ygngatu Perir, Pedro riene buena condicion. Nilngatui , tio tiene buena condicion. )

.

v'

.'A &gat@r% ,I. S q p t u l"a'n3. coca feinejaiite 3 b e n a al-

ma. Simifica COGherim-

gaturg ebocol ,efie es mas hermofo aue vo. Che che-

peguira, lo mejor,b mejo: res de la p a r r i h , o rnana.:

&.Per& che- Srigaturs, Pet '

I .

I

d.

'37 ~n~ecahira,cdadofo, car- cherehi ,pierdefi por mi. gore* 2iingembd. Lleuar el alA"&~opYm dgu3dSoli- ma. Che%ngerahie# rocitud. GbehngecopYr agui'- bafme el alma,eftoy abforygi, arrdo ccm folicitud. A- to por tu amor. Orosngeiafnz~~~aSeco,.i-'rragu~eyer',rahL hete robado el alma, tengo fokiad.Am"ongeideit,amafme mucho. Checopfi aguYjrei haga lo que kgerahi TCpg rembiaF6 feea folicits,cu3$adoro.Pen oyeehk chi y e q i erec6:ZdecopYra apYqci e$ta- rns quedo abforto en la n lwpe;iendu Tupa ne id con confideracion de !as obras toda dlligencia 1 labra de Dios.Ai%%ngerahLp i de Dios. Reh?mS&ngec6 2mm5 ,quedo enueleSado. pi'xagnYyei t ec6mBr"meatG Nde Sngerah&ymeteij %inreh$ 5azeos diligentes en dG ,no te quedas pafma. la virtud. CheSngeccj@' ra- do. ,F,L;YyeiTGp%raYhCpa,ando 2ngerccXuidado. cd.' folicito en clamor deDios. 2ngeY. Sin alma.Che"agey giitecdbo iideraYhhbari , ando fin alma por ti. C iaem%gey" Tr?p% raYhG, ando anfishen el amor de Dios. Xngepi?. Arrancnrfileel almas G hZingequ3nde: rechk eitoy con gran cui- t r dado por ti. Che%ngequz c pep?nderai-'hupYpk,rob& r me el a h a con t u amor. Itsh nYhh chernhig ecpYi > clamor de Iefus m e mba el alma. Ying q u i ? ?

r

K

.

I'ESORO D E L A utet

P l l

pecho Cher"em%mG%n@& Sol. rw-a;inpS?ayc6,ef-afi?rGri,kgun iniagino vie- tajr a La fombra del arbol, ne fulano. CheremfnaZ?n- ChcSngme checur 6 , murgag oTr$nd&ornZn%ne,fe murb de mi en aufencia, gun pienfo mahana mori- Che%ieeyme -1. cheZn5 e? Avm%ng3t% ahE r6, pyFk,en mi preEncia. IMirnagina que vienefulano, t u Sngrne , af abrigs del Cher$m'm8Sngat& a i ere viEto. An6%g,hazer h m y&, en el mifmo tiempo ;I . bra. Aii"f'rn3zng hazer& yo pens; has venido. Che- fombra.Nam"o~~giych~pi., xFm?iGZngattp~p& ereyfi, no le hizt fombra,Teg %ng en el tiempo que pens; has m?,q u & teP angaipabiyivenido.ChemG;l"hmS%g,hri- ra, a la fambra de la muerzeme e h r concuidado , o te duerme el pecador.?;encm zelos ,,Qrezelo. ?<ng da h g t k , ~LI.~;.K reparado, ' chkbe,reprekntafeme mu.abr i g d q o fornbrio. Naicho.. Cherhba ampri. y%' Sngtiroet&, ni ibrnbraay ' yzngchibe Cheque ra"mo", dil. OfiemS3ng ?'fir%mlzu mucho fe me reprefenta en yap? c.fi&t2,~uerarf;emu' fueiios mi padre difunto, brefe Dios & b ~ x ode las YZng chtbe tu hagGirna, tz@ecies CeTpatlc A5'Z!mo'antojafeme que ha de veSng gukarrli'w ,,-caner a *' nir.Chem%ngabipe &a& efcondidri!:. ~ l ; pn'c c u i ,fanllegadohe adonde me efpe- taiina Ovepytu ndaGbi tauan, AmoQngabl h%r% ShguSG ch&e2de noche me m6,,eitoyleerperando o. efpantb vna Etntafma, , iiFZngechac4ba. E$ejo 1 AB&. c.d.3~g.aIma.y.i. donde fe v6 el.alma o om- coger,num. 1. denotaafecbra, Chefi'$%ngechaciba,mi to de arnor,rvego,ternura. e@ejo AS5ngechhge EyapQ'mgi,hazfo, ruegoveome a1 efpejo. te que lo hagas . AfiomGm4 2ng. Sotnbra abrigo., 'giracl heck guijeruribo, -Quaracl"5ng fombra del pidolo. con mucho afe&o, '

.

h.'

-

,

.Te-"

39 Tereh6 mgi, vete enora- poco no lo traxifie. Am% busr\,a,y Gcrnpre k vfa pe- ."acgabi cherernbiap6,idem gado el verbo , o primera CJU oda ,&d g,he d ifm ifi& parte de Li oracion-Erehbo mi obra,va adelanre, he angzpe vaste ya ? Ah6 dexado POCO por hazer. anp4 yc6 .I. CheanSB yc6 AmGngabi cherecobi: gui abi,ya me voy con aquella )-&ere& a$bo ,he idifmipropecfiondeamor.Om9- nuido mi vida con penitenn"dang5 pa! es pofsibie que cias. AmS"angaEE cherapic b h re.rZgu5 rigat6 ,he murib I 2. Bnga'. b.l.2qddBdefmidifminuido la fima de mi nuir , aniqwlar ,apocar. p r o ? P i m o . n ~ ~ ~ p g 3 0 m ~ ~ ChemZhgabi, me aniqui- gab$ Sngaiphba el pecado lo. ynk 06, AiiSrn3ngabi aniquih eI a1ma.v .mom@? guiteccibo ,heme aniqtufa- 3 Anga. Agora, Io mifmo do,o ando aniquilado. A- que 3ng,n. I . m2ingabt:apocarlo. Am& Angabey. cuidado. V.' QngabicheSngaip&ymo"m- 2ng,rum.3. &pi. b.T. Sngaibi.r.1.' beuey pot &os difiinuir la culpa,o pecado, porno c6- angaib6. r. .l."angajbor.i: I. feffarlabien. MtjYi chere- Sngaibarr, Aac0.c. de 3ng. mZingabipeiqG rar$c& a1ma.v af.num.3. CheZnforme ai concept0 baxo lj, gayba, Toy Aaco. yii%,.o2. de mi tienen he veniJo fin Cheingaibor1'; foy flaquinad3.Chemo"%gabi k e y " , Ils. NJche Sngaibhri no tienenme psr floxo, vil, a- fey flaco. Zng~bet'6muy potado. Yrn32ngath here- flaco.Angaibo.r,.etq padeco p'iccb6 foy renido por ce Aaqueza, CheSngayba floxo,aposado. @Rem$%n- . rei,Gn ij ,ni p m que eProy gabi mtSa rei%pe,aniquiIci- flaco. Am%ngaib63) eo&me en publico. Nderecci qmcerlo. AiiFdYrgaib'ci, m3ngapeindererhri ,por .voime enfl'qieziendo, fer tuvn apwado y para A3noi$moangai Si H't- _ '

I

,

.

.-

$0:

-_

el pecador no ha de Ter caG, no --hade dexar + aI3,rmo:; tigador Embo I ~ Yne Sngaipapagdera ,. duelete de tus pectdos, Emboa$ neo,%ngaipapagukra ,.na anaretam't ndeh6 gdi'hhparGguni: cot%-%ndere3 rCi potareY m o note rG'gu%: T6p%rayhup6peGte.: yy$,,til ha;huboi erehboafY nehgaipapa gdranii dueletedei tus pecados , no pore1 in-, fierno, o muerte, fino por amor de Dios fobre todas. las cofas. EremboaF$e ne rr angaipapagfiera TGp%rayhG rat? h6pe fibre opacatii mbak agoit ra6 ? dueleste de tus pecados por puro ,mor de Dios!. OAbobi.1. guetebol' aSI. okgaipapagu&a omGinbeh Pai up& ne, enteramente ha de confeffar e1 hombre fus pecados.Ndoypegeaych&ne,no ha de repartirlos. NdoyatYbo9 chine, no ha de apartar algunos. NdokoacufchEne no 10s ha de encubrir .Ndoyparab6gichine, no ha de dezir vnos y de; xar otros. NomoTndebise e ?

A#

0 -01

,

oangaipapaguera a m h i ,

NhyShoychkne,no 10s ha de encubrir. Na iiomiichkne,no 10s ha de ocultar. Na mZnpreycE6ne no ha de dexar cofz chica ni grande. NomGHngabic&ne), no 10s ha de defirninllir o apocar .1. nornsngah 'I$6ni,ndopiaychene, no ha de encubr ir. NornGWngiche, no 10s ha de efccufir. GUZ-' et6 B&amyrP ohangaipapaSu&raam%coacbpa Payabare agui !ha pobre de aauelaue encubre fiu peca-. do 1 Abape p~ am$ &pi-' p6bae recorehe chemiindg ;abne ? a t e n me arguirA de pecado! .l, abapapez amGnnde ,ndeangaipa : he! air ch&era&? Ang+~?opiS. Ponfo: iia del pecado. dngaipi ag . pilera ombopoptabetci ac6 nr an& :mboi ace ret8 mbopopiigui ,mas emponfoiia el alma el pecado que la vibora el cuerpo.Mbo! po1

A

ni, la ponfofia d e i i d b o r a mata el cuerpo, per0 la del

Pe-

rng oic6,di hcuerpoa t ~ dos. An~ar;.c.d.^ang,foombra.‘ y. a6,reiiir , murrnurar en anfencia, llarnar ,m t a r de alguien ,nombrar en buena y mala parte,retar.Cheanga6, murmura de mi. yriz. 05. Aiiinga6 , murmurard?l,tratar del. YiiSngagui-. ra,el que murmura. Y &ingaguiioa verbal Yiiknqaco,o pecando,b colerico, 6 gulbo, gerundio.Ebap6 %trato do, hazer alsuna mal- gapira.l.ebaF6 porobgadad. A;1?%ngaypiar& gui- . guara , alla eKan 10s murteciibo a n h rccoqiendo imuradores Apor%nnga6 pecados. Cui3 oytguag- guitec6bo ando murmubaio6?inKingaip6 oyc6- rando,amenat ando, retan: bo ,t &a rupi las peinadii‘ do. A t 6 yii%ngaofl, homltas fon las que recogenlosc brequelorro .lemie-en bo:: pecados del pueb€o. AS--- ca.Y ii3ngaopYpZt-Ga& es mgangaip2i guitec6bo ,‘ murmurado de tados.Nachei%n%iAk 6 ha puamsr i yhh& pYrffgu2y chi,fo’”p, axamita.omepara-con~~ffar~r bien quifio. A M n g a ouea me. YnSugaip5 cam?, efik tePch6;f‘inrcat& mc he fie-, el rio muyr ballaco. &a: chomal quiA6. N ifAnngabyZngayp6 catib,eFa el tii- pYrfF&i*r qu?b&guAra, no : PO muy m a l m P i “angaips fe murmura.de 10s dcaca, + ”; rupi ndicatui ag.6 h6, no. A55npaoYmanr v1b1u cheretn es bnlcno~ir par1 mal cami.; r8p%gGlmWjp . h e nombrano. Tir%c+tZreh6yfi%neaic do el fitio en que he de po.I.oii”;.m?i?ngeipabE up&, ner mi pueblo. iiaii“PW<; yfi”angaip~bo.l.anraipihi- ii5nderemY2rga6cuira abY-

pecado alalma .Pei”%bopo ptaruci tSm6 rSno0; mbof agui ; angaipi apo eYrn6. x a i , antes auiades de deXLYOS emponpiiar de la vibora , que del pecado. ChcPn@pi e? mbirk ta-‘ rng ,mirn”;l%rnZr& .l.she rn$r$rn~ raE 1 A. tainar:oot . rai ! +la me inuriera antes pecar. CheLilgi$xi.y-c6 guiteccjbo , ando belia0

~

+

-

.

r,

<$,

l%

O A

,

I

a

L

4ur

Y E S O R 0 ‘DE L ‘$A quYh3&hn”a juntemonos a tratar de lo que auiamos dic-ho. NintngaguSbi cher6ga no me viGtan y no riene fama mi cafa. Niil”angaguibi c herembiap6 no tratan de ayudarme. Ni53ngagui%i TGp2’ &a ,no. es frequentada Is Iglefia, y no la hrtzen, NIiiSngagu%l cherecd., no p A a n demi proceder. AfiSnga6 cat6 %6garec6, trato de fas cofas del ciela y parecenme hien, A?@%P%?.C onfue1o.V %ng,num.3. - Angrtrs’.Defta vez.%g rl chem5rZngat.tQrae c4 .I. %garitaych catupirri: de aqui adclante fer6 keno. .V.Sng.num. I Asgatfir%.tl. hermofo. ,~Sng.n~rn.3. - Angati. D e burla, .c. d. %g, fombra, y a& num.2. COGde poco momento ,.de burla. Ab&ngaC, hombre de burla. fgahhiipe ayap6, hasolo ndenburla. Nambae r %ga& rugtiat, no es coca de burla. Mbae “angau 3mg‘ )

-

pat,ao.es comquiera, er *

:

.-

16

mucho. Ah?m”ornbe&ansail ,fingidamente me con-

fiefit. e.

An@?.

;Png.num.

Ni aun aora. v. I

.

v.

Angbotd. @Crer.

p0ta.r.

1

Angd. Aora. V.%nng.nu*

mero I. Angeco’,

DefaKofdep;

V.5ng.n.;. dngerahd. LIeuar el afrna.V.%ng.n.3 dulgiri.De :qui adelante.V.%n$.n. E. d n g z l d . Atambor, ata-s bal, ad&, mortero ,almirez. %gui par%$ adufe, mgmapZ obi, mortero con el centro rrpvds. hgua?, h mano de mottero o almirez. Y afsi Ifanan a1 arlzol de que Tale el balfamo y por otro ncmbre 1k.irapayi.St3gudYki, mortero hecho en algun arbol por 10s caminos. A n g u a ~ i ~ cb.; mortero chato el centro, & fuueloAmG%nguirYbYr&caw r el pa10 pol- dedentro. AmGitigu5 @mcG cambw GM enfanchar el ollero el por dedentro. NimoV

t

V

V

I

?

I

hgui ..

8

'

h LEXGVA GVARANL or

n-nr

.

~

1

*+

42 I

I

1. ymonila maram: am$CZ > hizeio falir a rempujo, .nes. ArraGSiG );;ace! vmsC ~ G rempujarlo , con en. AfigaaY.. Arbol de talfdo,&%i .l. fi&Zi, muefca Gmo.l.4bYrapyk. Angay. Fantafma. V. de palos y flechxs. Am;%. fiZ, hazer muekas por el mea.4. . Ajl28.tcd. Atitojo. V. 'cucntode la cofa. H u h ang.n. 3. .b?i^l,muekade flecha. YiiS. AnguyL. Raton. Anguy- -ha! p"dz cheru'i, folo la miamboahd, ratonera en que tad de la muekatienemi 30s cogen. %tlguybqFii ? iiu -flecha. meua. Snguyi yagua ,hudii32.Fro~tera enfren. ran$ cornadrela. te.C heQii3hecki, efii en-. AniP. En ningana mane- frente de rni.yiKo5. Oh& ra lo mifmo ue ani, ne- ShSi h e c k i ,eAan vnos engaclon. A n 9 c er6, i("no frente de otros. Am%& mas yo.AnYr' cherri c ean; 8anal, ym8h3, poner vnos gai~i,y?~?o r i e r o mas pe- enfrente de otros. 0%cat. Anvr e ap6 -chehoe? -2ri"af or oguerahi, lleuar en-. coi'tere&pwda,no quiero tre dos en vn palo. .i%nde amstarty mbka 53me ir ya mas all& mi. Paxadlo conoci- yaycb, efliimos en frontera ;d'o,;1ijHnGr?pA-3nGyip F G , -deenemigos; A#>. otro paxarillo fernejante A%G. MuefcaiV. ana. del agua. r % 'Aii%g. c. d. 9ng. a h a . A; ' m t e fi. *. yii$,corret, Diablo.ASang 26%. Rempujon, Chei TGp%rerni'm3&qpm a&, m"oii$;rne renipujxr A m 3 gs criatura de DiQs..Oyb nr ak8,p ie r:bJnpu@;m8mor ec6a Tupa po$gut, recibio 8kmd8ra rn&%iiand6ba,na-* el e tiene de Dios: m"o3ni no 10 rempujo. Y etei Ybiipe hec6 -0, 0 Ym"dii?i ana pipe amocc?. porombuehr%no$fie her? U

a n 4 cat G hibi ebocoi 1 b i quZ no eit'a efie agujero h i e n cauado, A fJ

n A

1

j

.

(c

-

f

- I

0

0

I . . .

L.3

L

4?%

T E S O R O D E .L .mofifsimo todo eI tiernFo n OI -qneefluuo en e1 cielo.Tilpa. .taYra ab6r"aS iiFmo2i ha.guepci rerobiilpo t5haguercyreh; oy8hcgui heitygi .?bXipYt+e ,y por no auer querido obedecer la humanidad de Chriito,foarrojQ Dios,alcentro de latierra.. Naubii? hendiba acoi hequatYba ah2rZtt"aifiZ y M - rng ,y por effo fe llama aguel lugar .pueblo de.10s demonios, S:Miguel fingeles rubichiba mkspecdr h 8 omboaparayt? aGnga .la ombo ibYa'api mburu heytIica .l,.oyti2ipi-'i mbur G heytyca tatiiapyttpe hefirm Forari +heapireyme yngng5. S. Miguel arrojb a1 demonio en el fuego que ha de padecer fin fin.,AAiiSngarequara,endiablado.Aiiap. g8 ndeyur6 ndererec6bo angaipaba p'ipE,el demonio t e tiene enlatado con pecados, -Ab%@ poroGngay npgkayeapi'Eac6,&3yeap;lfabY?,.di; oidos a la tcntacion. Ah%ig9 poroZ56ngaih6ba;tentacion. PoroZSngayhka, tentador.- :A:

S n g a raYtYfie %ri&ribaip2i ,es el coratondelpeb cador nido del demonio. OF rn OP Anarctarna .f. anareta .I. a%ngar?+, infierno-Agj3,r~t$'maguibirami a,b&?, pareceme que he Cafido del Jiifierno, Nda etefeti J$r'ibi rapopt o p p u e a b afiZr$t%meguhra , crueIes alaridos din 10s cond'enados, AtiXt"a'e ndipori -&a .I, ndaeFSsS^Eanar etama > n a ay dia ni luz en el porot'i infierno. %ratY. p.Yp6 ndosri a;i3r?t%me,no tiene. €uzel. infierno- t?r;i%rWm%YbYap'iwpetu$ era el infierno eh el centro de 'la tieria. Ndiaric6. afiar2t%neguArane, no tendr'an luz ,ni dia 10s del inflerno., Araca8 or6 oroc2minli:ah3 r"et9rnQ.uine : ebapd 'gut ra ndoyibo,wCguS^l, nunca fkldremos del infierno dizen 10s cotdenados. Afign-n

01

C.n

44%

)a

0, c))

dre no pare, n o tengo ya p i e n me llore ab effeeu

,

,l

de

.

I

43 de Io que las viudas hazian arrojandofi depoLchoscon

core%,bienes, bien e& af*fi es cierro. Ai$y n3ng6, -el dolor de la muerte de cierro 4 afii pa@^. Aii”&vnrus maridos, y fe folian ma g a r & .1. ayetengara2, ;&i tar. Aar;”;znngeroyY,hazer es verdad es. AhZy ngatui, baxar a1 diablo; dize el he- esverdad.AhFy pfn$ rae? que afii es ? A S y tzrng, -chizero. ojala hera afii. AGy ta~ 4 ~ & g d p i &Frutillaconnr rng pae,Tupa ohehagf chanocida. gi ab&reckue rai ymboeulla;W. c.‘d.aye. nu. 2. y pYe$b?i ychupe raii t fuera -(&)aun por effo. A S b ? ndayapol ,aunt bueno ij difiimulbra Dios por cffo no lo hize. ChenG- con 10s pecadas de 10s h6bres fill cafiigarlos ? Aiiey ‘p%r?r%ebocoi ah? ;a S b 5 nda hayhubet ; porque eAe tepiz tec6 aguzy ei hiba me cafiigb no le amo mas.. rakrii? q& effo es el buen ,V.ayebt, que es lo miiino.. fer qne dezian ;y yo no lo . ~ % b o K D e veras , con fabid A <iEqamG pa6 ? auia perkuermcia I ~ ~ ~ m i f de i ~fer$afiiZ: - AG.Sofamente, V.fi%. ayeboi, ciertxmente. A& bo? a b i &rZng& chi, num.2 . AtiGbT. A b r q o , Che%ciertoque foy hombre k6-. rado. Ahebolah?, en ver- 6%b%,me abrqa. AhSiGdad que hilano, &s, AiZ- bj;,yo le abraFo, ri$,hara, ~,Ief bo? chegw‘ihu pot A cherel h a b a . ~ ~ ~ ~ ~ bChrif rec6 catit, con deGo de 4 to r e d aFYcuereht , . h a yo le ame me trata bien, p r f e con los trabajos de Chriflo nueflro Sefior. V.ayebo. ‘Aii;I:iiti&’, abrafarfe como A G ~-e. afi i es paffa.Ah?y amgpa6,ii bue- -10s que rienen frio para calentarfe. A?aiXb% herec6no fuera.AGy an$ rak1.1. bo,tengolo abrapdo. A i 3 :I. ah?? n h poraiz’ Sib$ &noi-n%,eftar abrap garae’ que afsi pasa. Ai%? da

con 21; AhSGGb%%Yr i; I hupi guiyeupfabo abra5ar .el palo para h b i r por 21. An“a6u”M ypohibo .I. apo-n he yna nuKing%,eitar echa- 3 dos y abrafados. OS%ZG$0

- 0

b3,abrqarfe vnos a otros.

.!.

~iiGmz’.L ~wv;‘ a y -m?‘ndar’ pefcuefo chico. .

Y.ayii,num.3.

Aiifid Vna efpcck de langoililla..

A. ,I

ante

0.

Au’.Vnos animales a mo do de perros que fe crian en lagunas. do’,b. re&. Aya6, yo 20.y ya6.o a6.y ya6 gGabo ,gerundio. Ya&ra .1. a o h h , e l rezidor. Chea6bemE,no me rikss. Cheaohita ndipciri no av caufa para queme rkan.Ndiya6 hhbi yepi: hernbechdg fin resir le haze hozico.Mbto a6 porarahhra, padece rizas. Nache a 6 -8,ri, no tengo quienme riza. -0a6habeY rehi: h o d , alegrafe porque no le rifien. Poroa6’26 el que padecc aifias. Yporoa 6:ii ebocoi,

4”’

I

/

efle es pendenciero; Poro ashira ,.!efiidor aucho. Chea6,rinome.Pigey c&a6,fiempre me riiie. A. b. Liento,ropa,veF -tido*Chea6 mi ropa mi veitido,y es mi ropa,y terr go ropa,yjiab,aoao. Nache a6bi, no tengo ropa. ACP bapicha?, r i p arrugada. A o abiyh, pel0 de ropa,hi:lacha. A 6 ack ii”$m%m%nd i b a ,capa, o manta. Aohati, ropa liitada,o liento Iiitado.Aobirt,trapo. AobafY,peda$o de ropa, ropa cortacomo jubon, ay? camifcta.&c. AOrabi yu, ropa con gelo a pelo:be

,

,

ry

m p o . Aobairnbt, ropa afpera. Aobayu,cuelIo,o vadona,Aoay&ruF?.l. aoyurupY,cuello de vefiido.Aobayuapichas abanillos de CMC 110. Aobehk, vandera,pendon.Aobeb6 ?, aitil de van: dera. Aobebk rereqQara, Alfercz.Aob etkc”ang,lien so

t$-. .

$0 ralo. Ao%,ropa

negra. A s caraqY&,ropa corta. A@prcr&$.l.ao Cor6 50rb:,andrajo. Yyab;or6 50 r 6$xie,anclra joib.Ao chirembiporutYba , mi traje ardinario.Ao einbeY .I. ao rembeY .Lao rembi., orilla de ropa.Ao hZbreDae,fayal, y ropa fraifefkAoaca etS6g,fayo,o jubon. Ao rla& bib’i,ropa c6 pelo. Cheao httf bib: mbit‘ti, mi ropa no era aun traida, tiene pelo. Ao h%?cu!, ropa raida. Cheao nda h a t 3 6 r%ngZ, todavia tiene pelo mi topa,Aohe^lpl”ra.l. pituchpY,ropa limpia. Aohen;T-mbaf, ropacon fluecos,o andrajo.Ao ren%mbaf,flueco dq:ropa ,o c d d que cudga delta. Ao ypo3p%l.aoypocuerYm d ,ropa vie ja fin pe-lo. A s ypotubY, ropi blanca.Ao ypot%W,ropa me-‘ ua y vieja ,el pel0 leuanta- . do de ntaeua o roFado de vie+ AO Yza mh?,lantadera de texedor. Ao yy&pi?&*ui ii ,ropa anchicor9 li ra. Aoy~bS‘,m a n p de xopa. Y?!aab I minga de loo

b r‘1: os. A Oyibr 6; , & e m ra de r o p , golpe de mangss,&c. A o y l i ; ~ropa , podt.id?.Aq iigat%,ropamedio pocirida. Aoyrip’i,abadexo, cue110 .1. aoyurupi: Ao mboaqueoh&ba,doblez ‘ de ropa ,v 10s palos donde fi vrde,vrdidera. Aamboti’piiba.l.ao mo”mbYc6ba,bo tones, corchetes. Ao rnfr.8 fictTn hypha lenpelo de nari ze s .A orno”ndSTquYh hba caladura de ropa ,y donde la cuelan. Aoyrnondi’quYp’ura, ropa colada. Ao 6g, pabellon,y toldo.Ao omb&!>ai , ropa a mas de medio traer,ya \ ieja.Ao pi’s6 lizos de texedor. Ao pyahL rrama. Ao pYt5’, ropa colorada.Ao popen6 .I. ao pop;iiib,liiiuelo de tela. s, viia buelt3&krquando la” vrden. quYa,ropa fuzia,, Ao quyti;, cortar veitido. Ao ra&,polilla.Ao rembe: rii,carpas.Ao rugubra, ‘ yrfca. Ao tembipor6, tra-” xe. TFIznibead , pampanilla’ delantar. AmSndYquY ab, colrrrro-pa.Amtobl”t.Ya6, Sdrear. AyaomGndl., ueG *

tir:

,l

e

.

Y E S.0R.0 D E L k w.

*-

,

ti&. Ayao mboi defnu- hiba,inf€rumentode hirerdarfe.l.ayaob6. o royoao- anpelos. Ayapb a6,doblar rh .I. oroyoa6guS, troca- ropa. Ayeapaysri, rebolmos 10s veftidos.8;oyoao car re. A yeapxrk .l.aveap ap i W . oroyopiru oreaore- ri. 1,ayeapar i i ychuo,ui,bol hi: ,vfar promifque de 10s uerle el roitro. Ambo a h, entortar. Arnboyeap& avefiidos. Aog. Q&.tark. v. y9. zer que fe doble.Ambyo-. nnm*2. . ap6 rib; ,ymboyA$ecdbo, colgar d o b l a n d o p m o 10s A ante P. L Ap%.c.d.6 yp2. Sonido,, tafijos,o longanizas. Apahazer fonar lo hueco Jan- h i h a , la efquina de la cad. dole golpes. AmS .zp5 &; , ' nqcaxa, y cofa femejante hazer ibnar el calabago. por dedeaxr o.Ca&o chea2 Apd. Cofa torcida, tuerpip 6 chen"dg%,dtoy abrur4 mado de ciGdo. Abi A?&. to. Ayip6, yo lo tuer to. Cheap&tuerceme,); tullen l,abhyv$pplbae ,el tullido. me. y y S .oat.C hepkp&ten- q i a p a r t i g ,enderqome go el pie tuerto y mi pie d1ze-e-l.tullido. A yaparhg, tuerto. Oroyeaya,Oropo- enderesar lo tuerto. Aya-, parog yrapba enderesac raK'quYbo, trabajar en rin gIera,y boluer en el mifmo elpopero la bdfa por e l orden por el otro lado, v runibo que ha de lleuar. Ndayeapar6gi potabiqu'i' t r aba jar cont inuamen te. Ayeapg guiporabYquYho, agbi?, cont inuamente trabaxo 10s lomos a1 trabajo. bal o.Ai&rdx"ar 6g t ec6YYapi,apela. 'ibaFaipra- m% P Igatli up6 angaipabamones que tronchnn para gut, leuanti cabeta en la raftro del camino. 'ibapai virtud contra el pecadoBe rupi ac? cnagih, por el rrrf- ylparog jZndec6 apacu2; tro de 10s ramones fali del tec6 m% angatu s i c a t 6 r Gmonte. Avhpi, entortar, pi peathbo Fequdpa, cndetorcer doblsr. P indaap& regad vuefiros paffos a la

1

I

I

~

I

~

.,

vir:

1

5 E S O R O D E LA la fruta meneando el ar-

I

( n o

Apa;uqu.c.d.api.)r&$

bo1 Orerechacabho apa- . temblor,tembladero. lucui p l mot? ri%ae,a si coyG apa$C$, tembladero, monos vieron fe arrojar6 punt:ino.Abbapa &G, h6en tierra'los de la zelada. bre largo que fe bambalea. Aracafi? rSrni; , )iS$tatL 'ibYri apa@fii, paloque fe .guendi bagui 06 oapacut- blwdea. tan&, caeran de fus luga- 2 ~ p d c n ~ tc.d. l . 3pA.y. $res las eitrilias el diab-del .fix, altibaxos ,eAar fentajuyzio. %ride rob, -papa- dos de plural folamente. 'cui ii3ndetwT;Qfng,iibde .Oreap&p$,eitamos fenu cgngaguin t uh p e ni ,en 10s tados Yyapapsu m b h Gpukros quedarin nucC .oquiipa j.eftin todos fentatros tuerpoc mondohYya dos. an?m dg.C. d. api.y$t~?!>?bo, rzag, S'QH;I~CTO; Cheapa-&IG& $Wig, eAoy atitollado. yya. i m e did oa.Ambo:apcijiur~,h.&zm fiiJ-.fcr que fe atol-le.Apasuruy.& quando refucitemos. Oya-' ba, Clugar d o d e G atolh. pacut i'm%rnit%ngH,ya ha C hereroapSpriig , tu; 6 nacido la criatura. _. . h e f b m i d o el lcdo,osie-- Apafag.c. dapi. ~ ' F O ~ Gno. Penp5FdrGq te?pequ& majar ,machucar ,;moler- pamyatpi bapipi ,.eitais carne,&c. A p p q 05 vru-v encenagados en- pecados. gua$G potiicui!, hazer pic Penderero apipurAg,t-ecdto de pechuga de aae, C a a ~ ZngayPg ;la mala vida .,OS, Emf-ayaptiiyyap9dca, h~ .time ewenagados get+:~ggUifa;diilodee.yerw;rs - - A ~ ~ z z X r.d.ap6.p . iv~uYj na"ajadas. p 6 apashg, cayb~yben,b;zmbtsIeo,cba~7b~ ne rnoli'da. Yyapafog, era de.boxracho0..Aaco, dhemoiida, YyapapgpYr r;Lpagui'pa+$' , andome caI

P

I

.

. 9

*pdo,y.y4.-.o&GheitpaguYbia

- *

El"?boyme a caw. A m b apa#',hazerle bambnltzr, NmboapaguiY no IC me-nee. Cheap.@' paguuY p i ati5o ,I, anFmbo apsgu;i, voyme-contoneando, C% grit chemb' apaguY, el V ~ me haze dir baybenes. A..chcmbo zpapY pa* guyangaipabarehE ,h a z e me dnr el. demonis tr& pies en el pearlo. AfieAngaipj, apagu? cuer6g,agar&ga

tarfk del pecado.

:atPbo,ta Iszmia de vuefm a carne martificaPdz C

O ~

.byenitencia. 4 ~ ~c,d, 6 a.p i j ~ ~ m . 2 . -y Maye ,.media coG incli-

Dada $ -hmillada, torcida Q p6r- el medio. fb6 apayk, fruta-humillada como higo,&. Cheapaye ;& ,,ya me inclioo dize el v i c p Cheapaf2'ybupe ,hizelc reuerencia. yyba,--Narht iipayei, na ine iiiclino, o no iby corcobado. yyapave' ambay&,los h i p s fe hm-illan de maduros. I x L aDar

~5 6Pe rGgu3 c h e h i , yo no d,x: qne era alli. 4 . ~ p e 'c.d. . a. 2.y.p&,cofa Ilana,n:I 6 .fuperficie,cafaj tez.Cherobh api,la-zez-de mi roitio. Yipep6 api-, lo 'defucra de la olla la fuperi ficie.yya.oa.A-bat.i ra,cafcara de maiz. sez lifa. 'CherohB ngath, tengo la tez tro entera.. Che apepigut, tengo la tez arnortipada. =Che apecuerYm3 idem. Wapt,&pcrficie de la tierra. ArnGtpe57 ,alifar por dehera,Ni mo"apeE v" mb 5bi,no era alifado, Am8aFe &ing,en jugar Ia fiiperficic. -A%pep%ngatit,lahar bien Ja cabla. Yet? omboapeFii YLY abren l$ tierra las pa.tatas de grutlKxs. Yyipept C6,fuena ef-c,alaba$&,.i,cofa hueca. A y Ppec.6, a t mar, y dar en la hperficie. TahY .oYbYmboioi;tpt:,lasormi'gas andnn deba'xola iuper4cie de la tierra. 2pZ.C.de x.cuerp0.v 5 2f?.c. d. a.n.5.g.P?,n. quebrab, nuEh.-t ~ . ' C O I +.at,zjadiz<r,cerco;Chet ~ e f t a .Ch&p'?;, ' zndo agoSp?,me, cercan, me atajan. uiado. Y h3p2% :, tubto, yn2.0 3.Ahbp~~ata.jar,cer:: 6 quebrado, - - _ - An$p?, entor-, tzr. *

' ~

I

d

toy auergmpdo, y penfa; titio.Avapirdg,caput mem bri genital& agerire. AyeY yapirnboguaFY ,defcxla-' . brado.'V.A.n.z.

,

DE LAfimpia ,Y defiiuntada cofi: fr itepelada,gracodemaiz, ar.roz,v tcda cofa femejan: te dehJlejada. Che2pZ me traiquilan, y i 3 . oa. atis; t'; yo le trai-quilo. mG. h&a. hiiba. Na ii"ap?m?gm le traf uilo. CheSp? guitechbo, ?o y caluo. AiiSphdd ndai, trafquilar mal. AnSphdagu2 raFiira58, trafquilar a paFdereres AmoWpt"ndaepxac%p$,I. amZphdagu2ndurB.l?amGaFilndapi dYrY,tra@uilar a raizX he-, m%ippfnda~uendYr&me trag q u i h a r a m aIi3pf-cahGa?%, quitar 10s renueuos a la yerua buena., BiiSphpereG t e ,defbunty,elcabelfo folamente. . AiGp?. ymbo qpira!A rasip" trrifqtiilar a panderetes Ah'?snGp?-

.

.

pelado. OSgi'nl8ayc 6 , he quedado pelado ,Ypobre.< An%ppr,IIemboar ait Age ,pelde ai jtieso, ab eEeCtu del. puerco que fie Spela de gor0,

CI

'do,lo aomw por engordar. r

c a r n e , h , f i ~ TzrGm;z ~ ~ . ar uCnZ p$hueffo de azeituna,ixra ap?, palo romo, AmZ ap? &Yr& hazer el palo romo. HLqu% 5py IEi ? no tienen' las abejas el ca61~ilIode cera enla pitera.AaS3qG5: fi+y Ei, quebrarles efle ca fiutillo a las abejas-Admbopi %p?, circtrncidar a o*tt tro, Afi?&rnbonpl; i i X y ckcuncidar fe. Chtr kp?ii a$ eitoy circuncidah ,b que 5 naturalmente efti afsi. Ai$m%qu%i Zpg UCQ, hagome circuncidar; AmZiguli %p! u c i , circuncidarlo a orro Chepor6rnSLiZng~ ap? guitec6bo , eitoy circuncidado Iefu ChriAo

dc.An~bo;rpYyrncZ.t,~cngo10 de lado. Erernbo apY tecatii caguibaa i, que bien empinas el vaTo de vino! Ambo ap'i tec 6m%9ngath, he dado de Ldo a lavirtud, hela deaado. Ambo ap'; Tupa nande quAt6ba no cumplo 10s mandamientos de Dios. ArnboapY chef& rng? r%.y&, di vado nl eno j0.V ay?Z.num .3 ApY.s:c. 1.A. ente. y FY.' ntim.5 .ient,tr&.Cheap&yo me Gento. yy~pY.oq$,ambo ayY, hazer que fe ficnte.' ca.cira. bo.,h6ra .l. ambogunpY.iJem. Aro,.pY.l.aroguqSJientark juctos,i, fen tarie con lo que lleua acuei' hhlbeyira, powom%%yi tas . NdachereroguapYgi, c6era : on"apZ1. p r o m i ; no me dexo d E n t a r ,p o r j k%gi xpirk, o!l?p?'rtracr.i, ei no fe affento. A.rograayY tircunciddron a ChriAo yguSio , f%txLi a'corner ntteAro So' Lnor. lo i jilcuaui. OpiapY &,"a, k. i.c.d.A.tomr.y.1'7. e%i n,(l;ntado. CheapYhapi: centrop.7.lidear. Chem- catu coYt'te,eitcy f'cireegado, bo ap7 cp&,po;imede lado. tengo el coragon quieto. Yynp'i' 0iCi9 efti de lado, i, PJach:p% bpYgi r3n@, aun ladead?.oa. rccip. Cheap.: no eitoy foffegado. ChemG guiquebo,duerrno de hdo, ~ yapYcatG i ndehe?,hanrne , oapYbo ayc6,efioy de hlo. quietado tks palabras. 6eE 0.1pijP smog podo de la-- porombo p i i ap; catii ah? v1

I

tl

0,

-0

P.

.

e

I

.

I

L

?&%

'

-,....

'

. .

TESOIP.i3

*

J

oguerec6 fuliib tiene palabras confolatorias. HfGnp6 apY, eit'an aifen tadas las hezes. Am3G.nguk apt herec6So, poner a f fintar lash~zes.NahiXnguit api'gi r h g t ci% aun no eAan affentadas las hezes. PeBngaipii r6$ngut a& aupembo,@ apY ytY apii t&gu%mma peiie mGrnbe piabo,hazed memoria de tueC tros pecados para confefGrlos. , C h e k g 2pY catu cheiiFmgmbeG, 6 ,terigo la toxiencia foffcgada deftues que me conf&k. Agi'ci , banco, y hoar ,donde fe afsientan. ApYci apui,banco redondo. ArYc!i puch,banco largo. ApF c i "7, el principio del aT%ento. Api'cii cuipe q u a cap'it6pe aguap'i, en el medio. Ap'ia apY Gnteme a1 fin. Api'ciguYpe , debako del banco. Ap?cc$ apYime, agti@, fenteme ai canto '#del bmco Bzia 1a.poitre. 'ApYca rembe'ipe, en el cant to;V.Tend&

6 . AjY. r.c.d.& entc. y p?*

+ I

-yeog.l.cheapYf 5 caf$,!;gtkder el fkntido del oyr.Api'$iquA,el organo del oydo. Api'f &qua n'G, zurnbido. ApYgaquh rYgiiu cera del oydo. Chiapi'p catG,oygo bien. Cheapi-'$aqu& p'; ta. pankme 10s oydos.AyeapY SapY raporne 10s oydos. CheapYFaquii rob?, entreovr.NacheapY$aca$ no ob gb,y no doy oydos. Ndaye apilpcaf hect,no doi oidos a ellos ,y no hago caco de loque dizG.YyapY@bae9 mal mandado. Ayapypca, dar oydos, efcuchar. AmboapY$aca,,hazerque oiga. Ahembo api'pca catii, oyr bien atentamente. PeiiEmm;t bo apYFacL cath chkbe .I.; pciibbo apYGapG car&chd be .I. peyeap:pc;icatuhL-: pecherendirpe yep&.I. p&+ Gmboa.pY@$i c ~ e k c h i b q yla,oi.~dltcheapYc;a^r,no.oi cff adme atentos , oydrnc go.Ap?gI andupjba, fenti- bien.No$ml:o apYf6y ah, do de ojrr. A p'ffacara, el ;i: haze del fordo,eh?ml:o ap': f c t ~ h a . YyiipYfa $6 pi!$& 2aGtequc Znciir Vrnb3k ibrdo,-ymal nun- ah?; ola oye bien. Ambo &do,A;tpaco nde : nandc ap;'FqS &,hazerle que oi-ap?pi cierto que eres vn ga el mal mandado. ApY?% nht mxndado. Ch:apYfL quiran%,fordera. Cheap?-

que Dios te t h e . V. apy. num.4. ~ p i a ' i . Tomanlo de Ia femejanm de. Api8. nu. 2, chico, duilitin? ,zpi&i,muchac'hillo,Ambo apiai cherec6,acormr lo que haze, y la vida. Mbuyaph pecenguera apiabi ,mendrugillo de pan. b. biiico. V. num.7. A$c~:-u. / Ia 0rto1i~ palomn.Apa"dajl;r6,r~aisar3 tot crtz. OkSn:bepY q & ' c q h , arrellar la toriala. d p j d . c.d.a. ente. PY. ]t numer. i. )IS, .Ndei,ynapie@effo. u pi r h g 2 aun no &'a .efpeffo. Ei ap?cSS miel efpeK3. Arn%pY$& hazer [email protected] a. . 2 liipY;i.c.d.&,cabqa,y pY. centro y$i, aquj:ro, ojo, . &do-.Ch:apYc;&jml.oide, - 0

0.

&.

~

0

41

~

$2 quaran%?.Toy niedio fordo. Ah?mb6 apl'q4 quar9n%,hgorncibrdo. A yeapy$ac6 yyaF6"O ,hqolo con tiento, con atencion ,con

coidideracion , yudeficia, madurezz.Eyeapz gaca imS yguibo, comelo fin aduertir ,como quando fe tema l;icpurg2.Chebiha&ndayeapYpcspotiiri, yome diuertia, o no atendia a ello, pero, &c.Peyeapi'Eac 6 Ym& mbae Wpeguara r i p at6 dais a las cohs dela tierra, AyeapYpci, aduierto, eG toy atento.hpYfa quY, ternilln del ovdo. Apilfabi-, atencion. CheapQbi' p i t e d b o , ando alerta. Cheapi'qab? r$mG .l.Cheapil$abYh64pe ayap6 , htgolo con atencion,depropoiito.CuZ r e h i apYpbYreV, conrinencia, recato con MU res.Nache aFYiib'iri c Fehh .l.na$mbo ay 7;abYri.i cG?&eh& ,r m trato de mugerei. C,ma 'ib4reh2 a@z4iYre7,muger caiia. NacheapYpb7ri yapuraupi , nodoy oydss 2 meatiras. -13-

Of

Ah? yyaF?idS cat& p ~ i i

TESORO DE L A angafpa pypi, halaga e1 deAtua 3pich5i , ceruiguillo ~

n

r

con rofcas. Eneyquerb ail oroZpYchZ!ngone yo os qui& 10s Ixios,

,

monio a 10s fupos para

que pequen, 2pfcbr?.cad.ap?.y.hu".ne-

go , c o f a n e g r a . C ~ e a p ~ € ~ foy negro, ArngapYch6 a & Vrugua56 ~p+h"a~crefia ennpgreccr, teiiirde negro, de galIo.yii5.o 2. Mborebi Arn;;ap~ch~~dal:ponerrnui "apychSi,ceuiguillode anta. negro, Ybii yiSp5chfi , eA3s , T o r 02p3chZi ceruiguillo. ya Ia fruta negramxdura.: Yfi3F;!chGr2mG , empieta de toro, Mbopi Spycha"!, creita de morcielago, 3pT- ya a madurar. A&ir?t%rnZc h 3 ;dizen a 10s hilos que z u h a ,yXp?chGndai, !os Donen en IO aue texen Para condenadas efan muy ne-;ramar,Tup~2Sp~chS?,, re- gros. Y fiZngaipabit Sra ni-. decilla que poni para abrir nFmS apichGc7;i oGnGm10s hiios que texen. Amg beGeym9, el'$ecador fino a"pfeh"aa6, poner eAos hi- fe confiefla, no 6 liinpia* 10s para tirar , y trocar- 1: Apii.c.d.aFi.r?um,x ,y.,'. 10% de per~~~erancia,abun.'.anApicby. c,d.api. cabeta y dancia, Cheapii chemba!, h'i,refregar.num.j . m e r la abundo en bienes. Ore 2 ~ ; i mano por la cabeSa r e p ore rembi6,abundamos en lando. A yapichi; r e g a h afi comida .Cheapi i cheraY refi;y vntar con la mano. bo. t &, tengo muchos hijos. a.h i m . chra. Cheapichii Chheapii oguSr;irn~che abz &ererec6bo, me agaf+. ti,no me doy mano a mger CheapichY pic h'i' te? to) 9- el maiz yor fir mucho, po cherern$dmira oj 5 , A y a p i E c h e m b a ~ h e t a r ~ ~ !.liibnseorne, para que no fe lo que tengo por fer hiziefli: lo que el gnflak. mucho. ~ p p i cherembi$ i OyapiChYpkh? tei' afib& ygu~:o,he comido abaflo, guerobiahh gmboipot .. 7 he comido mucho ,y me 2

-

>'

~

- ..

f0;

4

+

-2

TESQR+DE L A

.Gchupi, hablele blandami.te.An"e'dbop'ii apfp;lG, enterneceffeme el corason, ',A$mbopPi agipYil hayhit- I pa,enterneceiTeme el Corap n p r fi.~ amor. . 2pSp?d. c.Q.api. cabep.. ypKfonido gordo,grueffo. +a yiiSp&%,eiti ya la fru.ta gruefla, hinchada. Cheapypod, foy carnudo, eAoy gordo. y&. 05. Cheretb Sp!pE,foy o,rueffode cuero.p6ySpSp'$,eiti gorda L,res. Oii~mmbb~~pSp~ cegn 3 guk,efi&hinchado k l rnuerto.A.%mbo eb:.?ip?p%, ha- 4 gamo barrigudo. Cherebe

9.l

I'

ohpajefiin atefiados cados ApluqMS.c.d.a.pY.punta.)r. q&atar, p u h de hama a;) Ynf-apYqui, el pUlio de i i hamaca atado.yy6.oh.Y ya. pYppu3 habii-, el puiio de la hamacaatado-con hilone-, gro. Yyapip%obYj atado.' can,hi 10 a d . - Arn&pfqu& cheyn< a m e1 puiio de la:

harnaca,. .AyapYquh har 5,-

*

defharlo. A p p ? tmo3pfp 'decatar el puiiopara fecarlo,&c. A~ra'.c.d.ap'i.princiFio num.6.yde ikcaer, caer de bruzas. CheayWi, ca'i de bruzas, Ambo apYTL hazerie caei de bruzas. Chembo aFyrii ,liizome cae r d s i . AveapYraYghb+rro j d e de bruzas para bewer agua. ~ f . i ( r n ' . Defatar la puma, V.rA.n.3. ApGv. Principio num.6. A p W . Derocar. V, YapYra. I

< , I

Cheapirabd, repdome la cahep., Chcapirabm-5ah?, hxne ileuacio quantoteni-r * hame pelado. Ayapirabco '? ymbaep6 rerahibo, raFele quanto tenia. Pe!t?$ Zngai" pii pi$& fig yep& ait%n@ ovapi rahc6 t ec4 m% Sng a-e r6 rehi, Zngaypi apohartra,con folo vn pecado ue

4,

haga vno,le prim el demonio de todas fus buenas 0bras. Yyapirabo6 n h g i arahi , IleuoIo de vn repelon. Yyapirnbo5bo6 hot? e r e y i 4 chende quaicape, at rochcmoche hazes lo que t e mando. Yyapirabobbc6 li%e ayapo chec6ga hago de burlas mi chacara. ~pira'cbpe'.c.d.aptri, cabega,ytacapi: mancha ,p a y deretes Cheapiri cape, e n g o panderetes Ambo apiricapt , trafiuilarlo a panderetes. Yya i r i cap6 cay& nGng&ra ndperembiagd',muy m;iI 1-0ha<z.res. Apiryi.c.d.a$, cabe fa, y hay 5,paifar pmderetes. J! .api. 2 d p ? r a !a!. P aKAr .por encirna.Ayaph$h '1. avapilrahi , pafii por encima+ Cheapi'rafh , pafib fobre mi. AyaFir&h&Per6 , foy mayor que Pedro. AyapYaa26 I u m tec6 m%rr"angaturehit Tobreyujb a-Iuan en la virtai. NJxche apY? rahi h6ri ,res6 m.jr%ngatir r e h i , no tengo quien me paffe en la virtud. Y yapii-

.

.

.

rahikhra chi tecd rn"ar"an;

gatG reh8, yo foy el que le

gac6 en virtud. Afi?mmbo apyrath cheai; 6 , tec6 n&

rhiigath rehi., auentajonie a mi mifiio.enuirtud.AyaYsahA TGpE hbdequai t i Ea,quebriiri la ley CeDias. Che ndequiitaguih ayapi'rahiit??, no quire hazer lo que me mandafle.. %? Zpi'rahi, cuefta abxo. i'bY apYrahiipiaL, c d de alto abaxo Ofi"etet%r"dae angaiphba upi oyapY r &pi'r i aybeteihoabo Ybi'apitahagui oapavertboe, de@ pehafe el que'fe d'a a vicios como el que cae vna ba-. rranca abaxo. ivai.c.d.a'.ente. y Pi: * burla, trika burla, congraciarfie Cheapirai, Coy tr&on.yyii.oa. Cheapiral' guitec6bo andome burlindo AEZ'$ngSpird, hablo de burla. Cheayira't ychupi trii'queme con $1, congracierne.Cheapirai c i Ttrifqueme dkl; burlerne &I, Ama3 ipirai ,mirar. trifiando, Apirhvct, triG con. Apuci apk& reirGi P trif-

.

.

-

TE.$ORO D E L A

1

.

t ri fcandofe Ayap 6 api r ;?.i ? hazer lacofii de bwla.Amb c ~ z r hapirai ? trif a r k c6 Pl.-M!;ai apird rim$ pae, noes coCa'de trifia ,o bur.

L

O

U

f

la. Amboapirai IbiYaqLGtfh6Sa , trifcar la Gerra. NimboapiraihSbi YhYrauyt?? no fe ha trifcado la ierra. Oii'!ri;lljoeF%viral, hazer6 bizco, o mira a1

>

fosIqo. rlp$+Zm"d.c.d.api &era.vamZ, remojar, , mojar, poner en remojo. Ayapfr%mZ&e ab7echiren agm la ropa. Cheapyrsm% che~ ~ p i i tmojome a , n arrojando agua. AnapyramZ ,baut i zar ,mojar. Na cheapQrPm3, no me mojo' o bautizo.Cheaygr%tnm"d ilodte, bau tizome folamente fin bleos -n 0 EnapytamZ tic? guivASo, mojaloppara que ei?; refb~.'ofo,hizen quando tiran palos o eanoa. ~ p G t 7 .Sin fin. V. apY. ' ?'

CI U A

- 0

n

J

0

rarccar la c . ~ e pEe &of Chccui cl-ccul :.u +iGqireiirr,S ,-gjlel!P ConfEfO fin t a e r que dezir. AJ?,W~ c.d. :Fi; prircipi0 G fip,);(re)Frzterito.y. 7.diminutiuo, reiiduo IO que reAa de la cofa. A1-6 api'rerz refduo de 1; certe que ha-quedado. TernLi6 adYrerC el refiduo Quecued&de la comida. Ayath.6 ymbo api'rer?iiG apartar algo del rnonton para que quede algun reiiduo. ApY& A canto.,V. ap'i; r;urn.3. ApYrW. c.d.a. ente i. ri'pdiio, y 6. num.4. .of fiego,paz, defcanfo, rtlpo; fo,aplacamietxo ,quietud, effancar.Cheaprl1u u -i.efioy qiiieto y fcffegado.ys.6. ~ 6 ; CheayY4 6 c hes%Goyr%a@i ,cPoy aplacado del enolo. Yy:,pur~"1de che iGmoYrG ya fk me ha aplacado el enojo. CEeSmoY rgn6 ychuyi:yy?ipYrYt-i.c d 'a fe mehacjuitadoel eroinque t h e c6 PI. Yvaj$sY!& yayeF6 nohierile. n ~ 4 iolls.YyaF'iriLi: i-- - . cho

PY:

#

T;P:

lkuar Ago, eh filI'a$ndasi do,o hamaca,&c. AhFrnEo aptrichri9 pcnerfe enfrente de otropara entre ~~gar.bo.h.lra.h61>a.An~- 10s dos Ileuar algo, Ambo bo apYrYbit chehZ, ceKir aFYrichu& ponerlo &si. de hablar. Aiiembo apYrY- Nache ap3-i chuiiri,no tenb&,foEgsrre. A roapYr %6 go compaiiia afsi.Che;rpYcheii5: cdte, ya he dexado ri chuS cheangaipiimg, mi de hddar.AtoqA'rYb6 che- complice en-pecar.Narnto rec6 angaip&,hedesado ya apYri chu5ri yhkgaipi, no quifc imirar-leen pecaa. mi mala vid&t*CheSng yeApr$cb& Carcoma? p,quaba'l amboapYrYb6,ret 0ii"cmbo a@frTchCf abatc frenar fus pafiiones . Nachembo ayYrlib6 p t i r i tee A i elmaiz cornido,oagor c6 angaipi yep3 uaii la gojado.YfiapYrj;ch3&&a6 mala coitumbre e pecar, &a apalillada mi mpa, no me dew falir de mi maTech Bngaipiba omG$r?chiii-tecb rn3rZqytd, e1 pecado es carcorha de la virtud. W p e g h r a mbai catciit, et animo i'nquieto oSmbo apYrGchfi? oGmno comulga tien. V. a& bo cuerbrirnG-,ppiiypibcq bi.. 4bapegku-a aEte ,fiim:r& . . AkYricbu i.c .d .ap'i.pr innyetei hecb apyreyrns ,las cipio,ygbara, el delmtero. cofas de la tierra todas fie^ CheapYrichuhra ah'8 ,&la-, confumen; per0 las del cie: no eiti delante de mi.Ch&y lo fe conferuan fin fin. ppYrichuiira , yo efioy ,o ApYr?gz&. Los vltimos:. voy delante del. vya.oa. V.ap?.6 . Che apYrichuh ,mi comApivYpJ.c.d .api, cabefa; paiiero que eCrL delante de y(YpE)cofirn., coRras de k mi cafa o cpe me ayuda 3 cabep como de 10s nihps.

hi@, aplacaferne la enfermednd o dolor. Nde api'rfbcque ah?, ola fofsiegate. Ambo npi.r?be', hazerlo fof

,

'

I

'I

,

,

PZ

-

.

w

h m no~ den6 ~ delicad0,o POCO.? apirui ,osYrY, cotre h ~ p0quit.z y agua. 3 . Afit4c.d.a.nurn.z.y pi. n. I .yrurb,hinchdo,a&ito,

hinchado. Cheapirir gift?n3,eftsy ahiro,o hinchado. vy;2.oa.Cherernbiir,chembo apirb , hame ahitado la comida C heapirirhague amboyel>?, he boinitado, echado el ahito. ApirC poh%nngnnac6 : aci gy??,k medccinn del ahito es bot mitar. NJe chcrerech asY t a p p chemboapirkhzrerecobo tiencme ahito ya, tu mal proceder para cbnmiso. YeiihhoapirG pird te'.pequS?anhhga ipareh6, eftais rellenos de pecndos. 3ngaipiba rehi apirucut pohangH ;G?mSmbeguaba i%, el ahito del pecado (e cura con la confefsion. AiiErnboapirir @ii?rnoyr& m6, efioy-emberxinchado deenojo. . . Ayyrupa.c.d.ap~,principio,yniip%,aporreiir ,mapr,aporrear. Cheap? 6D E . me morrco, mS.hifa

.

c I r V O 4 P

*-a

tv o n

e-t

aporreo.Nic~pprupnhat~, no lo han aporrcadc.Oq& n a n n ! oin5n%,muria ruparupamS -a Forraps. djyt$'. Macojo, jmt?; mcntcn.'iboti zp;t%,ramiIlete de flora. A b d a\;Tt Y , manojo de efpigas de maiz. ALA aF?t%') trcpa,o golpe de gmte. Ore aFytZ pYt3rnG oroyc6, efitzmos en tropas. ArnG zpyt3 hamanojos6,'Fyta montoces, zer 0;lomo"jpptn .u oroYriirn2,con e frio fe ripciiukan i b i yiGp?t%,eithap&ufc;tco M da la fruta. iiati u I u pemd .iipyt%pj.'t%,tatApeymgndd h"ag,G"2rn9,hazedhazes dela zizafia para echarla en el fuego. d p i t d . Rcnchxs. Che:apit&, tenga ronchas. AGmboapitd, V O criando ~ ronchas. - Apyt3c"ambe'. Fruta caida: Yiiiip'jtQcfmb& euabiri guiairafipe,fe de?& jar on, v fie pudrieron. YZipYi%&mbi:, fruta que fe quebro con el golpe > y fe pudrib. % .

A4

~

0

entro, centro dio.Ayy . ,m iti:,x nn;ireenrnedio: c6ga, c;lr$r 1: chacara Tor t*-l" r L , l T tui,e,li_1ccntm (!.e la tierra cPk t! kficrno C A riie.iio.Yi Y.e<G.?.ypiti.c%pitiae, tn nred:o del mon- . m%ml-ii .I..~)~lte:riingii ,I. te.A;-Y::erhi:,en el cerrtro. yri'teruru ,-hinchado rifaY A ~ i . y6 2 6 , remoiim, en medio v no 10s efire-, coronilla de 1acabeSa.Che mos. yyaryti y e p M guitec6- 2 AjYtk.c.d.a.ecte.y Pile. w A*bo,andoIe a la redonda co- mm.z.ibbre.6p apYtCFe, MO el que d a n p ala redoniobre lacafa. Chk ayYt6pe9 da , eitando otros ep me- 'fobre mi.yva.o&Cheachdio. A y q hi rnZm%'guiteypZtkpe,fobre mi cabeta. cb,o,idem. ApYteri,coro- Crq6 rosi: rotipe, nade la cabefa,y de Sacer- arahh,llcuelo iobre las paldote. AvaFytereap?.l. "16, mas de la mano. ChereSi hazerle -la corona. Apite- apYripe, fobre mis ojos. rabeyma, calua. ApYtera- Guembiq-6 ~h apyte roctquA,coronh ,cimborrio, pe: TGr%OguaFY o%i, eif; chapitel. YyaF?terup: aya- Dios affentndo fobre to-, hG , partilo por medio: -dasfus criaturas. ~pYterSqu8.c. d. apYt6,' TaFYteteruri q v b , y r per me db rio.Chccog aFi'teruS6, medio, v ($qui) punta. Lb queAja For hazer en niedio coronilia, ef'rremo, o fiima de mi ch1w-a bu6 yedafo. de la cofL ,c h q i tel. fbYt;i' A*nSoapYtcrucitj dexar al- apyxerbquii,la coronilladea go en meJio p6r liazer. PY- monton detierra.YtaYapi' t k es 10 mXno que ap'iti. .te:Sqr?A, chapitel del camYpi'tt't 6 teS ii,tiene art ibaanario. AmboapYt'teraqua; n* xos cn media AypYterii, xzer afsi chapitel,&c.Atn poner o aiiadir en el me- bo xpYter%qGichemba6 ydio nlgo. Avpyre !-%?,qui -mbo etibo acumular tietar 10s riltibdxos del me- nes.- Pernbo api'teraqGA ra_. n

U"U

0

,

a?*

*

U

)

x

h

,

A

g;if

T.ESO R 0 D E L ' X qf!+ Ti?$ Srno;)r%pevsupe y~hupkpe$ngaipibo, vais acumulando la irade Dios contra vdotros,con lasb ofenfas que. le ha-

.d.apYt6, medio,vG??,coho-IIs,dcfcollar entre, 10s demxs ,eitar con eminencia. YKri yyay " ,$'term v1bii.a. opacatir giii, defcuella. vn arbol entre los-demas,Tup55Ey y yay Yte r z n d e t k fantos ophcatu agui, eminentem& fobrel70!

/

Tupa n nr up6 repuh'mehk, d%

ueneajome entre todos en el feruicjo de Dim. S a d I r a d Y9u3k.a opaca t G agul yyapyterg oatiPrui%o,ym boose catii5o. E)efcollaua S a d entre .Ios Iikaelitas, fobrepwjandolos del ombro para arribaApiti.c.d. api. num, I . y Ti.num. I . Q g b r a r en pedasos,matar mucbs.Cheapiti,mat o.yya.oa. Ayapi. ti sbh,mato t1ombres.Aya pi ti cambuchi ,hazer peda50s la olla. Aporapit!, ando matando,abo .I. b0.h;ra.Tat& oyapiti cambuci;ig el fuefo quehro la olla. Che herkpoti cheapiti, ' rnuerome por traerlo. Che apiti y uhe?, muerome pot comerlo. HaYhEr che apiti', muerome por fu amor. A p i t Z i . c.d.a. cabe$a, y pitG;pellejo vnmifo relud ziente.y.a;. num, I I . gordo.C'?er?pirfI?i,foy gordo. .yF1B. 0%. Tzyacii np:tm?, gus~coqbrdo, F c . 0r :i p .I t1':1n I, .t>eitias Sordai. ~ . i t c i ! eBpieii ii, ngfoy ;ordo. A ~ G ~ G . .apt ual, voy engodando. Ani$ I>

1'0

A

,A

TESORO DE L A AyapX , hagolo. bo. ham. A U F ~ai ? chehsnqarecoh i h , hazer mal loqne tied ne a cargo. Ayap6 caraca-

h j o . Mbae aF6 mc&, Martes .MbaeaFo mbohaFY. Miercoles. Mbr:e ar6 yrgnd;i, lueues. Ni mbae ap6h6.b arete ~ T p i ,no fe trabaja en laFicfl:drr., m:i r?tcqvi%a Y?F& cat6 ac& oForabYepil, en 10s demas dias fi fe trnbaj:,. Mbae aPO pet( Gvn dia de trribajo. Mbae 2.~6 p ~ ~ptte? i i cuet&o > vna Grrana entera. Mbae ;F6hLba, inommen to de trabajar. Mbae apb mot% ~ T p gwet+ h i , el Martes es Fiefla. Mbae aFO n i'~; areterYpi angaipd 0 MI'I note, no es mas que pecado venial el trabajar vn poco el dia de,Fieita: , Aratr p 3 i:~mbae apZr:"lm% a r i .1. mbaitubichi ay;&2rng aretepYp6 angaiy6 tubicbii , es pecadu mortal trabajnr IaFieffa. A c i nngaipii tubichh ovq6 ar2 mbaeap6rZmS aietepYp2. idem. Nache rembiapot; rGgu5i awai 4 no trat'o de p a r .H%& : &apb ayy 6, el iruentb eflo. Cherembiar6, mi obra. he.gue.?b?i-'

hazer con cuidadado. Ayen@'$acacath yyapP6b0, , hazerlo con copiideracion. Ayapock Ti$$ rernhbotirn, ddio hazer la voluntad de Dios. Nache pcroapocCri ,no fov amigo de trnlsaj'tr. Aya~'6chernt.06 h a g u h , exercito lo que me an%~aron. Ayap6 cheGrcCrg1:A:a ndeber.& .I. . pderehm.4 , cumplirten t i mi encj0.C hereh6ye rcbi hblpe t:tyaF6 j h a d o confor me tienen de mi !a confian$a. Av;ipck,hazerlo aparte,o de atra manera. Aya. pci, hdzerlo con p e r h e rancia. Ayaponiii cherai, en verdad qce ya lo he hecho. Avap6 rn$r%ideP tc$ c h i , err?, hizelo de orm macer a. TeG et 6 ay ap 6 ,ha golo fin caufa. Aml?aeapb guitec6bo, ando trabajmdo. Arngmbaeay6, hagolo trabaja. Mrnbae ap6,dia de trabajo. Mbse apoip?, Lunes primero dia de ti%- agui yyapop? h9ndi$ornos he; tit

l-,po

a

I

A

~

,

guii che yyapbnr, no io hlze adrede. Y yay6 potah& yop,zrh a p p 5 dud?, tuue &una deliberaeion dudan do. Aternbihp6 .l.,Aya~6 tembih, hazer la comida. H aet oy.1.p6 guiy i b o de xoloen fu voluntad. ToyaD6 M y & oy&o chebe .I. H k t o y a p 6 h e y c h h ,co- ' metiomela > d'exolo en mi , querer. Haetopp6 n&ei quilrkei en ninguna manera k lo cometi. Haeto yap6 hei tar& chkbe, ojala me lo huuiera cometido. Toyap6 bh:zgu&rehi ayap6.1 cheyv Ap%o,porauer melo cometido lo hize., Ndeahomo? yyhp6 bot&!> corn0 podr'as tu iblo hazerlo ! Ndepoac6'nhG tereyap6 hazio COMO pudiere s. N de yyap 6irtbebel" anguYyetei. l.nde m8r2 v'f~ p6bol aguYyetei,cornot+ie ra que lo hizieres eftB bue--

u C o 'ul 1 bi pegurlra mbaeopacath,mbae ap6 rZrnSherec6 pYr%mh, las COCIS deita vida fe han de tcner corn0 n nt r cofis de burla. T n p n opeguira mbai ndeapdramo" erec6 Ynii no tengas las cofaas fagradas por cofas de burla. Avp6 mGr3nd&, mbaeap6r:inG herecoy;, tienenfe por de burla effas nueuas.Naxnbae ap6ru"guZi S m h b e b no es cofd de juguete la confefiion. Ap.dLiar.V. ab& ~ p o ~ ~ pc.; "d.. a. 2. ap6, liar. pil. apretar GSnifica monton,amontonar,hazer bollos, y ouillos,' juntar apretando,, torcer. Ayap6 api' mandi6 , hazer bol!os de mandiscapodrida.Aya-. poapY ynimb6 ousillos de4 uu u de hilo., Avap6 ;IFi ti ,'as. rnontonar la baflfiura. Aya-. -

.-'

'

'

LENGYA

6;t

ESURO D E L A Pc3qG? qxtil teco m9rSnq.;ii up6 cosrcci a 13 virtud. PemS 2qGh2pe%nga n nr

Aqkl~d.C.d.h~~~iehf;,tstcer,tramar f i e n p An15oaq$& yo tramo. Nirnbo Trqm nandecL~a~t6barupi) aqueoh&i,no i'e ha tramah a z d que corra vueitra al- d ~ Ao . mbo aque6h;i' a, riln par ios niznhnientos injirurnento donde f?%trade Dios. Aro9quangatii ma. AQmbo aq& iiung& tec6 m3rSnsat6, corrcr en ah$nno,S Grnhaqueci y%n13 virtud. gaipi5ae r e d ,vrde el de. Aqzrad'. Entendirniento. monio tela de pecados en V a.9. el pecador cox10 texedor CAquabecl;. c. d. a. dia, de rcIpa. yqua i,Ta ber y .tec6,i'er faAqz?q&. Hormigas ber lo que tiene obligaci6) . comen 10s renibrados. el fer ,la coftumbre. Che- I ~ q & . Interjeccion de Ia aquabec6 tengo entendi- muger que llor-a o fe quemiento.Nd.~chedquabecoi, xa. no feel ferl, notengyjuy: 2 ~qtlY.r.c.d.a.2.y.quY.3. zio.Na nde aquabecoi nan- coG floxa,tierna.Che aquil dir ,no fabes had&, no tie- foy floxo.YyaquY.05. Nda nts juyzio andas aronta- cheaquYri ; no fay floso. do. C h:aplhap2ra,nacheCheaquY , foy floxo. Chem5o aquaSeco1,aturdiome aquY ychupi, ablandeme a el golpe. Niiyaquabecoi iii,a fus ruegos &c, Chea3gaipabi) 2ra, no tienen mboaqu'i yyaheb ,entunejuyzio 10s malos. c iome iu 1Iant 0.I efiChr i f~ q u i l i . C oG t orneada, to liZndey2tt-a rernimbora V ar aqu ai', riicuk reM chem3:ndui ~ p 6 Ei'pecie . de galo- 53%,chemboaquY ,enterma5, nezcome to& ias vezes &?zit. E(nioecie de pal- que me rrcuerdo de la Yair mis &: que hazen azeyte fioq de Chrifio. Abhpe node 13 f1'ruta. n&,-u'c;oaquYrYceBn.6 TGpS re)

- n

,

.

4.

)

)

,

)

)

.

ff'ESORO.DE L A

a:nA,ei trbaju me h e i h ~ CXP enfermo. V'.mb;zr~i.. . &F.z%. Vnos anima?cjos, o ef'carabajos que fesrim

en las caC1s. A ' r s c n j .c

.d .ii :Di , ~y.. a6

&krente,cum. 3- adcerbio de tiempo , anti,Wamente quZdo,p;ira lreinpre jamx; paflbdo,yfknro, A racaebc p%nga?defddequando? Ara; cak pang6 ? haita quando? AracaZcati phga peangai p b pequipani ? hafta quando aueis de eftsupec-do! Aracak h"erd?nok quando! A n a &h&5ni?noie quando G r i 3 Aracai: panpnc, idem. Aracaipeb; , no fe defde quando, ni h a h qu& do. Araca6pel.k pic6? hafi t a quando ? Aracai: ararb raira que hora del.dia J Aiacair p%g% ereic6rebaponkkpito has de efiar a l l i ~ . Arac& &r$ nde angaipii irini! quando has de dcxar ~~.~cnr?Araca@'e~j mcnte.Aracdev" S n d e pu coRii te6n6 , brcuernente rnorircmos. Aracaiei; au, bor 6 , preAo vendra cac riote nip& ndearaquad R r& I

-

/

ra& entonces ii deuias de tener entegdimiento, que aorario -10 tienes. Araca6 guarerabipe nderenFmhbeuip de que tiernpo aca n o tecanfieflas ? Aracaipytcna rirai: !a que hora de la nodie ? 'im$araca&, antiguamente % rnucho tiempa ha. Nda aracz4 rGgu% noj ha m m h a tiempo. N a aracatguari rCgu5icd ,rises cofa antipa eita, A r m & amgpai effo es cofa nueua. AracaC y6 aipb effo dize que h e antiguamente.. Araca4- q u e r i y& aip6 .,idem.&acai: ceri'no+I -of te.l.naeamcra aate7noha mucho effo.. Aracai:h W r"xg pai noes. COGeffi de poco aca ; es antigua. Araca&ndahech&gij ndenGrrg5ra no vi iamas otro como tu. AP~CZL. Paxaro, conocido, 0. 0 - 0 1

AY&tkbh.l.Arachiehkyer;. ua mora, Aragai. c. d. a, cabello,

yhgue,por h mitad,corona cam0 de fray&..AfiCmbo aragu; .I., anrmbcwagutr6, hazerfe h corona.. C h e a r a g h ,mi corona y tengo. corona. Ambo amg'u$,liazerlc la corona. I Aragz2.c .&a, cabe p.ra& phma, guy, debaxo, pl urn ages largos..ChearaguY,mis plumages.. ASmbo arguY,pongome phmages. ArfigzGra'.. Paxaro coIof

.

l2dO*

.

Arambk. c. d. $,cabello;

yn?irnbi,ore i a ,aladar .Chearambi bebi guih6!m, VOY bolando. AmS ar"abi bebt ,ymi;nd&o, hagole yr boIando. Ar"ambC rernbi',, guedejas . AGrno".arrnmbi c ~ &chZr";retartij'arIas Rue dejas. AmboaquYchi chearSrnl>i.,dexarcomo coleta fpecie deGua- elaladar. Che ar5mbf qdch$, m i coleta en el alaTabas. . . Amy?. Arbof deftas . dar. , ~ramEZtii.Piedra de que qpayabas. . hazian cuiias wtiguamcn- kmaykb. Dia turnio. 0, Of

v\a.g* J.

*

A

te,-

4

Jrl-

LENGVA GVARANL r

A&&.

Sobre.-V.a. r.'

flar;n, I O .

~ h Otro &. dia.V.ar:

nem. 9.

Ard2acha'. Efpecie de pa-

FX+IxjOS.

Anzpnrek, Cora labrada

de madcra con puiiras ift r iadas, &c; H uY ar apare 5, Aechas qbte tisnen e%& pun t ; ~ a! s redehor para yu: encar&.Ambo a i a p m 6 chelas flechas aG:y lo mifirno es de otras co5s h e c h s u, con puntas. Ambou aparea Islrh,labrar aCsi algun palo. ~itapatd.Aue ccnocipuY, hazer

?

da. ,

Ar-aqGA. h e tonocid

'da. jAr.qzwa'. Entendimien-

to.Vaar.n. 9.

Arqna2bk. e. d. ar. din, uqfaber. 5. coger, caep,. oil'egaibo,di6 imulado, bo1 uer en fi el loco ,defmayado o de mal de corapn, He%%,yyaqzraab6 oi'ng, eiti ya. ibffegado elenfermo. C hearaqusabi , eftoy foKegado,di zenlo derpues de suer pafiado do Gun tra-~

;1

66

DE LA

(rESORO DE L 2 f i retldilpa 'much0 ha ue dexo de oyr Miffa las f? ef-

la Circunciiion.IehChrir-'

t a M p e yyeuyi hagucra, t;ts.Nda hapec6 p h i aret6 la Aifencion. TGp9 Spiri-, I p'@6Tupa opa conxinua- tu fanto a r e t + t a $ ar'+Y, mente voy 3,la Iglefiaias .elprimem dia de Parqua fieflas. Areti? ,raquYcu8ri de Erpiritu fanto. TGp%'$SY ab<&, llegut defpies de la hha$cra, el Nxchitnto fiefla. Aret; renGnd6'ayt.t- de nueflra Schora. 5.Gaa h g parti la vifperade brief TGp3c;il yhupg,uera, fieiia. Arets pa&fi$bG la Encamxion del Sefior. pYpZ, Pete? 6ra ii% oym2 Tup:t$l ymFrnl$'r6 aretitrtims abaupb $ir% T6p% 6pe yh6hagclera la m9, e n cada P a h a no ay Purificaciij. TG@si i t i ~ t mas qmvn diadefiefhpb yh6 hxgfiern,laAflumpci6. ra 10s Indios, Ercmbrte S,Pedro hae S.Pablo areapop%arete p'i'ptra2 !m- t E , la fiema de 10s Apoftobajaite las fiefins! Nda are- les S.Pedro y S.Pablo. tei c6 i r a h.ae nich2 bin?, T6pS reronraguap,dia del nopens8 que era eR-e dia de corpus. ~ r tSobreIV. . ar .nu. I ol fiefita. Arett abaupi g v k a ~ r i Lo . m i h o que rcco n%g% Doming0 it2b"dL aretiit tap19, las fieftas de h&l.rLpor .y i ar &!or auerios 'Indim Toneftas todos lo el dkho. C o a r i ai$? che 10s Domiqos del azo. Gnga r e d h&a,folo deito h e t i guafh mitfng %ha- tengo cuidado.C 6 ari a@ j s$iera ar'ipP , el primer dia For eft0 vengo. drYbi.c.d.ar.dia, y de Parqua de Nauidad. Mburbbicliabett aretepa frura fuera de tiempo., antes+ defpues de fu ordinasb, PaQuadeReyes. I.N. Y ,recob&yebYha$ieraarY riovenir.A~a~iarPb6,maiz p?, Primer0 dia de Parqua h e r a d e tiemp. ArY64. Idem cpod apYrYde Refurreccion. Mitzng? yqu)"t';hagu&ra;ei dia de, b&,faionado.AiGmbo a&'01

L

O

"

V

,

a

bi

DE L A . y e te dixe. Aru%e? ercii a%%, Ti$$ iSndequa3 taba &i., a1 reues virues de lo 6 Dios m a l d a . ArGancy pip 5 cher?Wne , q u i p s me 31amarkn For yerro.l.ar&.neymbore rcsguiir2mG ayc6'yphAChe-arv2ne'j;cl-e angab murmura de mi fin mzon , Chea&ne? mei qiiieayc6 yc6aii,no &e efii bien kflar yoaquLChe arG5 .ney cheh6, no me eiti bien *L

So que dize, ArGaney"5%n nianone hemos de mor.ir quando rnenos perifamos. ArGli.neT Jefu Chriito ah, 01

del rnundo o quando menos pedkmos, A r q d L a b a r de torno * Ariwzk. c.d.ri.cakep.yrur t hinchado erizaniiento del mojado,flaco, y friolsgo.Chear 4r2<ir sl""gv i,ei?oi aizado,,o x e r ido ded? io., 'Vrugua@ yii rurG,el pcdb

.m0jado,yfriole50 . . __

Arb-

n? at2 eftoy medio muer-to. Aquer%t%,eff oy medm dormido. Ayuci %t$hev&bo,, dexclo medio muer'to," Oyibata, nl eflhm d i s cozi; d,o.V.nr?ngi,n, I ~ t a f Lnterjeccion , del.$ i"e duele de otro. AtaEpA. ah? rqYr3mo"ra6,ril 8co- , mo me pefi que eR6 fulanoeyifermo.- A t a i cherep.ra2 rail 8 ccmo me he oluidado !Atai ha6 no To cpeo, Atat-ndaei,creolo,nolo du do. AtaS Z Y - ~ C OcGn6rr-i ! 6) que lindonifiol At&Z TG: y%'yc6.rae re&! 8quc hermofo que lindo es Dios! Ataf dbaka&etei tecG anp l y &ra&re 6 i I efis y que, disformecoca es el pea-. do ! Atai am; ar"tec6 m%-r%ni.., )

c1

0

.

)

.

1

-

1

"_

.

%

,

.. .

TESURO DE L A

L ENGYA GY,qRAN?.

72

feteo ,y va .o a. A $&'bet 6 e, yo le abofetec, Oroaril-etcs yccirk ,mira que .te dar2 de bofetorm. ludios oyat? bet@. Iefu ChriEo araca6,abk tearon 10s Iu-

dios ir I e h Chrjflo,

At"-

71

TESORO DE L A battlr?, acortar la cuerda, bandexcobi yy;r.til c t k , es muy cormnueitra vida.Cu r5Gib"d. Q S P Sat& I ~aturi" O 55nderecob%,cada morn& ' mCe nos va acortando la vida.. Amboath cherapk, TOY dando fin a mi viaje. Amboatia c h e B n g 3 , ha310,baxo,. Emboath nde iiingatitx, ola hablad baxo. Chcii'SatG yepi ah? cherend.& ,aunque hab2 baxo me entendio.Amboat6 che recobi gui yecsacbbo he

~

,

nos, Amboath ymbhho, mixele- a c o m p a h i d d e . Amboaxii-ym"ond6bo, id6 quodiuocasi herabibo, Ca dir-acompa5ando a1que fe va algun trecho. Amboacii yyayci'~o,abreuiar la obra.. Chcmboatur'i' cherhr%mZ, poco pTa5o rnediro para ve nir, mandome que vinieffe

-

LE&?'GT/%GI?ARAJVT*

74

@' S r n b s 6 ~ e h MiKi & mi2tj& Cggore.Cheitu2, mi cogote.yya.oi.ituii api dii porcm!mcir, niientras ch&, cerbiguillo con ref- q e s &lira rem e&Rohcas.ituA carac;Ygu&,cabella rio, Amboatur k yrnsbdS aii;iet"m~,entretenlo,no 10 corto por el cosote, Bt&i qaYch&idem. &iZmboatu& enhies tan ayna, @chi, quitark el c a b d o por el cqote. Ay 4 t L d peA, ante V. t$g,dar pefcqon. A $ t d E . ~ d Befideratiuo.C . rcp$,,dem. Che azi"t.1a, 36, ojala, frequentemente corcobado.Taqu8 r eny i t u i ibae,caiias tuertas, fe junta con curi, vt ,curi AtucapB. ESpaldas, Che ail,cheh6 rat.1. cur: akt% atucup6,mis eipddas. yya. rng chehci rai, ojala yo fue oa. atucupe ati". 1. atusup& ra!, candi.1. atucupb veWcan- z da.b.burIa,ficcion,Fanz dG.I.atucup6 &i';corcoba, taAico.Aba ah, hombre de. Atucupi c h g -,dpinafo.. burla.Ndeh9& ail nderem Atucupe pi'coZ,canal de las biap6, tan ruin es tu obra efpaldas. 0yeatucupeb" como trr.Ambo zh,$ef&ofi?ihZ,boluio las efpaldas mar.Ymbo air che .l. air a6 corriendo.Che atucupe ru- herec6 pi' chi ,iby de&& pi chern"dngaipi,pecb c6- mado, Aczrb car6 ah ,no migo in veri3 ordine. Og puedo corner, aucque prue atucupt ,detras de la cafao uo. Aha air bih%,iba de bur Cheatucup6 coty che5ng4- Ia,pero, ii"e'nnS2ng au h6bz oni, en aufencia murmur& rigugra aip6 effo es COG de mi. fantaAica Oii"cZmbae Atark. Corta, mientras, rnbaeah pot6 oic6boI tie- t' entretener.c.d.l~.dia.y~t~, ne fantafias de Cer rico ,de corto. AGrnboaturkiiZm- aqui fire tah. b. demonio, bok rehk,entretengome en fantafma, fantafia, alma, leer. Eii!mbo aturi- T6p% tambien el aduerbio. Ndz L a hau; -

,

*

*

TESORQ DE L A haubii, y. h& b.. yf!laubi$ veank. 3 Ad. Enojo ,maldicion, E@ 2 G vete con lamall &cion. Equa di ab, idem.. ' Evap6 ab rnburG; hazlo c& h'rnaMici6. Pequiah rnbw rir ahSrWme , id cm lar

maldicion a1 infierno. ' AkEite,eA~,eeAos,. AGba;, eito., eftas co as,, Ab hiny,aqui eft'a. AC mbu? rh n%iY.r& ,aqui eitan c c m b maldicion, A, Mancha,fuziedad,y fiempre fepponz Is cofaen que eA2: Cheretobapt aQ1 tengo Ins megillas fuzias, yyaii,fii llag,wieja,de aqui &le.i'gafi,peregil.de la mar y de 10s rios.. QuarqX m5ndaG c e t m del SoE, 6 mancha de agm en el Sol. XasY Smzndaii, mancha de aguaaeda Luna, iiilmbab, man& de campa enue n-onte. 6 cAj.E.Xr'faii,lunares. Che a3,mis lunares, y tengo lut nares.y6"atf;c.%.AmZ&,hazerle b a r e s . . Ah"cSa6, hazerfe lvnares., a b . Skpitra am, f&

3

ys

.

CN

cu

0

Io. ErenypyruaubC t h z , no lo huuieras e m p e p d o fiquiera,.Ter epu%sub<-, pa que no vas,leplantate iicpie m.QuYrhubk ndip6ri,am vn pocodkpiem no ay.Pet@yeK T i a.h6 t2rntweremboa$s nde angaipapagiiera , ojala y vnavez fi-quiera te huuieras- dalida de tus pecados.. &bd.Diminutiuo de ah,' &ebnrla.. Aque raubi , he dorrnidb vn poquiMo. Apu2 aubil, afsi, afii me le. uanto va dize el enfermo. Acar G a r CI aubi, ya corn0 algo.Ahi aubi,voy de ma1%gana. Awboyar kaub i 58 te leuemenuente me burl& W D N.Eyap6 aubi em 6 teaque S n d G , hazlo de veras. A n?mGmbe ir.aubic, conferGaemedeburla Ehechque ere~~m~inbeil.aul;i-uI~'l te5 mira no te confiefles mal. Aub5* aguero. V. ha&

Ti--

1

.-

b%,

A&

Interjecciim del

canfado quando rehella recio. &a'. Pares de Mus@, la tela cpe nace el DB ilQ.

t

7f

T E S O R O D E L:A p6 pot6 rerobag 11. hem-, biap6bYcatu amboerobag, iliffhadirle, BahC LIegada, ChebZh?,m i -lkgaryy iIe3atAa.y: 0:: nablhrnG,noalItgo;Olmh"d: arm;, tiempo vendr'a .Chep6 nob8hErn7,ychpl: ,noa'lcanyocon ladmano. Nag, b%h%nyychupii , no la ali: canci?, no caigo en 21,110la) mrnprehendo,A b S& ychu pi, alcancelo conozcolo, comprehendolo-Ab%& cu- : 5%UP& pequk con mrrgkr.. Nab"ah2mi cuha up6 , no conom muger.. A b%hh"e'he .c r e p r a h gu6rup"e x o r dare de lo que Te oluidauz; Ab%? ,cherernbiayci up2, c onduyr cotr'la obra.Aba"-) h2 checembiecarupk ,hall; lo que bufcaua. rh nderernbitxd. b%&,bien empl ayas hallado tu m e m i d o , Ab:& cherembirec.6 up& comcer a Tu ef@ra. AbSh? cheremb'iEec6 r"a'S up6j he.haliado conquien icafirme.Ab2hZ cheretn$mbotL cat6 up&,halladohe logue: ,&fkaua, Ab%@chefenda~

gueragui pie,pete? arapiz pk, de donde eflaua llegu& aqui en vn dia. AbBK chererzq u%qpt~i".'mkpk, he gmadb fama. Ab%S

,+-

~ ' ~ ~ ~ ~ ~ t i "a d m pedir fauor. Ab2& hendhpe, 1 I e p i donde efl m a . Ab"ahEhitpigm,ymp6, defiubFi r la va&dz; AbQh8yyadefcubrir ri men. tira. A~%'&oyeuy6,ccno-

ruri hqyerupi ; a& up% gui y 2rur &o,he.aIcan $ado de fulano lo que me Fedifte que Ie :pidieiTe. AbBhG TqpTgraciaupE gui*ii?mGm bequii~o,por medio de la coiifeision a$Icanctla gracia. ArnbobZhE, hazer que llepk. Ar obah2,llegar con 21 lleuandolo, Mba&b2h2 mbabeYrn3, cofa inacceGbIe TGp% nibah"emb6bi, Dios es incomprehenfible.

.

V?TGpZ.

r%Bng.C-ofbtorcida.Che b'%g, ioy toxido, contrahecho,y,o.P~b~ng,prientluer to,torcido. Cherepbang; fox

8

I

75

T'ESORO D E - L 2

nonibres es lo mifino que, mo yo. Che nderShhyabE upi,para. C':&'x,para mi, cheraYhGept ,aniame conndibe,para ti.fihdtbe jpa- h r m e $0 te amo. r3 nofotros. Bribe ,para I 4 B;.Todavia,Oycobib6 aofotros excluycndo ,aciPerh,v itie.todwia 'Pedro. Ndepo:h%hpSng% ,? ems. beyparitla perfona. I BZ. Con r%mS, ambas todavia malo, breues 6 con gcrrwndio, I 5 BZ. H:ii-ta?pepebk, hafin mittras, ddppues que. C o n acu&.. EwppcI;-it,hafia ay. qaarati' r2rnl;bit mientrw Cdpebi,h6zitaalGI hgpe-

b&

TESORO huuietolo vifio. Am;;.inbe& bee9rng , Imuieralo dicho. NnJahechngic& be& co lo huuiera viito.C=he%n-zaipb# be6 "a$., yo no hE uiera pecado. Beitam'$. O j , h huuiera:. U$~ee't%in% ,ojaln huuiera venido. ArGbec t h 3 , ojala lo huuiera traiido, Tnpa chk ymoYr8 be& e? t % d , ojala vono kuuleraofendido a Dios.,OyapGbei t%n% pa&!P u s auia de auerlo, hecho 3 1 No rn3&ic&-he& t%mm"d.pa& ! pues n w x i a de m e r muerto I Niiixngaipabictbed tSm%pa$ ojala no, huuiera pecado.. - B&, c.d. b t .mas.y.de.q. perkuerancia,, porfiar ,pi$tendo. Ayerur i: bey ,pe-dilo con initancia. Ayap6bei5ei , mue porfia cn haze r lo. A v e p r ar &behe! t%. mod Tfi;Gkracia,rehi, ojah hizier-t inflancia en bufcar k~p c i a deDios. Aye$& rec6.'xir'>ei ches n pi $&axbit ,-cScw!riG m i coocikcia. A hA"2ubeirenZnga. @fteCil iivat%sr. , &d.b.refpl.urdor .C he:. 0

- . -

7Q dn,,Ce~alan3,FroEabe:pre- . poner, pareace que,indiciq

v {e le Iiep,I:iiba. CheEoi ~ ~ b a ~ ~ c pflofe q u i i , el ciix 'qre tenia dererrninado yrhie, ~hcni~~d2hAbaEY i~ 6efle , es con quien me he de calk. Chemenc'ipoth Aibrt'f:?.idcm. hrache h6pt,ih$babY, ah% Ym%,ya he determhado el dia en 3 he de y ~ Co . i r a TGpZ re+ m~mGcaii~mbot i -h&babY a& ndovquabbi, no k &be el dia en ape Dim ha de d d h y r el mundo. C heho pot4 habype y h6@ en el bia que yo tenia determinado vrme ,fe fue. Avap6 chern8mbaebi' h iba ,hqo lo que me han 6hatado.B; +all v u u n e t p q i bl, determinacion, confejo. Chem5aebY nday a p ; ,I. cheremy53ngabf" ndayapol .I. cherembrap6 potLhlbrrbY ndayapol , no' hago lo que tenin determinado.. C h e m W hibabYp ndaiquzbbi ,no fe el dia de mi muerte.Yibi'catG hecobkarn% a indicios ue vi'b'r nir&YblberarnSchse6,Io que tengo por iierto, YE? n

.v 2

1

ca;

.

TESORO DE LA vStu poco- entendimiento:

CatA ou am%9iindieios av de

que vend&. YbYcatii O i Z -

W

rn%na^r$ngatG am% , indi-cios ay de que fe enmcnda-ri.ArnGrnba eb'i.a& a6 re-Et, fehalale el veiliddo que Je auia de dar.Cherngmba6: by guay'ireh iiprometiome eEY.TGp% 2 her ecob6 : reh6 che- bye? h3guSrnarl:hago pro- poGtosde guardar catlidad., Ndo ubibi, no fe determi-. na de vepir ,parece que no. vendrk no ticne aliiio de venir. NdiquYreTb'ibi., no acaba de refoluerfe. Ndo-carGSbi,no quiereamier , DO fie rcquclue. Ndotqua- hbiblebocoi, effe no tiene talle deLfaber*,Ndaebeh6hiibi'bi , no tengo tiempo, fetia1adode:yr; Tupa d e - . '$@by; Proua: b!e e s q w Dios tecaffigue, -~iiiTt.GSYbindhbe,_prcunble es que no t e perdone., 4 r s ypotmFr,>zitkmpo I wru ac- .c:,ept:aSlc, Ab6 'haihupYbC .hombre Gfiaaladarnente a.mdq v xmtl1la. Ybi'cath 3 bde afiiquL:4e7 mi$ bien re'

I

I

~

0

0 1 ,

c a t h 3hg ZrZrnG, bien claro fe &.que aoraes de dia.3bY cat6 %ring&raiZb?b?, agu?l;2€$ ybY cadi Ti!et. ' FT oic6,como fe vi: quexora e> dediqafii fe v t claro q u e w Dios., i3P~b~~cercarfe,llegarfe,pe ga rk C tiebYim i 1legar. v 0. b%y,nolle.gar AbYhec t ,pe gueme; Ilegmme a dl ;pequecon 61, Ab'icuZ'reh6, peqGcon muger. ArobY. Il~~arfe~lIegandolo.Aro taba; >acrercarfealpueblo. ArabYtabapYpi;idem.Aro bYgGacercarre mucho. AmbobY,h'azer Hegar, acercar Amb6 'erob'i;hazer que 11e gue.,Che tuyaheb'i, accrcome a Ia vejez; I; N. Y. mSnS5Ypk cZ$,Sacrarnen to TuFarara o n, riguira omoSng6; Ieru Chrifio nueitro Senmcercanoa la niuerte initituvi, el fantifiimol Sac r a m e i t a Aye T hrumbob~.yebYyeb~ndeporek~,be fote las manos muchss ve- I

.

I)

.

I

I

zes;

~3':.b;Bierr,licito,conuenier;te,digno. 'ibicatG,:i7e*

co- .

79

T E S O R O D E L.A del vno de 10s reciprcccs: o.l .pi .v .g.op UL 0,a Io l,ar f ; o . ~ ~ i 'de h ,pies, p a c v i bo *, de punta. ,~LIOF?t&O, por cfictiento ,oayiko ,de peheSo,oStYmo,de cal;ep.., oatucupCbo ,de efpaldas,..oattur2mG, por lo corto, atiibo,,par la Gintura, o$%&bo,.defrente ,c ybiEo, atrauefbda ,otbchciYb&cayo la fruta ccn fii arbo1,0yoF&o,en. ringlera, da." ~yurhbo,.de ~ O C T cminE , XOtLa.. bxjt;;por. Io pcquciio, on1ir.g 'Aduiprtafi.,que &e b& rnTn?niG,poco a pam,opecontinens y.p6, contenturn, KFpehho, a pedaps,,opifie pueden viir en vna m i L bo, emcueros ,opbbo., de m a oracion,, haze vn fen-- manos, ot?mG ,de punta o 4 tido ,v>t""nndirembiecha nari z;cpotialjo;de pechos, tcatb, Tl?p?Che?p&o.Tu-. c Uqu Cbo,de lado, @iacap&$~i-ie?rnb6, con el,,p&dize- bo,de bar? iga,qebi bo, de naIkps.,guob6b0, demibir 0, todoJo que v-emos,es lo 4 c 6 t i e x . b palabra deDios,' gm&o,entero. Las orras ir,efeto,delra,can,b_.ciefetob? terminaciones, en,rnv,pro-aienen;de 12 procunclaclon. i> Tefial,de. la- pa de-nariz; En lusar deRos . Dios. reciprocos,pueden recebir . z BO;B r a e , gerundio y aelatiuos quanda eit'an coiupirro de muchcs verbos,. 5 0 , YOY n ma-- MO pafiiuos, v.?. o ayd1-o et a r e , Con efamkie.l.vyai . . $DO, nictlto* sc g e m d i o fi. hL5zel a for-. de cclbefa,gusndacKinab-&n;t.d,:fit10,poniepdoanxca iblutosno, v t ,,oa)rQh,oi;, .ei:_ -fr io,res fr indo. AroYb 6 , p dezco Erio.Hacuk6,el q pa. dece c a b r mucho. My. nf;p? TGp?fiehrnb&, e ffos cielos f"onefetos de la pa-labra de Dios. Peii"e"mgm-nb bcG hagus, cheGrnonee-mb 6, e l m er QS confeffado,, es efito,demi fermon. Pe-5?rnmf;tnbeubci;,pcndecd,ca-tupyr'i, el efeto d e aueros; confefhdo es la buemvi+

0-0

*

~

p r el p u e h e g o , .;?qui eAi abfoluto ,y guxrda la xegta de 10s rescrprocos.. Bog. HzndeAura, abzr' a nr tura,gtieta. r 01;ei;rk6?:, abcrrurx & pare$ Wh5;y abermra de s;crra.Acrb6g, aberturlr de ropa ,regetida e$plura1.C hekob6?, tengo grirtas,y, 0. At;d,6; me g:ieto,b tengo 5rietas.Am Ws6p abrir pdknias, rajar qudquier coh, hendet. Byte mpi i~rnbob6g,partiJopor mcdio. Aoyi'bab6p, aberturn de manga, ~ o b Y it. . Carga.Cheboh"" litawt,rni " carSn,mi matalotaje, mi a l m u e r pAbohi], ~ 7 me 0 cargo, ta, t h . Am'xhohB,cargar a otro, Aybohijldrnboi,clefcargat n otro. Amboboh3 chr%n9%angaipliSapYpi!, carFar el alma con pecados. Amboboh'ii tide Hnga c6bae aeh4, en it^ t e encargo la conciEcia, Amboboh'ii yoab?, cargar deiiqualmcnte, Tandeboh3 tak'mt eC6bo, vete aucquc no tengas m.it.LIotLije.Ciiembobohi'ib6 chembohbo,dioine car-et%

"7

.:e. G aap.ir 07 $% ,itdcurd de moonteXaa ;bat&,mcnt e alto, Cx6 YbYpc uebra"4a;arco da demonte;Ca:ii~ =dereamas,y ramones con q van recogiends el pefca-. do,mmocon reks.. CmYguira, n m t a r n . Ca+i', pie de rnonie. Caa Iuqui', -Ilsnten,Calm&,mtrada, 1

oca-,

avat~-~~~cca~~ii:enramar Aca&iGm~r"d,montear. An N caarup,npmrear el'monte para hnzer: clr;tcara.- Acaa oq~i'it-&,,qnitar renueuos. Acanpijcarpir. Acaapibg, idem. AcaaG;beuer yerua., I k a a i i r ,caguaba, con que febeue yerua.. AnGrnbirk ecZ a, t o h - la y,erua A yo 6 6 ca&;pif%r I;t'yer-m.Ca3 giia fa', yeruntero aue la beue. N;lach/;.,.ca&-?ciiri, nobe-110 yeru.1. C1.a d i e ? , defko I

.

5

h i m , arador gafian. Bac& m i r i ,!me v ci e a rada -

.

TESORO DE LA tiempo de miuefiida. A% her kaciibo, falir acoriipahatido algun trecho a1que , va. Gueroc&cirSm3hor?, huejgafe de que le acoinpaiien atgun trecho. Nda-chit rerockShiri, no tengo quien me acsmpaiie, acercandome adonde voy, Ocac$Ym%*ah?,ya.& aceri ca o a la vejcz, o a Qtracoh fa.. Qcachyc6 ohpa c&e, ya cit'a ceeca del lugar,o de Igvejez , o.murre. Chepi' cichcheapi ,cerca. de mis pies dio el t iro, ~ b c n fAue,de : rapifia-i . ea?. Enjuto,feco,fecar; fie Ilagas.kca$,yo eitoy fa-no de llagrts,m"dhara. Che ai-oca';C.,fan&millaga.Am3 ca+, fecar -cameenel fuego. en parrillas ,.hnar llagas a: atros. $06 ca?, came affa&en parrillas. CheremL n8ca'?, las llagns que he cu rado,o carneque he afi;adoL. MGcaFYti,l..rnka ?t&,parri-H i i n para &KSan . Lorent' 50 yrnSca:'mbYrPmS oyc6 xacai.,fan Lorenphe 46: -4

T \ E s 0 R 0 D E LL4

,

deftia. ASmbocai auerguen5ome, y pon,mome mod 4 o . C h e m k z !,me mer-~~nSo.Ambocai,auevgon5arle.b. h8ra. Ckerob& cal, tengo rnodeftia en el roRro. Hobacaibai,el mo-deAo de rofiro. Caz' ayfig6. y n arbolillo, kecio de que hazen m a s , para per&. G m 2 . Pechos,Vid..c%

de agua &on de miger, binchar 10s carrillos.. 7c2-

~

fas mi \reflido,,eit'a mal cofido, AmbobYbY cam8mbi.i a6 cder la ropa con bole sas, ~amb.wati'.. C i gar r illa s detcainpo ,que hazen ruida con las alillas.Ornbopirr&m]~G-cambarat: ombara cli, tocan h s initrumentos,

ne: cherctym2 c3-~e"d',ten.. so l~zsp i e w u fl.ic';rs, debiles. cherett c h e s e f l q motdo. chem9enCnsi c%ne%nderehk, eAoy con gr5 cuidado por ti. cli&e!h c3Ee3 gul maern&derl", tengo el animo canfido de mi rar por vi. cheyurh &ne& guic;apcalta, tengo la boca canfacia de gritar .chec%-tregnnd& catb: nderis, cui& -r$> ' W mucho de ti: Ona ona c%ne%chereti.rupi,efloy can; Cadifiimo. chevurb canes: ndequaitaj yatkloheman. dado muchas vezes,, I - CSng. Xheffo.. chec5ng+, mi s huegos, y eftar AKO e& a 10s h e g o s . chcckguerc eRoy muy Akco.- cZngu2, hueiro. fin carne. can$e $06 ri.hab6, el'hccflb con

r

ZE'XG'K4 CPARANT.

.'

\.'

89<

8eAe. Aha&nScai+,horn 'r.a ch6,foy aldeX~o.Cot i = !bre perdido. Chet? cahy bacapyiiba, acoi ,aquellas .g;uitec&o , he perdido la ibn villas defce pueblo. AvsrgLlen$a. .Acni3 b1ari. ii bo capYibYguira,hngo"deLiparecerfe.'FC& gracia *meAdeano ,o niorador e.fi mG-?tilyhiba ;angaipi ,Io 'la chacarn. Amboca$ibY'que haze perder la gracia., g d r a , %aSalo aldeano o .esn e! pecado. Ocaiiy che aparto-lode1 pueblo. A b i :acanga g d , o1uidc;ieme. e a $ angayGi"aey, oii'l;m'*I u Am%ai?Tmburh che ma- bo capsaallga%r?, 10s que endui'iibagui, helo defk- no fon nobles viuen en a b rrado de mi memoria;Qpa deas. @kcapi%ba,mi chocat& che9nZ ocahy ckhep,i>cabaiia,o aldea. cap$. &ja>heno* Capyi gu-?,hanGrneniuerto todos mis parientes. Ocahy cIie ~ymbe,paia,cortadera.Cahepi, oluidofeme. Y'yapi pyi at5 cadillos. Capyi at? taiiy"Ype h o b o , f i i m r g b ".guaSim,abrojss.Cap)ii 6ga, fe e i el a p a . Peapacaiiy caG pa,jiza. Capyi ~0'17, angaipil-ta pYpk peic6b04 grama, Cap! i pororbg, pitats fumergidos en p e a - abenas ; Capyi pororotY, dos. PeSinS a p h 3 an- abenales, Capyi tiba, pagaipi tetyrGpi'p2 ,eft-aisfu- jonal. Acalpyi p&g,arranmergidos en todo gencro car paji.. AcapyS i'pYog, de pccados,, carrancar paja con fu r a p . cap+gu&ra..Kifia.V.aca, Ahacapy: ~oop2L-0, voy b.rei ir n coqer paja,Ndipoogkbi CoaPi! Hueflo de fruta capyr ,110f i 11;~q i d o paja.C$y3 i o 6 h h , el que mqn*!ado.V,?tp2num. 3 . CqYk S.c.d.cr1 &,tnonte, 13 cop, y. yY. Lentro, chop, o c& - 'CLpiiiA. r. Efpecie de e n 1,2 C h C a r d , aldeas cir- puerco conocido, cunuezinas a pueblo gymC k p d b. Av.rnen'to,' de,y cabalias. G a p a ~v, a g ~ i i - crccimiento. Checiquah, Z -. mi 0

8

/

.

U A I

'

T E S O R O DE: --,EA

gxmde de cuerpo-Oca u a 2 amSt?mB,crecer 9cx ern-

P

.*

T'ESSRO D E L A

-

0) & m e .jc6 caras? guer;anoi chepo pot6,folo vn pedato cafiarno.Caragnat de citrne me cupo. Ambo-- cu$;cfhpn. Caaraguat car x$? r a $ Y y mae %&, h zze r t%,cardones de puntas repcda$os,y repartirlos &.?g& ciits.,Garagua;6 h%,tall*os *

,,a n o a

corta., Hofiia carac$guer? vepe pYpk I .X.N.Y.guet &o 06 en qualquiera particula ef4; t n t e r o ChriRo nueitro Sefior.. Anib6 carafi',cor--tar en pedqos. Ambo ca-ra$YgGe 2.6, cortar la ropa: en pedafos.A6sara$ giie, retatos de ropa ,y, trapos.. AnFmb6 a6 c a r a p $e, he. acortadb mi ropa., Cara$aipor Ar h , E,fiay,cortado en el cuerpo de: frio. C hec;.ri@', eitoy rei-* friado yxortado. i'roY5Sns u i chem.nb6caraSi',el agtra fria ine c a r t b , o resfrio.. G ar ;1sYpon&r ah 6ra.l.cara'ji-b 6 ,el que padee res fr ia- rpientos. ChecaratY nipoh%g?, no ha110 reniedio a - mi TC: ffiamiento. CamtY,. . chckbstec6-rniiriin~ntii re' G 9fism resfriado en la virtu-!. . Cnrlqgmtk, Eiha,v la pen ~ a d eque 11itnen. c$iqrna. ccara$gk

t

deftos cardenes que fe ccmen en t-iernpo de neceiiidad., Caraguatii reSqiia,el* slor de Ia piha. Caraguat6.2 r6cu&a,el fabor.Carap,uara p?tZngtiera,el color. Ca rag4ata petel' yep&, mbohapi', mbae aguerec6 , p b r5ngQer a h e b g Ge r a h ?%-qu"Angu2ra la pika tiene; tres.cofas,color,oaor,Y: fa-bor .V .nan na., Carar, b.c,d.carila.y.y~* de perfeuerancia afluto,, -maiiofo.Bocablo con que: honraron a f h hechizero% vniuerlBlrrente : y afsi lo aplicaron a 10s Efpaholes, y-mny impropriarnente al: nanll;re Chrifiiano, y a co-- fas benditas y afsi no vh-. mos del en emss fentidos.. V.Tsb&roflro.. C2v31: Rarguiio, rafcar;Chcc%-ai, me rafcan.y. 0," Avc~rai',rai:ul?arle, y r a g car 1e. A Fle' c 3 f:a$, ra

-

+

,

n

~

I

,

-fe. rafcark.CheF -_ - _ JA

chc:-

I

DE L 2 'mandaY36 , ' h ~ j de a ~palma. C i r i m h i ' guyrap&,arc0 de

mente pequelia. Checara': ~ c i o ypequefio.v.o.qG9 cap - h a s . ChecarandaYcup5, rap?, dedo ccrtido 9 0 yefioy muy hano, Aii'?m& guefio. CarapiFL carapyCarandaYzupt hartome. alzinuy coi..tim, A o cara€ % p o p cortn. Ab4 C;L* Cmqa'. c. d. Car$. 2. y aph. 2 .COLI t t i e m , arquea- rap$ bombre be cor10 anida. TSPrdcaraph,, arcos de mo,pufi!anIrne. Amha ~ a madera,o palos arqueadas rap? inzer corto acortado, Ln at 1 bi a m carapi, xcos de famg. 50. hnra. drillos,barro,o ta?las.clrc Campia'. TroSorcoLxcor: carap&,efi'rova y m n 30. At a . checarapia, foy p p e fi&iit;carapi gu:tec6>o,mii0.y.0. f c 6 carapi&trogo do awuiado. y- 0. Amb6 d e car ce.P ir i carapii,trai : carapa ,aqriear. bo. hira. p - d epekado. AmbocaraAmbo car ap h, y ii% m% S,ar- pi2 ymb6guSpa,cortar troquear a l p a1 m ~ d de o cir- p n d o . P c t e l 506 carapiai cdo redondo, o m ' S chkbe ,vn pedacillo CmapI.c.d.Car6,~ .y Pe, fob medio de carns. A 6 x 6. Enano ,..corm chico. carapii,rspa corta. Cfre- , Checarapit,<oy c I ~ ~ c Q , yca- nGcarapia cheab, dize el' rap&.0.Na&cxrapei no que fiendo chico fe pone foy chico. Carapt guqC1, ropa larga , hazeme anchianchicorto. A:i?mbocar6corto. p+,hazerfe enanaAo mraCCvq&g. Hinchado,repcrropa corta. Ambo cara dondo, grueflb hifiriado. . pi: che a6, voy ceicenando ChecaragSng ,Toy grueiio. mi rspa. CuhS vcara@ng , mug,er Camperl. b. Turrna de prehada, y barriguda. Catierxi c o m e ~ ~ i b lalgo e a- r a m e g 3 p6 ymGcarapSnz, marga. fo que tiem la caxa,es t x ~ n m p ?Cc-5corta, cor- to que no il. pede rerrar. taba achicada $ o aacural- Ai&&ca.r;rp&g , pi$*: mGn* )

I'ESORO D E L 4 coma Acarh a n yacaih guitec6b-o ,tad0 el &iaand.0 ccmiendo. AcalG sheZngm e.1.2 c 2 1-6c c,ti YF i'p e .I. acarb i;,"ein+?, < ',ccmer a e[condidas.Acaiu chc- itar%hamhre comun. Car; a$'hipe, c c n x r hafafkisfara.l..tembiir pYra .I.tembiG . api r 1gu ii r a. 1. t embi G ~7yYpY- zerkAcaruet 6 .I,acarGd 1.aczrii :;i bet& .I.nnndetem' peguara, ante, cohida primera. TembiG mbYt6pe zcarit , c c m e r con gula. Acarii guiveobibciabo .l. g u i r a , la dernas cornidaCar&api'piba risuira, pcf- ayeobabo)';2 p i c & fi~,bo, boluer el roAro para c o ~ r res c ur ii g ua f ir ,combit e. mer a efiondidas. AcarGOcar-iz tei'aubai rerumba& guit7hi efoy comiends. pornrara Ah ba6 berGpa, defpues de auerfe hartado chey rGep acarii, c c n m io Ce-haze enfermo. Caruck, lo. AcarG c.heyacatii, cogolofo,cornedor. c a r h ete mo lo que he menefkr ,lo necef l t r io.C,kecaruhaG ya et&,gda. C a r u h h p i r a , cabqet-a de meG. caruhi catia acar-G yepi, ccmoa c bi'p5 cabesera de n i d i c a mi horas y a tienipos fer uh a in r K-fer ui 1let as. c a- idados. H a y W i tecatii rul":c srnedorci1lo.c atuete ndi: ecirndbo,comer muy b6,g loton. c arur igu A, deG apriega eres t r a p . che p e s de comer. carureguA r a y X tecath guicArudbo.^ ah? pohir Ea?Y, es perada fi 1. cherayi c i n ~bYi guicivifita defpues de comer. ca ruiibo, c omo mui apriegi. rurtguar%m3ebocot , effo .AyabirG vguSbo ccmo fe ha de tornar de eeacio. c6n inelindre poco. Acart Acaru yo como fin dezir gc6 rehi,, fiiitcintorne de lo que & come. GuicAru2- came. Yeti' rehi'% acaru, bo .l. guicariibo, a comer, con pntatas folas m e h G

Pa,combidndo, Caruai)falde comida.Asaruai,paG f d o mal en la.comida. c aiunyl.6 ? ePque come paBremente C nruai p&?, *a

.

0

-

.

,

,

,

,

h i r a habi. Ndacarui, no

tento..AcarCz nde hegGi, c 0:

Gib6 rn&jgar4,es obr~,t5 e k t o de Ia mifericordk darr de comer af hambr iento. Carhetkn' porhboaSPhiba ,el comer ~uch6 &mfa enfermeclad. car&mi nT.1. car& reilk ycaYhub5, ahfiinencia, Nschecaruc.6.. r&nob y comedor.Nache{ carbb6ri, no$oy comedor.' Ayedihubii cariirehe ,foy abftinente AyeaYhtpea. mbaeguibo, comerlo t o b r Ti gam, romo elaferrno. Eyeai'hqpe6 ycp&bo snimate a comer1o.CarGhrrra 'pi uarafiioPYm%,yaesho ' ra e comer. Cariihabi'pea x

.

1

das .C herat'ipYyobaf acard como a dos carrilios. Aca-. rit vm8 pym; .l.amS py ygubo)tragv mafcujandoi lo fin maicar. YaKtte-cak rrx,temphga. CheyMte acarit .l. yabote acarii, COmo lo fuficiente. GuicSrdaboA guiybguiydbaii ,venia a comer,v nohallo que. Carupeeda nicb;ndk ,eres bueno para yr por la muer te y no eres mas que para ' A3 50; 4

B E LA

,

Ta ~ c a r ~ ~ ~ ~ ~ yo quiero cmpetar hazer-Jo $ ya que 10s demas rimi quieren CheczrugBar6g: chererahibo ,teniapereza de yr,y me a n i d . Cmumbk .I, cbuk. Tortui gaxarumbe apecut, fu c6cha. Ca'rurnbe m p i 6 , fils huueuo3, Carumbt ;dizen a vn ceAo toko Yu femejan . te,Carumbe iyurSm!, n d e ayn,eres floxo.Chmi Am? yaguati , andamos poco, A;fi?mbo chub- guiatibo, ando poco. Carumbi nap6muy rugua:,latortuga n o * na

.

neen el color y hebra, fe-. . mejandok totalmente it Ii:

&,net p_ea,- Amocata y-- - UraG%& .

&&a,,

"&ellea,menearel barril para 'lauarla. CherYey6 ocat39 pmglotearfe In comicia. fi R ) ALfi?mec_;tt ar. at2 y i $'?ye-. pibo fortejar paran/ -ekaparre. Aiiripy~?catanore, a t x floxo. Tdyaraquai c2nr .-t%,,abcado.V.cam. Cat LOlor peLdo,rnalo, -vehemen'te.Checatx Euelo .*a fobaquina, ocofa femejante.y.0. An'2cxtFnpi,re'coger en G malolor. libi xati;robaquina. Cabara ca-.tGolorcabrut1o.Y cat$& rangaipi, huelemal el p e w A

,

01

1

'

ueno, bierl, mas ante$ licita yo fl, me jor, --muchos, muy,e f c q e r , no ' .iino.C hecathiyo fi.Checw -tu.avaponei 70 !fi h hal-8. d y c b cat&, kitoy bueao. Ymar%nguGcathj antes . 9

am%aGrEttlirn%cheYng3ipa~mbir6,;mtesfuersal fierno que picar. Wae cat6 ndovppoig&nc,antes no 10

bien.Ndicstd c ~ e E,ihra & m3rX &C,m esbuenoqre yo d i p mas hbre'eflo. YcatG ch%be yo6 guii'sxp, es me licito comer carne. Ndicatuf chibe;cht"a2 rehk chcmFnndi, no m e es 1-; cito cAa+meccn mi parien .tam.Ay catcbg, efcoger, [I*car10s mejores. Ycatucg pYrx mEipa& ghi , oh6 4b$pene,los efcogidos irin a1 cielo, Hae c a t h p e r e c6 c a d , el fi tiene mwho. M$?eyngath,muy mu*cho.mgr?ngatii zrn"d~xi,es mucho. YmSrSngatu cat& oguerakh , lieu0 muy mucho. Chearnsrarey ngatti, :es may mi enemigo. Yedro c a d ohne > chendayuriche ,no vtndre yo fino Pedro. Catui ,buenn, ciitic~ad; Erucatui , trae cantidad, .Orec&~ur',i&k~ oroh6, algm bmanumero vamss. , C atugmoderado. E r u-' h t u Z j rme moderadarneri~

#~A~~~~'Ca~B?i')lChU~~,

drmamenze le di. Ycatu1" hipe am?&nr=c'eradamenharl el.Ayap6catu,hagoiohagolQ te le di; Embocatu'i-aip5

Aa z

ym+

d

DE LA-RetA abb ocatuat5 ;ay muchos buenos. Ycadpucim ,el largor es bueno, Miciite,&loque no es tuerta diles fuficiente de Eargo. Ndicawpucu? nos es baf$ante el fargor lo que ess bueno, o derecho del pa;

,

lO,&C.

~ ~ t d c t EI t ! . rnifmo , e119 zftiTmo, ChecatG et2 ahec h a p yp m i f m 10 vi, Hae catu e t e oyap6, d mifiim Nda hae cazh e t 6 rmhagir3r3mG rG@,u5^t ynigmbeiani, fin averlo v i h por fiis ojss el mifmo;~lo dize. clztadh.c.d ;ea tii, habA,' :&iertoPjdefc&ra Q, deG yejadcj, e&Iarmer,dar l a c 1 Zbi'rG a m b c a t u o b i caii,cf wiento ha detribado muc h ~m n x Yeatuobipe zapeic &,no OSefcondais,eG t a d en publico, C a t & obi-

B

-

-

<

TE J'OR 0

-

fado; Cotequeng mburGr i ,toma ya can la maldi. cion, 3 CO.Eronombre>efie,eG t 0,efia,por ejto, como eito, deita manera, defjjes deir to ,ecce, conforme la particulafe le lkga. C?iba$, #cite, eitos ,c6bae reke,po-r eAo * CobaE yrnGTndibo, dexando eito a parte. C o.*baicatC, eito fi. Corugrra .pkkmbae ? Es por ventu~ a d i mio o ? C o ab&, efte hombre, Co99, aqui e i t q enpie. Coayci;, aqui eitoy. %o am%,veisaqui otro.Cobi, todavia.. Cob6 aye; q u i eAoy todavia. Cob6 ereyc6, pSqg6 ? Todavia eftis aqui ? Co!,C ayc6 PI a ui eL toy. Cob&ereyapo panga? H a z e d o todavia ? Cob& ayap6,aqui 10 cAoy hazien do.Cobi ckerui,acjui c h i todavi,a. Cobe h$-$ nderembiech ,aqui era lo que

Cop'ibi. I.cobZ-egtd-8; &mas dei)o,bdefpies dcK 'to.. CoguibG CheYrr>h;i, defjxes deAo me llcuaYon.

CQI>% .I. CC'n%?'?, ef 0 ciertamevte. C cna c 6 vei s qui. Conacb TGpY em%= n"d veis q u i ccrro Dios rrrurio. Ccnr, Ecce. C6ne ayu c6Yre, veis ya que vengoConicii?qyi e f l l , veislo q u i . Cm;c o chk ,veifme aqui, C;orz,ic6 n d i , aqui el: ti$. C&. -.6 ah?, veislo itq ~ l ~ x q 1 .eita, 11 C 01-11PO, cot e nip 6 .o. di G juntiua i o r ventufi, Conip6 ch6 YbaFZne, conteni- < ~ i a55 i retgmene ,6 irk at\ cielo,o a1 infierno.. c onip6 a h h e , c a e n i p 6 ndahai che ne,o ir+ no ire. Con%,e k , tamlien. co avap6 n':, eito haso tambierm.HTndi5 c 0 ~ 6 , m i r ec6 lo que M c 61, bu kas ConGnS5. D e h manera Cocot'i. 5ziaca. CocatY fekalrtndo cun 1.2 m x o o piIra, 10s de iziaca .I. cohnziendo ccmparacion c6 cotY CotYpira. CocotY cZotra cofa. ccnr"mgi tererqvn poso a.ziaca.,Vp C Q ~ Y . ~ yap6, h . d o com.0te feiiay R

.

0.A

,

io.

96 lo. -con%$ chcrerccoa4 pieqo hazer. co&n defta manera me tratb cheriiri ,aora vengoi mal. eob%&deA;Emanera.. 6: or i,I .co r ehe )pot-'eff 02 Co%&b?,deAa m i h ma por &-a c m k , pwr efle..concra ,,6 Glialando ,b comri ayii ,For cite ,o pos efto parando. Am?? CQ&&,divine, corehi! ayequi, por le. otro tanto como eAo, eAe fui cafiisaclo. Angel& %Ape oysobe yaC o r k DefFues defl ia n b?b% Zguynabcbe ym8r3nde aqui adelaote demas gatitbae oycobiz YbYpe de deAo. corii: nrahj amboa& l a mifmz manera que vind&ene, dernai defto,o def wen 10s Angeles en el cie- pues deflo te lleuar2 otra' Io viuen 10s bucnos enla cofaxor t cSr i2,c or ir &.ide9 tierra. defpwes deRo ,de q u i a&*' Go h%, efia no mas..co-- lante, coair? tecobe' ambo'-"nc, m i , eAo poquiro no mas.. ak-hec';;ni, ay otra vida def Cockerabk, otro tanto pues deitxori: efeheptbez corn0 eito, y deft2 vez. CQ-- chibene, dexad que page cuerabC...am?$ , d i k otro eito ?que vos rnd lo p g a , tanto como eflo, codegarers. Cor6 Iefii Chrilto 'r ab&cheixi r 9 n ptune,& r- oiine pa& recbrdhi: ySru'ta vez he de Fer Imeno..cor6bo.Et poA hoc iudicium' cuera pci: , fobre ePo. cocorupi,por q u i , t acuera a q o ~eyrGnAbe", C O D Cb.. ~ : Ectocder ,,c hade mas a eito. 11ar ,ocu1tar .A y c o x 15che ' Coram2 D&a maneta, defiem-mfio fenalando ,i, ramparando. coram? w.r+ r G , t r x tmto como eito. c m m ? cfierrz?liii,tanto COnio efio me ama. Gor2&. De nueuo. co- y n o defcubras niis c o t s.. r3rn.G xyap6 I aora -lo em-- cherembicoach om%nbeir.. 0-fl

,

-

t

.

g..ai-

P~!>lici, I o :;iyo auia OCUI- fikeder'an a% la's Co? %ado.Nddcoackbi , no I@ fas? W i d e . Pronont?rre. Vi qMli&.-Ndachecoacfi bi ,no me ocult6. Mbakaacubi- C6+

cobc', Ecce. Vide c6: ra ocuhdor. Aycoach vci hazer a o t r o que 10 3. coca'. Matalotajc. Vid: ocufte. A m b y 2coac6,hacog.1. zer que re ocultc. . . CCC~L& Defideratiuc,c$' Coacd. Ayuno. Vid. Yela. ~ o c & ereho ra;, 01"coacii. coam$ pah .I. c6mo PA!. C. 1.t tu fiwas. Coc6zh nde a. 05.3. y am%.y pzc, pre-~ m5r9ngatG ra6,ojala fueras gunta como p e s ccmo, es a. Vide co.''~ pofiible. co am6 pa6 ereho cherngngeti e? mbobt ra-! 3 *' Cmrrrabi. DeAa vcz. .V: Puescorno te has ido fin hablarmelCo amg pae ere- co. 3. ~ o ? ; u gBaiben . ,'memo,' hb ,ahaYcnX nde 6 ? mbobii iJem cpod cotog. Ocopg rai ? Pues como te has ido fin deipedirte!Co am2 pi: vruguag & rupi A,menede e l ndayapoicit arn%rrat? Pues hueuo guero.Ambocop55, 2 no lo auia de hazer! Corn8 menear .bs.hiira,Chemko- ' pa! nde yquabe? Ymbob? cosog , me menean. Vide +yap6 r a i ? Pues ~ 0 .lo ~ 0 di%. CO?.Amanecer. Co? c d auia de hazer fin que lo dixeaes ? Comg p:& ahate? c5,acercafe L mafiana. co? rab ? Pues aukme de irr gGirrr3uG, luego que CoamG pa6 ere yap6 eyms ne-zeaxo? vepiro5,rornper 2 r a b ? PUESno lo auias de cl aha. c& yequai agohezer ? Go pa2 chey mzr el dia. co? mZnG ? en yuci ? Es pofzible que yo amaneciendo. co? m?t% olo auia de mntar !Co am8 puci, reir el a h a . COE mypi: oyc6 ebap6 rat! como t & r h $ , a l rompcr el aha. ; '

'

I

CQ

e

-Coe tiran&, a1 arnwreccf.* *-I

E7

46

Checo2 yyap6b0, amaneciomc haziidslo.AmGco?, gunrdar para orra dia. Am%o% oc &peY5apYpiymuC n%,poner a ferenar. ArSto?, tener a3go c6fioo hac t a la manana. ArSc&cheiihoyr75,hazerque dui't3'el etiojo halin la maiiana.Nargcozrnmj:cherembiaF6, no amnnecio mi obra por hazer, Chererocoz c h e d n getbbo ,Z L I U Qhablando ~ ~ hafia la maiima. C!ierero"cos chera$ chcrngragereyrng, el dolor no m e dexb dorrnir toda la noche.ErGro2~mi: nde angaiphba: ieZrnombeG 'imandi , no duermas con pecado ,coiifieffate1uego.Y rn%o%mb$ ra .) lo dexado para btro dia. CO&? es pofsibie, terjeccion , p e s como! Coct%pequie ereba^h$rak!

llegar aora Coetipe ereyu chcrechica rae ! cs poG le que hiss - venido ,- it vert L

~

br e ,yet ei,mu y ,m by ce r ca, apkpe. C oete? kec6n7, muy cerca elt'a.'coerekhc-

ayudaife en fus obras.Tam bo cogi coqi r%nng"equien5ngS. v. c6. Pronombre, rolo detcnG vn poco.cheespofsible.Coitenico nde- 5ngaip6 rerZt?hi chembo caracatb rai'es pofsible 4 cogi,copi , cheii"emombek te-has tardado tanto! Coe- aybi ey"rSmS,la verguenfa tenic6 chenderaYh6, nde a& de mis pecados me retarJlrera'ihGej+-nG rait! COMO da ,a confeirarme Iuego. es pofsible que amandote Chayoc6 yoc6g,ayudemayo tu me +es!C6etenic6 ,nos,vamos avna,&c.Chet T+%gu,i~hhoy pot &rZms ayocogi ymzndo nc4reyh%ndchegui,%ndi hayhue? m&yo hize hincapie en que m%bc!comoes pofsiible,$ . no fefuciTe.Aiiembo yecog defeando Dios que le ame&a ratipa %mho araita mas‘ nofqros no Je-arna: gzlitecdbo ,-entretengome mos! en $gar. I Cdg. Arrimo bardon, z Cdg. ChAcara. C h e c k , fuRento. Ayec6g h e & , w i mi chacara.y.0, CoM. 10s mome a &l-$ca.cara.yec0.r ramones de la chacara,Coc4ia,arrirno,Chcyecocabn gWy8,linde de la chasarad ah?, a fdano eftoy a r r h a y lo que eA'a plantado en el do, atenido. C11iycociba~ linde , que firwe de cerca, YO le fi&ento,a mi:eitk arri Cog peih6ba ,barbecho. mado. Chec6cabXmi mat4 Acopei, barbechar.CaapiIoGje. Rml>ocac2>$dark h i r a ? cabador, carpidor. m d o t a j e . Ayocbg,fofieCog pYpiara,los frutos que ner loque va acaer.Cbea6 contienela chacara.Acopi, ovec6; Ybi'ri rehi .1* aye- ropr. bo,har, chacopih6, k6.g W r b - e h i afsioferne mi monteha peleado para la ropa en el palo. Ambo- chacxra. coranbeY orilla . coc&,ponerlearrimo. thede la chdcara. Cog pia ,el mboyecogi gfiembiapb recamino de la chacara. Nda hi: ,datuuome -pat.+qu checo piari j no tengo cae --i

>

d. coetk

! c.

I

A

*

mino

1

a

'

c .

fliit;~paya mi'cfiaikra.cbg mpiba,el lrtio de lachaca; ia. c ogap'iiba, c h o p de la chacara. Cog pYh6,chacaranueiia.Cogyepotii pot& chacaras continuadas. co: c c e r a , chacara vieja dexaa da ya. CociiererYrn5, chad caras.muy antiguas yade- I xadas'. CocClerYb les, lhmanfos afii j porqrie Ee d i n bien efi las chacaras muy antiguas dexadas. 0S m b o C O S U ~checog ,hak hecho vn eriaco:ini chadara. co&uara, chacareros. Ambox6g ;darle chacara. Aipehig checog ym%ng%, a. part9 con, Pi

. ~ o k z t i b t .'Denrag

defio.:

V,co.n.a.

CobX!J,cot?&!. c.d. ~ 6 -.

pronombre yhFr%..o.difiun. tiua pQr9entura.Veru ohb. ne cot"er%chu5, Pedro irk, 6 Iuan,ch&&,por v b r a fer5 efie. Paylar gorgeayta+ llir 10s peces,parlag hombres.Orocd OIV quapa, efiamas parlando. €)cor'guii.6, gorgear las aues. Pirh ocoi ,bullen 10s peces.. Oli'?m"ongci mbYh cquSpL, &an par lando las gentes. Amgngor' , hagole parlar.Acoi yrfi'n3m8,efioi parlando con 61. I

1

%YARANL 30 i p e rib quiere.CoYr $ pe ohone?haflaaora noha ido, y %oraha de ir!Co?iri pah? rureyngatkhepYr ira6,ndo uribeil &gberae!q.ue Grh,+ a1cabo de tanto tienipo n o me viene aver,y ni aun aoraviene!. CoYte. c. d. co. pronombre,y,Y.a I .ti.n.?.yn. Nda biicc cuYtme, ya no irP. Aru coite ya lo traigo. Ayu coYte ,ya vengo. Tam%nn8c&e, musrnme ya .yo. c0y9. -Mormollo, ruido & tabernn. 03Grn6ngoyi. 1,ohZmbocoyb mbYi o q h pa eAhn cornieezndo ,o be, uiendo con ruido, PiracoyS ,bullir 10s peces. Abapyi coy2 coy2 angaipabsTehe Ti$% ne2 no hendir gua%bi el diitr:l lo en vi= cbs, no oye la pilabra de Dios.Yide c o i m m . I .que efie es h vertaLy. coyaba. a.coi haba. ~omopnd,Vide. co. nu-

,

'

.

mer. 2,.

,

99

3

C'anipo'. Conb. Conftugd] Vide c6.n.2; Cofi.jb?!..j

COG$ co;t3rSn@. Poco fa12 ta.Co% coiS?tembiG yya

-guUy; b%o,ftSmBring!, POCO galta para' fizonarfe la comida. coZPchehoh6ba , poco falta para par. tirrne.CoiG COhG? co? ra"n

co%

C hcrngco%chenGp%q$e ra ekocieronme 10s agotes. Tczpec% yep6 chehz, -01 peroota note pe%ng%pohhn@mShni hfrid lo que os digo,aunque os efcuefa, porque lo hago por el bien de vueitras dmas. NdeeSng opS(ti c%ne iide ere6 rkG,dolertehan las coyun -turas de 10s kueflos ii loco mes , diaen a 10s muchaC ~ O ?Sporque no coman lo que les d i n a guardar .l. Chaque c$gu? ha? a$, miraque es inuy agrio el vinagre, en el rnifmo kntido de lo pafhdo. Copa' .1. copk.Como ? de que mar,era r cop&ebapci cuehk ndtbe rni ? como re fue por allli aver !7Copt iiibYL ebap6 pi! rereczn? rai. !coma rratan alli a1 padre ? cop6 ereyuimandi rak 2 como has venido'ran prefio ? cop; ndereyap6 - raib'r rail' pues como no lo has hecho preflo c opac6 ehcrer%6n?, afsi metran r o n o bien,o rrid. c o p c 6 are& c d i , ai bien. C opad I. X. iiande--

raYfihba, p g U Y mh-dmc$bo, eite file, o tal ftie el nmor que ChriAo nueAro Sehor nos tuuo, que derramb fiu fangre por nueftro amor iCoppi.V-.cog,num.z.

,

01

I

'

'

.'

3 3 3

C6r%n? CorLamo'. 3 Corehk. v.co. n u 4 i" . Corik. -J Cord Coro*l .E. LZCOYQ~. Affomar

~

'

cjualquier cofa,abaricoroy el maiz recien brotado. YetSlcoroi, Wen 10s reto. 60s de las batatas , o affoman las mifmas batatas d e gordas. c hepicoroi", tenga Grna , 6 sarpnllido ,8 bi- e ruelas. cherngpicoroi %at%, 10s mafquitos me han hecho ronchas. ~ c h g o roi y t + h e n q t i a n b baxa el rio ,y aparecen fas punb tas de las piedras.Yh%i%ngorof piri,afloma el pefcado la cabep. Ah?mi;aciingor6y,dizen a1 que nada, y affomn la cabefa.Toroipoha& tandernbopicoro; pir u i ,quierote curar para broten las viruelas.Hefiof%O:

ngoro; abati ,fale el maiz

to,cotb acarhgu:tcna,veis n que efroy comiendo: cot 6 cheyaghera yyay 2,veisque loaue dise fe c u m ~ l e .cote$-ah? ndouriitne ,en' verdad que entiendo que no ha de k n i r fulano.cotit to. T nu npr nandererec6mFgftS- C0r"dm"d.Defpues.FdL h i , h n d e %figaipA,eAo es 'nu coromoimi: neGmSmbeir, por lo que Dios nos caRino dilates la confdsion. sa por nueitros pecado s CorhG2 tayapb, defpues ~ote+$.c .d .cospr onomIoIiar6. . brc,te.cierto, yr$d, 8 diG C w ~ n d KArbol * medici-. junt h1a.P emohone,cotenin;A ~6 chu$,Fedro,&luan irk. c&%, Ronquido, y de AhAniF 6cE 6;coteniF 6nd 6 , 10s mor ibundos ,quando fe o tii,b yo iremos fes kumta el pecho , y e 1 - C o t e & d . Tcma ya c.6 gruiiir de ios perros. che- enf2o.V.tecpde .n --mt cororoguineeng3.1,che ii32 Cotkr5.c.d.c 0.P r onomox corm0 , gruiiir fiablando. bre yherh, b.diGun&iua,vt n Yllee cororo Im%,ya eAB e< ahine cot?+%gui hoeyrna. pirando, Ac"or"or%guiquit 1.cot"c?i ndaha );.c b e , y 1-2,i, bo,roncar Burmiendo. 0- no y r k Nde cot'!& anibche2 c o r W yaguh , gruiiir a&, tu, b otro. che,corer% 10s perroi. ndqtu,b yo. C d .Ecce. c.d, co. pro- 1 Cot? Contimar.Afi?c:oi nom'ore,yti,es cierto que. t? cor? hechhca,ver v m co C o t 6 abarirri ,ciertoque fa nitichas vezts. Ah?-cot% vienp.gente. c ot4 nac 6 ab h cotzyyap6bo ihterplar yh6ng, es cierto que fe va- haziendo,y dar principio a &agente.cotenac6 cheayrediuerljs cbms. Ahkotyf hi3en verdad que he buel: cot? yquati6bo , efcriuir 01

fernbrado. Heiioj ngoro? cheremitynia,fali 10s fernbrados T e c h % r a n g a t h ycorsco& and,poi yk-yya pAcaii?,lavirtud fuele apad reser,y defaparecerfe pref.-%

0

0

0

-

.

01

01

dol>

0

01u

-7

vizr

lengua. A $e cgrehi aqe pYh -he1agui,icqar de pkaGd: oheh2,por la boa fe derra- -A6"e'cGnduG tei;.vco gu?t?ma el corafon. Cfi at%,len- n3,eAafeme haziendo la bo gua recia del que no proca aguz. PerocGmbich5,co nuncia bien.Cfi,~%!,frenillo fa ;j Frunce la lengus. Chede la lengua. Cr?p k h a .I. moc~mbichi,hizomefrunt cu"mSmbYcha, mordaqa. cir la lenga. CG pyrYr$lengua efpedita. 2 M b . Eltar detenerfe de Chec6 acubb cheiie? r e h i'. pluraI.Orocb,yacir ,Fech, caIentarfe la boca en haoch, ciipa, gerundio?quie oroic6 orochpa, aqui e h blar .I. aii5hbocGacubo. Chec6 ndek, efloy empalamos. Pes ty chach, ea cite93do de la comida ( c. de mos, dize el que fe defpide J Nachi cr?nd&-gi, delqbe ha vifitado, cup6ba

empalagado.AmG iiTcGndei cheiie? pip; ,enfadole con mis palabras. Chem%cCn&2, enfadome.AycGm%rn%LaycGp Z , pefc'ar con lombrims fin-' anpelo.Ay cbbYcabayii, ' hechar barbiquejo a1 caw1%. Ycii avbde; deslengua:" do. Cupla, griniiIos de la' lengua.Ah?mbm%eri gui' he'&@, deiparpajar hablan 3 hecG an3nSat6,tengo n~rua'gruefh, 'no efpedita. Checfib6 ,czrkar de -* n -c,-Jor.AcGbonQi .l.,anecu mDg!;facar la 16gua.Ycumbb a n 6 6 yagdira, carlear 0

Ah?

-

$1 pasro. ChecSbo t c m :

. T,

hgar. Ambo cit, ponerlos. AmGnngG rnS:o?i coyaaromo ,dos perfonas he puefto aguardar la chacara.M$ cot ab& arocG ,cheyrfin3dos perfonas he d e x d , do en mi compahia. YrfindYdra arocii a t i , detuue10s quatro dias. OriTrexocii yrundi' &a, detuuonos quatro dias.V.sub6. * Cd. r. trago. Ambocii: tragarlo. Mocol note ambocii p do: tragos beui, o dos bocados comi. Ambocfirugh, di vn buentrago. ArnbocG yacatii, trague lo que bafta. Ayt'iqtikG, forber,ca.cya. Pete? a i i g t e nn

A

-JI

1 u

SytYquYcfi , vn fob traeo forui. AytYau'ich quYcii ygdibo , k&Io a tragos. Mbac tYquYcii, cofaforbible. CheruguY tYquYcuh6x-a opYp'e chererecb, elcpe beue mi hngre meriene en fi. Cheru@ mbae tYqui'ccGhabcti,mi faangrz es verdadera beuida.Tilp%,gqyYornbocii uc&h3ndibe , Dios nos d i a beuer fu fangre. Ambod poc% pots?, de quando en quando echovn traguillo. @ - c&. El medi'o entre1 eftremos. Pecu6pe ,en el medio del camjno,$e la dif tancia d21. ChetGi,mi cintura y.o,Checiihpuc ii,t a lle largo. NachecGipucubeiZ chequYrhhrnS, no tengo ta 2 Zle largo de gordo.ChecG6 at%$ talk corto.Ycbi aiiG tr"'Mr5,hazer muefca al pdlo para derribnrlo. Checiiipirii, efloy desbarrigado.Cuii,en la cintura.Cu6 '1 cuanaJa,ceiiidor, cingulo, pretina.AhkhocG6 yGa!$ cehirfe kt cintura.Cua ma-' r&d!sa, Faja.Ay~u~mGm-

.

AyecuA momb?,fdxarG.ce

birfe. Ayechicog, qonerfe 10s brrtsos-en fa cintura. Ocuhbo ayc6 Ype , d-ime or la cintura el rio.ASm eocui guitec6bo ando e l agua a la cintura. Nache iie"ear2ngatti cuai nuncd yo hablo mal. Nacherec6 rn5r2ngatG cud, foy bueno iiipre.Cherec6m8r5ngatB C U amspa6 ~ eifo fiiern ii yo fuera malo.Clierec6mS r%ngat&CU& cui guiaec6bo,a las vezes foy ruin.Na 6Cmboeco m3rZnga.tucGay. guitedbo,foy perfeuerant e en i'er bueno.Ycuh pi& bae,dcsbarrigado. ASmbocu apirG ,eit oy desbarri{

gado.

C%.

Cab$ de piedrd

menuda, chinas. Y t a c h d;'b;l,cafiajal. Ytacu"Si,chi-

na.Pind&ytac%,lapiedr+' o plomada de anSueIo. C a d . c.d. cu$ cinturh; v.haf&', paffar, hablar adcy fefios hazer la coia a1 reues,errar.AmGnguet&CU& & .I. afieF c w $ 6 ychup&; Lab12 hera de propoiito, b~~l'".l.aych~quh,ceEbirfe. AynGpt cua@ ,di el gdpe 41

C C 2.

TESQRO En Ijago,&dondeno IcrauiL de dar. Ayerure c u i ~ i , p ; @ ~ Bif vna COGpix otra. C Gyurucua5ii ychupc',embiele a dezir vno por otro. Che-

y.e.v.y.eftar de plural, o r 0 abi,-yacu'sC pecu'&, ocul bi.bo.hiri. haba. Petu $ i y ? e f L i i s ? nddcubei eftan; . '

'LA

*

-

fio cheii?hGmbcu 1x1; uain3 ,mouimne el krn-mn a confeeffu-me.Oiiee am%pYp t ,n a c h e d n g iie 1 em: 6 guembiapci cat&pip&chemsngiii:, no. me mouieran fils palabras pero mouiome Tu buen exemplo.OcC6. cui che ra$,remitefe ya la. enfermedad. Ndacheil cherugu'i'r3m+AIoy,con mi r e gla dize la muser.Ndacue^a guitGpa no me meneo di--ze el eafermo.AmZngC6 y-$%mn , nflsxar la cuerda.. Adhgi% cherec6'aicuta,ya trato de dexar mi mal&vida,OcGi cher-iiy,an dmfeme 10s dientcs. ChesGi ndoy potLiri cherafY, 90 me desa mznear la en-. fermed-td. N:lociE;1 diemh e r &$? no fe reinite mi enferm:d,rd. C h x a c a e u . hr'tpe arnS3pk ~cm+lbo-< Erira-cXb', y n e l e la v o h n tad con afiucias. 2 cB?. r. Pwterito loque fue :-orrefporde a, Colamen. te.M'xe cu6,coGque fue. Mb2e c t i e r h i a) Fo,ya ' es ego viejo.ChectierYma,yo A

~n

bo d i e r?ni5 ya me he he'cho vJejo de r o p , G cofa feniejmfe, Ndti c.ii?:ml;ocfic ring?, aun no E i ha enue jec ido.Ndac hec her i > aun no foy viejo o ;?ntiguo. Ndicfieri y r v d , es frefca la h u e h . Ndiciieri 1xc6 ha$icra,el-raAro del lcgar

tuuele rnuch'o tiemro conmigo.. 81s,6I;ocu6 yocu2, fue mucIias vezes. OheT msrn be G y ocu t .yocu6,c0.i fiefhfe a niecudo.Ycu6 cat; chemba; aubk , aun me ha quedado algo. NamEnguei ab6 YyncaboJ no dex& hombre,que todos 10s ma-' ti. Nmhccwe1 uc6 ab6 a, todos 10s hize matar. NaI

-

I

cherzcapa, todo ik l e v a en pn!abris,yno me Laze mal-

Yfi?rns? rsn$eraii"d fia hizo mns que enojarfe. Y: r n ~ m b e Gchera $6 ,no hui uo mas que dezirlo. c&J. Tiempo pafladcr' fin cctrtidumbre,Cikh; catt,tiempoba Cbehi! c6-tii mucho ha. C k h e catu2.l; diehe?.l.ciiehcpi"rY. I.cfieh% cerz poco t iempo ha ,cod m o quatro dias,&c. Cache te< aver dererninadarnenre. CkheteParaymoyrr?ndYhiba chebah?haguCra a y r hizo quatro dias que llep2.C Gehetei' rengndk,' antes de rrryrer.Ckhete?rev n n nzndi pytunarn8, anteno-" che.Ckh2 tek mbYrY,poco tiempo ha. Nacheh&gu$rlr rG$i ;E aip6 ,rn es eifo de aver aca. Cii.he!-&ay&,12 ha dia s que v ine .Citeh et eyb%2yc6 qui ? ,defAc ayer eftoy aqtii.Ckh&e$i ayfir muy poco im que vine.Cik he-

,

I'ESORO-,DE L A Caipt. CalnbaFo de pico largo,como cuchara, en compoficion recibe(re)che recuipi, mi cuchara. che pocuipi percgayar 6 JIme2ng9, dile lo que cogi con vna mnno.AhFm%ppocuipk, aparar con las manos. ?byracuip&, cuchara de pa1a Ambo cui@ YbYr 6 hazer. cuchara de palo. W r i cuipe m!rGcucharade palo pe quelia. Ah?mbopocuiFh Yrn%ng% , dar rrlmopda. Nderecuipb ap; api'ri ebocolcotY; d'a de d . 0 ~en d m .cucharadas a 10s de a h . ~uztod.Poluo rnuy menudo. checuit8 chetYb$e n n chemanoramo~kme de bo1 uer en muy menudo poluo en la fipultura. Ycuit%,eft i hecho poluo. Am"oguitod,hazer poluo. czryi. Muger. Vide CU* nr A

nx.

CZX~;Cyli.

TG.

num.2.y.A.coger. yapep6 cGm%.I. vaFe26 aFcch?& time hollin.AmG apecGm% no ymoi'na poner a1 humo. Ndei oipecGm%rSnSP,aun 0

e

Paxaro.

~ G r n t i .Holliii. c.d.

,

,

,

-

no era curado del humo, y n o tiene hollin. YyapecGrn"a'Ym2 cher6ga quieeuit2h2, ya ha m u c h tiernPo qt'e efioy por aca. Ambo apechiE mbot4 cherbga, quieguitkna , quiero eitar aqui mucho tiempo. . C6m5mSi.Hilo para pefcar mo jarillas fin anSuelo. C6tdmZi api'qui'pcP , Gu anSuelo pefio. ~ i b k i n d i FrifoIes. . c(El m h d 6 apafog,frifoles nm lidos. CGm"andiaraquy&B redondos. cz?m%ndhfepe- ' r'r.l.choperi, frifoles de razim~s.cr"lm~ndLcha~Iudiguelos. cGm%ndi guatii, frifoles grandes. CfimSnda. guar !ichai=,fPrdigueIos.cr?m h d 5 hope aG antes de granar.cfimkdi hop6 pucG,pequehos.cGrn9ndB Y G .&de arbolillos. cfim"and6 yui y fi,amarillos. cfimZndii -mandubi, otra efpecie. cGm%ndim f n ~ c h i c o s . c i i m ~ ~ d i mim%,cocidos. cfim5nd i hopequy ,quando eit'axl verdes.cGrnbclii py"t5,veg mejos.cfim%ndiroi',albet.jas.- C%&d6 taperib&,

,

-

frai: -

frailtlercos Zargui!.Ios. cr?mhd5 t'l'ba, frifolar. citmlnaa uI, la matta. Ay poo ' I

CunGrr,i c W w r i , m d a cho preff o. CiIm&&.Ati) effe&tu,bor-

boton,ocurnbeg, verue mu tfirn3ndi , cager Friioles. A p c i cttm$ndi, defcafia- cho, ~ ~ ~ " o c f t s nhazer ki~ q rarlos. cu"m$zndAoyoaci'ig, ~~rua.YurGcfirnSeS,ruido eAkn 10s frirolcs enreda- del que corne fin muelas, 0 40s. c Zrnhd%rrt!ri: ii?h?n habla afii ccmo el "rviejo. n u gatir i%b?a b i yii36ny: acu icumnbig Orn%p%~~Igade mucha gente. cilmandi ra vn bcrrbollon m e $ la tagfien5, frifolos pintados. canoa. Oct?mbeg porari, cfirnhdri t o b i frifoles de yerue mucho. Temfmgaanrazimos. He$& cSr~;%n- gai ocarnbegri peit'i aydi, frihles virolentos que bi e!$%irnS, yeruen mucho fe hnn criado m d 10s halos penfamientos,fi: ~ i i ~ ~ C " ~ ~ . c . d . c G . I e n ~nou re a . deshechan ~~ prdlo. a?,efparcida, rncntira.. Che cGmbi.g.c.d.cfl.1engua.y cumba^r,foymenrirofo. A- (y> diminutiuo eftar mumG.nSai , fiicarle menti- chos con mormollo,coG;, *TOTO. Cumbd a& ,aip6,eEo animales, &c, OrocGmblcs mentira. Nicherumbr4 getei , eitamos haziendo hechti;;ari, no miento c n r d o confufo.Ta$'i ocfirndezir que Io he viito. NA- big oquiipa,andm'l ifta s 13s checumbai,vmrind~~ari,no hormigas , comc, quando miento en dezir que lo ha fes deshazen 10s hormiguc hurtado.Nlchccii~;nl>a^i yya ros. Amocfmbig mbd,hap ~ h i b ria ,no miento ende- ztr 3 las gentes que fe aper zir que el io hizo. Nachc- &ban anden lifios P i r i cumbat haYhubari,no m i a -~ctzrnbigoquipa bulk el t o en dezir que le amo. petklo envn lugar. . ~ i b b n r iAo,ipcqueiiito, . ~Gnzbiri.LO mifmo qui ucquema mucho,fuelcnlo cfi mi;rcy aiSi I h m m 2.1 OG l a i r a ios que-[imprefios. go hormiguera ,lengun pc?

c*

)

.

)

Dd z

gue--

niiio. Curu"ml-u~fiI:bba; CzmB6. Ret or t ic ijad6,r e moctdad. 0cut:Gn;bu~iire co u r i ml-ahthat-cy, c 1 que buelqenr ofcado.AScciind5 clhdb p i a t 5 \ 3 0 ,andar no Ilega a la moccdssJ:.~cu dmdo bueltas. OiiFciiodii nGmbu,cii r e d rSrgGipru cGnd4 mboiprokafe la cu c a t i hareyma, el qr?eGO g30 lebra. OfiociIndaib ndat ii ZQ d e h mcced.ad.Cr!nihl-g ~ i l a ~p,unq?r9mG,atrauieC ? gua 6 , mo 0. c v.nGm ik: 6fin dando gritos. bn niiiez. CunCmi ye@ CGn~~a~.c.d.citnd~.)r.ha nib0 cfquibo.CurjCmT t L 1.2 $, atrnueffdr ,cofi texida bae ecci, muchacho ci, prua t r :tueExla, r ebiiel t a, enr e- dencia de viejo. Ab5 cunGdadz.YcGndaf i,efli entre- mi ec6, hombre aniriado. AfiFrrnScudim F; hazer fe nitegida. Arcs cir'ndaf ;, entre teser ,enredar.PenccunZa. CucGmyr5rng cherec 6 da$.b,caniino de rebueltas. hip6 verb chc a m p $ caYnimbo oSmocflndqn, t i ,aunque foy muchacho, hafe reburujado el hilo. 0- tengo entendin1iento.C hen ,, raml; $6 ari"6mt.oiGcZda5i nda?h b Y 5 cqc9 cunu:ni qt14p1,andanencontran- prairie mientras foy n?u-. dofe vnos a otros. ch.?chof o h i e n t e lie de juCundel.EmpalaSan~ien- gar.CunGmi ocun&ni'guat0.V.cfi.n. t rerake tec6 ni%+ytu rehe oyepoquzdne , 10s muC~~~mbzi~d.c.d.cunr?,ticrno, )'P,U"$U largo, M O f O , chachos defile fu 'niiiez fe mocedad.C hecr:nGsni;ucu, han de acofiumbrar ala vir foy m q o , y mi mocedad. tud. N d e cunr'imbuSG yay.0.C U&:II~LI su e i. I. om% be6 nde 2nSaipirh n6 ,ded.irymbai: .I. hernbirec6~- mas de fer moso eres bembii ,moso fdtero. CU11x0. nr?ml;u:6 tuyabae eco,moCwGrnd. Muchacho. Vi -50 viejo. CunGm!zupi,rno cGnurnbucG. n pelo,cusCitn?i,muc hack 0, ~ u n u u .Cariiio,ternura, re--

qnehi

--

0

0

0 ,

~

. I

r2

0

GK4RANL

=07

ni-

TESO'RO DE LA nicai-io,eitc vitiino es muy desIioneilo.Cuil3:nbota~~~ b.t.l.cuii3 potahASa .1. cuCH reh2 poropotnhib't defeo ic a r ii a 1. C ti riZmbu c ir mo a. CuXIrn'xrcG temynguat r r q a de i'eruicio. CuiizmbucG nG:ne? .I. mendare?, folk r a. e uh%ym";mbi'r e?, e!t:ril. CuhS m?!nef.I.ym$ n 7m bit i,folt era,C U S rn't:n dnrira,cakda. cub? iiarg, muger braua.cuh5 oii?ni% ' poh2ngYhbae ,ornembYpotareym"amG,muger que tonih beuedifopara abortar. Om'SmbYguYcpe oiucabie, niugcr ue mat&en el vier1 t r c a lii ijo.CuGpYtuCie~. ma,andariega., curis recopoci!Y.l.cuna rec6 zngai@.. 1.cun S uguK 1. t uguY poch I. 1. cuii%omiiiey , mbaepochY rcno? n3, muger con fu re- I gla Myfie? chererec6. 1, chrruguY?enyco .I. Naii?r%@ yc6 guit?nZ eitoy con la reg13 dize la muger. CaG' rehi! ayc6.I.cuG are c6,pecar con rnuger.Cuii?i rchk nfiCmonibotii, dcfzar rmgeres. ~ t i i i i ire116 opi6 rerecohqe+l5 .i, ciii"9 re- 2

,

,

x

.

)

he 5"emSiingaai rercqvareym3.I. c u b rehe oyesaerecoymbae .l. cuna -cv rehir - api: FBbYreF hombre honefio. C tin%reh i por opotz.b6pe, luxuriofamente. CufZ reh i tequare~~S.l.cu~~aagul Seguah'?hira, c a b . CU& U F yaupie? ~ h i ra, recatad 0 en mirar mugeres. CCii %buck Mop. V id. CU@.

~ % 3 t & c. d. cG, lengur yy d .abierta,it2,tierna.y.y. ..

diminutiuo,muchacha. cuf i a t a s m o p cunatal" m?iG muchachica. ~fip%. Hilo como ani p e l 0 con que pefian. CGpa&pYp6 apiquYpo9, pefcar con eAe hilo. ~upa'ba;Lugar'de pIura1 V.cu.b.eftar,n.z. Czipc.Alli lexos. c 6-pc; niuy lexos. Cupe tequiiba, aufencia.c bpe tequAra,aufcnte. ciipe ah6, allh voy lexos. cGpc bin?, alli era lexos. cup&i,alli apartado. cGpe chereqba giiepe &e@, allA donde tfluue lo dexi. ~q;. E1 esnbes lo de atras,

%as. Checuph, mis efppal-

tratas ccn Ifanem, rii verdas.p.o.che atucupCl,misef dad.Aycupe6 ymboguaita, paldas. che atucupkpe arecortar por el otro lado del palo, For donde no eflaua c6,tensolo en las efpalctas. chep6 cupi,lo opuefio a la empecado a ccrtar. Aycu,z u I trcnchar elarpalma de ia mano. &pi' pifo1bira, cupi, el empeine del pie. bo1 por dcnde eRaua emO~~upt!,la d a t a de la ca- p e p d o a cortar. fa. A mboy ocupi cupb, po- I Ctlpkbo.c.d.cup6 .num. t ner vnos en opoGcion de 9 bo. pur las efpaldas ,b otros mIis efpaldas. chepor de tras. Ovociipi cuptbo hin! ,eftnr de efpalcupipe,enmis efpaldas.che CU&X che ana,:&, en mi au das vnos contra otros.Gui fencia murmur0 de mi. 0- &tab0 ocupibo ayc6,anyocupi cot? oyogterahii, dar izia atras de efpalv.mvnos tras otros.Aycudas. 'pep%,labrar con apela, 6 2 C2@7d. c. d, cnp6,efpaIhacha Iacanoa, b rabla p r das y la particu1a.og.n. I . de tras. Aycupi mGng, enquitar, apartar. Aycupeb6 Zrudar, obrear por de fue- guitiibo ,verigo Gnque me ra. Aycupt mbophg i'byd- vean p r de tras dellos, reytYca,curtar el arbol p r Ckcupeb6 pnfo p r de - .detras de loquc fe ha cor- was de mi. tad0 y&dtl.AYbYrhcupkh&, Ctlpeog.c.d.cup4, trafera, cortar por de tras a1pa10 og ,quitar, yr por de tras, para t rcbonchar 50. Ambocu- mur niurar en atifencia.c he ~6 caty wte,cortar ladean cup&og,pafoporde tras $e doe1arbol.Ndecuphi ch6 mi. Aycupeog guitGbo,vi%e yepi chererech!m,fiem- ne por de tras fin que me -pre me tratas con do& viefiin.Checwpe6g ymgmces.NdecupCai, tienes do- begfiatlo, dio otro parecer -bleces y y e s mcntirdio. contra el mio, ocn mi auNdecupcai thebe, no me -&nciadizeotra coSa. Ay-

,

Ta

,

.^

cum-

TESORO DE LA

*

Alcupeog sherec6 m9 r?tnabanSuzra, huir la ocaCQS.

i"O9.

C U ~ ~ r n % gc.. d. cupi, cr embes Vmkg vntar por eticim,t,brear,&s. V.cti~i. num.2. C~pY.Pierna. ChecupY, mi pierna la parae cerca Gel robil!o.)r.o. CupYhSng, pierna tuerra.Ctip?qul Grl'; garganta del pie. AycupYb.'ing, doblarle la pierns para derribarlo. Osupibo arnai' Iblraacisc cufelo C

b

U

.

f r q a r Iaspiernas; A p p Y ~ r c Y cogerIo , For las pier'. nas .A ~ C U qFu~i p n e r trabas en las piernas. AyecupY eyAq-9 ccmonearfe ,y coxobear el cabello. An;tacuytqila .I. aycqE2 YCU- ' pY,atarle ]as piernas, Jr F6iier gril!os c pigue!a?.da:8 C U ~ .I. ~ ZCX - C ~ Q ~ycuyi Sri i t i ~ $ M ~ . 1 . , 2 y t a C U ~ ~mcl"; @! ponrrle grillos;Ambci yra cupi~%',,quitarle 10s grillos. YtacupY; %,grilles. Abacwpi'puctbae , hombre de Saneas 1;trps. Cupi:cSatz cahilla. Checupi' nr' poab tdL ei cX2r&, tcngo 10s huefibs torcidos ICcanfincio.Che rnScLipfiiFp%checaneg,tie- Ib neiiie quebrantados 10s hueffos el canfanciQ. AyecupYeyaey%guiathbo, 1 rfe contoneando andando. Capii. Hsrrniga ,que fe cria en la madera. Ycupyi yet: e€& podrida labata;

ta.

,

C~ra'.PuIIas a podar t r i f k ,dar ccrdeie j0.c hea i i > me xcha pulLts me <ponerrcmbrez, d i corciele10. y. u. A ycurh porrgole nom-

cur& arb, pcguek la Iepra.

@t$o, preitnmentc. sef ayhne preAa vendr;.

,

I .

CN&. b. I,%wwbi, DimicurEtei5 tte ereh6 rae, que fiutiuo, pedapelos, talonp r e h has ido, eurl“te?mbY drones. Yt icumbi,picdras rY,algo prefio.curite8mbY pequebas, cafcajo. Yt icutYah6, algopoco haque fe rlll ,las piedras que ponen . fue. curhe?‘rnb?rY a y b e , ckbaxo de las’ollas 6 also me tardark enienir. bodcqtxs de barro que hac\irGe?i%te, muy prefto. .Zen para efio. Y t &ctirubiCurite? hSte ayc6ne yn tY,cdiijal. Ayctrtlbkh6g; pocono mas iftars. Curl- -deshazemolondrones.HUE yacurii efa la harim ccn te?%teque eyc6,mira que ioc~cqucs. acurir te- , noefies mas que vn poco. Amb6curi’teC’ cherembia- rron de tierre. Y i icurii cu , muchos top6,acabar la obra. CurAef rG ?bYc k , ~ay et&nd6y yip6 rimg t3m% londrones de tierra.Amb6 ch&gapYhY,mientras mas acurli, hazer terrones topreftolo hizieres mc Olga- londrones.OroiiFm%ac% gur ir oroYrag +a, pa G.mos ri. curd:i.ogzrd. De fas gaa nado cl rio y iolas LueG -Itinas lluecas.Ocur6 cur& tras cebqas precian fue1,ochrir cGr6 vrugua$h,cl- ra del agua. Y%ic9ngn!G chLo,vienen mucho5,quan ‘ tB Ilueca la gallino ,I. ociido no fi vt,mas que las cark ‘r‘ Card’.b. Sarna., roha, vi- befas.YiGc”a’guru 1 &paruelas. Curhpirk, cdtpas rccenfe las piedras6 quando de farna.Curubai,mala Car- baxa el rio. Ynacangwrh if. na,b lepra. Curubai porapegpndan 10s p t o s Cola la rahLra .I. ycurhb6 .I.curucabesa de fuer+ bl’b6, Grnofo curu!>M, Cut.ubrcbdg, Deshazer to- . . lcpr: con coAras. AiCmlondrcnes.V .cur6 z boa14,me hago Ieprofo, CKPGC~%’,Ronchx .CheQ farnoib.ArnboyO hece cu curkhr tqgo rcfrcha,

z

,

w

,

,

on

,

.

,

Ee2

Che-

LENGYA GYARANI.

... .

A

.

I?X

NofSndbgi hccd pochY,

iiempre ha fida bellaco. Nos%nndbri hec6 mzrgngadk fiernp& ha Gdo bueno, O f h i 6 catir ab&zt%rns, eft&alga apartado el pueb10. Cai c2nd6 $hdoS, monte lar@ con p e d a p de campo. NifSm?nd&bi, no tiene afiidero , no ay por donde ik IC eche lacuer da ,dizenfs af muy gordo, que no time por donde atarle.Mbric5 aplfSmLCoh yunda,Yyapig:trnZ *piah: , atar c m coyunda, f?;i6 p h o !ngbbae,&fxr rapado. h.

6-l

CabcrpJ

.!. cabaypd, ojos

or mucho tiernpoi Yf6 !e$6b6 aybi eti?catl^rrh3 herecope el borracho cs tc nido por infame. NoYrnF4 m h e am% yyzbaeti: recop7 n&mboSab&'p6a& ~0;t.y cofi mas aborrecible que la borrachera. Oh'?mbofabeyp6bne T$@r&!-agB% peApYretE a%g%, ion defi echndos de coniunion 10s borrachas Ndiv$bi kc; TGpE rira .I. ndibybi n t w Twpa ra h$g89m%,no fm dignos de la comunion, 'YFabeYp6bae yyaip; .I.herecoayp?.l.ymboyaru i, fim ekcarnecidos 10s !orrap chos,pberb. V. TeF i,ojos,

Cahdos,embr'iaguez. Che sabe';r?a,foy borracho. Ya,bei-'p&ac ,el que fe emLrracha. p b e + a ! ~ - a , t m rracho. fabeYF6 yaracaEYh e .I. arSnCk ynib,i-e borracho fin fentido.AfabeYpb,yo me etnborracho.bo. ~~~a.AFal>e~p6FSP,pa~o~eme la borrachera. A gabeir- roYc51, paffokme el fria. fabe$O$i paifofe la bo. y6r$t%,eitoymedio borrarrachera. Checzne%* @, cho,Amboiabei'; 6,embarrachar a otro. Alienis $3.- paflok cl canfancio. Am;bey16 arP efiar borracho $ii quars&e > e8cnder al-

,

,

I

,

60

.

,

GVARANL rril, como quando lo laUrn.

CStihbk. Ojos deshoneir

toi.Vid.He.num.6. ,, c?indog. Soltark la cwrda:V,$b, &g. -Efp&&do. V,T.Qb6,'roAro. .tapatti. Fappatos. &yap6 Fapath ,I, aiapatu ap6, hago tapatos. cppatii pipitcra, hela de ppato. sapatt a p o h h , zapatero, sapatu apaWb, infirurnento de hazer zapatos.li?att mba bKb"hiba ,,hilo con $:e fe cde.capntu cutuciba,alea na. TayacG r a g k capatu recybgh iba,cerdasdcppat il appt$h$ba, correa, $ a p t & . pY.Yt6 yaap'i,zapato dedos Euelas.Fapath pipltc Pete$' de vna hela, Yy+e 4bY riingi,viras.pyatii.-pYcu~6 on/ empella. gapatii p u x , tnlanes,qapitii PyaP?, la punt a del zapaao.ppanu pZ4c i d , la cintnra del zapat% ChepYcupi oti; chetapath, aprietame el empeyneXFj" dj&yfiibyi? baxas de .ta* L

Y

G

L

U

9

Iizadiro.AprZrZ, nyo*! des*r Eizo.mo".hara. Natp1-arangy no refualo o desltizs. 4;2pd. } . Arn%tp%r% ,lleuar dedizando, iFbYra rn%$rh2g&capucd. Voz,grito, reci- . ba,tro$os de palo, que PObe ( re ) Cheretppuca^r,he- nen debaxo de lo que uieF"pucai,gueEapp"c"l, q a p ren arraftrar.$MndY. .sa&!,yo grito.ta,tara. Ass- rgndit'ba .I. &r%ngY, lugtr pLrc.4 sorb&,enronqwecer- donde efcin-los paios pot fe d: gritar. Agapieaf PO- donde fie desliza, y Ita parte rar6,gritar muchas vezes, del rio donde ay arbolillos A$apucalher@na , 5ritar que con la corriente fe dollamando. VruSuaSu $ablegan.Angaipabiy8ra ocya puca?,canto del gallo.S.Pe r2rZngetel angaipabari,def' dra vruguash ~ P U C ~ $i' J lizark en pecados e1 pecar%nE oquira sui opua am? dor. ii?inboibo TCpS up& , aI . - crsrecb. Confideracion. primer canto del gallo fe Vid.Tec6. 1eu:tntnua S. Pedro a ora'r. Aiiaii2-Sppue.itf up6 yaye C. mte E. ap+pYn'ne .l.nand& yerip?pnboti'ne, Ia.mos-de ce- I y .1. the. Particub de fuo rrar 10s oydos a las v w e s two, negttiua. Vide. Che. del derlionio. Heppuehy num.3 yt. Si. Tea afsi otorgado, iiiim~Iioiich&e , cogionic {ea enorabuena. $bquer&.l. In voz en el campo. Peru go..g:ipuchyo!ien~b,Pedro cequerei .1. ci, iolo ,bien empleado e3 .en buem y . oqt $1 e c o p w z . . mda parte complaciendo- ca:arni.Olu!do. 3 Cede loque re haze, odize, . &ai. Iueso. 3 V.Tep. o deteitandolo.(,'e que re.6, @rZi.EiePualadero,dei: muy bienhecho eiti. Keg.

' 3 . fapYnZ2 3 cdpir2, 3 V.Te$.* $zpk.

4

,

.

que

T E S O R Q DE L A 1:. rito de bcuer aw.~,~heca.. ri:k,apetito de'beucr vino. Checaruci , tengi, apetito d? comer.Chembiequaabi ce, tengo apetito de fiber. Ch&?rnboete ch, tengo apetite de foberuia. Cheresob6 mzporombucuch, ape tito de viuir mucho. Cheporoyuch ci: t e a tii,tengo coitumbre dema tar.V.uhe3. 5 Ci. Por poco.Cheyucac i , por poco me mata. Am"an"ort,por poco rne mile ro. Cher:iubaci b i G , por poco me c o ~ e . ~ e b o .l.i bebod. Lombriz. Che ceboi , tengo lombriccs. y.0. a las demas dizen tambien heboi. Mb.ir&,yar i cher6. Ceboi. Cebolla, romanFeado ,ceboi t? ,blancas, &oi qu'i t?ba,cebollino. , Cet. Contonearfe andan do,y eitar fentado, rellanao a do. AhFmmboce6 guitena, eltoy rell,zhado,fentada$o. Ereh'?mboce&e?n5 iiandG, & i s rellanado. ErefiPmbo o n -n c h e i c i m riawdG,yacAhsflo xo, rellanado.Aii~nibocei-

'4

gui guatiibo,andome c6tG neando.Arn"on2mboceizF , gole andar entonado. Onee mbocei c i ,amigo deandar afsi. G m . VGn algunos tofiendo iimu1,comofolemos tofer, para hazer boiuer el roitro, y guiiiarie, el que entiendeeita-cifra dize: ap? titpe ayB ,como fi disera, ya eftoy en el cafo .l. hi ye!, condecendiendo ,que ya le ha cntendido. CZnyepC. Efcaparfe. V. cZ.num.3. Cequcrca'. Sea afii en*. rabuena.V.ce.n.z Cer? Aduerbio POCO. Cerybel'; a1 punto, de ahi a -vn poquito. C e r g ,vn POquito. Am% cerf!, dile vn poquitico. Eh2"ar"d cer?, agunrda vn pocpito. CerytYm?$por poco. Cer$"ao guicaita rak ,por poco me quemo. AmboGc2rl"; apartelo aca vn poco.A$rY cerFychugu3,aparteme vn PO co d21. EyeyPi cer%apartat e vn poco, ceribeG vn POCO mas. CerFcerTopi 0guerahi,poco a poco lo ha

.,

lle-

'

LENGYA'

I

r4

lleuadb ,todo. Cer? cerf& dre. YchYynibae,el cpe T.O chemgpfn? chererechbo, tiene madre. ChecY chempoquito a poco mefue: engn boihagherabk defde que fiando. Ari"a'nglnaguep- mi madre me pario. n n u Cheiahhpe riigbaf-ace arnbpi Ci'r'rSrnZ arec6 T u p a f ~9 tenpc, cerrceri- h6te ace om:nr, go a 13 Virgen por mi i'vfa-. pin[, el demonis no enga-' dre. CheFY mZn2 , mi paha de repente , fino poco a . draftro.Cambf rehebi & poco. Ndevcerc ~;CO fal- h? aip6 chetY agui ego fa-' ta. Ndey cer?ara rangZ,po q u i de 10s pechos de mi co fafta para apochecer ,o Madre. $ e7 rapich6 chi, nmanecer .Ndcv cerpoyi'bo efioy defamparadopo tenra"ng5:$ poco filtnparam- - go aquienarrimarme.Che cerfe. Cerf cer?chemno0) ' xyqu?'pYi, mi tia hermann hab3nguSr-a , efiuuc cerca menor de mi madre. Che de morir. Cery cer?che~Ti'qu?,la hermana feegunyuchbo por poco me ma-, da de mi madre. OCYoc'i ?a:Cerf'avcti cheangaipk ari a& oyerobll, cada vno ba g6 i,eftuue ;z pique de pe tiene la confianp en& maCW. Tat6 rehEocYbae c6rT dre.l.aue de tuyo. Nderooca;tabin% el que fe llega rY ychY ,es frafi ,quando fe much0 a1 hego e f l i a pi- complacen de algunacofa q u e de quemarfe. EGmo"- que la delian. Ci'ey, dizen ceri em6 angaipa reh(t, no a la raiz pequeiiita de la t e pongas a peligro de pe- qual viene a proceder raiz car. 'grande,bbrotar.Ye tYfY ey, p ante 1. pedacillo de raiz de batata ij quedb fuera de Tu princi. $ Madre naturaI,y raiz pio.Mandiog cYey,pFdacide procede la cofa. llo de raiz que quedo en la Chef;, mi madre 9 Y es mi 'tierra quando arrancaron madye,y tigo madre,ychY, -la mandioca. Tata &e?, o$ P;ldcheci'i,,no tengo ma centellas de fuego , V I

A

'

U

I

rf

2

?re

c;ue a-

-

T E S O R O DE L A - . qucdaron conferuadas en 5; , Ilegado juntmente: z

?

la ceni za. Ndey o$Ycar%@ aun 110 CY. Para diitributiuo.Pe Ilcga, Ayaci ragile rupi y- teS si' oguerahri ,cada vno p6ra ofYrai!llegark el ceTll&b vno. Pete? te? $7 0- to a1medio!YpY& poch'ir%-. guerec6 cada vno tiene mS,nda$gi hece, porfu vno. MbohapY ci)terem%, mala condicion no me llediia cada vno tres. Ore%- goa il.Aro$Yt;lpe acercar bo"@',-iantos como fomos fe a1pueblo. ErotY nggtte. flieron. CoSb2 gi' cherai, hey&bo,acercarlo,y dexarcomo eflos es mi hijo corn- lo al€i.Taba$kiiba,el pueparando dos del tanlano de blo que firue de ekala para; ~,hijo.lil.~E~n~ndero6,ca, otros.Tac$cih sui ayeby,, da vno de nofotros fomos defde.qerca del pueblo me tierra. Mbohapi.' $Y,de tres bohxi.Ts$cabIme aic6 W, entres,o muchos tres.Dcya eitaun yo cerquita. fuerte,que firue para difiin del,pueblo, CYc'cdpe tercguir partes. Peteyc'i; vno a mZ2 I dalo a1 'primer0 que parte,ovna pluralidrd.Mo topares en el arrabal del ~"oci',dos fingu!ares, 6 dos pueblo.AbA ndecYcabf py-. pluralidades,vt,dos,y dos, p6ghterern"e', dalo a1 Inquatro ,y quatro. Mboha- dio mas cercano ati.Angzi n pYcYj tres Gngulares a par- piba pi'pk q u i b a e ;marete, o tres pluralidades dic- tH5Yabfme oyc6, el 6 duertintas.Y rihd?cY,quatro fin me en pecado,eit'a muy cer gulares,i, pluralidades diir ca del infierno. 051"Ym% tintas .Cincoci',cinco Gngu Ara cheh6 h5$5ma-, acerlares,b pluralidades diflrin- cafe el dia de mi partida, tas. Arai%b%yas'isY cat6 ii3nCY. Lkgar , pcgar, junta dereg up6 cada dia nos a3 de h s coCis.Qci'heci,lfe- cercamos a la muerte, 0-. gueine a 21 pegtieme a ?I. c7eibai 10s que fe han peAmbocY,bazer Ilegar. Aro gado de fuyo. C 6 og ;bat& I

I

0

pn

&e;

cafi, Tcm? rn;;313g pochil $cab& pepYi,vueitro corxpn es puzrto demalos penfimientos. Q&Y cat& chec$ne%, eAoy molido, vieneme vn canfancio fobre otm. Ambo$'$ cat& cherembiap6 voy continumb mi obra. O W c a t &mby6 sb3h"e'g ,hah lle%ado ya vnos tras otros. AmbdyW$'i,hazerle que 1Iegw ali&elo.Chep;i?bYc?, llego con 10s F i C S a1 helo. ICheaorembk fiY$iJ, la oriIla de mi r opa I lega a1 he-

hz& pa's para flcchas f

las fabraum a modo de barretas .c$qcd$arretacon punta. YtqY .I. $pi, azadon, CYanga'. Madraitra madrina. Chet$mg&, mi madrafira,&c. C heSYangAx$m$arec4, tengola por mi madrina,&c: AiSrnScYanSapot6 heci ,quierda por mi madrina. - c%L. Frente, CSbapG frente faltada.C?baguaci, frente ancha. Ciba mi;?, frente pequefia. CYE - n"3L1. cYbapircZ .1. cYb6 n wy -n y q lo. fy. Lifo;desIizadem,lu- frente arrugada. Aye$b& zio. Yq?, era resbalofo. haCIah'?inbocYbaii?a $ir ru Y chy. idem, Q. reciproco. gzr la frenteX7bL czpgpeAmboebi2y.1-amboebichy lada c a l m AGmboc3ba llfeuailoarraitrxndo. A S - c3p$hazerfe caluo. CabacYmb6 guic?ny&pibo,el- YU cYbatf; cauallo fronti-. c a p a r ~ , d ~ s I i z a r i i . A m ~no. ~~ alifar. A;lSp?'@' atifar la &hi* Paxaro pardo coi fuperficie, Atnos? quYc6, nocido, acicalar el cuchillo, Ymoc Y d . c, d. c$, madre, i, cym&ra acicalado, alifa- princ~pio,y,c~e,i'uturo.EI do. Ygicj%qpiiI) &a fim- principio que tuue ,el fer pio&fopor dedenaro. A- que tuue,ii?mZmheG rehk iie? cyngatii dezirlo chereco cde@ui aroyekY, - . tot$0. L L 1c\iA

$

3

TESORO DE L 2 bolui a la coRumbre que Iigente. ArnbocSt, hazerlc tenia de confeffarme. C ne- temblar ,y que ka briofo, rec6 cui! c;Y cu+ fi;?mSmbcir Che orombocY1cati?ne,yo reh6ambopi'terey, he dexa os ha+ temblar y harh do la coitumbre que tenia bri0fo.C hepfyec8.l .yehi$, de confeiXtrme -1. c h e s rn"obeucheq7cue pui apci, AE'eernbiapB $cub guf ,iguitGpa, be dexado mis exercicios antiguos.Aieec6 m3rZngatGcY cuC:buitiipa. I 3, l q e ec6 inSr6ngaru cYcu6 pciguithpa ,he dexado mi z h e n rkr - antimm.Pendec6aicu2 $c'cliegiii tapepoi cat u coSte ,dexnd ya !a mala coitumbre que teneis. Nda hecoai cueqYcue irang2,aun no hadexado fix mala COG tumbre, ti;. Tia hermana de ma are, dizen 10s varones. CY iquYyla tia hermana menor de fu rnadre. $3. Papagavo. 4.i.hi'i. 'I'imblar, y tomat? por el brio corn0 rir?l.Aba cy1 catG,hombre di figente. Abac'ii ymbai, intrepido que no tiembla., y tambien dize floxorAbac3 tcg el que tiembla de nada., AcYi, yo riemblo, y foy di.I

'

calambre en 10s pies. Cheropepi ciiciii temblar 10s parpados.V.yeWi. CY m?m.

PadraRyo.Che{

padraitro. cYr7.b. Palma de que ha: zen puntas de flechas, C W . Correr , deslizar, apartar , dergranar fruta ZcYrYc Aha, azequia. A$f, dgslizarfe. bo. hira. AmboFYrY, hazer deslizar, de-. rretir metales, o coia liquida, AqYrY, yp me aparto. E$rYquie gui,apartart e d e aqui. Ndo9YrYgi che' hegiii ,no fe aparta de mi. C hemboq3-;-' lleuome r io abaxo. AmGndirrY, correr velo, abrir boliri.de cordoncs,b cofa femejar,te,o POner cordones corrediqos I de@ranar fruta. Arn8ndh-l" Ybi,traer la mano por el rz mo y defgranar la fiuta. A,y$rYquY&, berrer a Era. gos. Y$rYquYsii quY4bo &>a t-ragoslopafit, Ndiy fYrn'+3

.

,

j

CY!

I -

,

,

cYrYquW~catul, yciirubibae, no fe t r a p bien lo que rime tolondrones. 0cY:YrY$etef; fue como vn r a p deslizandofe. Pe$'rI mbu-r& a& chehegni cherh remimSmbeuayckra apartaos de mi malditos de mi padre. Ci'pe. b, Asadon. V. $7. num.5 .

gbi, pifar flnxamente de ca 6do. AW&, dar porra50s en la tierra o tapias, como para derribarlas. Ayo$(, yo$g quid P T ~ & , darle de eltocadas, o p u h ladas. Cheq6 cheqog ogopYp4 chererechbo, apufieteome,aporreome.C herob q 6 g opoapipipc diome de mogicones. Aye56giak 5. ante 0. ychupc , hobiiitY9mS yo mifmo me lafiim? enconCOCC. Sobre.V .aqoci. trandome con 21. Ayep&. Majar,moler,hazer gei, yo mifmo me laitim6. tapias, y dar yeneralmcnte AhobApYSGg , apretar e1 c6 palo, o efjpada de punta, ceito ,o cantaro para que apretar con el pufio dar PO quepa mas. A y o ~ b Y g gh, r r a p s o rempujar. Ayo- , rempujar la canoa con bo $og a n g h pYp2 majar en tadores. 'igaqochi, bota+mortero. ca. c i r a caba. dor. Cheqo chesog opopyNdiFo catuhBbi no eiti pi,echome arrempujones, bien majado.Ey6fog t M , Che56 che& porari chemuele recio. EmEnguit6 rercccbo, eituuorne dando y&o,rnuelelo haAa que fe de rempjones. Cheref 6hag? poluo.Aui$6g, moler guis6:, diome vn porraso h a r m . Aya5oSog tembiii debaxa del. ojo. CheYqueyguho comer con melin- $ p e c 6 g ,diome por 10s' dre. Ayoqog Mat%,hazer cofiados,o hinome cofiuit apias 'ibyat Stococ hba,pi113s. hc %qur 6que 5 63 rng fonesparatapias.Angu~$0 rzndubai, cuydado me din goc&ba,manode mortero. tan malas nueuas. AybYi6bYfog te?checMo 2 qog. Qiiebrarfe cuerdn, cor-

,

V

)

,

,

.

U

c

cortar. 0fog ynyrnbo,foltoie el hilo.drhp;i 0563 qitebrofe la cuerda del ar60. AmGanrl6g cheguYrapac%,qucbri la cu:rda de mi a r c ' o : ~0~~ 6 g q, u e G 5 la cuha. TYcYo&, laprocersican,i, hi era. 8~ 6 ~ oquebrarfe g , muchas vezes. Os6 o!ogi. idem. T'ic;og,baxnya el rio.Ndei tYf6:a rxng?, aun n3 baxa, A rngndbmGndogi,quebrar el hilo muchas vezes. Ayg%n"oid6;,comule 11cuer da,ca,cAra.cabn. ChernGn d6;: chere% , lleuome la muerre. Cherecobh teg om E n i6 gchecaquaii eyrns, lleuomela mucrte en agraz AmGnd6 mGndogi chehe2ngS, cortar el razonamienro,defcontinuarlo. Amgndogi cherec6 m5r5ngat0, no perkuerar en el bien, Amgad6 chersi pypk ,cortar con 10s dientes. YrnSndocaguera, cortadura. I. CQDI. ' Carne,pulpx,bePcias; meol1o.C h e r o b p i carne. hob.gyo6. Abirob, carne humma.So6 apacui, carne fi cx de FOdrkh.. cc6

quebrofe

ai,harina de carhe. c&

carnal tiempd de carne. co6 m3?hdiSa,carniceri; $06 maehdAra, carnizero.co6 mSich7,carne ailida. cot5 rni'rnG, cocida. sod ~ o 'mb'irtra Z .I. co6 g b a e , carne falada. go6 p6,taffajos chatos.pb pirfipucu ,taffajos largos. 5 ~ pucir,lomos. 6 sc6 qui'ra,came gorda,gordura, y fcbo. Emboc6 cer? chap? mbGm6, noqQites,todaIa carne a1 hueKo, dexale 31go.Chor$ ah;, fulano es . mi pariente. TGpg taYra iSandero6 oyp?cY .l. fi5ndero6 omondi .l. S n d e ro6 oriemGndi .l.'iiandero6 oguenoz 1. iiZndero6 ogud. 1.. iianderc6 or i .L.Zitade ro6 ari oyeceh .I. hlhdero6 oguerec6.1. oriFrnbi6g n8nde ro6 rehi: .I. oiGinSiG, iiSnde ro6reh6,el Hijo de Diss k Iiizo hombre. $06;LpYp!,plpa de carne. Pira rco, pulpa de pefcado. Ybi ro6,carne de fru ta. Ndalioc i "Ibi , no tiend carne In frutn. M b ~ ~ v n p i ndahooi, GO tiece el pa11 migu&a

~

_.

r

TESORO DE LA

Dios. Chet6oi nde angai-

que &_la raiz. 05orB;d=. getel cuii$, muy rota mu-

p i rechiica-,entrahablemitefiento tus vicios. Tan- ger. corotzig. Los Mtos que de@i neangaipiba ,duelete niucbo de tu3 pecados. di'el venado quando htiye, 'Ambocohi ,yh3ngaipLpa- '0la beitia maneada. Forogilerari ,hizele tener inti- tii sorotilg g u a p bI;B'h, mo dolor de ius pecados. va f&ando el venado. C hemb o F 06y che re rec6 , aibo, traeme apurado con 9. snte V. el mal t r a t a m h t o que me haze. cti. r. "Altibaxos ,tolon-' cordg. Rotura,rnTgadura, d r &nes .Che tu5 ir ,ten go tonrrancar , corromper mu- londrones. y. 0. ApipSC, ger. ABSor6g, ropa rota. tolondrones de la cabeta. A65oror65, ropa muy ro- x,bYr; ypute!G, en medio ta. A56ror6: o,uitec6bo, 'tiene el pa10 altibaxos. ando hecho pedatos,y con Y ~ u ~ f$6, i ptime muchos cama-as.Yii'G soror6ghae - dtibaxos;Ayr;hd?, quitar habladclr Amb6for63, 10s aItibaxos. AypYtepromper coiis, y corrom- r 6; ,emplanar bien la maper rnuger. Cheqoror6g dera. Ndi&Gri, eitk licherY6rSrno",vovme de ca- €0. mittas Cheri'ksoror6g. ~3% Ghupar , medicina idem. Am&dor<;;, arran- de'hechizercs. n nt Ay~$t;$,p car ,r afgar, romp,pr. ca. cn- le chupo.Fu~a~a,gerucdi~, ra. Acaapii rnSndor6g, a- s Gb3ndir2 , tGb9nd iba .POrr ancar paja. Amgndor h- ro@!Gndira, chupador de n nr dor6;,hazer pedasos.Ay6 . oficio. Aporotuba guitecb 6m%dor6;, arrancark 10s bo,ando chupando. czbellos haporibt am&cGcU". Temblar.menear;

-

- 0

'

.

.

rr

.

.

-

i~zle;5.ta?~,C kandmarY,holpzx~i0no.s.Chahi, vamo-

'

KLiSS.

~ b & . Adrniraclon. V.

p 3 ,que es lo mifnio.

. '

ch2$habIa obikurq.A i7"fna"o.. ii 3 chach?, habli, obfcw roe Chagii3. Lo mifmoqne chqurbY,dize la India. a fit hermano abfolute fin yro-

cba'rnmi. Qpy eAc paRa -.rdm:randoG,C ' ? a r hi 3ng nomhres. n, rmiga. hererec 6 io ra$aue 1 ~ h FriroIillos d Iudiai'si me tratxit C h a c i h guelos. vc6 ra+! que a i 3 pro- 2 ,~h/;i7: Apruea. Chechafc cedes tu. Chaaamirz k 3 afsi Ym%, va ef,oy arrugado dipeso cierto. Chicamiet? zs el viejo. Ychag cherc6. e8mS TCp%Zindequafti- . I . chepichai'. idem. Amg a n~ ':)i erem"dmararnG rak que - cha$arrugar.mG. hira, hitan defvergonFadamente * ba.Aycha?ri. I.aycha%g, 'ofmles aDios! deiarruqar. Chcs'ibb chzg c h i cha'.Rechinar la cofa tengo 1'; frente arrugada. * n como el infirurnento qBe OhFmo"tf;ha? yagua onaro eA'a hendido, o clefpegado, r3mg,regaiia el perroquan o la cuerda que traflea ,o do le acomete,otro iba huffauta, o cafiuto quebrado. ydo. Ochach6 chetemhby, eflh 3 CbaZ Dize fa muger roncc mi initrumento.Yyu hijo,y nfus deudos fin proruch6ch4,el hablador.A% nombres. mboyurbchach.4 ;hagome 4 ~ b 3 i .Cofa que-cuelga, hablador. OtGrnb6chkhL p e r 0 fola eAa particula no mhYL oquApa,eft'an parlan- fe vfa fino compueita con do confufknente. nsrnby, que es oreja, nsmChnchZ Cohenmarafia: b? ch% , sarcillos. Y b h da,o'arrugada. Ahcfiachg n5mbl" ch31 , colga jos de arrugas de ropa o ropa losarboles. Ytaberan3marrugada. Amkhach? a6, b?ch39,argenteria, pedrearrugar la ropa. YiiiZcha- ria.-

,

0

'

01

~

i

-

Cbb:

-1aho;~

I



.,

-I

*

C h y . Refialadizo.V;c?.

nurn.4.

/”

~,~+&j3.til.iZ;i7:G C ~ ~ O

A

Skitos del agua calient

chinh? hc6,Iiaze g q o rjtos el q u a calimte y €a herida frefca quando yerue Vide. tin:. Chipa’ .l.tipi. ? “ o m harina,y acemita.‘ , ~biyizi.Vn paxnrillo. ~

ChjYirY. Bullir, el ruido que haze la gnat, que cze d e lo que &e aifa. en el fuego, &c, Y todo lo quc f2 quema y tieiie pr?.iTe,obifco ? y de ahi fe t o m For freir. Ambi, chYtYr’1-tpirh, .freir pefccado.Vr.uguash I-U pik ymbochrriripra, hueuos fritos. CheFichirW, ciietp$irh$, efloy hecho vri- .porcarron. QchirYrY - ‘mb% oguspa, hulk! la Tente. OchirirY ch$.!, yerue el vino. =

L

1%

,t

C‘

: *

*

I

*.

Ch.

dnte

VI

. cfi3. Cora aguda.Ap‘“cxhG,ceito que tiene el

h e-

.-

bo& dig010 de burla. Guiyaboi ha8 , hago mas dezirio. Guiyapapei hai. idem. Oroe ei orpqu3pn, efiamosio diziendo de burla. Pelceji pechpa, eflaisla dizicnjo de burla. Heiei tei ,dizelo de burla. Tapi yebY emetequenrj ndi'ue, miracpeno te b d i g a o t r a vez.Ta ha&ychupi-.I. enel ha&ychup&,conknti, dixele que fi. A%nihat ychupl., no c6kenti. Ndatp;iE ychu @,no ceiro de dezirk'elo ,y* no fe 1she dicho rodo.337.e pabey,continaamente fe lo digo. Ndaepigi y c h u ~ i , n o , cenb de dezirce'eio. G h e i pigey vepi ychupit, aucque fk lo dim continuamente.

gtl% carn?oG m b x sibah, gor venmra fhcedcra also de Loque fe imagina>fe icme,o fi pienfit, Peru oGce

chefalxt ,Pedro veiidri f'egun pien&. NderelecoEGi ~ arcgici W p ~ ~ imbae h h e ndeyagiie 1-26,em2G aibihnepo gozaris de las cobs d&a vida corn0 penfafie , porque te moriris preftb. Ndoarice mba4 ychupk hemi'mbtira r q i yyabnii, ne, le fiiceder'a como deka.M"a%'mbai an;% ohie yyaba&, ternefi qw ha de venir al$ mal.MSr% am% chercrhe chj-abaene, iyaginome ijnrneha de ve-. nir algur, mal. Vide oyibo.

T E S O R O DE L A narizal mu& la,e.en,nd. o vaya. E rem3nda qotar Epe en mb.vt: am$$idk,pcngoheck ? Tu folo quieres calo a parte. Ac'Ernbi: ,falgo far te con clh, no auiendo. yo a parte. A!ndt ,efloy a quien la quiera, p.ute. ASm"ond6,ponp 9 E . A vezes,(>vehii y c h t bb ,a vezes ie h a h effo, me a parte. 5 E . At fin,tarde que tern- N2olehh yehiibei., a w z c s prano.Qiiu~~guembiheci- DO f i h.zlllt, Ah&ahat TGvh ne, a1fia ha de topar con lo 6pe ,voy a wzes a I';t I$eque burca. Qyapo&*sucmi- Ga. O;equaakjuaab6 ypynibotiira hiiidfine, a1 fin ha ~6 ,algunas vrzes pare-de hlir con lo q ~ i equiere. .ce elrafiro, Oh GW k,a ve- , OGsurk ?:in*.lere%hac?;zes viene, Apor;;L-?quY bi-bene, rarde que temprans quYd,a vezes zrabajo, hemos de morir, I o E. Salk!? ,rec;umarfe. 0 3 yapeF6 , r e p m a k la 6 E . Ya caiso en ello, phceme, dize la rnuger. E ta- olla. AI guitbpa,voyme de yapp6, plxxme,G har?,ii ya carnaras. Am3,hazer que caygo en ello, Ce r e p m a , CIiem6hibet k E. En el gerundio es lo cherYk, voyme de caniaras mi fino que defrws,vt sui- totshente.O~mbig,eAancarGbc 4,decues que yo car. AmG"enzi;ig, hzzer que coma. Y rnb b ebo 6,dsfpues eifanque,Chem;; %nL. $gc k de enkiiarle. H e c h k a k, poh5ng , la niedicina me tarobib, defpues de vert ha eitancado las camaras, lo creere. O;".mbetC,todofe va, E. So10 k l , ereipcti r6 I I E , Defireza ,enfehanp, 8 p d i , FWS tu folo quieres aptitud ,habilidad ,aprene t h Ereh6 potark pznga? der,rezar, leer,ctf?udiar,inPues tu f d o quieres no duzir ,agradar, Y iaraquai xiendo quien quiera yr? It cath5ae , abil ,mahafo. Ahi pctari. ,yo fdoquie- Mbaerrtito r aporehk. y 6. ' ro yr, aunquc co aya p i e n cathbae,diefiro para todoa Che '\

0 1

01

~ y Y ) ; i i qaie guf naelremboecatui aiiep5, a p r t a t e que me efiioriias. Chc?ngnipi nachemboe caw1 Tu"pgggracia vyt. chebsh? h9gG8mn 1-7,el pecado me efi torua a que no aicance la gracia. A!.l;l:mboea i , acomodQme mal, no me apt0 bien, d o y ocrrpado. Y G mboe air%mGndahai ypYri por eitar tl ocupado no le AhFmboe air%ml;guitect%o,ndahaE Miff&rendupa , por e9ar GCUpado no fui ahbffa, Nachernboi: eatu2 cherep et& cheygehe iubt'chemaendui h%S'i2nGrF,10s cuidados que tenga no me d i n lugrsr a que aun de mi me acuerds. Chereg5 eti,chernboi. catuu3mE am%pch, ego fuera fi 10s cuidados me dieran 1 u p r . CIaerefi y6pi nachemboe catcy ey"mi TFG[%! relit chen)a?ndah hngGim9ri, auoque tcrgo muchas cuidados n c me cTtoruan a a c m d u m e de Dios. Hsc6 tet?r%e c;:?th mbae ay6 h2gii%rrI8 .!. i 6. cat6 caracatb mbaetexy. o Hh Z, aF6voy a ver.

o\

n,01

~

aF6:eht,hibil,maiiofo ,dieP tro para todas las cofia. Hec6 tFt?rg E cat# mba6, inhabil.. T ~ G m b o kai :mi. mb%,no & inquiete la gente. AiiFrnboi5 catC v c h u ~ i gui y e 3 ~ ~ 3 w c i i b,'ohagomele agradable. BeicatC abi r e d ahgaipa rehi., aunaifos con 10s hellacos. 3 2 g. b. HUKO, concauo. Aypo2 meter la. mano en lo hueco.Am8dt, metome Sviffome lo hwcoAmGnd'?b';dte .I.amthdC: ii"dtZ',entrelo, metilo. iia?, byro concabo.S.plato,&c. E . Sabor V he .num.q; ~

pi, guirGri de alla vinal Ebapbpe hi?$ , a h efl& Ebap6 girara , 10s de alla. Oanga g6ara ebAp6 oguerec6, 10s que murmuran dP1alEa e i t h con &I. COCZI mo peoLdebap6raekomo ira por allat Ebocoi ,effos, effas, a h : Ebocci hupiguiira chibe, eifo tengo por verdad. Ebocoi ah4,alla .voy.Eboco?cath,effo LEbocoi yh"& 117,alla va.Eboco! ahGm6, ya voy a h . EbocoP n5ng% ayetecatb, effo es afsi mucha verdad.Ebocol rae r%; effo mifmo es. Ebocol r%rnhgatie etelr,ni mas ni meE. ante A. nos.eboco! yep*& todo el? fo.Ebocoiyepe ymirangaEa'. Defden de muger, y tk,con todo effo es bueno. auandore burla de akuien. E ~ Interjeccion C & mu- Eboco! rehC.3 ~ ~ Por . effo.' ger que fe admira oAe7 E ~ O G O 1 guarda lo mifnio que el varon dize etiquira.. Ebocoi"r~p!~p?rahi. Eb& .&izhhA Defden de mu- coi agiii yc?rny chererecbger. ai hagirera de ahi falio el E. snde B. auerme tratado mal. Ebo€03t&ri,ahi viene. Elaocoi Eb&pd. Afla , aduerbio; . mburb nCt,effo fi con Ia mal jEbq 6 &i, alla v oy iiba; gicionb - &-_--.. b o d che . i n%p-

..

-

-

.

_

.

~ - .

I

*

sa;

i$,,effees el qw &go, o eC fo,&c. Eboco! eTr5mG tSd , f i ego no fuerx. E b cci an55 g h r a , I Q S C ~ . I ~ fiempre t r a m ego en la ~ O C I . N h ebocoi rGgfiai ,no es ego. NJa ebocot rugrial cherir'7'b a , n o cs eflo a lo que venga. E~GC catil Ocheruhiba,eG ~ fo fi e s a lo que vengo. B o ; . C o m e p n que d i en pies y manos fin faber lo que es. CIicpY e M tenga comecon enIos pies. Chep6 eb&, en las nianos. AS m b o i boi guiri? eTPn5, rarcandome me cauD COmqon. Chembo etoi, me caufa comepn. 0

0 . 4

E.

mte

C,'

EcatzL Deltreza. Vide. E.1 x.

nr 01

E E.Z.hZ2.

DIze la mugcr

fi fea afsi otorgado. rJ>01

E E rei. Digo que fi. E$ &,di que fi.HeEndael,no de di'elfi.-

ti ciizc la madre a1 hij’cr-

quando na le ha hechode comer Q el criado a1 amo, quandono IC ha heshoalgun feruicia, o entre yguales par ctamplimiento XIQ me empreas en tn fexuicio,

E.

5



.

ante

Y.

Ei,-tDepor ahi ociofio, fin nlgun fin, o cauij,de bur la. Abaer’,hombre de burla, de pow momento. Ay apb e l , hagolo de b n r h fin fin aEguno. Ayco ei, efloy ociofo. Mba6ramo”pi arayipeico eipequipa ? Porij eitais todo el dia ociorobsf Qreporhharey orembobb&y,porno auer quien nos alquik eitamos ociofos. Che Gate? chemboei’chererocirpa,la pereza me tie, ne ociofo. Aycoei vc6 gui carti eyrns, aqui mk efioy en ayunas.Ayc6 ti yc6 ndti bc ,no he hecho nada para

A ycoei nderem?mbo t &-a ap6’ppothSo eftoy defccu-, pado para ikruirte, Ndachenbeiy uciri chequTre7,mi Ceruor no me & lugara‘que ei?i ociod’o. Ay cori warn%p a i !p e s auia yo de citar ociok?Ayurei, vengo fin que m e lo manden,o fin cmia.Con las negaciones haze i e i , conrrat o haziendo la .y. de la negacian, que es breue Gempre i contrata, y {u .y. qv:e iiempre es l a r p a f s m i f s mo contraera, y haze eiia V O Z na ~ VOY , que fi y o fuera , yo Io rraxera ,&c. Nda h4e2 chet &nec k c h 6 n a d a r k - Namgmbcuyei, chetZm% yrn%&eu r”am”d, no Io quierodezir c p c ii lo d k e r a , &c. Quando a efia .y. denegacicn le srtecede conhnante ,.de crdinario toma atra(y) c;:ied:n dole

,

jas.EyrCt oneoqaFndjoro? r i m s , encierrnnre l ~ abe s ja5 en teniendo frio. TYnpt e i ,-tienen miel las abeFs. RoYrS,nl; nddti'rpiri ,en el lnuierno no tienen miel las abe ids, TYdpiram6,ernpiefan aora a h a e r miel 1a.s abejits. OSoh'ii gu?t*2. gG?herahiho, acnrreancera p.tra hazer fii panal EyrcQr?i o g w r e d .I. eyraNag ogierecci , hueie a r n mid. Gwnae; aramG,ndat Y q i r i , quando fie les ha ciido el fuelo del pnnd n o tienen miel. Gu'Li~ill~GrSnG ndoubd, en comiendofe la niiel fe van. Hct3mbiY~I;LI&, abcjera de+oblada. Yyiigui,ligacon que re cozen paxaros, y la h:! zcn la s .abej '1s. T a m d.I. i ii ,I a abc j,.t r n a c f h g ~ ,~ el2 agror que tienen 10s hijos antes de LizonarTe. T3Uzp:Fii,rebenrar ei panit!. Oheni $'e Z t i;e i r ii r inen Jas 3bt jas. N.lcGSi rzng", ::un no Iian hechi, ahiento en la abejera, Hcborh, hhrnaso, que es la inaiT~que bazen de flores para comer, Vide .A

01

f

)

n

~

TESORO de Xebcri. E?. Wufo. Vi&. Me?, num .a E m. Nepcion.cherec6 e+>, el no efinr yo, M2rrr rape ah8 rureYrn7 como no v i e x fdmo I' Chch6 eyr3mG,~toyen20 yo+i vezes fe le +a la e.y qwda foIa la y. y es elegante 'y muy vTado. Ohoymbae ,el que no

.

V3.

EybhZ%e. c.& la tercera per h a de a t . num .4.yb&. $&e, ddr principio. EybeGteypiraqua6 ya emp l e p a eener entendiiniento.Eybi fi%e guiii8mSmZr9ngatGta0, deita vez he Ter bueno. Eybe $%e ym5rZngazh, nmca acaba de fer bucno. Eybeh%e Vyaraq u i , h m f e de bueri enten ctimienro ,y tisnelo malo. Eybe%.ce yhhgaipa, a el mi I k o le parece que es ma lo,y a rodo fe le puede aria dir h.Heybi,&c. ~ y c h r i . Las iiete cabrillas. ~ a ' i .Muchos en plural. E h b Y a ocupa. Eflkn ;I]IIIICEOS~Vide. Ae. nu-

mer+ EyU. Baxada.Vi6ie Fey?: @?mi. DQSnegaciones afirman. Epoi eYl"m6, dex a b de Ia rnanoiEyapo i'm;, no lo dexes de hazer, veafe el arte. E?mbe'.c.d.ey", negation; y2I.Eioqual de 6. nuni. 8. aim ue n o toyap6 eymbi, R mandaielo, awque no lo aya de hazer e!. Embo h a qua&tiyaraquaAeYrnbi, co rrigelo,aunque nd fe aa;a de enmendar.Teren"em;;;nbe~ nd6 TfiF3raeYrnb6, confieflate, aunque EO ayas de comulgar. Ef$m8$eenB, terehsYmb6 , apercibete, aunque no ayas de yr .Erahii ychupi: touejr'mbi , lleuafilo,aunGno IO aya de co mer. Tavatap? te? to&e?-> mbi mba6 arng cherzripe, quiero hazer fuego,aunque no tenga nada que guiiir. V .yak. Eymbirk. c. d. e?, negacion ,y rir6, antes que fio, como fino. TasY cymbir6 t%nG ereyG , o fi hhiiiieras venido antes de la enfermedad.Cherech4 eyrnbid 1%-

r

E. '

M.

mte

EmC. Negacion del im;

peratiuo y permifiiuo. Lo n-atural deita negacion ts u i m 6 , y la pronunciacion nCpera ha hecho conuertirki en em4 tere em&, nolo digas.VIYme. ~ m S n 3 .De manera afsi.EniSn% abeng,,afsi tarn bien.Emon2 am$afii fwle k r . Em%% c6 rei, afsi es cierto. EmZna 6 nCgG7, aCfi dizen.EmSn$ hei ndayi; af'si d e q u e dixo. Em%& yp6rai , afii fer; ernon2 ipone ,por ventura fererh. EmWi fiSb"el.yab?,afs i de eiIg manera. TilpSiiSnderaYh6 fiPb?;ernSn2ab6 X n diyoGhGne , nfii noshemos de amar corn0 Dios nos ama. EmSnay6, afsi dizen que es. EmGnS n h g%che vyap6 r5rn"omZ .I. che yfaporirer3mG ra6, efio fuera fi 1'0 lo hiziera. Emgn%nc,afiifc riEmSn% *

! AyCl eyc6 ,-cierto que ya vengo.OcotYpe oic6 eYc6, cit'a cierto en fu amfento. Ayet2 yarn% eycb,cierto que hemos de niorir. A et i eycb ndeerernkdi ee8 ,no ay duda fino que tu lo hurtafie.Ayete eYc6 Tr? p%Iefu C hriAo aracan nyrarnoOne,no ay duda de 9 vendra Ieiu Chr iAo a iuz: gar. E~RIC Caufa . porque n o fi hizo,&c. Cheyquanbeyme narnGnmbeiii, por no fa-

B

CRI

*

bsrlono 10 d i p .- -Chema:

Ii

. _

.

n^m-,

TEESORO D E L A - ’ nA,n,$ayeti, afsi gs Gndu- Vide Ta.num.3: o da.Em~nangatuque.1.taeEmmamrn&.c.d.epGn% sn;lU% re&,a& fea. ErnGn2 yr3mS por effo,psr tanto. n3ngaM no 0) .I. nWng$ ErnSnZrrBrnG ayerure ndkbe ndepyta h9gGSma ri, rami‘th% , afsi tambien. Ern312nlr3m;l t%m%o’ala For eiro te pido que te quen e des. Hae exnGc”a’~n69 4 fuera af3. Em%%6 n’g a& re& ya a k i ferk cxerto. E- chq ayag6 rae ? luego yo l o mSn%nday2.l.em3G nay& hize:”ae emGn%r3mGnde: afsi dizen que es ,o paca. faph%,luego tu mientest Em%%e p2n$ mbae rae r e i I’ que afsi es ,o paE4 la E. a h No cofa?EmSr%y9ng”a’queafE&. C uidado.V.Tef ae: 6 es I Emgnoa’pE ereii?? pues afsi habla! Ern%%t26 n%,en ( t e f i ) ojo,y ( mag: m% $/a’zla’fea ErnGnS n%.) Enek.Particula exortatf-’ t3mo Tnpa oypoti .Lcuri la de fingular,ea ya tG,tam ailt3mi3 emgnaTGp%oyp6bien lo vran en plural. Pet i , ojala Dios afsi lo qui€ra. Ern&%teqGnra ,el que 5eG ea vofctros. En& neanda de effa manera. Em% r%,ea ya mimando, y.tmn$rg .l. ernEh%ro?r?, afsi 4 bien otorgando, fea afsi. finelmente.EmGn5 teqhara End chandeco? y a c G p , {a , lutacion quando fe defpinichi bi% .l.emGn% teqiinra nichk cat%mmbohE, afii den de la vifita por la mafiana. Brie: chande YpThiG folia yo hazer , o andzr. Em’dnlteqhara am%% she teP yacfipa , ea quedernos TGpS op6pe chererech e?- haEa anochecsr. Enei’h5nme *I.- e m M ttqCimigbe de co? yaicobo ,ea cojancs nichi biii”a’TGp% op6pe she la maiiana-, y vanfe, modo rerec6 eYmo. Deifn mme- de f h k d e . Eneiquc re B .ra auia vo de andar fi Dios acaba ya , dize el varcno no me tuuiera de ._ fu m+o. EnCique re$ ea ya dize la 01 n

I

I

+

’lo 0 1

9

.1

mu::

rerobi Ah ibapi'p6 , eAbV confiante en la FP. Ayc6 eti coyte cherzyt gd,,efioy ya reciode mi enfermedad. Ayc6 e t k cherernbizp6 rehk > perfeuero en el trabajo.Avc6 et&c h e r e m ? m b ti rehi e i ? q firme en mi uohqtad. Ambcet6 honrar,efiimar, 6o.hira. niim~ p k pronombre . tu.Che; bcetti, no le honro, noharaYhLep2, tu me amas y go cafo d d . Nachiboetec amaine tu. Epdy~ph.l.peyyepd.~-ofotr.2s. no hizo cafo de mi. Chem7 b e t 6 am%pa&? Pues auia CherdYhu epeiepe vofode hazer cafo de mi ? A S t ros me amais y amadme mboetk , enfoberwecerfe, vofottos. enfdprfe.YquK2 aguY yei baecue r a b i:r sn3ioiiFmbce E. ante R,' t C etei oic6bo ha viAo el ruin y baxo ,y como fe enE d . Dizen las mugeres, tona.Na oiiFmbozttbae ru" fi har6,placeme. guSy c h i no foy altiuo. E. ant8 T.. ii%mboetekhba , fcberuia. Aii?rnboet&uc& hagcme Eta'. Muchos. Videhe; honrar,eAimar. Ab6 062ta,nurn. I . mboeticibae arrogznte, :I . . Et;. Dueno verdadero, foberuio ,amjgo de hcnra, recio,honraJo, antiguo,kAb6 oiGmboetC hombre perl-Ltiuo. Abii etk ,homllano, humilde. Z;mb,oet& bre honrzdo.Mb-ik eti,cohbba nSn$ opacath x g a i fa preciora COCLmuy hieFibs oguenoz? iiand&e, la na teforo. Yiyiareti:,tifiheruiz nos acarrea todos gre, Ayc6 cat$ et&TGp3 10s pcc;.dos. Nachercc6 Ii 2 e& -

TESORO BE L 2 etfcuerabei .I,cherec6et6 mere?me avc6, no tenso 291s f u e q a i qtte folia. Mbae Yin3ndet6, cofiirnuy antigzu. Ab6 poch? et&, IQUY mal hombre, YcatGp.X etk, muy bueno, mny hndo.Hcaqwandai et 6, vekemente otor malo. i Et&.Con v e r b s iignifiea, 2uia de .S no auia de lo que porta ef verbo. Opoc6 etb,pues auia de mcar a do. Q r n W et&,pesani2 de morir. Ah$ et&,pues aula yo de i.r.A.m&&eQ et& arngpak pws auialo de Qezir. Eti~zrn;. Auia de.oir et; am%,p e s auia de venir.S. no. OG et6 am%pai.idem. Cheve~iet6 am%pai,pues auiame dematar. Et& C. &et&,y. de.i.tO: talmentede todo punto de becho,firper?atiuo,per f e w iar,ociofo,ikelto.Oho etei fwfe tstaImen2e. Ayaph e t & , helo Iiccho todo. 8m?m%etky, de t o h punto nmrio. O y y b e t i y &?I, I-IQ fe ocupa en otrn c&, o haze rnucho.- Qycc6 tcei,

.

,

m ~ opdapa ; eEm ociol fos. OguerahA etby.l.oEue

fencil1.o. Na henF3 ethy, n o le llarno fin ;1 mi paraqtq para algo k Elamo, Etj .I. etlqtlera J .d p m ; gu ard a, eKo no, defdten,fi r ue de quit ar la pulla6 IC he charon , y.de expwbrar. Etiquera pic6 ah'$, vnlate la trampa, y quaado hizu la COLI mal, o n o a gufio. Etiquera pic6 ndk .1. et[; gutr +on wento largo.

-

E.

-&&e.

V.

E&: interjcccion de I t muger que fe admira. EB. Regwldo. Cheeh, yo regucldo. y. 0. Y tw-5; regwetdo hediando. Chemhseh chercmbiii, la comicia nic haze regddar. E&?. E@ qusdo dizm las mugeiges. E'z'mat. Adinkxi on, cdpafs ion demuger Su*rcaiidern:

.

E. ERa Ietra-. E. no la, t?ez nen .

T B S O R O DE LA $&L.

*.

Tolondron, abo-

lladura por de fuera. Cheretobapk g u a i ,tenso hinchado el carril10,CherYnYpY&gh%&,tengo hinchada la rocl:lla. Vruguac;u r t y i i gu,ia,aquella partecita por donde quiere rebentar el polio en el hueuo. $aqua&, ojos falrados.Yapep5 p ' i a LLbarriga de la olh por de 6m-a. Hebi a;ud, barrigon. Gun'nta he b t asu 3 i,muFer preiiadA, b barrigom. W r a g h $5,palo con tolonilr ones, o tor neatfur as. ?byriguib li?mg$xaitiia, bolas de j q a r . Rmboguia YbYr &tornear h.ia,icnL!o bolas en el pa1o.Y p? g u a i h e , el p p o quc no t : e x pie. Yq% ghdbae, el que tiene 10s dedos hinr-hicios por ias puntas o rcdo3das'. u ~ p d r ienfinad1 , de rio,demanera, que,guaA,es abolladura r n i r a h por deden t r o , y a g u ~ bmirado por de fLiera. Am56apigiI A,, hnzer falir lo concnuo. ASm50 ebt qB.t6 hasome brrrrigon,Y6i;nbopciS.lai, hilo defiguil no parejo, A

7

A

I

C )

/

I

Ypb g u a j , vara o cued& iiudoC2 mal torcida. Avcf-

InFcr jecticn de muser. m GCtB%n.,$oyc6bo rei' IZW, dizen quando ao le dhn 10 que pick. ~ i t a b a .Verba1 'de mu; cfms verbos. Ca;luAba,d6de ii.bale tijno, jrfhunxmtos de bcuer .iG mEh-nl.e$ia

ba, el lugar ticdie fe confie&?n. Gzubiri, b.Z.i'ha'bird'. Fru t a conocida , fils efpecies fon. Guabirbbat?', blanco. Guabir AbobT,verde. Guabir &n&S,del campo.Gua-, bi rap t $,color ado. Gh~~ca'. guacamaya, pas.; r o conocido. . Ghacapkbo. De barriga: ViTacapb. i+aca'rC. Aue pefcadora. . Gizactl. Venado ,fus eG pecies ~ Q X I GuaSG . hbirh,n del monte. Guac;h anuru, venado de peicueio negro. Gu&$Gar%,onsa. Gus$ n ati;cuerno devenado..Gua- 0

1-

+

p"

F" paratiy6.l. taqwaremb6

p t

q u T t l , venado muy cbico. Gua$upTt%,vermejo y grs de. G u q h pucb , cieruo. Gua$u tarb,camaleon.Gua $ut?, venado del campo. G abae? bit3 cGoG GLla L" cath p m aub6 , aun 10s venados iizndo irracionales aderefan donde fe hande echar. Guapnambiev", vepado fin orcjas , modo de pherir a1 gue no quiere oyr. 5 Gus$. Grande, gruego, ancho. Pay p a p .1. abare gua p.P relado,A b4guqii hombre grueffo. Caraptgua$t,anchicorto.Mbae$ guac;ii,co!a de centro p a n de.AmbopY quash, enfanchar. NdipY&qI1 chca6, es mi ropa angofla. A S mboibii p a & J voy engordando, o enfinchando. Git';. chb. Muchaeha diZen varones y mugeres a las nihas.

b

A interjection, Q que! GLtbetipe ah;: ainyrchd p b r e Gel. Guaetbpe cheyuciibone, ha q w me ha de matar GuStte pichi& Gzf%e t k .

-

L

pobre de mi. GuSett piche ,guim%&nGne re& ha qcIe feri de mi en murien-9 dome. GuSettpa hi: oGbone ra6 r4 , ha qual vendra aqiiel Fobre padeciEdo,&c, Gu%eee&pah^dherureyms valameDios como no viene aquel.GuZetk r a d haoic6, afsi fue,pehndome de lo 3 me dizen. GnSet6-heti herCSo rak ,o que de cofas t rae. G u k ~D . ixes ,galas,ajori cas, manillas, y todo ornato. Aiegui3,yo me adorno bo.hAra. 'Sleo,iiacAba,dixes, plumajes , Src. Amb6yeg+g, adornax, compcner, plntar la ropa. YegbacLbf,, , dixeciilss. . G u q k Cabra montefi: Ghagzdi. Dar baya,y ef: pantar paxaros. Gultlz&r.Canto-c?e10s In dios,aguahh, yo cantoho. h Ara y 9r a,h &a. Ambogua. hu, hazerlo cantar. Agua-. hb r4i, cantar mal. G d . Trocar. qu num.2. giXc.d. gu3, p.intura.$ diminutiuo pintadico,

,

.

vy

1

T.

,

Iin:

findico9pa!ibra tierna, d i m 10s mayores a OS menores ,varones a mugeres, y mugeres a varones. EYdguaGven aca hijito lindito,&c. Gnn?b? Vieja. Cheguaybc yo Toy vieja, y 10s varones 10dizen a fils mugercs ,au+pe fean rnsps, Chrgu:i$i;mi vi+. ~ i i z rnGggufib?, hagome vieja. GuaibC-rep'iaubai, lagrimas de vieja de burla ,$izenlo por gracia quando Iheue poco ;porqw lrqo ceflan {as viejas -de 110rar, Gtcaybyug. t u Hojas conocidas de palma COLIque cubren Ias cafas. Gwaykpia'. L h m m a1 hechizero guayupiii yira. idem GhSma. Tiene la mifma fignificacion que r%&. Chcrembinp6 gu%m$,lo ij r e q o de hazer.Cherog&%m3, rhi ezfa ue h i de fer. Efia particu a es futuro del verbal haha. CheremE monG8&ima, io que he de juntar. . .

4

0 9

..

,

't

Gtra'mizZ. Dizc !a mugci;

hare viito, que no me Cree, &c. GW&, Cerco de pa< lo~.Y."rogu3dG. qb:&'pk, Tapia Frail-' ceCL AmGguambYpk &er6ga, pa he cercado mi cafa de tapias.f.%$d~YFk~t& Ioos paam que tiene la tapk a trecIios.

9f"t:imEta.Solera de ca:

fi. Arni;giLCmbit& cheroga, ya he pueflo 1;s fokras en mi cara. G Y ~ Y . S e n t a r k V. apYJ num.5. ~ t i ~ pCornadre i . ja~ t k n r i . Paxaros marif'

nos. . G&.!?. Vtilidad pertel necer a C&S, y perfonas;y tiernpos,conitar de materia y h r m a , para de perdona,tiempos,y cofas,patria, parcialidad,paifes, region, fum,es,fui, participio, aduerbios, tiene quatro riem pos coma 10s demas nomt nr bres,Fu&ra guer&ra,gukrn ma,guar%n,gGera. o

V.ilZd4d.

Abi cheteguara, ._ horn-'

bX?

-. 4

potli.ri,coquieG 10 que co es mio,Cherehegr^laraaipi, *.ego me Fcrtececia, A y ~ 6cherehegk rZngu2, effo auia de Ter mio. Gheroga rehegbara. 2, cherc.g& gulra,lm de mi cafa,

.bre de tierra, -Qg?&ray&

rehegirara ,caG de tallas, P aragttd ?bot: rehegiiara, corona de Aores, T a t a b dY y raitY rehi-ghra vela de cera. Cheoiinplra rigGara,de mi forma,v mi ta kaiio. c Iierembii$ ntn. gara rigbara, del mifmo modo y forma de lo que yo hize. Mbai Ybi' rtguare?, - coca que no es de tierra. - TataendY yraitY reheguareY,veI;que noes de cera. --N$nngiia yp6 Ea6 ai, ah, pense que adia de fer deAa - manera. I

Pfrtcnecer con rehe, ' %

t

Chereh+$iara 10 que me pertencce. Cheret.6 reh e p a r a ? 10 quc pertenece; a mi cucr po. Mb& che re116ghara,los bienesque me pertenecen.Mbae i b i $ ri girara las cokis que eitin

KK

Pd-

-0 0 7

C hibzgurama ehey%

am% dexa a l p para mi. Chibeguar Snguera oca@!, loque auia de fer parami EAe, girara, haze finale: fe perdio. Aheyi pYtlin9rn8 gGr6m3, dexolopara fa con r3m"dv.g. giiani.g, hGdmG, cfiimZ,dize mrciala Roche. Oyr%d&%n6 guxr amn5.l.o~r%nnd&m~ g-it3 liciaci O y ogii'iim~&m-a.~. r%ma .1. o~randtgtlar6m5, oio$2imir -,I. oyohGPmt;, para rnaAana. Aheya sc6 parcialidad, leckirada. 0carithhpe guararna , dexe roy6gZirnG oroyc6, eRacame para LL meh. Yma- mos en parcialidades.8yo GngatGbae i'b6pr gu%%- hii"am8qu?b&gGarn na p?% nlrz 10s buenos ion para el rarnrrGguSi, 10s decos pai -.&Io. YZhgaip6bae an:?- fes de aca fiofcrnos CCMO n? r?tt"a'me guarama ,10s ma- vfotros. OyogiiiimG quyDGngCrara,los paifes de aca 10s fon para el iafierno. Oyo$ amS rehegiiara, las 'Patria,. de fu parcialidad dellcs ,o de aguella region.Acc! gEi Ponen el nombre del mG guara .J. acc; hG%m8 gGara,los de aquella kchirio de que beuen 410 de toma In. denominacion2a- gada2garY oyofdZrng oyrasbaygiiara, 10s que ion c6,los cedros eitin iuntos. del rio Paraguay. Par:n% ~beyogfi~rn~giiariojiy YgiIaraJos del Parana. Pa- xcg hank acabado 10s de ripe ghara,maritimos.Pa- . mi pais, PeTGo,Giirn8gGara ramboy p?rYgGa , 10s dela - ada heta? , vuefiros paifa: ctravandadel mar.Xndenos fonpocos, rubichhet5 retZm$giiara, Smn,;es Ji 1 ; 10s dela Corte. Cherogi- Oy ei gGara, lo qcs de o Y ~ P@ 3 0

01

At

A!

l n

I

I

'

0

P

I& Chsiikl ITl2ndereco pab? ngatiisii ara oyp:'gii 2 r 4g b - 5 etef, Yhb%%houpk hrmmbiapocire yacatii hepYbe?%@,qu,ido lefuCkrif to nueAro Sefior , venga a jmgar , e m i m r i las obras de todos para ctqfcrme eilas dar a cada +no. Peipi-yari 'hi pendapichirarec6 GO efadriheis vidas agetlaS.V.PY.n.7. . Gaaracapa'.Brcquef,rodela,adarga. Guaracaphl" n~~brociUel.Aiilrnboguarlcap6 , ponerfe la rodela. Ayepia gnaracap6 ~ $ 6 , adar garfe , abroywJ a Y fe Wuybipa ii%% guensnd 6 guaracapi ia togtierec6, eada flechero tenga delant c de G vn rodelero. GzimipembY. r. Sobrndo & 1%caia. GGar6pemb'ir'i'tii , 10s pslos en que eit'an, las arias dei fobrado. Aypimbintn, ~ G I X I - eitos pa-

.

0

0

1

co. c . d. g u m , barrena. Yrg ,nariz ,y ~ hagujero. , Yguaratimbh abatl' I ei% agorgojado el maiz.

KK

2

GZM-

.

confdsb.

ie incline af5L PeieroyWm i qusra&Yupk , no adoreis a1 So!. Tfip?!ai%, G n de yiroyYhabett , a f o b Dios hernos de adorar. 'E$ ai% yeroyYhabeth, Solo Dios es adorable. GDYmbl. Fruta conocida. GheinbeY, el arbolillo. Ghernbeyi , eiti rnaduro. Gkmbepi, cafcaras d d o s arboles con que hazen cuer das y mxomas. Gfiembi remb6 , el vafiago o raiz deAa frura. Hopeh r3m"d.l. 1iopcrabirim"d e m p i e p ya, a rener vn bcllo chiquito' el gratio .S. vaya madurando. H4bh apeyti tiene la cafcarz Va amari!fa,eita ma duro.Ndahi'bayi.yu9 r5n$, no-etik hmado.Hcbiqu% rypibhbh EGembi, yaeft'a mny maduro. HYb+ opiriri,yafe le a!xe ia cakara, ideit,eft'a muy maduro. -Crutq&Zrno2c oftumb V.guecu hmC,en r e d . Guera!. Enfado. V,c mi. Gaimrd. Ram chicpita. GwetCbo. Emero. V:Te-* ~

0

I

I 1

t2:.iIUf21,&.

-

-

G d

.

I

,

PofFsficion: quefiruea varias propofiG&,Z.a&i.

tiones Latinas. ldem quod, ex.cherog?: gii ayu ,vengo de mi caia. Qui c5@j r9mG ayaprj, hago de agua vino ,I, Ycagu?r%mm"o ayap6. 1dem quod. Andehegui,recibclo de ti. ldem quod.extra cbero~ a g ~ayct i i , ando fuera de mi cafa. Idem quod,fine, prater: acarh ndehegui I cornofin ti. Ide'cpod propter,ndc rayhii raci'gui ayu nderechiica,por el grande amor 3 te tengo vengo a v e m . Ndez yuci agui nda'ipotiri ebap6 ndeh6 , no quiero qu vayas alli , porque no te

,

ra cbmparaci6, : hegui I fe,m& Q' ii be nd&egiii,. 1. aiquaa cat& ndehegui,

id

F

rds,, Aygu'ir6g rn%; Liguiqhapa ,p f f o por debas0 de la gete.AyguYrog, facar Io que efii debaxo. AyguYrAg abati, limpiar el m i z a1 carpirlo.EyguYr8n nr - x guirogkernt Tupa iiee, DO efcudrineis las palabras de Dios, &&bit ?%e, credo nomas.Ayp6guYr6 guyr bg efcapemede fus manos.Ay pbguilr 6 g ati"a'ng3 ,ercapeme de las mmos del demo nio,Aiphap$guYr6g ,eka. p? de ius viias. Ahoqu&guYrbg, falime huyendo defii cda. Ahsc6gu36g,apar terne de k comnzpaliia.Pehe coguYrr6g ab$ angaiphba, apartaos delas malas corn0.

^.

.

guyr4, apocarfe ,baxark. aGi Io que fc bu!?are -de Y guTrf cherZt%nma rui ,ef- H. y no k hallare x p i 3 t'a M I pueblo muy cerca, bufquefe enla letra T. 4 S;&rZi. Aturdimiento,alH. wte A. madiafiiento , defvaneci-miento.Cherq8 guYrY,ten go defvanecida la cabqa,y I Hi. Yr, Vid. h6. nume-. del medio borracho que ve ro z luzes ,,y czndelillas. Che- z Ha'. Torcer , tronchai, mbogagu'iri' chenGp%rng, c o r m , redbesita particuaturdiome con el golpe. la yo) Y ohapagutra, cor- . rgaler&y&6 chernbopguy- t a ura. Ayohh,yo lo tran- . - rY,los bayuenes de lacanoa cho,corto,yh~pa.p~ra,pk. me almadean. HepguYrY ba. Ndifiipiibi , no fe. ha r r u i guYr& ytapiaipyre oh6bq tr-onchado. Te"dhA, corhefe aturdido el paxaro tolo en Aor la muerte.Oh5 por noauerle dado bien. biram? reg, parese que la G&dg. Sacar lo que e r a ha tronchado la, mierte,. debaxo. V .guY.num. 2, ndoiporh vcari hec6 $bdS. Trampa para ca: Yhiipa, no le dexb sozar la Sar .V.m4ndd, muerte de fu mocedad. Suereperder el.yo.como4i H. ha vifto,y la H .corn0 fe ve ra. AyeoqGYta 6. he-tron. H . Es reIatiuo de 10s &ado, o derribado palos nombres,y verbos,que co- para mi cafa.AmboiequYmienqan por T.R. H. Y. ti 5 uc6 ab6 , haso que No.T;'eafe el arte.Muchos corren madera para [us cade 10s nombres y que en ei: faas, t a letra fe ponen ion rela- 3 Ha. r. Efpiga ,rzzimo,' tiuos, v terceras perfonas. mazorca. HarYm%,yatieY fi fepfieran en laletra ne e@iga. GuarYbi: yc& T. no fkeranconociclos ,y quemoie el arboi COP Tu efr, pig%

.

6

0

I

p“

AksnE$hens$?$&a,e I que llama, Amotareym, am atareymbih, enemkp, Am ~ n ~ nhazer, g, rn~kiagi-

givria efpiga de maiz,&aoiripiii., eCp@ feca de mniz. Ndahhri a h t i ? , no 4 e n e mxcorca el mxiz.H6

ra,V-,artasm, del c i w ~ i . b Cabello . po,lana,pluma. Cheri, mi caualio, &fb&&hba ribityrcal, quemofe el cuera con 61pelo. Hh’stacGbae.1.

habucuylra,cabcllludo, H i 2-upibae ,caklludo de pelo erizado, Cherhbocl:,faleme el pelo. Tabivfi ,bel l ~pels , muv delgado. ha. gu. Cherabi$h ,Toy bellofo. Akabiiuog, quitarie el bello,o pelos tiernos.Guilr ;iragCe,plumas. Vruq~a$6 r a p t , p!urnas de gallinn. Ahaboog defplumar, ii3ndir ragui? 9, plumas de aueitruz,fiandu agub para$a acC ii?mm”o%nngiiba,qui= tdbl de plumns de auefiruz Mbaepi nda hayygi, pelafe bien el pellejo. Obechi ragiie,lana de ouejas. Aobecbl rag;iebg, arrancar la lana alas auejascAobech’ .rA ap?, trahuilar ouejas Qbechd r4 ocui ei’,caefele la lana. Ndahacci rhg’r-,

L1 2

T E S O R O D E LA fi pela bien.

Ambo acuf rnbaczpir2, poner a p;l-41-1os cceros. Cheracui" el, cii.cni2me 10s pelos del 3tm no

CUWpO.

A . Es peIo de la cabep; Vid. A h . ~;um. I I . HabiyQSeb6 f2nder6c6b6 , es nweftra vida vn Coplo-Ven-. tus eit vita mea.&biyiibe b& chercmbiiral' repel; la cacxpola mztt.Ahabo oZ, mkdiomatelo. k h a b c h c 3. ab6 vrn&$%o, Lien flechado,o hcnrido fieme efi'sapo. Ohabbo3 angaipabi yAra,maltrata mni bien el dcmonio a 10s ma10s. Peh?mbooP ucaYmC: ah2ngupe' , no os deseis rnaltratar del demonio. Be tci'ragui! am%n3ng% nGcafiymbici. t?r%ti 68ndehegui fi%&recobeyihYrSrnGne, ni atin vn pelo heMOS de perder quando reficitcmos. CherabuqG che rii 1 8 y como t e m ?~Ahabere, cLimufczr. bo. h i ra. 6 Hd. b. Vcrba1,que fe haIla en riombres ? y vcrbos, fignifica infllrumento con 4

'

haze la cera, modo, cau: fa ,inrcnto, fin , t i c m ~ o Iugar,complice, cornpaiwo, propofiro , t i e x q u a m tiempos ,h&a. pretence, hzgu$ra prxgerit~,h?;GZin$,fipwo, hal,&r;guik, gv.arai1iiiio.Y': chq0rat.ZquYhiba , la cufiaconqtse traba io. Car u!i 6ba , i nit runitnt o eon ue fe corne,manteles-, Krui letas,&c. 51g nCn+ ra. yyapoh5,eftees el modo de hazerlo, N a Fgu? kerun h&a rugnar no es cfie er modo con T i e fie ha de' traero Tup:tnee red6pa E% die e ruhiba , la c a d i de mi uenida ha fido Colo oyr la pa-labra de Dios. Cherhh& amboaindip&i, no he tenido otra caafa, o intento, o fin. handepYhYr8a?d TGp3ttaYra Ybagagu3 yq~-y-Yp&a, el fin que Dios tmo de baxar a la tierra, fue librarnos. Ara mbae tyrnbiba j7c8 ii%ncih,efie es el tiernFo en que fe fuele feembrar Cherhhibayc6,eite es el tiem

3

0.

A

nn

.

PO

G'YARANI.

T8SOWO tb my es,ramf,

Cotbpac6 ah8 w&ri &e fibihabeVme,cogi ome To10 fin. q u i eii mi caiB huier fe hombre alguno, Che h":nglmg, pro $j$ng$bz&, mi modo de dgzir A-' co2i-%m%&,cheii2gu9& hagGhmZ arecba,defJe entonces tuue intento de huirme.Aco^r rbrni%&ndenGp3li5gQ4rn%arec6 defde entonces bize p r o p G t o de a y otarte AcdramCbi: &evyucirns areco biiZ,defde* k f i t ~ ~tuue e s d&od o int k o dematarlo, CheynGn dd h%SCx3m%,ndacecoi acoi r3m"o no tuue intento de embiarto entonces .Che he& yy$rur 6 hriguZm5 are ca bifi%!, tenia intento de pedirlo. Chriitiana r3mg pidecube hhbar3mi nsatii que peicobi,rnirad que viuais cQmo ChriAianos, AbarSrnS pendecahiib9mG que peicobii viuid como hombres. Na abar5mS pen dec&iba r?mGrtlgual peicob6,no viuis conforrne el fer que teneis de hombres. Chembae p:;h&a c6,eC

.

.

POes la qw apetezcg,

Cftc

patah5 c8, efie e8 el que efccoja par mi padrb I1 n0.C heTed6 patanaaqvic g!ira, d Gr y modo de viuir de aqui es ei que p N;z <:hered p a 3 uayc6 m e s efts lo que yo pretendo ,ChendacheraYliuh6bi ,no fe tra-de amarrne , no feme am a Nacbeporanciuh6.bi, DQ fe me pre,wuta. Had. Nacer. Vid.. ari ta,

.

9

mtm. P *

~ $ 2 Piueua, . Giial1medida, imitacion, contrahazer,imasen retrrato,enfa-. ve, tentacion , fe.m+np,. C her93ngiba, mi image-n, retrata, niedida, y prueua, C,uaang5mE TGpS &de nr an@ oya~6, hizo Dios nuefira alma a Tu imasen y ansa. Tr'ip3 r33ng& ba, imagen,medaila, TGppYSY u35ng%ba, Itwgen de nu& 2 Se iiora. A ha%,prouar,medir, Ghalir. Ahasyoy&,compalEar A ha%c%$7, prouar el v i ~ o ~, h a 3 gtii Pe roquxbo , enhyar fa > A d n

daqa

Ahaindkbe nde-

re-

r3 tienta el dernonio. Poro%%ngaiaii:iI?g:i, el cIemori:o cs gran tent-a?Lor. M h e h aZnga.1 . m h e r ;i"ar.,g6, cXper i enci a me d id a, p r ut w, Mbae lib3ngatii h i r s expel~imentador. Mor%Gn* g a i b d p o r oa%,q$ba, tentacion.Mbae raZngAba-pY~6 arn"i'5pB handeyitf'a, poromgngetini araci6, Xablaua Cliriito nueiiro ~e iior con par abo h s ca Haa'bict, $or$$ aue conocida. Haablat?, $or fa1 blanco. HaabParfE', tordo. Haabh ramc yfi@mbM,es vn hablador HaaKa a&, eite es ma vrmcaw. HmG. Aguardx, efperAr.Cher&iG, me erpera. n o, h . p . Ahaaro., yo le efpero. mG. hira. Ndah"angi, no le ebero. Ahapi a%%? efpmar 21- camino por 06de ha de pacar. Cw?Ea cher%rg mbor iiripi vn po -,

.

n

nos Dies a que COS holtzmos a 21. AhaarG arG guitClbo, vinele aguardando. A h a-

TJSOR&DE:

LA

Te,Hae vc6 ck6.Idern.Hae tr?l?*vi&. E ! d d m e q u e yc6 ndi, tu eres efi:. EL.& pzyc.0 per:dec6, aibayQ6, ycb ah':, eiG .S. qw tu di- n p perfeuereis en la mzla zes es efle, puede perder la vi&, Ambo aekckcherec6, h.vt. a t & chk, yo foy e f k acYbere-c6bo,hagoque Fer AC a i ,el mifino. Hae a& feuere mi"enfermedad0 t r a ofequi-6. chibe cheynf@ bsjo, Ar6ieboi s h e r e d hfgGma,el niifmo me dio angnipiba guiiiZrnS mbtu, cauta para que le caitigafeyrno, perfhero en mis pe fc.'e.Katbae,el mifnio.HA cados fin confeflarme. Am boi cherecky , afsi mc ef- bo ayeboi TupSgracia chktoy. Mae e? y2pi aunque be .I,, aro ayebci cherckk. &o ello no fea ,aunque no. Tfipiigracia , henc3A .I.. i'ea nfsi lo que ha hecho,- cherero ayeboi Tfipagra-. H.le ev yep6 ah6ne4,aunque cia, perfiuero en graci;l de. ego nd rea he de yr.H.ie a:., Dios. el mifmo. Hae ai yc6.cht, 1- Hd&d.c.d. hae,eflo.y., ' yo Toy e& mifmo.. Hae r%m$,por-eifo ,por tanto; an%,oh6 , 61 folo fi>eiblo. ergo, Iuego en conclufiori. Hie aip6 ndeyisuira, eire HaerzmG ayerur6.. TGpSiY mifino que diies. Hze au upk, p r tanto ruego a la pa& mi: ! &quefue 21 ! ad- Virgen.. Haer"ainoi-6, nde mirandofe. Hae ab pac6 ndeyapurae!Luego tu mi&ob50 r a i ! 8 que 21 fur el 4 tesfHakr3m

p i hiindii perfeuero en mi I

.

entonces,-

'Hw

H q p 6. Medio ,'mhad, efii por rnedio. Hagie rud pihi'ni ayacQ, efi For la mitad lo que tienre el cefio, Haghe serr"anGh?, faaqu; vnpocb mas de la mitad: Po- nr Hagde gcli cer?anorA;t, FUfe algo mas de la mitad en el cefto, &c. GkigGe rupi o h 9 yep6 oiieh?, aunque eiti por la mitad, todavia fe derrama. Amboag be, po ner ,o facar hafia la mitad. Amboagee henGh$mS, dex8 la mitnd. Ambcagiie yi2ing9, p f e h a h la mitad.Cheragtiel;o ayc6 Ype, eitoy en el q u a For la cint u r d , o dame el rio For la cintura; Gfiagilebo ayc6. idem.Gba$iebo amo?YFe, Eafia la mitad, o cintura lo mcti en el agua. C;heragiie oct cer?a+pie +e, vn poco mas de la cintura me dh el agua. Chembo agiie ?, dame el agua por la cintura. ~sgBe.r. Vide. Hi. nu'mer0 6. Hag79tiM. Azedo. V2e.

Tap;. %. Hagu%.zelos.V .t a$11c 0 , 01

Mm

2

Hd-

,

,

T'ESORO D E LA he pal4'ado miamor iDios. hub4cat6 ymboya &,tar 17~&htdd.r. c,d. (haihh) con prudencia. Ehaa'hubaarnor. y (2) coger, qaedo, rYmi: yrn"eng3, no Gas efpago, c m tiento ganar la . d o en dar. HGhubareYd y caer en h gra- ngatir h5pe ab5 angaipiha r1 n cia. AhaYhubh ypG chere- oynripa I. 3.N.Y araca+, mYmbot4ra apouciboychu fin compafsim apraron a pl: ,gande la voluntad pa- C hrifio nucAro S e h , ra que hizieife mi sulto. GuaYhubahApe mba ern!&CheraYhubL cherer ec6bo, diraoiquiecotl'pe, 10s la& o tieneme blandamente con nes enzraron con tiento en tiento .ha.gu.AhaYhubii he el aporento, Nachmbai: c i guipoc6cn ,toqusle con rai'hubBri,no tengo tiento, tiento.Avocog heck haYhu NachembdraYhub6 quaib4bo .l.ahaYhubari yprrc6- bi, no fe tener tiento. Eyca foAuuele blandamente. ea'ihubique ehhbo, mira 3 Ehailhub&aubaheT,,i2 chi: vayas condento EyeaYhubique eG?!n$ ychuFi.,mibetY&a hablad b.axo.NdaMhub6ri yyapbbo, no l o ra ijle hables con titfito. hago con tiento. Avhrhu- PorohaYhubLreY amboaitxi gui athbo, andar con mbai,los que no tienen r i i tiento fin qw- $e fientan, to echan a perder las coAlzriilfiubi chepY guiatibo, fis. Nache poroaYhbiriandar c-on tiento ,.par no &rites'; no h y amigo de fir fentido,o delcojo,o he- tanto ti ento Pehayhb 6r a rido en el pie por no la& q u e pecii guibo tapemarfe.e.Oli"e2 chitbe cheraY- $,a beYporYme, tened algun hub $bo,1. oyeaihub oii"e- tiento en beuer , para que ngii ch&be,habiomerepor- no os emborracheis, Ndo tadamente, auiidsme que- Pea?hubiri a& ocagu5bo, rido hablar ma1.A haYhub Q no tiene tiento en beuer. ymZng9,dar efcafamer t e, o con rnoderacion. Aha:01

*

t o , amolat toRar grano. ,koraimbk .l..aopCI haymbi:, ropa aCpera.C hepbaymbk, ten20 las manos afperas.. T oahaimbi, f r m afpera a1 gutio. CapyPaimbi,cortn.dera,paya que corta. Ahaymbh- quYc&,afil'ar cuchi110. Na haymbej iY,no e i t j afihda la culia, Ahaimbi abati,tofiar maiz. Ahayrnbh quYgl, tofiar aji.,Abati rna?mb&, maiz tofiada Abat1ha:rnbi; idem..Ched j m bk quara$., hame-t aG$ado el Sol,. U T

I

BafmbeP,.c.d. h8?,dknrw,

haimbeel )..?,no cmta la CUhae Arn$afmbe&. afilar

.

bo.

TESORO DE L A dezirfela,H5raie ray2 abati, la caiza del maia tiene muchas cfpigas. H a K Neruio, V. Ta?[i', num.2. Hala. Veni, Vide, TaYU*

.

HA&. pro hAb$rta& V. 6a.num.b. €EingZ. Prieifa. Vide. '

'Ea nE?. -H%ztY. Admiracion.

4.

o que. Hd.b.corrupcion. $06 r a 6 , olor de carne medio podrida. Oh& $06 ra6, olifca la c'trne d t en las narizes. Amboa6 cod, hago que olifque. Che ai had, liuele mal mi llaqa. Cheai omboa6 ypoh&n% haguerey"rn5, el no auerme curado haze oler mal mi llaga. Angaipii ra6ha h$mSmbeguS5ap?pito>-ri,elmal olor del pecado fe quitaconla

c6fefsion. Nda ha6bi sc6, po husle mal la came. - Hapt. C amino. Vid-pe. num. I O . H~pcc6.c .d. (ha) ir (pe) caa mino (c6)eltar, andar por fii camino, frequentar fer

familiar. Ahapec6 TGpS &a, frequent0 la Igleiia. Ndahapec6 paGZTfip%6sa, continuamente entro en la Igjefia. Perii cherapec6 e t e ,mucho me vifita Pedro, TGpS r6 rapecohiba, frequenrrrcion de la comunion. Ahapec6 T;p% r5, frequentar la comunion, Ahapec6 pafi TGpS rh, a vezes comulgo. Ehapecd nde h"e'm8mbegGabo .l, % h i pec 6 e S mS mbegG ab 0,fr e quenta laconfefsion. Namgmei temc6ami chi,che mbae het6rBmZ rerecoboe ndahapec6 paEi tec6tWborupk mbaemihg3 vporia hubbca 1 ha quando YQ era rica daua limofiia a 10s pobres continuamente! Hapig. c. d. a pelo, y de pe. fuperficie chamuicar. Cherapig, me chamufcan, ha.guape @rnS ypich6,por auerle quemado huele a chamuhuina. Ahapkg, yo . chamufco. ca. cira. chba, Ah&cai r a p k a voy a tog tar yerua. Hapepend&. S d i r a1 encueniro.V.pe.n. x 0.

, -

.

HP:

Hap;. Dizen las mugeres nl niiio. HqY. Abrafamiento uernagon. ChcqS, h a %rne,quemorne. h. gu. Aha p'i,abraCar.bo. hira. h i h AhapYpA abrahrio todo. Ah@ pacatu?, quemarlo fin dcxar COCL HySp?ra+ chi,yo Toy qu:m nttdo.Ah3-m pi' YLpYph, cot-ra neangechaca ~ $ 6 ,echar vemofis eon calabqos o vidros. Ah@ yyYbA ,foguearle el brac;o.AfiurapY guitedbo, ando quemando 10s campos. @.w.%Y poroapY cat6,abraia el Sol. AyiIiirua pY,quemerne la b o c a . 8 ~ 0 roapY t a t & , abrafa el fueeo. H q b . r. Ohediencia, otorgar ,conceder, honrar. C her Apb, rn: obedece,hiira,&r.h.gu.N.ia cherapixri chcrG,no m e concede mi p;?dre10 quz le pido. A h-1~i i,yo o!>edezco otorgo, &c.b&h&ra. Paroapia h$l+ obediencia. Poroapi i har,i,obzdiente. Kapii gpra chi,foo;r obedecido,honrado,&c.' NdLpTOappiAri, )

)

no obedezco. Nd&'m2rbngath rGgwj giiay k? hare7 y no es h e n hi jo el que no obe2ece 3 iil p d r e . A h 2 ai: nacherec6 mbck 2 ~

vcar i cherzpicharuF6, cfior ua que me clxdczcxn, el haze que no me obedczcan. I Gp3 i.9nde quaitiba h k d c ndahapia reYrnbicine, hcmos de 0':, e d ecer a 10s preceptos Diuinos. Afi&% ndihApfaricl-2er.e, ' co ha de fer obedecido el demonio.Ahap3arici rai &, obedezcole rnucl-o,honr ole. YFcro q h r i c i ah?, es muy obediente. Porosria rjknba$,jnobedientz. AhaFiar%teychuy2, ymZ:ny.Z, cumpli fu guii o en dar filo. 'IfI$i c h a ~ l achcierurhhngiiernpmcedicnx Oios lo awe lei pedi. MdcEari?r;.ri-

10 que le pldes. ~ n p z a ' . Turmas. Vide. Tap! A. Ha;iicha.r sc m e j x te .V. TapichA .r. Hq)'9.%'.c.d. hap?, quei hTn2 mar.

2

eitais en el pecado. fL~pab.b. Punta. HA. q.19, &ne punta. Ndaha-. quQ, nu tiene punra.h,gu, Ahaqlia bOG, a hazerle la punta. Nda ha& bobSg% r3@,auii no le eclib la punta. H qi.f ter&, puma ro-. ma. H:qu3 obi,punta. aguda. Ahnqui inboater6, hazer 1.1 punta roma.l.amboa q u i t e r i , amboaqud obi, a g u p r la pfita. HaquS ap$ cofa defpuntada ,ghaquiibo.oh,cayb de punta.Gi'iaquibo amocpufelo de punta. AhaquBtYcai ,doblarle la puntica. Oieaqultycai, dobloGle la puntica. Ahaqui 6,ficarle la p h a . Nda U T ibira raqui hgi, no iian hecho puntas ;i10s palos. NiquS1. Membrum genitale. CherHquSi. Mi. h. gu. P-I^aqiia3 ambopI. Prxpitiurn. H$qu%apg mutilado, circuncidado ,o que naturalrnente e r a defollado. AiiEaquSil ambopi yepep!, defollarfe como para 1i ratener polucion. Tapit nn quai na dizen a la caiiafifi tula ) por la apariencia que I2

'43)

t icne con el miemtro geni:

tal dc toros,o antas. Ei r3gubi p u m a de las abejas que hazen cotno fifiula de cera. HaquSi mbucb , la puerta larga de las abejas, y tambien lodizenalprine cipio del ouillo. &qm&.e.d.Ha.nurn .z i y,lique, 1ado.y.og. nuni. 3 'tronchdr ,torcer doblar. Cheraquelg me troncht. h. gu.Ahaqueog Ybi'r &tron char arboles,torcer palos, y doblar vara. Ahaqucog chegYb6 .I. ayey'iba hzqueog troncheme el b r q o . Ambo aqueog,tronchnrlo a otro. Ambo aqueoc pfrnbo,vrdir la tela.Nda haque0 hibi ,no eRB vrdido. raqueoi h i r a a h aip6,no es hombre que cumple fu palabra. Yeaqued n n - oan Tm&,Tupa nae no quebranteis 10s preccptos de Dios. Checquay taguerlzqueogi h i r a ah2 no cum. ple jamas lo que le mando. Aye ec6 ai haqueo, vencer -fus pafsiones. - l i a p i c f i&. V ide .T aqu'i-

,

,

,

.

,

~

.cGe.

Hd-

Hhra. Efpiga. Vide.h 6. num.3. Hdra. Participio. V.ha.

num.4. Had. b, No creer lo que le dizen, rechaqar, contrad e a r al que le icufa ,o dize algo del. Hari hae chk, no lo creo, no es ai'si,no ay tal COG.Tu had ,y coma me enfadas ).lo mifmo que tiap"a'V.tu,nuh. I 2 Ha&. b, Efcobajo,razimo.h, gti. phcoba rarY ,razimo de plautanos. 'ibapyt%rarY ,raziino de datilesVbarar'i,razimo de huuas. Ambo ariar'iymboyacec6 bo, hazer razimos ,y colgarlos. Ahar'ib6, cortar el razimo.Har'iy9,abre el razimo. AharY mbob4 y deiL gajar el razimo. Pete? hax;.' rac3ng embobii ,quitale a1 xazimo vn g j o J HarY paiimei ia en el efccobajo av poco fruto. "Ihpoczng hari'.idem.HarY &cay& el razimo. AharYmbok, quitar el razimo. Aha?iby@, deshazer el razimo ,y def- hazer piiias de piiiones, 3

t

&C. -

Hnr'iba', El frwto del razimo.V.!iarY%.num.2. HdrOd. Guu-dar. Cher2-rRd,meguardai~h.gu. Ah3.r$ o wardo.m&hiira.ha/ bn. Haronara , Guardian. NdharS1 , no lo guardo. Guargha poreymo oyaba. .huyofe por andar fin ~ L W da. T6pS tanderarg ,Dios t e gusrde, Ehara gyrSnderams g33r2m5, guardalo para mahana. CaarGr3rnS gGMrn2,para la tarde,coZmS gu?irima, para por la maiiana.PYhay 4 r$rnG,g&r?ima,para la media noche. Cabara rar8h5raycabrero. Mbac B rar Ghbr a,baquer 0. . Angel halide raGhbra,Angel de gunrda. Cur? lid% 5 " a d e r i r ~o h 9 h n d e Angel ) todos 10s momentos nos eitan guardando nueG tros Angeles. Ym3r3egatGbae , guarghira Angel omSngeta,los buenos conuerGn con fu Angel, ' H a d . Daiiofo contra- rio lo que echa a perder, impedimito.Ay iharh,av+ p6 che epYpk,c6tra mi es lo qdixe, Angaipii cher Brui, 10 Of

,

fthufas tocarlo ? Hathdk t&& r k G abati ya echa

,

,

efFiga el maiz o razimo Ias pacobas o fu fruto el guernbe,&c. . , i ~ r ; t t .Interjeccion dolent is t~ adm iracicn. Flat i araya erey $1 araay ! que fiemprc ha de fir mnl tiexn pofNatfchemiLi Eendu e?M O rael ha que co he oydo 4

,

$

MiKt!

- vu HatY.c.d.a.nrrm..,.)r.itl. baflura, heces, vagaSo,l;or u j o , afiiento de iicor. h. ~ L I .C9p3 rathi! lxzes del vino,nfsiento,&c. HatYhat7,aCsientos .C$$i ratYccuehGG eit‘a deshecho el afsieqo de la c h i c k Taquare? ratPchera , bagaf,o de ahas. HntYclcGera o h , fiiben arriba las liczes ,o ei$unia gruedr.AhatYcfie26;,yirarle Ins heaes. ~ i peyu tat& tahnti”ijii s atiza el h e g o para que huban las hczes arriba.Ambo atYbG, hazer que h b a n las hezes. bo.bara. AhntYpe6, spar: tar hezes. HatYcuereragut c S y 3 ypeapY h e p c3ngntu hflbeb;, eguY h%b? abk,

u

*

c

3%Gne. De la mansra que apartando las hezes,queda el vino claro , aTsi quedar‘an re@landecientes 10s buenos fiendo apartados de 10s malos el dia del juyzio. ~dt~.b.c.d.~g,nurn.6.~, tY. num. I 7. !ugar frequentado. Cheiz”hmboehaiYba, lugar donde iuelo rezar Q aprender. ChehokatYba,el lugar ?de acoflum a yr.V. y..b.nurn.I 7 . Hdti A.c.d. hat%pun y, ai. garauato, tieffo, cnhiePo. Chelmatiai effoy .tien;> tnhieiio. Ambo ha.tiat h u b heci , flecharle 1. mucho. Qb%?hv? giiatiar.r?irnS!~cck ,ileur,va las fle- chis ticgas. Natiil hi&‘ re,raRB!>o, va muy .bien fiechado. Chfbo ai:.! mbY& hanme fleckado nxlckio. Cui? hatiai ,cl erizo fe ha armado. X r i i hatid sua, tF6r i, el’t’a.el arbol ilcno de efpinas enhieitas. xl;ntrci oiquie Yg+> e-ntrael cko00. rro A

L*

*

A

R Enga iizndtr etob6 ,est n u d tra vidavn foplo.

.

Hmba'.r c .d 'hail, agar rar

,

da,$os.Ehatlbf ub63n8 irde angaipiba efiemSmbegtabo, no calles pecados .Ehau b6 u5& auk6 nderecci pochY'am"d, dexa fiquiera algunas de tus bellique-

coger. y d. 8. tornar, agarrar, coger con la;mano, d con otra coca hazer .con tiento. Ahaub&,cogilo.bo. rias. hira.hhbn, Ahaubi piqui' Hbbas; c. d. hau. factacv <> yrupe pYpi:, coger moja- fiit.y.ak,effojdize la India, rras en ceda5o. Ahaub6 &a es cofade ayre,deburchec6:Y, barref con tiento la,no lo creo. elapofcnto por el poluo. HaubC .I. hade; .1. haub;, Ahaubi oyababae,agarrar I.haubid. Aduerbio cauhl, el qw huye. Ehaubi aubd por effo.Haubt chemXnnjen?: chkbetY, o h hablad gat6 thembo araquaa hacan t i e ~ t o . A h d i u b 6fr"dw giiara rehkjpor auerme cote yyap650, h a p poco, o rregido foy bueno. Haubk con tiento. Uyopoaubii, cat6 guiteyquiabo, entre a arrebaur entre fi Ius cofas coyuntura;, CQIT h e n pie. de ias m.~no~.QhGmbae au H h b i ndouf , ventura ha b l mbYi oqispa,-andan a la fido,que no lo comio.Haurebacihrt con fus bienes. be ndaqueri, no fe que tenChemb.te aub6 mbia che- go,que no Auermo. V. nda rexcc6bo) an0nn.n la reba- haubti. tiha con mis bienes. Che- - H&bz.,Z.hauba': c.8. hail, raubi, 4 x 6 rnbiil chere- .fantrtiia.y.rG. poner, a p e r e d b CheraSlhGya, adcia- ro. Aha'%% vyadm% ri, uan en competencias por echar iiiertes- pira ver a deeenerme. Ahmbi cabe. CheraGb%,,-dip6bo h'igolo con t i n asuero pronoAi2 EhaubL yya$bo lo hiifu.Gua(ib6 r 2rngofiZ mo que. Erngp3p% hazer enojok, porque ]e interpoladamente 0 a pe E. ApqraGfa'g,F,lli802 te0

.

,

tec6bo;ando echando pronoflicos. GiTra afib8 , paxaro de'agueros. 'AguYra a(iW!i:,adiuinoque 6e de ma tar paxaros. Apir aubz, juzso que me ha de yr b b en la pcfcn.Hebae ahauiY6, pienfo q u h e ira bien en la cap. Gu?r&G2 rehi? mbY6iki%%,p31-el canto de 10s paxaros cch&agueres alos 1ridios.AhaGbS 6, malos pronofiicos he e&do. AbaiESEbgatii ,bien le -dixeI o q ~ ele auk de fuceder. Mborauoo irngptere robia r x ? has creido en ayeros! Hae a6 oyeaGb5, 21 fe pronoilk6 fu fuceffo. MmlPoraubl'ySra,a~orero. H~ub6,idemque hauW. /01

~

14.

nl

ante.

E.

..

La H. y la C . fe fuelen vfar ?na por otra. Loque pertcttece a la H. G pone aqui. Loquea la C . veak Ce.n.3. * 3 HE. Sdida.l.c?. Ah'&yo fillgo aunque no fe vfa en muchas partes fino ,;tc2, guic'ba.,a fah, c?mbara, .. ,

hembarh ,hc'rnbaba: Che: rkoh?, me Cican. AwhP, yo Gco. Y h b a ,1. yiioh2ni3,yn~li"cib6ra,~;h~~~ ba.A%h%,vaziar .Aha$+ I&, voy zvaziarlo. 0%hC chibe .1. ofiTehkhdx, deicntraiiaik en dame. Oii?h?ndeteimbl'a ciip,vienen muchifsimos. AiGh? cher%r2ms, voyme de camaras. Opoii3-9nddpc oguenGhSchehepui, con importunaciones me lo hco. OShZ e$ chera?, tener diftilacion opulacion involuntari;\.Ai"ZhE chera? yp'ipt,femina're intravas,A% h'2 cherai' yyilpebrhz ii3tqferninare extra vas, Am"oShF, facar For cl raGro. Ahaquyche inGm8Me, bufcar por e l raflro. Cheraqu'icui: rnGrn3GrnG 06 ,vino en mi feguimiento.Am"om"bh"eherec6 nG; rsngath mb% reGpe, py blicar iiubuenapida. Arm. m"oh"etei'lpe7hec6ansaipi. ba ,pubiicar fu mala vida. Chem&dWteQe,ficome en publico. Chet?habzgci . cherenzh? ;[&xme de ver-

pen-,

--

I47 rearfe.Nnd&c! ternbiii,eil comida. p6rer%m%riaico t?W, nes cefsiti, de fa1 para Mar la carne. Hecatii T6pZ fie?, las palabras de Dios fon fa brofas. TembiQ $e pi’pb omboi cheyurh, In comida me hahaboreado. Cheyuruk , tengo faabor en lit boca.C heniboyuriii chew rnbib, dame guflc !a comida. P i r i rtder”am3 6 , efio E L be a pefcado. qc6 r t , Gbor de pefcndo. Mbuyq~i:r-6, Gbor de pan. C her h t ~ ychupi , ioyle agraddde. MaidyagGeraaracr.6 y e pYpi. oiiimbo~c6cguareraupk ,el mani en el iibot parecia carne a Ics que Io comian. Acol Sacramento CbriAo rete rchcgG:ira, mbuyap6 hae cSgi3ry guechaciba yep&,guerelli ab tene TGpZ r66 , Tup: ret& haite catbrrZn$,guctE reh+$oliirnGmfindiibo,el Sacramento del Aftar aun;i parece pan y vino en el fabor,es ia c a k de Chriito. C heresbhecztliguitec6bo, eAoy S e n acomodado. t i defatzrida la

,

-

He. Cofa que cwlgga ad- go buena mano en obrar, 6 m n t e , fueienfele llegar Aii?,mbiab~quW, tengo las particuhs, n?, ph, pdy. buena mino en guiCir.Che Men+G, todo 10 ~ L Kcud- hecatb mbae recAbo,tengo ga fin orden, y a 10s andra- venatira en hallar. CheMjos,&c. Che a6 hepC, eiti catu guicbm9 cheyuc6hahcc'ia mi ropa ariclrajos. ban$eragEl, tuue venrura . Cheheph,rnis plurnajes fin en e k a p r con!a vida.Nda orden, y todo o r q t o que he2 ah'$ oyucibo ,no twm cut 1s". A ?I ?mSohcp ir gu i - ventura de efcapar con la -, n:mby$gud5o , ponerqe vida. A%!rnlbo ec6 h6cam u c h plumeria ciue c d - tii]hagome venturo_fo.Che ga,de aqrri hie. Y i ?hi,c6, reiquit hecat& , e m ? con colgar. Ayahec.6 vo cuel- ventura a buena coyuntugo, C5c"agaipi hepugue ra. Bra6 catit, coyuntura, p p - e nam%dm~i,dexial- bum tiempo AhFmbo:, guiios pecados o c i r c u d poagome bien galan. Yetancias por confegar. Sirue r u r i hecatb r"a'boi ndkai reciproco,ye, en las ter- be, tere yzruri ychupb, fi ceras perfonis. Oyehegui, hallires biiena coyuctwa, de 5 mi~~~o.V.hen'~.V.ya-pidefelo .I. yirure C: catir cec6,cdgar. ii ?lm%ngdr%ng ndebete6 Ii:. Bcteno,l:uma mano, re yeraire. idem. Nda chevcnti!r.~,como~iiarid.Che- reiqui2 hecat6,co entre c 6 buen pie. Tec6 hci,comodidad. Tecbheii chibe, ficediome corn0 ddeeaun. gtnciado en la peicz. Che Gherecoh 6h ipe ayc6 )e4oi rzcohi: guar!nfAmZ , foy acornohdo. Ambo ec6 hi? vemirofo en la guerra,h car6 herec6bo) aconnodclo Chersc6 ndaheiguar inbig, Lien. I . dile buen comodo, i i y defgrnciado en Li y i e - Aqui? h i guirhpn. acomorr;z.C'hrrembiapb!:I. tcn- d . k r . e x c Luerrno. L ' Te-

5

I

.

)

,

Te$aht, Suenos ujos, v2n mucho,y T~nkanterialmente buenos . T q 5 h i cat G pYp5 ema'k ckerl', mirame con bueaos ojos. Cheret&& h d etey vco muy poco,tenSo caearatas. Nda ' hef chereco ychup?, no tu112 gracig con el. AiSmbo ec6 h e a t h ychupt: > tu& gracia con 61. Significa liuiandad vanidad, deghoneAidad ficci0n.C h b rfbhk, foy hisno, &c. y .o.iie2 ndah6, idem quod, i i S t e $ palabras VXnas ,fingidas ,mentirofas. Ab; ndahi, hombre no veridico ,fingidor de cof& alauador de fi, T e p ndahi.l.sa ndah6, ojos deshoneftos .Anpip& pdaahk ,pccado deshoneg to. ATa"i.m%$$ndahi,hagodiEolmo. Hec6 tpnda- hi: ah;', es hombre diffiluto. Ndachisyandahei,no foi diCduto.N'i Sandahet all?, noes diirslwto, rnentiTOC0, ni fingidor. Nnndti%n$ahef,eres bombre recogids. TqA g8ndahk rerecohh yyabaeterec 6 pYT up5 upi.,

TESORO DE L A HZ ayma'. Inter jeccion' deshonefiidades. OarGmbe6 bec6 qSnQah&,yaes cof n tumbre en ell fer dkshoneG aqiig. * HeZng. Sabrofo. He: . to.$tndah& rehE y hece ca. tubae, aficionado a deeho- tSng $00 c h i b e , fabcme bien la came. Helzhng c h L neitidades. Ndache hece! be qCiaraSY roYr%mg,fibeSSndzht rch6, no me agra; dm deshonefiidades. me bien el Sol qumdo haze frio. Heb%hab9ng chimdah6 e? hiba .I. $an: hLba,quando d a5;h rehk ey .I. SandnhCri be che Ii%~l me rafio me fibe bien. V. e? ted.I.Sandahiri acatud TeK.n. 2. ephi .1. fandaheri catii e?. Hebe.V .T eb 6. 1. jand.Lhdri yhecery"mba Hehi. Afsiento. Vide: eha .I. pndahb!*l j7p;htuA e7 h$ba .I. p x i a h i r i yp"- Tebi. Hcl:iSabrofo.V ide.Te: tul;ey,fioneitidad. pxidahe ymba6 .I. tan- bXn .2; Htbkh%'. Punda. V. Te. daheri oyc6ymbae .l. cand-aheriey tequara .I. ian- bichL%,n.t. Hfbobog. Ruido. Vide; dnhe:: catuyiiibat .I. S m d a h x d rehdndarey .I. Tebc bog. 2 aiida hErcc 6 nioaruhda€€thorn'. H irna g0.V d e . re~.Lc:miahcrechup&a ~ i ' T e b o r i . Heci. r. Eukar. Cherecabi. ;cy A. tec6 canda1;t &hay thud harL7.l. tan- c6, me b u h n . A9ecA ,i'o dah6 gui o ~ c i c a t u b x.I. bufco.bo.hara. habn. Ahe.p,ndaherec&ornboabaete- c6 guitec6bo ando e n h harn .I. candalxqui oiibm- bufca. Cherembieci r u r e boyeyai:l.tec6 GndahCre- , ab&? ,hall2 lo que bufcaus t yh A r a, oneito. ua. H'iy amburill nderembiecarupi: erebail? c o k , &d.Muy faabro!& V. hk m m .4. afsi d s i bien empleado es que rugual ch2 no me agradan

~

I

/

I'

I'ESORO DE LA

,hazer colgar algoque caiga a rnyz del fuelQ.Vidb, cei. 5 H?. Si otorgando,dize i:i muger. W'?c,ue rczbien empl eado e s ,afj i ,afsi 3 H*%.Da 1ce ,Gibrofo,fahd~,g~if?do, H 2 m b e t 2 .k h Z et?, dulciikimo. "?$ ey defibrido. E2 hape, dukemen te. Noii3nbcG Le P-cherembi6 chibe,ya.no rye d j guiro h mmida, A m W p 6 , falar Fa came. Nda fi??'i,no eitB falado, o fabrofo.YSG 1GFngatG *rep&yph5bet.ei; aunque <us palabras foq dulces tiene defabr ida,condicion .. 9. k?% Afii afsi con h r

#

ee

.

*

)

maldicion. Hi?? vn$p?l hatghera p Bien. empleado.es, que le caitiguen;, H.Vqne. Lo airmo9a6i, afsi bien empleado es.. H $ & p rmk, AfsL, afsi, dize la muger,. . Hgquc c r ~ A.Csi. ,af~i, bien. empleado es.. H 2 .mburuque rei., oque bien empleado,bien es,bien era ' lohecho! . Bg@. c.-d, he%;yg& I

I

m%parte peligrofi,en don: de Q herido muere hie omo e t corason fienes &e. Gher&,GSme c.heYf$d, flechome en parte lfgrofa.. Hi. gue.gu%me E oybor;lmS 0, , curiteComYn8, luego murie en hiriendolie R q u a aavgiG. I-nterjecicion de muger dolentis?, ay:. n*. n f l q p . ahgcmal; Es Foriibte ,. diien las mugeresi veis,mire.con.que vienc., Meg&.r. Gam, volun-rad,aficion. C he hegu2 cat&pihbbo?quiero yr.Ndx che hegieri, noquiero Vr.. Ghe h e g k catii Forahel2 quaipa terigo gana de.fi= tier cantar. Yhegde catd chepY$ca, t w o gam de co . germe.AE,%gS yhegtie car: t G ri3ndembotabYbo tiene ntttp. buenas. p n a s el de.monio de engahrnos.Che Begde,catGguiquebo,ei:oy perdido de heiib. ChehcgCe catir,ha'i,hQpa,pierdome por fi arnor.Chehe@e catC %ipe guihbbo, defeo muchPyrme a1cielo. Yhe*4

..

A&

)

gut-

@tcat& tech miirlingathrehe,es aficionado a lavir. " tud. ChehececatC ? 6yle aficionado. HA. E ~ t s aChere'Ie$, ~. Iaurrme. GueirSmG ndiquY ai, en laui4doeit;'tlirapio, Avohzi ,Imarlo, t i . tirs. tab, AhobA,Ixaltr las ho* jas. hvpY'hei ,taunt. la Cora po: dedcnrro. Ndihe$t%bi, no fe ha laudo.Arah6 The *It,z,lleuirloahmr.Ayihei lauar re. A y 6 yuruhei,lauarfie la boca. Aiepohe!,harfe las manos. Aieolmhe'jl,lauarfe el rofiro. AtepYhky, 10s pies. YepohEytdba ,aguamanil, Mbaerelta ghera,Iaua$as. Ayepirey la; w f e e l cuerpo. 3rindi.Gherey,me brindarCi.hhep",yo le brhdo, ~ O aYbcuer. na. ndara.. nd&a I AmGiuga6heynz , brindarle. Aiporey ,darle la beuida en la mano. Chepore7,pufome la tasa ea la mmo. Aheyuci ah%up&, hazer que le den de beucr. Nachereym? no me dieron de beuer.Nxhere?hribi, fe me hi dado de be-

,

'

.~

A

uer. Nache rev n d h i no -tengoquien me d2 de beper. INachere? ndareymi, no faltaqiti?med&ieteuer. Poroe? nd6ra-mbYauf6, el i j dide'bezlera Ias genEes. 3 Hey.m. AAil ,pur.ta.de lfiecha', hufo e@%a.-h.Pu. Nuibey, la efpiga de la flecha fuera de 13 cab. ?:e?, i 'haAilde herrarnientaifle?, <elbufo. 'Hey rn\&@, YOdaja del hufo. A b a t e ? , .ef@ga&*maiz.N Petkitre?!, 'at 'vna efpipiga.Hey r;lm%,quie re granar. Bey cBc5,ya cfe *t>para grmar. Ndey sue7 chci r3mG r5g2, mucho le falta para granar. .Heibb. Fingidamente: aeibkoyapo , de burlas 10 hizo. Meibe'nate hac ychupi , findamcnte lo dixe.Hevbeii%terhmG pae, como ii &era cofa de h r la. HeyLeGter 6m S ymsmbeguibo rxit chC herobia. re+r , como fi 21 lo Gixef a deburla para que yo dexira de creerlo. He73. Rzfccadura. C he: reYlept,ra<ccarne t u . A h c ~ i , yo le rafco. Anceyi, yo me pp 2. ra$ -01

n,+

TESORO DE L A ' rafco.n%.nd;ira. $ei;'ibib6,la felid de la rafcadura. A% eT 1, r afcarfe much o AGe 7 i uci ,hazerre rafcay, ' IfzYmbaghrc. Tortero, oto dasa del huio. Vide, ~ey.n.3. aYcztil.4Arrojar, V. ytY,

aquel. Gueyipek ohdnqen boluiendo i l ira. Hey3. Apartar. Vide.

e

Hrji?i. Hembe?, Qrilla,' Vide.

TembeY.

Hemby. r. Refiduo. Vid.

Ternby.

nmr.

e

XeyA. Dexar. ChereyA., mc dexan.h.gu, Aheyh, yodexo.bo.hira. Aheyiruch, h.zer que lo ciexe, Ndabeydri,no 10 dexo. Nd:iheyAri aret6, am'g Miflarendu eymz n o d t x o fieita alguna fin oyr Miff&, Mocgi Q1.a &.a% Chernifirendu, e?mg, dos dias he dexadn de ~ y r MiKi,. Aheyk pa;. pail clkrecd p~chi.',a vezes dexo de G-r-malo. C.hep6 ey,iri,no Io p u e h alcmsar conl'i 111.ii~~Yp6,pe ihevi,. 1.i7Cm~m.5Dt5p2aheya,dcxarIo en !ir voluntad y co-.

~enzbi~ecd.Muger .bec6.n.2. Hmbjl;;. c.d. hemb6. y; (yYp?) apretar. Ahembip? mandubi, apocarlos, man; .dubis. Hembd. Veqa, baitngo, membrum genira1e. I t hem bo, hilo de hierro. Car&ewbh,, m a s r a p e s comeisibles, que van grcndic.rid.o en la tierra h s bnhgos. Yb~emb,~,~~rmiento.Cli rernlx5 ,menbrum a m i tale. Na hemboxatfil yeti", a m no. echm rayzes 10s b3.itngos d;e las bm.tas. Nahem5oa c a d cum9nd i , lleua p a c a frifdes la vara.Hembo j a$?&, rl vlTinlo h i t o que ech6 el baC f r t don& ~ prendia. HemE6A CafcariL de baftago. Hemb6 rupl' a y h p i , fui srepando por $I baflago,

-

~

GU-

$$ n$i~6g,lIamaradas. HE dipng,dtallido del fiego. H~endYyi;h , llamarndas grasdes. HendYFG relute. %IendipGherI\,muv zierrte. HeiidYvnPvnt .fdir aIgunas lhrmradas entre el humo ,y de 10s rel a m p a p entre nubes. c.d. hend'i.gh6,negro.y. (f) diminut iuo.Am%xdTpuveog .l.AmS:ndYpup~tli, a6agar llculias ,.sp borrar Io reipl an- decienx. AhendYi tirnc~Li', uzir AmG Cnd$ h m S na chevapichira reco 1112r %:sax 6)des luArar la fkma del proximo. Eendd.. b. Oyt ,cherendU,me oye.h.rgu.AhendG, yo oyso, p: pira. bo.hara. Ahenduba1,eritreoyr. Ah6 dii carh .I. caracath, oyr ,;tt.enramcnte. AhendC ah, .Qyrde mala gana no gnfTar de loque G dize.Ahen& .I' vmb?g$ovr ef eco,o foDido folo,A6enduS?m$eG efcondidas. fie?ra ahendis, oyr Ahenduor Ycat 6 yh%ngaoh&ba,oyrmurmuTN COP guRo. Ndachero-

.

,

rYT

,

i.%i yiiZnga6 rendhpa no caracith ep6,oyemc atei12 me oIgu2 murmur& tamente.Chereadu q u r r Sfen dil. Na endhbaubi m3 rzyi no 01 Io puedixo. Hmdtipagliera ri fig ay-, .chibe u u u &&endGqa .I. eyatpn&,Telode oydas.Ni PO- pipi zmi cheii'Z chereac'irrendir'i ah2.1. porendubey pa, oveme fin icterrumpirahT,es m a 1 mandado.Nlie0 me. Tahendu cherecb r'SporendGtequ'2 fir'indti, abre mi ndehepi .l..rthcadu FO.las entendideras, fe bien t i ndefi;t.i: chsroco r h 5 mandado. E r e h e n d u h d reh6,pidote codkjc. tzyyne,no lo pubiiques.PoMcn'?.m. Rapacejos, anr etiduh 2x1,fent i dod el oyr drajos, fluecos ,y cofi que HendupY paSr2rnG omgm cue@. Amohen: ChCtaFabeit, enlprefcnrisde todos cur; , potrgo rapcejos a lo dim. Zndupab IrnbY- mis ligas. Frontal amoh?r"a$, fiendo oydo d e m - n8,pumr.Auecos a1 ftontal, dos. Cherein? endGbZm8 junwik c.on,p;ti, que es colom%nbeCi, d i d o en mi g a j a N%nhip;i^l,lo i cuelpre itnc i a. P ab%eni.?cndG- ga de las orejas, carcillos. r%niGjoyendolotsdos..PaT z p w r i hhxiibaf, rapa; b? Shara remyendk ai$, cejos de ligas. Amc1:kteffo es cofa que todos 'lo .mbA-chaapac.uri , poner oyeron. Na?uc miendurire puntas a las 4igas. Cherergmo rliguar omihb:u,dinembxi guitec6bo ,ando zelo fin auerlo oydo. MG- andrajofa Yiiatur2chez6 r8enduhabeY ndicatui ynG- gfienembai c u i r b s vafembeii,no es baeno de9ir lo me cqendo mi vefiido a que no fie ha oy,lo.AvexpL p d n p s .Facubaren?mM i a c 4 k p d b p a , ~ y g aten0 l a flor &'hs,p;icobas 10 VItamente. Ageaf$'#S hesl.. pima 'vtxir e n . M d , ~01dirpa, eftov alerta con el gajo EWLS, Htn?rnEid pydo oyendolo. Chcrendu hui rcrahibo, Ilcuii C O I E P -

y

.

do

LEMGYA no I'e IInman ,no fi menea: Hen$; mbYra ah?, fulano es f h o f o , o 2crfado. HUpirehi' hengiirnbYr'ta, acufado, 0: culpado con razonr €€&lmb%eti c h i foy hombre de muaha fama. Na hen%nb'i rfIg,u3? cht, no tengo fama ). y0po f ~ y actifado. Ao ahenop ychu~ 6 FeJile , que me dicife rspa ,o propdele que me. dieire ueflido. MbaequYrC' na hen%, cofa nicguna le propuk,o pedi. Hcn3 ha?,tierq-?, Edaiqbxdbi, no fi C O ~ Q le llamaron a1 principio ,o coma fue fu prime r n om!>re, ~ i n 8 n d AVide. T c n K +

d 6:

HenGndea. Vide. Ten&: def. MerGpicQ.c.d. re.r&pG, ~

f'euzntar Ggnrfica amagar, a dar c6 la m?no, p~l<r,&c. GherecSpt? weam;iga.he. gu. Aher gpt !if yo le amap,nG,h;m. ChermZpZa r%mgc h e m h i i . , dpantome conel amago.. Eke-1-8pus teque fiSnc'C, amedrtn ple, amagale. fiapae rcr 6-

P4.

T'ESORQ D E L A de arnasnr. Heiigi. Renueuo. Vide: Te%L H&. Hinchacon. Vid. Tehu". H t p t G . Accrnetida. h. gu .Ahepena .I7o acsmeto, arremeco.n:;.n~,Qra.Nahepek$ir?G'-no acrmeto. Hepet$ per,amZ a xremttidas. Nahcy.ei,ZFci,$'1riG r G-01

ll,

Kt13 iizk yIEi':;6ngrtiine, el hombre ha de fer pcrfiueYantc ec la virtud. CherepcL5, arrcmctio ccnrnigo. Chahiiliepen;;n.t, V ~ J I I O Sa encentrnrlo en bwna y ma la parte. O.GcpctE rnbi-a guai'f Fin;, acometier onfe 10s cxerci to&.C he gCe peij%r%& oI;"e';li$en arremetiendo a t.1 feme efiondio, Ociira rupi orofis epeX, encontrarbonos en la calle, Ai?; epefi3uchgchupi, hizeme~s.,encofltradic;o,Ahe~ P p e a a&,yyapG cGera,aueriguar la verded , arguirla ,de mentira. C heri yapbra n yrnoprin hagQera ah'+eh%, arguile que me auia leuando teftimonjo. Chembae repi rehi, ahepehs Per& -a1

0

cay

ITESORO D E L A iehE, mezclarfe el agua c6 el vico.

J Y ~ U Tirar,arrancar, ~ .

mi mala uida:. I, &?&.POCO. ;-bat&hZr%

arrebatar. CherequYi, tiran de miJqu.&equY$,yo $ro d&.ta.% tara. Aheqv'iPl ita emb6,hazeF hilo de hie-. rro. Ita ernb&equ%t&a, rielis i, hileras de t\iras hiemo CherequY requYi. chemGangec&o, amohinatanta tirar de mi.A%G x i requYigsitec6bo; ando arraitrando madera. Cherequ'i'i,chertmhibo ,arre-. batome..hhegw%Ybilrh hen8pub8., arrebate de vn. palo pam amenasarle.Aia-. bequ3, tirele deles calx-. Ilos. AyabequPEherec6 re&bo ,remep-le. Ah'iru equY1cbequke placG, eche mano a la efpadi, AhequYi W r 6 hip5 rib$ar.rancar el arbol con fu r a p . HequY hequYir"ahn8 &amo"ndor6g, a puro eirar lo arranque.. ChheyYbh equtl, tirome del braso.AhequYi hecb'nngaip6ba ycJxpe zaherirle. C h e r e q d ,cheangaipapa gu6r a rnSrn~hSnms,,ch &be,

..

emog, p s a h vn poco alto, Embo %bZ quW h 3 - 3 chequXh&rno?n%.atarnihamaca vn poco baxa. Her% am8pa&herah&o,a$as He-, AikherZ n? berah&a. idem.MinZb&h"e% ebocol a@,, v.n poco menor que efk.Emqua her%,paffacok ello w poco mas adelante*. Aqueha-3, vn poco he dor-. mido., Ayap6,her"a' he hecho pac,a,TMberg rZm& ga6j es muy herte. Hec& mZr%gath her2 rirnSFai,, fi~o fuera tan bueno.Ndod her2ndiche ,vefidr'anmuchos. Waher%i o p e r a sfotime p c o . Nixhehex%.ni rnb:qe rerecobo,tggs mu cho. Chemsherzhi rnbae rerecdwca e?mG chibe, no% me dexa tener nada. A 0. her3,ropa v*il,Abaher$'her%h, hombre ruin de bur-

qb.

fi\.Ayap6Qe;~hher~niihaeot

lo a poco mas. o mecos,, Cherec6,her?kr% I, mi pa> Lre vida,mi Fobre ier.Chef rer ec 6h8r Si.$ i r atom e mal., miriome Q, arguyQmc.dc * hGher5nZ. ah'; herec& a

.

b$>

bo, no hize cafs dil. Ah:?

Here.b. paffar rci@ando, lamer, chamufcar. rafpar hzr: hers, parecefde a efle C hereri: tat&chamukome aiqo. A i i ? m ~ec6 her: fi6 el fta:go.Aher& tatipe,paf&ncya me V O ~ payeciendo ; a 61en fus coituinbres 0- farlo por e1 fkP,o,~hamdcu 5 ecocue Eit.r-;zm,y~ k quek. Aheri yguabo lamerlo.It i ymbmpY chereva a !u mtigaa coftumbre. nt a r&,rafpome la piedraque 0izmbo aiYcu2 a h xmi, quiere recaer. A"nmSan- me xiraron. Aher6 hulpYOI gaiph hemM nerani; e h y a pi:, rafpele con la flecha: pique de pecar. Chehohz Ayehesl erb , tocome el h i r%n'?,eiJioya pique de yr- rarnon paffome por junto el ojo. Ahereb Ygara ,chame. Her% Por veatura, Ti- Jrmkar .la canoa. Mbocabayi ohabirebgte no ensa podri fer. Aha herbe, carni, la/ bbala,[email protected]'a fer que vaya. Mbae o, nl tantico le rebireb. note,vn [et., panga?queiier'a?M bae her &,no fie que firi. Na he- tocd. Guerebir&rHmo"oh6 rHndic2ne fer; infalible- yepcguilr i efcapofe el pamente. Nonx%Gher"adic& xarqporquc no encarnb la ne,no ay h d a que moriri. flecha. HerLb.De&mpullamiENom3n%her$ndicine,mo& r i r i finduda. Na cheh6 ceL t a H e r i hae ychpi.Guar-, her ~ndicine,infaliMem~n- da, eifo no. t e yrc. OU&rI, p e s auia Hereby. Llegar juntame': de venir. Nderechjg hers te.V.bY.n.2. herzr%mGtere%m$ fi por HeTobii. Credito. Vide,' ventura te vieren, efcon- Rold. dete. Neroboba.g.~uido.Vide.' HCra. N0mbre.V. Ter. Tebobog. Rum.7. Herog.Nombre t rocado; Hw:iqfii. Fama. V.TeV.te.r.n.7. r24; A,en(te r) nombre.HeroTrZ .Defprecio .Vidi e

?I

@ .

1

1 0,

,

-Qsi

2

ROY:

l[acTr%0

num .2 n c

.L.

,

€6 a6 , cercenar Ia ropa:,

Ckerembi paeaheti ,cerne mas. €XerGguZ$aq, digo, cenar la ccleta.Aheti vruque no fe., guqEG pGp6,cortar las alas a las ayes. Ayt.eri,cerce'I Heti. Muchos, mucho. Het cat c1,muchos ,har tos wrfe el aabells. YeetAF6fon, Heticatu$l.het&.cer2 ba,tixeras. Che a6guetiLhetai; ,-rnoderadamente r9nG na hW'mtiiy,no tiefon muchos. g e t 4 raabi, neandtajos mi mpa, por no ion muchos ..HetB an- auerla cercenadq.. gaubi,, idem. Hcta. hers,, .Hetar$, m. Parient e 1 6 quips.firan muchos, y, 4-. xaao compatriiata. Cheregunos porosJ3et &her?ra-. t a d mbeti, mis parientes EJG+UC-&OD muchos. 'E.Iet6 10s de mi pebls.Nacher?c3-Gmodemdarnente. He- t3 rgrn?,ya no tengo nadie tlicatiz am%&mafiado le de mi patria.Guetarzme7di.H&5,mcchiEsimos. He mZml; ndobYiri, For no tetitendabao!mi, harto lu-. ner deudos , 0 coinpatrio-, gar,o afsiento ay. Nda be- tas no fie halls, Hetymz. Pierna. Vide:. tal,no Con muchos. ChereTetYma. t &tengo muchagente.Nda HetYp. No aifentir ; nQ chzretabe?, hafe confimirJd0 mi gente. Chembai*che querer. Wet7p ndahayceaoctt guetAr'?rn$, abundo ne,guarda,e& m,no quie: en benes. Amboeth, mul- ro yr. He&. 81er ,'y rnuy i d tipiica~.bo.hara.Ai~oe $ 4 , a8ree;ar genge para fi. p r q k m e n t e lo vC;n por L e k . Y2.l-hcu.2.y. (!:?I . CheretirSmZ pa&,afsi YO cuuiera gente. Dum. 2. A h c ~ u ":y, 'kuelo. ng 3. Er 6'r a. C11e r c t u , M E bc e 2 Neta'. Cercenar,errtpareien,la;a hetCni,no lo Iice:~. jar c o m r lo fuperRuo. Cherct ii m: emparejan el $00 Gtjct.firZ.11~2h~i%-'i-e, 1~ ca5a ea iintiecdu que cab& gar b ~- frente.- PUeHcrtlgua.N.0fe no tie--

I

*

ia

DE LA c6 ychup6,vnas palabrillas le dixe. Y W chereh6,es ei-caao corxnigo. Aycguil cherapichh lur;tjh+, heme <entonado,he&doi a enEr habladorcito ,a imitacisn deatms.Che Zngmei yhfchibe,habladorcito es c6t r a mi e i mi azlhcia. Yh? G t e 0ic6 clx$ri, pcquito efZuuo ccimigo. Arnboe Gh$poco ie me d;l dtl. H? guara n'6te C ~ O C Gef5o ~ , cs cofi de roco mornenra Mbae .YEYpe g&ara,hGpiiT;L%te, las coLis de 13 rierra fon de poco momen;

yo auia de yr.-HS am%chk to. yyap6bo ra6 bib% ,es ver- 3 HY.p. bo Lomifmoquc dadaue vo lo auia de auer ~~.~)refrPgar.ChehY,me re-

hec& d! n%n$ chiyinsmbeguah, ha&te m%%, es verdadqwe lo dixe, pero q ay para ello. HYfi2,Gciert o , fi ciertamente. H?yar mturti querei, a&,afsi c6 la rnaldicion. - n*Hiyamburu oh6bo anarctame rea rh, alla fue con la rnaldicion a1 infierno. ~ ! k ,G quiero, plnceme. ~ ? a v ? , n oquiero no me place. 3: H1';Poquillo.iiE hfiire1 1

0,

9

friega. Avoh?,vo le refriego.i)a .F &,Nda yohkbi,no 3e rehiego.Chemlx, $byhi', me a r r a h por el fiuelo. AyelK, refregarfee,OyehY yquatiabae arn%n$gui,borfofe lo e k r i t o ,opintado c.on la lluuis. A n p i p i hi'priba, purgatorio. AyohYcheangaipi purgator i o,pG pene, purgari mis pecados en cl FurSatorio. IiFnGrnbeh ~ $ 6ayoK cheangai-

Pa:

rra,piedra,palo,&c. fin paf farIo..AhWcoi W r i t , cauar el"palo, Ambo 'ibYco& hazer que cauen. ~ i ' y e iSi, . otorgando, fi. hare,placeme.. HYyYi. Apartar?C hereyYt$me apartan.AhYy'ii,yo le aputo.ta.t&r;ra.bo.hara.. ArnbcYJiijhazerlcupartar~ - Aroi'yli2 aFartarlo junta-

mente, -

Hobei. c.d.hob.hojn,y de el. dc burla, hazer a poco mas 6 mtnos. A b b t i yya

pat?. Hopt. Cakara. V, Topi:

biri ocaii?,luego que fue hdlado fe yerdio. Ayohir, yohallo , yhhpa , hupira. Ndayohbbi, no lo hall?. AmboyehG cath VyPpCguib&,auer.iguarde rnvz,y pMicar lo todo. ~ i b c . \ ~ e h { i

c-

d o , me ha dado n conccerA ii"+m5oyeki1cizerec6 riG rZngntupYp6 , heme dado a cmocer por mi virtud. Cbereti: opacatir ekeraSY ohii h m e cogido rado el c u s r p la enfermedad. C1ierLc:ics opacatiz oh&, t e n p todti la c:ibeSa cogida. S. dolorich, CE.eh$i ohh TGpZ n%,hnme renbido In pal,abra de Dlos.OhG U i c a i opacatu , ha ialido el rio por 10s montes. Sindohupibi caii r2g'?, aun n o ha cogido el agua el monte. .- u1 u TGpa n.3: opacatu ohh, iiiens la palabra de DIos por t d o el n ~ ~ n Cd O ~W . n N -o!~~, Trip me ndohG5i , ha llegado aca la painbra de Dios.Cot&a ndohubi b6-mr3kj T ni p0 1mF,parece que aunno ha llegado lapafabra de Dios a eAe pueblo. Chehu cat&ha;hhba, hame robado fu amor. Albae ra$i'chehG, todo el cuerps me ha cogido la enferwdad. h?rnborGil.Y1ch&h cat6 hame entrado ya e l brio. MEindar 6 poqua i chehu, he hecho habito de fer

-

0

ixr?

la-

r

..

cha, podrida. HG rnino"2,era muy blandolo CcpCidQ. Nw"u"mbet6.l. huffrns &i deshecho. Oyi'fffi,eFa muy cocido deshecho. HUG ngatG rnimt3, lo cocido eG t'a deshecho. H u h ? eter' vfi&ng, tiene la cabccp hecha rna papa. Ndei hur? ra@,aun no era deshecho. M"o%ndh h G mbeti cii, malas meuas ay. Em%& ot 0 ngatuque ro cagu~rebuclue el VinQ para que e{t&efpeffo,ola chicha.CheyGtr , efaoy dcfma6lado. HGG mh$, gordo,largo, fofon. Cherfifi mbuft cheh6 potareymg eftoy defmaiolado,floxo or no ir. Can ffll mi;,gui adillo de yeruas c o d a s . Amo%.l. arnoG& ablandar. C h e a -

,

,

F

n%ngile cherr,Xm$hzmc deG-napdo el canfaancio. ArnofiGrnTymSngCr eFrnZ, tenerlz molido i h dormir.Gr?ikt&pecd&r%ml;u su r%mgetet ra2, o que fot . 0 ~e m .

TESQRO.DE L A on

n turbia. Guu ramg na he%%- ch6,el que es enfeiiado TOY cSi eEi turbio el Jicor. yo. Ymbse pYrand6, el que h$mZur?,heme enlodado, es enfet'lado eres tu. Y inCheao h% cherecb r$rnS, boepyra cui,el que es enfeando con prrnpas en la, iiado es aquel.. ropa. Chea6 hi% quitec6- 2. r. E n principio de ditb6. idem. AhiIfi mb6,qui- cion es reiatiu6, y nota de tar hezes. Ahfig mbogfia, verbsob.echo de nombre 5 empiece por T.h.r,vt ma-. colar.Oii?iX- , ?iiY.n oaflentarfe / rzngatii, bondad, v r n 5 b . el agua. O n a u a cagiay.1. gatt,el es bueno, ' sYSY apigfingui , airentarfe las hezes. ArnofiEiIG Q 3 r. A1 fin del crerbo dize c"a$,iif%,.l. amboZpYagi c3- perfeuerancia. Aierurcigi guy r tmgQe r 2,haz e r a Cen dolo con perfeuerancia, r. Al findel.verbofigtar el vino. NCifi,artra, a[- 4 iientos de licor, AGpYG8n nifica,hazer fin dudah cogog,confefiarie, Am"on;".p'i fa. A h a h e t fin duda vr& rfiiingog, hizele confeffar. Opacatui ogueraha>-nddc; xo COG, 5 r.SSjgnifica rnifmo.Chersbapei, en mi rnifmo rQfT . En principio de vertro.. Cheropei en mi mifI bos attiuos en el indicati-. ma cafa. Chepyapei, en mi uo,fuli)un&iuo, y optaeiuo m.ifmo coragan, correfp0nde.a. le. vtche 6 r. Con losnombresfiymbotn9 YO le e n k h guientes Grue por lapoi: CheYyuc6r"aG G YO le poficion pe ,que fignifica matice, en 10s verbos neu (en)y fiernpre brese; y c6. tros es lo mifmo que fe,vt, tra&aquandQ, le antbecede Pedro yhh??Pedrofe fue.. vocal, AtQai, en la ceruiz. YcZrn9,fe falio. En elver- PMy,en el carcaiial. Ambo pafsiuo correfponde a, €$$,en el lado, Apyl, en 1% el que es vt ymboi- pYra punta. en _. Sri,fopre,a&i, 0)

A O

,

- c

i

L'li

aceptador de perfonas. A.t mo'i'ndaybi, poner a la ma-. no. A m o h g a t 6 quardar, AmoTngatie mZnCara, concordar 10s cafados. Amog poner.n"andira. AmcP tat Lpe,poner a1 fuego. Am02 chep,poner las wanos CQ mo para r e m o recebir, AmoPchere?; heci p f e en 61 1 0 s ops, AmcPcher&c&iiMrnG, hiaele mi Iuf tituto, AmoPcuruppY2i:. I..i'bYr&yoaS 6ba ~ X p ,6 crucificar. Ama2hu'i;ba heck. lb.ychup6, apntarle con la Re+. Arnol*lbmquApe, u meterfo en el cepo. Am& ytii re&, poner en priiiones.Amo%poc&ba ychupt: l.heci, apuntar con l a e c copeta. Amoq cocer, rnirnsl, Io cocido. CheremimG3,lo ij . yo he c-ocido.Narnci'r,?,no lo he cocido, Tem?mg^r ndoyybi ,lo cocido aun m.0 e f i ikonado. AnoZ c.d.r"d,y de (?I ef: labras. Ab4 mo$d&h&a tar, tener algo en fi. h. gu. chb ,foy aceptador de per- CherasY renoh9,tetriedo fonas. Na aba mo"'fndiyn- . 1'0 mi enfermedad. And' d W r a rEgu5ichC IIQ foy

Jeremy ep'ibe? habzngutr a hepPbSno,ar%m5girbu~ 6 uedoChriito , N.S.por nue .ro fiador para con& Padre. ATbobaque eAoy en fii prefencia ,y en fu c6pailia. AFhacYbac p X , acornpa68 a1 enferrno. Ore. am3nd Lr 5mS or on?, eAamos en rucda, ATnnderemhl,ot &Ia apoh Sr% in%eftoy a tu mandzdo. APnderi teqQar?m$ , clioy a tu. {em icio. A,+&, eRoy, guit ec 6bo,o?n%ae .N a s mei, no e f i ~ yChere-$iQeffcp. . Ndere?m&-,t u , h e z n i , a: qwl. (Guc<hGYr"a'G ndoyehbbi, por no efim aL no parece. MgrnbYrY o? chergggn nder6g aguY, e f t i a i cafa apartadn de la twya. Amoyndi: p n e r ;\parte. Arno!ndi cheG2 ycfiklpii. 1. ii'Scupk cupei amo? yclwpi,habIeIe con ecpiuoc x i o i o not apropoiito.

x

O L

I----

mor del. NdacheremTmshiri ndehef;ui,no apart0 mi memoria de ti. Cheremimo$ ,'freym%mgnde hegut ndaquendaqueri , h continua memoria de t i n o me dexadormir.Aip6bci yh3gareqiin gueragu! .I. ayF& peL ,&c. quitelc el cargoCapit6nSmG hec6 hague. raw! 2ypob6y ,pr iueh de fer Capitan.C%q-at;oi ornbaegu?, cjuitome la mnyordomt a. Nachereci! rn38ngatb iri , no he dexadola virtud. I o r". Agua rio. ArngndiL, agua llouedipa. Y a c h g 1.. I embb,ar roy o.Y:~3i;g riey m3,arroyo feco. Yacuraa, enrenada de r i a ? a! A, cantaro para acarrear aguz. Ygai, agun malx. YGb&,rtiidode agua.Y an?+pa gruef fa pefada. Y ayi ,gota de agua, Y anSme7 .I. ? apirul; agua delica8a.Y GG,rio arriba.Yah%me0h6,fue el ria arriba. Y afia"npot?,izia el rioarriba. I"aiGgui,derio , arriba.hpen<,o fas pequehas. iJ a p e d guagii , olas +

.t

grades. 1" apenip5,~arpaI

-

.!*i

TESORO DE LA.

FR

-

TESORO DE L A

, agua hiruiente. %Yguach ,auenida de agua.

v dir agua cebar: Airnopa, q o t a r e1 agua 10s que nau o itymb6, vapor de rio. YtY- dan. AYpfah6 ,y r por agua u uon pW.1. vltlpi UU, cieno.; ytPa1 rio .I. ah5 YpiArSmg. ?$qkipi'ra, q u a aiiadida a 0- qbiraytv n,de puma a puma nrr tra. torgroo', chorro de a- de rio.raqu2 ray6 ray6 ruitG,filto pi avuguithbo , he venido gua - aouamanil. 3 arrecife. itit ai, mal falto. fBluando las puntas de 10s Ofi$mboi'tG YbYi:L, facudir rios. AmE6 ebirY , hechar el apua en el palo, que era poca agua e n d afiiento de en la corriente. ?tY gus@, la olla. ATFYcu~,menear el (alto Srahde. 'ith tTmb6, agua.S.bogar. ArnboYayhq vapor que bcha cl falto. 'ih per;, tirar tejuelas por In beuida de agurt. '@el, Gd. fuuperficie del a p . 'ioh'& CheYbItei, tengo k& Che- rnSnib$, hanfe amanfzdo Y d c : ai a i , tengo hutha lasplas. fed, 'iup6,1.~uphba,laguna. I I f"?. b.Haffa, maitiI,h;\A il ;up6 ^e?, laguna falada. h?--de herramientas , arrirno, bGtG b%,,nadar mal el que caudillo, y3,haitil de cub, no fabe.AYylrli,coger agua o cab0 de cuha ,y aGi llacon la mnno, Cora, &c.-AY- man a1 Y ris, arc0 del &Io. cGly9ri , Cacar agua del yyT. o 2'.YgaratiY, rnaftil medio de la hondura. AY- de nauio.Tup4h~b~,lospa0 pPpAr$ coger agua delcen- 10s en que eftan atadas las tro, por fer mas fria. A%, hamacas.Nacherupa hiLbS, beuer. AYh cliepopYpi,be- ' no tengo en que attar mi ha ucr agua con I2 rnano. At"; maca. NEmboii', el qL1c revm"om5op6bo fcheyurtpe, ,za a 16s demas, n?niofie'Fi, h i e r arrojando el agua en - el que predicb primera la boca. AYG obapYbo, be- Mborahei?,ma&o de caucr de brups. AYtYqu3$, j.iltn.GtfahhY,el rnneflro de bcucr a tragas. Ambo%, fuuscnntos.Nchporhet Ybi, darie 3 beuer.AXqth,cll?a- n:, 3" quicn guic la mufica.

papf

O

N

0

I

-

1

:

<

.-

yc--

TESORO d e s peregrinando c6 tus

:

malos penfamientos. EmbQ%lipla?mi. ndlerec6 Tup3 uge and3 por camino claro en el feruicio de Dios Cheyec6 angaipg c h e m b ? bapnA,tmme dif traido mi mala vida. A S niboYb&pa$p;i%Suitec6bo angaipibari ,ando diiaraidoren pecados, YEia' t%%. El c o r a p a del @a10defpues de auerfe podrido lo t ierno.. Yhaft. Alto arribx.Ybat6, JYen r ltoJZmo5ibat6. L&atcpe, ponlo en. a h . %attxat&3muvalto. Ybatigi3.0~~ cay&& aIto&ati:c&gu"i,ahend&,de 'aziaasr i b 10 o)..Cai-ilxtt6,man-

..

qdo.AmboXm6,heIe &:

b l i m d o . ;bat& cer? m c q pufele vn poco alto. Ndi yYbate^l no es alto. ;bate h iba, a1tur a,eAa tur a. C herete ~ ~ ~ t e h ~ b a , m i e ~ a t

M$&rnmP y y h t t h h que tan alto es ? Yyybati:

lie^%,

vn poco alto, 3 2 . Hijode otro padre entre hijos de vna madre, y de dinerfos padres. Cuntmi &&, mnchacho hi@ deuotro padre, . ) r a dcee. c.dY. a M , v 8. fa-; Iir,yce, CiIir,raIlo, celogi?. YbkZ pz & aiquft?, rallar, nahaym ri :be& ,I, ycym: ba9,nomrta el' rallo. u n ib,,mbY. Ataiadip.V.pC num. I 2,

2

r

2

147

TE S O R O -!as eb tierra. %YyS,toda la .

y mundo.Yb'i ylcarG. -tierra * ut u ide,i~i:y9,linde'.Aml>oP1>P U U A .

y9,amojonar.l biya,vna vibora.YbY mbai h'kmSfi3nga tuhiba tierra fertil. i'bY mbae ii"em"oil$ngat Ghabey, efteril. Ybil mbae tyrnbibl, tierra que fe labra. ~ b l p y tifkhaba tierra de cmfiu'ue-. lo. Pb? tory pib.zrigh.ua, tierra de alegria.KiopacatG, toda fa tierra. i'bYpq5pe, en el fin de! ar5e,y dia; del juyzio. YbYpiSSlpt, &el o defigual, 7bYp.i bu5h.I; 1 bipe puch ,lIanam. 'ib;ipe gClsra mba6 reh6 teqCara, mundano. 96Yp&h4'Ja, llanura.YbYpil,centro de la tier r a . W p h G ,1.TbY 0 y 8b.e > v v tierra pegajofa. vIbrppe,en el centro de la tierra. Y G pYquby, valle. WquA.r.focauon hoyo, poso. uIbi r OZU w coitira,eabador .%i'te $ a h dih,tierra de ategria. ?byte?&$6 , tierra de Zlanto, YbY tecobi p6 apPreY tiev u ma de viwientcs. ibi ti, fierra. WtYatuipi: ,repecho & iierra,'ibYtltT;nieblav tie-

,

0 0 0 4

I)

0

b

rga blanca. i'bYtymb6,

pol-

+5abag

Ian para derribar.Ybi'ribe* bui ,todo palo fofo. ?bYr ii x2mbaguS , garrote con porra, 'iblricarapi, arcos de madera y palo tuerta. 1 brr a cutuciba.l.giiar& @la. r 6,barrena. ;ibYracui,carcoma de madera. WraiguS, plumages de la macana. i'bYr6 eh8,arbol prefo.YWra Ei,miel de abejas. YbYra guaqii,palo gruego.YbYrai, p.iIo delgado,v vara de juG ticia.Ybird y&a,AJsyazi!, Fifcal. YbYraiyS rush, Alcalde, Alguazil mavor.YbilraiyS ru5GrzmS aic6 ,foy Alcalde. ibYrhyidthbae,, arbol fruaifero. YbYr A %, barril , o COfd femejante. i'bYri 4bY, arbol verde. ;byvr r ra iai a6 ,Rum ,lienso de C d3i11x.YbYr a W der echo arbol. YbYraYb?l,arbol hueC i V ?

-

TESORO DE LA %Yr!qiM Carteta': Sarrote 5 arrol fececo. lbira y2rk mfrc carreton,

f

U

V

I

~bYriTi',cuiia de pa10,y palo u r recio, i b i r a y o q i Cruz: ibira nupah&,maceta.n n n bira barril, batea, gaueta. Ybilriiriag guatli. idem. W7 r d fia2mbi plato de paId ibrra pay&, arbol de ba1Tamcz.YbYr 6 pandiira, carpin: tero. YbYript. tabla. XbY-, rap%?. paleta para reboluer la alia, efjatula. Wrap6 yYb& b5co de pies pof ti 20s. Yb'irapi: mbuyapi mol Ynge h4Ea titaqulpe ,pala de horno. WrapembP.paIifads cercode palos. YbYripip?pZ.canto de tabla,o pa lo, efquina de madera emp,zlrnada.arnG'bYr 6pZpE.em palmar madera. Ybi'rapFp?. llaman aun arbol grueff0,;i defde la raizfaIe tableado por varias partes,de que ha Zen puas, y rodelas. YbYrapktai. canela. Yb'iraptt2 .cui canela molida. i'b'irapin ~2

V

U

!

L C Y F

sa?, V

V

I

LENGYA marre 10s paIos por la caF cara no mas .Dizenlo quanda no fk ha quemado bicn fh r o p . ai 61raeyi'f.tra@lk tar,y :partar madera. a%?ricwtu, barrenar. ca. cira. a'ibYrhnbopt empalmar madera. birarngl": enmaderar.aYbYrimo"mbG. hor8dar madera.aib?rhgp?. ha zer efipina al palo. aYbir5pS.labrar madera. aWraYqu&p$.labrar el palo For vn Iado. aYbYrikup6p5. labrar por debajo,por el enuez.21 bYriypYpZ. labrado por de dentro. ailoYriipep2 acepillar.aYbYraquyt2 aferrar, o cortar madera. ibira%iXri charah6,lleuarlo en vn pa lo dos. ArnGanhgo YbYr i. l.aii+9tfnGteYlSr &es b i 6 tar madera. xbiragdi. recyo. v. b h W

L

V

V

f

.

I

0

U

U

U

V

I

n

#a. VtV b

i a l n . l.%'.~. junto

apa?

reado. chcYoYri. junto a m , a mi lado. YyYb3-i. junt-o a eI.o%Yri.reciproco.cheW richusra. el que eFa a mi la, do. oYb?rib6he&%. tienelo a fiilado,syc?b?ribE oyo gierdA $nxos.

yy

~~~~~~~

3

a

TESORO

.V I

I

TESURO

prosedo bier1 eitcar bueno -1, efiar acornodhdo. I.,erem$nbotSrarua rnis quereres. ayo viuo aparte, y fov difiiinto. aycsi ndche&.riy difercnre de ti. oycoi: olo€i!lgu^l.Ton difiintos entre fi.aycSel'. eAoy ocioio. ayc6Doriahh. efioy pobre.ayc6porombucC .heme tardado. a y c c i p o r h h d i guipiti'tSbone.sfitrtr2de efpacio.ayc6rmm%.ro)r chap& aycotePguitcc6bo. foy vn . haragan. ayc6tendotari.mg. fov guia.n& cherec6 $hi,,haquYcOeguarupi, no quiero ir con 10s trakros. El gerundio firue por pre fenteacarii guitec6ho. eG tov comiSdo.aporapitlguited6bo.ando mstando. nda carfiy guitec6bo.no como. &peeyc&o. duerme. q u e oycoS6.eita durmiido.che h6mo$nng guitec6bo.p tra to de h e . ahadei'ele efia T. en la primera perfona por la bueui colocacion. aycobt, YO &oy y viuo. 2moingobc. hazer perfeuexar,hazer que cite. amosn: CO~.&O.J,

gbbb ciie a6 cara-meguame d A W

guardo mis veffidos en la caja. amopgobi cherec$ m g r h g a t u . haga que dure mi buen fer. Tup%nZndey5 ra ncmoyngob6 p o t 5 mturC yiizngaiplt5ae.nquie reDios que duren nu&o 10s malos .amo$g6. confiituir poner, hazer que eft6 4 more, an&, y entienda en algo. amo7ngo abarhSmG. ordenar de Sacerdote.am0 fag6 cherecobihrbG. dexarlo por fubfiituto.amojl'n g6 c a p i t a nn a d . ponerlo por Capitan.amo!ngok,po ner aparte. amgyngoi hemimbotipe. dexarlo a fu querer. amo?n&ecb WOii%ghba rupi cofiiruir por ley. arnoyng6 tembi&u 65 m2.hazerlo efclauo.amoj;n ~6 cheri iieEngir5mG, POnerlo por interceffor.amQ9ngG mbaci rerequir8mG. ponerlo por vaquero. chemsfngoy cherercc6bo. detuuome. Nacbeomoingoy Mperuguii ipYtgni. fin p e yo le dixefle nada Ti-que&. Aicob6 oryoV i uo contento. Aiimbo CCO: V.

01

b io;

F"

v ropa la torcere. Nachelgai r na p , aun no e f l q eltirrpapado.AmSo?g;lr,ernpapar. O? g6 cambushi, r e p m a & el cantaro. .AY<&eitoy ernpapado. Ere?&, tu, eyga, aquelho. hira. NdaYga.3, no eitoy empapado.1 .ndacheYgap. ?g&. r. Canoa. Cheiga, / . mi canoa.y.iY.oi.iga v boyi, canoa mediana. Ygii mSrl"; canoa pequeiia ,y Jan sadera de texedor. lgiipep6, bordos de canoa. Ygiipep8 tubichi .I. Ygapep6 Ybari, canoa de altos trordos.igipepbYbyf,de baxos bordos, Yghpep6 an%, de gruefios bordos. Ygapep6 pirErl", de bordos delgados .ilgipicultL,pala de bogar.. YgapYccuft i agui ,fa paleta de la pala que G mete en el agua. UgiipYpe en la cmoa en e l centro, en lo hueco. i&Sp6,en la canoa,en qualquie ra parte defla. Ygi pYpi gu2 ra lo que efti en la canaa, Ygrira atucupt, el plan de la A .

01

0



Z*chd.l.fikhd.c.d. na, der:

so,yche, yo. Ayaponichi, cierts que lo haso. Arobia nick6,cierto que lo creo,el nixs lo mifmo ,que ne .1. cier tamentc. rchy. Lifo. Vid.cy". n.4.

'Y.

ant8

'iemb?. Atajo

V.Y.agwa,num.

Y.

E: de agwa.

I.

ante

G.

,

A

,

Xx

ca:

TESORQ DE LA kaioa; lo que va por el agua. Y&a apohira ,el que las haze. Ygira pu3 , canoa cortiansha. Ygii recohat'i, rumbo, nauegacion. Yg &rec6AatYbeYmS no nauega-. ble rio. viga,ipi canoa de cafcara. i'gbrophi, popa de xanoa. Yg$ropYta cocira, popero. Yghrupiba, puerto donde eithn las canoas. "gat?, proa de canoa. Ygirapku6, la ekpina que haze la canoa por dedentro, Oipahb rupi oyeciiYgLra, quebrofe la canoa por la juntura del plan. Ndi nambi qfisri Yg,bra,no tiene agu jeros en 10s bordos. Am& n3rnbiqu2 , vmbom bl ha&%ma ,fiazerle agujzros para hazer bslh. Ynqii% ag&ra,es 1igera.NdiiiaqB:ini no es ligsra, Ambop'iy2ro5, hazer canoa abarrila&, Amba~'im"ombi:,hazer el plan charo. AYgA p-! cui3bof;ar.Ayoc6carinYgara, gouernar bien la canoa. PeYgapYcui y6979,bogad pa. rejos, perec6 rec6 Ylnt Yg& ra,no h a g i s que baibenes la cmca, AYglregufli.& -I?*>

A

0

-

I

U

U

ahequii Yg6ra facar Ia de tierra a1 r i o , & ;contra. PeYgariTrnk ,bogad parejos. Yyigarigari. btrzmy ah2,no been parejo.Yomgemb2 embi Yghra, las alas apartan las canoas de la. +t7/ u balfa. Cona lgiiyiri, folo eiia vez fie ha de tomar p e r t o . O h Gubr igara cheo p?cufrimG, mientras mas bogo mas fie detiene la canoa. s. co es ligera. Ym& aqfi9cir%mG,Yotiii Ysiipe, quando fie bogz recio entra agua en la canoa. Am% nzmbibebk Yghra, hazer 4 buele la canoa.Ombocup& tYrhyt6. cheYj$ra raipa en las piedras mi canoa por debaxo. OZaty"rn2 Ygira gueyYtapq, cyma .I. opYta. cost7 r~mS.LguopYt6 5 cep m3nG Luduefe la canoa quando DO la gouieraan bien, GGSrnb?ttYgL, dizen a1 defiaje de la fiolera que encaxa vna en Qtra. Ambog g i Y b i i i , hazer deitaje para que encaje vno en OtrOrgfipdg. Ruiclo.Vid.T'~~-d I V

I

Y

&JUKU

zio frequcntado. Ambo3 chernpi: frequent0 mi carnino.NJiY! hap6,no es frequentado fii camino. Aha r8Gi rap6 yii cat& , es frequentado y iuzis el camino del infkrno. YbilraYi, ar. bo1 resbaloCo por auer Tubido otos gor 21. TahY rape22,carnino andado de hor migas.Ombo'A t;tqYguap&, frequentan Cu caknino las hormigas. Nda cherecoY3c h i ,no dcfco enfuziarme. OSmbcYire te?bae ndoyepe&ri,elquefe quiere cnfiuziar no fe aparta. 3 3. Resbalar. ChepKl gulibo, resbait con el pie, y cal,am bop%, ha z erle re G baIar .ChepNhiba, resbaIadero.CherecoYi angaipriba rehi,heme enfuziado, y rcsbalado en pecado. Ceri' cerZ'cheYka, angaipaba reh i , eAoy a pique de caer en pecado. Oiiembo ec6 Yfe angaip.bapYpe,el mifmo fe dexb caer en pecado. Ti. r. Sohrino. Vide, >

D E

LA de fi fobrino. CIieriYratY, mi cuhada, & c. ~''Amburd. Vide.H? numer0 I . ryapopotahape. Adr ede: Vid. Ap6 ,num.4.

Y.

afite

M.

?m% Aduerbio,yytiem-' po paffado,mucho, a, antiguamente ayerureYm%>ya lo pedi. Ym% ami &em?ringat&, en otro tiempQ & lia yo fer h e n o . 'Im2 2raca6 antiguamente. ?m% p a r k a c h i , foyantiguo, viejo. Ym% guarkrabl, dedr de aquellos tiempos antiguos. ?m%guarirabi: shera$ > mucho ha que eAoy enfermo. YrniYn;, antiguedad, vejcz. CheiMndtra, fey muy viejo.Ym%omgnocl, mucho ha 6 rnurio. om:;n%Ym%,yamnrio.Yw%rir& p i ereyurae ? a1cabo da t2to tiempo vienes ? Ym9rir2 ngaaCl p j 5 ereyurai. idem. i'm%amo"mbeGychupt,murll. cho ha ij fe Io dixe.Am3nTYmt?. Cuhada dize el be& Yrn%vchupf:, yafe 10 ndayriri, varon a fw ctaiiada rnuger dixe, - - im2 -_ )

.I

. c

I

?

~

ha

r-' por no auer dicho tu que lo tr,zxeffe,no lo he traldo. i'mk. Negacion. TerehoYmi, no t e vayas,lo rn& moes em&.

Ye Lante. Ne

I

X f i h 5 6 . Perdiz. Y n % d

bG aqu;T'i, perdiz del monte.Yn^am?5iichorSd.l.yn3rnhtirnTe'?i .I. ynkrhir tur k i , perdiz de cocueras. Yn3mh6 gua5k , grandes del monre. Yn2mbiih%G, del monre. Ynjiinbu tQt$ perdiz muy chica. rdayt'. Halcoa. Tdd. Veis. Vide. Hy".'

num.1. T&. Hedor. Vide. Nz: nurn. 5 . Y ' d Hamaca, cheyn2 c.'

eflar.y n y n p i , texida. YnynmA es texida mi hamaca.-Nirn%pyogi3a hhbi,no era texidrt.EmoSningui sheyn?, t e x mi himaca.~nf.a$,los hilos que atrauieflan del hamaca, Yyoac;ii piipii cheTn?, tie-, . ne 10s hiios que atrauieEan menwdw. - - -- Ambo ._ a i6 p o d Clf

G A

1

d

PQ3

Ynhgui. Texida: 'A0 ynSngi'ia, ropa texida. Am%: nyngta a<;, texer. NimG ynyngiiahhbi no era texido.AmgycTnpuar6 26, defiexer la ropa. Yn?ngba ey 2.6 arec6, no effi texida mi ropa. u m a . Chorro. Vide.%Eurnero IO. +at

Y.

I?:

T E S O R O DE L A

I BO

pytii, el tefiero, Ytapi.piriog , la., effera COD que fie. P

V

U

?

cubre. Ytapabapiri ta,el pa-

1

'

.'

repartir, hazer partes,def' pedir, apartzr gentc y CQfas .ca.cara. C hernbokogs me a p a r t o p e Qefpido.Pi' r i ola6g,fbltok del i a p e lo el pece amboyaog cheheguj, $parte10 de mi. Oyr h d c tabaSmboiane, mahana llegarernos a1 pueblo. Ab&anyipabiyira"agi%n demboyane,aora darin 10s bellacos con nofotros.Ch3 rnboja mbururoite, demos ya en ellos. AydyurC mboy b ndepo rehC , befote las inmos.AlovurGmboyS yebi- yekhindep6reht ,befoti: las manos muchas vezes. Ayb cheyurh rnboyi'ibo ndep6rehk vengote a befar las manos. Av2)uru mboyi curuc$ reh6, befir la Cruz. Aroyd, pegarlo pegandofe con el. Peroyii Yg6ra a ortad c6 la canoa. Are\-aog ' , p y&dh&ra,apartar 10s que rihen. Chereroyioe, chererecoai h6ragui apartome del que me trataua mal. Ayk royiicg angaipiba gul , apartome del pecado. Ndayeroyacg potiri TGp%agui, nome

Zz 9

pic:

I'ESORO quiero apartar de Djos. Amboy h 38 apg$ ?Ab?. gu?, a p a r t a h d,e.pecado ,,como a 10s arnagcebadss, Amboy.bg cherogn gul; echelo de mi cafa. Amboyao; chqofrGagui,apar<te lo de mi cbpa$rt. Angnipa-. bi:y&a da6g TGp2 yrzna10s midm feepartan cornpaiiia de Bios.. A I

rehecat h.tereh?mboy%ye-. fiempre con 10s aw,c$ba,diitip-.

perfonas ret& oymg oyo hugui; la Trinidad de Jhos gue enperfonas,Tu-. 3: EL r,.Coger-f-seceljir,, g T a b agui,el Pa- comprar.A'yh;yo cornpro, dre fe difiingue del Hi jo cojo,&c\.l. Ayogua,erey%j Efpiritu Kinto Tuba gui ogh,t&o,tahira .l. tali! ovriog, el Efppiritu fanto fe ra tah%a. Ah - difliingue del Pndre.TGp"a)l r&bo,voya cogcr mi rwaiz.. n%nG guecorekndiya6gi Hakt;tbo&b y en cogitnda-.etei petegr3mG guec6, en lo., Nd4:cherBept 3 t u quxto 31 fer Diuino no fie cozes,o compras.Chc or0 difiinguen porque tienen giia yo te compro. Chevna eflincia. Cheyyao ca- op6 gCa yo os cornpro.

,

,

-

.

.Che-

ccmdenaramos. A hx& A,. mscrle el rumbo ,imitarTe. Aya hec6 pochi', imitole en el vicio. Nditahibi hecbpoch?, no Tea imitado fu mala vida. Ndatabip2-a rr?gdiftecb'pochijno es cofa que fe deue imitar-el'vicio. Yyi'iretAbae., cofa c o ~ miide mwchos.Cheij?+nGn~ u porkL. c apgua .l. chem-, berep?. avoqua cobre la d e d a . LY+aLeFnnliYra ay 0gua,pbrar Pa manda. Cher, c qumdai.ayogw,pbrk ma-+ labma.

f&mes. Nd61 cmforman, ni fon iguales. 6 r a h araIabi,todo el dia, y tcaados 10s dias. 6rahchea d , fiempre me riiie. Y h a6cheri, vienerne bien la ropi. Cheia$iara ah?, 'fitlana es min iguaI. Ndachefzgiiara r L p a i ah: .l. che^xquue?ma ahE no es mi igual.Cherembiap6 11 Tii p$ om?2 ch&bene,Diosme t crnuner ara conform: mis o h s . Chereteyh cherac?. kcheyabetei cherac7;todo eicucrpo me dude. %he- yabgte acarir,corno lo que he menziter. C h e y a b m i cherorY, eAoy t o h alegre. C heyabctei aii !me? Tups LIP&, yo todo quiitito foy me er:treSo a Dio,.Pepl;;: ,peHn(:,!i , pzncmymbolara, r o inb'i p e y d t~e i pem GTG 0%vp& dad a Dios vuefiro A O )

-

gachkiurir fibi ,el bocndo chico ,que por ironia dize que no le cabe ,o g a n d e q no le cabe en la boca. Cherecobkia todo el tiempo demi vida ,l. cherecobthcatG. 'ibY Iacatb, todo el mundo.Py"tfiia, toda la no: che,y todas las ncches. Ambolofa,igualar,empa rejar,comprar(hece) .Ambh9.i yiapira , emparejnr las p n t a s . Ndibiabi y h - . p'ira,no eABn las puntas parejas.1 .X.N.Y &Ape $37 l a tecG mbae ayi tymbirn rehl: ombcioia , cornpro Cbriito rueitro Sehor el Reym ile 10s cielos a vn labrador Nd iiabih b d e r eCS Santos'rec6 rehk, 110 , isud nutiIra vida :t la de los Sant'os. AhFfnbolci.?, c omp.mr -1' ufia r fe,n i suaJ* * lark. A S'ITI~,GICI T ~a\re F %

>&

-*

by p.at.yligile,riu;E;'der q a .

- rdbetd Mudho,-fiuchos.

'

Am?%h b e 6 gchup+ ,mu-

ie di. Abzydbeth ch,vIeni muchos , YpocM &bet4 ,os muv!malo.Amboa$ yabet 6 i h e h g ai papAg.fie? a&ei lome-mucho de mis p e a ilos.Ern'% labeti cEr? y C h pi,dale.harto con moderacion. 'Chererec6 ai !abet&, may :mal. 05% Ek1x defiiandofe much0 c o n r n i p .en pdla-' brx,.Enrelabetk 9"& chebet:, olaho me haMeis'cm 0)Ql

como h x ie ra yo de'buena ga

na,al#cie?oG Dios me lle-

coma que 1ocreo.Ereiapo

TESORO mep,aante. YacY ei haze tiempo. Pete? yacY ayc 2, Luna. YacY oiqui $,pot.rerie e b a p h q v n rnes eitari: alii. la Luna. Y acY ob6 yn,".h':.l. M%S; yacY quhbiri ayeJ@ obiguh qu. LunaIleb'ine, boluer; de aqui a dos na. YacY ogGc,ecIipfe. Ya- me fe s CY rabApernbai .l. hobip; T'aC't5. Yzquierdo. Vide; yacY,muy menguada Luna, Agu. o quando nace. Yac'itata, Tdd: Q i ; a podr'a fer, eitrelfas. YacYtath p a + , Ouyatne , quiFa vendra, luzero. Yac'i 4'pYrZrn"o a1 NdoGricS yhinc, quisa no principio del mes.Ya3cavsndra, y fe le ahade h'?r21j iiYcaci rZml;,alfin del rnes. por venturn.F,rahi ychu p & YxY oyeoS4 %ih?mbot4- to6 yak h%r%,l1euafeloquir?m&mediaclo el mes. Yap l o comera.AStn&dx& c&ti c u r u d y cruzero del yi%h?r%fngne ,quisa For cielo. YacYratn bebi: .1, ya- ventbra me confeifat; c\yXtarahoii ,corneta y exaAm"a%tiari ydi-h?r"a'olnciog. YacYtnta mqmbf, P.wI tu-n,pYg6ne qui $ame MOr euerbcrar I as eArellk.yarire de repente eAa no; c i m B piriri,cenrellear. ya- che. cyainye rHmg, eft&la Luna rag6fi.a.. r. Perro ,y tamen me&o cielo. yacY amzn- bien lo dizen a la corneta* dah, mancha de agua en la Cheyasiia, mi perro ,y j 6, J;una.yncY ~G%im2ndail,de- 01 &coincide, con el nomnota aiua 1.z Luca .I. yaci- bre,porrilla,en elrelstiuo, h3S. yacY ha%r?irG cquY, vt .AgGa,Forra, );yhgua,fi en eftando pa1idi-t la Luna porra,y perro.Yaguabebt, ) 1iueue.yacYpgrAaramg .I.+ cameta, exalacion. Sagika tang%& YbYtitupeyii ,&anyaceB , aullido de perm. do encendida la Luna corre Iagiia yepbrach, perm eaviento. yacP tSngatbr"aS Sadox. tagiia yurichiiara, yruicatG 6ra, ehardo Man- carlancas ,y el collar que c3 ia Luna e f i afkntadQ e! trae de cuero,o de otra w

.

,

c)

n

L_

.

fa,

-

pd.l.cherepir' cYrY.l.chereij13lape lnuaos en 'la farigre FaYtYquY guiyaheguhho.fo%- de C hrifto por la confefGon. ~ y ecat& i aciangaitarfele las 1a:rirnss. ~ ~ h r i . g . B a n o . A ~ ~ h lp$,ack ; , ~ ~ oy ShGcaChriRo TU me baho. ca. c h a . AmlrJQ- gui.'reh& ii?mSn?beuhhpe vahli hago que fe baiie. quitanfe 10s gecados GQQ d hhho,uiyahbca , voyme a Iauatorio de fa h g r e &e bahar. Qrocit oro);$hirca, Chriito en la confefsion. eitamonos lauando. Oh6 I 2 3 " . Abierto defpepaymbo#hguciko,fue a ha- do,efquiuo,retirado. Chezerlo l m r . Yh!iuciiba,na- hr&yaf,tCgola boca ahierta. Ai$hbciuruvai ,ab.r.l"r d:idtro. Boroy$'luc&,amigo de Iauirfe. Sind:Sn@ la boca.Nderem6oyd tidey2hucAba 1.X.N.Y .Tu@, yurll., chemSno,etQhagiiiiel lnuatorio de nueflra ala m"a no defpliegas 10s lamaes la fangre de C h r i h bios para hblarme. Ei-GhueRroSeiior.PeTngZ yp?-. mbofurk yni teque i&ndk, r9ngA nga%mmS angaipii abre )'a cffa boca. C h e ~ 6 ndaeteiett pYpi, I.X.N.Y. yd,abro lamano, y Coy lir ~ u~ ~ ~ ~ ~ Y ~ ~ ~ o y beral.. a ~ u rNda i r ~chep&yat, r ~ r n ~DO, rcs'Ipla tYiio,CerSm? 032abrola mano ,y p y mezrnGmGra qu? tsaga t h e , quino.Cberetyma) i y reaunque vueitra alma eitP ner la pierna efiendida. enccndida con inumerables Cherac9mbYyiiv guitccbpecados,G fie laua en la Linbo , andar como potrodb. %rede Chr iiio nuefiro SeRmboyzi. a b , defpegar 9;a fior quedari blanca como rcpa que fi ha pegado la 13 nieue. AngaipabYpY y9bandola. Nimboyai hAbi,, huciba i'poroms Chriftianofe ha defpegado. Vrbnohhba nSnS5 el pecado guach ocuriibae yieyaf,err.. grifirfe la gallina guardanoriginal G laua con el bautifmo.Chrifiorugu'i pYp& do f i s pollos, Ali"dmbokVI

,>f

,

,

p e p e y AhG peii?dmbe-- - ..-

LY

yaf ndehegiti,eGpiusrne de ti,

1

pucul ah? ? Pues como n o ferien de las gracias que dize eAe?Ayoyal herovr%rns ,mofar d21 con defprecio.Yyalp'ir8mo" oyc6 1.x. N. Y. IUdiOS aguiaraca6, fue ekarnecido Chrifto nuefiro Seiior de 10s ludios. YyAitab&$mG oyc6 curnfu pYp6 por blanc6 de eEarniQs efluua en la C ruz. ra&rAra. B re has ,V.ay .b, num.x+ Y'uibt. Vn POCO pocos, YaibhbBruri ,poca gente viene. Yaibefi%ter%m8pa5 ym'?:"ng%,apsle di -Yaib& r3mG pa&t h i no es como quiera Sa gente que viene. Ab6 yAib6 a r e r%nS t%m"d?o,jalafuera poca gente, YaibeiGte checaneod,vn p~ cono, mas eftoy canfado. YyaibeiS chererx6 a!, vn' POCO me maitratb. Yaibi aubi tam% pemSdngztir ra6,ojala fiquiera fiuerades un poco buenos. Ta&by, Ea male fa de 10s arboles quando la cortan por debaxo,que queda colgan+~ YyaibP ram? yii3 %

,

.

c"ang3

cBag parece fit c a b e p C O 'mo !& m l q a cortadn di-

bros,no tengo dslores, foj agi 1. A. iiimboyaytY,difiraizef: y ' in ~ i o t iene inucho do andar con la viiia. C hecabelio,y kunntado. racy nachemboya):t?poti2'ib:cbGa ',yrtib&a. Lanri ,tieneme entvrneddo la keta,i, pzdaco de pedernal enfzrmcdzd. AhSng ornbccon quc fe 6ja. yaytYanpipabi yara,e! deTaicbk. Dizen a fus tias monio tirn p m G a !OSma h e m i n a s de fus padres, 1 ~ s .QrnbcyaytY hiib%~8 d i d o varsnes y mugeres. ogrierec6, G c m ~ r etira t e Cheyaycbt. Mi tia,y)tai110s. Ayeayt'i.1. ah't'ac:?tlg chi. o. C5irajrchi m ? d S ycnytY,baxar la sabefa c6. -lw cuim5ie.l.cUna, primos de fint iendo. parte de la tia. Cheyaichi r+d.Mezclar. V.ayai, & m X 1. m 2 m Sr i I p i :nos num. I. feeguiidos ,hi jos de mi prirhpca'. Am AGr. Vi c' e . m i hermana. avuc5. Tait'i.Tirar de a!go 'azia - rrtnd;. Nof0btros.V.f~. abns corno.ct?e:h de c L num. I : pan1 , m.ind.;r bien 10s TcC;s. Aprtarnknto.V. rniemSros ,&:. C h m b o - Ya.cum. 2. Va'tY,tira de rni.Am3~yairapacani. Aoui!a. yap?.t;',t;ro d3.Am'miaitY ytacaui ~ Z ~ O K csng, L ; ~ g a r p t%m.t,tirar de la iuerd 1 ciz tas. la cfipinz. A m h y a i t t fiY~49432tm!. N~ffn rah. p6 herir'm,tirar de 10s h i'- Yapagunrer Zm? chea6,eEi tasos que trcpaa por 10s n ~ u yrota, o rala mi vejtiarboles para baxarlos.Am dura". on n boyaiti 1 2u 1 ~ 6ymouguila, T a p p d . Olia con protirm de la c u x d a ,oYcYpo- ncmbres reci be.Re ,cixrepara derribar lo que e f i yapcy.6, mi c i l n , ndereyapegado a 61. AhkmboyaitY pep6,ru clla, bey9 g u q 2. -ca&,m&dobien mis miem-, YdPCF6 22Qp&ba.l. Y"P'p6 ro-

.

*

.

V

U

0

~

de mi eAado de hambre. Ah9n_gSoy apira ioagagui, cay6 el ciernonio del cielo. C-hecupYb2ng chemboyafiriribo, de vna pncadilla me derribb. ' ~ q hTordo . pajaro: ~ a p z i r.. Mennira. Cheyap6 ,mi mentir, mi mentira,y miento,y foy mentir o h . y j h.oln. AbiyaFCta, hombre mentirofo. yyapanri rac6 z&,fLiIano es men-' tirof.. Nacheyapuri rac6. 1.nacheyapGri j 1 1 0mienro. NachejapG rGgu%y,no foy ment ircio. Amboyapb,deE mentirle,hazerle mentiroio. An?mboyapb, h y m e mentirofo. C h e y a p h Ape, mintiendo yo. Abi hec6 yal;ura,fiipocrita, hombre. que m i m e con fii aparencia. tibiyapurki., amigo de mentir. Ndacheyaphric&ri,coioy arnigo de mentir. Ambo ah aii y a p h i aborrecer la mentira. Nnfi3mbothri tec6 yapii,&rrezco el mcntir.Nzcheyano pliri ymGmb&!abari, miento en dewrlo. Ndacheyaphri ygiiabo, es cier?e b

I q

I

,

qo que Io corni.Ndacheya- . ypavaraj ch6Se, 'es mezpGri h e r i h h es ciexto qwio para conmigo, tiene que 10 ]le&. Nacheyaphri defgraciada mano.paraapA vrnEmbighnbo, cierto que ah? om9n"dd que defgra lo dixe.CheyapCs y y a p 6 h - ciadanaente que murio'bobiiyarah , dsfgraciado r& menti en deair c p c lo hize. r a p d r d , Frutilla. 'tro. Chzpi, yarn5 gindap B p , foy defgraciado en f d r a . Duezo. "Vide.Pa. la p e h . C heyiirbyarah num.3. r a d . c..d.ya, cogarmy,&, pi$:n?g, TSV defgric!ado torcer,recoger,ceger-aya- en hatiiar. f i J e Lrai!m& & ,coger a g a . pa, pita. 5 3 n d i k ehQ>o,ruego,tengas f'elicaad ,buen fucefio RhiiYpriipa, voy a coger en ta vi+ , ,'I'"F)" u a tan& agun. Ai'tiyari, coger !a rnboaraaYmi teco m9r3nbaffbra. Ayaripabete: hegat& r:h6, Qios teprciberahzbo, lleu6 lo abarrifco. p2yarnbetei pe3nSaipa p.1- .re en .l.t virtud. yyaradte6 ing k r a ymGmbeghbo, con- ~ a t a%ir%t.%cnegGara felices ibn 10s del infierfegad todos vuefiros peno. cados. A$ari,ypituljl'w631, T"rM.ab1. c.d.a:cabe$a. ylleuar abarrifca.N,i ~h:7ya' rihiri aub6 , aunno t a p habi ,polo delgado, pelon+ .aue Gn pluma. Vruguask quien ma,traiga agaa. ray p a r a k , pollo, pelm. Y d m i . D &yaciado.nJey x a 4 chehGbe;;?mt;,defgra . CunGrn? yarabi niiio fin cirtdo fi..iAe en no hilar- pclo en la cabess. Ca5i;ar a b i monte ralo de arbus me. yarLi ah6 om<n%,mug ta. p i 0 defgrauadamente. yC r d d c a t f d . Fruta Gone r a g p i 1 ha.,que clefgracia! C hemb6 yarai cheporia- cida, YaracatiaY el arboE h&,tiemCngar&eyrno, def- delta fruta. r , w a i ~ . -Datiles fi1ue.P graciado he fido enno te.trcs .ya&S&;,la pnlma. aer .qne daze de c.onier.. 2-2'

,

'

F

I89 cia de las COGS ,dixofe por gracia y )'a lo toman For fracei ritrjrtcgfir. Erpxie de are madillo pcce. Tki(og. Di fminbir,safiav, c.d. ( j $3 coger. y, os. cuit u . Aiarog, voylo g+ Lmdt>,ca.chra. Ckeyarog mui pqbito qtieda. Ofeysrog potar?, d A a pique de acabatfe. 02svarog h%id& recobi,paff&h vida.Cieyarog i'Patipe ,confuniefe el agua en el ft2eeobOleyafop.chereinbiaF6,voy dando Ena mi okra. Ach tufabae ac 6 p i r M otnbciari;& 10s aiios gafiatl las h e r as .Chereeay~~$cle?:~r6g, tzfime ~ f i a d o ia viita. Ch'haro7i A m g gaitanreme los dientes ci vantrc fa 1tando. rhvui.'Choearreria. V. -ArG,i,rbm.i. Tdta'EcLi. Armadillo peL.

&,I

Cd.

Djzen 10s camped pihones mondados . rateEd. Vna cfpecic dc Tat.&

:res a las iartas de

carias.

Bbb

2"~-.

TESORO rat&

Gmapatas. 2''dtebzitCGarrapztas chicas. Yatebii git5'irnbork .1. SuZgGnri ac6 reti: mbovri ii%? ,?guyn 1ylbE a b i t e n s ma%poch? iian'? zag3 mbovri, afii como la mordedura de la garrapata cria gufmos en el cuerpo, afii 10s malos pmGmlenros 10s crian en el alma. . Tatd;. Nacido, grnno,diiGeiTo. Chelatyi,mi diuieffo , y tengo diuieffo ,&c. Yya, oya, cheyatiy-yaupop ri.1. opus ,1 .opupug,rebien LZ el nxido. Ambopug,yo ,I

Caracol. Ah3 at$ mbe$e yaratki,eres vi12 poiima. %ail. Llaga podridn, y pares de rnuger.yaiip6,ralg6. yaGp4 ocu$~diola raiz d e la pefiean. yail pordra h i r n ,el que padece llagas. -yzi"lS6 Ilagado. &+i. x. L e u m a r la ca-besa- c.d,a.cabep,y, aupi .rjhecejvp&.Apgupi, heck, mirele leuant; el roitro a, :mirarle. Ncki,:upiri ychupk no leuant; el roitroq nr&:t.

*

- _

c

-

mirar le. Chernboiaupiru: cii hcce,hizome leuantar e1 roAro a mirarle yya; oa. Chernboinupi uc&oyeuF6, hizo que yo Ieuantaffe CI roiiro a 61 mifirno. Amboh p i , hagole leuantar ef roftro. Aimpi heck guini,a?:mG ,leuact; el rofiro a mirarle. Cui% m3rHngatG ndoynuptri abirehk, no alp el.qoitro la buena M U Ger .Para rnirar varcxies. iaupireYh6ba modeilia. yiiarfizn 3at tt e i i i cui]$ upi hare? ra2 ,que Lien parecen las mugeres modeA:is. C u S yfauplbae niCarum?, no parccen bien las museres inmodcfias, ,AmboyiupihacYbae, hnzer leuzntar la c a b q a al enferm 0.Nd iiaupir ibefi hac Ybae, ya no leuanta c a b e p e l enferrno. Ndayiupiri tIk0Ft.t mburu hechbca ni aun me dig& mirarle. Heck cbe, ma5 hagu%-hari c h e h h p i q :potLpot4 raG bin%, queria el que yo leuantaffe mi r d I

* A

L

tro a -verle. .. -

Y

MJ;

DE LA y lo que toca a fernen, Ceminare &c. Vide. Ta'i, num. I . reap? paca'.0yr .VideapY5 i,num. 2 . rtb(i,r. Vez,bueIta, iebf: kbY, vna y otra vez. Hetaieb?,muchas. vezes .AmboakkbY, otra vez. MG c o s yeb7,doj vezes reincidencia. iebYhi?e,fegupdn vezx de nueuo,Akbi'!yo bueluo, Guiyeb'iho ,boluiendo yo, A mbokbY ,reAituyr la cor fa,y bomitar ,bo.hara.Nam bdebZri,no lo he buelto,ni bornitado. ArolebY, rete brar,deftrocar ,boluerio a traer configo. Aro iebyche. r e d pochi: cClera bolwr a la mala vida. AroyibY cheangzipAba ,reincidir pecCdo. Arov2bY cherembipor u u c i ciera , recobrar lo prefiado, o boluerlo a h dueiio el que lo tenia prefrado. Aroy2biJ chkbe ,recobrelo para mi. Aroyibi ychupi;boluiGlo, Ay2yurGxboyh ndepo rehe y2bYytb'i,befote las mnnos mu- . h 1s vezes. Aroykbi' che- .

te

)

rembi porG cbera boluer

laque xpeprefiaron. Arol ye bYcherembiporuucku 2, bolui lo qve me ptefiaroti. Ogueroytbi chibe cherembiporh ruca ychupi, bduiome lo que le p r e M &?E? mboytbY ychupt,re'f ponder, replicar. C heh% mboyeoi i m i epih%ndG, no me repliques. AiiWhngat&ca4 namboyebYri,, por effo no he trocado la yerua.S. aora me defaayuno c 6 A1 U

V

efo.

Teca'. Quebrar,quebrx-

fe.V .c Lnum. 4. ,' r"ccoack.. b. Efdnderfe, I

ayunar , Viernes ,vigilia.

Y &coachguact.l.yecoacG-

pibufb .1. ecoacGpi gua5 e a r e rn.y $coac&mint: V ierfies ,vigil ia. y 2c oaCG mifSndi $06 euabi ii% mbYa v p i ,a 10s Indios Colo fe Ies quita el comer cbr ne 10s Viernesp vigl'1i.s. yi!coa+ am3meitte ndocariiy y6npYri &ne, per0 en otros ayunos no hande comer mas que vna vez. Ay6coacG ,yo ayuno. bo. hhra hiba ndav&coacdbi,

2,

iy

.

bkFb rehi, cntretcngdm, en cbras. Yecohh ap'irey-

~

I

ma 4bzpe fig oTmi,el gozo fin En Colo fihalla e

ld.,-A5!mboy6c<rl~fib& eC- : toy gozofo,v tengtsloque d e f e m Nday tcchubty,

.

n 9 rengo contenro. AyecchC nderechi a , gozome

de yerte, AyecohG .chera4r;l r i, . oz c me 2 e i e r er Ji ijos,-y ttngo hijos. Ayicohi; mbae tetfrg reh&abundo en tGdo. Yicohubcti: piri rel?i,.abunda.el p e h do. YecoE.$xti cotaka FY-. r e 6 m3r3ngati.p$i,efta muv valida la virtud eneAe fueblo. NdAhec6hiIy habett cpy"bG$6 rehi, por aca ay Eiltade ropa.0 gracia rehi v6cohtbabitZTu-n p?itomee nandtbe , denos Dios abundancia de fu gracia. Oyjcoh$ ySgGarete abiitsoreyrnc , hallanfe 10s tigies donde'no 3y hcmGres, Chereth recopoi caturehk ayecohuet6 regala

!r

010;

Eento,o pueita.y (aha) yr.o

(iiS6]paffar,amigo. - CheyeC%

de &be p Chemboaeii’ye-

h’ii cheboliiirhba, el p e b de

TESORQ rep0 OZ. s.d.k.recip.yp6.

hebra.V. oZ, yr. e n r e d a r k Aizp6 'oP,vo'me enredo ta. bo.t8ra.h&ra.aml~o9~p~ d, enreiarlo. Aboiepo olbae, .cabeello enredado.A%mb6 kpob PO olguitecobo chz-, re5aetA pYp6, eRoy enredado cot1 cuidados. TepopY~Y.Continuar. V. popYc'i,en PO. mano. numero 4. repdquad'. c. d. le rec. y, F6,rnmo, y quah,ijber,had biro ,coflumbre ,detener. A^lepoqua&efloy habituado. pa. plra. Amboy2poqui& habiruarlo. Akpo ~ L I & co6 guabey r i h i , eCtoy ai,oAumbr:ido a no comer c x m . APepdquaii ai, a r b crk rehi , eAcy mal acoftumbrado, a corner MU cho. A n h o PepcquzLi ?A ii'hboe c y rehi hele mal auczado , a cpe no rcze. N d a ip 6qua bbi ch ererec6 , mE@ no eAoy ocoAurnbrado a que me traten mal. OytpoquaA che a6 carain8 gu9mZ muchu ha que no M e la ropa de,la .. caxa:-

AkpoqwaL e b a p h e , deten drerne all& Ndakp6qua;il chene,no me detendr;. Teporacd. Bufcar. Vide. Forac6, T t pta' r c .d ie,recipr 0: co.y, p6 .mano. y t 6bo. coger, junta, conjuncion, COyuntura ,gegar, ensender, llegar continua. COG.Atepora,llegar,~?gortaralpuer to.bo.hara. Ndayi pot%, no he tornado puertaOy6pot6 t i t i , encenderk el fuegs. Amboy2potA tit 6 > encenderlo. CZng yepotahha, coyuntura de hueiros Ac2nGndiz oy2potipotri d e n t w a s continuas. Ambov&pot;i,hazer que ie. junie*, ~lkgue, v fe encienda. Amboiepoti chea3Eng3, entadenar las razones. Arnnls~p potabi: cheh6 , voy conzinuam ente. PefiPmboyeptapeh6bo eslabonaos ,id vnos iGto a otros,Taiquab yepoti pot&, qnierop@r adelante con lo que aprendo. PemSr%ne~rra%i*peyec potirehezherori huelf;me que ayas llegado '. a fa&-

..

.

.

,

TESORO DE L A ApeapYEi de, RobiA. n ver& moroingaiupls, d;.oirercg. Ponerfe aomb& OS a la tentacion. Aier6- V.T e .num.7. jerk guitechbo cab rupi reroyY. Rewrencia. Vid, cheropirZmB, anduut perGae) i. dido dando bueltas por el 2 h q t r Y . Danta. Cbeyef monte, Amboieri,h:izer 4 roqu'i, mi danp,o danpr. buelna. A m h i e r e chea6, y. 0.AyeroquY, y$fin$o. boluer In. ropa lo dedentro bo.hara. Y eroqui ne am:,, ahera.Aroier6 cabayh he- . corm de d b p Chemboie' I ro.iam, hazer m i l a1 camroqu'i , hazennie danprf Ho.AroierltierP herecbbo, C heyeroquYci: catG, defeo traerlo a la redonda.Tob2 faaber danpr.AiGmbocupY n l n nt toiere&rarbg%,-dexad que nata ata .I. ahbbocup? ap?buelua otro tienyo, rYrili hazer t e m b k y e con. rerlqiia.b.c,d.ie reciprg e l pie 'azia delante. AiepYco,y(tec6)fer.y (hab3)afa; t i rGp3, herirfe el talon c6 ble,alegre.Chelereq~~a,foi el otro pie haziendo mualegre3af3ble.y.o. Ab$ iedanfa. AieFYt.1 cut6 $ m& r e q h cathpab? up^, afable uer el talon del vn pie Corn -con todos. Cheyerequa cal a punta del ozro,como pa0 tir ychupt! , lleaome con 61 ra pafeo del filtareii. Aiee bien. N4iiereqihbi Pert, cup? aruSndeCt , trifiar 10s Pedro e5ti turnio, trifle. pies. AyecupYaSaiSi. id& Cheierequa catit nderechi Ayecup" eyaey9, hazer arc:t,efioi alegre con tu viftn. remetidas trocando 10s C heiereqhpe a h 2 habl? pies. ASmoBodagirY cancon buena gracia.Ndeitr6$, hazer quebradillos con quntecatii i;zga ) que rifuel el pie.AhZandagu'iat$, haiio eres,afable. zer gambetas como el que Teroa'. Ladear. Vide. 6; teje leitantando el pie hzin llllm.8. la rodilla del otro v d e c Trrohb.- Confiania. ' . Vi-

a COGSm:iIas. c.4

0

C'

m-,

I

-m. %.reciprwo tn~:

,

y guarda la nrifma red gln que, ie,yCP, haze iio, fi

tuo

llega adicion que ernpiesa cor. m.o prccuncilicicn de n a i z ,vt3 orc%n:bae,nue -oca ftras sofas xxutuas. Onom, ie prucnm , 10s demas tienen lo.vt, oroplYhB,amzmonos ad inriicem.Oroyopol, C O ~ ~ & I X G V O Sa CO. mer. Tea'. AM&. Amboioa Yb'irapi , alifir tabla. y. 0. i-'bYtape oioi rirC oyec5, la tab!a €e quebro ddjjues de ahfiCz,Amhoica ~biracfie guirapi r"a'w%, d i f i r palo para arco. Mobigoibm I

U

l 4

I

r"

en Ias manos.Ndepl; YO€:$-

bi yiSte?, el flow no time caIlos en das nianos. Cher e p "lohi, efcuecenrne lor oio s .Chem boe 5 i y ~A;hhazeme efiocer los ojos. Porombof-'&ycili& a t & ,purga muy amarga. Porornhoiiroh6 &emboyoh& cat&, ilame arnargado la pargzz; Yy6'% clitbeyii$hgl, efcocicronme fus palabras, ii2 iohi, palabras afperas. ii%' yoha rerec6 ychupk aguietei ,bueno es hablarle nfpero. i7b4 yohi fruta aCpera,agria. Chemboyoha Ybi hame exafperado 13 ~f'ruta.Y'uLaquX ac6 rnboio-• h i catb, la fruta vercle exat pzra a1 guito. Chec2 iohA, tengo la. Iensua exafperada. C heyace6 yohi, dizen quando la comida quiere pflar -par- el -refpiradero. Chemboiace6 yohS tern. b i t , hame caufado carrag pera la comida 6 uerido . pa,Gt.-por el reqiradero. r.' m;. ' Junta be dos cofas.17 .Mri. ~ G p m ~ & k p Her e . ma-; ELd PaI

P

zJ

n'ablemepte entre muge= . res ."V.TYq6e r . roItrz~yi'piA, Hermanos de vn vienire.V.rYrk - Toifi.Ycpaldad. Videliar num.4,

.

_1

Toyad. Burla. Vide. iak nu-m.2.

roiog.H+o, Cheioioz,

.

qcngo Iiipo,y f i i hipo.Cheh i o g nachi: rnytGei ,no me .dexa i'oifegar el hip0.C hebios guitec&o ,ando con 'hipo.Chemboioiogpufo-mehiPo, TacW y o iogim'oi, va time hipo el enfermo. NAiisibgi r%e?,,aunn o tiene hipo. Y iciog $nd6 $%n"d$,de quando en quidQhipa. r a d . RcrhendaT,V id, og. V

nbrn,~.

To og. Socar;' Vide, og,

I

'

?

En ringlera. V, Q)'

OF?&;

0.

TO&.Defatar. V. ra, b, num. 3 Tuta'n"dEfirenar.V,tin&

.

200

Yz&'~'c'I'.Guifado. Vide.

0113 de boca mcdiann.Am-

cion)b.habIaa!to:Ndiiuru: boy% yyS!ieguh'm, IIora muy alto ,o & alaridos. NoSm'uoiuruboybi yepi .on2 hg9, no fabe hrtblar ja.mds Gn vozes. C ~ ~ I U ~ U ~ Q .yiiey flpk ndtrec6 a k m .beAne,a vozes he dcdeclardr i u vida,o proceder. Y x u c a r (1 boca que co me ruinix ,Iza$ldr entre * ,. +uicnresique no .fe entien-dx, CheSurucarkj eitoy rumiahdd ,o finjo que C Q ~ Q , o hablo entre ditnres. Yirucuerhi,enfdo,.b can I -

)

~

-

TESORO Cbeiuruyiy, tengo la boca abicrta.NachciurGyiy che rapichlrarec6reh6,no abro In boca para tratar dcnadie. CheiurGyAy hechka, eflcoy ernbobado viendolo. C hemboiwuuy Ay diem% Af am:?, hizome quedar embzlefdo. viuruyhy guacem8, andk-la boca abierta dando gritos. yirrruy2.y yrn%m"dn$ en mnriendo quedo con la ~ Q C abierZ 0 4

o(

td.

Yurunbegn2, boca eTpaciofi. Cheiiaru mSegu6p.?nb~guAb0,fa y e Cpacio ib.en hab la r Cheitir (1 mbc-

.

--

mida caliente. YurupYii , boca blanda, fabroia defpues de auer co mido algo bueno.Cheiurupli'ii,tenSo fdboreada la boca. AiiiimboyurupKi, fabortarce. , Yurup6,cofa de 1.z boca.. yuriipori ndaherobiaripy rflg"uv, no fe han de creer dichos. yiurhpori: ndoacatu^r,noh h l a bien ,y lo que dizc es mentira,6 dudafe fi es afsi. Yuru?ox-i, quitar de la. ~ O C L Cheiurh Z.

poarI, qui-

NdhiuruporhrL h 6 h e d , no lo tomes tanto en la boca.Ndeiuruporir& heci rurtbo z'GFZ vpi,, ififti a Dios para que te lo concedaAv2iuruporar4 grn3nbegui'ibo,cont inuamente lo eAoy diziendo, Yurupot 4ba bocac?odk la b o a A~iwn'rupot&n,~~am% erne$ chibe, damevn bocado. Cheiurwp6tiba ri ndachep5acAri, no p e d o rodear el bocado en la bcca. Amboiuruporj yrnZ?"tg%,dilevn poqnillo que co mieffe. Nomboiurqotibi chebe ni vn bocado me dio. YurupotP. b, b o a rccia. v & s

tom? la p;ilabra dela boca. Ale yurbpoari' yp&ta, qtritome el bocado de la bo ca para darfelo. Ayiurupo- Cheiuru potY, n o hnblo ,o ari yo,&bo, quicar el bocac refpondo. Cheiurupofhado de lit boca 9 V comerk- . guira ah?, effe es a1 que no cpife haNar i, dar licenIO. Yuru -orirk, boca per- cia Stc. Y iarvpotThapGra few?;miis. Ndeiurh porar6 c k t yo fiq el que ro cluib chcri,inernprc me tienes en conceder 6 * I X , ~ I r; , &c* ,la boca en buzna yrnala par C h€iu ul~otifia I:h-7 J-emtc. CheiurCi porar4 TGp% biaF6,hizcL'lc Cr mi d e n ; Cheiu-cFo:i',i+e q 2ru 1 e rehi,tenSo Ce iipre a Dioo en !,: LZCSJ, Nleiuruporsr6 y c ~ z u ~Fcciilo i c c p~ rfi-

2

,

-

,

y

tandcrqarai em;, repitelo

,

uerancia.NdasheiuruF~ cerlj

LENCVA g~i&;S:W 39 yclmp k j h iib k le ai'per ifrsimamente. YCrrwtat 6 ,b o a errada. Cheinrii tat6 ymgLnbepibo, dixe vna cofa por om.. C h e k G t a t i henb$&, lIamar vno por otro. Chciur h t i cheremIziGrHngGe pG? tlg?i, lo que yo auia de comer IC di por yerro. Percl"lurl5 &Z yckupk, v m palabra le dixe. Pete? yGru fig ambobti, vn roIol0 bocado le-fique. Petef'iurupypit ;i% ernsmbeli , diIo todo de vnavez y dilo de vrra manera .MSc6;' PurupYpt am"umbcQ,de dos m a n e i ras 10 dixe. Pete? yfirhpip6 ia\l T nu"~ aen , vn bocado comernos a Dios.Petei' iurirpypk TGpS oiieme*fh8ndibe dafinos en vn bocado Dios. Oy2uuch TGp%

Pete4 yuru pYp6 fi$nd&eidem. EVRA Calabacillos fil-

- ueffres.

rata?. Vn arb01 qiie tiene brea. yut2.Y ii el fruto Befie arbol. yutaW bren deile arboi.

hapecadorl 3 m a ? Como? Puei CO.: mo! M h ndahaiciarn6paei pues COMO EO auia yodc: y r ? M i OroaYhu ey" am% pa;!pues como, no t e auia yo de amar ? M i chereyii ep6 eyubo!ccrno mc dexafre y ee veniAe ? M5;ndscaml,camo! tu fi. M A sdeca-tu ereyap6 ; chc ite- hi, que dfzes tu fi lo has hc. cho,cpc no yo. Tupn nde chewy5 ei cpk rae !ha *

L. .

I,.no la tiene.. e%!.

e

D ( v

como me- has defamparzdo Dios mio!

TESORO que tiae {us p l l i t o s quando foon tiernos enfus’ efppaldas.

to;

Ma‘chmogad. Pues comol

7.ma.n.

2

Iiiterjeccion do: lentis.de muger. M’SC.VilrTa,ver .Chem?$, mi ver.y.o. FvaaPe?, cepe* o r ‘ , ra. AmSE,To veo.mo.nara. Am%$hece,mirarle, :J cuidar dtl.Santa Maria Ti.$% sil e m G chereheangA,rnira por mi fanra Maria Madrc de Dios. Am% ac7 mirar con enojo. Am22 chereS6 popi’mg,mirar a1 f&layo,o atraidoramente.Am2 che re56 pop‘i ap‘ZrnG. idem. Am32 erk et&,mir;a”r fix&rnenw.Am%: e@b%nc;,mi.$€de‘.

rar vizco’. ChereG% guYbo amZ, mirar de focapa,con fobrecejo. Poro mSPhB;fen rido de la vifixHttkcmiG ,e‘mbae ‘orn”oG ’ I e h Chrifio aracat, dio vi& a muchos ciegos lefu Chric to* * Mae?. c; d. (e;) dar, repartir. A h & $ , YO doy ,i> re parts, r~ $, h &a. Namb6tei yrnae21G ,I. ay-

I

,

d;6 ;ley, - - las rayzilks que cuedan cleiEues de auerlrrs CI

(v

1

.

.-,

TESORQ DE L A y8pC oguerec6,los iieruoS de Dios tienen l i s falti. lfao .V.maraney. Aaarda'. En€errnedad.V: rnbarai. Mnrambot&.c.& n4arb.y.' potii, gnerrear, hazer mzl. C hernararnbot6 guitec Qbo ando haziendo. mal. Chemaramborti c i , foy amigo de hazer daiio, foy guerre ro.Nachem a r ambo tLickri&y arnigo de pzz. Mmwn%s. Guerrear .c. d.mara.cum.2 .ymoiS,ha; z?r. Arnaramgna guitec6bo, ando en guerrax. Chemara mohandi, foy amigo de p e r m . Nde ndemaramgnace' t e a t & ,tu eres ami d

-

gode guearzs. Alianga Omaram%s 'pig ey iiander e h i , el demonio oocefia

de hazernos guerra.Nsma ramShalri handeangareht nodexa de hazernos guer ra. ~arariGiianhgar?x?d ace recobi p u c y~scat6 - pe,guerraes todz. lavidadel hombre en la tierra. Aid..

,

,

fiuceffos, cuentos exemlos.Amarandec6cue msm eli.idern. cP13rSndeC. c.d. MSrS, y (th) num. 8 de otra manenera. MBrandei: ereyipci, tu lo hazes de diferente ma nera.M$ra^nde&rarngoyc6tam$ cheyh giiera guipdaypot&ri,fieith de otra manera de como te dixe,no lo quiero M"aZnde6 nderh cIicrerec6 ami,de otra manera me hele tratar tu Pa * dre. Erem%mmSrbdet nde cheraYh&ba,has trocado ya el amor que me tenias. A; iizmo"mZrSndet ndcrai'hCbey"m!, y," no te aino mas. Exmomsr3ndei che ndequaita giiera,hiziite diuerEo de lo que t e mande.Aiii3 m%&r &de& ndk be,no foi el que folia.para contigo. ;PeiiZmg rngrgndei Ymi. Tii .pZ rzyhtpa perfeuerad en ' amar a,Dlos.Am% m"a,taande6 cherec6 pocbYcGera, ,hetrocado ya mi mala vida. AhFtnG m2r3n$& &au'i-&mS, de flacome he

f

.

.

:

~

:

: Jkchogordo..

Ggg

&fq

T E S O R O D E LA no es vn ruin,+beIIacon.Ma. -obligation de Gr bueno: rzngba rpmbat,muchas CO- NamG maran%no le afrenfas. rnarar,guar@-hai. TG- ti. Chem3rarGi guitechbo, p%oiporar6,no fue cofa de ands enfermiFo. MZrSrzu"nga'.c.d.(rnsr-] burla 10 que padecio ]Diose I. mar9nguarey ahayhfi rnus (n%gi)de que manera! ma cho le amo. ranhgipe ychi aiap6net iM8r%ngtl9& Diminuticomo lo he de hazerfmarauo de rntrangub. ALii mz- nfing6pe ereh6 ;chi rideranguar? ,C, r u i n d o . Am$ m"ondo e? rzms $ carnote mSra::,uari algocar 10 mu- .vas fin que yo t e embie, cho. Afi2mS rnh-ng,uarG , rn%ranfingitepl: ndereSapocarfe rnucho. Ymarhmboei q es ejto, cow n~ gZari'tepi%ndt,gue ruincirezasf 110 eres. . 2 Ma"r$nfInga'.Pariente de Mdi&.d.(m%%) y(:] afinidad, y de confanguinidiminutiuo, ruindad mal- dad.ChemirinGng,i n&,m dad,corrido. Abh maran$ eres mi paricnte.Nd6 cheruin, bel1aco.y.o. ChemS- m5ranGngi.idm.Or bymara&foy ruin. Y mar3ni te- r3n$ng&, nofotros fumos cat&,& muy bellaco. C hefus parientes. NdoremZra rngranf ychupk,efioy amof nGn5ai ah?, no e s nuefrro t a p d o con 61. Ymzran? a; pariente eff k.ChemSranZnc h i b e , eKa muy enojado g i eYmS tamG,en verdad 4 - conmigo.ChemQanP gfii- .fino fuera m i pariente. mat?na chem6arhneymg, ef- . r3 nde mara nGgSpe ebotoy corrido,que no corref- .cui &$de que manera es pondio con mi h e n termi- tu deudo effe Nachen 8.a no,o no me dio guAo.AmG . ding6 ruguai, no es mi deu m3ranPcorrerle, afrentare -do. TGp3 oii?m%ande ma; le, aniquilarle. Am"d2ra- . ranzngi , Dios emparevto . ni'cherecbmnrangath ran. con noiotros. gbera fuy ruin) reniendo ~

A n

~

,

O

O

A

I

*

cm:

conocida. mbacucii a? Ia remilla. Ndeiguap6 p$ .ir r%ng8,no efti la raiz grande. Hapsgwafir Ym6,ya eCt%grande. M ~ x L T ~ tiri, -B & t i , muchos -hombres. xi qu i r n a tier tia N ; i he m Dd ErechqllakmSit6, has cre cido nlucho. Ne3ngaipli iiri,no tiene raiz. Hemboi mathtt, eres muy gran be- ram%,ya eith vn poco gran YaracatiY rap6 mbacuIlaco. Tups aha3-h ma- de. nl m riti: amo muchifsimo P ch r a m , 1A raiz de yaracatiies fernejante a xiqvima. Dios. 3Mbn).CoTa, alg6,f;in. M. ante 113. tafrna. Chembae ,mi s cofas .y.o.Nachembaei,efroy pobre ,?Sachembat r CigiEi, no es mia la cofa. M a 6 am";dgo. mbae"arn%i,al30 mas ,oalguna cofa mas mba6 am$ nip6 ,algo deue de fer. mbae e? agui 028m"ondIai, erpantafe de nada. mSae eti.,teforo, cofi gran de. mbai m6Sbi am% ,aiguna coca m'as pequei~a. Namba6 rbgO3, no es nada. i i h b a e gut rr? ;W ciap6*, hizolo de nadn. mb:i& upi gGnra c h i , fov de prouecho. mbat apohirn c1:O T. mbae ap6 r e h i ~ , : u & cht TOY oficial. mhab ;hechh;,vi vna fantafma,Efi'L

v2,?i&€. c.d. (mzrangat G ) y(rZti)l. matuett.l.m3 r%nCatuet6 mucho , mucho s ,fupe r 1at i u o .Ab 5 ma

a

.

-

,

.

- mbSiacol qut

1;1

rnbah.

DE LA'

r-

Sa&orra:y a f 3 abijt in p r p uarbium, por auerles fabi-

212

TESORO DE L A Sr$rnb'i;acufai-lo.; TmSm- fe la cuerda. Am8rnbi$& ApMh Ar a, acufador .Che- rnbaracasi .l. amotbY rHzngh a: cfiemgmbipirz-- qfiandog. mbaracif8, dcE chenngaiphba rehh ,acufa- templar, o aflojar Ia cuerme la conciencia. YrnZpS- <da. MbaraciSZ poc4h6ba. rknbYeti: apyrey aii"a'r"et9- l.m$at?ihiba,claui jas .Mba m'kSuiira, fin fin fon cniti- raca$i m"ed6, puente de gados en el infierno 10s cij- guitarra,&c.Mbarac%Y chdenados. 6qu%hbba ,traites AiapY' MbarL.c.d.mSr%,,y (i) pYmbaraca$, poner 10s de scaer. Chembarai, he ca'ldo dos en las cuerdas. AiiatGI enfermb. y. 0.Chembama mbaraca2Z9tocar rafgado, 5t%,ando medio enfermo. Ayqu'it'i mbaracaT%,tocar Ymbarah cheZng3 angaipii rabeles con arco.Mbarach ba pYp6 > eAh mi alma en- rebi@,la cuerda de que pg fermrl con pecados. Vide. den todas las cuerdas de Arah. 10s rabeks. Guyrap6 mba-; Mbaraca'. Calabafo con raca$i quYtYcAba el arc0 cuentao dentro , que firue de rabeles. de infirurnento para canMbmmab.Gato. Mbara tar y de ahi ponen nom- caia cxapc gfirrra,gato mon bre n todo infitrumento MU tes.Mbaracala guaqii, otrrt Gco. Ambopb mbaracd .I. dpecie de gatw. Mbaraambaras6 mboph ,tocar cafa mymbi , gato cafe: initru:nenros.Mbarztc6 $%, ro. cuerdas.Ambaraca@ moa nabnra'rtC.c.d.rnk~,,~,ej tgrs, ymboto i.ibo, tem- 't&,fuerte. Abimbarsete, plar. Oioh cat6 mbarach, . hombre herteXhembar9eflinremplados 10s infiru- et6 ,yo fov-fuene.y.0. Amenros. QioabY, no dizen mSmbarIet5, esfor$ar.bo, vnos con otros. Ni-m;iaty"* &a. Nathembarkettbef, r"d5bi ,eLlB~deitemplados. ya he perdido las fuerfas. hfbaracii$ o p 5 ~quetirov, Qmbarietkhhpe ogu'?n%

'

.

)

h?,

P

T E S O R O BE L 2

(ya,n.z.

MbP

TESORQ DE

k2

tar al dcrrcnio. AnGmbu-

r6 tec6 angai$,detef‘rar el pccabo.PemGrnbur ir angai-‘ pi,detgPkAel pecado. ~74i7uraa‘. Prefiez.

puru4.

V id.

nal

~ b u r u a bmbiigo.Vid. . 0

p+iZ.

JRfbund&hh. c. d. (p6.) eontinzns.)r(;uL>icI:i)~randc ? el que contiene en fi grandesa Yrincipe, S e h . Mburubichabete Bey. . . Mburubich8dpe ,.pri::c;palmente. ~burubichibeti! ?-a?, Principe. Mbunibichibet6 rziyra , PririceCi. Mburubichi’mi rembirec6 Reyna. Mburubichibcti r e n d a b q h , Trono, Tribunal A n?mSmb b 1’G bichi,hagome Grande, Su p r i o r . AmSmbb rhbich i, hazerle Superior, Prelado,&c ~ b u ~ u c t c ~Granadia. llas. ~ ? u n 4 v e ‘ .Cora taierta; V.! \!-,.r’UT 6. D?t.tttd. Tahano.

.

.

1

"

TESORU DE L A

porpoficion, pe, quando k llem adkion nxiqal, V t --5;7nor > a n x rt a,n :,en el infierno. u ow ibiangm? ,en la barranca. P $'rn?, 3 vorot r os 2 M?. n. Marido , y e n fu primera fignificacion macho,varon,esfor pdo. mba cam? , el macho de las bacas .Vr 11g11 a Fi i m ?, e 1 gal l0. aypot h cherynlb jm?n%m9, dereo vnga1Io para mis ea llinas. Abh en2 r%mgayc6, foy el valiente, el galla entre lo's hombres. Abb.16 Per& Pedro es el gallo de 10s hombres ,el valenton, AS&mTpe pau"m2adipbri, no ay vn vdenton entre

AmPnd6 coger macho: S,caG.rGx.d, m?, y, h, C O ger ; vfanto varofies y mugeres; pero tnuy irnpropisl. mente;porque el v.& qron no p e d e dezir , yo cojo ma-. cho ,como cotlita de la etimologia , y fiiera mejor, induzirles a dezir. AhFernbireco6,cojo rnuger, ccmo ella dize, cojo varon. Chem3n"e'di me c s h (Ixcef cafironme con 21.Chernb. d&hagGera, mi marido, c6 quien me cafaron.Chem?n dahApe iin% , ya- eAoy en tiempo decafarrne. Nda2y chem'bdahipe rQ"; a 6 no efloy para cafarnie. Minda V 0C9tr 0 s . r i r a angaipA , adltlterio. M?ncfkp'i, dote, m?n- n/r?nd ir a, cafarn ient 0,y, ca darep'i ame& dar dote,m& fidos MFndar er e? r a1 ra ,, dhrep'i porialili .I. m?nd$- hijo natural, M ? n J h oyorepi' quYr7,poL-odotqm?n hugui k p e 5,diuorcio.Chedipep~,bodas,;tip~pY~~~ia - "agaipi rnEndnrhra.ri,,adul zer combite a1 cafamien; teral". to. Ibira nomFndakiba, juriCUB mP , el macho de turade dos palos por las las nivgeres. C hem:, dize puntas , vna Cobrt. otra. la India, mi macho. Cke- AmgmSrida 1bi.d , hazer mbbothhabey"cherir che- defiajes a aos palos las p6m&snTnd% caforne mi pa-- txs ,y ponetlos vna punt& dre por f u e r p . -fobre- otra,hazer que fe CQ-

.

U. 0

f

WIc)

I

U

U

el vno a1 otro $0' 10s iiPm"hr,"d fornicamos -dize defiai es. varm y nugrrqiaando Te MFmb'i', hijo varon, ir j unfan n- m d ~cocr i ,Gem?!)ernbra de lamuger,auido nSnd6 , fornicar;a mkigcr. de qiislquiera maneri que Boreno"ndi , vnron dado ;t fea. Chein'?mbSi,mi hi jc) di- e ffe vi c i o ,Morer o"r8 i b a .I. ,telamuger. Amo"na"cl3, ForenGnga$.e, fornication emp-ehar, dark hijo-.Che- del varon. nerrr?nthgngde, m%n?rnbY,me empye6o.v. fsrnicacicn de la piuger, (mqibY, ) M?mbi-'qfia, a- Amb6 pore& ,hagole que fornique el varon. &nGii& borto. v.c in%ll'>?qu!i. ) ,Chem?mbYrir , p.tdre rn?nn"d, hazer quefornique de mis hijm M?ndY, la rnuger.Cufrnbae &eh& fiiegra . Ghernhd? , mi o i o m M .I. cu7rnbae oh& iiuegra dize la nuera, Che- rn?h%,pecar pef;itrdo. .MYrn?ndG'x, mi iiiegro ,dize mb4ba oiGmk8, tomanfe la nuera. Chcrn?r*&qescira, 10s animales.Onom?n% r% ,dize la muger a! hermano mod,aora trat5 de totnarfe. IIVL~QI-de f i marido, CheAymEi.c.d,(m%)y(i)co'ni%dubY, dize la rnlaser a1 ger ,farnisar. S. yo fu m u tis de f imarirdo ,hermana sho la cogi.CBem%,tomo de fi padre. Chem?nda& me el varon,a vezes io diC dize la rnadraAra +ah s en- fraSan en la confefiion cleftenados. ChccotYghkra a- ta manera $ por no fer muy rn;jr$dize la viuda ;iiu ma- Corr ient e . rido muerto, .ME& Dar, entregar, fa: M k 6 , f0rnicar.c .d. (m?) t e r bien la comida, comey (6) 4 .tom ar ,Aym?n%,for ter. Chem??, entregcme a nicar el varon. nG. h h , otro,y.o,RmZ:,dar ,entreChem'c"n"d disc la mriger, gar,pa.gar,ng3,ngra,h~ra. me tomb. Apsrecod, forni- (ychupi). Nam%ngi,no lo car mucho el varon. A%di .Ambae m"dG'mr" ychusn$n"dpxar la mugcr. OrQ p t ;cohechele,Mbad mGnlii t ga j3

0 1

0

01

e

9

4

DE L A

..

r5ng , foy chocarrem,qT cioio

.

Chem?qfiZ a r u m

DE LA

MZgugi mbakAebapo faea6 ,podr'a cer que fiuceda alla el mal que fie terne. MFgu3 mbai chehokrSms, podra fir que me hagn dario el comerlo. Defnxdro defsaecimiento.Chemlm"e~ toy flaco,defimedradp,defcaecido. Ym&8 &mmit@gOera,mi feementera eG , a i defniedrada. Cun,Gm?ygGm%ae rnuchacho defi

e$&,

,

9

I

Iaque r-iratbafihhijo. A S rn%&rdA',errgenQr 2. Ah?mom?rnbYp6 , aabsrtar fa rnuger con caufl cuIpnbk, 6 fin eEla,y tener polucion. ChemSm3nbipi'i hizome tenetr ~ O ~ L I C ~Afi?rng O ~ . m?rnbY pugei,mouerfe a po Iucion,y tenerla.Chem3nb Y ot?quY ei, pndeecr diff il a G del femi, vfa rara vez la muger ( chzra: 1 por che (menib?). AyucachemhbY cher%pe.l.ahhbiri che membY cheri'epe .l. ahGngd ypucibo,rnaG a mi hljo e n e 1 vi ent re. He & p a&Tin%, ya efli anirnado.Qm3 YmQ v a bulk, AhandhYrn%, ya ie Gento. MuguYr$mm"d,era Emgre no mas .Chem'c'mbY oGmmbiog cherYipe,concebi .Ch e m S SmFnmSYog chem?n2,eni_gi?dri>enmi rnirna r ido. C hemoh%n?mbYog cobae eite esmi engcndro. N&nb'tqfia. Abor t0.C he- . mzmb!'Lqh,maIpar ir .Chcman 3nbYqha cheYbY apthagClera > la caida me hizo 1

221

Chifie; Vide..

de.ni2.

condi. A6 i'bylrne aiiZrnT; efcondilo debaxo de la roPa,6 .en el'feno. Aii'Zmibg. 1 aGmbiog, encer rarre. A: s m ' i & g checotYpc, encerrarfe en fu-apofento ,ca, &a. ASm5ibg guihZpah h G , tapar el raftro-por donne hu 0. AmSSFrnbi6g VcotYp, rzele encerrar en fu apoknt o.Oii'?rnbiog che mSmSY cheri'ipe ,concebir la muger. TilpafYocYryeiepe S m b i o g ! haguera Concibio 13 Virgcn. Am&?-rnbiciq CheraYgherembire-. c6:rYtpe , engendr? en mi mugcr. OiGmbi6g eirhb, encerrarfe las abejas.Cheracap&$pe aii%$ efcon-. dilo en mi Lao. V.m"e'mb'd, in fine. M @ S . Bubas. Vide. pi% nu.6 , i ~ Y S t 3E.sf ~ e q.Vide. o (py&')empYJpie,nu. I I.. jkfya'tl":EQuelas. V .pY.

k

1

vn poquito no mas trme:, M.YL Mencar , bullix., Ohei$$iyo me meneo,y el; ru-

menearme yo. y.o.M[yney,, cofa que no:& menea,y con eito &an a entender que ef-. thn con fu regla las mugeres., MyNney arec6 .1. MYiiE7 chererCe6 .1: M n-pm'vy ai po rar i.1 .namT3 gui t it pas, eAoycon mi regla. ~ m 8 myij hazer fe menee. E% h.~ra.Am~m~3;bullirCe,bo n3,hira. Ha5og om?'in%,bu&n ISS guF:nnas om?myhbYii oqihpa, bulk la la gente. ~ b mymyf, % bul k i o de gente. Am&+ r n ~ l ~ m b ' fmuiiir i ~ , Rente,, Amg ra2 y m ~ l m o , a K ~mre neando lo que f2 affa. Na-che rnsrnyi cheraSY..l. chern?; .ndoy pot 6.r; &era& no me d i l u s y ia enferrnedada queme menee. Nirn?! guTtin5, q u i eitoy fin menearme. Tarnyl ha6 ai%; nichi . b i S , deko tenia de. leuantarme. .EmzlYlque mb6,meneate Gquiera,dizen a1ml mandado. rlly"mbii.b>Animal care*h)

I

I

y o p n pronombres recibe: -

ire)'

,

I

t k Er mgol lo. J ~Cherern~mbLCfei3me- ~ ? ~ d a cd. V.apT.n.3 lius f chereymbi , mi ani-

. N+..aG. M q a m o r r a ;

~

mal cakro, Yrupuagh chervmb6,rnis aucs.Nachere- AmSmSngailr fu6 rYcGe, ,h?nits ibi ,notte ngo anirna- hazer maqnmorra del cark s domeiticos.he.@. Gue do. T$i'chikyngab cftB li-7mbir%G oyuc &,mat&-fis q u ida I I a ma5amor ra. Myn8ga.ir yii3pysiingatt .1. yha.aue s ,&c parZi'ogaeii .I. vi@%rn$, L44hdd. g. Re@landor. eflhmuy cfjeffa. EiaparYcG .1. emboYcG , deslieIa, ~ y m ' fimejante ~ ~ , recibe adelga5alo.Y f i q ut%quyG mrngsu , tiene *muchos '(re). Cherem?mbY,mi Aau ta. he. gu. MdmbYpYhbra, tolondrones. Ahum6ir.i y. GquYt%n$era deshnzer Agxero. M!mb?tarBrkl. 10s tolondrones. AYttYgti3a terkri ,trompeta , clarin. n Aracanyrarng angel am?; y mboaparYcQbo,echaragua ~ m b o t rLrC a gue rn?mbY, a la mapmorra .para adeltc%ig&copacnth rWin2,el gafar'la.Nde mfngaG,eres dia del juizio llamari vn Tfloxo. MSPZ P o c o , pequeiio, Angel a 10s mnertos con trompe ta, A m$nbY, hazer chic< humilde. C h e rn9rl$ ,trompeta. AmgmEdI yopy, foy pequefio.v.o&f!r!bi, tocar trompeta .l. aycpY vn poco mas,' menos. MY' rn$.nbY, ah&mBaM pYca, r! neteph? pues tan pocoi or poquito. Mfvoy a tocar flmta, &e. c5- Myry,muy ra.hira. MiInbYpd"hiba,las ri- mTr?h&pe,por menudo. pajuclas de las chirirnias, y MYryngGera, lo menor, y Fagotes ,&c. entre her.manos el menor. MSmhoquc. Pei'cado af- M?r?ii'&er3mbp&e! es mu ch6, Q grande. AmGrnfr.r"; Lido .V.pir i,n. I, MSmof. C&.ba ($1 achicar .9 humillar ,abatir, m&hha. AiGmGrnfrf; h' 231.8 .& firx.

.

* N

'

I

v..

KKKa

~-

d

Me I

nnte.

0.

MS .I, mho. Barticula de

compoficios , QPK ha-ze hazer lo que importa eb verbo ,y que haze del ver-boneutro,aR;uo.acarG,y~ como. AmZngarir hrago 4 coma. Cheinhpriz, kazeme Comer. Atere, yo 5 ~ ~ 1

T"Es 0 R 0 MRgm Gc3 CP .,de dos-,en c

1-

dos hile ras que tengan pluralidad.'M Gc%mmoc;i*rfi ab$, cada dos Mk%n%S^lcY y p i p ete? arnz?$a cada nos ringkms di vno. Mcp S C ~ & _cOOf? l G b% p ixpctcy$1 aiio&,,de cadado;; ringlcras de .GO& s ,faque m~.'M%O"24Y~,Y

.-

-9

- 0

cl.mo~ai5;~jdo~ e .u ringIeras, i, .dos mcmtones .que tengan pluralidad. .r&cE;i roY 34b%,cadados aiios. N S c S ro? xi% oguerec&dos nhos Gdos tiene. Y mGmZc"oP.hiba, el fegundo. YniG.nZ& chi Toy el fegundo. Chernh-&% ,'el que me hrue , i-kr dos a P1. . NSCGig. c.n. m8.y el fo.aide, cznn, ,tragar. Am& O A

~

cGng,yo trago, ng%,ngira. Ndaycpiyrnk&g% , tragar fin mafcar. ArnZcocGng . ygiiabo ,,beuer a t r a p s . -@if iiymbae inbae g k t i '.bomXng 52bZ , Egu? .abiy 35ngaipibae ofingaip iomSc6,cGng-aiiygiiabo, ', comq el que no tienedien;tes traga la cofa fin maS.car afsi el pecador traga , $ecadPs,C he,ymko"ngSdi ,

J

J

go', rn&dxgu65o, Suira.

Arngrnbeh te3t ipe, publiquelo. Bm3nbeC mb'i'h p& r e f i p e .l.mbY$ pabZ re-miendiir:oLrn"ddixeloen pu. blico .' ChercmGmSrnbeis). Io que yo referi.'Chemh-beii:hagu&,, la cornemoracion que h i m de mi, Yrno".: mbeupY,lo referido. Am& mbeG imendAra'TtipZ dpe,, amoneflar 10s cafaados. A? m&abeh-h+ Pai up'i.,yadit1 cuenrs delldal Padre. K-mGmbeCpA cherem~m8-nbeur%mm3,plo he recitadoa

p-.d o .Am$mbcQp.iii p a p l --c--

h

a

ro de piedra.Cherbg m5m bYrYy2 nderogagui ,ran - le~ O cSo r n ~de mi caia a'la tuya. YbY agui mGmb;lrY yS YtApe, tan Iexos como del -fielo a1cielo.AfiFmG mom b X guih6b6, heme alexau u v do, Ei2m8mSmbl,ri trnC, note alexzs. Ab&ohgai0 ur -p4riri oli?mSm~mbirr Ts?p% gracia agu!, con el pecxdo ie aIexa dc Dios el peeador,

Hazer que; . dzr.V .pYt 5.n. 3 Momb'itL

. '

aombd.r.c,d.

III$.~.FO~

r falto,arr ojar. C herngrnb6,me arr0ja.y.o. b z m LU b6, L

.

-

ya t m g o experienda de M: zq ui nd A 5 km3nb 6 -

.

faali r .y.ci. quebrar ,hazer f d i r la cofa .S. dcfpcrdi" ciar, derrarnar. Am8mbuc6, yo deipcrdicis. bo. hiira. ArnS,nEuc,i chtcancod, per& mi tra'snjo trabajii en vano. Na r r i W x i c i pdt 6 te?checan%,110 quiero canfarme en \'silo. A m h i L I L I C ~ cheraY ~ tuue p l u c i o n voiuriraria . Eremo"tnbusi t&ne , mira no io derranies. Ercco recoymi ehech't quz e:ernhibucAne,no lo manofees , que 10 Oermiixras . C h e m b x mobg5ba amZnibuc8 mbaceirz r e h i guitec6bo ,traigo la memoria derramada en va xias cohs.Aiii%-&uc,'luc&, hazer lo derramar.Oin?ix g mbuci ci, ello fe derramh. C hem"omSuci chercbain, mi encornendtvo me h,zdef trkiido mi vaEdlos.Nachem"onibuc6 uc&potari, ychu pl: abam%geym8,no quie ro darle lndios qu'e 10s confum i r i .A m8mbucB cwEl.,deflorare mill'ierem. Chern3nbuc6 ab4 chererec6ho,desflorome dize la muger fi'?mGrnbuci!xti

.

L11 2

CGi-

.

,

DE Lif

%ESORO

con ellos , metime knr2 ellos. YhSq+ypabi! i r a r i act ndicar & v y f i ? n ~ % G no~ yy&o hFmmmbuc5y es bueno mizdadie con 10s inbat,efea tierra no es abun bel!acos Pei$rn&% Ymi: dante ,no fe &in Ins cofas. C hrPil"ianoymbaerehi , no Pete? abari 3% oil?ESa- asmezcleis con 10s infiebuci c&:i'~Ypt, vna Cora les. Mbactirod r n h k g h b a , ibla fe dh bien en eAa tie- mezcla de varias cofas. Ni rra, quees el maiz. En al- mGn2ng6bij ,no fe ha. m a Sunaspartes lo fuelen to- clac'lo. Oii"omSn3r n 3 G oymnr las rnugeres por polu~ c6'3s mb%,todos andan de cion. A;iam:rnbucii, tuue rebuelta. Am~nS;;.sddiminu polucion , prouwJrreme a tino, mezclar. Chemona ella, dize la India. OmGm oieehit,metiome en la danbuci IeCu Chrifto pguY $a.Ahpi m&#,reboluer la hbndereht , derramo por coG. Yquatiap'irk a y d n s , nobtros Chrifto fu faan- bor rar lo ekrito. Chequagre. tiahagueoyrn33nz borroMumyrod. Reboluer. V. me de la 1iita.Mbae GapsruO.n.2. mSn5,cofas rebueitas.Y ya M%&2. Raftrear .V.h?. pamZnhhaen?n?,efiin re(alir, nu. I . bueltas las cofas, M%,&%;PE&.Auifar. V. fi%zde.b.l?oner,meterb Porandu. veitir.AmGndi che a 6 , vifME&%= c.d. rxl"d. y.i.tor- tome la ropa. Narngndibi, cer, mezclar borrar. Ay- no lo rneti, 21 no me vefii. m8n%,yo mezclo. m& h i - EmSiid6 catC,entra lo biz, ra. hiba. ( rehka ). AymgrG Amo"nd6 ckezo b 2 2 , 3;rc5nguT'irehA mezclar el rnarfe.AmSnd6 chep6,meo a n vino con agua. Aymona iu- ter la maPo. ArngndeM qu'i$06 rehi:, Mar carne. ndeh?,enrremeter Am&A32m8n% he& mezdeme dC& ypaG paiime. idem.

CO\%Y e g ~ eierra fertile 03.;7.n?_32',:;uc 6 mb;& a

0

0)

1

.

I

fie

rii cherogmZndi,diome Pe

Xi?!rn"ond6 mbYa p%rn'?, entremetime entre la geny te,Yri?rn&dcrici cath ah?, es entrernetido. AZ%nkde G t e guih65o Tfip%pe, nohize mas que entr2.r y falir en la Igkfia.Tafi?mGn d i G t e guih6bo no har? mas que entrar y falir.AS m ~ n C ite?, entremeterfe. Cfieren"olndabcyme yepi: $Grn%ldd , meterfe dcnde no le Ilaman. Yi%rntinderi& gu?nGindabeTme, entremetido donde np le llaman. Aye36 rngndi, vef?irfe .1. aii"r'gnd2 abba reki. idern. AcGmgndh, facar la iengua. Aia6mSnd6, veftirle la ropa. AmGdi yt6 r e h i , Toner en prifiones. ArnGndi opYbo YbYraqGape ,pcnerlode pier en el sepo. Ahei):rni;;n&,indruG triarle de palabra, aconfejarle Cheri% catup%? amgmdi:, dilc biiena doRrina,dixele bien lo que ha de hazer para fer bueco,aconfejejele. Aheco:lra r n 3 ~ G , hablelc mill, dixele y e viuieffe mal. AkognGnd 6Pef

8

(P)

sG,di mi cafa - a -Pedro. Pc-

4

dro fii cafa. Ayeognilhd6 -ychugui euiqu'ihiyiibo ? de temor d2l me rneti enmi * cafa. mGnaY. k b r a h r , quemar. AfiGm%dY, abrafiit 10s campos. AmZndTiy2p c b ,quernar leiia , hazer Gcgo.. C heiur t mZnd'icherembiu ach , la comida caliente me abrafa la boca. MSoraPhGbkhtmGndY, el arnot deshonefto m e abrara .l. mboropoth rai chemGndY. idem. ChepYii mGndY, eitoy coler i o enojado. Chernkopi'h rngndi' a&, f u h o me ha enojado. Tat5 pororn8ndY aSir2t9meguhra nipohXng?, no . tiene aliuio el fuego abrafador del infierno. TfIpZraihb tarn% pemsnd'i'rae! i j G os abrafirades en el amor de Dios! M&d42. c. d. m;5. y. tYP, ternblar,efpanzo ,admiracion. Chernt3xii2,tnae e@n to .y.o.Mo"r,dli*ttiberk, CQfa erpantoij,milagrofa,~azah&,prodigioCa. Arn31*1 e

,

.

a

dr"i,e~pantar,alborotar,~~t p--41 ri

DE LA - &c.Vide.CYrY,ncmero ~ a " n d 6 .Enibiar de

2:

aca

alla. Chem8nd6 me em-. bio. y.0. AmGnd6, yp ernbib. bo. hira.AmGndu che ref; ycanymbipe, embiar la vifia hafia aue fi oierda.

eh6,hazemeGfpirar por'd. Tamgnd6 ndaetibi, no trat o de embiarlo.Ch&&dd . ndaetSlbi,no fe trata dc embiarlo. Pem8ndo pendec;6 mbaetet?r"dehi, diicurrid con la &la por todas las cofas. Aii"eangmEnd6 s2pi TGp%rembiap6 rehe,fiern- pre difcurro por las obras de Dios, Mondgg. Qgebrar. Vi-

de.

grudo de harina. Nip5r& $,no p e p Naypom%ne & h i chi , no fop pef>cio. . nu.1. XaiGmGpomZnngS, no me Iblondorl. Abeja. SGndorog. Arraccar. V. hago pe47ndo o pegajofo. Y.pSmZpii, ha perdido el v d b . AmbopSmG yph y raitY,puriiicnr la cera. Apomang, es lo mifiio. Y f i a p 6 ~ 6 3 g ,es pegajdo, Anibo a ~ o m S n g efpeffar. , TYaP ap6mg fudor pegajofo.Ei aparndns, miel efpeffa. Apom%at2 ;medio eirpeffo. Xdei yi%p6m%rgCGa m no efii efpeiro.AmS r L M O ~ Z U ,liquidar lo eiipeflo. V.Aporn$ng. M3zgk. Fhzer dormir. V.que.n.2. M%zgttta'.Hablar, razonar. Chemgngeci, me hablb. y . ~ .AmGnSet6, yo le hablo. bo. hira. AnZmZnzeta6 guitec6bo ,hablar csnGgo mifmo. AmSnget6 iSnGnoSngdpe, hablar en cabildo. OliaTl~nget6 0g~apa,o~~rn8ncgngipe,~ t i n en cabilb.Aiu nciemgn f a para pegar. AiiGmGng getabo ,v e q o a hablarte, ehetuY , vntnr las flechas. Cheyrn&iget!t h%gu3m9ti t

ndarecoi I para que le he

ea:

'I

Mmm

cdn-

hcehecha fu amig~.Nachen mu rugua 413 am es mi a migo, Qli?mu" ah6 guapichararicReacip;t,hafe concertado para refiirms. An"?mG hect5,trueco con 21. Aii'crnff ede a6ba re!Gne, t r o car6 tu ropa, o darere otm cofa por elfa. Aiiil.mfi nderhdaghepe gu;rFc%, y o quedare pot ti en trueco en t u Iugar. Eii?rnmf;cherehi5, 094

que& tu en mi lugar.An6. mG teEhec2 , dile en rrueco algo,,y?o me dio el true co.Chant.m~,c~~ratcmos, ng9, cgPra. PeiiPrnCI ibipc gC1u-a mbae rehi:, contratad en COGS del cielo. PeiGmZ tel"Ybape guara mbae rehe,comprad de balde las . coiis del cielo. 0n"e'mGmo" ou oribc, viene a contra-' tar c6nofotros. I.X.N.Y. li2ndepii rh pot ibofi%oh$mG trata Chaii'ro nuefiro Seiior de 'cornprar Coolos nueitros corqones. fian. d ity;tic6 h"emftmb?r Brng Tu" p l rekE fomos refcatados pott Dios. iihderehi h2mrlngiba Ti$% ruguU9 nuefiro rekate es le fangrc

Mmmz

de

2

23.1

e

Ias COGSti arecen vplits a otras en el fi or y aparcncia.

.

.

Mu nd&. c .d m u d 5. y RS.poner fienifica lo que

mundi I .y z.hurtar,y trocar, y fiernpre con notas.de a&iuo, y no admi te pron6-

bre.vt .aymr?ndarG chcrapichirambaerehi , hurt; 10s bienes agencs,y en cite Tentido es neutro. AimGnd6 che rapi c h ii :a, ten go iofpe sha de mi proximo. Aimiin darg c5suy Treiik, time el vino por q u a . YmdndarG:nb?rach& P e r k d ~ C,yo fui znicio p6r Pedro, 01% miiqi!.ti $ V C zfi?i-bg% ~ Pang<1 rniii <l~gdI:eilk>hizofe tenter el dttmnio por Angel bueno.

,

4

NundATrampa para coger animales. Mfindt ?cite, 10s lados de la trampa. MGndi pem?idem. mGnd& p:r$’ma”, las varas antes de ponerlas. MGndepi, trampa peque5a para ratones. Amiinderfi ,poner trampas, mi:. hbra. h&a. Na mGndVe -rfigf-bei, .ya no pongo . trampas. Amo? mundepi, PO:

ble,defmedradoI * X6r?rz4?. Cora chica, defmedrada. AbLrnfireruf; hombre rhico ,defnwdrado. kporabiqci mGrPru8 mifirablemeate rrabaic. Acar ii mtv?ru~,rniGrablemente corno.'i tcb m M n g a w ehitndemur erug,tfiis defmedrado en Irt virtu$, MX. Crrracolilios chi.quitos que vfan por cuen-, ' ras N. ante A. ~

.-

'

TESORO DE LA

i

3

4

i

Iz'n

acY4 .I. aynsrnbi qU;it$ I agora quiero empetar de

deibrejar. @hen?immb"lrfyep6 aipo ahuphe effo yo lo al5ark con la Qreja ( lo que dezimos con el dedo. ) Ay n3mbi ap?, cortar parte de la oreia. AvnSmbk$a mzmb ii .I: am&: mb iqu 8.I. ay nZmtiquarnona, agujeTar las orejas. Ay ndmbi m&t% , t k a r las orejas. Ynzmbic h 6r3mg.cbecoga, y? e m p i e p el fruto tierne- .. erto, de frifoles y calaba+as .V A pys & .n z 1\CambS(!. A1 fin finalmente en refolucioa, aora .de nneuo. N%nib3p6 erey Q cherat! &a, vienes a uitarme 1-1s efpinas .S. diL i l t a d e s , de verguenp, srefpeto,o rezeio no mehas venido a ver hafia. asra. N3rnbYt a h nderechica, agora de nueuo vengo a -verte. NSmbii ahend&,clta .es la primera vez que lo oigo.NimbP1 aSmGmbeir, agora decpues de mucho tiempo me confieiro.Yhmbi'fahap6ii, agorsquiero yr , que ha mucho que no voy. N t m t 8 taiGmbo6, 0-N

.

..

I

nueuo a aprender, NSmbYi ndoi ap8potAri liaita aqui lo ha hecho y aora no lo quiere hazer. N3mbYi nda hayhtbi, ya no lo quiero amar mas. NSmbYl naclie angaipipotiri, ya no quie. ro pecar mas. NambYi nde nde angaipi, en refolucion eres vn bellaco. Siaami:l.amZ Solia,Narny che h6n7 ebap6, iolia yo ir a b xnr iguamente.Ndnyuc a! atn?ab&,no fuuelo matar. ' ChecamS nacheangaipA catrambohibiZ4 ,veifme aq u i que folia yo fer bue: no. Nh?rn8mt4.c.d. AnGrneJ' aduetbio,y la negacion,n% interjeccion del que fe acuerda de a l q n a felicidad paffada. N"amme9 tenac6 amichi aguY i d guitec6bo nda h a p 6 p a 3 T;ip% 6 p 6 . tenia habitode yr a la Iglefia quando ~Praua~ 7 0 con filud ,l.niknSmei, rac6 c h i agui'ycl guitecbbo TGp%6pe ckereiquiegui ndap6 iri.idem.NSmCmei ch:m'zgiia eyr%ng,no fclia yo, Niin trif-

TESQbZQ trifcarme. N:imSmef che; c6nu"niir$mSchesngaipae? mgj h e che tbyabak?%xG che5nSaip6,quanda y o era. m o p viuia bien y %orb quando viejo viuo mal, Tambien fignifica ,yofl, Yo/ tarnbien,&c.Nb2&nel p a d che ah?$,ayc6-ah2 up6 rat,vo folo era el que acudia a fuIano,yle feriiia.Nam;Smci a h i te8gui yc?nm~, A4 ha efcapado de la muer te ,es po&bk que efcacaph. N3morne: ah2 rhri o que Ee viene ya.N%ngrnei pac6 chd rait ,hz yo fi folia. NZrngrnei ah? r 4 , ha fuIano fi folia. N3m8rnei ah2catC herahhbo n u & , a fulano fi lo 1Ieuira. NSinGmei pat6 cliembae rerec6 b e r 3 d t"a'2, oj+ tuuiera bienes, que yo hizier;t,&c, N3mI;me4 pa& chf: T6p%gracis vp6 guibahh; rae r&, afii yo alcanqnife la gracii de Dios, N.iin%ne?p a d qui cl&chemr?r5neymamG ha quando yo eitaua fano con fuerps. Nin? .Z. casa3.agiiatd'. Piiia filueitre,o no filuefire.Pe-

8

rete guaqu@pi,p&FYri clie cai hi,con deko he deiPado eAa B a h a corner con vorotr os. N N e ~ c ~ Q ~ Q c . C ~ , cl2mos in puris ,Cn nadn; NSnde a e i avc6, eflov fin

&riafiado,NSnderer' yfi5nga: Z es denafiadarncnte btLacs. NGndetei p i c a xc1 ibo, dby JePmandaGv en coiner. H? n%!mderelnd& cherei6ni rni!que tan ma.

P

lament? me tratas ! Nache .c3nder& YChGFS, no ancluue dem4fi.d~con tl. Nache n%n&tei rBmG i'ept, aunque no anduiie demafiado c6 el. ii%% .ndeteieatG, copia de palabras. Nandeteyeath thriic.%y3 tengo copia <!epalabras. Nandenn nt redheroopng?. dernaiido le he fifrido.NNSndetey haY hGpx, amole muclio. Nhnderey cht ndc ra%Gpa nemhbochY $ cl demafiado amor que te tengo te echa a perdcr. Mandetc'i Tup% Ll r %n&t alnuDoi: GuaYra omck~ari%nd&e de tal manera nos am6 Dios, que JIOS dio fiu Hijo. N%n?.,Drtitamamera,asi,

,

fin nada,vazio. Nznipi: ere yap&afsi lo hazes?NSnip&

wet chemSmbae; no que-

riendo ecmbiarrne fir, nada, me dieron a l p . Peic I"m i n k 2 9 no vengais vazios, ~ m % S i . ? , quirele l o que tra\:la,defpsjek. Nan; r%te oritat&,anda oc'orO.NM" . giinracbi, foy ioltero, efa c.-ot toi iblo,y ociofo. Nan1 not e squc, dosmir din cenar, N3ni fi;lte cheren3, fin 4 ni para que me llama. N9-

nPayc6,e~oyde~nudo.~SquereYm5, eG TOV fin dormir. N a n W rGg%icIierec6 no foy hombre vazis,o vano,o ociofo, fia"emb6 n h s p l a t o vazio. Efie ( &I?) con ( e t d 1 fe fuele confundir con(nSndete!) rnucho, haziendo fin copa de fa, y, VP, nandetei orocil, eflamos in puris,no ay nada.Nanderey aicb,no Itengo COG eiios d a fon deRe n3n?, n3nGetei ayG, trai5o mucho, cite es, Dane dew. o nr IT? ayc6 gui

n

?\Caram.

Hazer wuido

ereyu rae? Pues eomo vienes vazia fin t r x r nada? .NSni amGuC6 ,embiele fin aada. C hemkm?mbota;

Nnn Z

e%

DE L A ndaroya1,rnbo; el ayreS O m ~ n 3 r 3 rW~t G , fonas lep& n m b cGmhndli ,el ayre haze ha- hap? Tupa namOo , annque Dies Con tres perfonas, cia, zer ruids it los ibopQ on$rl^rr"a''z.e!algarroa todo effo no ion tres Dioba, o cofas feme jantes ha- fees ,Akrur 6 por ar gepi, hae zen ruido. CnriY onXir2 n d i er6yal ymzngji, aun' ocutta,Icx pifiones cam del que lo pedi ccn initancia, arbol haziendo ruido. Y i con todo eflo no me lo dio. on2rZrZ,los calabqos haze AynfIp$iepi yeFi,haenda; ruidc. AmZn^ar%Smbae ,h er6G yrn3rbgatG, aunque do traueGido.ayiijng;uin3 le q o t o fiernpre no For r~r9,romadilo.V.~~r"ai8.ego es b u e n ~ . Ndaroyai: Fe-ndec6 pochYerelarog,ii-N W E . c . 6. n%manera, y r r "ede@ties,defpue sde G quiera no huuierascorregi-r, ro,de aqni adelante. N % r!- do aleodevueflramalavida. ITerecGerine,de aqui ade- Ndaroid mbae mvai iep& lante efiarjs bueno,fixpone am%ereEap6, fiqiiera n o auerle curado.NZr9r'Z ere- huuieras hecho a1go. Nda ; ii?mGmboti&h6ne de aqui erbpaipeeretap6 ? pues n o adelante eCcarmEtarhs.N% lo huuieras hecho?Ndaro? rSrc nachbangaipine de y i i pe ereho ? Pues no huaqui adelante no guieao uieras ido?Ndaroyai opombae 6 l.chi ndo pornbaa mas pecar, curgy no por eflo QS he tomado vuefiras COGS. N. m t c ; ID.' N d a e 4 c k t h 8 .c.d.at,n.+. ?Vad.&negacion. Nda con fa negacion .y. t6m6, ojala, pues yo no cierto, hech6Sipo lo vi. pues tu no &c. Ndahyck. Ndaer. Aun no yo.V.a& nic& am%rerec6bo. kp2 heris.ey"mi ,pues yo no lo auia de traer fi lo tuuiera,- Ndaeyce, tarn$ nichk: che; U

rb

A

.

I

~

hkep6-frer"ag ha% p e s no le auia de a-

.r diziendome el que le aift. Ndrrekd aht&n% rhbo rat, huelgome que lo has traido. Ndaevce 1s che yyapF6 potibo, s yo lo auia dehazer. uaeice tarns chethemgaip6 potibo, p u s y o auia &e qucrer pecnr. Niapcyeyce tar& aii9retSm2 peh6 potibo,pues auiades de querer yr ai irrfierao. Ndiyayce tSmo %+e i:Bndchb potareymg ,FUCS no auizmos de quercr yr alcie; IO.

qda'etk, M U C ~ O muS,~

cho. Ndaeti tbri, muchas vienen. Ndaeti aha%& .I. aHai'hG ndaeti: , mucfio le amo. Ndaett t$ ahai'hh,afgo Ieamo.N;iaeti ey cyme ah&hii, no ie dexo de amar. . Nducts 8':"K'~u caufal.ideniq; a%b$, idCq;, adeytet.A~cheraYhh,n$acte6 ,phaYhQ,y nun porque me ama 21 le amo y~.NdaeteknZngEaip6 $X;y aun

p a eff01~ dixo,Taeranda-

eyc6aC.I.mburh, a h re r?

avas tu. Nde ah& tu io10 Nde aha 6p%ga?p e s tu fo ilo?&c. N&tx,datiuo,par ti. Nde fi5b"e g h a , d e rembiqd, ccmo tu ercs,ai fi fon tus obrae Ande iiSbZ p a r a aC ndcrembi:.y6. NJe tKth.sla.Nde hhsiri, de t i , n i e p G , cont;go, en ti.N,!creEi por ti.Ndcpa* e6 ?tueres?NJe picc ,idem.' NJ, pac6 erdqb.?va.tctu! NJepic6 c r q c6 IiSSr"d.Z? eres tu el quc lo guardas! Ndepi "as e r e p h a s venido aora! Nd6 ni6 abieti, tu eres hombre honrado, 6 ternido, rerpctado. Nde teqiichSnLit , tu auias de fer.Mii i$a:;dG.idem. Me pichernikres tul) o! N d r , IJemque, &.aparte en 10s verbos nhrigales, AmoYncC poner apar: tee

236 .

"s,r8cteii;e nc!el>c&?a ti 4 wece?

,dk?.

rim no. Vide.&

pum.4 . Xdeyte"ckPorefbYide, ndaetei.

AT&,ndibk and; mdiiE4. pntsmente. El, n&e, ie compoce de dos particulas. Nd:.y.l=i:,firue acornahia de sxonimictto. Pep, run&ib&a i L & , VC-yjuntamente con Pedro. Chendib i ,junto conmigo. T G F ~ .TGSa , hae tai'ra Spiritu fanto ndibt oycobi: a& reTngatG,ef p d r e , y el hi& jo, gue con el Efpiritu fant o pntamcnte viuen e t a namente. Fer ii andibh ara-

I .

in cornpahero. +

'Nkog. aebradLara.Vid. $ogi*n,2. Ndd. (abRrepitu) dizen Zf*ruido de qualqziera co1

pel detrabajos,d enfemme .dades me han venido. OnP d h u r f i h6pe ocuP Sngu6rn anaretim? ,caen de t r o p i las a l m s en el infierno.. OremGndurii ndurh orenGnd6bo, embiaronnw a; ~ropelladarnenre. -ca) 01

f i y (ignifica muchedurnbre. Ndii ei guabirii ocdt a > caen con gran ruido, o fiwp 10s 9 ~ 2 b i r a del s arN. rtlzts E. bol. NCG e i mL.7 boGbo,vie newmpa de gente. Nduhei- I NI. Aduerbio, afirmatinib?'&oGboae vendra mu- uo, lo mifmo que n h g 8 , p -cha sente. - Ndihhei mb'% fe vG breue,y largo. Che-' yiapdbonc,mucha g a t e 10 nC ,ahaYhG ,yo cierto He aw h : ~& h'azer. Tefi-bai rac6 -mo , - y fiempre fe pone ndilpel.iisofe$mas escZ rui +a1 principle was ia pribdoqtie las nuezes. mera diccion, v t > chenB g.l. n d ~ ' .Ruido ahaYhGcattrT$p%e)yo cier e s a t e queva b to arnar,krmuchoa Dios. ropel-. Ondurk 2 : Ne.Notade futuro,nd& nd0r-t ohdbo ,vande t ~ & &aich n e p o yr.&ahiiie,yr&, pel. Oron'duriZr3.izoro1u.t. -y fiempre fe pone a1 fin. orondiirhrii h6pe oroyA, Cheni ndataaiche anSrret9venimos de tropel. .Am%- me cheh6poPareymPrnGne, dururir Ybattgai heyaYca, vo cierto &no quiero-yr a1 detrocar con ruida.AmGn ' &.fierno,no ir?. dururb Ybli , decgranar la 3 . *Ne.Lo mifmoqtie (t69 &uta del arbol , y friioles tahi emene?pro.tah4 emegrandes y cofas iemejnn- €4,porque no vaya,tereho que trepnn por 10s ard - e r n h e .1, emetb, para que boks.QndurGndurh h i p no vayas no 2s mug. mbatq Y cheM chehG3 t r 0- v M o . )

,

E t e s

1

.A

&'e.

,

'&

?V;e. Lo mifmo que nde, pronombre,tii. Nembae.1. ndtlmbae,tus cofas. 5 m.Hedor, C hen?!, hedor y. 8 .Aban$Eiombre hediondo.Yn"&ba$,es muy hediondo. YnErnM, olih. YnZynZ, afsi ,afsi olifca. N i nEnngatu4,aun no hiede rnucho. Ni nzrnf, n o hiede. Am%;, hazer que hieda, Yn"eba$'angaipiba, hiede much0 el pecado. Ni &yri vchuglli ,no fe le quira la fiedi0ndez.N n2y mbotiri ychirghi. idem. .ObYiyn"em3 cheri , pegafeme la hediondez. OiiEmWrnmbobYi angaiphbiy 8ra, pegare a1 pecador el hedor del pecado. A inkgdg, quitar'le el mal olar.AmGn'G. idem. YnZ cherzmbiapb ohps, ha rnuchogue dex t mi ohra de las manos, Yn? 'im'5i chem9r3ngatfi POt h > niucho ha que QeGofer bueno pero no lo Toy. O! n%ns& , bull: fale el mal olor; Ay n'hgk yyab'iqu'ibo , h a z r que M i a el mal n M olot mene&dolo.-Anarata ninZngQciriapPr$, no per:

.

*

,

.I

rp

.

I

e n

der; jamas fu benor el'infierno. *Neb&.c.d.n?. Hedor ,y /bG)rebofar,falir el hedor, yn?bii,huele mal, fale el he dor. YnZbbG nderecb, huele mal tu vida, t u s coitumbres. QrnZnM guec6angaipabiiara , ha& el pecador aue rebofe el mal olor de fivida. AngaipabiySra &bii rehe aiiSnga yfiii&nY ocoicoibo olipa , a1 olor i j, file de 10s gecadoresacuden con alesria 10s demo-' nios. Nebd B.Defpues,de .efppa-' cio ,tiem o largo. Nehed ayhe,de pues boluer?.Ne he6 n3nga h"X6 rngngueti ne, defpues nos hablaremos. Ne he6 aycd ebap6ne, de efpacio eftari alli. Ne'hei-afu,:no vemgo para boluerme preito Nehei!: yc 6 a h r 2t%gui chec$mine,ndoyPborGgGa9 aiGfetam?. guara ,lacondenados . no Yienen efjeranfa de falir ja mas cSt3 infietrro. z*#f. %e&. Eftas dos particulas,nt, afirmatiua, y. rG. finalmente. hazen vn ad000 uer:

I

efihn.l.nf-ni', noron"iny', no efi7cnmos en paifes,napec?.r'; no eflais ,non?n?,no oynybae,el que efii,oroii6oror.~.~,vamos~eitar,peho pen?ni,vnis a eflar,ohoor,G n%,vana efiar.An?uer-a ~ i k CQhU %ape onhy las almas fe gozm en el cklo. V ,r?nf,

uP,uliio.eKortatiuo,ea ya,ea. finzlmente.Jnci n b % ,eayatin. Pehe;"n'?r% , ea "a vohtros. Pei;$p6 nTrod.,ea haz'edto.Peyipon"ang5 rG. LpeyAp6 a n g i ro".idem.Peyap6~idiiriim&, ea ya ha: zedlo con la maldicion. .

,

Ng.

A.

mte

2

TQ$. Termiaacisn de fipino ,vt. a m z ,Jar, ah&

~i.Particu!,z,afi~~~~ lo rnifmo cpe, ne.<aiirmatiuo,ciertmiente. Arobia nichi .1 chine arobi!, YO cierto creo. Ay;,~6nrch& YO cierto 10 hago. ArnSng n i t h h e ? yo cierto P

UL

ymH"eng2, voy a darlo , y fiempre cs breue. Aiio&, . In poner,aha InoiigZ,voy,a FO m r l o , veanfe las terminiciones de 10s fupinos en el rnorir?. arte. Nj%.1dernquod.ne.y.nZ- q g y r t Dize jnuger rigs', aduerbio, afirmatiuo,' ; IIas nifias, projqu7rz";tarnciertamente. C henis ndabien lo fuelen vfar 10s va- ha^lc&ne,yocierto no yre,y rones .C h iqu ito. ficmprefe pone a1 princiNg~~.Effos,effas.Ngug-- pi0 rras dgun prstmmbre. bae: .I. '&$bae, eflos ,&c., TGp; ni? fi3hderubkGtoiNgufbae gbi am%,alguno c6,cicrtoqueDios es nuei: de effos. NmS Padre. Ha6ni%omZn$, " ab& dros tro el murio ciertamente. honibres.VZguy. . , Ny"bi. Efcupir. Vid m&efcupir, nwm.2.y (t dY;) . * -,Ncn?.Es tercer3 perfonl";eitamos,penf;eitais,oat'; np del_.. verba n c m m .3 . b !

P

JA

<1

I

.

,

*

7

-

a

..

-4s

2.38

GYARANI.

que cs IO miymi'vt. C& fame latidos el trabajo. C hernGnYn7 cheangaip6 po ab& ahhne .l. cheabi ahin2 ne, yo tzrnbien yrt. Nda t i eftim:;lnrne 13 came. tamChcrnkyny e r i chero6 an hiuotriri ab&* Saipi'snri .I. angaipii apo bikn no quiero y;.Ah& yc6 nzrri, ya yo me voy tampotahi,idem. OnTnY chebien. Ayap6 r i n k yo retymi cane; agui,las pier tarnbien 10 k&. nas me tiemhlan del t r a b ~ 6 Idemque . (r6 io. Cheny &en?, tengo la- 5 citar en ii lo que de tidos por" el cuerpo. Ah?nibocu n y [I 7 su ifi; 6n $ eG . verbo. Aroyquie ,.entrarP calentarGle la boca hablan- entrandolo. RnoE%,haxr, 'lo corrert r;orrieiido$intado. fly$?. Rodilla. Vid-:, mente,haze. no. quando re Ten?p%. le Ggue prsndnciacien de [email protected],ypd. Por ventuiiarky q&do no,ro,AinGf; ~ aC, henip6 ahine,por ven i lmgoio eflar- & i d s .con ?lo tura yrk. X M a y c t nipij. n e p,or ventwa no yrt. @mao iie le pone. Te,efXdSng. c.d. cG.2 .y.%eG te,te,picrd.e !u,i.,.Vr cheti- tar?junta de coias, Ormi;p,t a y a p h c , p qarp Io 52. an:, junt.arnonos.Pen%ng, re,nderipb,tu por ventura, - OS juntas. Oro'r%n$u& hae tl'pb 61 par ventu- - juntamonos muchos. To, para que (e ra.N y r i *uI . S o l ~ . ~ . ~ ri~ . nn%e . ~ lamb% junte g e m . ArnX3kg -- 7.70

I

~

=

-4

_Cco 2

EnbsIh,

T E S O R O D E .LA mli% ,junto la gente. Na- h i ,la vergueqa me detie-'

mho"Sngi abati rzng6,aun no he juntado el maiz. NO nSSrnbot Lri mbYA oqBapa, no fe quieren juntar ,&c. On3ingbYi oquipa , hare juntado lagense. 'i On% Yuplpe juntofe el agua en la laguna. i' tPapYn%ingti"ab"-,angaipii onSnng ang5p$i,camo la baflura fe jun ta en el mul:idar,afii 10s pe cados en el alma. T inSZng rang?, juntenfe primero. Tem3moS pochY nino5ngboti'iri cheEng repehZna oiibo yepi , acornetenme malos penfamientos fiem- pre. NoCTener conGgo.V.9nurn.8.

N%x. Poner ,impedir, echar. ChenSng ocotY r3ar"dS, purome en guarda de fu apofento. Ahon%~ 4 pLp6 , poner la o h a1 fuego. Chen'Z; chen&gPchcbohilsiba ,la carga me detiene , me irngi.de. Oren% rengngi' lbltu ",vanos deteniendo el vient0.C hen%chenGngP c h e t E h h che&m'dml~eb haguiimey re; P

U

V

h

^

\

ne para no confeffarme. ChenZ shengn?? ah? ombae apohag&im?i r i ,detuuome para que le hizieffe fus obras.Petei'ii$ ypc;ihG chengng? ypYri chcrngnd6 eYrn3, iola la verguenqh ,o rezelo me deticne, 6 bpi. de a que no vava a vet-k. Pete? ai% TGpS rAbh5a 'n nmde &n$" nGngi- fiSridit angaip6 aFo e? r t h e , iola m a cofa, ue es el amor de Dios nos 4,a de ecoruar el pecar E5Gnong.d nem g Z angaiFbba SPi,guF.rda tualma del pecado. AEengnng, yo me acueito.Ng3. arngncna, haga!e acofiar. Chetno"&k%gp p i ,erbome csniigo. Y y W r i a f i k % , acofieme a fu hdo. OYbSlri n%, acoflome 2 fb - . Indo. Ailan%guitiipa,eftoy acofhdo. OroiGn%orocdpa,eitamos acofiados. A& n3 caruh6ba ,poner lamefa. NsZ,ngira, ononongat& mbae,P1 compufo ya las cQ fas,o las guarda .l. ongngath. En;Sngatuchembak,guar da a i s cofas.Ndcre5ongn-..

.

01

.c

.L,

I

- 0

0

LENGVA GYARANI. 239 gatuichembae , no cuydas latidos, Vide. 'Nlindb, y,

nkG. de mis coras.AnonongatuN G C U ~ . Plural ;y iingum5ae mGdara sui ,guard6 las cofas por 10s ladro- 1ar.c.d. E%, cierto. y. vcul, aquel, aquellos. Ab6 vcuE, nes. I.nftcui yh"dn9,alla va,b van ~ o " o g .junt ar ,id: quod, no"aig, C oncilio, coniiflo- Indios. Ab&bhr5mf vcui, rio ,amonognn, yo junto, al2a me parece que ay gente.Mb'i"iii:nr?.-ua,effa gente, no,S,ng":ra,:iomBno;;nt:Sba, fndios. lunt a ,C oncili 0.hgrnSzogn effos Nuguy. o h r> c. d.n%.cierto.y, gipe,en el conGitorio.Oro G$ig .1. qu!, eiros ,efe, en 3':mono"d nos juntamos. plural.MbYa nG$y omgrn: C hrifliang p3b? TfIpH v p i yii%nonGn%bba.,Congre - b e h , effos 10 han dicho. gacio%de 10s fieIcs, C a r d . ChiaCgGy nda e3, no he dicho effk cofas yo.Mde nu".iiPnior$;Cigh65a , cabildo, guyr 5 oii"&GnS oiGmGn- giiG ndere yapoi ,tu cierto -.golabo, juntanfe Ias aucs a no 'hazes effas cohs.MbYa6 gorjear. Oror.%, nos jun- nGgiifI,effa gente. Nfiadd,c.dC. nu". 1atido.y.' tamos. Aii$m%S heck, ti?. go'pe , num.6. latinos. unteme con el 10s .Che aba ? nimGnSGnglbi, no fe ha ChePcSnng nihdii, dame lacoqido mi niaiz. NimG tidos lacabefa, y tomafe n n%;;n$'si ei,haCe dexado de. .par calentura.+Chem~nundG nGnciG cheraSY, caufame juntar.1 06 ';m"ot.r% am%%rnE > con In lluuia fe juntafi .latidos la enfetmedad.N Gn om dil cheret & p iohu tienen- . 1asaguas.Triburo monoongira,ColcAorde me cogido todo el cuerpo -10s 1atidos.V.acZrq. - 0

c)

I

r

1

0

01

T E S O R O DE LA* Lb tarn% ojalatnuiiras-vn

Nh-

~ o c de' o verguenfa.

,

Chenr"lng6ra P e r & ,'Pedro es cemo yo alto, i, baxo, !weno,i, nia!o. Ni nGnghri 'Ti@, Dios ~o tiene feme' j m e . Norn%++i nbi T6p5 rembiq6 ,no p e d e el honibrc alcznpr las t r a * p s de Dios. YniirgSra ndi .p6ri amO;,no avotro fenictjante a &!>. 0:Gngira Per6 guaiira omolS., . engeridrb ' Yedro vn hIjo fcmejante , * i fi. , N%fi. T. PtungarZ"c. d. . %* n&y&riianera,y diminutiuo, poco,pocos. Oreailngii orolu, p o c ~ vehis rnos,:Pir$nhngar?arh ,paco pefcdo traygb.NCnga-o I O tric ,nOt6rarnS pa&!fon muchos. OremGniIngar? ta@, la enfermedad nos ha apecado,conl'umido.Am~nfingar?:;t&remtaiap6, acabar 13o b ~ agena. a Hui ncngar? ani?? ychupk, dile vn poco de hnrina.Ne-t: n&gari;lau 1

~

1

s i r e ? mucho. N6ngarey tarn2 e r e m g ychupcrab, porque no le &fie mucho. Arec6 nGngarey,tengo mu cho. Arccci ningarey" aha-< ti, te'go muchifisimo maiz. BranGngart" I n- U ~ L I ~TGpg iXnde i-aYhb, no es poco el 0

6

amorque Dios nos tiene. D

A

A

NanGngarf rL1g.m chcrerccB:ai, h m e tratadomuy mal. Ayapo nu"ngi, medio hize. Chera$nGn@, e h y ,medio enferrna. Chern8; niingar? chercrec6bo; traJ .tome ruinmente. ArnBnfint -gar? cheangaipA guiii"i.nZ0call2 ~algunoe , pecados ,b no dixe la grauednd dellos. Vide. at%, num.4. ' , .-. Nib;, Tembladero la: tido. -YbY nGnu", pantanof2 :tierra, que tiembla. -Chen-c$ngnGnu",dame 1:itidos la ,cabep. CheY&yy,rGt?G,el diuieffo me da 1atidos.CIie o n o monuiiw ,caufime %tides. Che atyi nfindh latidos ,

..deldiuieffo. L

'

r

,

-

r

.

TESURO DE L A !anand&. An"tZrnb6pati6 i'queh%, hazer lo miiinio en 10s pzchos. AniboYqueZY i'bifapi poner molduras a las tablas. Wrap6 YqueiS, moldura en tabla.Quarag3' rEndYh2,ravo del SoLGueti dYG ndih$quara@ echar rayos el Sol. .4 6%. n. Carrera. Ai;%,,yo corro , guWna ,Xndara, fi$nd6ba.Nah%n'ni,nocorro. Am%% hazerle correr. Aroi2,correr junto con 61. AroScabayb ,correr acaunllo, Atoierk cabayi'i,heq roiXn9, hazer mal 31 caua110. AZinPmbegi'ie, corret a1 galope. MGrSndh oh$ oqfiapa,corren las nueuas, EiGte? Ym6 nekgaipiba rehi, eyepKac_6t q 6 g my-. nf aubt, no corras was 10s pecados detente vn poco fiquiera. OfiSori"a che at; rupi,latenme las Genes:. . ii$.l.&g. Encefiar, jun5 tar. AhS$ alac&pe,enceftar. A y ~ yi%'ng3,citoy 6 enceA%do.fiztq$g, embudo.. i"ang!t bu$,embt& gran-de. AmbaefiBng ,encefiar, poner licores d e vn bafo P

t # A

.

U

guope oyep;PYca,eAi a h mada la gente en fucafk Pliiiingz oiiSii%anguera yp; yp%a guetgme ,10s demonios van embanaitando almas en el infierno. Oii"e2ncnangei abiangfiera iiE?ir a t i apYttpe oie pii p'ica oqGapa,fin que,ni para que feaabrurnan las almas e n e l fuego del inficrno. OhoPriSn girite? nofi%iSngogich& api'rey"m5ne,defpues de a+uer enrrado no faldran def infierno jamas. PirbGng a k B p e ypYpp'io?nnH%i bEE, yabeab6:Yngucra ah%rat6qOarapipk ypYpYrnbu0 rG oquiipa, afsi como 10s p e w eAan apretados en e l ceito,afsi la5 alinas cit'an en' el horno del infierno. %b% Manera. Wde. ia-* ,nPm

b?.

m h e Ei9bC .I. Eablo .I. fi2m8.1.

ti9biS. cada vno. Orefiabg, cada vnode nofotros.Yii2 b"d,cada vno dellos.Oh%% ii3% petetl"bBii toguera-

.

hh,

. '

to. 6aYrnbC ap6 ,tIpfaio por

defwra.fiatrnbepi",, la capacidad del plato pot deden; tro. ha?mb6 yporymbae, plat0 vazio. iiaFmbi yp6bze , p h t o que ticne algo. Qu-arspoti iia"e'ml.6, plat0 de p!atn,bpeltre.i m a nagmbi,de palo.fiaFmbt yqus tiapPr6, l o p pintadrr. ha$mbi: yrngend'iphpY, vedr iado. fia'hbi pe hupil , gor ton. nabbepe hupiA,ndi, eres vn gsrron. Afi'ZmZiGemkpe: hupi9,hagome gon won. Brononaernbt pYpi orocarii , csmemos en vn p1ato.C her eheb 6 chereliaZmb! pYpC ocarGbae,el que come conmigo en v n p b to. Cherembiir rYrh pYp% chepi'ri ocarirbae. idem.V. TembiYrii. ha%, Barro negro de io$a.iir?% t2 barro de l o p , blanco. ii9"enguA el lctgar del barro,iia% ei,barro no fino. iia% yyaiucapYra ,amanddo barro. AyquYtY ha%, eitirar el barro para hazer o h . Am%$ hZu" ytaquY ptctii pPpk, pone~r mezcla a1 barro. 0. 0

I

cI)-

Ppp

$4:

T + E SO R 0 D E L A %q$Xmkg. c .d .iia,cor r er , pando la coftura , fruncir;

y,huyd,coIa,g,qg. dexar, C hem g lurh Ea? %&A, ;1 efcaprtrfe el que iban a co- fruta afpera me frunze la p,cr dar en baqo.CheGgu9 boca. ChepYa ha? p i t h p a , efloy enojado ,congojado. .S;ndogvchugfii ,efcapeme. Yii8guaTndog cheheqi?, ef C hembop% ha?, congc jacapoferne . Yiiap7ndog me. C-bepYaha?ny eAoy yyapi pot Zoo - ndi- oen vag0 eon remcr. 6% Puerto de rio, mar,' con el ~ o l p e .naneaguaindo~angaipabaguinr,hemos S h n e . , en el puerto. ii3 de huir del pecado. iieag6- mbPara , camino para el bindohim$ yare& angai- puerto, Nache f i 3 mbkiri, pibane, de lo que hemos 110 t e w o camino para el r i a ~ i E l i ~ r nrnbiari o ~ ~ ira-. de huir es del pecado.. jid gudc& Lo mifmo gF,aun no he hecho camino que, jlaguarete,Tigre. Oye* a1 asua. XmG..Circulo.V.~m2'.n. 2 pitiu vcii iiagwricW?, fieXambarud, C igarra. l e k encarnipr SI tigre, di+ ~iarnbY.Yerua picante tj, zelo el que es' acofado d e mra perfona , y le -haa fiifri- f-e come., ' iiam);l?u.c.d.iiaP.y.pYhu", nJ v n do .I. oii?ci$tynga nzrgtGri,. chs.1.ohr2catfRg&yaguare- centto negro, capela, toia y un tador.fia rn? pau g u d f ; I , I Q ~ tkidem. nt nl gahana. Faxaro g r a d e tador g r a d e . &zrnGquyr%, Pio jo de 1%colorado. ropa. riamEquYr2 ra& lico-. ttdZ Arruq. Chqi'bahaqtengo la frente arruga. dre. Chekamt3pyrX tenda. AiiZqilba 5ai';arrupr la go piojos. OfiPrnSh%iGrn8 frente,Ah??mSrY.n iia2idE. qnyr: chereh6,crio piojos, mo",na. hira. Aofia?, ropa A yoog chen"$moq~$r% .I. np arrugda.Amonni a6 ,arru- ayuch, quitarfe 10s piojcs. &nd~'.Pronornbre, noG gar ropa, Am%a?a6 ymotros iacMu6, hSndibe, boS;ib?cii) ccrfer ropa,arrua noir m :

I

0.

,

242

T E S O R O DE L A gu*xnbiir guPipe omgenymt>6 ymGpobnngS , poyi heni; h?mY oa6 mbo ;\queguabo ymof'iihguii niingh r h 8 , las &&s d, fusentrai'ias y comida hazen hilado,y deGntrafiandofe for man fu tela. Eyoafia$ pri p Z mSn9 hcci e c d pYragui'geihipe oyeporuibo, mbaerSmfJ h r 5 yc6 yco air r a t F pete? mberii5G mbo apotsbo, texen fu tela rnuy mecuda exercitandde en eRa con toda bilipcncia y para qur: es-mdoeirLo?para coger vna foln mofca. A?a n$ia& ynhgarali oic6bo guYep6ragui nuhrt poronSngai rehcguira oguenGh2 15n"$ndegYr%fi5bSreSndemboi poshbo. El domonio imirando la araiiafaca de fu vicntre la<os de tefltseiones y y nos 10s pane delke a cada parr fopara derribarnos, gandi. Ssntido.. Vide. Ailriir. 5 Kind& Habito coitumKre.Avapor nandhe, hirelo como fielo. ~ h Z oh bo&o ii"andir,vax r e m co PI7

KaP

-(>

n

mo es coitumbre; b

&dd

ijSnditne, quierome d i t dize e f viudo. Nd Avecoac Qf Z n d b , no fuel6 ayunar. Erekcoacii Pepipic,) f i b dG? AyrJasto&vk ? Ereii?nfip2 pic6 iisndir rae? asotasre como fueles todavia ? Na fi€!&p3 fizndh, no fuelo aptarme. Nab?-. mboe quaibi fi"adG ,no he hecho habito de rezar no rezar. CheiiSndG 1-0 fi, quien auia de fir ficoyo. Nde GSndh, tu eres el que fueJes,eres vn tal. Significa tambien ( ya 1 con enojo hazlo w;c6 enaio. Equxteque 55ndh, vete. ya. Eyap6 an& teque n3n: dQ ,h a d o ya por tu vida. EpYtuir angii-tcque iiscdiib nde can& asui ,ddcani'a ya por tu vida del Ira~

bnio. i i 3 ~ d pip6 b tliri, denoDa compdsica, ha como 1 en&a ;iqrxcl con el a y a Q trabajos,&c. Aiiadefe1e.o.

aparte. ante. OfiZndG cherag rGri, ha comovendra. mi frijo.Oii5ndb pi 6 cbah? ha quisa ?&t Iegado Ya;

P

I‘ESORO D E L A recehieti el pecado.Yfiar2 e:m%rnG pa&?p e s mia de parecer mal. Chei?;ilr%e? r%nG ychdpi: nacbi. ambot i r i > porque no tc parezco big no me ama.ChE2e yiiaro ey rSmg pa6 pucs auia de parecernie md. A m ~ a 0) 0 r ro Sup? 0;:d)hazeP que parezcabien la Isleiin % cornponerla. Narn%.rGi Gng?, aim no lo he adrresadoc EniG%r% ndcrec6 efi?rn$rn b.:gQ~bo coirlpcn tu concieticia.Nn.nSar8ucii pot &ri rsc6 rnZr ZrrgatA ychnpt; no le pueda aficionar a la vir tud 2 Ga&. Arrernexr,zeSar. Aiiari; heck, arrenreti a dizeii: de animqles , paxaros y perfonas. m%.h6ra. h i b a ( hece 1.l. ( ychupe ) , rno”fiZr8 hhra, dizen a1 re*cl+rno,oaiiagap. YrnZiisr.;ndar$nG arech tengolo para reclamo. AGuembirec6 rehC oil?&, x n e r zelos de fu-rnuger. RfiWguitec6bo cherembirec6 rehi, ando con zelor delmi muger.AnZngf rnSiiir8 hcibSmi;oguerec6cuiX gandahi: O

N

)

r

E~J

.

a b i angaipiibarimtiri PO t i b 6 , toma por aiiAgafa y reclamo el dernonio a las mugeres deshoncfias para hazer p e a r a 10s hombres, CuGq angaipiba oiiFrnS 3-

r f n p c b opuciabaetkbo abaup6, las malas mugeres

con fu mirar deshoneRo ion reclamo a 10s hornbres. Tec5 $%nd,ahi:porornonrarohimg oych diruen de reclamo 10s ojos deshoneb. Te 6Vaupirey rec6 rno39rG &$mi;oyc6 te CB mSr%ngmi vp&, la honeitidad en 10s ojas firuen de reclamo ;t la virtud.Yog ehCEar+on tienda. $i%Gpzd(c,d. y&,rG.ptd) +.I. &.zrZptlfi-..Leuantarfe ef, enfermo 6 Gna de la cama .S. fentarfe en la cama. Am852r%ppu% hazerre leumtar .ChemGfiar%pu%,me leuanwen la cama, ASaGpu”a’r9m~,ya me e m p i e p a leuantar , efloy conualeciente. Ndaci guiGar%ppu”a”-trig r%g?,aun n e me Ieuan‘to.AGargpiipu%3ya voy .FOCO a poco leuantsdome. Naii2rGpu”a’befguitiipa ,ya he n ^ n 01

i

)

num. r .

giBdi%..Parecea?bien. Y-.

TESORO DE L A p9rgzG no cefsb de a fli; girrne defpues que ofenilia Dios y fiempre lloro mio peca$os. -a %tang. Corason.c.d.ne. reciprocc.y.&ig, a h a , dize,coh que ce haze alma,y es a h a . CheSmg, mi corapn.ii&@',mal de corap . f i e P a5ovh .l.fi?%;6 .I, nean?mb?ah6, tela del cor a p n . iie?htxbt?*l bofcs. iG9rnbYh.1.i-ie%'aquS;cor as6 tierno. Chei;%ng.rne arec6 Tffp%,,tmgoen+mc o r a p n a Dios.CReri"$Hng mbPrtpe arec6 Tfi&SP, en medio de mi corqon tengo a la Virgen. Chehe3 ar%rnGior0 a'ihit , amote *huperficiala1 mente. Nachenea ar3m89 - et ahdhu TGp"a'l.chenea na rN2 mS5ey"rne ahaYhu Tupa, no amo a Dios iuperficialmente.Chefi%'YcG catir ha? hii rehi, dcrritefeme el co= ra$on por fu amor. ChehaY hC chef& robbbo oqua, muy poquito,o fiiperficial. mente le arno.Yta%tSngue rose chen;aata,es mas duro mi corapn que las piedras.- Qgrn$Y _ p t cuepYp2

-

0 0-

I

?

-r)etn

01

YraY:

Venir, ora de 3nq, a1mn.v Z?,reciproco.)r. V. cemerv Iignifica rczel~,temor.Chc iihf'anph,yq me rcze1o.y.oHb%fi%ngu,hambre que fie ?ekela. Poro5fanziuSx, el que Fz rezeia mucho. fi"-anguhma, rezelo, i2;ingupabev",Gn rczelo, Ndche ii?an gut, no m e rezeIo. Nachii ii+or3nqi hibi .1. ndipbri fi ".dn$i chC1x,no ttmo, no tengo rczelo. ApFrG iihngh ,pifo con rezelo. Aata 52annG , ando con rezelo. Y m&ilibat opyriiii ~3ng ix, elladron pifa con micdo. Aii5ngfi guii5e?ng9 .I,aie$ iiZSngG, hablar con rezelo. Aii%ngh ychugui ,rezelome d i l como de memigo, A6 hangu yiiehgtwa rehe, kzelorne de fus palabras. Orogwero ii'hngh mbaphr3mZ tidcrecb hZgu2maTu' plupkndcangaipiba rcM, rezelame que Dios t e ha de caitigar par tilspccad'os. TGp%nndem8nbayj. ha$[rnz ndennSaipi'xrc4i c o r 0 gucr oii%.meu.idem. ~11::fic:?:gh hipe iIfi$, h;?,2llo con miedo. Arch %'

ze!;ir ;t otro como arnipa, no le d:rfio. Orogucro i&gG lldelri:a% hag,r,a m3 rezelcnie qtie t e lrns de morir. Cherero i i e h $ cAeniip2 hG$Kba ,rczelofe quc me auia de catligar. Chcrero he5nsii em6 eF& cheho n:lgu3rr,%.l.efi"~angLi i'mb cheho rehi? co tengas rezelo de que nze vaya. Cherero li?nngii em6 epiz chcnde ra'ihubngui FOY hag:CxSm%> .no tengns rezelo de ij he de dexar de nmarte.Oroguet-o h$9i>,gGycbu sui, temote no te haga da50. ArnGnFXngii, hzzer que fie rezele.AC?angb porarri, mucho me rezelo. G&Snga'.juego, ni fierias, munecas.A23xm$ guitec&o, ando jugando. 0 6 2 bang&af aiFbCrHmi'nh2yya p&o,parece que eEa jugan do con lo que haze. N d e r w bichateli- Ynii ndeli'hnga tecatii ,eres grande eres jugeaon. Ereri&kgaa ngai eiz65o fiempre has de cflar jugando. %&$& Bueltas, tuerta cda. W r i i ii?conl"conf;pa-: ~ 7 e n p

O A

I

t

'1

-

,

m - 6 , pilabras h a s , resongar. Ali"c'nguriir6 ,re-on$ $ongar. C u c h yn n~engurb >rego n p n murhacho. -nh ne, $21,palabras aleEres. A h'? 5 ? inirat ii ychC p it a1egremente le hablk. YG'E c E m %e$% n p t i i ,a l e p ronme fus pal'ibras. u " race p-I, p&abra:; que fe desliaan. Cheil:? 533, &efeme de la boa, ii'G prurua,, des1imrfele las p.dabras. Oh;?,n%e2 SurGrug etel', predico con copia de pdabras. Cheke'? o p r u r u g e t i tengo copia dc palabras. ne? embt ,gangofas paIabras. A'iie?'ernbc .l. cheiie? embh , hablo gango>I

OA

- 0 ) 0 1

,

f-0.

fi 3 h%bae,palabras dul ces. Afiezhe? ychupi habkle con fiuauidad. Nan he2 o r he"ebae rerequdra rugu.ii Perii, no tiene Pedro palabras fuaues. he? hghz, palabras gangofas: Abih3G, hombre gangoh. Aiie? h%%,hablo ganmfo. i W yequa catbbnepla-

TESQRO DE LA

TESQRO DE L A p i ateruri ychupb con re; zelo lo pedi, iYGqu7r h,palabras gruu'ffas,meiitir. Chefi2 quYrd, foy mentirofo. Aii;&~SiiG qiGri hagome memiroio. E??rohafchd, refpueRa. Ah?; rsb:iy chuh ychupi, refpondile. iG'6 reh6 , por 'las pdabras,aypoii rehebe' hti, por eKas iaifinias palabrar lo dixo. fie? rui , palabras blandas. Chenezrui ychupk, hablele blandemente. Nifie"e'uT h&i! aipb nofibe hablar con b1andura.Y GeZrui nandetei Per5 ,es Pedro demaGadamEte blando en hablar C hefi?Trui' g$e arnboaquY,pinele con blandas palabras. ne? rurh ,lo mifmo que iie?rui. 6aE tat& , dirparates. Ai@ rat6 , err;, difpari. ChefiG tat6 are& lepi, fiempre d i p difparates , iiz t34.1.S; tZrE ,soz dekntonada.Chena? terg, fiy defentonado,Cheabi r ii

,

,

bras afpcras que a t u d e n , Cheiieoe' potomocailyp+i! aiie; ychupir, aturdile con mis palabras.' IW!porGrnt,ucllr, palabras prolongadas,hablar largo. An'G porombucii ai, mny prolijamernte le liabIZ. En~"dporornbuch Y E ~ , no, reas prolijo en hablar, Nd&e.? porombucuce tecatir que prolijo eres en hablar. ii? quYhYy8 , pahbras timidas. iit2, . quWy +?3

.

ChC-

I

LENGPA n --nt

eltan-lasmueeres cantando. rZe.&gd. ComerGIas p.t1abras.V.GeZ. n gush?. n c.d. h?. reci. y. qh,pa&Lr.y.c"d filir, huida.Ail2$ahZ,ya B L I Y O . ~ ~ . h4rz h%bn.A6dguihEgu2h&i, v s y huyendo. Afik guahz hzce , por Tu caufa huygo,ychugui,diI. Am& fiFguZh8, hazer que fe huypa. AroG~uan:,huyrfe n 1 o, ci5 .el. Aii$guah'? ychupi acoI jorne a &AroZZgu%hkhep6 tata agui,*rehuila mano del fuego, ChercroE'e'gu3hP, lleuome hujdo. Peangap6 p z n d e r e r o S g u m TGp%gui,vuefiros pecados os ahuyentah de Dios.Gu% .et6 tim% Tu"p5li"e'moyrogui peiiggh h"einora6 ;6 G huyefeedes de la Ira de Dios. PeiiFgGlhhrnG cb orY angauuFkpenemee- or ,ng9 ;Tup:; pems eS vpi tx"ne ,fi os acogieredes a 10s deleites , Dios hari que os alcance la muerte. NiliSnGe%gwnL c. d. GeFnngh, dep6 petui tro"SuiiEegGah?, re fr an. y pi r ai, tr i fca, canto co efta en nueRra mano huyr de lri muerte. cunD oqGapa;

L ) )

t e a Ol>l

.

Rrr

E?!__ -

.

TESORO

U"hI E&. Ruelta rebuel- baxando como gradas.ia::tas,peh?ni?i. camino de mu mbYpe, rio abaxs. Yi"e'mbY el lrio abaxo. Ygiira chas bueltas. Hat? ii?nG, COG, nrv v v ~ cueknos rebueltos. Afi2imS n k g a lciri r u p InembYcofit'm?! sui athbo,yr hazien- . t Y oii?'angabeymc oh8 ocYdo butltas por el camino. rYca,itu omboth mbottraCherero h"e'?i ii?-'rn%che- rnZ i t e oyecL,egu? nftpgarerahibo , lleuome dando ra abii gwc6 aicuerehi mi'n-** v rYoye e r a h i vcibo oyepY bueltns. Amoiima ic-ap6, torcer 40s juncos. AiiFetY- tec6eYrno aub6, hae rgmG maiiFm% guiat 60o , andar oak habeTrupl aiiarathpe abiertas Ias piernas a la be- oyehGbi!api: re? czrneyhallaquefca Afi"e'm"a' Ii?-m% gu5ma ,la. canoa fin rezelo guiatbbo,dar b u c h s j efca- va rio abaxo con veloziramu2ar. Afi"e'mS guitec6- dad; pero fi d'a en alguna r e bo TiIpBZz?ngarl,no ando crfe fe haze peda$os,afY el a derechas en la ley de hombre que €e dexa llcuar D ios. ChemGii'?m$ "nm% de fus vicios fin tratar de cherec&uerai, traenme a1 reprimirlos , quando meretortero mis vicios. Afi8- nos pienfa fe halla en el mzndog guiZmSmbe gAaL -fuego eterno del isfierbone yo me confeRari:, y no. fiembiaE@i'. c.d. E?.recL m e enmendark Pendec6fi&& nip6iiZasi, aotiene prsc0.y. ten"?, pzrticipio. rcrrkedio v'uefira mala vi- y .aKquY manofezr ,ccmnay A fi"e'mbiabYcuY, 70 quii da. 'Eo.~mbiaLYquinara, " : ccci&Xi?. Salirfe. Vide.HP. .nero.Chei;l^e';llbiab'iquYh2.nurn. I. ~$embi'.Abaxo. Srnbi'pe, +y3rnS ebocoi ,effo es I s 3 .abaxo. i b iGrnbSipe de lo yohe de cocinar. S m b i alroa lo baxo decenbien- abi'qui'hiba, cocina. Amgdo.Ca4 $rnbipe,c!el mon- ' ii2mbiabYquY2hagoque pi - . de SErnbiabiquiharai, te abani?,- ibi iGndS __ geq IV-D,

I

U

I

Of 0

.

I

-

c_

y PY.apre:ar.num, 5 .y ab&, g:ana.S.aprietame el defeo.

TESORO RE L A *

no tr;ibajs.Abi a?b?y$pi hae aii'mboqui t d , es vn vi!, y fe ha engaeido.. 0%. mboqui chkbe chembae ap6pota reym5, hafeme entonado, 7- no quiere trabajar.Oli?rnmboqui cherem9c- gSa1 r%mG guec6 pdtareym8, hare entonado', y n o quiere -feruirrne.CtifiB ofis mboquibae aiZin@?P'. . I , es laso del demorio la muger entonada. . ' G ' m b w & ~ LTenib1ar.V.. I

RYrii.

Gi"e'mbot4. Desfigurakfe.,

V.Te.n.8, %ioe'm3.Comblqas, nos con quien vno peca.Chefi?mu": dize la msnceba,o la cifada a la manceba . de fu marido..e Wmyti.'c. d, ie, moZ y (t?)nariz. S ana?chetGeG tai brauo el animal, y en 13. 00

huyo el golpe. y. 0. T o r o

~ 6 ,ando 5 ~con-mucha in-

r&ef .l.fi?r$ndzbsy, qnietar, foGiego ,concor"n, o &a. Abanerax?, hombre quicto?pdcifico. Neii3ny"mbae cae ,yo icy hombre quieto .I. iiZ'r6ney ceqiinrn cht .1. f i ? r ! h e ~reheguhra. Mbae poreYnguC rehh n t c o i n) yepi vnxanera tecinquietafe fin que .ni para que, CheS'raneTme ayap6 ,hago10 con auietud. EguP nib?&hoii?r"a'i oqiiapa, ahi kith la gente qpae no haze nada. Tech iiY?ndabeY, Paz, quietud. C hen; rgney -91

E?. Encoger, marchito;

.

-N-O

arrugado Afi2nGnynote ?epe, cncogime iiolarnenie. Aiep<;?$. Encoger la ma.* no, y recogerla C O ~ el O i iba a tomar, y €e arrepiente.

n p y i n g o oygup6, ~ +be yrui mi oiii?kgg,quitorme el enoja que tenia contra. tl con blandas palabras. Zyp?~'?. Principio. Vid. YpP'nurn. 2. ~v"v"d.c.d.ii~.y.r"d.num.Lq: Ce&cion del dolory pena , aplacacion d e enojo, ablandar. Chefiyrg y h u pt: ,efiiov defenebnado con 61. y. 0,'Nachenyrdi ychwp b , no le he perdonado del enojo que- mcon el tengo. 0, he racy ynyro ch&e eftoy oaliuiado del dolor. Ni; n nyroictfarng pat T un pnx) n d i berae ? pues no te auiade pzrdsnar Dios? Arnmyro, a1 01 d e h s j a r . Amonyr 0 T u p v r . penitencia pipe, splaque a, Dios con la penitencia.EEn T oUnP 0~ernor6yr% EP 9ngLm.Ie m?mbY oribe , 6 Virgen aplaca a tu hijo para ucon noiberos.A%mBhyro m.15, game -cv he defenojado. AmSboecofiyro hazerle ablan-dar la condition. ATZ:%~r%rribaep:ii9ndY plipi, ab15 a r a ene,r o snta~dolo.Yiiyronyroll,ya cfii alga bl5do -10d u r ~ j defenojado,&c. y --N-N,4

OA

ON

-0J

0

0

' 0

h)

N

01

h)

0/

01

fl,=-N

mT '

DE LA N.

mtc

0.

#io J. Io. Reciproco mutuo. OreGmbai ,nueitras cofas.0io a'ihfi,amde adinuicem. 6s pa? .!. ;%a?, efpacio entre dos. V. Yi, y fus n0tas.n. I . $5 .1. a& .1. &e. Solo. 2 OreG.1. o r i anl%..I,ore E%te, nocotros fblos. Chen81" ayc6,yo fotiro eitoy.Ya%? angi, el fdito. Cobae 28, eito folo. gsh?. Vazkr,Vide.H?, num.1. G2r?.Z.$o!p? yr?!,I.gspi r, r)rre,vnOS tras otros , m a y Otra vcz. Aferm-t iiGyt-7yr?, pedilo muchns vezes. Acai G $"dTr$ ryr9,como a menud0.V. c Ge ,num.-z. &mz?i.nEY. Scbrirros &zen las rnugmes a ~ O hiS jest Y hi jas de fus htrmanas magores y rnenores, Cheii%r&nbYcuii%,mi fobrin.i.9: heh3n8mbl"rai'ck. I.cuimba6 ,mi fobrino varot!. Grnk ETconder,"V.Mf; num.3. hm%zg, Brar. Vide,

'I

0, 0 0 )

Apomo"ng.v.mo"ng: 5Gm'?. EGupirlo. %rn% nuin.2.

Abeja negra: E%3. P mer .V .nsng. Enona.Encefiar. Vide.68. num.-y. %g$'. Dar p o r r a ~ o s . ' L p%,num.-3. -%;pat?. Atarevide. Tfi nu m. 5 . %p?.C rifne ja.Vide.Pi m m .x z1 iig~Z Acepillar.Vid. p?. mum. 4. Xopor?m"c;Cofafin mezcla.V..por"c'% %Gp?. L d l i m r ;Vid.p";' 'num.4. %&#LPagar. Vid. qA3. nun30-2'iiGqu?ndb'. Cerrar puer: Za.V.oqu:::* XoquEnda'bo'ca. Llaue. T/i oqu? %X ven.pro.eyo.1 .eyorL p p r l , venid vfotros, no tiene mas. %%an%. Efirenar. Vide. T%nk x F ~ Solamente . ,'folo. Ayc6 S t ? , ettoy rolamente. NdoycoGte digki, ei: %+&.

toy

enknada de campo. IIV ~ a t poreQ.1.S z c a i pod rev"~~19campo ra%. fi? i'gQara,camperos .fi? ieechi pt!dit,campo largo 6 tiram r d de campo, hr'tmbi., campollano, raTo. nv nobaV, c a m- pm con mancha de u irontes. nu ipoti', campo florido, h?pY* ayahoi che r 6 p , con paja cubri mi safi.5ff t e c h habey, defierto. iiG a1m?m$.I. ZfIruri, c a m po r d o .I.iiu" i"epY56et;. iE obY,verde campo. GGutf'. ETpina. Vide. fu: num.1 & d.Lunar. Vide. aT. :hug

*O/U1

u w

)

-01

-0

num.6. GGbz. Abraco. Yid.afifi-

N.

mte

V.

b%.

i't6E.c.d.iu.cuello.y.$. cuerda,laso. 6% habY, i a p defar mado.fifihaobi-,defar marfe-el 1 ~ ~Am"ofGh%, 0. poner laqos. A%hAru".idi. Arnbob'iXhZ, defarmar el laqo.CheShirnb6 yn? obpa, 18 que cay0 en mi la$o hicdc Aii'lingiiGhambojri

-

Sss

yn?

TESORO W.E.L2

.. nG,Zo que enlasa el demo-

Sacrarnentos opacats a7 hi0 hiede. ~ i i i i ir iq~aiisn- G n g i i mgndorci ~ ~ h 6 ~ ,@ mhf~upk,a r m lafos ef mg hecony ,10s Sacramen~ c m o n i ao las genrcs.Y& tos ion 10s 4romp6 10s la-m himL.6 abi,lo que coge fon 50s del demonio. Aii2'nuha hombres. Yn'iM pothba cQndog guiG rnsmbeghacui3 n%gu2, el cebo que 'bo, rornpi 10s l a p s con la P?;;,ve !%on mugeres fuzias. confefsion. .Arixng%ib6 pWiQbGnab?? GiimbaiLMancha da cam rehi aiiW mota cada paf- po.V,adn. 5 . Eo pofie h s o s el demonio. ii Gmbiii. Vn paxarillo. NomGZri EWa' v@piyepi' iiurl": Hambre. c . d. yu. ,oyc6bo, nunca d&a de POcuelJo. y. Z diminutiuo. S. ner l a p s . Cuna erugui le- cue110 chico.iGrPnda h e c i giiachbiyh ahShr?h%ndetit hibi, la hambre ella fe vier%& n h g 2 que fonefis ne.ChereytYbYbi hf;$aFymugeres afeitadas, fino la- rame la hambre.5urypora50s deldemonio. Pefi"e'nr?- rah4ra .l. fiuryb6 ham, Eiicathque pequspa, apar- briento. tnos deffos la$os.Peii?nG*rlthr?mbi;?m& ah"agupi, 0. angaipiba gui pePa6ca peqwdpapo fkais prefa de 10s I 0. Nota de tercera per.. l a w s del demonio huid fona. Ogue.rCz,tr.aelo, ohai'del pecndo. ~&&mbeCth&- h6,ama. ba nine; ahhg fi"u5; mbo- 2 0. Nota de reciproc8,de b Y e t c i h n g , lo 4 deshaze nombres, y verbos, que no .' 10s l q o s deldemonio es la empiefan por E,. t. r. Umconfefs'son. OhEh6h%mgn- baiom?E, dio fw cofas. 0 , d&te?, angaipzbupi on& TupZn%ng ogucrec6 yac'i, r n e ' h g k e h q el que fe 0- time a laLuna por fuDios. iiece nf pecado ,eife fc PO- Oao onigndi:, vifiiofe f i ne el mifmo laso a1 cwllo. ropa.V.Artem, ~

01

0

0

-0, t

0

O A A

)

I

a

Q*

3

71

O: Interjeccion excIamantis, 8 TfipBcheyira, 6 pios mio. 4 0.~1tar,tomar,aip06, quitair con la mano, a y p h iibi I toger Ia ftwa del arbo1 con la mano. Ndipo6gutbi no fi ha cogido con la mano,guAbo. 3 0. Tapsr xemendar, oy06,yo tapo,o remiendo, L ndt or Lm>i, no fk ha remenII

d3dQ.

0.

de. TOM.roitro: Obegha'. 8ueja.C heobech4,mi oucja.y.0. Ollechi apilt$ml,majadade outjas. Obec h6 cuirnba;, carnero. Obecbi rereqhara, oueje: ro. Bbechi r a p 6 h a . Obechi raY,cordero. Obec h & rereqiiara rn9r%nngatii chi hii TGpZ .I, obecharerequ%r&-ap?p& TGp5 oGen3, flamofe Dios Paitor. IefuC hriito obechiirai'gue mihams oguewec6 Icfu Chriito tuuo por nombrk, C ordero. Obecharal" r$n% IIG Iefu ChriAo oycO';yii~$ rzneyngatir rehZ ? es parecido Chriito nueitro Seiios a1 Corder0 en la manfe. dumbre. O b e d E t t . Ea vn inAan{ te.V.Ber 6. obi. Pwntiapdo. Vide. Tobi.nurn .3. n h

Ai

aate

8. ante

~

B.'

0 4

0,

mte

C,'

OCALo de fuera por & fuera calIc,recilsejrc) .Che roc6pc ,en mi calk. Cherog ociira. Lo de h e r s dp, In mi cafa, 12 c d k . ;%coLje sss 2 QCiP

01

TESQRO oc&pe,facaloa fuera. h. gui Qcaba't;.l.ocapaT,la capaci dad de la [email protected],plqa. Ocib bYt&rupi ,. por rqedio de la p l a p , o calk. ,OcdpIitC.pe, en medio de la calle. OCApFy,callejon. OcapY gua$ 0 , calle ancha. Ocip'ibGhhra .I, ocirupiat8Li.ra.l. oc&nibog6h&ra,callejero. OcipYgiiari", calle tuerta. OcQpYmFrP':l.ocamfr$ calle angofla. Ocaragui ay&, vengo de la calle. Ocira apF,calle tuerta.

1

caron.Q1eo~r0:g,defampa~ raronfus czks. As6 211@ otetti r6g aqi omin%ng, defampara elra!ma el cuerpo muriex;do. Akog %mbth2oa-gui falir de la efcuela. Byaog pir h, fotltck el pece del antuelo. Ayeog pot 6 nde higQi ,quiero falir de t u feruicio. Mo6g ibira,hapb aribk, arrhncnr e1 arbol con fus rayzes.' Akog pot5 chequatii haguerrrgiii,quierome borrar de la M a .I.ayequatii rog potii.Oieoa, TCpS razogiib a h f e borrado lo Imagi. 0. m t e ; gi Abog mimoP C ~ ~ FpYpt, O facar lo cocido en las manos. AZoos ktY, defenterOtk. Sobre.Vide;Ap& rap batatas.Aioog a6 car% m^c'gu;agui,facar la ropa de 0. ante . Cn la caxa. Eioog ne3ngaipa.l 6g. Particula de compo- 1pagGm-ane?hg:2gui,iaca de ficion ,fignifka q u i t s , ar- tu a h a ?ospecados. Aharancar ,borr ar, facar,dcim~ guii$eT &a, voyme a facar parar, dexsr, fi fupino es. las n i p s s . OyepY@p?og, ci.c$ra.c4ba.P-h i t$ut 6g- arranquerne la vna del pie. APatfb63,, facar del mon'a, voy a quitar la efpunka. ton. At apoapzoog,a r rancar: :Nd&yuiogcatGh4bi , no ei-Ia e';rpumado bien. OieiJ- felas v i m de Ins manos. gir6g,deGmpararen las ca AtiamGnggntib6g , apartar noas f'e huyeron,dciemb;lr- dcl monton. Aii,mG~~gatfU

V

F

L

bog

ropa,ca.cara c%ba. Ai003 figira tuiupYpi , remendar la canoa con barro. APoog i 2 rupi,tapar por donde fe fa1e.C hea6 ocabet &,miropa tiene muchos remiendos. Ypereperichca6 oc& bet&irn& idem. Y 6g catti RabefmZ- o'2b4lt.eri porno eAzr bien rapado fe faie t 01 ,davia. Oiedg ab&rnpk, ha+fe cerrado el cwino de la gente. O i e k checutCc6girera,cer rofeme la: herida; Nda iookhtt a6 no he re: mendado mi ropa. OfiF'm-, bi6g e i rhba, hznG enterra do las akjas. ASrn?6g, heme encerrado. OiiFm-

mentos pYpi, adorna Dios fu d i con ficte Sacramentos,Siere Sacramentos fie.teog quYtt6rhG oic6 Tfipzope, 10s fiete Sacrarnentos fen Gete colyoas. Co fiete og quYtar%n%..Sacrnmentos refieguira Ti$$6Tt ofi?mbobY teboi op& ? el&, en efios fiete Sacramemos ,que ion como ii'et e colunas eitriua, laIgl2fia ,y fu perhuerancia. A%nga au o;;i?moyr8ac'ipei oyaparaytypotd oicG yc6 alltboyepi yep4 Tup$ooga, , oli"e'Gr3ngue etei ypor&rane,aunque con rabia pretende eT demonio deff ruir la Iglefia continuamente, qucdzr'a frufirado fii intento, .

0.

ante

Y.

d, irfi de plural. Vide..

i cot. o;ib~bo.l.o~?a'~sa'bo.c.d.o,

'

reci.y.Y. num.i I .y.ba. gerundio.atraueEicio. 0~i.6bo c h e d , efloy atraueffado. OYb6bo rui ,eft8 la can03 atraueffada a la 'CO-

FESORO DE L A corriente. PirachgL1c oYbabotui che3ace6p ,!tellgo atraueflida vna erpfna en la qarganta. @ b a b ~ itu$

fa. Oyabo? pip6 ah? t~rtti; rab,no fe pays que fe ha venido fin c d a . Oyabo? t 5mg chk.irnvf, ojala lo dixera yo fin caula. Mbae t ~ i r &pa oPabo p?q$ ? arai 2 II baurhi no f2que fk ha de coiner con tanta lluuia a b tempeffad. Mbae rehe a$ olabo p$ngi,tirthraii,no re a que ha venido. Che) ape,

yeifeuera ataauegada. R- 6 O'iqu2bo. cod.0. recip.y, Yque,lado.y. bo. fupino, de lado.Oiqu2boaque duerM O de 1ado.oYquebo amN, pongolo de 1x10. Oiqqitc .Yquebo aMrEcbnf tec6m3rsngatu vp% no efitra d e de valde yo chcyipc ayjveras en In virtud. Vide. p6, hngolo fin C ~ C T .Oyaboypg- htruruciri rag ,fin xque. ~ j % . Tiempo fwm, que ni para que lo ha emLiadoincierto. OvfrBndi .I .iryr?, Qytbc. Verb0 defettiuo, . maiiann. O!rSndii co3-bmS,maiiana porla wdana. .para fingdar, y plural ,dexa,dexaci.Oy &beerngrnbeli . OYrBndi c a a r h r h 8 ma'imi,dexa no lo d*igas.Oy 6 hana en la tarde. QTr3ndi rZm$ guSr%nir9.I. oyrzndi: be,chene tarahi,dcxad que yo lo Ileuari. mSgiIar5mZ , para maiiaOyebE. Sumidad, 33 na. oyel>'G reheitara, fuaues oyt$Ypl. L d r e de cgudtApalabras.. T L ~ ~ oye~ I C quiera coCi.V.YtYpYpe. olh. Tercera perfonx b%!nngatu guara nZngZ, ias palabras de i;iVirb. wen d e r del fupino Guiyabo. de.e. tamente fon fuau~fsirnas. dezir ,vfafe por todas las B oyebezngua oguercrh _.perfonas c r r m aduerbio. 1, chibc hablome con pah' OPaboP yhni,hefe fin cau bras fuaues. fa. Oirtmi;ereh6, hiAete fin tiempo pafldo,' sa& Oihoialap6 ( pro - ~i*ei.Oy eft;\. maiiana. QicibiFiimS, pi y abo?) hasolo fin cauaun 0

01

i.

2

r?

TESORU DE L A 'vrtrnos en ala a en- lnr. Vide, 93. numeto 2; contrarle.Vide.Pe. numero 12. 0.. ante. 0. Oyo~%ibt'. junt ament e., V .@ Yr i .n. 4, Op?hG. c,d..s. recip. p?.. quebrado,y.mG. fipino. de. ladcc.OpFm8 aie6,efioy de lado. Qp??f1?8tet-ent-no, acuehte dc lada.. Op2mS oroporabYqu? ?,. efiamnczs en ala trabajmdo.Op':'mS oh6^ mbocabiyira , van en ala los, arcabuzeros ( 3 p ~ mn u, . ereiquie teczi' rntirhgatuUP&, de mala gana ted.hs a la virtud. Op'grnS aporalhG,no amo a derecbu.Che O P ~ .Perderfs, Tide, t"llim5

- 0 1

0

0

arte entrs donde el efiaua. O p E m ~,i n q 6 ereybchipYri parece que EO vienes de bum a t e a verme, Vid.. oyog6md. 0,

~

0. ants

-N.

Oti 2ndk. C ofiumbre.

Gandli,num.3

.

V.

W?mbgyateP. Difiimu-.. T

- _,

V.PL.num.4,

0

Optbo.Dekudo. et'id.Pi, num.I . opd. Acufatiuo ,v o b tros,, es tr:niicion de primera perfona a iegtinda de plural. ChtoF6 aYh6,yy os am0 CheoDomZmbeune,

.

..,+"*-

.A.

- des.Opdba. .Demanos.V.Po.

I

TESORO DE LA ba,vmbral de abalro. o q. G,T rappbba, lintel. eq& rar&9n5.l.oq&, rereq6arn.l. ccp"e'nari 6Sngariqfiara gortero. o-~wY. Llouer. Vide. pi'.

a hazerte de veAir.Ndaerc,

vai oronnbaeiche, y no por &o t e he tornado tus cofas. Chsorc5 ec6 t u kbo ayc6 efr do tus virtudes.

qum * I. Oqtii'.

T oquY.

Renueuo. Vide;

0.

mte

T.

,

o tk ti. Del fonido, mu-' cho,rnuc:hos, tropel. oritts abh rGri,vienen muchos Hn Or&. Noi'otros exclufi- dios.ot$t&arnS,g,ran lluuia ue.ori a?d,noCotros fdos. o d e golpe. orstet6 oroyor~be,datiuo,anofotrs.s,al c6bo eflarnos muchos ha; guns vez fe diri ,ore vpi. ziendo mido. orebi. g,udr Sm9, para nofo~ t & . I m j e c i o n ad. tros.orereh6, .par nueflro mirantis. ot6tol nda etey re~e~o,o-reri.iQer.orehec catti pic6 a& herit-ri rafrh.! g%petei'oh6, vno denof- 6que dello trae fulano'oto otros Pe fuemerehegbara, toi mbYx rizvi 1 6 que de 10s nuefiros. oreiGmbai, gente viene! nueAras cofas rnutuas.or4: ha6 ,el es de - 1 0 s nueitros.' 0. ante. V. . Nda or2 ru"gda3a & , noes 06. Admiraciotl &coca nueAro pariente ,o de 10s grande. ,d~ abi rcti r t r i nuefiros. Acuhtiuo , tranfi- raO! o $lie de gente viene ! cion de primera a fegAunds of$rnboii tecath, hazefc: muy gs&.k. oa tecatb erey de fingulnr. Chew6 a'ikh, yo te amo. oreorombot, cd ,efiis mu^ grande.o.6. noiorros te edeiiarnos. mJv'gande.* .O&t&. Adrnirscion, 0.Amoa6 boii9ng8 ay0,vengo 8.

ante

R;

tQr;

DE LA

r6g pct6 pacci cXicrGri p i ii'i'mGmbeguabo,con detertninacion dedexar mi ma18 vidavmgo-a c6kifarmc. YyucA pot$ p a d tiLrj, viene con animo ck marado. kbzpechch6ce pacl aiecoacii, COD efpershFadk yr a1 ciela ayuco.YbiipepeBi>ipot i pac&che afi?m%?i'pe2nx,pweclicoos con d e k o de que Gais ;nl ciclo. Chapacci z&Sfig;YgaierTmm"e' penderah B pothj3ac6 p&kreuec6 pem kotabibb , eldemonio os anda er?gariando con-defio de Jleuaros.. lefu Chxiito5 %aye i%fi&ererah&Qtbpa c6 ebapguithri vino le-fii CbriAo a lleuarnos at.

,

cielb..

Pdcoba'. Planmnos. Baa- cob6E,Q,.plammsschiquitos. Pacobarm,, rszimo,, Pacob&ar?yP;yQ j razirno mnduro.EncobiY,el'ar bol, Pacobhob boja.. Pacob4 ret;pir&.I. pacob6y FOP?, l o . vltimo ,12 nor de la p c o ta.Pacab6 ri'L ipk, cafcara. delarbol'de pacoba.. Pachd. Harm chepa&ai, eRoy harto. Ari"t'ml-o. ?

I

V

P"-

TESORO

.Abipaye otupichuaiai om

Ereo2mgmafi"embah,te ha: zes defuenturado,vil,fizio, apocado. Nipansmi i'bYr& eirari no ay palo que n o tenqa abejera.Nomopan2P S ~ C.J. Z p ~ pregunta, , mi h a angaipi apoeym,toam?,quien , de preterito. dos 10s dias peca.Pete? &a AbapSrn? oiquie?quien en- fi% am8pan%chemiiTa rentr6?RSnp3mi:oyiipozquitn dueyrng ,roolo vn dia dexe lo hizo? de oyr MXa. PernZp2nF+Pm% m,..I.palz%mbi.Ma que pete? aubk h a arngpperipofi. angaipa e?mS,dexad fiquied . ~an3cV.Ceflo. Recibe, ra de pecar vn &a. Pir6pare. ChexepanW, mi ceito, n?, Mercurio eifrel.la. :paa g k , mcdio &rio Gn pefcado. Ab&paIndias tra6 n&,hombre fin ventura.Ara aearas. p%nZ,dia iziago. Pari?. Defdicha,.clehend P%g%? Pregunta, y adtura ,Toy decdichado ,foy miracion. Ereyap6 p9ngS! defgraeiado. y. 0. Na che- hazlo hecho? Nde yheqfia gangmi, foy venturofo, co- tecatii p3nng3' b que alegre gi.ktlso,otraigo a1go.C he- eres ! NdequerSn3tecatbpan'? guitec6bo ,-ando deC- p%n@! ir que dormilon graciado.C hepir pnn?,foi eres 1 decgraciado en la psfca. Pa%%%. Hechizero. :Chqo6 pan?", foy defgra- I - TipADizen 10s hi6os a1 -ciadoch'lacaFa.Chi.m';; pa -padre , mimi, a la mad ah"6,ganome en venrura, .dre. y n o riie dio fiada. Am8pa- a Pdpi.r.Cuenta de nume-n?,dexde GR papte.m$.hSro ,y relatar. AypapA ,po *-ra,hiba. Ab6 mSn%'iinSn?- cuento.bo.hira.paphhib3, mbaG,fndio inuti1,para po- la cuensa. Ndaypapiri, no . co , vi1 ; fuzio hediondo. lo conti. NdipapLhibi, n o €on boehar%mooguerec6, ticne el hechizero pox fii maef t r o a. fir farniliar.Vide. Tu

-

,

TESQRO

.h.Variedad.

.L A

A6-

dibc defccubrefenos Dios en las diuerfas obras que hlbaclopirb arec6 ,tengo hizo.Cci'b'ipe oioparhpiri c o h v arias .Ab $p6r i,horn oi'n5 tech ori'tec6, a$Y rehc', bre houero pintado. AbB- efiin mezclados conrentos o!oophr Amg hec"d?, ef%n y trabaqos en efla vi&. niezclados 10s hombres. A m & x b 6 r6 entrefacar b nee ropiriil varios razona- poner. ArnGmb4ri ).')'aF6mientos varias razones. . bo,ea?trcrneterobras.Ore.* Nache nee 1cphr5p&rAgui rnGmbM orcrerah&bs,en S. tccbbo rr?gbZi,inotenso di- treikonos,g I ~ L I O ~ Q Am uerfos prrreceres,b muchas bopiri yquatiibo , pintzr palzbras. Tecb ^lop5r&,va& de varios colores. Cheat?rias Gtas zn y r n o d ~ sde vi& rnbhra,foy entrecano. Cauir.Omboiopirh ahZofi'G?n bayupd,caua\Io de varios p chiibe ckeyiia ndubey- colbres. mg, varias cofas dike fin $ Parab~g.c.d.pa-5. y.og. y o lo entendieire. M W n efcoger.Avp&abog,yo efbii iopiirii , varias nueulzs: cojo, ca. c5r.a. Ay psrab6. drnboPopir iab6 CL& re- rab6 g guitec6bo ,ando c i: hi,mezcl-;Erhombres y7 ~ S U c o ~ i e n d o . M d a e " J c h e r ~ c ~ r geres: Ol'l?nmbo?oph.r6 oio yp4rSboca rSng?,aun no he ehe, mezclerfe vnos con o- elegido eftado. Ndaiparatros.Arnbdophr h ygfiabo, b6g quaihi , co fe eiccger. comer de varios manjares. Avparab6 quxi .l,av qu4i Ym%rbgntkiop4r6 ah?-,fii yparabo+fe efcoger, halano a vezes es bueno y a zer eleccion. Ay parAb6gvezes no. ChequYrey pb:S- mbae ofi$por?rn~yrn8hi, pei,eftuue cntredos aguas. efcoser poniendo cada COYii;^Lteyhec6 ;opirh,el Ao- fi nparte. Araphpiipe T8pb xo es vario en 61sCOLIS. iiSnde par ib6ne ymSr3nTCipS gue rnirn%3y$i:: 308x6 oyopor%m%ymon/ Ie,npaaip;pk aZmbolehii Sin dibone, el. dia del juizio nos . p a r i veflido de d o r e s .

-01>1

A

-0iot

,

L

,

~7

' r

nos ha de coger Dios poi niendo 10s buenos aparte. Ypar6bog pt'ra oac6tolcol t'iomG?ne,pondra a 10s bue nos a ru did'Ira. Pamcdfi. Papgayo. I?firdg&i. c.d.par &var ied d y Gung.engalan;tr,corona dc plumas.. Paraguay, rio de coronas disi a1 rio de P nr zsu ay. P a w q px gu;ara, 10s del Pzraguay,. Ambopnr&ia ,h p e r coronas alfi , y poneila3, & r k ~ sa otros , coronar. AG%d. e

V ( L

X-LWKV DE' L A v n'men figer o, 6 fue Tan Ga pa?, hazer interiulo s. Amg b r k l anueflra Sei5ora.Che pail areti5 Miff3 rendGpa, rr 6 2 parehi arec6,tengo pa- vezes oygo MiKi las fieflabras exortatiuas. AmGn- tas. Narnspafif areti Miffa dbcheparehi ychupi sua- r e d u b e ~ r n S .no falto las r$?i qua!ta, embiele a corn fieitas .a MXa. PemaZnduL bidar para la gucrra. pnGeymc TupHreht?,acorx Pari. car@en que cae e1 daos de Dips continuamen p - . ~ ~ a d o . ~ P a r l " p $.a o p ~ te. e ~ ~NdahaYhupSuP ~~ Tr?pS, c%r5mS ocYrYrYgi pfr5 , fi c m r i n u a d t e amo a Dies10s. lados del pari fon ra- Ayquie paGpaY,entro a velm,&fkkel pehdo. Pari aes.Amk$aiTpaGyokt, corny rar ZneYrnG pirhdoiri,no paffar. c x p e k i d ~fino ay quieri guarde el par!'. I?.aztc E.' 2Pclu2,CogerA. Chepari?; efhy CGjO. y.0. 'Y'pari'bae, I : Pe.Nota de figunda perel cojo. Ambopar'i;hazerle fonade plural .Peyuc&,ma; coj o-.rnS.h 5r a. tais,y matad,etiarn es x u , Pnt+$i.Afsiento de pa, Kitiuo, os matan. Penenor, $ a p m 10s V ~ ~ Q S ,laY gauia os llarnan, pendehi .l.pen.del nanio; di, por vofotros ,pehegiii, '?.Medio e n n e dos, de uofotros. interualo. iiG pa8 ,idas de 2 Pc, Pofpoficion de quiei monte en campo. Yp:%,isla tud > y mouimiento, Wipe en el rio. Cai pa';i > isla de yh6ni,he a1 cielo.Ybapebep monte. OcapYtc rupii pa?, haRa en el cielo. i'bype hcla capxidad de la plqa. cony ,era en el fuuelo fi le Capi!pa?mz, entre las pa- llega pronunciacim narij a s , 8 y e r u a ~ . C a ~ p a ~ n d ~ b aga1,haze. , mZ. vt, a%r$t$'islas de montes.Orepa?rne m?,en el infierno. m5rEndeco nditibi no ay 3 . Pi. Aduerbio locnl,alla, r i h s entre no%tros.Ami;pitut, alla era. Btpe h h i , alla 0,

n A

Pe? Piegunex. AbQe TflpS ? quien es Dios?h/Iam%psl$l:?donde eiTA!y . fizmpre breue. pi. ~1 fin del v e r b ha5

4

+e&,jTome,calienro. Ah& sui yCpticgdabo I voyme a cakntar. Ayepei. pfiir"c'n3, eitovine cafentando. Taze nljlatiuo abfoluto con la tay pYpcaicb guivepeegiixnegation. ~ a c h e h b p o r 4 ; pei,no queriendo yr. Che- bo ,efioyme calentands al hoptare? pci,ohb,ll5 que- fracgo. UjiauacYye aycpet, riendo yo yr fe fi1e.C heh6- ealientome a1 Sol: Ay2cupotare? pet chererih&no @p& calentarfe lzs efpaly o me lleu6. Ay das, Ay&pepi calentarCe Teriendo po nda cheepe? no dizien- leas m m x . Opor6popi ea-t i , calienta el,fuego. Op& do p ego. quaras'i calienta ei Sol. 6 Pe. Pronombre,veAer.a: urn. PembaC: ,vueitras co- *CheptqPquarag Y, abrafafas. Y fi 10s verbos tieBen m e el SOL Nda quarasY h .t.r.de@ues de(pe)toms, p&im calienta el ne.vt pendizba, vueRro pa+ cat6 quarasY calienta bii el 'Sol. Eiopft t a t i p t ., c a dye. Peneh3, os Ilaman, lientalo ayfueao. Penderah&os lleuan;

I

vn poco apartado del cami no. Pee iFp 6ba. I. p e 2u e5pjba, camino que baxa a1 r1o. Pe ueyYpipe Fuerto del rio. egua5G .I. pqypU;gua@,ancho. Pe & ~ O a F 6 , cnmino pantanofo. Pe irbi. IipaquYdii, camino derecho.PePW,camino de cuef .tas .Pe.%iB e?, llano. ai bia I o Pk:Carnino, recibe(re) ndi'bi perupf,no ay cueitas v on, Cheu~p6,mi caniino.h.gupor elu camino.Pe l b i 2 at%w u u w -pi?abai camino difieulto- tY.l. IDltibltl cr~rnimde fo.Pe a$, cainino *brew, cueflas. Fe 3\;lqodbYqul,de hoyos. P e Yliirliyeri r e d haGba,carretero,Pe W p 6 .bYph.de fioyancos. PeYP ,carniny, fiizio ,tria u v vvabar zbm mlaaeri tsquii- lhdo, Red.2Amlx&'itherariitlpa&r$' e l a m i n o del cie+.l.ambo pei+lcherip$vib l o e s dificil a 10s que hf- mi caniino. NdiYibeP hap&, can 14s cocas del 6ielo.Ndi noes d a d o ya h camino. yabdbi ire Tup%rehi te- P e B p &rupiah&'I voy por q u a &pi, pero n o essdificil .J camino [email protected] amii10s que lirukn a Dios. P i b&i gurtpC > Jas hormigas aiai,clzmino m t v mdQ: Ye frequentan Tu camino. Che acilel'i .t. apYgereti' camin6 rap& rnbYihlira ;Idip6ri, c u e h aabxo.Pc at A I d ' b , no terago quien me vifite. raminotril!ado.Pe atfire?; 0ri"e'mboYicherapk )rmboYi r'& hareYrn3mm"oI hafe cerrado at& mi camino por no auerquii e 1o.frequentc. %, . rrap6 ymboYlcath yepi, fiern-

3

b

'

I

_

0

Vf.

ba,junta de caminos. ?bag-

cGnda2ii nds5; > cami at race Eados. Pependui., Cdir i l carni-% cherapi pm3ushih-i ,co ay quien me Ldga nl camino. Pe ptterayf ais, fragofo. Pe pet& i r a rehegu!ira,camino de vn dia. Pepucb, larso. Pe pirLir6, camino tuerto. Oh”mb0 pit pururi: tc‘; ansnipabi p i h a , 10s malos efso9.n c2m;nos torcidos, Pcqai56, mudlar camin o . Ayzapequhko pcgui,

"

de ;a&:

**

qde pehpecog, frequentai el carnino de laI$efia..Nda

1

Cali POP el atajo. PeretC., carnino hapecog hibi tec6rnZrZnReal.Perupfey ah6,fui clef Satu rapE,no es fiequentacaminado.Ahapi boS),hx-'' do 91 camino de la virzer camino. Ahapi rT, PO- tud. ner cainino. Ap& hechatg I I Pe. Infirurnmar, id guyte132 nderTrno3ngi) eG qbod,FYpi,chep&pe ayuc6, toy atnlavando a1 camino matelo con la mano. HuPefperandote.Oycog ~it,ce- pe a y d matelo con flemore e€ carnino. Ndap6- &a. bei, yx no ay camino. Nda 1 S .Textdurs ,crifineja, h a p i rGQ, no he pueflo cazelogias,pr$o, empleitis, mi:na. 'P;fLia hap<IxGngi, lblr a p'ZmmbY, eerco de pano be hecho camino. 10s. Ogp?mLi19 empleitas . Pei!meengi, camhu'+; para cafas. Taquarernb6 primero fe ofrece. PPS- p?mbY, eiteras de carrizo, meZng6 rupZ ayu ,vine por Penepeni e poneos en ala, m? el primer' earnino que fe Oronepcc ,ponemonos en me ofrecio. YiSngaipa4jae'; ala, AiiSp'k' taqug ,hazer ndoiparab6 quaabi gu c a r p de cafias.Ai%p? checathrzma , Pkretj;r% r 6ggarn3,hazer ernpteit as. m%ngebae rupi o a t i ,10s Aii6p?Z,xtsj ar el rio.j;bemmalos por e l primer cami- bi,ar ajadi 5 o.AiZ@ taquhno que fe les ofrece fc arro' ra pYpk, cercar con canas. jan fin el-eccion. Peyeape- Cherogrociira afisp?, cer-* qudbogh"a'G aiSngarhi, que mi csG. NiiigpPhibi efta el demonio por eftor- cher'6ga ,n o tengo cerczdn uo en el camino.WabE che- mi cai-'d.Oii?peS mbY6 guarap6 cue, ya no fe cur fa mi su yuci pot6bo , -cerca la camino. gente el venado parama- A hapecog p%, frequenrarlo, Onope?,' oquBpa,van tar el camino.Tsp3 ograpi? Fn ala. On8 pzndog va -'

~

0

0

n

u

v

y

c

" 0 1

-0

que:

tar.bo.1ihra.A c m g apl'ii?nl!e la ia'l7.esa. ga a jutgar,apa<taos de mi A ii~~i~mbk,agach:.rfe.che Padre a1 fueco eterno. Y mo n -rnGm!G,hizorne agachar. Conferua el'Pe,cjrrzn-. do no le h u e nariga'l ,v t -pt.tet. A mZmbC , aplafiar, agxhar.Cherec6 pebei,eir' toy hmbriento.. Os'crkbo yhbny,van en ririg!era., Ped'. Apmnmkoto,d$ tierro. Chepei ,me apartan. V.O. Aypeh,yo 10 apart 0.bo. h Lr a. .Ayep' 6 angai * p b a g u i ,apzriome del pecado. Avepe8 y c h ~ 7 yarupartcme ditl. i6YrCt1 sii abh mr?ndira t a b q u i ovpsii ,la ju4ticia los ladmnes. Sei? Maria ;Q orkpei qfiabiri l a bienautnturada d& cieehechh rxcb ang6 tide rn"e'm- -10. PcbIt'.Indigeftion. Vide, bYra lefus nderYe porira orbhe.. Sehora fanta Ma-. ria defpues deite d&i err0 rnu$ftranos' a Iefus ftuto . de tu vientre. €'e. yep& mbwrii chehegui cherh re- virgen. -Aipeci yyaii ,abrir u u l l mbi polt'i'pochhera, aza- *poftema.ibituog oipec6,el ratipe. peieota apYramey" 'v:ento' Apart0 las texas ,'b pajas de la cafa. AipY pi% rer6 gc%nga,hey tGr3rnC iihderec Zrnbecii, abrir "For las entrepiernas. AyCyurupec6, - . n

0

-

7 ,

~

j

1

TESORO

DE L 2

.

royat oiz et6 p e c ~ gT+$+ F P ~ Abbtiuo . abrohto: Xunque f?parte la HoAia, V.Pe.n.5. Pei. r c.d .Pe .fbperficie; no PO^ eflo fe parte el cuer y .{.qui tar,barrer,r'efregar. P O de C$riito. Mbuvapk tfngu.2 ii& o ~ + & - i 0- Aypei checotY, barro mi h'mboi&a, Jos acciden- apohnto. Aytfpel', quitat la baflura. TYpei haguttri, tes folnmente fe diuiden. Pz&ta'. c. d.p?+F9 peda- barreduras. Yyyti'pei p W , so. Yhetii, muchos,hnzer lugar barrido y barredumuchos pednsos.Am%pe- ras.Aypei ah; mbarisui a@nt &,hazerlopcdqos. E- gut, quitark 10s morquim+e@nt6 ymZefn2,hazer t os C hepe iep i: cheapatu-, b;l,quitame el poluo.Oroiptdaps, y repar tir Pecr5.Lo mifmoque,pe- pei iepd ndoi potiri a n s e i , 'partir. Aipe@, yo que re refriego ,no quiere quitark. Ndipeihhlbi chepar to,&c. cotY, noeitk mi apofento Pd. Vofo,tros,pronombre. Pd? a n G , alguno de barrido.Ndi pei hiri,noai -vofotros. Y"e'me,para vof- quien h r r a . Pefi"eng pel^ .otros, khegui,, de vofo- peii"e'rnbmbegu Abo, limpiad tros. Nape2 rfigG3 ahE,no vueitras dmas can la con: es vueflro pariente eite, ferS ion , PcyO.c.d.Pe.calor.y.yb,' Pe"e'ngat6 ah%,eite es vuef,tropariite. PeZngatb,voG t h i o . S.fbplar .Aypeyii,yo otros fi. Pe? tY, ola vofoe foplo.bo.h&ra.Y epej u haba,abanillo.Pete? peyii pY4 t r os, P e % 3peciparaekG tnis folos vofotros?Pe?me p6 h"de ayt?ne,de vn foplo hae ti',ola a vofotros d i p . lo derr ibar?. Chepey G,foNape? rr'fguat,no foys VUG .plome. ChepeyQ cat6 33-0tros. Pe%tam6,0jbda fue- .tii,refrefcamc el ayre.Ndo .rades vofotros. ;, poro peyucatui i'bYth RO Pehewgu$. Peda$o.Vidc, refreka el viento. Ay2pcroybo, hagoPes;.

.

.

'

LllC

C hepen? ,tengo berc!ugones Mabarigui chemg penY, 10s mofquitos me cauG n ronchas.Amg pen? vn2 p8m:, hizele v e r d u g o k con 10s asotes. Aiizpen? guili? eYXi rafcandome me he hecho ronchas. YpenTqiag'ii .I. iapenTguagu, olaje crande. Yapen? rn$rc o hj e \-ea, ueiio Kipen? 0%pymiigara ,anegb el ohje la CAllQ2. v1 );lXq3?rl%lgath, haze mucho oIaje, YhSpe&mbip ceffan las slas. Ndei ?&en? pfgi r5nQ aun no cedtn. YapeaY penv Z t e , eA'a afgo turbado el rio. Y%penQ ii? ondeafe Ia paja del campo. Abati m!r??b'itti om&pen? ,el trigo fe ondea con el viena t o X he 6 yZipen?,rneneanfeme 10s cabellos. Oip3n Y d oii5oIi&.>o,va riendo tendidos 10s cabe11os.On~~fiQenT 'ib3G che r o' p , hame de kompuefio el viento mi cafi. P&. AculIa. Vide.Pe.

.

U

P

U

I

.

- 0

,

num.3.

TepE- Efquina.Uidc.TZ. Inurn. I Fe

.

que ayudan a hazer la cafa: PepYgua& g r m combite. Aipepyr't;, hazer combite. Ambo pep? chem?nnd4ra, hazer combite a fu caiarniento.ChepepYr% recibo ayc6, ando emtrufca de que hazer cornbite. TG@ on% xnbo peFY fihdkbe guo6 hoh vcibo , hazenos Dios cornbite con fix c a m . pep? .o$r't;,hizofe combire. Per * .pi ci.7 ~r a p egu8ra noneruiri apYrey"m2,fin% perreuera el combite celefiial. Pep? XEamndura de peG -2 FcpIi. Tsrcer A yapepiv o1 bzu cado.V.PZn.4. - r&torcer la vara.Ambov6 pep^ hetG , retorcerle'el cuerupo. A y eyt'b5 p.epY,torcirne el brafo.OyepepY 08 .ha, eftkt or cid 0.A ipe.pi'Ygaorcerla yala el *quegouiwna. Aipeyyrh .I. .aipepY mbor'.I. aipepi'obg .I. aipepP apengog, defiorcer1o.AipepY chepY&ndern2xi bagui , apartome d e tu amor; AyapeFY TSpX k n dequaitiba no he c u d p l i--0,

t>

f

.

do

. -

T E S o R O ' D E .LA

-

.

I

peti fruta csmida, podrida. C h q i pctf,ten?o el peIkja CdtaQo, b d d e c h o de rafcaraeb $rids. 's'i,cu-. mucro I . Ye6 .le YdbeG. Materia, podre. Chepeil, tenpo POdre. y. 0. ndipeui r"agtJ aun notiepe materia. Tip e t r%g%, criZ primsro rnateria..TW ype6,eiti la podre dura., AiiSm?yyeii, efprimir la podre. Ypeii. hi;efiarala la Fedre. T&. Yerno, dize la mu-e;er.ChepeV,,mi yernoe+

a d , es vi-

menudo ea

pohillo. f( I

Pe~i.CoTapicsda,carco-. mida. c.d.pe. chato. y. Ti. Dum. r Abaqf, pet?, maiz gorgoiado.. QhPmbo petit jibati,'-vafe gorgojando el: rnaiz. Guqratfimbfi o m b s petlahati, ccamefeeklgor-. gojo el.maiz,.,Xpeti mer?yepk.eruch&e traeme algo aunque\fkef.defqcho, C h e r 2 ypeti, tengocomi,des 10s diEtes. C her%!@e& ^cu6pYp6cherernbiGoiqui e,. en,los agajeros-demis dien txs'Gentra la comida. Ei: P, ante I, ombopeti, rheyiguei j la .miel m e pudre las muelss, zc; .mbi. Pelte:ej@>chepi, ypet! ;.rompere mi. "mi ej0.y. o.shepirari 3)' cheaQypeti<vtra-.- T B opibb ayc6 A.opibo 3 3 artc6,folo vn ve;c-tidoro ' cher EkW, efloy d e h d o . t o tengo. Hacog smbope- 'opibo ib6,el dekudo. 6 ~ 9 tichea6,hafeGe xpdjfhdo bo guitechbo ,ando deffiumi vefiido. Bbechhgut: do. Opiboyb6 che yo eG a 6 y p d curite%la ropa de 'toy dcfnudo. Qpibbt$,,defi --'!&a - i'e apolilla prefio. A6 arrapado.Opl'bSt$bbae cheypetlopord et&r3mG gaC' guitec&o,aado defarrapa' tafe la ropa fi la v h n mudo. OpibatS aico,eftoi deE cho .A6 an6& quaras'ipe arrapado. ypetiagui , facar la ropa pia6 aforro depielesi. "3qr"ertrpor la poli!la. - _ _ I"bi -.. *Aypid; a-fornren pielei.Am:

.

:m;P

/'

I

.

a

T E S O R O DE LA I>?, day torments de cuer-

&I.hy6pi yiXuY,

,

atarfe ?I. Arnbopi yfib'i,hazer que le aten. Pimbo$g, ciiero faltado,aipirnbopCgtatipe, pejar a1 fuego.Chepimbopog tati,tofiome el 51eg0. pi mGndi,ranchas, cheImffndA, tengo ronchas, $jFmopirnGndQ, crio rons .&as. Chepi.mund.5 mlxyu mbey4,tenSo muchas ronchas. Pipocb, torcer el pelrej o,ai p.ipod, y o :Iepel1i z c ~ . Chepi poc &,pel1i zcorn e. PipSmm"d,c o h ,mbaepipgmg p?pi amb.oVa, pegar con cola. NipokG! gatui ypip%&, no pega h e n la cola. Mbaeyi imbopomg rZm2 amboyY.l+baepip$IXISayar6, hazer c01.a. Ty"cuel'mbaepi pgmg ,Po e f i i efpeffa la cola. Piracub6,bochorno.C he$racub& guitechbo eiloy abochornado. A%mbopi racub6 ., me abochorno. Chembo pfracub6quara$, el SO] me abochcrna. A%'mbo piracub6 @iYbi't Gpe,

Y'=

OreOme a1 a y e . Noi%mbd Firacub6 $51 $6 a%ree$ .

me@ira apyreyrnsni, fiun ca tendran refrigerio 10s condenados. Pirahoyl, vefiido. Nnacfiepiratoy.ibi eooy defnudo. 'Ab6pi'rahc;habey, hombre defido.AGmboFir:hoyA tengo be veG tir. Pir:tUmbimij lepra.Pi. d ! j b .I. pi:ai porar6 hira.1. pirai yiva .1. p i n i ren o ? h h .1. F"irairerequ+ ra41e ~ofo. r Mb i ra i a ip or ar 5,padecer k p r z An"c'ni110 pirai,hagome leprofo,Siete pirar' porara hira c ~ I,? X. N. Y. '"pipe, o c 2 hagu{imari y&rur&o,Gete leprofos falieron a Chrifio nuefiro S e h r a pedir la falud. Pirar' a g i ret6 rehs y&nfingb , ?gel^lf nfIng6 ab6 ate angari angaip4 yiri, como la lepra a1 cuerpo, aiSi fe pega el pecado a1 alma, Mbirai ombopeti a c p ret6,angaipi ab&a f i an.$ ombopeti,la lepra cor1031 pe el cuerpo,y el pecado a! a h a . Pirai ornboab+er$ 'qc I

*

PO r n!%p 7bo tengo callos de traba -

C hepi r .i2% gu i

ya nomigo fbergas en Ins mnnss .Chi rpi r 9113'vchud L J

.

)..eprG piraybci abarehi, cauh el Ieprofo afco a 10shombres. Znga angaipabo" oporornbo veguar6 Tup;. f c h i , Angel& rehe nbk, ef pecador czufa afco a Dios, y a 10s Rngeles. TuguYom bo. aypi ,. ringaipabari tequdsa omboaipi t e d rn$rzngatiz la lepracorrompe la fingre v el pecado la virtud, Orilo%~gaMpirai ret&, o n ~ a n g a bangai i p l aSe$ng?i, eavii'ece Isle-

0p.5J $e %@;finalmente

1s lepra matn 91 c ~ i e r p y~ , el pecaclo zl n ! m , $'ii-%Ei pellejo f;rae$o, - I.

tuueGIis tickis. Chepiransrne? yopar& avc6 ychup&, alga fe las tuue tief€as.

PirZqiiY , pefIeio dura-;'

quifiera hazer porfiado. 'IliiPpirSq@t cbembo aguYyi,venciome Cu potfinqpi raqO2 rn"em$ oiporh ati3ne ga chereit'i hagu3mS, todo fiqoder bi,zo :el demonio pgra derribarme, OiiGpiriiqii3p;i'pbchct&oaruYy C, venaibrne congorfiddas .ra .zones. QiL3p.opix%qu5hcn@&nG forc'ejando con las manas .lo facb. OpZi?!piraqu%nd.+e.oc&,conpura fuerfa de JOS pies l o quebr bfl J? ir 3t%,pel1ejo dur o,C he pirat%,eeAoy tenaa. Chepirat? ychupk tuutme recio con 2 1 , contradixele. ~ Aii? ml;pi&t%ychup 6,e s forceme ccntra el. ChepirBtSngatG,ePoy muy reiio. Che p i r M bi'ti todavia efloy fuerte. Nachepir:?tSbei,eG toy dekaecido. Cbepirzt"amb$.l.chepiratX pa& ya fe me han acabado las fuer n m $as. AfiSng o%rng pirata fi2nderehi)esfuerpEeel de moniocontra nofotros.Ni pir%t$bef I .X, man% ya no tiene f u e r p defjues qie Iefu ChriAo murio.

,,

,

*

Mbaeyir8t"a'cabayii a p y & ba,coraqas para caudo. Piri'xl. 'Sudor. C,hepirY ,a?,yofudo.Chepir.m"aih6.1. oi chepir Kif .l.cbepiriai Yri. 1. chepiryat qui co;i'te ,gui,toreme el fudor. ChepirGl cX,corr,cme.el fudor. Che :OI~Q piryai i r a acub.6,el bo d i o r n o me haze fiidar. Am m b o pirYaf cf~1.21Suitec6.bo .I. AiiZrnbo pirYa? gu;, eitoime areando.. Afi?rnmbo p i r w guiii?pp'oh%ng$, tom a r fiidores. PirY.11 afi-'apil .ye? ah%ret"ainegGara,el fudor del infierno es feter: .no* 'Pir'ibYG ,"pZllejo jfuzio: Ah'PrngpirYb, t v quaragireh i .I. chepirl"bYt7 quarag0 rehi , eAoy quemado del Sol. YpirWtG ai a i aiiGrEt2m?guSra, eitin rcquemados 10s del inficrno. Pir'itY pellejo faItado; ChepirYty Gltafeme el pcllejo. Chembopir'it'i quara$(i', hame defbllado et Sol. Pirog. defolladura.Aye; pirog,yo mc defuello. Amboyepirog, hago que fe defie: 0 %

*?

A

.

T E S O R O --DELi4

.

--

<

4

2% Raedur?,acepilladu-

v u

? '

auerg6prne,Aipiplgi m~ ra, torneadura,traf~uil~du- t Erng confundile. Ayopii jaduia. Arngp? mymbil?' tocar chirimins p piliar tabla.N?i flautas .ArnGpi'$i' ,'a,,Porenfir,> nd&a,nd&ba. ASppl';trefAm;;mbci,atar.AncqcambY, quilar 1a-ca.b'eca. A'p?nda: cogerfe 10s dedos entre algu&Ycue rzrni'etei, infiiICa go. AyPop'ipY, cohecharle. cofa. Chcpf;chera$', hame .?po%nibY,cogcrfe h m a dexado en lbs hucffos 1 Afi'ZacZrnE,,apretarfe la c a b e p AyopYnngGte yenfermeilad. ChepTngat hafi'cucrapucho h e fenti- $ilIo.I.apYnp%te yrnGc"d2 do fu enfzrmedad. A Z p C 23 , comcrlo fin maccar. W r i y m b o araquafta ,tor-' AySpi'p'iyii"coe'ng%,atnjarle near madera. Yb las razone5. CheapYXrr4, cogime la c a b e p entre dos -.palos.Aiiac~mbYcapii,atar paja'pm-.lacabep. Vide. 1

I J

.

2 80

#aipai.p~p~~,enGnchatllos de mi. Nd&p%oaqiii, patfe por junto de ti. Angaipi fenos de fils almas*parlaenceitar pecados., Oyep'fog ' p4'm"rnzereic6eibo,cerca eF fifindLi , de!'intraiiarfe las t i s decaer en pecado. Ndc arahas. AgepYog vpofrs, m9n%pY ?mod ere$ ,muy defentrafiome por kgnlarcercn efihs de morir. Vide. u le. Ay6pYog q i h ~ m 3 n I r e - vipl. num.3. y. Api',numegubo , hc dehbierco to- ro 6. dos mis pecados a1 confef-. FY. Yeherancia ,obAifor. PeSngZ rec6 t a r h i 6 nacion. Cheangaip6pY nipe y p ~ b oc"at;z i ,quitad 10s Foh"a'nga,no tiene remedio deliordenes interiores de mi obitinaci6 en eLperado. vueAra alma. PePep'iecB ta- . Che&'mG~r;lmbYnipohSnpi6ri pe3ng3 rn%.n~r%rnmo, gf ,. no tikne reniedio mi examinados fietnpre.Tnpanr enojo. NeangaipapY pph3ng chepYechag ,pey2.pq2 au- L. X. ruguYreh6 oyco, nde thmG 1d G penfarades que ereiporu pot &r3m&la obi: Dios os e m mirando en tiaxion de tus pecados tie vueitro interior ! AipYgua-- ne remadio en la h g r e de rii cherec6,examinarfe. V. lefu Chrifto ,fi tu guieres. Guar A,num.z. Cherec6 pY aycb TQSrt 8 PY.Cerca.Chepypeh?n?,;,. yerobit h6ba r e h i , eitoy efti cerca de mi. ChepYi'in? firme en la Ft. Aicop?cheremymlso t i p e tengo firnrec6,tengolocerca de mi. YyapYhe am%, cerca del @e voluntad.Guec6piTticanto lo pure. P1: pyrupi pPboyA oguerec6rZmG TuaquP,pafi'sepor junto el ca- jSrehcyerobiah6ba > "ye; rnino. ChepYrupi yquily, yuc6uca ei, ychugui pci ey r e h i 10s Santos firmes en pafib por junto a mi. C hc plf Gupl amatlri ho6 cay6 la F i fie dexaron matar por m u y c e r a de mi elrayo. no dexarla.Cherec6 ~ 7 ~ 0 ChepY rupkpara ayp6, ef- Far6 cheb6 rehd algd detelminado eff cy de yr*Na-' [Q es cofa,que tengo cerca chc ,

0

-

pie.y.0.

pi'k9pt.'. Grietas de 10s

pa, vamos haziendo ruidoe YepY3mbh Ymeque no hagais ruido con los pies. Pi'ap&,piestuertos.YpP ap4bae,patituerto. Chepfa p i guiatibo tec6 n;"asngaturtip! , noando de pie derecho en la virtud. P?.xp?ngu?rar%i.I. Pi'ppFngn!iirai,viiero del pie. PYapYpnta del pk.Qp?apYb~ah6 cheandhbagui, voy de puntillas porque n o me fientan. ChepYapY arok g SuiyebYbo boluirne del camino. Chernbopi'apY rerobag,hizome boluer dek camino. Tec6 mSr3ngatusui chembopYapY rerobag, hizome retroceder delxamino de la virmd.. PY a G , f w t d e za. Chepya; tbfoy fuerre, y efloy alentado. y. 0.nachepKit5 be!, ya no ttfngo h e r p s . Chepkt3 gujiting cherobaichQarupt,ritoy fuerte cont r a mi enemigo. Am8pi'at%,esforgar a otro. G p h t% hipe ychugui her%%?, quitofelo con violencia, AGrnZpfat% , esforprfe., confoortarfe,anianar fe 0pib e

at%

at5 haguepeb hec%ny e f t i en his treze. Chep'i'W ha-

g6epz ayc6 cheangaip650, pcrkuerb en pecar. Che@at% hcawepe: a, . aic6 tec6 rn^zrhgatu r e M I perfeeueri, t n la virtud. Opi'atS hagwpc o p x i 5 h , porfiadammtc 19 Ilcu3. Guih pi'at?i h 5p: arathi, lle con pxfia. Pepi-'at%qquctec6 mtrrjqstu her."oi,iii, dfor$aos a la virrud. YY:it%a t i piCw blandamente.CItepYatT guiztiSo, pifo b1andamente.C hepY.tr2 guitec6'm, pifo con tien to,NdepYat%queeyquid50, entra con tiento. PiitG efpuelas ,efpoIones de gallo. M f a t y ai?orG cabayG cuthca, vfo de efpuelas. P W n g , patituerto,y efteuado. AiiZrnbo pyVang, hagome pAtitusrto. Che$bang, foy efteuado. YYbo, de pies. ChepYbo ai,cl;i de pies.Opibooi,na ciode pies. Oylii-io oabae' hec6 porSngaii y&; dizen 4 elque nace de pies es dic 110fo. )

I

Plibobog, srietas Je 10s . pies. Chepi-'bobog tengo grietas en 10s pies. A2'6mbobog chep'i' , voy c r i d o grietas. ChcpYbobog oi, quitaronfeme Iris grie-tas.

PYboi, coces, corcobos, ApYbci hec6,acoceele. PYbob6 acoceado. OpTSti u v _ibi rehk oii^dmZ~r"dS,dio patadas de enojo. Ca5a) i i oyYboi chereki, diome de cotes el cauallo. Pilbo': C e r a . NrlepYbo? ayc6aeh2,ayer cCuu: cer ca dc ti. Thja piboi'aqua, pais? cqrcz dtl ~ue'u!o.Cuh%up6 oyhupibae o i i h -bopfibo? angaipsbupe a ,rie@ofe pone de pecar quien rnirinmgeres, A S mbopi'bo?gui m$n'drnoi'pe, effuue a riefgo de ahogarme.Peh?mbp?boPh&an- . gaipabuFi,no os pongais a rieTQ de pecar. Peli'grnbo p'iboi b6gangaipahagui1, a'parjaos de 1'1 ocafion de pe car,Peii?rnbopYha?b6g pePecotYahi pochyagui, tape. mboepochi: h i t ,apartaos de maias compaiiias para. que Y

.

,

pies.P~Sic~ngyepotahiba;

coyuntura de 10s artejos. Pi'pc2n e, foapy,ar t e jos PY Sichacpies lafiimados. che pYt$ chaz tengo 10s dedos laitimados. PY@pF,viias del pie.AypY@p?os, quitarle IZS vnas.Ay$pl"pp?og, quitar-+ &e' las vias.- ChepP$ap"e'bQ, quitarfe ellas m.ifiias.A^le-= pP,%ap'iret6; cortade-las vias.ChepYpp? agui, .ten go Ias vhas redondas. A% pYpp2'rnbopog , quitarfe. ias viias tropepndo. PY@pnd GnF, l o negro de li viia.Chep?cap%' fin?ayoog,limpiar las viias. PY~i.'r~f~~~,deslizader Ghep'iiYrY, futfeme el pie. ,' Ghe.mb:.pY$"uY chernona-.o- n) n2,hizome deslizar. Yp2$. riysapc4ba, deslizofe e l , botador. CIiipSlrl angai-:, plba pYpk, heme d e s k a d o en pecados ,. . PYSuro~,atolladero.che'. ~ P ~ ~ o g , a r + n l l t iIyeFY.me. qurog angaipadappd '1. .gui-, iec6bo cRoy a t o h d o c n pccados. AyepYi'Grdcg a!-gaipaipbagui guiii?m6m-

.

V

V

U

*.

" C

7'

,c'

I.-

be;

I'ESORO D E L A b e ~ d b ohe , falido del ato: Ilacfero de mis pecados p r la confefiion. PYchombt', pie tuerto de llagas , 6 de nacimiento. GhepYchombi ,tengo 10s pies tuertos. PY eboi, comefon.ChepY eboi ,tengo cornecpn en 10s- n pies ChernbopYeboi r) ynxpgrychGP, 10s aradores me cituCin cometon. FY ?nd6.l.m? Znndh,eitriuos de%lla. AmosZrnbate p'i end Aba, acortar 10s &ri uos.YFSmbucGg':end~,ei-t>n muy largas iss ef€riID

0

110s.

Pi' ? t i . Cora en que fe ahirma el pie,y comiinmen tequitin1a.y.y afiaden.A. Mbita&,andarnio.Yeupih& gYtai, :as atraai&as de la ekalera. Ypiiaa amo? yeupihirehi: ,pener atrauierfas a la efcalera. ChepYtai i, cayof? Sa atrauiera de la efcalera.1. oi chepl"ta6. p e l , pies fuzios. Vide. UP

11.

PY 7qvecC9, .la cintura del pie. Pi' y&yb,grietas. Chep?;

y9 hat'?, dueleame Ias grie' tas. A%mbopl"ybguitec6bo. tengo grietas. Chepyylil coYte,hanfeme quitado las grietas. Piyea ,pie defconcertai do.AytpiiyeA, ddconcerteme el pie. Ah%rnbop'iye&. idem. PYiefi3,caIamSre de1 pie: ChepYyeh3, tengo calarnbre. PYnibeguZ ,.efpacio .en andar, Chep'imbegu; fay efpaciofo en andar. ,hJdep:mbegut 3ne ue ii3odG, no feas e@acio o en andar. Ndepl'mbegub mbur 6,eres efpaciofo en andar Ndep Y mbegue te? tec6 mZr5ngat G rehi,eres per.efoioenia virtud. Pyndaqui eicuentro de pies,pnlzlflar fin encontrarlo. Orohopindequiloroquibo, dormir tmcontrados. C hepYndequ3 ab4 cherembirec6 rehb , fulano >tratacon mi mnger. S . entra quando o falgo. H e r b pYnde qua ihpe,al contraricP.Chepbdequ9, me errb no me encontro.AmQSndequQhi ze

P

.

que

raftra, BmpndeqvA kJ vpYp5,v;~ncncotradas las h e llas.ypYp6 aquyniQfi firef ca moj.ida la hwella, Cueh6 c6 ypYpd,dc a j w !on eTtas hueilas, htbcihap: ira co y@pS ,trcs dizs ha que fon eftits haellas. Peangaig6 pi'pcui: yeymSnttnl: pe~~"t'mg,begui~,borradlos paffos errados de vucfira mala vida con la confcrSi6. PeiiFmbo pYp6 catl; tcc6 m3rSngatG rehi?, dexad raf tros de virtud. Pi-'pii,ruidodc pk.Ypi'phi% ah?ndC, el riiido icfo oi.N.iche pipui guiteiqui;: bo,entr;fin rwido. Ypiph-e3

cuera~"d~j'ngaip~bae,omQ nSr6 nihhdupihi 10s ma10s no tienen mas que r uido ;pero an muriendo no no fiiennn mns. EddepYpG meque eyqui?lbo,mira que entres fin ruido. YpYpC e7 chepocoh6,cogiome de repcnte. PYrdhi,ron 10s pies.chc FYrehi aguap'i, Centerne cn cnciillss. U

TESORO DE LA rl?mbe.queguihbbo,ym paffb a pafib, NapYrYngy no pifo. Ap'irC heSi,acoceele, piGle. Pete? pYrY ndovaPIAtecci m%rir^angaturehk, ni vn pxffo da por la virtud. Op3-TnomSrni'i gueiquie ha@%kI,no mueue et pie para entrar. QpYrY pYrTmZ hec&oyuci,rnatoloa atadas. Ap'irfi cheW reKg,,P en mi tierra. fibd&bY rehi. iSndcrnG ypYrGmtrotbSo Pai rhri , nu

,

PYtab'i' carcaiia1 leuantado con llagas CI.ep?rabY

ayc6, tigo laitiimades el car can'd.

YYtaSos ahirmar el talon. FYrapc&a, firnieza. AipS(ta!og, adir mar lo, fortalecerlo. ,4b6 obe? ref% vep'ira56 hAra,confiante en ru palabra AytpYta$oS mbat: y$robiahibzrehb, afirmark en la Fe. AyepYta$of:nde iilEngari , cbriut, en ,tupalabra, Aip'itasogi hr?languih,calle,y nos vienen. a facar 10s Pa- chcii I? repare en lo que mia de a. -dres de meilras tierras, {ApYrY$r?, h:go rwido c6 <uer dicho , AyepYtatog o/u %'in% cot iba p$& ya efioy -10s pies. PepY~Tpirvirnk, arraimado en eft. pueblo. no haqais ruiclo con 10s ;pies. t i p ~ rnbegue r ~ nde- Ay8ylrqog tec6 rn%r$raSnCb;Sagui,FiGqucdo,poa- ,gatureht,he echado raizes en la virtud, que n a te fieman, PYruvu, pievhinchados, PY.r .Particula, aduerbio ChepYrhrb,tigo hincbados gafiieo. Vide, P h , n u m ro 4. 10s Pies. -PYtii,carcaiiaI.ChepYt6, I z &,r. c o i i cruda,verde. mi carcaiial. ChepYtaeibk PirL yp'ira, pefcadoaudo. oyc6 vaenrnis alcances. $06 vpYra cane cruda. ChepYtah, abrehfme 10s YpYrid, e A i crudo.YbYrh yc a r c a d e s , Opftibs aati, pira,pa!o vet&, Yp'ira che andar con 10s carcafiales. I"g;ira,eitinueua mi cxnoa, Oyop'iraribi ypTp6 hi'nvf, e f t i por quemar. YpYraS van Iar huellas -kguidas. ndigtibbi 3 no cs comedti-

.

i~~

' 9

% l

t

-.

ble

fa t e c h d a y 3 e ~ q %b6hrn8rG@iP, no es para de preit'do la gloria ccIeAia1. W p 6 gu9ra mb& y6 e p pY6 hiba iigtte, Eon de prep axdo lszs cofas deita vida. E h e p pP4 mtae am; ymsmbegu$!m, di algo de repente. Afi"di;bo e p pY4 gui teyquiabo, etitri de repenI re. fi5ndcrnLof2pr a aracz. iiyne, cogeranos de repent e el dia del juyzio. A k defcle T e s i , ojospor la preiteza con que fe abren. Arnboefap'i6 > cogilc de repente. Avepi'i .I. ayeeqApi6, fui d e repente. Afie'?ref2pYi ychuyk, fiablele apreiuradamente, y d e lantemc en hxblar.Ayeega- . 12 ychugui guifdbo,;cogi* delrint era. A t> e 5q-ii6 , hombre arrojado, zpreiura do.Oyee$ap?&cherern?tY m8, ha fidido mi fcrnentera antes de tiempo. L C

L:

1

t .

,

la voiuntad. -Nac€iqY$*;it baet6 y tengd bafcas. yep&Pchupkihae mche a n Chembopki aba& mbae- botiriiaunque no k quiero, n? ,el mal slor-me rebuel- mal*,.el no me quiere bien. ue el eftornngo. "* Afi mbcpYi ai ychup6,ten Pya ;icii.Calor de efloma. gole m.ztlawhmrad.C h6be go. PYB acl; ombo Ycii tern4 y.p?iihifiandG ,fiempre me. bi6 d r a , el calor del eAo- tienehala volunttaci. Ndi-J mago dixiere la comida. yapYribei ,rPUii ar'chibe, n o Pi'ii acii porey"m2m'dno& ceKi de quererrne mal. chi: mbol"cut ace roc'mbiucwe- be opY6 ai gui ndsi potiri,. no quiere dexar de quererra. *Pi&acub6 ,abrafamiento me mal. del eitomago ,y $ruor del PYA 9ngec6,congojA. che corason. Chepia acub6, p%angecci gu itec&o, and o abrafanfeme las eatranas. angufiiado. AfiFrno pi& anCheinbo p'i4 acub6 c3gG?, gec6 guitec65o aflijome. t l vino me abrafa. C hep% Ayp'ib rnGangec6, anguG acubo hipe asrnbob, orar tiarlo. con feruor. YYi irarnKl.yY;iai$n~~ Pi$ a$Y, dolor de efloma- fuperficialrnenre, fin ruito. C hepi6 ar 3mc? nh:Yhii mgoty$ corac;on.AmboqY bae Ykl"pegrdr;i,,ro a m c de chepl ape ndems Tr6 haghe ra ,pefime de cora$on de coraTon las c s i k defia viaucrte ofendido, ChepEi- da. ChcpYB a r h 8 avapb. fuperficialmeilte to ha guibii amboacY T u ~ che a jk~ii~rnmoyro nh - a q e r a pefin v-ohnrad. NacheoYi zr5 ' fame de auer ofendido a m6i rr".g&31ahaYkh'TGp$, Dios: ChepYa ;rsY,tengo do amo mucho a Dios. Chelor de ellomago, de pecho, pY6aramlji herah?nF,lleuc~ y corqon. Io contra mi vo1untad.Che Pi'6 a i , mala volufitad. pYi arannGizcizr6 no corn0 .ypYi.ai chibe,tienerne xna... con gui%o.r ~ c p Y ar3rnGi i ?a xheti,bafcas.'

-

C he-

0. d l L )

xi

4.

im6

F--"-"

-

me pones animosachembo pilzguapl ndeaqdrk, tu Aesedad ne quita-ei animo. - Pya guap?,torayoofoffe,

gado. ChepEi PapYguitGb n$,eitov foiregado. NdipYs

bo.p;ta guappY neiieE m M n gatii, tus buenas razones me han fofli-gad& Ndipi'a guap? potiiti a@ efie no qu iere5offegaVfe. PYa S dexar de caraton; ChecEai ndehepi,berPpar: tado de ti mi amor.Nachei pij, iri ndehaguipci he apar tad0 mi cornson de ti .Nde rec6 poch'i chembophi nda hegui, tu m d proceder me ha ayartadodem 3mor.she p h i .reprnSniG.'ndeh e g d nachemboph-guapii,c 1 ~ 6 - tinuo'amorque te tengo-no me dexa repobr.h%ndepYai reynhape chah"h6 Ti$% amemos a Dios fin ceffar. r

Vide Y;n, 9

..

-

Y ?a

T E S O R Q D.E L A Pya poriahfi, mengua de

deracion de la muerte;Aye 'corafon. NdepYa poriahG, - pYacrec6; confidero. Pey2eres vn menguado. Che,m- pya erecoe? pen% rehC pebopya poriahh cherec6 POquapa , haubi peangaipa, chY, mi m'ala vida me tiem porque no os acordaisde cnuilecido. lo muerte , p r e f f o pecais. JXa poriahAGerec6 coY Gngaipabae ndoyepya er q o n c0mpaiSiuo.C hepYa recoi tecobt apYre7 rehd, iporiahuberec6 ,&So co- losrnalos no fe acuerdan r a p compafiiuo. Ndepi'a de lxvida eterna. Ndache poriahuberec6 que eyc6bo pya erecliri Tup%gui,nuntec6 tW;b6raupi ,mirn. 4 . ca me oluido de Dios. t e compadezcas de 10s PDPYarob,corapn amargo, bres. Vide..Poria hiibere- afpero C hembop'iarob, Cb. traemeaheleado. YpYarob Pya quC,corapn foffega nachem bob?& i y r%Gnd$, do. G hepYaque guitec6bo, fu afpero trato me haze def ando foflTegado. Nachem. uiar d d .Ypyarob a<Y chtbe b o ~ ~ ~ q u i r i ~ h e i g a i p a , t r ayepi i - ,afperamentc lo haze me irrquieto mis pecados. fiempre conmiFo. . . ,4 mboC hepi'aqutcatd cheii8m% FYarob , traigole aheleambeu riri, eAoy foffegado do. PYAtY.l.pYa t36' kitk!os defpues que me confefsi. 0 3 e g pYp6 chembopyaqut, de coraC0n.C hey'&. ~Y:?sLI? con 6 s palabras me foffehPyepi; temo. Cbcmbogb. C hepiaqu i?re? nipohan pYat4rY quWye , el rtmor g! ,no hall0 renledio a mi me haze dar latidos el CO-inquietud. Ayeboi chep'i.1- raS0n.C hep'i'ati'nderechaqu2reT chertreci, conti- gahbagui, deko much0 ver m a m e m e ando iquieto. te, ChembopYatSltY chesn. PYa rerecci-, ,corrfiderar. gaipi , caufaanrne teniorcs v rnis becados. Chemboi.~"' C hepYa r e r e c 6 c h e m M re . e Kpitct6bo,ando , en cotsfi tit; ndeingaipi, ekandali9

.)

.

I

~

~

zan-

hamncas. Ai$a raf, tcser maI.AipYa catu,nxer bien. A@a ha nibopS, ahojar la lan@era. A+h ayaci, texer ceeos. Aopi'a bhba, trama.Ambo ypia pin?&

,texer de varias colores. Ypyalib y ~ 2nZbbi. 6 yYbnpi, la trama es mas grueffnque la tela. Ap46 poc"aq, texet ralo.Aipi"i yvatYc5 &&bo, apretar td p&rre.fpiGtharo pi ,las liftas-texidss,y lo q no e f l i tcxido ,dizen. fi$b:!O.YpYa pYri,coPii texida. Pi'nhi,cofa no texida, Y nilyp'hhihae, Iiamaca y s r texer. 'T'upviyp%h&, vefiido de muger por rexer,lo miG moque .carah&XpiSh 5 po&ppcc"%g, r opa aMecho s t e

xi&.

.

b~,pi~tarl'e,hfeitarre.che- pi2 yni?n$$ra hagGera;en: lo p a , mancha de la ropa. cubride el parto. Ayipi; A y k 6 pih angaipaba pY- curus6 p+d: aiiZngagui,re- . p6,efioy manchado conpe parade con la Cruz concados. Tup:$? ndi pia? , la. tra el demonio. ii'hbiiih5Virgeti no t w o inancha. ba,atajo. Am%i"dn?bi9haYF V.TZp%. atajar el rio. Aropir^,encu5 Pia'.l.pics? Dizen a1 n i b brir a orro , y a fi mifis. con arnor. fianderecci piiifiarng 1. X.< 6 P13.~.rn^Pa.]Bui~Rsqgranos. N.Y. nueAro reparo es lePi3 aipsrara. tenso bubas. fii Chriito nuefiro Sefior. chepi3 , foy 'bubo- , ATUP$$?eyopii anga ore€0. angaipa ndem^e'rnb'i rob+ .7 Pi%?Proganta. Ab&pi$!? q&: A Virgin Madre de 1. ab&-yi%g ? quien fon ef- Dios efcda nuefiras culPbS? pas ante tu Hijo. 8 Pi&Z.mbi%.Reparo. Aye 9 P& por, de camino. y: pi: quarasygui ,reparome c0n.d.e perfona; cogpib, et d i l Sol. Ayopih am$ agui, camino de la..chacara. Nda defiendolcide la 1luuia.Ayo chec6g paarir%@,aG no he piScherec6 snsaiph, erc'u- hecho caminoa mi c h c a Grfe,encubrir fus bellaque ra, YbiS,camino For dcnde r i a . Ahec6 p i i Periz,efccu- fie va a1 rio. YpiS m3nb?rY, fife a Bedro.cherec6 pi%e- gran diitancia.Ndipiaf mgp t ,mira que me efcuies. mbii.Yi-,no ay mugha diAznNacherecbpis cbri,no foy cia. ApiA mSnd6,embib F O ~ amigode efccufarme.chere- 61. chepih m W 6 ,-ernbib -c6 piSci guitec6fi0, ando. por mi.. Y y M toy pinrs me ehfando, AyeFiS p a - v c i .I. ropii mboh , C U ) ' ~ racapa pI'pC,adargarfe,oro -here embie por tl aca. che -yoec6pik,encubrirfe elvno rpii,rnboCl, embio -par .a1ozro.,Poroeco pi9 haba, aca.Mpi4 ingndo hibi ,no . ef~ufi,e.ncubrimiEto.Ayo- fe ha embiado por 21. AYI

.A

'

,

.

L

A

L$

-

nG;

'TI! S 0R.O D E L A he cumplido 10 ae el pa: $re me rnRne\d, Xyepiim?

guih2!rn8mhegunbs2cesfer feme muy bien, A) 8phrnG eheiaPrnGmbeb Mgu~m,a; examinerne bien p r a la c6 fefiian.

.~ilbpishW.Vide.BY6.c~mer0 2 . 1l1erY.b. Mancha. Chepiart; &cy h z b , manchado. Ypiari chear;, tengo rnb chsda la-ropa ,Cher e c 6piarY,mi msnrhadn vida,Afi?rnbopiar?, anda con mancha s. Nd i y i p i x Ybi 'I Gp9 ' 5Y, no zuuo mancha da V irgen, Acerecbpyary cubqeornGii?mboi ac&iiTrnSn&nbeguiibo , quita !as rnanchas del pecado et hombre con I

la confefsion;

.

TihtLFuerte. V.#. pie. num.x I . FUboi. Coces. V..pY, pie.

num.p I . ~ i b 0 - ZCcrca.

num. I I .

v.$. pie.

Pi'bd,l.mb'ibd.c.d.p?. cen tro,ytk, menear,reboluer. AypYbh carimPgKi, reboluer la caxa.Ayp~~Qmim81, rebolucr io cocido. bo, hara.

--

I

i90

1

.

.,..

AypY~Ycwii$,cogi vna MUgcr ,o pequ; con muser. Ab4 chepY$Y, el varon PCCO conmigo,dtze la muger.Ai pPap?CY, ganele la volunrad,q&reme bien. Chepiz pi$ oveayhh vcibo chibe, hame i m i d o la voluctad paraque €eame. Pitym.c.d.pY. centro, y. sy.lifo, difar por deden.tro,limpiar bien,acabar de todo punto. YpYcymbete'l checa&n6~% , hafi acabada mi r a p detodo punto.Aii1fyrnbetd y;uc6to,mare!id: todo puiito.AiFYcym bet& ymi~mbegil.abo,todo lo dixe findexnr nada. Ay,pi'cy"mbetci'ygGabo,comilo fin dexar coh. AipYfyngath ym%gQdpa dexelo m ~ bien y adcre $azoFor de dentro ChepY$Ymbctci d e m b z e r e r a h i b , lleuoixe iquanto tenia. N;pYq'?ngat u hlibi , no eiti bien lifo por debtro. P'i'c?mba'.c.d.p'i, centro, s7.1i pb y .o .CIM i t ar , I i mpi a t por Jcdentro. AypY~Ynib6 -naoe';nabi,Iimpiar uien el pI:r t o , Ai @$j''mb6 ygQi~bo,c-oCccs milo

.

I

T E S O R O D E L2 milo todo. AypYcyinb6 p h herGbo,no dhx6 cola, todo lo traigo.Appycymb6 chc.rembiap6 ymgmbhpa, acabe de todo punto mi obra.. NachepY$mboLahZ cher e. c6ciiera giii , no me Cxari de mi proceder ordinario. ChepYiYmb6 pothraMbiFi2' chcrec6 rn%r"a.ilgathagu9j quifome apartar de la virtud. Chepi'Fv"mb6 pacitui. herahiibo ,lleuome quanto tenia, o la gente que conmi go efiaua. Ayp'igymbb cat G cherec6 guinEmm"dmkguabo , heme confeffado bien.,Tec6~m";i%ngatGp7qymbohLbam8angaipL ,el pecadoes la deitruicion de la virtud. Piey"mbtrcat:c. d. p W . y. w a y ,acedia de eitomago. Che&Ymbucai,padew acedia afii. Mbaehafchemo gY$ymbucsi, lo agrio me aceda el eitomago. PYcb?.Rshalar .V.pywpie num.1 I . uu m 0u ' m P1~t.o.Z.pl~iro. Efcapar lo,librar, defender ampatar, hallarfe bien eflar renaz,recio,continuar* Y P ~ : = , i

gui chepqiro,efiaparne v v nl de fus manos. ehepqnao Peru,Pedro me 1ibro.y.o.Ay p151 u vr Q , l i b r ~ ~ l b , & c . m a . Ti.$$ iiTndepY$'rSh4ra n h g2,Dios es nueAro libertador,Redentor.Tu"ps G n d 6 u 0 pie i r 0 .guguY.pYpe,bio s nos redirnio c6 fu fangre. Afi'& w u nl prpro1chec6ga a$bo;con tinuo con perfeucrancia a hazer mi rosa. AfiepYiTr'G ii"e'mbaerehe guirecbbo,cij tinno a venir a aprender. NdachcpP$?rGh&i,na ten-L ncy go quicn me librs. Tupa GrngYr8 gui an@pi biya v rieprsyro ,nipohang? ,. no puede el pecador efcaparfe de la ira de Dios.Nda chepKtyrG hjabi,no tengo lugar de refugio. O p j l ~ ~ r 3 x u e om%%, por no aurr quien le focorrieife murio. Wse u i 6 aiieplgy-ro , yo mifmo me libre,o efcape.A&pP$y rG e7 am8pad , p e s no me auia de efcapar.YpY@Gh6r%mGpair,no huuo quien 10 libraffe.Cha%pS$?'r Gmbuxb quiegui oyabeymo an"$r ~ ~ ~ r n e g u ino r aticnen , dp e r a n p de libertad 10s conU

Of

01

"01

N

I7

(v

01

L' 01

librarme del demodo, A;

i%pr"hv"r6guit"e?i, eProy tev ru naz.C hembaeoy prsyro,alsofe c6 mi hazienda.Aii$ngaoipY$i'r&dioti h b d e an g3,quiere el dernonio altar fi con nueAras almas. .I$i'cog.Eitender, c. d. pj;, centro.y.Sog,foltar. ChepY$og,me eitiendi,y.o.AipsUsog a6 quaraFYpe ,eftender la ropa a1 Sol. ca.cira, guec6 yepYFopotare7, innnr .corregible. Qy6pi'pg ynr,m?, eitenderfe en la hama* ta. Pariy6pYt$rupi Ygarbt i obebi, buelan las naues por el effendido mar. Oyeeraq&%na^. ef'parciofc TGp3 I. X, mZn%v rerZqd%n5,oy2pYco ete ~ b i yFpY~6y$cat&r.upf, efparciofe por toda la tierra In muerte de C hrifio nuefiro Se;lor..Che ai oyepYs6,vafe eftendiendo mi llagm, Ndoy6pi'foi cfie araqfiaaba, Ybiga ambo t"pYrigihr;t. qua6pa no fe eiiendio mi ingenio, a faber el efpacio imaqinario del cielo ,i, lo m e &i fobre el cieIo.Acii 01

1 u

T E S O R O D E LA 1 - n

p s n g d e r a arno$puG S CO: cer e€ pccho. P9cb"a".PelIizco.'V.cn pi n.I.(picM) ~ h h c 'Pregunta. . Vid.pi.' num.3. Pic/$ .I.mbichC. OIor de chamufquina, que madura. Aopichi,olor de ropa quernada. $06 pichk, de carne cpemada. Aii"cbopiche4, hafeme pegado el mal olor, Ypichk a$, olor afsi pdado. C hepichi: piche!, hakme pegado algo,traer casa. Ambo pith&,quemelo,hnzerqae huelaa quemado. A S m b 6 pichb bi6,,recojo. el mal olor de lo quemado. A ngaiparec6-)ipichk, huelt mal el pecado. Pichili Refregar.V.pich?. en pi,pellejo.n. I . gue oyepYF6, h f e meiorah Pich'ibt' ( mbkb%'i) o k r do mi mala vida. Am8ii2- ma1,fiera COG,terrible, lo conyng6 ymboyepY$ka, mifmo que yabaet &, Glenbelo enderk5ado. cio , quieaud, alboroto de [email protected] deefioma- miedo, Ndeh6rk a r i ypig o lapaletilla. ChepYgu3 chYbY, defpucs que te fuifk ho6, hareme caido In pale- me ha hecho trifle dia ci tilta. Ayp?p$ vpi ,leuan. tiempo.YpichYbY pic6 ndetarla.Mbac;ipiSfiang~~ra, recb ,terrible vida t i e m 4pe&o de la vaca. Y pY- de mala afquerofi.Mbapi-

rx m b TGpS ~ remSmCnSnShe Z W rupi, c o k e nueG t r a memoria todos 10s rnomentos por todo: 10 criad a p i r i oipYcG pinJ5,el pe 1 cc endereib" el ansuelo.-' A@ ah oyepY2i tcf-acC gwerec6 c a t i r r h z , eitiendefe futano, porque le trat6 bien.C&ra$YpucirGinoO 0ykpY$6 h , e l Verano Ton largos 10s dias.AypY,bche p6 mbae rh50 , eitender la. mano para con,er algo, che r n b o ~ 6ykpY26 mbae me$ mbo& baii ,ha6 chemgpyn?, hizome abrir lamano.. ara darme algo,y me bur3!. PeipYi-6i'tapi, poner la bdfa derecha ,quando eiti atratieliBda a lacorriente. cherec6 yepi's6 Gcofngue ragui .I. cherec66econyn-

ra

7-

RO

-8Pig am8 pae, eff3 fiICC%fi pie erts ruin. Curd au pa; ceffara. QpS Qpiglvnpoco rn% cherecd a c b e YPtgiP ha ceffado, Opig paF; par, rai, 8 fi fe acabiran ya mis ceiraci6 cir interualos. Am% t&+s, RombY heii: ypiopig, ceGb la lluuia. O p i s -gine,dd?ntendran fin.Ndiet6 morhdubai, pues sui$ pig eymi tec6 aci' Purgade ceihr las malas nueuas, .toria p f p e q l r a , no f? deNdache yurupigi ,no cef- xardn de acabar Zas penas so de hablnr,o C O R - I ~ ~ del ~ NPurgamrio. ~Q TarnBOrnpigiche cbefiZrnS~r%ne, DO big coi'te quiera8arIe fin, me deferlojar& Chepigey T a p i s coi'te ,'qBiero ceifars a i d guiguatibo ;fiempre YCZ. mdo a m i n o s , Xdopfgi 2 Pig. Slzcudif. Ambopig oh8bApige~oh6,Gempre i'bYraf, aporrear hs arbdiva.Pigey mb&pe,continua, l'lss tiernos i'para la chac.& mente. Pigey hhoe ahayhii Ya. kmbopig l S r h tGcwmTGp3.1. ndapigi TGp%ray- b6 Iz;i pypk, feiialar 10s pahiapa, continuamente amo 10s el carpintero con cuera Dios.Opigeycheach, fit?da. .C hembogig ,me fiapre me riiie. Chererec6.d , dio , nptb,csbo.. Ernbol izornSm&gi IIQ pone fin a1 pyg Yppi', facudiy el rocio m a l tratamiento que me de las yeruas.Ambo pig a6 haee..l. tioE$mGmbigiche- y,tubYr6ca, varear la ropae rerecoalbo. idem Qyace6 quitandole el ~OIUO.YIII~Q abaet4 norn"ombigici: spy- pig pYr5 yii&ey hirane,los re? aZirXm2guhrene, n o perec;ofos han de Ter saflipondran fin a fu llarito 10s gados.A%mbopig guiaticondenadcesJ? ig ey"oyahe6 bo,eflirarfe,entonark p a s oquapane,.Gn fin lloran. 0 - $2andde A ii?m bopig ycha SmtsdA'teboi tech Yb6pe pb, leuantarfe contra algy g u i h pigey ou oubl'bo o?- no. H 5 d 6 ah? oGmboprg nS, h vida celeite 30 tiene tef ohbborak, miraldo que fin,Pigef a&.angeip6, Gem entonado va. Pig-que hae arng

.

TESOB<OD E L A u v ZWd. Vide.Piclro. OI

Hi.Menvdear, rnra 40-

Vide. 3. numero J: !eo'. Efpina F o P?ya:

.

G

$eo c3ng,el hueffo.deielpiamenudo a xerre. Aca& nap. Silcri. b. [mb%ti.) c. d; PPI, comer a menuJo, MU-,

fa. Ahapii nderachica, vov

chasvezes.iieSpii,paAer ia, bachilleria.iie~'bnb4"ridem, Afi& nbi-'i, hablar mucho. Ab5 iie"rnbil, h h h d o r. AZm35e2 m53,h a p m e hablador. M dip% yrnSrfng2tG,raros fon 10s buenos. Y, ,o* p$p3 et& anguera anaretam '! ocuculca,van muchas almis a1 infixno.Y pi'lpoc3 PO[% ah6 i ' Sv,'b ev*, r a m van a1 cielo, P I I ~aIi "n6L-nbe&,confiefTome a mcnudo.Nxhe m"0:niifaendup?? pi.'! c h 5 3 t e y , mi floxodad no me dexa oir Micfa a me n U h A g u m F 3 , andar me nudito. Pii pGbo a96 Tup%$ aguYyetti,bueno es eo mulqar a mcnuJo. YbrcatC p7i p 3 ace ii ".Snb:ir,bueno es c o n k f f u k a menudo. Ndoui p'i'!chzr>'t"ricoyte .l. ndip'i!1 chepYri OUSOco'ite .I. ndache pohh \-Yi cGte,ya norne vifita a MC~ L 1 . h

TGI. Refudart? el pie.

pY. depi.pie.centro.yter&

Y

bo uer, derramar. ,AypYkr i yo derratilo. bo.h$rn. Oyepyyeri anaterame, cayeron en el infierno, Angni t,, AbasmbopYyrere arrgutr a an;rrFt!irne, 10s pecados Ile uan 10s pecadores a1 infierno.Ayepi'apY yerP., bolucr a la redonda con las puntas delos pies. Ayee$bpfjerk> boluer IavEita a otra p a r t c Ayeecap'ivert,~bagar.i,b d ui 10s bios aI cieIo. Yeppil e53 pYyerb Tup%&&, bob ued los,ojosa.Dios. AyepFere,ane gueme.IChepQe re,caime en e4 fuelo. AmbopiyerC, arrojarlo en el ~ueto.AmbopYteri,ha6~lo derramar , o anegar. Ndip&r&i,r\o fe Ea derrl mado.BeyepYyercb eteim gai piba .ri ,der r amaisos en pecildos Vide. Pfbuye; re. ~ " l y r c rrS. c , d . ~Y.centro(yL1 rG)boca allorja coif:^!. Pi"& n 'x 0 ,

,

,

I

DE L A T M d E. pin#. AnpdtA I

F?nah%rnS .I. pindbf$m9, lifia de pefcar. PindaY,vara de a n p e l o , Pyndi YtYba, el lugnr deitas caiias. YindiipaZ , liiia con lombricilla para cojer mojarras fin anquelo. P9nd6poit bra,pefcador, Pinda 'p6, lo cogido con anquelo. Py"ndh apoh4ra ,aqolers. Pfnd5 apohiba,inflrument o de hazer anpelos. Pindii apihii ,boluedor de anpelos.Pindapotii3 el cebo que fe pone en el anpelo. ChepSpindi , Toy ladron. . Che"ac3ng pyndai"da?,tengo vasuidos de cabqa.che moGc%nngp3ndaY nda& caufame vaguidos de cabeta,

.*

Yagiiap?n$tigre .l. y i p ret& Cheroba F?3-il",trngo pecas ir manchas de quidquier manera h i e d a d , 6 pintwa en la cam. G heahp?n< tengo ropa.pintada, o fuzia con manchas.AmSp$ n b i n t a r A i , Src. Aii9'mbop?ni- guiiiodmboyi i g u h , pintarfe " afii engalanar'I

le.

&E.:?Tydapota'. ; 117.Pind6, P%dequ*a. Paffar fin enc0n-trarfe.V ide .P31deqia. en ( pY) pie.nnrn.x I - P%&. Limpiar a1 niiio tiaffero. CherepYndY, limpianme .he .gu. ~ j n d db.. Palm. Pind6:

.

Z?Fn?i.Pedo, recibe (re] Chereppn&he.gu. Pyn"dHortigas. Ao*pi'n! &,topa de ortigas. Pynahu%yGpY,comenfe10s tallos de la hortiga. PW'. Liita(c.d;pSl,capacidad,y(h%)(liAa) .Vid.xG. num.3 u on) Pi%uz. Tobilfo. Ch$5Uimb6 chebohi'? tamer2 pi,

.

P

auer ofendido a Dios ByquYt!ngti yapepd ppypebo, limpiar el vafo por dedentro. Che"agpYpebo Tfpg che msngetd *,. hablbme pios en 10s Petrftes de mi afma, PepYapY~kboperno? Tiip8, poned a Dios en la interior de vuefiro coraqon.. ~ i ' p t .Vltima breue. V.' BiJ.num.7. Pv. Apretar. Vide,PY. a

far.

Bum. 5 .

H P ~Picar : el aue , v el

\

polliQu-apica,el hueud pa ra Talk. O@pP guYrd, pica el paxaro.hyp?p?gui car& bo , comer con melindre. Hpia.r. c. d. P'i, capacidad.Ypia.t-.num.g. lo contenido. OgpY piara, lo que e r a dentro de la cafa.fur6pYpia lo que efts en la boca. fpyplara, lo que efiB en el rio. C a 8 pypiara, lo que contiene el monte. Wtii pYpiara,loij contiene el ayre. Cabayu yurup'ipib ,freno de cauallo. TGp%FY rY& pYp?arCra,fruto de1 vientre de la V irgen. Seiiora fanta

Dddd z

Ma-

.'

,

T E S ORU.D E L A

,

Maria eh'e'chaquci ".ne;& lefus nderieryp; .r&raori.be. Senora Santa Maria mueifrarios a Irfus , fruto de t u vientre. Tembiu pliplara, disen a1 cilabacillo,' que firue de cuchara.Yapcp6 pYyibra,lo que eiti en la oi,la. Tip&. Feruor , diligencia, refplandeccr, reueruerar. Apipig guik46bo,voy con di1igencia.Apipi.g .?piq r i p a , paG2 como vn rayo. Opipig it6 quaraft rehi: ,reuerueran las piedras, ciSel Sol.Opipig cat6 ah?, es muy. diligente. Opi& tecci r r , % r 3 p t & ,refplandcce la uirtud.Santos yqu.a tia h?ng guob-trehg mbae pyig reno%n% , 10s S.antos eftan pintados con reibland a r enel rofiro. N d e r e f i opipis cSgii! rehb ,relampague,ite 10s ojos.For-el vi no. CSngG ombogiplgche -res6, el vino me haze-v.er -efire4las.~Am"ornbipigyqua .tiabo rdornar pintando. Aii: mbopipigah? rehh -1. ab&$ teqGarZmt3 guitecbbo,efioy diligcnte en fu fir

uici0.M imbig, es la m ifiio que, pipig. Y a c h t 2 m)mb'lg,el rcueruerar de las eftrellas. F'i;'tEm%mbi~;, obi: cur i fs i ma iochi. F'itiim irn bigete'l alll%r?-th-GsuSra, la ncche del in6erno es obf c w i fi i ma. PYpira'.c,d .pt. capacidad. y.pi.r. petlejo, y. Pa. abrir. abrir. Ayp$iri , yo abro. pn,p$;a.bc.bka. AypYpir chero,abrir la mano.AvpTi-

io:

AypYpi;d c h e c l p > a # grandar 12 chacara, AyrYpirh chearriqua6 ab; ir cf e n t endimicrbto. A y r i p 2 4, cherefi'.' abrir lo:. op:.cice$ii pip I r a,i. W.I A hc i pYpar5,abrirle 10s O J O S . O ~ pYyiri W i g aniaqGabiri, abrirfe el dia Iluuiofo. fb'i' oitspi'piri ab&5ngxipd m'% d h g z abriok la tierra ,y tragofe a-10s malos. A p t rxph pirh, abrir el arc0 ).' affeitar iltirar, P~p?l~.c.d.Pi.pellejo. S. ++Xijblando. 'ibYr Bpipiu, arbo1 que fc blandea. M+Gi ypipl"Q.1.yiapiFXi ,efta blan b

I

CO

297

zgallas. Pirii c~ngu2,'erpi: na.Yiri cui ,harina de peG cado. Piri rY, rio de pefcado. Ndapiri rli CB.l, ndspirbtehi iF6'3"e rfiSu3 coy, no es eite rio depefcado. Pya!, palometa. Piaaibi,01 peiiado frelco, Piri yyhpe d e pecfie,efc;camofo. Pir i$9 dorado, Pirh mbobYa, hi.LpiraKah6, pekadero. Piri mymboque ,pefiado affadoen hojas, Am%piramboque ,airallo afsi. Pir 4 pan$,Mercurio efirella. Pi 0

nt

IL

~

T E S O R O D E tit Pirk.r. Abrir.Agut"ra p5 pir6 abrir el arco, Vide. PPpiri. 2 Pi&. Colorado, emmdido,enfingrentado. C heres&pi& tengo los ojos encendidos.Mbaca fapirg, vacaque tiene 10s paspados Germejos, o encarni fados.ML>oY$apfrZ, cuentas coloradas .CuriP haytbfr%, ya fasonan 10s pifichnes, 4 P Y ~ . Particufa de vet; bo pafsi-uo. YyucipYra ,el muer.to.yyu-iip'ir$m?t nd6, tu eres el q ha de fer muerPi& Piri juncojunqwillo. ,y efierasPide to. Yyucaprrcra, el que he E junco. rnue3.to.Yy~lF~~9ngaera,ri6g,toldo de eAeras.Piriel que auia de E r muerto. pFp? efpadaiia. P i r i t i b , Ndayyucay'ira @u% ap- juncal.OM rurhbm8 ndo p6 ,no es ef"epara-rnat2.r. tYqulri,eltando hinchada kt YyucipPrapY, el refiduo de eftera no lie h e u e . la gente, o coifa que ma- 2 'P+E La r. fe pronuncia tb. ChehGyngm8mbeii pgrc muy lene a modo de.n.zem apY namZmbed 10 vlrimo blor,latido, ~t~e;aiio, calofde mi raaonamiento no di- frio , temor. C hep'iap?t.n", xt. tiemblame el corapn ,te&a.Crudo.Vide.PY.r. MO. Chernbp?a pirt";haze* num.xz. me temer.Cher%bSrf;tenPirctb. Mal pellejo.V.pi. go dentera. Am+$& hamm.i. zerle temblar ,yengafiar. Pfr31 ,l.mbir%. Palome- Chepopyr?? me tiernbla la t a pece. mano, ibame a dar ,y engaiiq

I

f

V

,

ft 10 iba a dezir. TbbapBrl"; ei awabd del pueblo. ?byrap6 pVr?rne cremol" te$ @onesloa1 canto de la tabla. YpyrTme h?n%mghoh e , fi.eAa ahcanto Te caer a . Em Gpyr3em i;ymoC'n2 y&agGi , no lo pongas ;tl cant o,que fe caer a .EmGpT rf$?rPern&, no IO pongastaa a i camico,. FYrl"p7rP ah? Up& c h a n s habangut ME, apique eAuue de hablarle,& reiiirlekGheh6 py r$obahT, a1 punto que me iba llego.Jlrnh% pyr?abap &,4egra2 a1 punto que e+i racia. M e a n g;\ip &pyr?e r ei. c6, eitis atriefgo de Fecar. AficmS pyrE angajpabari gddp;l&oi-en peligro d e p e a r .A%r$&nil"e pehopy"+$n?peicQ, chis a peligro de y.rosal infierno.

mnii vn poquito. PPrYStg afi?rn"dmbot&ece,vn FOCO me aficioni a 8. ~PirYai.Sudor. Vide. pi.

nGm. I .

PYrM Mufiio,negligen

te,rcIxcio,ubu cahwdo,verg6i 5do.C h e p r l b guitecdbo, d l o y aucrgonpb,muflio, u c r &cw Y p i ; ~31ah'? &be, eft a muitio canrnigo,no haze cafe de mi.ChepRYbIychu?&,DO h . 2 ~ 0C ~ ! OdtI. Apohupa cheh6rk-G ypirr'iti chib-e ,fuile a vifitar,y el- , tcuofe m n ?ram. ~ HG~L rYrfbf,rolt;o 5afiudo.Ageob&pi'ri'bl' ychup5,moiarel e cara de hierro. Hobipyr%i itF& chhbe ^ley$, hah x h t cherot.6 p u c i ychuy;, aunque me mueftra Gemprecara de herrero ,yo le vutfiro vna cara de rifa. FIobi p v~ ur i - .ayporari i PcF2,Gemprc-me mtieiTra mala cara. Nd cherob6'~iribi 4epi -ym"d'n@, no fc lo di -de mala gana. A y p a h pyrYb.i,afsi afii lo quiero. A-hci'ihG pYr%i,no le amo miv u cho. .Ypiribi c h i cquiiML rn2 ,.efiii xyhcio ,y r n w f l i ~ J

I

#

qu :n-

.-

TESORODE LA

al Sol. AmbopirG. idem.

Ypirii

st?, efth medio en-

juto. z Pi'rk. Ruido,chifiar, fad e del ruido que haze la I

-

,

COCI feca pifandoh.Ndepb -ru'imi:,no hagas ruido. nda chepirhy guihobo voy fin -hazer ruido. chtmbo pir G , hizomeshazxr ruido. NdePirA te?eh6bo, mira no ha%as ruido quando vayas. Chepird agui guatii 0%.g,u3hZ huyo el venado del ruido que hize.Aii"ernbo pi ru ,hago ruido de proyofito.Ndepirb pirhque toh2$ii%hhF:,haz ruido para que huya.Che ii'G pi& chifiar. WdeiiG y i r u h t ,no chic xes. YiW'piruir SmGbt ayquai ym8mbeG haguSrnQ, luego 6 empeg6 a chifiarfi .pilo que auia de dezir. pY&. Pifdr. Vide. PY. num.x 1. YYd, Remuda, foftituir. Ayp'i'rh, entro enfu lugar. ,Chep;;'rG , entra en mi Iu.gar. EypYrh ah"$, entra en lugar deite.Oro"lopYrG ytap 6bo,r emudanionospar aha zerlo. Or oiGp'irG y yapdbo,

.

7 ayudamonos para hazerlo> OrofiopYr? yfiangagchbo, ayudamonos a rnurmurar di.1. OyopYrh cheangagw bo, ayudaronfe a murmurar de mi. Peyo pirG teccirn2r9ngat.G rehi, ayudaos a la virtud. Ndapeyo p h i tec6m$rSngatureht, no os ajudais a In virtud. Ndnche pYruhiri , no tengo remuda. A6 ymboiophi hZguZm9 ndarecoi .1. che26 yopYr$ hSguSm5 ndcsrecol, no tengo veflido que mudar.Ar3iGb"d chea6 ambojlspPrG, cadadiamudo ropa.mbae ap6pucu naWd am bo2opYru checamira ,cada fernana mudo carnifa, Obp3G cheacibo, ayudaronfe a reiiirme. Pima'. Bexigrt.Vide.Pi. num.I. I - ,

T~rtr%'.E.m'l'ru%c.d.BP.

centro, y. Hu%? tallo,om. nw bligo.Chepyrua,mi On! ombligo.y.0. Ygyrw gua& tiene el ombligo g r a d e , ndd nn.l ypyruai og aun no fc le ha caido el o m b l i p rYrzqZ P or j unt a,Jerra V ,Yi'.n. 8 . 4w

N

e

Fy:

_-

TESORO DE L A uolo robre las paIma9 de: las m'inos. Cheachng pyreI rofipe arec6 tengolo folodelgado a1 arbol gruef- bre mi cabec;a.ChepYhp"tifo para iubir por 61.0p~tii- pe TGp%r&hhba ano"?, tenqGabo orogwahi, S!ecar go el amor de Dios cn me* dio de mi corac;on.NarnDa $os la cofa atsda en vn palo. PeipYt L q k teZngkera, pi'tiri cherec6 m%ingatii, atad el difunto en vnpalo no he medrado en laviren la harnaca., BeipYtaquS tad, Ambopite im%cherecar%neo,u% hetahAbo, po- coh&,hellegado yaa la mined en vna. palanca la cam. t2.d de mi.vida. Guecobi @ t i r e rey"meom9nZ,,nolle para lleuarla. gb ala mitad de lo que auia Pi'taGmh? Andua'. Muy de uiuir. Qt&ii+yp2ereyp morado '7 ~ Y t iChupsr. . ChepYt 6 , peine que le Liltan dientes, kltanme chu ome. y.0. AypYt i: yo- ' CherSlp3erey enon t j dientes. mota pit epeaych, le cEup&.bo.hira .ASl%@pYtt , chuparfe 10s dedos. eflov en medio de cios. cheArng5ZquZmbiti, hazer 9 quZrnbYt6pzgu2 el dedo fe chupe. 10s dedos. ChemG. de enrnedio de la mano.Pequ5mbYttt h?"enP,Qera, chu- pYtktCge yep6 zic6 yepi, fiem p a r k 10s dedos Ciborean- pre eitoy entre vofotros. dof~.atro~api'~i,bef~rle ,en V. ApYte, num. E. Tjtl.r Sobre. TT.ApYt 6 . el rcftro.. QypYte Ygara tuytpe , era enca1lada.h ca- r'uni. z .Eqd r. c.d. p;. capacinoa en el b a r m V.ya.n.2 dad q p 6. r s n t i nen s ,Cex3r y.bY.num.2. en medio algo.Ambo pYtepYt4.r. Enmedia. Og$tCpe, enmedio de la c a f i p6 cbec6g , dcxar a!guna Chepopyrtpe en ]aspal- mancha @orhazer enu13 c h mas de las manos. C h d cara, A mbopi-tepo i LIrap& prte roc4 rocEFe arahi, lie dexar altibaxos en 12 tabla.

4Cari no le he atado cl palo. AvpYtAqOa i'bYr6 che a leupi hagurn?, atar vn pa-

V

I

0

.

f

..

.

..

.

I

,

U

~

Ic7.Yt'tuht! ndera\ckkai,deftan:

V W ~ I he cobrado aliento eon tu viAa. AvpYu mpi",impcdirlc el refudiis, CbepYtii , mi aliento. y. 0.

io

JSIachep'itizc?mf,no puedo alentar. PYtkembiba , el refpiradero, ChepYd cat4 c'te, ya.cf4oy con aliento. C hcpYt&catk porabyquiureh i , eitoy alentads paraci trsbajo. ChepYrhcatu t e d rn3rhnr;atG rehi:, eAoy alenrado para Ia vir.tud, C he r ec 6 ~ qYu nr?chem GpZtu catui,mi Aoxedadnc me dh aliento. Hechacak chepYtuS cat&, hego que 10 vi feme quito tmalniente el ahento. Ar,o?bYti: chepytu c k r a , he conkruado talavi a el a1i ect o ..!.X N .Y rec6 afyc-i'lerehg chem%?ndu +ab6 ,ati?p41& ri r ec 6m arengatnreh& , macordandome de.la Yaisi6 de Chric to nueAro Sefior cobra aliento para la virtud. ,OF?tGptacrr cuern ri oic6,dhlcs refuellos largos, corn0 cl q i'e eith muriendo. Ambop?t u p & ahog a r lo,Chem bop7tupi cheporiahG aflijeine

. .

la

che .l.FYt%neornailo n nt ,c+:ep'it6ngatG gu3qu650, hame vdo bien efia noche que hc hormido.hra~E,cpi'pfIngqtuZ gui qucreyi-no , mal me ha ydo ;,::q no he dormido. A iii opyt v ch e cot?, obf t u re cer dii apolenro. Arayp;;'t3 chibe chc h6rSmG.l.arapTt'Ti chebe cheh6r9mGJ co. gioine vaa obicuridad en

el camico. O Z m ~ p ~ t ? , anochece. chsyp;;l'rs?gui hdbo , anocheciome en el camino.V.YpX. ~ i t t t b a ' r.c.d.pi . .pele io.' y.Tub.n.9.eAar.y. A,.coser S. tenet cogido el pe1Iejo,defcaecimiento.Chepititb5,efloy defcaecido.y. o.chepithb5 c$n"e'gu^l, ec toy dekaecido del trabaio. Ambo pitub;, hazerIe defcaece r .bo. h 6ra A m Embitub6 hibae ,acofir la ca-' $3 iigiiicndola,Aiitmb8~i~ tubiei,heme dexado detcae cer. &&pitubark guitec6bo tech mSr%nngatGrehk, ands floxo en la virtud.MGroZn, gal chemgmbitubi chererec6bo , traenme aeofido las tentaciones. - .

.

.

me a ekuras vca fantafma. PYtG &be fi'Vrn?, co.giolanorhe en el cnnipo.

N?Zp~t'i;rn?,,murio de no

I .

FY4

T3SORO DE LA P Y f M . Poluo. Y.Tub?. fiurn.2 - PYt-;lZ.c.d.p?tV, rehello. y2.r eb,oCv, defcanfo,ycona fuelo c ont e nt 0 , fat i sfazer, chep'i'cii?,' eitoy coniotado, u coneento.v.o. Chept tueei, eitoy confololado fin auer ac cidente para ello.PPtGe$il, alegria de la viAa. N x h e mZ rnytnc,i cheporab'i quYbo,cont inuamcnte t r a hj 0. Ab& f l t u ? n q d , hombre u no* coni'olado.Nxhep1 t ~ ~ e i i i ~ , EO eitoy confo!ado. i?%ndepYtGrgatir apYreYni3 i b i p,-oym! TGp%rehk , nu& t r o defcanfo eterno efiB en Dim .en el cido.. Ncic1iqSu u t G 2 n i l h p e , norengo contento en la ticrra, Wachepi'tfikbei, ya no me ueda conCurlo.Am8mtt~~~nzer de fcanfar ,contentar. Ane0 m"omytrir: gui cirQabo, e<toy alentado defpues que comi ,o he comicto IC>neceffar io. Nache m6rnyt ?el topeh'il, no me harto ,o fatisfago de dormir. Nachen, m%nytu$i tembiii ,n~ me fatisfaze la comida. N~fi& u 0 " O?I

C

V

~

t

A

( 8

ry

)I

R)

m8mrupher6ga no ca-

tape, abIandir fa cera at ' fuego. Arn6mbXt mbaepi here& rec6bo,fobar e1 cue ro.A mGmbYii i'bb chephpe, ablandar la fruta con la mano. AmSrnbSi cherecc: tts, ablandar fa condicion.

TO; A p b h , yo def?anfoa G u h ,gu&ra,arn2mbYtU 69 hazer que ddbnfe. P'itu6 apYre~m9,defcanfo et erno. C h m Smbl"tuh,h i zome d d ranCk.CfiepPruii ndcrechi ca.defcanfo en vcrts. Na-

P. I

0.

dnte

'Pd.Demonfl ratiuo de la que fe-qre ,y fe vk, o no fievi., fonido, golpe, o :uido. P6 h d n i ,alla e A i cl ruido. P6 thri, alla viene. P6 y Ir,Sr; i;:a113v a. p 6 iqua i a1J a F&. P c S W tereva p6, haz deAn mnnera.v.i.fi doi golpes,que 10s de afsi,o co &que fuena. Potiabh rereya$, yniip3'rnZ haz ccmo yo dando golpes. PA Hebra de ropa,groffor de palo, vara,cinta, hilo,peiionaJiujeto. Ynymbb p6 guapi , hebra de hilo gruefla. Yn:mbopc5po$hebra delsada. Ambopdgua~6 , hazer hebra gruefla. A&b~po$hazerladel gada. Popyrupii, t r e n p , cordon de tres hilos. Arnbop6pi'rupin,hazer cordon de tres )

U

Pr'G. blando .l.( mbYu ) Yriu &a blmdo. Y>frGq mui b!ido.Amboec6 spy&;

.

ablandalle la condici0n.AnGmbip'iiz , aflojar lo alado. Chehrupyii, tengo 1% boca gufio%,bIanda. Che. pYAyp%]ychupi,tengo bl an do el corqon para con 61. A &abo@;iypYG,enternezcome. ArnSmbYii yraitY te-

?

Ffff-

hi-

,

TESORO

*-DE* :LA

%' . -

&lo$ .aipoboI;defcolgar de pichY ycp4ca.l.aipb zipy'p; la cuerda lo que cftaua en traer la. mano por la cuerla cuerda atado ,y t-irar del da,y-tirarla para que fe ern.. baftago dc 10s friibles, ye, pareje, o adelga9ar el hilo, trepan por 10s arboles. I b i Aypoftng6 , yr adelgafanr,%pogua$, palo gruego. do el algodonque han hila W Y ~ ~ Opalo PO delgado,, ?, do en qruelIb. YhrehtoiYpoy&rh.,defluercefela he- putuchrng,, ad , ypGp6,' bra.Yn$mb6p6quYrfr% hi- gaita la ropale piedra quan lo que fie retuerce de muy do fe laua en ella. Ayp6cYtorcido.Ypo^lerQ~,quiMrie- r(iboi\,traer la mBuo por el eft0 retorcido. Ypoquir$- hilo deflorciendole. Chea6 ry, efii retorcido. Ab p05- ypotYr6, elti desflorada mi nz, ropa bafia.PoFk cofa ropa. Yp6abiyij chea6,tiede hebra chara. '1bYri PO- ne pelo mi ropa , ,eA> mep%,varaempalmacia o ta- ua. Ndapd abivQy c;head, bleadlz. ArnbopoFk ibYr6, efli rayda mi r 6 p . Yp6piempalmar madera, y hazer ruii tucu"mb6,eAi rocada la cofk chatas de hilo ,&c. cuerda. vp6piruArufi o ~ o g Mu@% popi,fajd.A"mbu- pot6,por lo roqrido fe qnie ilo. Am rie quebrar. Aipopicb?, ene re deG cerar- la hebra. NdipGbY o$zdel: ta$S6, nd {e leumta el enAypo- fermo.YpobYr?hm"d t a ~ Z - 6 , l.kdo-d& yaanda conualecients.?bYa d d p w uiypoata?, !palo derecho. do. Ay- 'iypoatai;rid derecho.Che$6 ,de- poatai'.gui;ct&o, ando tiei: o a i q b 6, fi*Ayp%', hilar .ngZ.hhra; Ambopoa~m- Xdimb6 yp6y2r4bae.j bilo pa bafla gruef- torcido con ::la man6 YZukar la qfiierda. Yflimb6y polerac\ierda.Aypoprog .l.aipo T m h e hils torcido con t ma: )

.

7j

&!yp&yb%&$,fallano m* ayuda brauamcnte, c i tien' mafia o deitreaa en ayudarme.Ypoac6p4 hcriibo,rindiole a la carga.' Ndkpoac,a hzrnmi;tereyAp6, hazls como pudieres. A S m b o poa c i pot6 y k p i y&oactreh6 haefi"hI5iahYP nda chembo-G poac&i,aunque me nniniauai ayunar , me vence ld hambre.NackepoacAri, n~ foy, fhleyte. Nacheponc6ri chera$'rert!c6, y a s o p e do fifrir la enfemkdad.Nzi che poachri ber~Ii6ljv,'m piedo Ileuarlo, Nachc nee pbaciri, notienen: fuerp ,'no tienen efi; o -om cacia.Tupat nee rh,ii;mnuy po palabras de Dios.A&mbs ac5 coyte:, ya voy @endo foef.le. ChemSn? ac8,hazenme fuer ''1Poac6hg,artejode la ma no. Poac"agpibub6,padra.f tro.Foa$G ,mano finifira.' Poa6;mano con gwntes,o" rdpa. Ayepoab, pon~ome? ropa en las mmos para tori7ar a1gs czliente,&. P63'i; mann de garaba: FKf 2 ao, -0 C-b

a6

~

t ,agarraw. Chepci3 here:

J b o tengolo agarrado. Y p&f cheret xbbo, tieneme agarrado. PoSp? vfia de la mano. n m Poape apYr2, b que fe-sort a de las v h s . Ahet6, &ep05pZ @,cortarfe las V5as.PoZpZ c,uYrai,viiero de la mano. ayipoap2pG tc?; eitoy penfatiuo,o anergonfado.

PoapFnv 9, mezquindad. C he poa^ pZnY d ,foy me zqu ino.A&mk6poYpPnj a , hagome mezquino. Ambopon ap;l:ny%, hasolo mezquino. Ypo5p' nyb hcrcc6pr chi, foy tenido por rnezquino. PoSpe y@ubG, padraftros. C hepo%p%y p M b G , tengo padrdhos.po5ps?h'i;, viianegra que fe laflimb, o lo negro de la viia. , Ponpi-',muEccade la manoiPoapi'c4ng,hueifo de la mulieca. PoapYr@ nYnT, pulfo. C hepoapirak4 dnyny e t & , tenso ca1et:tura. ChepoaFYrayfi on? nT loabY,eftin 10s pulfos 8efiguales.On7 ny poiabb .l. oni;lo

,-

ny aibetd i d a VeXQz el pulfo, PoapYqu$,,stadura de la$ rnuhecas. CbepoapYqua .I. ai3mn)bopo apYqu5, atarfe cuerhs en-la rnuiieca para. tirar fleckis.. Poap'i'quYy i,brapletcs, manillas. ChepoapYquYy2, tengo brafaletes. AZrnbo poapYquQ4,pongorne. bra4 Saleres P o a r a y a i , prudenciz en hazer e manos.C hep6 araqu.15 pYp6 am%, reparto las cofas con prudencja.NJepOaraquaique iyae p6S0, mira que lo-hagas COD pttudepria. Ndepoara-quaiquaaLaG;notienespru! dencia en hazer. Poat $,no alcaqar la ma no. C heFo.itacfie o?m? ,lo que no alcago con la mano queda.Chepoataxi t6ba rehi: , no puede llegzr al, pueblo. Yp6atarirgm8txtap:a$ nnhendY"1 Ti 10s tizones nq.llegan*vnos a 0enciende-Ypoatari Qquiipa, no llegaron Iugnr, Ypoatarl'ab ychuph no le alcanfo ropa. Che-

.,.

I

p;

d n g e t 6 a i pbari, defecfiar 10s mdos peniamientosAy@'poar i,d e kolgar C he angaipi poari guiiiemgmbegGabo,encubr !r pecados en la confefsion.Chc5ngai p i poat i catLi chepYa guibiz-, y a he dado de mano a mi inal.rvida.Cheponri che r.en1biap6 pi,caefeme d e h s manos lo que eAoy 112ziendo,id ei),no tengo kana de Iizzerlo. Chepcsrl cher e m h r,ui , no p c d o C O mer.che$oarihe rahi habsgwra Sui,no tenso gana de Ileuarlo. Chepoari haihGbagui, nada me d i no iiiamar.Ypoar hubagui nada efiima fino2 mi amur;, E~&:,~oftiYat~i> la ma; no.Aypo%?; yo lo rnuefiro <170nla mano. AropobGteP. ychup6 , moitrefelo- folamente: ~obi.'bY., pafpar man& fear. ApobYbi'%te guih6bo,yr atientaparedes, Apo bibYcar2m'&'guPpb, traffegar loque eiii en In caxa,, Avp6biJbY chehgaipapa-

.

*

I

e~era,surii~rn~m~~g~

poari.,<quitar;de la mano. A: );PO$& mClpShiba-, quitele el q o t e de la mano.Che poboi inbuyilpi quitome el pan de la rnano. AyurGpoboi , qultele el bocado delaboca. > Qp6bo -EaguatA, ando sad te5do.MymbAb6 cob op6 bo oguati YixigaG oms?; eymG,,ias befiias andan gatiando fin mirar d - c i e h iiandk opYho y.lic6 ybka innde ma.?hamin%yarec6r%mg nofotros andamos de pies., teniendo por objeto de nuefira viita el cie; lo. Pocm%,mano canfida. elrvabijo deAfihbo$o con rnis mir nos. Nachepocin’?o”n.iiri, no foy amigo de canfarme. Apbapb can%,hago!e t m bajnr. C.hembopocan?% hazeme trabajar. Chego= canzopci chem”ongar6 , et. trabajo de mis manosme

-

:;,’“r

d

ft!lffetzt&I ~ ~ $ X Z’ *R! Al e ~ p & riqw6;vhodel~trabajo de mis manos. Nachepocan;G p6ri , no faco xfruto de rnis trabajos. Chep6cane‘Z pCt r - e c h a g e ~ r bfnachep& ~, can;f.Sndiri,porque no veo fruto de rnis tramjos no quiero canfarme. Chep6cane% mbopo e T w r h G nzcche pbcan?Z rrb6tari ychup& pprqce co me p g a m i trabajo no le quiero fer:

uir. Pcceig,treCto, tocarnittnto,afsir. A y%poc6q,;ifii‘sime, fiiftenteme. Poc6g podnduhiba ,fentido del tatlo. Apocog heck, toquele. CB. c%m,Apoc6 hec6 rehi,toquele en la fama. Apoc6 heck, tratele mal, y toquele Gl;npleniente. Ndapoco-gi hec i ,no le: he tocabo. M dipotoc &bi,no le ha tocado. Ndipococ61;i cfiembaC ,e f i h inEa&s mi s L 0o ai I., faas. LTupzci ndipococibiy h e inta&ah B i r p . A @ pbco guiyikhi )Itocarfe zTGmi iimo.Chepocob6 .I .che guaryn2b6 ,Io que cogi en el afialto.Eu%b5.1.rnwa”m$ 1

3

b6.

rI io, derampar yodexode la chepoey iric tne cherembiapb, IIO he dcxar la obra deia mano, Tm% aypoeyi cAeZn”,lGi, rnuchs ha que de& mis ,deudos, Chcp6eta Ti$%jDios me dexa d e fu mano. Tachepoelar’imk X8pZ9 no me dzxe Dios de o,cy’riripi;$eiam pamdlo. Opo p8etane <, yo os dexari a vofotros o echar2 de mi. C 6rPchepoeh,por POCO me dexin. n .Yo2myaryro.c.d; fpoZ)me t e r la mano (m?)&im inn t iuo (-a)ladear(rS) buelta quiere dezir mano mezquina en dar,dar c6 la manotorcida, o cuchara. Ndego?mCZr+ rg ymZFngS chibe, dkime con mezouindad. ’Chepo’Cnn 0 , ‘ my:tryro vrn?hg% ychupt., dile c6m;zquinhd. Po& i6$, no fidcarlo todo co la mano. Aypommg nr, .1. thepo:;nicis cambnchi, meti la manQ en elca quealgo: Poep’i,ret owna Aypde: -7&le el retorno. A *i’pcc$chen$p%iim3J dile p o q me C l n

01

0

A

~

me dio. AypoepY ch6 pob rSmS dile de comer,o cofas porqueel lo hizo afsi conmigo. Ayp oepY.cherereco catG hag&era, tratele Lien, porqut: el lo hizo bii conmqo.AtiypoepY ycaneh gk,paguele fi trabajo. Afi% pocpsl guifikrnGyr"d& refpondile enojdamente. Ai%; poep? catup'ir? ychupk refpndile con buenas palabras. Ndche 2'2poepY S6ricfld 116 iby amlgo de .veaSar me en p ~ l a b r ~ s . " i . o l o p o e p ? , ~10s ~ ~rios encontrados.

PoPquani'd, deflrcm ,mo do. C hi.po?qii,~~iS F)U?T& +lilt. ~ ' J Oays6, aildo icn d d trcs.t r x m d o paxaros. nbop6 eqCAmS ii;-'mbok rche , h .gome diertro a mi mojo. N 1xemSiap6 po ;hY po?q r3 am:, y i:up6'bo 3 tieties mal cpxlo de h z e r lo. ~ ~ ~ h k ? ~ e q f i r$;u:ii BmE chqngaiph, no he acoffurn Brldo a pecar,pero ya G pe co. N.iehepoZqBSm~ ritgu3i dierec6 m%ringatt

Pohcl laliar lae mataos. Ay4pohct, yo me l a u las ~ m.atpos. A m bopobet, hago que fe hue lits manos, ta. e m , Y tpoheitbibn. a y ? manil.Am"e" vpohcita guam%,darleagtiaPnanos,Chepohei r'?,lauome las m3l0 aavezes, Poh6 , tyrfe de la mano. IChtpM, uefeme de la m a no,efcaydkme. Ndipohof, no fe le efcapa de Ia mano. F@i,nmochica,Ypoi c h i be ,,es mezquino para mi, iC hepoi Vrn%nSS ychup;, $de efciFarnente, ~ d e p o poi .Ym&yrn%n@ ychupk, no feeas efcafo en dark. ASrnbo popoi hagarne mnezquino. Poi. r. Dexar de la manaapai cherernbiapd agui, dexo de'ohra. Vide;yonu1

'

comer, y COGS > partir con Vide. Pot, num, 7 . Po'ibYri ,c ~ m p a ~ h en i a hazer a l p . Chep5' i'hYrib6 0) aW2 recony tr:&ji efte en mi co~n~,ania,Chc@ W'riI>&opog iia;m/,b.-e ,ccme-

atm.

0

mos en vn plato 10s dos: C h q o W r ibd chacaru, comarnos juntos en un glato. Chepd YbYribi chaporab'iquil,t raba kmos juntos . c k . po W r i b i charah4 !leu+ modo en las mmos .C hcp6 v u Iblribk opo?bae iia'hbipe a t t e c a r t chem'E"c'e. yii chem%ng5,el que come conniigo en vn plato ege me ha de entregar. Po$M,manos que agaFran. N d e p d ch%.>, t i m e s buenas sat'ras. Po'iti , manos recias.' MboYtache oh6,los valien tes fueron. Chepoiltadera avi~c&, mataron miswlien. res. Nda chepo3a cGebel,, yano tengo va1entones.Y- . poYtac0e ch&;foy. d e n ton. PoytP, arrojar la mano, bendicion,o maldkion. A vi3poytY-,kec& echele mi &nl&cioa, Ovtpoit? ~116: be, echome-Ti rnddicion, ~ c j y u c 4mburh m b d ht-i byepolti'ra ch&e + echome maldicion que me msitczffe vna vibora;a~@pbiPrcatup;"

-

g;

cherai'rup6 echele mi

Pooi;deslizarTe.Chep6

8

0;ychwgu f ,des li zeme de fus

manos. Amboy2pod ypy@r"dZ,efcapelo. Chepoot . PerG, fieferne delas manos Pedro. Po66, largueza, lo mii: mo que pd6. Ps6g,quitar con fa mano. AcGmand&po6g,coger frifoles Aypoog Yb6,coger. fruta con la mano., Pop&,manoabierta. A5lmbop6pk ipabo,corner con toda la mano; Ambopope .ymZ?ngQl, darle vn3 almsfaciaen Tumano.A%mbopop6'ym&Eng%,dilevn a l m o p d a co mimano, A* iiFmbbp6pkYgGabo5 beuer, asua con las manos. Chepop2 ; y y A ~ i p,coger afsi con Ins manos. Pop6 ykatG,quatro dedos de alto en medida.Mbop 6 pypk ah;&, , fiiialmvna mano. P6pe,en Is mano. Chepdpe arec6 -,tengolo ea Ia 'mano, y .en mi p o t c f t d Chq6 pe h?n? t& aghi nde @'cyr6h$ $3&j en mi ma no eEa libxarre de la mwr-

-

%

t e . Yp6peahqya a ello CO-

ychupi,dile vn puiiado. Pete?pp6hai%i vn &:.hado comi.Peteg p6 ala

te$!i*iirn?%

r6,tom; vn puhado. Popij pellejo de las manos. NacIiepqibel porabyqu'iagni ? tengo las manos defolladas cle trabajar.'

Popis puiial 'E a p i ion. V.POPidi

7.

1

.-.(

tent acion AmbopotY che"ag5 Sacramento FYpir,fortaleci mi alma con t i Sacra rnento.Chembdpat?og rag r&;ngaiba,chemo hng;iipn. b0,venciowe l z rentscion. ~ p o t ypotY, ~ P el' muelle de &w,&c, efiB recio. YpotY

*.

pongarnoc manos a la obra, Ambo pot?r% M W ~ abatirim rii, hago que todss vayan a aoger m a i d * Arnbopot$&rnb% chel"g5 Ea rf,.hago que todos traba mF canoa.. BpotYrG a r i , m d w s trabajan. aB. Mpot$gmbot6ri abYbqGapa, no quiere la gente jufitarfea uaIiajar.Ahigui p<it?m8,vsy a poner mano a la obra. PotYrog,defatar lo recio def"forrair,&c. PofibZ, mano afbrrada, PpoilbZbae nde eAis atado ;no te defembuelucs a . hazer algo y a1 que teme enfusiarfe las manos ,&c. Nde poi%% - heteque fiandib<

dii , aqba ya de ddem bo!uerte haz algo. 4 . h r . Salto. Chep6 ,mi faltar. y. 0. Ap6, YO falto. Cui pgbo. h&a.haba.op6u bae, el ,que f a h . -Nd;lI?,Qri, no f'alto. Arnbop.6,hazer Q falte. Ap6 ap6 guitecdbo, zndar m m c o s , Up6 pori piri, Cdta el pefcado. Chere 5 . ~,tecgoJos 6 ojos fAt a 0s.AndaguYpYtc pb, las torbas Wtadas. ,Pirap6, donde falta el pefcado. Ye (pgp6)y.(cutipb.) 5 PO,f . Lo co&en;ido en ld COCI 1 0 que efii la IknUg ra de la c d a , fe5d haze ( mbo f quando it le Ilega pronmciaci6 narigd .iiGmb6,lo que contien; el campo. Cambuchip6,lo contenidoen el cantaro. Pa& nirnb6 lo contenido en el mar. iiu"mlr6, lo contenido en el campo. .'ibagap& , lo contenido en el cielo. Ah%r?t%mb6,lo que ay en el infierno. C her'kpd, lo contenido en el vientre. Nxhe.no he comido. Y-

2

1

tb,qwe$arfe, C he oShE, yo me qucxo gritan o.Nache po%h?mf , no me qucxo. “ME%h“dmZai aln”dte ai&-‘;t h e t e n el infierno todo es quex-idss terribles. YFOah“e’ chembop%qtiY,enternecenme hs quexidos. Ypo-> ah2 tei” gporeyme yGp6,. qnexafe fin caufa. dm%poahf,hagocque fe quexc. ’PoaimbC. Afpcra ropa. ‘V.po.n. 2. Eo2p?.Viias de la mano.



d. (p6)hkbra, &c. y (tiit%) ’ eflirado. ‘iFO”atsi, rio derecha.ilsYri po5fi,t)a!o dere cho.P&pod% rUFi ah&,fui -por camino tkrecho.l.X. ne’kgfiera poat3i rS<rn? oyC6 %Ape ohbpotA-* baevpi-, 12s palabras de *Chiit0fon camino derecho pma ~ l , Q u+ere e ir a1 ‘cieEo,Anio”poWngatG yapiira, componer mentiras. Ypo at%?gueca totare? .I. po%ta?porarei;incorregir Me. Pob% “Hilar. Vide. Po.

:ntm. 2..

.

i3hhh

PO-a

confieflo. AporabiqtS PO:. c5 pocing,trabajo a remiiPog. Pocli. c . d. Po..hebra. y.. dos. Nipocang mbot&i mb% no quiere la gentc c torcer .Aypoc &yotuerp.ba.hira. Aypoci ab&.,, apartark vnos de ctros, tomambe&.hupigGnra ,dar O r e p o c h ? ngatG., fornos tormento de cuerda. C he-- POCOS. AlIlCbeh pOC% PoI poc a 1r I cabSqk5 la cor r i i- chng , dezir la coca a rete del rio me detiene. A b - rniendos. PocanY6, Trafia j0.V .PO. iuboci vruguacp, torcer eP cuello a la gdlina. AypY?u* nun1.3 .. Bocog.TaAo. Vide. Po.. bY ypochbo., darle tormenro de cuerdz. A6 apoch,., num .3. Pocog. EAriuo. Vid,cog., torcer ropa. ?bYtuchepoc i , el viento me detiene- num I.. Pocchrj.b.l.mbocohu'. c..d, Cherec6 anqaipi chepocb. pc02.y. hh. hallar coger pociitsc6 m2r"angatG: aguii el vicio me detiene para 3 de repente, y en ~ ~ a k f k i o , n n, no me dk a la virtud. Tupa alcanfar vna cofa rl. otxa. GSnde quay t&ba aypoch,, Hophcheopocohhr $m&tw uebrantk 10s preceptos. bok, porquc le csgi de repenrq.AmbsoF& ).:pxohti* ~iuinos. rHm& hi z e!e turbar ccgien . PocSttg.l.m"ocSeg.No con tinwda COCI. Abpodng, dole de repente. Chepocolien50 ralo. Ayap6. pot% hb ombae rchi: chcmunpocbg, hazer ralo,h raras ciirzmg , cogiome con el' vezes,o fin continuar. Ah& hurto.y.0. Aypocobi~chedG MiRa poc?ipoc%ng, oy- rembireco rehe,cogilc con & M.iffa.raxasvezes.Am'23 mi rnuger. oropoc pOcZ11gatu che %?m&nbeG, t-cjya te he cogido cohGb6 abati' a raras veze-s me confiego. NamS poc$ngi cheGmGm- vna coGcha a otra,v ten60 Le& frequentemenre me mqiz niieuo y viejo. O~OPO co Poca.b. Arcabuz. Vide.

tJ U

.

Y

.Chem%nbochP, pecb CORmigo dize la, muger. AfiEk ~mGmbochi'~, heme echado a perder Ndepoch?nng?aG, t r e s vn ruincillo. Hi':mbozhY, erci muy Mado, o dulce, fabvofo de id. Yr6 pochY: era muy miiarnente arnargo.Wrliyp6 -chfoqui pa, ay mucha fruta. CuriY ypii-chY a y nwichos piiiones,ab efERu,de ;iTe pierd i fin 6 ava qui6 10s coma. Po& yi.Perderfe,es diminutiuo de Pochi'. Yporh'iyi mbae cherope ,pier. denfe'Ids cofas en mi cafa. S.abundm las COGS.

.

PO?.Meter lamano.

.-Po":hu'.Hallar. !Ppo?yA. Dexar. Po2 miarir5..Mez. quindad.

Po?npg.Sacar dexando aigo. %epY.Retorno.

nos. PO&. olcr ias manos. J Hhhh a Fog, --

T E S O R O W E .LA Pog. Efiallido. Apps ychupt chemZanguec6& mS,difpar&ciJtl.Pociba,ef, copeta.ApocLpbg.l.ambo :pocapb;, difpparar efcope-ta.l.arnbo& poc4ba. POcabiiira ,efcopetero. Pop0 que' 8 que golpe! Ambopog yti9cang y&bo,quebrele la .

me. Chefiatey nipoh$ngyl no tiehe remedio mi pere. o ni za. C he nde nupa mbotapy nipohbg?, fin,remtt;diotC he de caifigar; iiandepo[l$. .g~:"lm%..I .X.iiande yhratfiri aracai: ,vino Chriito nueg t r o Seiior a rernediarnos, Nsrhepofidagiri, no ten 00 uien me Cure. .Nxhccabe 5 a. / gohqA angi,no me curnn, y no Pob"ag mQh%g. Merengo cura,& remedio. che dicina ,remedio ,hechizo. Avpoh?G, yo le cur0 ,y - poriahhbari ', nachepoha.enhechizo.ng%,ngZra. nda- ngng4ri)no tengo quien me ba,chepo h h z , me cuy.020 remedie mi pobreza,o por h2ngngir a ,Medicqo he- fer pobre no me curan.Aychizero. AypohSng cum- poriahh mGpoh3mmboti bipaYpipi,enhechizar ,afiEm8 : 6% ,yo,le qucria remediar fu pobreza.Tlip@h%n~ che poh$n$,rurarfe ifi mifino. Amo"pdi2n"d hazer que le caii, &.en por gmcia,quiecur& Apoh%n&&,dkrIebc- - +rocorner defpucs de m e r bedizo. APeobipohk%, a- beuido hyerua. P O ~ B4 ,Gu rar .Vide. P Q feitarfe. Tobipohzng,afeites.Mbi% ypoh%ngyinbae, Yinp Pohk,l. mbohl. :Efi$r con cofa incurable,Gn remedio. Mbae ypoh3mbYreFc6 eil otroen vn lecho. Apohi, to es cofa a que no fe ha acueitome con ?l.Chepoh& aplicado medicjna As it arec6 ,eitoy acoitado con Zng p a h h g e t i TGpZ r a ,la 61.Chepoht: ndarcco*l,chi verdadera cura del alma es folo acoitado. Y pohi: thela cornunion. Atii'poh"a'n- rut, eitoy acoAado con el* $6 gui yiyucipotibo,to- Opoh t: cher erzcbnp",t knemi ponsoiia para matar-- me acoitdo configo. A io* PO-. .

.!.

I

~

~

"

'

.

"

<

TESORQ DE L A

-

.

mw,y ottas colas,ta.t%ra; bben fer dkfpuei de auer fi. C h e p i + dieronme algo; mado.P)syyeguaraMifOroyopof,dmonos c'oias, fa ahendune,ia vltima Mifd cornbidamonos a comer. Apindapoi, pefcar C hepoi .e7 rlmg ayG , no ha auids .quien me c0rnbide.C hepot rrrn%ppaC auianme de cornbidar.ChepoP tag6era amboyab rzparti loqtlc me dieran.N'i chcpd aguYyei, diome mila porcion, oparte. Ndipoi t i b i ah?, a eite no le han dado parte. Ndipoi.ckri, no es liberaten dar. Oycpofcat6 ch&e, es libera! conmigo. 2 . PBY. 1. mhY. Cuentas. MboY rob; , cuentas a m ~ ~ s . ~ ~ dz ~ cu5 ~ tas.Aii~mmlropoi',pongorne

Mbfa h6riri pop geahine defpues que la -genre a37a ido yri. MbG ca Turk6 poygacarune, deil p e s que alpan comido comer; yo. Boyyeguilra am: .emo,GnSatQ,guurdaalgo pa ta defpues. Boy ye ah,?nmZrsibeum & ndicatui no es bueno difaaat la confc5i6. Poyye rids acami , noes bueno dilatnr la cofa. Poy j 2 yv2 epYpi chernSpTrf chererecbho, traerne engah d o con &lacimes.Poivc oroczquiefyinerei ndo y i ~ bor&ipzi r ~ ~ aii%r?r3meguA~ , ~ ~ r t rat eternamenze padecen 10s del infierno. Poyy2 tacuentas. Poi! .t. p l y y t . Defpues, hFmSmbeu ndaguiyitbo ru"adu::rb i 0, P o y yea mgn36 - guSi ,no trato de difatar la confefsion.V.Hay2. ne,d:Cppues la etnbi&.Poi Po?bri.rezclo,acata d t o , yeayunz , d e f p ; ~v ~e d r i . Ppyyegulra ebocoi ah6 re- miramiito,aypoi-'hi ndere coin.ir?.igatii, es b u e n o d h t ah?, por tu caufa mc ret e detpucs de auer Gdo ma-- z e lo de fu1xno.cbe r ern8n1lo. Popyegriara an5 chcre- boiM rat&pic6 eycb'io, tu m!irecb, eita es mi muger eres de quien tne rezelo fttgunda. Poy yeguara che- - mucho, Oropo'ihG tengo r e d mirfngath, eAe es mi empacho, o rezelo de ti 9 6

.

{a oyre.

)

,

fill-

nosLVide.+Po.n~merb'? FPo"mZn8.Eng r udo ,Vi de.E

Mgng. C%g. Sonido de coh hueca. A rnbopo"n3y mboibo,derribelo haziendo ruido.Ch6pSng gui &bo,hize , xuido cayendo. PSng ha&, &le buen Forra5o. Pong hei v nnu p m s ~ ,buen porrlzp le dio.. PGnggur.Q~que buen goF fft

PoEing. c.d. Po. num.6. y. 5%.nam-5. enceitar, poner ,encaxar ,&c. Ayp6hSng,poner afsi. iisa. ngir ra.Aypofihg ayacfdrnhda pi'pij poner frihles em el ceflo. A.porihg..idem.

Ayn.pYp'i:ypoi%ngZJ.yporiingi apretar ponien0. p&?&. Wde.Ba.n.$.y,. S rA i P&? . l . ~ & ? . And.ir e& tullido con las marios aaancos ,&el ni3o que empiqa andar fobre las ma; nos medio aflentado.A'iyo-fi?, guiadbo-, andar afsl, Caipoh? grama ,b otm pua-4$ prende y eftiicie.. ' 1

Pod.

, . %d. Co@r en laibanm ..VPo.n .3. P06g.c. d; E'&,ruido.y.og. qu itar, ceffar, op&g ani%n3, cera la Ihuia: Opoog' rnft8ng3, dexade Iioral.;el nilio: Amboyoot, h a d e que calk, ,.Apo6g cheya$60 rehk,he dcxado de llo-

P0pY.r. Coitado,lado,il;b d-egente,enkncha.?gi popY ,-]os Iados de la canoa, -Cqu"cbopY, 10s lados de la yuerta. OquErnbopPpe aniG~Fl.Ifd0a vn lado de la puerta. 'YpopY-rupi aha$& ger con la mano. .atu,pafi? el arrecife pur vn W.Po.n.3. lado;XFopYr? rupi a) .c1jviPOOP. c.d,Eh.hebra;y of, ne p r vn ladito. AypopYtorcer ,enrkdar. Chephoi &,2iadir d;lado.Aypo@ckererecb'm, me enredan r? &eo69 , e-nfanchi mi con cuerdzs. Aycpaoi an. #chacarapor-vtilado. Ab& saipabnri, a d o entcdado pop? ,a h de gente. .Pete% en pecados; A y ab;ippYc ~ ~ "jfnlio e ' f .vna ii ?m8mb egu% manga de gente. Ayp6pirY abiiielto por la cheab, pufe enfanchas a mi Nd'ryepooi ribi~.xrig?gui- .ropa. Aypopi'rr9 YbYrape, ii?mGmbeG eymarnf; ,aun aiiadir a la,tabla vnpedano me he confeEado. 6Ay'&- co por dl-1ads.PopYrifnqi o I v pool i$ipotipc;eitoy embre ha, enhcha. -0y.2popY~gfiado. Amboiepool, cnre- ;mBi6-, la yente de vn lado drzrlo. C h e r e f i etri chem- fe apart6.A ipopilo, cleanboy $pod, efioy enredada gaip6ba gnGrnbeguAbo,no c6 cuidxdos. Afi"embiopooP me confief2 'enteramen,.

'

u

r

- I

*r>

.z. %&up;:?. pufinl, de 6bifpas ,diente de culebra,dkc. C h e p o p ~ b ~ ca. Mandio pop< mandro-7 1.chembopi$ day. Mboi

,

PO'

-Fopo'.r. Brotar, c. d, p6. falto, y aqui fe vfa repelido. Opop6 abati, btota aiz;fbYraTcY op.:p6 ,fale-la refina.?bG op6~6,fale e1 manantial. ChereSBY opop6, faltnnfeme Ins ¶agrif i ~ a sde 10s ojos, 33" roquY o p p 6 brotan 10s retonos. T e d Ymbderai opop6, brota la mala c&ibre. A m b p o p o r i cherec6 a n p i p % bueluootravez a rills pecados Amboplpor i mbae Srn&gGera, d&ubrir lo oculto. Opop6ri cherecoac!, he buelto a recaer Popu'.c.d.pd. vara.y, pG.' fonido ruido de Io que fe -corm hueco, o que fuma hiwo. ? byrdpopli dh$ndir, oygo el ruido yue hazer! €6 palo hueco. Y P pop$, el yuido de la cui%., ~ o q u e aflar en hojas al

,

.

.

dones.

i

1 .

liii

re4-

refioldo. Pira mimboque; pefcado affado arsi. k g p i ramboque,affar afs i. PopYr?, cof+iUas. 17. p0.n. 3 a# Pdquyta.nudo.T! ,po.n. 3 Porri', defiorcedura ,V. rr)

po.n.2.

F6ra lo contenlda s,Vi

p0.n. 5 .

P~rab?quY,c.d.po. conti-

nens,y, AbYqu'i, manofear, arabalar C=heporabYquY,mi trabajo. y. o. Aporabiqu?, go trabajQbhara.hml>o porabYquY > hazer traba jar. Aroporab'iquY, trabajar jft. tamente. Ndipor icheporabi'qu?*hhag&,no alcarqo nada con mi trabajo. Parabag, e fcoger .V.para bog. . Porara, coger. Hec6catupYrY ayporac &>hecog ido el h e n fer. Ayporaci T6paii??, cogi h palabra de ~ i o s ,Nhvporaciri cherapichhra &ba6 no he COgido biene-s agenos. Avcgoraci guihbbo,voy a bufcar algo pefcar o caldr. AyeporacS guitec6bo, ando a capsope{cq, Y

.

++::

cahir3,pdtadoF; tatador; Ay2pomc6 $06 reh& ando a caqa de befitias, Ndache. porac&p6ri, no he hallado cap o p e f c ~ Aye porac& ypocat 6, hame ido bien. 1, cbeporac4 y pocatt, idem, ASrnboyeporac% hagome capdor,pefcador. Chg porac&h&dizeaa!as trampas que ponen para caqar. 0y porac & cher hba VF& ,bur co de toincr a,mi padre. AyporacL chkbe, arl me buf ca de comer. YSSGa y i porac4,perro caGador.Nacheporaci hibi no fe me bwica de comer,o cap,&c, For& ,I.mkrahelj can to. Cheporahei, mi cjtar, Y.O. Aporahd, yo c5to.ta.tara. ~ap6Pahelqua~bi,nofec~ tar.Aporahei r n b e g x , cht o baxo, o defpacio. Aporahef P L I C ~1., aZi-"e'bucL)Z gui p u r a h e h I c m a r alto. Aporahrl catupilr'z', cantar bien. Apor'ahelhe? ,dulcemente cantar.Aporahei te. r%ter%, cantar defentonado, y con voz quebrada. Mbaraci pi'pct aporahei, c5 t_arcon infirumitp,l. A ~ Q PO:

3r 7 hece;hizeIe coGqtiilIas,o c o fi femejante. C h e porangir bhbamtiarec6, tengolo por obj,etode rnis trifccas,Opor*kg&hmgchererec6, tie-. neme pox objeto de. fistrifcas,

B'orara'.I. mbarara), afliccion, rabia, palsion, deko, cuidzJo,Te?l^epi: toieporar i rnbur0,mzrs que rabie c6 h mafldicion.. A5Sr?r%rnegham, okporar &&e?, hapichari ym&Sngatii cue TZpT pRfliec6ra"mS rabig !os condenados de que fe faaluen fbsconocidas, Ndo iporarair i t ec6acY pigeyngat& afiaret%m?guira ,no] dexhrhn & padecer etcrnarnende fos, condenados. ChehaYkG poraracui ~ t i i : eatu, la pafsion de8 arnor ;i tebenia feme qui& ya.ii;'m bYahY2aiporar 2,pade zc o h 5 bre. h?mblahYi porariitiib ch& idem, C a n h d b aipoxari,tengo cafeenturn.&i'; 2 porari,I~bIarm~cho.Am~ porar iguitecbbo, ando hablando:, enojado,*o fin que, ni paraque.Aieporar6 guis&q -$ idem i-. - A k p r a r a @e, )

.a

TESORO DE L A 1itce;pierdomepor el,deFeo 10 con eficacia. AyrnoSng porari Gipre eRoy imagi&do en dlo. Aymoang pe raridereh4,fiEpre piEfoca ti. Ahenlir poriri nde ne? m'?g,G?itapiatf chibe, fiempre oygo que hazes burla de mi. Porarahira, el que padece.Alerare porar4, pe d i r fiernpre. A k p o r a r i gui xecbSo,andsme deskaziendo de pen;. Ai&noyrg porarii guitec6 bo ,ando perdido de enoio. AhGhupor a d guitec650, ando perdi do de arnor. C heniboieporar6 catti Xpiana eymbae guecb pip& 0313, affigane ver 10s Gentiles en fu Sentilidad. Pork, diligente, es fincopa de porerobia.V.robi8. Porerng. Pure ,cofar todas devna efpecie diitiisas. CSngd? %For%& , vino puro. CGmindii n% par% m'b', frifoles iblos. OhZi.fi!$ si%por"e'% ,todos Con de vna prirentela .O%porem~ hiny,eitan tin mezcla. AmG iiopor ;!rng,hazer citen to dos de vna efpecie aparte. .

7

de Dios miGricordis5. Pori'cue ,fuciedaddg las manos.V.po.n. 3 . Pot*o'.l.mborc;,c.d $0. r3G aens.y. ro. executa- la cola por fi.Y afii dize el que c6 ziene: en fi el exercicio de l a q u a importa el verb.0,. N o t a e x e g o , fuperlatiuo,. habito,extenfion,exercitido en muchw lo que imp w t a e! wrb..Retiene 10s. cdbs de Im verbos a que Gllep..'H tarnbim fi vfa. abToli~torPbromboehira, el que riene- pop o k i o en-. feeiiarel Waefiroa Poroyud h i r a , elque contiene em fi oficio de miwar,. PoronGngarunara, ef que Gempre da & conler.Poroai'hh hira, el que tiene oficio de. m z r Mbx.$ht'siy$ra, idrm. 0 arna muc!io o ad mucho s. A p r o y uc A, tengo-, ofiiio de matar. A p o r o p c&&i reht, exercito oficiode matar hombres.Guqi3: rehk a58 aporapiti,exercitome 610 en matar venados. A-poraYhhxhe Zri%ni% FehC a%,a folos mis PariE*.I

.

?;

..

TESORO.DE LA

t f u aiG apora'i'hir a ioios mis :dado. Cheporerouia ca& :t mi gos am0.q p r ; ?hi y 2 po abedezco fiipre. Nda &eporerdbiki, no obedezco. r%G ,fay parcial en amat, a 10s de vna parcialidad To TfipS chegoraihhba, D~OS lo amo,Che an%yoporEmmL. cs mi amor.6hepwoyucare hi! apraa'ihi a fobs mi s h i Gunp,venados hn 10s n bl5parientes amo Aporom- <queyo mato. hlorotl, boppucai aba upb, hago 6 co. C ont inens albedinem, otro Ilame a vozes. Apo- Morgpyt?, muy colorado. Mboroyii ,rnuy amarillo, r 2nbbkpor ah e 1 re h 6 , exe r bor old?,mu v negr 0.Mo citome en enfeiiar la mufiro"pzrB,rnuy v&o de pintu 8 ca. Aporornbokro q d guiras ,put& r ecebi r ot r o . ~ 6 . tecdbo eiercitome en hazer d a q a r . Nda poro lero vt. PoroyucB~iimatador quyucactri no Coy a m i p con exceffo. fhoroaYhQ. b6, amador con excelende que fi errerciteii en danp r . AporoenG! TGp%re- eia.TGp5 mboroaZhub6 teh i , llamrtr muchas vczes a - cdtt, Dim es Srande amador.CheporaYhtcaneg ndiDios.NJapor o yuxc&ri.1, nda poroyucjhzri ikri gui p6ci no fe canfa mi amor, .D no tiene correfpondentec&o, no foy atnigo de cia mi amor.. PoropoYh, matar. Che-poraYhiindet i, yo te amo mcrcho. Nde be;v"rne,atreuidanient e . EAe por6 a u q w es aberepor:.Yhh cheri , tu me am 3-5 mucho. N d i p ~ d h - Coohito ,fe coilipone con la bi Per6 Pedro G!x 2- tranficioa.op6.y con el harnar.Ypor6 erii catCi Perh, ze aceion con act1iit iuo infiernpre trae muchoPedro, tcrrpueito. ~ t~ p, o r o b o ~ a Ndipor6 eru catui , nunc's 3ucibo a$, vena-0a maf-2' w a e nada, Ndeprendii ca- TOS todos vusitros v d j pOrcvi€lgaipha-;.Sor tir nde oycs fiempre e m bien mandado. Na ndkpo- .I.X. iiande iara,vir'm CbrlC rendbbi ndi,eres mal man- to'a quitatos vueAros FC%

. 0

-

ca-

r$r%. 1. it6 ocEpebi ndepYaporoYG $I,mas duro estu c i r q o n que la piedra. Poromsbacer. c. d. por0.y: pucG largo mientras en el interin, Am5 porornbiicia, dilatnr AmSporom-

,

.

bucL guiFGmgrnbegGabo, 1. chehimernbeC ,dilati? la confersion. Che porgrnbucii tecatii guih:m%i"kfng3", Toy largo en predicar. Che miff&porgmbucii quie cpYti, efiate q u i mientras digo Mifli NamSporombuCUIchefi"c,no me dilate en hablar .A ii?nig porombucir mfrg guitirbo, poco me he detenido en venir Chem% porornbuch chemgmbytibo,detuuome mucho.OZmgporornbuch etei 6miiiimS, tardafe mucho en la Mi@&.EiiPmG porombuch YmC: ebap6 ,note detengas a1la. Aii"emgporombucfiiep6 ebap6,peteTira 6%ayd n e , a lo mas mas eitar2: vndia alli. Am% porombuch ymbae rra.ngik rere-' cob0 no le bolui preAo h

.

hazienda.

KKKK

Pg:

I

I

TESORO, DE LA Porordg,efimendo, ruidoJ de cofa que reuienta. Abati poror6g ,maiz qne reuentb toftandolo. Boci PO. rorog,eitallido de eftopeta,orotpororog oroquapa, andarnas haziendo efiruen do. Amb6poror 62,hazer ruido con efcopeta. AmatirI oporor6g e&.ra);odig. vn'eitallido. Capil gororbg,, avenales , que quando 10s queman dan eilallidos. Taq%poror6g, efial l i d a de cabas quemadas A p r o d g gaxitec6bo , an-. dome peyendo.. I> Pork.c,d. por0.y.u. comedor de carne humana.,, AbiporG., hombre. que la. come.Ab$gorutecatu ah?, cite es gran comedor de carne humana. GuYrapurii, aue que fe fuitenta de cata.. 2 P o d j ufar, exercitar, c. d.(po)mano..y (rh.) tener, CheporG,vsb de mi, haze,rnearabajar > y tienerne alquilado.. Ayporii a6, vfo de la r opa bo.hara..Ndi po. r;bibi, no k ba vfado.AypOrLihep~rehi tomar alguifzdo,, - A!epor.&ufhepZ - -_ - -

...

.

reh&,aIquiIome yo.A^lepd rCr guarin? rehi esercito, me en la guerra. AyePo& catb porabiqux reh:, exerci tome bien en el trabajo, Aieporh porahel rehi',exer citorne en la mufica. Ekpo rucath ne Zingarequabarf, exercitate bien en tu ofia cio Chafeparit Eiecibo, bufQuemosio entre tados. ChayeporO\ y g h b o , comamoslo entre todos.Cha yeporii y yapobo , h a p mosls entre tados. Chaiepord ypiJtyb6rng, ayudemosle todos Cha iigmont;'d.heck Peporiibo ,juntemonos para matarlc,o trat a r k mal. Ayporuuc6 te? chea6,preiti mi ropa.Ypo-. rhucip'ira c6. eito cs preG tado. A112 yporGucah6ba chtbe chi edto es lo qae me preito fu1ano.C herembipo rGuca vc6 y chupi: ,eAo es, .lo queie prefli yo. ~ d o y poruuciiri chibe ,no mclo preitb. YForiabo 56te aypot 6,no lo quiero mas que preftado. Chepor in, dize muger peci, cijmigo. Ndache porui no pecb conmi-

.

.

,

eoe

320

petezco el rezar Aipoti carh apetezco el mmer. Aypota ,qua5 fie ddear. A ypor d yquaZ,,qaiemque e1Io Irepa. Ndaipot &pi- bi ,no fe.querer., Ndaipot i r i yquaa no quiero que , lo fepa. C herernbiapd, poT& ayap6 c o k lo que de- Go hazer haga Angbot 6 &reo , deRo. '3-@ot& pac6 cherGri.1. ..%ngbot&cheriiri ,el defeo def%o>rneltrae-.+C hembaepo :-timbae ?bapeguarari,ape; tezcoIas cohs celeitiales. 'Chembaepot 4 TGp%raThu bari ,quiero amar a Dios. Pembaepot5cat.G tee6 m Q r"agatuGhe ., apeteced la virtud. Pembaaoti i'me'que tech angai$barehh, miradque no apetezcais el vicio. C hembaepotaYbape cheh6 rehi,.dcGo ir a1cielo. Hecioa~hSbebEaypot8, como quiera q Tea lo quier o.MaGnderem?mbot ipe .l.nde y yap6 pyt ar5m"ih&pe.l.ndi y yapopt)tahLmGp como tu quieres. iinsbot6 &ah& ha6 ndibe por el dek- deito dcz' yo que JiKMKZ fwe I

d;

.

fueffes conmigo S n g t i mbot6 arahQ)defile agora d e k o fleuarlo. Sngbi mbo t 4 afi?mSmbeii, defde a p ra me qcliGera confeflar. 3ngbi mbot4 chemPrZng!t i , defdeagora quiero fer Gueno ~ n botararf g pic6 chererG ciigui, el dcfeo gr5 de deito me trae de l e x a Ongboti a h nderechhca, vengo con defeo de verte.. ?mgbat 6 ircicd ndenfiph m2, eAo es'tras io que andauas , que te agotaflm. CQetemburG SngbotS che mZitigec6 e"in5, toma con la maldicion que por efio me eABs enfadando. Sng tec6 pot6 cherhri, el defeo deAa vida me trae. 3ng t 6ba rechi pot$ cheriiri,el defeo de ver eAe pueblome ha traido. AfiZmbo a b a r t pot 6, qu iero tener padres, o quiero fer Sacerdote. ChembaepotS he& , apetezcolo. Cherec6r3 aypot4 ndehegui ,pidote confeio. A ii"e'rnSembirec0pot i, quiero cafarme A5"t'mo" hembirecg pot6 quiero a fu gnuge~ - - _- A@@ ecobg

.

)

..

.,

2 ) E Lit m b d i pot& uiero alar: gar la vida. C xmbae 0t i h 4 ebocoi,a ego he ecph2c\oeEnojio.ndi Tr?p"a'pot&ri0 TCp$ re116, noqw i ere a D i 0s por fu Dim. Nacherhpo. m i hece, m l'e quiero tener por padre. z ~ 0 t 4 . bc.d. . (PO) m a n a y (td)coger, partee, psrcion, 10 due cabe. Chepotiba, mi 6orcion.y.o. NichePo: tibi, no tengo parte. Ambopoth, hago que k quepa parte. Wambo pot 6bi hago que n o le quepa. Aypotabrjg,l.aypotLybri, apartarle fu parte. O i p o t a b q p i r i pindi, lleubie la carnada el pece. A y p d m;?, darle fu parte. Aypoth peheh, quitarle parte de fer parts.A ypot h,pehc'&idem. YurGpdt5, bocado. P e d yarGpot5 hair, vn bocado corni. Chepoti a\lm%jjreparti mi parte,C$epotabG mi parteciIla.~IicpotiGG tecat6,es g ~ m d mi e parte. TGpa rai'kubarr' chepotiba,mi parte elti en el amor de Dios. Ah?mbo p t a Tit

R

)

pS bo) s t.ej&n.MDgatQh o I

7-

.

t a OquFmbotYph pSta"i' miielle de cerrojo. A jrpot$r?,poner m ~ t l l eA, vpcp t%imboi,dcfarrnalio.kyoL t 3 ai, eita el m u s k malo, YpGtZi hretei,efii recio ci muelle. L Pd,fiuciedad, efcremen to. Apoti, yo me proueo. Nda p o t 5 no me prowo, wdazuepotiijnofe prouee. Oguepoti,ellos,y el fe pro-uee.V .tepotr'* 2 Pot?l.mS& c.d,po. ma: no.y t t"; punt a, c amar6 .f bY r6 pot?, palos a. modo de afpa pzra leuantar la made ra de las cafis.Yipewsh p tzmano de alacran. Am8potP W r li en dpar palos Y Pi'bli. p o t h e , el Iadron, AiiS.'rnbd%a potqhagome lad ron. 3 fit?, r e c i a v.pb. mano: num.3. &TotG,pe&o.C hero t i 5.mi pccho.y.o.Potii nc'i,do. lor de pecho.Chepotid pZ, tengo el pecho apretado, o con pechuguera. Poti6 p& pecho leuantado. A%m& potia p6. Iiazerfe graug,, cuelfi erguido.E del mori-

.

..

-

c

h--

TESORO DE LA bundo quando fe Ieuanta el ndc mbae racy laftimame pecho. Chepotii acgngu- tu dolor. Che ii8p'G C F ~ , r h , eitoy en 10s gueiros, caufafme lafiima: Che or* -Opotidbo a h p i , fubir eapV,yo te laitirno. YpumbP. tcaado.Alcpotii pir6 guira,lo la3R.ianado.AiiopV hiiteupi $50. idem. Ai rar gche&a 6 u c i b o ;y chug&,laitipotia berirfe 10s .pechos, mele ,la llaga ,renconekla d a r k gslpes haeiido aAo Ylaziendok comer cofas d2 de contricion, sofas,A%pT cheaj,he lafPot.b&a', palof que potimado mi liaga,Mbae n& .nen i'obrelia CumISrera, co- ~6h%m&y.c6cheangayFAba mo tixeriis para poner fo- . & e h y hecho vn x t a b l o bre ellos ,otra.-mmSrerilla d e miferias por el pecado. -Mbae 5?pGh%'m$oic6 1.X. paradeuantar la cafa. Pot?& p w r manos' a aruppYrkooSn5 obje&o la obra.v.-poFn.~. -dedaitima fu;C h r ifLoN S5!%m~d. c.d.p.~; h&rx,p en-la Cruz. I.x. tec6ac'i' m a n o . y,..tu, gdpe. y. sa. %porardhagke chemoii?~'?, quebrar , lauar aporrean- lafiirname ver padecer a le do. Ayp6tuc4,che-a6, Iauo fuChrifto OG"PpBngatG mi ropaho. h,ira;. N& po- ohpa, dci muy enfermo. tucahibi,no Te ha lauado. AmGiiEppfi, hazerle M i mar. PoromonPpG hArap, mtc V.. ch6, hago que fe campadet ca.Spt; hiracht ,foy comt N,l;dlima-r.Chep;', me pafiw, laftimo. Atngp.t:goiScarBt 2 Pu'.Z.mbrr,foniila,ruido. n?t l a t l i m d e rafcandok. ypiijfuena.Y6 ypG,allh fie PtiGphgatG peangaipaha- na.Ndiphbe^L,ncfuenamas gue,laftimaos de veros tan , ypL etci yquai ,paffn gran malos. Nda pingpG1 aub6 finido,y r uido ,Pi p 6.I. m bz pendeco ai, ni aii sitis vuef p& ruido de 10s pies. Yta. dta mala vida Chepbp? pG ,,fonido de campana. Yta~

.

~

.

c

,

.

Ieuanreme c6tm el', di'tras e1,alceme contra ellos,farteeIos. Chapgheci?, demos tras e1,hagamosle gue r ra. r. C hapuSm bururi.MCSmbLba , airalto robo. Mfi?imbhpe nda yehbbi, no, me halli en* ef' aff'lto,. MGSmbipe ayc&;effuue en el atGIto. Mbai.rniEimb4pe gQari.ra, cofzcogids en a& 1to. M lismbhbb idem Mr?Sinbab&cke foy cogid o en I guerra.CkepfiSbo,> mi defpojo;- Nda chepG2b&, no cogi nada en la gue rra. 1. chepuB p S n k idem. AmGamZndaie guk pG'3lmg: heck, hago genre para leuaritarrrtc contra el. MGm b6pe o m N , murio en el aEtlto. Napsrny dize la India: NO me Iemnro porque effoy c6 I a regla; HuYb6 heth mG?irnb6pe, Glieron muchos flechados der affalto. NiqG'rn? c h i iih-, de rubich6 reht; nunca fuy traidor. Api% ychugul*,le-, uanreme de1,aparteme del, A p 3 guiquebo ,duermo-, me en pie. Apa'chepYh pYr& leuantarfe - en punti-, L

U

- Sh3w - -

ku.Arngp8,leumtar a 0tro. AmGpPiyPpGra heci, k u a n t d e tefiimonio. Arc pi%, keuantar fe con ello teniendolo configo.Ter?p6% aubi , leniantate iiquiera. Ndache reropitil. cherasY, no me leuanto ya de la enfermedad . AngaipapYpi p z h p i b e i pqmsrnbaibi pe n?m%inmbz guabo,!ucga que cayeredes en pccado leu%tdos pot le confersion. % POI

0

on1

nar opua. 2 PuS.r.l.mah.l,q&. r, tiro,go!pe. CIiepG.1 catG,{oy

buen tirador czrrero.Ndachepiza cztui, co foy certero.Ndapkri fieci,no le tiri. ApuS cathy n);~)omZ, flzchcle bien,accrtele. Am bop64 car&, hazerle b u m / 1 tir d d o r ,P Q .ih h r a, pum m a. Y pct ih;ba;hi a i !?noyt?, rehuile el golpe.YpdacatC che rehi: , acertome. ChepG-t rnscsi avab;, err; dos tiros.Mi;:Ziopb& pip; che abIi,errome dos tiros. Pet e a t e arophaf-, vn f c h golpe, ocushilladale t i r & Pete?ppu3hay:p& a t e ayuc4,matelo de vn golpe. -hi1

'

c))

A1

Puah2,quexido.

V.pa:

hT. ~

Puiy, mandar. V. quai.

num.4.

Puca'(mbt4cri)c.d. pG .rui do. CL,quebrar, rifa. y.0. Apuci y chupt ,reime con eLbo. h6ra. Apuci heci, reime del. Apuci tandahi, reirfe desEoneftamente,Apuci kgapY&,fxlir In rifAde repente. ~ p ~ i b f,bfoni rei r fe. Apucipopt5.f dar cnrcaA~ucapucii.3 jadas. Apuch apirdjreirfe t r i k i do. Apuc4 ii'hmP,reirfe a1 diisimulo. Apuc6 tYb5ngG reirfe a1 foslayo,Ambopuc i , hazer que Ce ria. Mbuc h i aypb. 1. pucahi aip6, e& es cola de r i k . M G L ~ h i h r n S herec6pYoyc6, es c o f ~tenida por de r i h . Apucb ei,reirfc fin caufa. Ani&S chepucL ,reprirni la rifa. Chcpuci nGcSng fidicam! chibe, no pude difiimular la riii. C hepuci popori,foltofeme la rifa. hem bechorichor~gpnc~l~e,j riofk. Nambac pwch h6ba mi;angaipi no es rnatcria Am

. h"CngP ,heme alargado eh

hab1ar.V. Porombuct. Pptlcui, es particula de <pregunta.V. (vcui.) P ii e m , p r et cr ir0.V. cfiei r .nurn. L Piieri, comnlecicia. V, cueri. ~~er~,enfado.~.cL~erb J%s,rebkar, ab e f f e h . .Oprag che ah, rebentofe mi poitema;CIierurir pGg.idi.. CheraYphg, tener poluci6. Arn"ombup&g , agujerear de parte a parte. Y yilriipiig ocartrabo, hazer ruido con la boca comienda. ~ a .mSrnbup&giche5"engd no arroie mispalabras A . :Gm K1p6 leepi: c h e W .bat nacherendia pothri arrojis mis palahas y nome qui. fieron oir AmSmbtphg cheh"e'ngaci ychup6 fok& con 21 la rnaldita, AmGmbGpuYg ,hazer rebentar el agua , hazer manantiales ,. hrngrrmbrjg cuii%,deRarare virgincsm.Amgmmbug ibira cutucaba pi"pt, Eaarrenar. V,,t ai).r..m m. .I ~G&j,eiC~s,yes prer,G

.

L

U

-

$a de phralo AbApfi~

Llll

I

quim f i n dGosrN.de pGguP ohobaer5ma?eres tu de 10s que han de ir? . Chepu”gu7 rae?Toy yo por ventura de eifos?Pepfiguyndapehoicenit‘?noaueis de ir vofotros? MbYapiigiiT omZmbe6, dixercnlo effos. MbYaei, p& gbvf, effa Rente dc pora3. M%&p$gti~, egos,o ellos, allB,&c. Pa;, Iiflo, diii$ente, curiofidad. Chqm chequ2yrsSinC,foy diiigente en l o que me rnandm. Chepui, guitec65o hechhpotibo,an. dolifio por v e r b . Cheput tccatii guiteccibo ii?mboQ reht, ando eon dcko de aprender AhErnbbp&,herne hecho diligente. Ambopcivr ynGp5inG. 1. aynnpa n nr ymkm puibo ,caftigarle para que fea diligente. Chepur’teca. tu ychupi: eAoy preito a lo que me dize o manda.

.

le, veis corn0 es 10 qui ypi dezia. PuY guihhbo c i ,e& ya me vo y. Pibg6, hinchazon. Che: pGng6,eftoi hinchado.amopGng8, hazer que eft&hinchado, Aiiaptiga LibYrr6, hazer colunas ,o caiias ente. ras ,v labores fobrefilia:

tes.V .ApGngi.. Pz@ ,heruk. Yb~ p ~ p i r ; hierue el agua.Ambopup6, hago que hierua. ? p u p h i , borbollones de agua. Qpipii heccipoch? &era ,,hak defcubierto fu maldad.Om bopup&te?cher e m?mE3nbru’ h”mf-vchDp6 defiui briole el &reto que le ea. comend’i. Opopi iebY c h q raci;he buefto a recaer. Purahd) canto. V.Pora?

n n-or 1. pururv, ruido: Opiiriir? abati , falta e%: -maiz quando lo tueffan. Cumtimi y pui C J ~ LMU, ChecSng opGrB, crujenme chacho prefto que e 6 der 10s huefios. ArngpFfir’ii, hata,y a lamano, zer ruido. AbhpurGru”gua* PZZ,interjecion del c d cb,hornbre Iarso. TOrnaff fado ,o que r e c h a p lo que de1 ruido que hazen 10s le diZen,O del flojo.Puyhh heffos .m;mGqtfpu$ir% do corii, miren con que b z e r crugir 10s dcdo:. 7)

P~P’V.

APU-

trill0 de IaaCueIn. Mburu. re?, el calzdde la qnelaPepurure camino tuerto. Pepururh rupi.lk&voy por camino tuerto.Cherec6 p r.urc guitec.hbo traigo vida errada. Chemloec6 FUrur2 chej.'r? angaipi , !as malas compaiiias me han hecho viuir riia.1. Pendm6 purur 6 p&;ipengog ender e p d k vida Qdchereco purur& ,-heny enmendado 3

%6

PutirLvn paxarillo.

Z&.

ant:.

A:

@%,ataduia.Cuiqcdhsi ba ,cingulo ,pretina , &c. ay oq u & ,at ar. bo .h ir a, A y o q u i t%t%,atarrtcio. A y ~ 6 qwii rui ,atar Aoxo las manos. Aipoqul, atar las manos.A6lacSmbu$, atatre l a cdqa.Af&p.&nbu +tarfe 10s dellos de las manos. Aycuhqbd,atarle pcr la cin

t

tura.A'Iccu%qci&yo mc ato por Ira. sintara. AypTtaqcb, atar en vn palo para IItuar la coh entre dos. AhFmbequa ) atar el ceito por la Llilb boca

boca. Yqui pYrSrng pecui perec6,fintr liibi vefiri p r a * cinfli. 1. p e k u i mgmbK 1. ymgmbigi p X m S pecui pe rec6. idem. RycupYqu5 echar griilos ,o trauas en h s pies.AGSc"arplbila, atarre la cabep. 2 Q&a.b.paiTw, colar, cerner,tragar,acontecer,cornpetencia. Arioqiia,paflXii el tiempo. AqGa,yo pago A h 6 sui qGapa, voy pairan do. AqGayc6, ya me voy.. AroqGa,paffar lleuando c6 iigoAmbogta W r i h e c i , tir6Ie con vn palo. Tob2 to i q h h a r%ng"e' dexad que buelua otro-tiempo. Ahi. cSg@ m&gui+a,voy a beuer v ina. A-rnZngu&hui, ce r ner harina. AmZngOa ei,co iar la miel...AmGngu9.cherembiir ,tragar la comida. NamGn@a quaibi cherem. biG cheywru ag8i,no puedo, tragar l h comida. Ndicatiii cherembih m2ngiia. idem. AmSn&bi diminutiuo.

c6,alargar la niiiiiid, O pais

$omar o para facudirle.. AqQabE guiqilapane defpues iri. Chembogiza tef', hizome ir-finn x d a , o h fa. IMboreroquapY c h i caruguafhve,lleuar onme c6bidado a fii combite. Erequapzngg! vaAe ya?falutacion a1 caminante. AqnaYrn2,y-a me voy,iFfi$qu%,c6? pentencia. Poro h"oqu5ndi. l.li!ipn^mbot&'hk-i, competidor. Oro%qu!iii"oquS, compctimos MPr2m bae oqua arxcat ,fucedio antiguamente vn cuento, Che, reh6 m$r%mbaCam%yquai caramboh2, antiguamente me fucedio vn cuento. C onacbyquai- aracaE., cicrts que fucedio eft0 ant-iguamente MZr"a"quahagu6 rngrnbeG aguYyete!, bueno es c6tnr antiguedades.Heceyquai aracak c6 C ~ figC gu~rn?iciir?,.b que aori he de dezir pafsi, por el antiguamente. Cheri ni$rZndo qua biaracait, nunc3 me hccd i o a mi nada . C ~ M I

...

.

.

1

I

hmaca.NdiqlZa hibi,la t e la no eiti tramada, o la hamaca. $ .Q &.r.golpe; AquS hece;aporre&le, facacudile. 0qu3cheri7 agorreome. qwk oq&cher;, facudiome naucho.-C hequari hiba ,a2 que yo cafiigo. Oquari h i b%m%cheritr CcQ,fiempreme ikmde.. Gheri.quarihi-ra,el[cpe me cafliga.Aqu2 r$Tb?atiYre hi-, dar porra90s con lb pared. Oquarii quar hzmg %ec & oytY,der ri 0

-

p

-

b6l0 a porratos. Cheri 0QE"A&~'*, cogiome con el: golpe.Qqu9 pYp6 nadieriri,no me cogio 'con el g ~ l pe. Aiequl, hagcafti-gar, doy caufa para q u t me; ,caffigui.Chcangaip4 chems bo iequbne ,mis verdugosh5 de fer mis pecados.Che q & d t e P , hizonie cafiigar fin que ni para que.N d e cbemboquate? yep&, tu me hizifk. cafiigar h + Qi,trama de coca texi- culpa mia. AquariJguiye-, da. Ayquii mo?, tratnar: & & cd?iguc!rne , a mi mifAmboabquS. 1. ambogha. mo. Amboquari,hazer que ab, tramar la ropa. Ael cafitipe a otro.@hembo mBfnFngQa ) texer toda I3 quarijhizome caAi,par. T.G-

p z

~

CI'ESORO D E L A p l oquari iXndereh6,Diss ba, dedo in&ce. yrv, nos caitisa. Srnb?ahi' re- dedo del a d l o . mb2hb aqua Sinderehb TGp%', tkpe g h r a dedo dcl mgDios nos cadiga con ham- dio.QGJ fi% reheguAra+ bre. do del corapn. mim; 6 @&n.paff'.r adelante de d e b menique.Q@ 6%a$t xmdo a tras a otro. Che- el intertlalo de dedo a de. $%,me paflo.y.0. Ah%$$ d o . w a Iepotahiba, juntura de 10s artejos. na 'loayo le pd'&MG,hira,haba. . NG" oquany ,no le pafs?. Ira,artejos de Ias rnanos. . ChcqCi ii3nmboi reb&,aui- &A a$, dedo mutilado, tajafime en rezar,o apren- AypYth cheqGi chuparfc der. Ti$%nbah quhihiba, 10s dedos .C heqG&ngL,que& oqutndetei apiTreYm3 o- brarCe,laitimarfe 10s dedm rernbai qaa6h65a, h cien- Aimpang6 - n n* , qucbrarlos a cii deDiosibbrepj z a nuef otro. C heqfii mbobabig, t r o Liber con infinlt..isven- hazer feiias con 10s dedos. -oi-oi A fi"dquhbophrG,fonar 10s trrj3.s. Qnonoqua noqua, pa&& a porfia vnos a o- dedos .AyquSmbYcP,to n i b tros CheqGZn?chembai le Ias matios, defpofeme. rhgGzr6bo,gmome la bid OrofiGqdmbYccY, defpofadicion,quitbmc 10 que auia monos AfiQi&x!.bh td' de fer mio. ASqu3ni-tecb pco gdtZnS, rabio de harnrnzrbgath reh&,efiojrapro bre,ef?oy a dienre.Chequs uechndo en la virtud. A& ruIji aypipScontar porlos q&?chembnt rehk, efioy dedos muy abrtfiado. 8 @S,cofi tierna.Taya$ siI,tiro.V.P&.n.a; qu"S lechoncito. Cuaunl: 7 G &dedo , de lamano. qi$infante tierno.asnC 1. (m&.)C hcqG2, in i decto, diminutiuo, el tierneclto,! y Ccdos.y.o. qGf apYra,pir- Io dizen 10s mayeres a 105 nifios. QAndi.s. qfihdtt a Lid dedo,@*i guas.ir,de do grande. QtJ poE&gira,ej. que l i e tierno nihoq y e: rl

00

' 0

p

n

.

.

.

F

cer ,coIefir,cornpiehider 9 cer t i&br _e._ c hzrnbaequai, mi entendimiemo.y.o. ayyq. st, y comprehen-' 0.pa.p ar a, mbor o p a $ h 5 ba ,conocimiento Oyoquaabae cococidos-.. AyquaiicuS, he pecado con muger.. Ndaiquabbicuii8 j no conozco muger. Oycqua&',m#',. hade conocido ya en buenalymala parte,y 10s cafadss. TquaapJpe.Il yquzabipihipe ,conocidamznre.Ndayquaibi,no si,. no lo comprehcndo. Ayquai.? y'ipjZuib6; fiber d e rair. Ayqr?aabi', cslegir. Ayquaibuci ,hazer faaber, conocer, y dar a entender. Ayqu26buci ychup6 he& r"a'm3,hele dado a entender ta.rida.4 haTrip de tener Ay-' quaibuc% o n & ychuph, helc hecho que conozca Q D ios Ayquaibuc6 'ibira ifiarucii vpi , acus6le a la Eufiicia. A yqaa6buc5:T."# vpi.irundY k a chePecoacC hagG$mS,he prometido de ayunar quatro dias. YLqwa5, bi pYra,el conocido, y C O ~ X -f$bida,conocida. .. NderecQ:

p,

.-

.

m&

T E S O R O DE L A quab?? ah?, eAe me defcudi. Aha ymbogua:ta,voya brio.Apqua&? fib're ychucortdo.ta.tira,taba.Y Mpk, Ggnifiqu;fe!o folamen- bofyn3 t q u e r a , cortadura. te. N loiequabeelchtle,no 3 @ d , c d o , c o h cenidz. Ie nic defcubrio. Cambucbi pcud quai ,vdo ceiiido por la cintura. Am@ubi, efiar con perfeueranc1a.O toqd abi. yaqQabi bocui quai cambuchi ,ceii ir peqh.tbi.oqGabi. ndoquabi afii cl vafo.Alqual St%,cebei , ya fe fueron ,es dimi: fiirfe recio por la cintura. nutiuo [email protected]. A5"c'boquaP .l.afi"c'mbo Q%bb?dte, c . d . Q $ , ertar, cG~qual,ceiiir~.?il=i'r~ a j ii quat,palo torneacio.Cii!m nuin.3 .y. G r e , eiinr quietos,de plurn1,cn paz.Ndob6cu;i quai, tucihbo, roqG,zb6te rGgu3, ertin in$ark la cuerda For vna par quietos. Ndoiqha6bi oqu3 te, Ace c h i qi'iahiba, ceiiiE r e no faben efiar que-' dor.V.araqua~.y.araqu~dos. Pequab;?;ttG%ndu .l. t%. YeqAHb'6te ;j rii,eitaos que 4 . Q&., precepto, macdat o , comedirie , gouierno. dos ya. I &d,paKk,efie es corn- ChequcP, me mandan .y.o. p i l o de.Q+,paffar p . 2 . Ayoquai,yo mando.ta. t Ay efle fe conjixga con pro- ra. tliba. MborcquJ t4ra mrnbres. Co cheqGai,aqui agrfi,ven%oa gouernar. Pep d o vo. Cut y quai alli quai tarSn&mG ayG,vengo paEi iiendolo. P6 yguaf, , a gouernaros. NdaioquaP quaibi ,no s i gouernar. Aalii pard. 2 @u?,cortar. AmbogGay poroquai guitecbbo, efby o u r ibir a,cortar el p2lo.C hem gouernando.Ndaporoquai boguiv me corto j hirib, bei, ya no gouierno mas. me dio cuchillada. Chem- ForoquLiti;a,el que man; bogtiai haglie , la herida 5 da,Corregidor,&c. AYPO me dieron. C he vmboguai ndiqbaitibi rZngZ, effo aun katguera, la herida que le no fie ha mandado. Ndiporo:

.

I

quattane ,Jl,ndema e8 4 nde qu:iitane YQ te manJ,ar&' matar, OropoqCaa p i n e 2b'ira reh&, vo os mandare arar a vn pido. Ah? chequai, el me h i m caflignr, d reiiir. @he abquat mburG aip6 angaipii ,yo hize a p tar a effe bellaco, Yequa i8 mandarG a G miiino,comedi r fe,ofrecerfe el mifnio. AicqGaPe v lap 6 ~ ?0 ya 1112compdi a hazerlo. Ndafequavii",nome comido. Pe$equir;& alibi miri: arng fi quiera os camidierades vn poco. A b quay2 kerah6do b i i 3 haitahdoip6 tar;, comedin;e a

P

bra. Quarasiv uI hur a oytyp? pi,hitre elSol en 10s ment e s . Caa Ybati apPriZrupi oytYpYpi quarasY, hiere el Sol las puntas de 10s colla, dos. waras? ypirzn gai,sf't i pnuy encendida el Sol. Gu fnCYZndii Bquara$',e-cha rayos el Sol. rePoti. c.d.quira, a: gujcro. ytepoti,sfcoria,hie rrqmetal. =irepoti spy;, argollas,armellas. w a r e poti at%, azero; c p r e p o t i iia?rnb&;plato de pldta,pel-' tre, &c. cgirepori $h-2i9 .. Qn-iraS? reiquit robapi' eaderG de hierro.Warepa: ime avune., vendr; a wed;' ti emb6 hiIo de hierm. wirepot i- y hr t 6 )oros q a repoti );u pi mSn@ pYra, dorado. cm-arepori piyu am b0ci .I: ani%i$ quarepot%'pi yu, dorar. q a r e p o r i y& , or0 falio, oropel,. q p r e p o t i yiia-et%@r$ni: cadena de Ora; c p r e p o t i pi mboy, c u m a s de oro. 3iepOfi quYtTciba li'ma, quk'epoti repmi cGe,efcol ria.quiireFOt1 quAra,mina.. q u a r e p t i tg plata. quarepoti t? aligarfiode hierro. cpsripoti goqu&&a, efI

+..

PQ-,

TESQRO DE

.

L

p oCr s qua r c pot i mernbeg> nguaMmZ cijcerteme par eAniio plomo. quarepoti efcr'criturapor Tu criado.pe,

)'e L uati4 rucL Chriffo reh6 n S,apf,tr ,Iaron.quarepotl yipepb , olla de cobre , o guaram&aliftaos en la lifia hie r r o.quar epoti CY. 1.cYr a- de lefu Cbriita.Ayequati& qukba ) barreta de hierro. rucii, afifiarfe matricufarquarepoti ci-'pi,a$ada. qua- k i i y e q u a t i ii rog,borra,rfc repoti a6,armas de hierro. de la lifia. 6% quati4 "pa-. qiarepoti mbae recYciiba, quh.l.iiZquatii m5, pliego affador. quarepoti fia?,'t& de ~artas.quati6t~oYgBae cquela de hierro. Oloupr' ..l.yii3quybae papel mojaquarepoti nomSnd6gi no do que fs paca .l.o&-nSn5pucde vn hombre falirfe a- nibae. fieZquati6 h i r a .I, fuera de fu palabra, .dizClo he&quatin a p o h h ,efcride 10s caiarnientas quando uano- iieSqmti&rn$n.getg fe dan palabra, o cofa a que .l.quatia mGngeti,Ieer. Aiioe'e quati& mgngctdqua;, fie obligan. a a r u . ~c.d. . qQa,aguje- si leer. Ndaiquadti ~3% ro ,y rfig ruids , orinar. q u a t i i m h p i , n o s i leer, Aquarh, yo orino.ca.c&ra. Ayquxi6, e k r k i r , pFtar. quaruc'hba, la vi2 de la ori- bo.h&ra. Ab&yquatia pYra na. C hequarLic6bari apoc6 if. ymboqukia ptia .l. ab& hombre pintagui v e 'iir om;, d i n l o algu-. rakigiba., do. Tnpa n quatih, MiEd, nos por honeftidad,tuue po lucion vo1untaria;HacY peg Breuiario,Biblia, Src. TGaquarh ,con dificultad ori-. p?i ii?Cquatii,Texto fagrano. Chequart eddipo tiirii do. quaria t?L quatii rYba ptt?, papel blanco. hGc3 no puedo orinar,, ~dtif.r.efcritura,Fintu- quati&ryba pit?, dos p k l a,; dibuxo, papel, cma,li- gas de papel. bro. HernynguaMrn$ cherec6 hagh%m%riquatii aya @. p6 .I, ayequatia ruci hem! A

b

0

Of

*

-

T * Es 0 R 0 D E L A *a mbc.&,cofii fofiada. Cheque rsns .I. zque r ScX,tengo CPcfaado fiie6o.Chei yeait?, .hesear de fueiio. Aque 'eaitY,idern.C hequcrzpfsh, oir entre fuefios. Cheqde cheqBe rail .I. aquk a q w rafi, dormitar, o fingir-que dater me. Aque 'by:. l.aque ca-

, dorniir

bien a g~flito, A qil &me .\.aque iebYne, dormirk aIIh ,detendrPme otra noche , dormirk ot:a noche. Aque guihm3, darmirfe en pie. Aqlie ta$, dormir mal. Chequerai ar o d , andar dormido. Aque ii?Zs.1. cheque i ~ %Iia, blar durmjendo. Guiqdereymeayc6, eitoy defpierto,velu.. Nlaqiieri guitiipa ,efiitoy.fin dorniir, velo. eo1 Oroh6 muxi oroqkbo, C6eregi end; guiqkbo, dormir abrafados .1. or0 dorrn:r abiertos 10s uios. y!qu&% 6:oquiSo. Atoque,dormir juctarnente c6 ;I. Oroy6;oM oroqhcbo, $crmimos juntos en vn IccI:o, Oque ii,rndY, elbfe la m x x c a . Ei oqiie efiB la mi.-,! aEient3da d ~ @ u e C se hiruir. Amongi ci,hzzer q a nt r e p ~ f la e miel. X.1q ram-

tir

#

-I

ue. NdoquYri, no h e t i e

NdoqwY p d r i no quicre lfouer .Ocpi'co? m b i r h g , amanecer liouiendo. OquY num. 2.

el bnido de cofa auebrada,voz, cafia,&c. Q&&,

oquY,algcz 11aeue.Oqul" ma.I. oquP rai ai.. t. oquY ~ $ 6 . 1O.~ U Yher3ra"mZpa&

tt@

.I.& tecxC am3,lheue mu cho. OquYqdapapf, lioucr a :urbiones.QquY po6,cefh r la lluuia. Mbai: amGt6rey oqu?oquY rus it, ay m u cria enemiftad. Mbae acY oquilrugit ore rehk lluetie enfermedad fabre noTotros. Oqui'raYbi, garuar. AYbl a i i i hot, am%, garm folamente. 2 &-Y. 6.admiracisn. @-Y ohoiint ! h i que noquiere ir!@-YaZabY I h i (cl IC err? ! 3 &i',tierno.Yt?i aatYj'ruta tierna. ctlm$nd&ropk qu'i,frihles con vaynn tier-na. Abxti quU, anak en lethe. Hay 1 ng?, g r a m tier.no. Hay 1" ngY r5m6,ernpksa a tener grano tierno. Y yip: q u i ' r 5 m ~ tern$tym2, eFa muy tierno lo fernbrado. !@i,aqui.V.quie. !&Y,punta peton.V,rum &Y.r.lluuia. Oqdi,Ilue- bY quY. Nnnn QiY,

T E S O R O !DE" L A @ Y , deteminacion de mugeres. Tal;$ qu'i, ea uamos.El varon diz;e-,ca.Tad ha ci,eavamsti. 5 &Y.r. poco, en ninguira manera. Aroqua qufi:,pafKirlo vn poco maaalli.ha6 quY,vn poqwito.comi. ndau quYri,en ningunamanera lo comi. Am%ngY,dile POCO. Ndrn^e?nng'iri,ni vn POCO le di,Ndafsp6qu?ri,en ninguna manera lo hize. Nache angaipn quYri en ninguna manera he pecado. Na iioeng'iri, en ninngun Io fembrt. Ahlqui' %te, por POCO tiempo h i . Nda hciqu"Yi,en ninguna manera fui 6. . &Y.b.piojo. Yqui'bae, p;oj Et0.Y qu'ibet ibae,mu y pmjcnto. N x h e quibi no rengo piojos. NaquY MOh%ngi,nocriopiojos. Wba?,liendre. Chequ'iba'i,tG go Iiendres. Q@ai'iara.l. quiba rereq&nra,elque tiene piojos. AquYbo,;i%,criar giojos .Q$baYrarn? am%?, dite vn poquitico no mas. QuJ't?, piojo blanco. QJgud, pcine. Ay quYmboA,

4

.

peinarle. By qu'I bh,ef+& garle. Av &qu%ii,efppnlgarfe a fi,coiierfc 10s picujos. Q$&b.hciedad. Q$'& piicoftras de fucieda0,Che quYi, foy fucio, y mi fuciedad .y.o. Am$ngi-'h,enfuciar .bo.h&ra. NarGngY& bi,no lo enfiucie. AiiFmGngYA angaip4ba qui'&pYp6-i enfuciarfe c 6 pecados torpzs. AS&oangaipi quyi ohX%rn$m begClnbo,la h k ciedad del a h a G quka c6 la confefsion.. Q&? .r d i'zen h s mug& res a (us h-ermanos y primos hermanos. C h e q u W y.o.w>bYqLG,alhermano inenor. Chequyb'i qu'i rxld hermano menor. QuX,palos fobre que ei'triuan ias cumbreras.V.6g nurn.3

.-

.

&ijlb"d., a&. Eio\quvbo ngoti',ven izia aci. @?bg ngotY,&ia srck,. TacY qu?W

#

b"o' ndoitri, no ha venido ac'a la enfermedad. Qg?'bg $err< vn poco aci. quybg npot'i cath , muy Szia ~ 2 . Eyo Yinique quyb'g mifa

r-

332 cab0 de achillo: cpYqk 9p6,cuchiIlo carni zer o. qu? c$poac"azlg , Suariiicion de efpada. quY$&acZng, gwrnicio-n,y porno de e@ada,y paho. qui's&pu& efpada. qui's6 tendib6apfndlbs nauaja. quYfe rYrG vayna. quY#pucC ropY.tii, porno. qui's6 yut i ,piedra que corv ta. quip h r a palo que cor ta,. @YfY, refkgon, rebol-' tu.r,remegon,inqzlietud, lo rnifmo qw quYt7tl". AmboquYSY, menear refregar. AqaaYE'i ~ u P I ; Y guitecbbo, ando inquizto. Afigrnbo quYsY qu&i gui@ Cepepot i b o forceiear Dara efcap a r k &eP IebP ~ t taiec qu'ic'i ychugui p i t ? Pep&b , d e vn refregon me efca~2 d+l.Pete?y tquYcY pe E%te Srno"ndorc5g de vn f o b refregon lo arrsncui.. C h e mboie qu'lyi'quY5icixterec6 zibo, diome de refregones. Amo@ ymbo qui'sY quYcci.bo echPlo a rcfiegones. AyYqui'$, menear el guifado,hazer piiado. che m&e%ngquY~iquYt$ che andNnm 2 I V

I

,

)

I

ansaipb ,inquietanme mispecados. C he h e h g qui'$ quY$ ckemo"zngec6 ,la inquietud del Cora56 me aAige. Avapo yYquYcY ,hazer gui [a do. Y YquYc~r ;cue, ca 1do de guifado. Qule .I .qui, aqu i quieb t , derde aqui fin mouirniento. quiebi cherac?, deLk aqui eAuw dermo,aqui emye$2 a enfermar.quie gu9;conf mouimiento dcfde aqui. quiegrrl YIdpe,defde aqui a1 cie 10. quie gu? che r ^d t %ne, defJe aqui a mi pueblo. quk,hae pkpe, aqui, y alli. quie y tyrny, aqui lo enterraron.quie y tfmb&bi,aqui eiti enterrado.quie y tym; ba giiera, aqui era fu fipul: tum. qui6 ndaie,aqui dizen que es. quie n%.1.quk nSn+$,qui es cierto.Qgie raii ndaie , aqui dizen que fue, quie ?mGboe',defde efia edad fefialando deite tamafio. we ?be note tererir , en eftando defie tamaiio traelo, 6 trae defla manera, feiinl%do.@ie TMr9m8 aguP yetti m?ndi,en eitkio deiie tamriiio fe puede cafar.quie

.

I

.

,

-01

v qLi?elji,tantos,~eeiialando: &ne y quiebii erii, trae tan-

to$como efios. . ,!&Ygib, peyne. c.d. quY, pioj0.y.u. comer. quYguaguach pepnc de rexedor.

,

quYgua l&i mbY terere?, peyne ij tiene dientes quebradss. &Yhdb. hamaca. qu4h6 bYr6 ,petaca de la hamaca. qui%a $2, cuerda de hamaca. quYhi poapji .I. q u M apY,puno de harnaca.Ynyrn bb quihi, hamaca de algodon. TuciImb6 quitsh, hamaca de hilo de ortigas, 6 ' cofa firnejante.V.Yn2. !&YFYle,ternor.C hequihyPe,m ternor .y.o.AquYhYk, yo temo.bo.hira. GuiqjuyhYfabo, temiendo , o ate- ' mer. qutb3eb6 el que terne. Oqu?Eik mbae, el ij no terne, animofo. q u W i e hipe, timidamente. OquYhY Peteybae, el que feme vaaamente OquW letepbae -ah? , fulano es medrofo. .AquYhYi"ende hegGi,temotecomo a enernCgo. Orav un SGerbqwhi le ,tern0 no te venga daiio. Che droghe; ro

.

---

T E s O R 0 D E LA ~ ~ ~ ~ , r i n c o n . T r . a gi, n - 3ey negacian,dil i@nciii,vZ: Q$pY Y, dize la muger it luntad,gana, valentia, pro4 Tu hermana menor ,y a iizs uocar, feruor. C hequYre7 primas 1xrrnanas.Che quY- nderupi cheh6 hagiEirnar$, pYYm?,mi cuiiado, marido tengo voluntad de ir contigo. Nachequi'refmi ,no de mi hermana menor. &i)ri, febo ,gordwa, tengo gam. Chequrre? pa. graffa,manteca,y Cora gur- rh.l.chequYre? ybpari, eG da. ChequYrA,eAoy gordo. tar entre dos aguas,guerer NxhequYri3,no efloy gor- y no querer. Y h e y ngQe do,qu'irabh,muge. y quYr 5 Yqulireym Popari, quiere y m a t e t i , eit'a muy gordo. iioquiere ei peresofo. Che: Che quYr6 endipG,eitoy lu- quYre7rn quYrPaubi ndareo cot, maldita la gam tewo. iio. Am"o$r 6 , enpordar, I. Nda chequPrePrn qttm ": r, cebar. Ah?rnSngira,engordar fc. Y quYrii quYri afii aubi, idem. AmGi:Yrey"m, afsi eEa gordo Y quYr5 animarle. quYre7 mbi, va&%) efth mediogordo. Y lientc. qu'irey rnbiba,valiqu'ir ijopari hob, entreue- tia. Che quYrey"mtii , foy rado magto y Sordo.Mba- vafiente. Aii?mo qu;iref c6iqnYracGe, febo de bacas. mb&,hagomevaliente. 0Tor0 quyri ,n o d l o . Ta uirey mbApe oyuci con iagh qu?ri,ceG. Mbne quY u vaientia lo mat& Che r a c k , febo, manteca, &c. quYrey mb6 ah'$! eAe es mi M ! x equ'Srhrataends", vela valenton. SGquYrey"mba', dc febo.qu3ri pYf4,redaiio. palabras de animo. OZE NEk quir4, baladronerias, quYre;i! m b i pYp6 oremofirciones dc palabra. h i 5 8 qulireym guar?n?me , con qU?6 ychup&,engaZkIe,ha animofas palabras nos puble c m doblez. fie? quYr6 Co animo a la guerra. P i 2b-ai p 6 ,e Cis fon doblize s, ay2 chequYre7 5 ,en medio ficciones. del camino me vino 13 gx: ,

0

fd

.

4*

&Yrcy

.

..

.c .d qui', t ierno y

@a.CherubYpY nachequyrty

my,

,

7

I'ESORO DE L A mgath , tengo paz en el al- quYtyng6 quarepstr rim: v o n ma.Che hg quiryry nSat& piar el hierro. S n d k 2n@ guit~nn9,idem.Nachem~an- ofieguyt?ng$ rat6pe Purgyryry mbot4ri aii"ang2,no gatorio pYp6 purificak quiere el demonio que ten- nueitra alma en elpurgatorio. 4 n ti$qu?tjngo ~ &a, ga paz en mi a h a . @.YA'&g,culebragr 5de. 2urgatorio. @YtZ,,-?iudo,berruga,tetilla.ChequW,mi berruga. RI .TucGmb6 q$t% , iiiindo de cordel. AmGpbquYt% haR. arate. A: zer riudos. &i%, refregar,limpiar. i Rd,felaal,rnancha, leu22 AyquX, yo refriego, lim- tado,no parejs. Cher&& pio.ca.cara.Mbae qui'rYc5- mancha .y. 0. Y r i ebocol ba,rallo. PindB qu'ieYcibn, ah? , CAi.manchado e&. limn. Ay qui'tYrnbae q u X - Mbiruj chembork mbor6, ciba pipb,limar.ChequYtY, . las virnelas me han dexado o n e refre,,oome. tnanchado. Tupaci rabey"m @$+?&ortar. Ay quytf; beteoycb, es purifsima la .yo corto .mS. nggra. h h . Virgen. NdikAquYri aub6 AmSquytr, hago que lo e.tei , en ninsuna maneta corten. W r 4 quyt? hiba, tuuo manchn. Ambor6 che &sierra, A y quYti2 bi, cor- cZnCp6, y yap650 ,hago mi tar derecho .Lay quil chnbi. ro$a a manchas. Chemho A M 4 quW mbae qu%? ar4 ehe a$nS, hame $emh h h pYpi , aKerrar made- d o panderetes. TItpZcY pera. fblir&qu%? haykcui, tei=ri tfr8eti o%n$ pYpk aG:rra:hras de ~ A o . ndagueretbt, ni vnn man-' &?t+gd,q. c. d.quYtq ch.t t w o en fin a h a la Virlimplar.y.og.cp"it;rr, apar- gcn. Angaip&ornbori fiW t3r lo fucio dc 10 finipio, dz:cin@i, el pecado wancfia lirnpia-r , quioar h e m . Ai nueiira alma. Ape0

~

0

0

3 p E r e r i fiuperficie MQ pareja. Che apereri, fy' cre@o. A{caa$ apererz, carpir mal a chacma. Hui +ere&, harina engrmjnda. A@mb6 apererci enctcfparfe. A GapPaperer 6% trattpailar a piide rete s A m -bo a p r e r 6 cherembiap6, interpolar la obra. Ambor i y quatiibcg paner 1Mas, b axedrezes en la pintzlra. Cher ic be r a okop,quitoreme la rnzncha. AiiFmmbora*Qg,quitbmelas Eanchas,

33J rror 6 , mitenlo yA qvaIc%ti fVC.

3

f%d. 6. deKuar, defdfgr.

Cher%,mede%tan.y;o. Ayori,yo lo defaeo,y Caefcofo.pa. p Ira. Ndayor6bi;m 40 defko, Ayori c h e d d qu4, defcehirk el chgulo. A yor4 ndeangaipk pagGec ra nde he@ .l.-Chea o r B n& ann,aip;rBa gui,)i;o;re abfiueluo de TITS pecados. Ay$r d ,defitar :lacuerda. Y

mbobYb;ihia)ro~r-i, cte6t.a~ IQ cofido. Aiie?yeri car&, hablar fucftamente.Aier&, defatGme,fol terne. AngaiQyem", 1 Byepop!, MborG p-kbagui yrabYpY, abfuelto, 0yeog Par" cherfi. angaipaba ghi, cue, quiOveheQ. 1 tofe la abfohiome ,el Padre. Pat 2 poro r 6hira 3ngaipaba gu^l,.el+Padre610es elquc abfueluue de pecxdos ,Pami "RL, aduerbio yx,-mra Phhiba angaipiba p i abwtz, ponefc a1 fin. Eiapo $ &lucion.NacherAb:Pai an: ri,hazlo yx. AhSycon"d6, gaipiba sui, no m e abfolyayo me voy. Agui 9 e c b uio el Padre. Ara Peri,tiCnot i, hila ya, dizen dque PO fiereno.ChepYi leriiguife burla pcfadamente,y dei tecbbo,ando [oflegado, def que fe agrada de la 'crofa. ahogado.Chercjbayerb, ti, ,AguYyeteicori,qne h e n o go roflro k e n o . AE"c'mb6 &a eito. Akpomr5, ya 10 o b i verh pongoine fereno hago otravez. Hyndd CO-... el roitro,NdahobS yerihi,

.

3

)

0000

...

po

TESORO ..DE L A n o tiene Grenidad en el rof tr o. 4 RX.s.cofa pnrecida.YetY r2,cofa parecida a batatas. Che rk%ebocol,eKefe me parece.Y r5n3,esle parecido. Per6 r% Chua ,luan es par ecido aP edr o .C d r in%, cohparecida a eAa. OiiG r3na?'inbY$, fon parecidos entrefi. NL yr%5 rGgu?ti, no le es parecido. Cuniim? gur$n%, nido parecido a fu padre. Nande rh r"an9rfI. gu91 ndt, tu no te pareces a t L 1 Fadre. R%.Nz. nota de futuro, y 5 de preterito.OmZnCbaer%, el que hx de morir.Ohobae r8,clque ha de ir. Es taml i e n preterito a femejansa del ticrnpo Guarani. Qm%nSbae r%nghtra,eIque auia de auer muerto y no murio. OrnSnZbae & , el que auia de morir,y murio. 0rn?fidabae r$m%,elque auia de cafirre ,y fe caso. ,Efte . modo de degir depende de oracion fubfequente: v. g. Cherub orn^anSbae r%na opuY rapi om$?&be , mi padre que a1 fin auia de

I

morir me dio h arco. DC manera, que incluye treS tiempos ,preterito imperfe&o , que auia de morir: preterit0 perfe&o,que murio de hecho: futuro,que ha de morir,y de faRo murio. Rd,lana. V.Hab.num. 5.. Ra,efpiga.V. Ha.r.n.3, Ra,coger. V.ya,num.3. Rard.c.d.ra,ya:y c6.p-oncmbre ,aduerbro afirmatiuo ,Grue a prerente, preterito impcrfetto, y perfeCto.Akt6 racd,afsi es cier tamente. Ahi rac6,yo cier to fuy.Ayap6 rac6,hnzialo cierto,o hizelo.Nolme3 rac6 ,cheh6rYmo" n o eitaua quando vo fuy. Rak.c.d. r 8.ya.y.e.ciert 0, iirue a 10s tiernpos prtknte,preterito,y futuro, y optatiuo. OyapG p3ng?i rae ? halo hecho ya?b hazelo ya! Oyapora6,yn lo hizo,o haze. Ndoyapol ra(7,no lo hizo ,no lo haze: ya ,no Io ha hecho Ndovap6y lerak, dizque no lo h&o. lefu X. fi.y. Profetacti rai: redmente que C hriito h e VUdaderoProfeta.Acarb

.

sa

si nG aip6 , effe es mi modo de h ~ b l w . Che y lap6 h'irnz , mi modo de hazerlo.Checar& hknG.l.card h i b3mG ,mi modo de comer. Rcanrrot .l.rambok, defpues. V.r!imG.num.z. Ram~ngGa.r.c.d.r3m~.2.

y.guAra,para donde ay.A6 rZmSngh tecatfi ndC , t u eres para donde ay mucha ropa : dizefe a1 que trata mal la quetiene. Guar$G' e? r5rnGngGa ndi: ,eres cobarde no eres para donde ay guerra.Mbakr5rnSngfiA ndt: ereearh yebYiebYrZmg, tu eres para donde ay mucha comida,porque eres co medor. R$G,cofa parecida. V. r3.cum. 4. R?wgZ,ante s .V t 9 n 4 R b g u e .r. c.d. ,"r. y & r a t el que alia de auer hecho,&c.Ohbbae r9ngGrn,e1 quz auia de auer ido,y no fue. Ohdbae r%nng!era chb , yo Coy el que aura de auer ido.Ndi r k g h e r i cberern9mbot;ira tuuo efefio mi defeo. AmG rZngEie, eftorut fu efe&o. CheracY

.

D E L,A om8riinngbe cheh6,la enper: medad me eftoruhmi ids, Te%om%5rsgQecheraY, atajo la muerte a mi hijo,

Chcrec6 pota f i A orn8r:n.. g k nderC,tu venida eitorub mis intentos. Aii'$rn& rSnSiieri', he perdido la ef. peCtacion que tenian de mi, y n o heconiepuido mi intento. Yp6 porSng hereco p;l chk bi'ri"a',ha&a S m G rzn gfierzera tenido por venturofo, y he perdido la fama. AmSr"agile ahs, no tenet e l concepto que folia tener dkl.nNhporom%rrSngiic hio r ra rugu3rchi: no foy Bornbre que hago perder el c6cepto que fe tiene. AmGrSn e&ehec6 poch;' rehk ,hago que Tea bueno. Y mGr5nSue h i d aycb ., eitoy yo para aniquilarle , y quitarJe la fiima. Cherno"rSngGeh&5mG ayp6 ,efToes lo que me quita el buen nombre. Heminibota r%@: amgringuC,hele he& fruftrar {us intentos. Ra'& .c .d .r i y a. y iig,t ri bien, deterrninacion. Ah& yc6ran%,ya me voy. Ayc 6ra-

. .

-do. Chep6raugCe pYpk amZ,muy Foquito le di con la mano. Nache Fbraughe ~Yp6amoe'&rdiIernucho. An?; raugGe y chupit, kablele poco.-Arec6 rau@e 13te che y r M r n 6 , fue de bur la el tiernpo q\ie le tuue c6migo.Aque saugGe,es Cora de bur la lo que he dorrnido.EiiTrnbo raugCe ebap6, enate allb muy fiiperficialmente poco tiempo. Na ii'!mbo raugllerici ebap6ne no ha de fer de burla el tienipo que hz de efiar alli, Cheraugue guYiiern3n beguabo .l.Ati?m~mbeh raugue, confefssirne de burla. Pemborau guitei; tech rn3rZngat6,no eftimais la virtud.MSaeraugue te?aub;t tecobeYbY peguhra, es eff a vida cofa de burla. MZr i i i ii: ab raugde vgfie te? nhg5,cisrto que es cofa de burla lo que dize..

.

)

R.

alzte.

E.

Cherbrec6 me tienen. A rah& Chereraha, me Heui. A h2n%,Cher?nSQ, me llaman. A nGri2, Cheren8ii3, me cor*ren. Rd,idem quod rfr6.Chem%n% r(: , defpiies que yo muera.Cheh6 ri,defpues me vaya. RE 'to m i fino qu e. r L ya. E1.ipb $d mira cpe lo hagas ya. Eyap6 anga re& 1.Eyapt.5 ang& rai re&.[.Eyap6 n6 rei rii, hazlo ya. 3' aunque fon vnamifma c d 3 , a1muItGpl-icar&wexplica el deko, Vx.iam iam. ri.r&.reA. rg. hn cafi vna mifma cofa. Hynd6 r&a, veis ya b q u e p&a*

.

. )

+

Hfnd6 ra& H?nd6 r%, Hindhrg.

31

BY.Arnlmr6 re;,

idem: ea yason

la maldicion.

BM,dizen en algnasPro

uincias a kdndias' &yp& ros. Re iayp6,eite es cam.. pro. R e i ra?,hijo de cam pro. Recb,fer,vida.V.tec&. Red t ene r ?, y poKee6' t r a m bien y mal, m r m u rar ,pecar con muger inguietar, manokar, mouer, contra gleitear, concetair, gwardar , tnifericot dia la haz de ,la d a & a r lienTener. Arecii het4 mbai, t e n p .muchos bienes, Chererec 6 ,me t-ienefih. gu .e e recb rZmSndo&ri,porque le tuuieron no vino. MbaS cherembiirec6hetA .I. arecb <the a $ ~ @.1. cheaocb mb& cherrmbiarec6, abfido en bienes. Terecpira,d gue tiene, Arec6niteY .I. fi8teY clxrexec6,tengo ped rem.' NJe tepi rnbac&m% ererecb recoiraijhate quedado algo!c:hi?y tar6 pot& rerwbrfmG en teniendo yo YoIuntad >de hazcrlo. Ch2 herb pox& rerechrgrns en renieacio yo volan; tad de traerhChe i 6 pota

-

re:

firic6rSmg e-n teniendo yo voluntad de corncrld. ~ u p l chererecb ' cotafigo Ghephpe aret6, qengolo en mi mano, en mi poreffad. Xrec6 vcA,hazer que stro lo goflea.

Arec6 cui%, pequ? cii mugir.Abi cherereco, dize la iuger,peclh c&niga:T-ettsbirec6,es el participio def: teverbo .S. loquc es renido '0poffeido , y tomare por la muger abfointkwnid.a del varon:y entrechrifi Eianas :fe,to;wpor la muget rafada. Cherembirec6, mi mtager.h.gu.Para notar lap demns csras que fe tienen,fe ahade vna.z,Vt,Che rernbi arec6,lo qne $iopoi'feo , o tengs.. - NJeremSi arecb;fo ij tutienes. Hembi arccoy 10. qric 61 tiece. Guembi arec6, rcciproco. Y afsi i-lize Ia India a f i i cri,zda,Cuil%cherenhi arec6 mi criada : y lo m i h o BPPP di-

,

'

T E S O2-m D. E. L A “Menta r . dize el varon a fucriada.

-7

Arec6 r e d Ygha ;rrtcnear Ndarec8y: cui%, no peq& lacanoa. Erec6 rec6 Ymi con muger , o DO 1.2 tengo, ‘igkra, no menees la canoa, Nacuij?i . rerecoh& rfigQaP B e c 6 n c b hearnbuchi chi, no ando con mqeres. hu”Engu&fi&i&”,nl”ey hz~ u h rerec6hira % a&p& gGfni5, nu menees el vaio, c h i , ,ego fwera uiera con mug!res.V.Tern-. porque n o fe enturbie el liCOP Erec6 rec6 ? m i c3bird, u guy riru nQmenees el vi.. Itlo*. Iqaietar.Rep;teJ el,rei OCZ4Zi-drr; A m 6 rccb cherapichjra,‘ em inq2ieto a niis proxinos. . Areco nemC;ocuirar, tmer Chererec6-recb abi,dize la oculta.Chererec6 5?m$tumuger,in-,uietame el varii. , uorne efcondido. Gheml” . sbererec6Sobidern. . Par6 mec6 cecb+..l.pm gherecb recOs&, inquietit- . Cd?2tP& dar. N;tarecb.recoi ,.no le C 4 i E byuci potihagtre 02 inquicta. N2a propfierec6.r,ec6ruetldl chC , no GJV? guerec6 c h h eAo tiene ador .. Poro ereca . contra mi *elauerlo queriredherecopYnd8,eres te-- do yo matar,&a enconado nidapor inquietadorxben conmigo. Cfie omboy t rob6 ec6 ec6 ab?, eite me,ha- - bii h a g k e y oguerech ch&e eft4 enconado conze trauieiro. A

0

.

f

o

n

a

I

~



I

340 if : y

es auer mur;

murado de mie FIiitear;

'Arecb reco Per&chembag

rehb, pleireo contra Pedro Sobre mis bienes. Capfts r o b $ rzrec6 rccd Per&&e mbae rer6izbY vc6 potibo chkSe, pleite? ante. In jufticia contra Pedro par.aqw me. boluieffe mi baaienda, Cancebir,

Arec6 cher%pe ,he concebido. Arec6 tamG cheryepe > mala hauiera concebido.Che m?rnbai are& che rYeepe, C Q ~ C de~miSrnari~ do. .CIaem2iij?rr.'sze-are66 chcrYbe, coacebi de adulterio.i'up%cY Elpiritu fant o rehe gu'iipe oguerec6,ia Virgen concibio delEfpiritu imto. I

T+tordur:

Erecdch&e, guardsmelo; T a r e d nd&e,)ro te to guzr . dart. Chcreheit a?10"'erecb, guardarne also, o guardame mi parte. Mbaca re-

ner IYS sofas,y agafija,yes mifcricordioh Y porere-



C

h6,ruego a D-iospor ti. E3 m b o i cheri, ruega por mi. Nderehi ayeruri nde

rehi yk am6 arec6,algo req feru2 para ti. Cherehqyi am3 aubi t a r e c 6 , quiera dexar algo G quiera para -mi.Pem~rmsbus6Yrn6tec6 rnarzngatii peyeehi y i tapen: “iam%,ccsnferuadalgo de virtud, no la perdais to-da. &mer, vo7unM.

Necechk y s l e ama Che heEecat6, quieroIc,amole. -Ndache he$k c a d guih6 bo, notengo voluntad de ir. 1. Ndache hegu&i,idem, Ndache he$& guimkndhbo hect,no tengo voluntad de cafarme con 21. Ndache he guiii guifi“c‘&-heguSbo, no me quiero c6feKar.Che heguZ guii%mgmbeguSbo, quieromc confeflir. Esfiente, .

Cherehei ,en frente de mi:‘ Nderehei ;en frenre de ti. am3,puGlo en frente deI.Oyeehel’. Lguecei, en fzertz de fi mifmo. iih nde rehei fi”ande arnota reymb5rayarec6, tenehos en frente de nofotros a nu& tros enemigos. 228

I

1



Y b:SWKU D e mi,de ti.

ChemahduA ndereh6 ai cuerdome &.ti. NdemaFndui cherehi ,acuerdafte de mi. Oyeehc nims?nduiri,de G mifnio no fe acuerda.

V.Ma"ejdul.

f

.

Pertenm4

22; lornifms que, re&: Cheri, p r mi, Nderi, por ti. Heq5,por ?!. Sirue,ri, fols p&*relatiuo.Vt,ApEi& ~ & u r Qri leuanteme conZtra eLV.reEi6.

RiY.r.Tohrino,dize eha: ron a 10s hijos varones de fu kermana. CheriY,mi f ' b b r ino,Ndtr iY, tu .HiY,eius.

Cherehegulra , to quc me pertenece. Hece g.mra, 10 .que a 21 IC pertenece.ii3nde reheguara , lo que a nofo- GueiTrehcbe oho ,fue con tros pertenece. V. Gu%ra, fii fobrino.Taml>ienfe vfa, yY>foobrlnoabfolut2. num.I . ~&3,eitas.C h e r f n ~ , y d Rei;, ola,diae la mager zl .eitoy.Nder!nT,tu eAis.I-I? varon. ny,aquel.No tiene delpluXd,oIa,a vno,y muchos. Eyo re1,ohven. ,Peyo.rei, ral mas.que la.,terteraperibna.N?ng,efiar: y firue a1 venid vofofros. Retap,boluiendo. C herelipe ).quando yo buelua, en bcluiencio YO;NJerePapt!-tu,hkyape,aq\lel gueiape,reciproco. Chereiapct, idem,boluiendo yo.

342

chacho diligente. CIiecSng .* oprta riri 1,tiemblanme 10s hueflos, C herembi! rYrY1 L Ro,patticula de compo2 teq ti6blanme 10s labios .s. Gcion,fignifica.lo,los .exer temo. rYr% hoacath ~citarla Cora conotro,Aroi chcr'l.l.Gmbo rirYi chehu- qwie, yo lo entro junto con cath,he cobrado brio. 21. Aroyab6 hagolo huir R i d , vafo, ceito. conti. yendome CQII 61. Aropig nens.h.~u,CheriirG,miem- cherecQ angaip5, hago cefbarcacion , o el vientre de far mi mala vida. Mbi'a i mi madre.Ahi-'rfi mGii%,ha- ciingQ? ndo giieropig p9zerle en que eAii,ceito,vait h i guec6 angaip&cRa gena,o vafo.AhTrCa equ3,deG t e noquiere poner fin a Cis envainar, o facar la cofa de mxlrtades. Aropig checadonde eAi. AhYrG rngndi, n$6 he: defpertado con el envainar,poner en el ceAo, canfaancio que me acoffi. * o cofa en que eflaua.Na 11-: nembot: cherop&g,Iuegs rii rn"on?ehibi, no fea puef- que clefpert2 a1 punto emto en fu cello, &c. Nda hPpeft a rezar. Che hbpotarui no ayen que ponerlo. hii chereropLg,defpertt? cb Hi'rugua5in Y d , eft&muy el c~aydadode irme. Chea pre*hada.YoYrfip'ipi.ka,corer"ocoC c h e s r n o eyu r o , nufa que pertenecc a vn lugar rome el. enojo hafita In maCOMO nos geminos. TGp% iiana.CheTiip%rii pot&caM i Crtftodia. Nda Urk; rfi chererkoE,amaneci con pbri,no ay bada en el ce620, defeo de cornulgar.NJereo caxa,ncabei'e Is que auia. chagat aroinlin%,mueroc6 Pke?ri'rk t6imGi', fondrelo deko de v a t e . Cherecharndo en vn ceAo o caxa. gaia oguero rngn8, muris c , h m x h i Yrfi ph;'pb am6n- con defeo de verme. Ndesxh csrnirnos juntos en rechag& oroguero r n h & vn piaao.Tataendi' rTr6,lZmorirnos gor vgrte. et.ria.V.Tembi Yr G. 2 %$, rebolu e r9efiomag% co0

1

V V A

0 1

r8,Ia purga me ha rebwelto el eflornago. A f i b bo pYa& pitercibo ,ando rebuelto el caornzayx Anis pyrod ca4 .I. amo"myr"d reboluer el monte LuCcando w Ea F a. A mgrn y r o 1 mar i fcar pbulleodo.ArnGmYrZ die

co. ASrn3C'r'b')ponzotne tieifo. sxnojado. A.fi3-d y" t;ir'2,hnrtarfiAfi%nG an gaib6 G,panerfe flaco. AiiZmbo qu'irb rg , ponctfe gordo, liod',hazerlc;, baxar. V.

cara rn"gB?

~ 4 . n u x8 .~

010 )

rebcluer la

caxa.AmGmFr8 mb"&caapeg;ara,hazer matocas, o guerra a 10s Gentiles. Pedro che rn"omv"r5 chemzndopb , Pedro m e rsbolulo con mi rnarida Am8rnyrg cZng:Gy, reboluer el vino. - Ernh-iy"r$ te M h iil ,re bue 1 ue la comida. Mbaapia-0, masarnorra rebltijo de guifado.Ah?mZ myrg guion 3+b"mbeG haglama, exa A

-

0 01

-0

2

minome para confeffarme. RG,ea plies, findmenre,

ya. Evap4 ang6 r'd ,hazlo

ya por tu vida.Evapb mbu KU rod,ea pues,hazlo ya con la ira mala. Enef anga rti oreri n:cng&a,ea v ~ A b o * - > > a

gada nuefira.Peh?n~Gmbal,

ni G m p e s esforpos I

Roh,amargo.Yrob,ef% amargo.Q, recigroco.Yro bacY,efti mwy arnarg0.A rn borob,hazer que a m a r g e o Chemho rob yfie?npe ahelearonrne h palabra$. He& yrob,tierie condici6 bronca.YbYpeguPra tec borY yrobacY catG , 10s gufios OeRa vida fon muyansargos. Teco or; 'ibYpegu9ra yparhpar6 tec6 rob& rek6,los gutjoa deita vida eft i n rnezclados con m a r gcras. Rchg,boluer.V, Bag.y,' ToSa9,en Tobh roflro. Robid, credito,obediencia, hoiira, efiinxa, [email protected];n$a9Exezaz,terzcidad, C C J P tento, Ayob:d 2 t i ~ % ~ c r e O

a E)ios.$o.Rnr;r.haba.Aro-

bih cherhba , obedezccr a . mi pdre. Ndarobiaci, no le abedezco., Ambokrobi-3T6p%,obedezeoy h6rro a Dios .N~ambderabi& ri cherapichir.a?no h6rro a mifi proxi mos. AiiFmboBerobid teqh6rrari'e vanami tc.TUp3 guerobi5 hifa om baim5lJih catG, Dim honr . ra a 10s que. le obedecen, y Iianrran,y creen.Mborero bia h6Sa,obedieocia,honr1ra.Hcrobia r'ip?ra,obede ci&,h6rrndoeNda che PO rerobiiri no quiero obed<cer,eRoy tenaz, foy mal mandado.Yqorerobi5 ry"- mbai! mal mandado que no obedece,centurnaz. Y- . porerobiil ryrnbxe hiba,. contumacia. .Yerol;li9 te? h&ba,fantafia. ChererobiP ? h i ndipdri , no tengo credito..Chererobihe pal3 guiteciYm, he perdido el credito. Ndaherobii p'ira -. rG$G, noes creibk. Herobiaripi' rey y cofa increible. Ayerobid TGps rehi, fio en Dios. AroM chepitZt$ rehi!, confio en mis ,

I

r

341

nes. Ciguerh op+e,iienelo aquei en la mano. ChecuApe aruSI ,tf:volo en la sintura, Che r%n2 arb, tsngole cn mi hramaca. AhA-hcruLibo , V O a~teneri lo, H e r u b i b a . l.-herhbae, el que t iene. Che r uli iba. 1 cherubihAba,el lusar, Re, eibe,re. Chererh ojiGirne; tieneme\en fu hamaca. he. gu. TGp3 opo ari chererli, tieneme Bios de fii mano., Coincide con(rG) traer: el qual fc termina'en(r)y efie en(b)qwndo huuiere duda lep e d e poner fu final.vt,i + ~525 . - ogu~pbi ]Dios,tie.: pe&

.

lac, Tap% ogueruri Dios trae.MbobYpe Bra lehX. aqerubi tYbPpe orn%ngr? rt+ra'eIcpantos dias eftuuo r,Cbri.flia en et fgputchrof IMbohapY m a fi8te arli eba

~Gii,,negacicrn.V.r~~e &g, de 10 que na,de q u i Cifc.Apagurbg, eI ruiJoque hazeel pantano quando le paifan. @ar 153,or i n a x. d. qua, aguj er o,y (r iig) r aido. ,azgu 2,t eft e r o.V.tugua R~~~ai,coEa:V.,Tuguat. 2LIgfi34,ne gac i on;V.. r UX

Tone,, d e r g d r h e alli tres 'dias. .I *&t,ampolla, r oF adur a, V .pirub,en( pi) pellc jo,nuRGgziambY, fa1da.V. mer. I . g fig 117bY. z ~G.l.rEgilS,por*ventu,Rui, tiento, blandamen-ra,pues,negacion, interrogacron ium es fui. EreyQ te,Glencio, engafiar, quiar~u&$ip%n$f? has veriido .tud,,pacifico, agegurar, apo~~~enturazNd~re)rapor 6 eplacarfk, aitucia, de burlap +pereza,Gnruido, a1 defgai gus @?% PueSI nQ'lo!ha§ €$ hecbo':? :Cherr%pe a hine? re,melindre;lifon ja. Epopueshe de ir yQ?.Cheru% rui he&, tocale con t i i che,hor?mS nde! abitere- to. AmborucatC vmbolehd, p e s - y o v-oy,vet u tam rbpa', rel>oluer C Q tiento. ~ Aipo quS:h, atolp blanbieniCher%1 rbep or&&$ rSmS ,,ndeabi ndqorabY- ,damentee A h 2 rui ychuqui'. 1.cherGgtG GhC?pOKib~- pi , hablele amororamenquY, nde ab i eporabYqttY, ,te ,blandamcnte ,baxo, J! pues y o trabajo , trabaja efpaciofknentc. i'biltu rut tu,. CherGgG5 pHn& pues ouAra cath , chemo,anga ~ Q yo? Y Nache:rfiguSi, no p"ch ui , el vier;to blando me foy yo. 'Ndohobae x6gu"aP cofiiela. ,ChepcyQ rui epi, chi, r ~ ioy o yo ekque ha de foplame blandmiente. T&a y r G i catti tacYbair0 Nda'haYhG rGKc5i , no amo. :Ndacarit rGguai, GO ri eRh c-I pueblo en f i b como. cio por 10s enfcrmos que ~

a)'

P

34s

TESORO DE LA zcr r d o , Ayquie ru<,en- cheretCpe la caiiC1 de mi trar fin hazer rtrido. Am- enfermedad tengo dentro bo rui heroiqui$m , en- de rni.Yngiia $06 rupjara, perro cacador. Ah6 thetrarlo fin ruido. Aha rul, rupkxra > kite es el que me woy con tiento. Nderui q yiap&o,bazIo a1 defiAaire, perfigue ? y de la muger 5 .o poco ;z poco , Y con me- es folicitada. Arnboupla arnboa&,haso!e que riiia,o lindre. Ndereco rG. I d , periiga a mro. Chembcueres melindrofo. Ayap6 rui,t.lagoI~ a1 defsaire. 0- pia Per6 .I. che upiarYm3 * r?, n e e rui c h t b e ,hablome a1 Perir orno9ng6,Pedro hadef3aire.A-622 rui a; ychu ze que me traten mil. Hupi&3mG chemo!ng6.I.hupt ,i i fcnj e i l c Rr?mod,aumentar*V.ir?, pictr'!m3m8 chemofng6, hizo que y o fueffe fu concum. 1. ~u~;.oof~oficion. cum. tsario, que IC trataffe mal. rlu pcr. iuxta. ibi rupi ayc6, 2 Rz$t&6,husUos. GuK druando por-el fuelo. Eito di- pib,hueuos de aues. GwYra ze la muser que tiene fu re gupiii omboh,pone hueuos gla. Tiip9 n'6E rupi ayc6, . el aue.V.vrugua+ &pibC.c.d.(rupi) y (b6) ando conforme a Io queluego que. Cherh rupihi, Dim,manda. C h a h i chexupi, id conmigo. Gupi hego que vine.C:herupib& Qguerahi g d r a , lleuo arCl juntameme c o n m i ~ o confin,o:t fu hijo. Nderupi Io trcrxe, Evo cherupib6, conmisd. Efo chehructei &%;e, irP c6tigo miG ven pibe ncicuL ' ' L m tereyu, ven h e .ria. go q w te diga que vengas. '1 ,RZ@. r . contrario, eneOyoupki5 ~ p . 5 ,eilin jun' migo,dahda cofa. AfiSng ghcrupi.ira, el diablop mi ros,aunados ,Hupib&sgu? enern1So.C hcmbae r u p b oyc6,eKos fie xinm con 21. h.aG, he comido cof'as da- Tec6 m8rhngatG,hae x e d bofas. Cherupiara arcs6 ansaip.6 ndovg upibd he*

.

1

e

I1

1

6%

T E S O R O 9 E .LA taiio. TabeitYppYra, pueblo aflblado. T-iireiquiehiba, entrada dcl pueblo.Ti roquecymb&.l. t i mSrnSnd6 gui, mum. Atam%G, hazer pueblo. AyeetamGhQ, pobIarfe, hazer fu pwblo. Atabeyti:, dar en elpusbb,, derrocarlo. Tabeti, rnuchos pueblos. TabetobapYrupi aiquie.,,entr&por vn lado del pueblo. H)Vocatiuo.de muger. Eyo t?17ola vemcorrefpponde a et del vamsm, y eAo lo dize la naugsr a1 mari- do, ,,

Tk,coger.V.yd,nurn.? _. Td.r.efpiga.V.ha.r.n.3 Ta. b. pelo delruerpo. V.ha.b.num. 5 . T?iatfLierte, haze corta- dilla de T3t%Z Tam& .c: .d ta.fi, y .am%, h i fi fuera,l>uenofuera.Ta am%ndk ymbop650 rae. fi cierto, t u io auias de chplir. T a m %guih6borak? hi 4i yo fuera 1 T a a d nde mGmbeguibo r a i ! hi9 bueno fuera quete conferLira s. TdY, ensaiio., ChetabY yya6 e

.

34.9 ’

.,

mis ing1es.h.g~. TacG-ruri1,encordio. Hac6 nEb‘i-

de auer btuidc 1%yerun, o comiclo o t m c o h . 5%3tZ?r"d zclos, y alteracion del mirmbro genital del varon.CheraepyrZ chcrernbirec6 reh&,'tengo zelos de mi muger,Guembirec6 re56 gh:jgu?r'G r2rng cIxxno%,por seios que tiene de fu mueer fofpecha de mi m.il.Chem$ aguyr%, hxzeme que tenga zelos. Nda tapuyr%hhba rGp,ua? cherembirec8 , mi muser es rnugzr fin Co$e,erha. C he raguTrg hechagiri ? tUUI: dttracion Iuego que la vi, Afi%noaguyr'2;ei, yo procurt la alteracion, I'nhGdba,compra.t'.Yi. num. 3. 3 T n k c o f a pequeha,tiern a , y fernen virile, hijo. . Cheray,mi hijo, E n el abfoluto incluye el relatiuo. gu a hecipr oco. T ai'rhy 5p6 ,hize vn poquito. TaYri" eru,trae vn poco.TaY rir3mg pa$ ,como G fuera pew u t. quciio.Tai rirucu&,l;~ que engendrb no Gendo cafada. Nda clieraYri,no tengo hijos Nda-chera'i'ra rGssss gGBy,

.

pil8y,

T E S O R O DE LA no es mi hija. TaY t i ray ,hijo de Rey.

Che:

yoaY rira,robrino.AFe say

r$ngi,entenado,y ahijado. r: a i ~ 5 inboaYbG k yab$e, CheuaYr%nnghr%mm"o arec6, e famil'ia fe ale: tengolo por ahijado. Tail el q ~ i tiene gra.,l.Aba raYr?& ab&om tendotbra.l.TaY rYpY p ~ " bo aYbu labae,idem. Mb~zmon,enito.Tai' ripYii.1. TaY, rubichabetb. rai'rii ,naci.. iolnmente , feemen virile. mieato del Principe. CheTFaYXii3n~n~Gera, efpurio, rays , el nacimiento de mi o natural.TaYp~,polucion. hijo. Cherai & a i , nacio CheraY pG,deCrilo el f e d . mal-mi hijo., Ayea'ipii , ruue polucion., T d . b. repel0 de la ma6 AliFtnbo ^lea?@ , prouo= 2 dera , y aftilla. W r i rayquerne a poluci6.1.Am3-n bucii chera'i. Ambo'leaYpQ,. vd eu , /aftillas I4aYhaYcatir Ibira , tiene-veta buena el hazerle tener po1ucion.ApalaAhaYb4.l.AhaYr C,aliG"dmbo)reaYrb, tener polucion.AmboyeaYr.6, hazer 4 fir,cortar,o partir a1 pelo. Tdtpic5te,ekocer,n0 rnu otro la tcnsa. CheraYpu. 3ha la T, ni tiene H, ni ~ u . c!xqBepe, tencr polucion durmiendo. AyeaYr6 yqua T a t a$,muy picaate.@? ra pYpi , ferninare intra 7:tal afY,ajl pihnte. Tam vas. Aytailrd YbY h?. 1. Y beyu4 ral,la chinche refrem2mb'iri upipe, idem. A y- gandola efccece. 'SICi tai, eaYr6 cu$i' rapYpY robap9 13s rams que !aazenefcocer.YuqliY td,fal,y aji jun.petiSte .I. Hobzp$e.hGte .I.. to. hE.$tat aguerecb chiYvapi iriimi5 nGte femi&re extra vas. Cherai'pug be,dixoms palabras picanei, difiilacion ,o polucion tes.Yui chembo ecatai',haCQ voluntsria. Mendark, zeme efcocer ~ Q S " O ~laO ~ rana cogiendola. YuquY raYr6ra , hijo legitimo. chembo e t i t a i , la fallme Mendhi? rey rnY, no legihaze efcocer 10s ojos. P time. Mburubich6 ray, Prinsipe.Mbur~~~ichkbe-iiGngafY chembotat, ccn-

.,

- fT.E S O’R0 Ah?%40s ficarfe 10s digH3P rnboi,quitarIe.los d ientes. Chem%?iiftiba

tes.

ha?. ve1,Chemo $1 p!r?. \el, C h e m b o 3 bfr? , tener dentera.Gui9 eyme ^le p b ocariz, come aunque T.O t i w e dientes. GL& mb6 rsnio”oyuci, ~ X I ~ O ~aQbocados. Pendoo ra’icCle arecbb36 cherSf pa‘t;me aun tengo la carne vueAra que coni entre 10s dientes.Di- . zenlo 10s que comen came.humana.CherSy”ngA yti,Ia piedra me ha quebrado 10s dientes. AhZin~iiitapYp‘Fi, qnzbri 10s dientes de vna peiirada. TA’bak.c.d.taY.z .repdo. v.ay,rnucho. 5 . muy traunbo, brio,ferim r ,re c i o c he raibai, foy feruorofo, diligente. Ambo t a’rbai,,!~ i gole feruororo. Na clie mb+o foy feruorofo.h.gu. . io miimo es tG.4. Chmibo a? b d pab cherereclho, ‘2

quitome el brio. ‘I

T,G!&?, delgado ,cen-

cei”oaprrado.GlxraY ba. ta?, foy cenceho afsi. h. 3.

AZmho aY batlif hagome

*

T E S O R O 3 E .LA

de frutas ,*hebrade came;: ropa p e cubre- eitas'par: Cherayii cutkg. l.0icuthg tes. che rayG ,.fangraronme .b.Tm&a',chinche. gi.?ba rayCi.l.Yba ayQ, veTambYracut , bwhe de na dn,.fruta.YetYaydpatx- pefcado donde tiene el el"tas neruofas..Yeti'hayG,ef-; ctemen to. ta neruo!'a la patata.HayQ,. Tamg 6 G oxaIa ,-POT eiti duro. (;obrayu,hebra pbco.c.d.ta.ii.y.am"d.Ai'crde carne.Ambo hayii hayfi .pd t h s ra6, oxala yo lo $06 y y a w b o , deshiln- I. hiziera4Atet$mS tech machar carne,y molerla. 506 -rZngatt $pi gui Abo cat6 r a y aga, tiene la carne re-: rak oxala diera de vzras cia la hcbm. Ahayhbirdg w a s la'virtud. APetdmg co6 ,deshilachar la carne. cheyuc6bo ra6 , por poco khayu6: Ybirapi, alifar la me mata.Akt%m%gui h6bo. 1. TLamG gui h6 bo, tabla de 10s repelos. TamZazdu6, of0 horrni- poco faIt6;para (r yo fiieffe. Ou t%rG p a t , auia-de guero. Tmnandaai, otra efpecie g-venir L no. MSr8 t"am"d, porque no.&31 t%mG,bue ni enor Tfimratia',verenda mulie no fuera.Ahech6beih9m8, hpuiera'lo viAo yo. bri2.C heramntia.h.gu. . Tfimba',mexillones, eti5 Tan&, abueko. Cheraqued &,intra pudenda mu rn3,mi abue1s.h. t .gu. Che lieris. It8 ram136 , lo que r a m 3 r h , mi bifabuelo. contiene ia concha mexi- Cherk ramst, el abuelo de I!on. Cuhar8mbi , quod mi padre.C herams! hapi', continet membrum mulie- mi zbuelo fegundo, ~ h e ~ i l ramSi,rni biiabuelo depas bre. TambB,la partecirca ve- te de madre. r Ed a v t P i u fque fex~ F .C he Ydndei,vi e j a, pece C O ~ Q ram56 a b , mi panipmilla. cido. h.gu. Tambea6,pedafo de Thg,tierno.pitSng,pelie I

h

n Of

e

.

-

3Y%

TES'OXO DE L A 0 13res.AL6~in~ii tang pind3polta, eiPa es 12 primera vez que pe5io.Y quando la muger ha tenido el primer menftruo,y trabajn de nue.uo,$ize,Aii"~Sli~ttan"deCtrenoine en el trabajo. Tab, hormigas grades. TclpacurLi, lieas cenoji. les. Che r q m a r h , mis ligaseA y tapacur%r'?,ponerle 1igas.AnZmbu tapacuri r't; , pongornc ligas. AmG ec",mbai che tapacur &Poner rapacejos a las ligas. Na henzmba? che tapxcozr6,iio tienen rapaccjos niis Jigas. fttzpa~5,bobo~C he tap% '&,coy bobo,y.o. AllPmbo taphS,fhagome bobo. Am LO taph%,hiigolebobo. T'dgajiit;. c .d. T apYi 1. I/',hfi negro;eElnuo,negro.C hetnpaii:C;,mi negr0,y.o. Tap'i i VE,';',e fc lauo negr o Tq4.Ya;. gnr d 011 de efluuo yueb1o.c .d .: 2n.y.p 4 :[email protected], mi p ~ d que h fue. Anibo t1p i ,de Fpob12. r .C, ~ b'i 7'ria p x e b x r%m%iiBodcmfinG r i qugclzri la tierra ycr0-0,

*

-

'

.

ma en muriendo todos: ~ ' q m w daue , pef-cadora: Tap?@?.1. Tape&, tiefla, TnpehZmBrGvna tejuefa. T'npg, chamufuina. V. Hapeg. Tdpendzt id, paxaro blan-'

m. Zaprnd, ane chica de taperas. TepY,las partes circa ve2 rencia emre piel nas. C herap?. h;t.gu. Cherapi' paTb mis entre piernas.'l'apYppi. 1, Tap'ipl'ra rniembro de muger.CherapYpi,mis par tes muliebres. dhapY p.tG mbecii , quebrar las entre piernas a la res, OCOGque Tc mata, AhapY paurnbobbe,idem,etiam deflorare virginem. AyeapY p a h i b e ch guip&o,quebremc por las catre piernas Saltando. I'-:pia dize la muger a fu hermano,y- a Cu hijo. G ~ G rapi.h;rpi . p a pi. TL?pii,r.cofi ordinaria,' comun hxbit0,vezino.C he ra$ tapii, fiempre eifqy erifermo..wiie tapiiira c h i , yo Toy V C Z I ~ de O q u i . Na quis tapihra r$.$.h?chkJ 1'0 foY

c6ni ,cada vnosu yda de Tu negocio.. rapti e ; , rniel.de auejas. negras.. aapiiya,ercoplo,porque 10s hazian de_ huzffos de. anta. ZipY!,cho$a. Chetap'il,, mi c h o p y.0. AyetapYf moii%;hazerchoc;a para G . , Tap? 3 :c. d .t apY,cofa c6 prada. y.tePP-, generacion, . ek1auo;y afsi llama elGua rani a IAS dernas naciones. Tapi'ilpkra, efclaua. ChetapYYPptra,mi efclaua. Tapyyti,cone j 0. Tap i iti 2 qGara,cone j e r a. C he rope. hPP yi'tapiiti ism$ foy como 10s conejos ,que duer-. men de dia,y>andande no-de.Tap"lvgJ,muger efciaua. , Tap'ip;, membrum mu- 1iebre.V. Tapil. rdquh;pun ta.V Haqti S. TQ&; Y. caiias huecas.. Taqu%p?mbY, garso o atajadizo & cafias. TaquS quYt3, iiudode caiias. Taq u i quytS$%a%, caiiuto. Taqul . r a p g ,gufano de canas. TaquStar?, caiias

-

.

~

om macizas. Taquaa rec,caiias. dulces. Taqu%r%:am'i-hk ba,trapiche.Taqui r% pol c&a,.idem.. TaquS r q caiiuelas de Gaflilh. Taqui rugii-5 caiias grandes., ?'aqu &;tYbajcaijauer a 1iTaqua rembb, otro genero de caiias. Taquapop6:l.Taqua-

t"i,'caiias,cafiiz&:

Tiqu3; membrum vi&le.V.Haqu2P. TaquYcile. r . pars pofle-rim. TaquYcfieri, pp'detras. CheraquYcuerr~,por detrassde mi.Gheraqu'icue r i bel";.'.:luegodetras TaqufScOeri o&ara,los trae guh, feros. - T-iiqulcuepe 16s que eitin atras: HaquY cderi ah& , voy tras dtl. GuaquYcdera o6g ohhbo, fEe.borrando fu r&ro .l. 0yeaquYcuerd; cuer6g,idi, y encerkarfe. &yeaquYcue t ycue tyguihdbo,borrar fu rafiro yido,NdicatuZoyeaqu'icus rt:cuersg oh6b09 no ie pede sfconder Tu raf tro. O h q u h & p ? c u C ri oh6 j van vnos was otros, Aieaquycuerapi ,boluerfe hiizia ttas - AfeaquYcuera. I

t .

.

-

pa:

-!I

arbg boluerfk otrxvez dzia delante ,deshazer la buelta.Mobet~y&rehaquY cut ,rafiro frefco.Haqu?cui ray&rAy6,el rafiro lleva muchas builtas. H aqu'icar2, raA r o .Chera quYdie,rni raitro. NicheraquMieri;no ay rafiro de mi.Nda hnquYc&eri,nodexo raftro. HaquYcQe quYd i e h6tZ , algun raitro ay. Maqui'dit: hob;, eAA frefco .el raitro.Nda hobYi haqu'id e , xes antimo elballrob AhaquYciie &rnCh"e', fka'ilo por el raitro. 0mSn"drS m% haqui'cfie., efti recien bmarchira 'la yerua @ord6b de paGo.YbYr6 ogueroyebi) rgurtquilche, la vara enderesada fe buelue ella a Tu natural. uno4 Mbicure on?ng&era gaa quYcile r5rnSahegP,el zorrillo dexrz por raftro Tu mal olor.Mb'icur'Z ob&gua qu'icuera gul,idern. Ahaubii u b i taqukudpe, ivale a coger,ivale a echar la garra. TaquYcut,aufencia.Ahn quYcuirapYrZ3llorara1 au-

'Gnte. -Yfi3 pichat? haquYcui., hank buelto a h a n tarkas ramas $ pifo. CheraquYcud rCri , viene 'tras mi.A h2quYcuerLbY;perder el raftro.HaquYcutpe a r o i -biii%,,yalo iva a coger,y Ce hmeefcapb. MaquYcdpe ay pY@'bi63,idem.C heyaiquY-cucpe chereroiroa -bin%, -yame ivxa coge~.Cheraqu'lcui rero 'ieb'i Sdhbbo, 'boluiofk por don& yo.& .ne. HaquYcu'2 aroiebY suih6bo > boluime'por fu raf-tro. Taragrr i , lagart ij a Tars, muger,es iblo VO; eeatiuo , y .a& 'la llama el wron'fin mas muaanga. Tarha' ,fonido de'trom; :pets. Ambotarir-A abrti, quebrantar ,el *maizen el mortero hiXzer'frangallo. Abati ymbotaYarapY,maiz ,media molido, V%'MimbY. -T'urey,pece conocida.Ta .reymbol, viuora que no -mata. I m b a ' ,.loco. Chetarob9,eitoy 10co.y.o. C h e m t o tarobh ca6,la yerua me 'ha buelto loco. Guecahi

Ttttz

-

chembo tarob6, eitoy loco de burcarlo. Chetarobii he C&O guitcc&o, ando loco h f c andolo. C hembo tarob5 rob2 ah chererec6bo, hazeme andar loco. c heraYrn3G hagueracY che nib0 tarobi, el dolor de la muerte de m i hijo me tiene loco. Oyr Yrn$c!ietar6b&, hareme quitado la locura. ChetarobL pfI pay, tengo lucidos interualos. -Am8ambrnE chetarob4.1. -C hetarob6 $nd6 C3nd6g 1. Chetarobj pocg PO&, idem.Nhchetar6bi tapiitra no eitoy Gempre loco. T a r o b 6 apYrey,loco perene. Oii?mmbo tarob&ah,finL gefe loco. Tma3.b. daiioia COG.V, .Hh.~d. Tfi&m$', fruta muy parecida a la azeyruna.Taru"rn3 et k azeytuna verdadera,. TarGrnS rantq O t t o arbof parecido a1del taruma ,ij no llewa fr uto. TarGmaY, arbol de azeytunas. TarG m% XndY azeyte. AhSm? tar Gm$,,moler azeytuna. ~r ratd,fuego.C berat &mi I

fueg0.ti gu .c he r a ta i ~ m p aria traigo leiia para mi futgo; C hzrat 6hir3mGel que me traeleiia parami fuego. Nacheratihir Sm$ no tengo quien me trayga leha. Arnbo%tat&, facar fuego. .Amboycpotitat ;i, emprender fuego.Ai'apota t2,bago fuego. Tati hebt;, corneta, exhalacion, cohetes. 1.TatiuY. 1.MbocabebE cohetes. Atatkmbogu 2 ,apagar el fueg 0.Tat ii ahohti'. 1; Ayatl" eat& 1. Ayahoi tat& cubrir el fuego.Tat&ofGmg [email protected] t i oyopkbo oic6.1. OtepY56 tat& ir el fuego quemL do 10s campos. AGp6 tatabebi,haaer cohetes .Am bobebi! t a t i b e h i , tirar cohetes. T a t 6 b6, uemadura de fuego. C erath bQ,mi quemadura. Tatab 6 %,campo quemado. Tats p6,lo que ie pone a1 fuego. Cherata PO ,tengo algo a cocer aI fuego. Gherati .yp6 catit tengo muchos guifados , cant idad de comida al fuego.CheratL Poregme a i d t no tengo que V':

1

377 tahendY biari encenderfe de repente.TataT,pdos c6 que iacan fuego, y eflabsn, y tizon.Tatapepoti,empr~ derfe el fuego.Ambokpo. & t a d , hazer fuego. Noii?mboPepot6ri tat6 , no quiere cmprenderfe el ftiego.T atai-'s4, ti zmcillo. Ta t a Ypi',fogon. MbohapY taL taYpPpeam%', dilo a tres fiiegos. s. a tres farnilias. C herat 6 rehi fpYcatb, Gem pre eitoy al fuego. Otat6 rehi ipicue catin ah"e2ndG, es amigo de efiarfe fiepre a1fctego. Tataoii-, ya cay6 fuego en In yefia,&c; ArnboyepotBtari ,facnrlo d e pdernal. Tatapeyuhh,' fuel1es.Ay tatipevQ. 1.Ay pey6Fat6 fonarlos. Tat& p q B a ,abanillo. Tataph9Y)tizon. 'Tata piriri,eftallido del fuego,y triquitrai vela, lampara encendida, ques. Tatxpyi carbsn, AvtYqGa h:?ndY rat@ndY, brafis. Tatapyt oghebae, ceuar la lampara.TataCndY carbon. TatapyP o i c o b e rendiba,candeleros. Tnta ba6,brafas. TataquS, hori endY rend6 guagc, can&nallas, ohorno para fiink r o s grandes. TataFndp dir,o de pan,&:c. T.atb.rarend6Ybuch,ciriales. Ahu- cub6,calor del fuego. Hab6 tatamd'i,defpauilar,Ta cub6 tat$ ) es caliente el

@if%. Ndacheiati pbri, idem. A 112 che mbotarhp5, &e me ha dado que C Q C ~ ~ , o afar..Ernbop6 q tat& p6 alga a! fuego. Tat & p6 rea chbca.atihorY ,huelga e l hombre de ver algo a1 fuego. Tat6 pore? rech6ca af&&!rno"mbY&, entrifle. ce& I%--perfonaquando no v&nada a1 fuego. Tata FUnYnn5,ruido del fuego.Oc$ n6nV t a t i , haze ruydo el fuego. T a t & end? , fuego eneendido,llamas. T a t hen dY-%Sndi-' reheghra. vel, Mbae quYr5 rat6endY) vela de Guo,y CandiLYraiti'tat4Zndi. l. TatPendi' iraitY reheghara,vela de cera.Ta tiend: rugCiera,pab&Ta taendYrubociba ,deCppauiladeras.Amo Zndkata "t'ndY,encender vela, larnp%ra, &G.. T.ataendY hendi'bae,

W

U

A

Of

-A

fue,

YESOR0

r"reao;Tat~rabiyG,chifp~~.qua4;vEfe 10s hurr,os:-Gd T a t i habiyubiyQ,echa chif -tat? nombdlequa~bi,oc~~l. pas el fueso. Habiyuubiyfi tan fus'humos.No%mbstati,idem. Tath rend?,lla- q u a 6 pot'ir i:$iatat! rep mas de fuego. T a t 6 rend$ h i , no quieren que 10s fap"dg ,llamaradas5grandes Lquen por el raitro de fus q Cuben desquandoen quan hurnos.Tat6t?.ram? mbae r2 do. ,AmS endi'pgng tat& .YbYpegdar3-oca~~mbey .mG , las cofas ,del CueIo fon ' hazer qne eche'llarnaradris el fuego. T a t 5 robai't6, ti- como humo ,"que ellas fe zon "graade. T a t 5 rugfie;? deshaz6. Chembo ef5 c% ceniea de la brah.He5a py .t6tatf;el hum0 me haze efd b b i r :my cherat h,apa;g; cocer 10s ojos. Em; atatP ienic mi fuego. A hatapir $06 tipirhe ,yonla came i%,<ati zar .el*fuego..Ahata .a1humo para que fe feque. p~ ,quebrar brafas, .y Pet y" rat at ?heaqu%da5 Y, e1 poner las debaxo la harna- humo del .tabaco hied&.Ta ca.Tat iply"lny&iba,pali11s tat? ~'i?mb"aa,Chimenea.1. Tatat? qu9ra. Tatat? ngu con que quiebran brafas. $& ,humazo. Tatat? ngaTar6 rat%Sng6ba, idem. bY6, olor dehmo,ahumaAhatapi, atizar. Ahatap'i mi m3, aplicar e1fueg0.a do. AiiZmg atat?ngabG, huelo a humo,,helo recogilo que fe cuere.. do. Tat6 umbY.l.VmbYg~ - Tatatf;humo. Ams ataviflumbre. Hat&unib? ahe t$ hazer humo. Erns endj: .chig vi de lexos Tu fuego. tarit ahatat? Ym6 ,enciende el fuego no aya humo. Ta- Tataup&,fog6. Atata e r o i tat.?.girGr3m~pah,.ay mu' guilepeeguilbo ,eitarfe cacho humo. OpYtifndeitYta- lentaodo a1 fuego. potat5 tiit$humo,onublado efpe- croa o%a, eAaG calentanCo ,y g r a d e . Oh2 ~ o $ Y do.AyatapY tat 6.1.ArnboGndeYtY tat it?n%,efItiende- b o t &,hazerfuctro. .A

'

*

N

*e, r e'c i 0.C he t at a, foop fue r c.Cher"a%,mis fuer gas. h. gu. TStS b6ch6; foy muy fisrte. TSt3 hiba,dureza,+ fort allez a. Cher ata"risu 2r a *~ p iva, feme acabaron las f i e r i a . lo pig-cher St Zngue. Chem"oatKinbi tambig bYbi chebobYiti; efioya pique de dar con la carga cnzkrra; C'herat5mbig, acabgferne Iks fuer $as. C h e rZt3ngatG; foymuy fuerte. C:her$t%nngatGp6r%mg,'c 6 fber5a. H 5 t 8 tecath , eABmuy recio. Mbupapi ?it%, pan duro,y bizcocho.. H'tta ? " ' z"bl=r'aguaporehk, ' &a .recio(el arbol"I en ius rsyzes. YbYrA'papo ata y mbnit ;IbYtii oytYapYl; 10s arboles que no \eitAn bien arraypdos 10s dzrriba el viento; H'itSngutra, 10s fuer-tes:Har?mga& re?, 10s que!. no fon fuertes. Tat; ngui c h 6 ; p foby fuerte.l.Hat%n guebae chk;idem.Nat% 3n g d r a ru"gu5ich6, no foy f'uerte. Am%& t u c u d 6 , , tirar la cuerda. Amgats =barad $2, temglar el in:. ' 0

~

I

*

n n N

,

I I

ifrnmehto mwfiCo .A'm%t?i quarepoti'quarrgoti tar% nn ti' pYp6;azer ar .Amoat aVt"a'3, tirar recio. YeypYcul tata, bogad herternenre. Are&* t%t%T6p5 rerobiihhba. 1; C n n i ntU' Anai*tataTupa rerobiifef-' toy firme e n h Fi. Chere-til' co ata,tengo condicion real cia. A5ErnS eco ata, hago-me recio de c6dicion. C h e ac3ng ata. a, foy mal 'manda- do;deiobediente, incorre-gil>Ie;A G m S itY,ponerfk tkf Io,eAi r arfe .Gu ere c 6 cat it r ir i oii?moSt S-teGdefpaes que le t r a m bien fiefli6ckAn"e'm8itStei'guiat ibo, paffarfe tieffo. 02rnSatS: tei';hazefe fuerte. Nachere c o 8 t h h - i ,-no.tcngo las f u e r p s que folia. Cherata a at ' cuereji".mari'ay&, ya he perdido.1as fuet Sas. . T a t a d , miel de auejas , negras . ritned',vela.V Itat 5.n. I b. moral arbol.. TatayYbL,moras.- , r f i tSpy i ,carbon .]V. T a latatchurno: ]ri,nu.. A'

I

n

0

/(I

n

*

e

ritta#ph,fogon.

1I .

Tal- .

TESORO DE LA Tatk,yerro,error. C het3te mbYagui,ando por diuzrfo modo, o camino que - 10s demas. h'%tat& a m3-n beG , err? enlo quedixe. Ofotati: hecb, andm difcordes. Cheiotati, andamos d e f k n i d o s . Nditatei cherecb ,no ando errado. Arnbo3otat&,hazerque no eitin parejos.AcarG tat6 , er rar en la hora del COmer O comer V ~ por Q otro. Pi:& rupia h& fuy por otro camino. Aii'Z tat t , errar diziendo menti. ra. Anibotati ,hnzerle hnzer o dezir vno por otro. C h e m b o t d ah? hizorne errar. Ambo ^lotat&che@2*3 ,traitroqu; mis pala. bras.'Y t a t 6 cheyagurra oa catG,re&um ab errore.V., .Te.nurn.8. T A punt S ~ a,e fpina.V.hatihum. I T&,!Jorujo.V.hat?.n. 3 I'ati',nuera, muger de iu 'hijo. Che m?mSYtatY,dize la nipsen^.Ch=rai.'tat'f,dize ei varon,mi nuera. Cheri.gar&rat'i, mi cutiada ,mu- ger de mi hermano iaiayor. '

- 6

CherYb'i rat? mi cufiad'q rnuger de mi hermano ITICnor. T"+?, carrilla. Chera: tYpV cam%rnbG,hinchar 10s carrillos. Ainboti'pY cam3 mbii ymbop6So , hazerle hincbar 10s carrillos y dark f~papos. CheratYpy yobd acwu comer a dos carrillos. chzratYpi'tYnyhF, tener la b o a l!ena.CheratYpYp6. I CheratYpY rurfi, carrillo hinchado.HatYpebaf,efiti muy flaco. A%mbo at'ipir?l,afeitark* AhEm bo atYpi'aFB, rayarhlos ca r r illos afeitand0k.C herau u tip tip, Conar 10s carri110s el que come ?. o el vie-, jo que habIa findientes. Tdt3,Yuegro.C her at%; mi fiego. h. gu. YoatYliba, confiuegros. Tzzd+nhaIejo armadi1lo.Guape rupi i: rat&at&ni cada vno acuda a iu neFocio. T a t 6 a?Y cuerami aintt, dile poquito. TOmare de 10s neruiosdefie animalejo, que form ch$li0 0

)

tOS.

Tutud,abi@a negra. Tabb

--

EENGVA GVARAIVL

3f9

1

T<E 3;OR0 D E LA,

.

iiandk pot &a ,iguales ion nueitras porciones ,lo que . 110s cupo. Nditei h3nde re t i , iomos de vmamaiio.. Ndit ei ;yoa'ih\i;igualniente . fe arn5iNilitel an%?,igunl mente fapui dexando Q ~ X O tanto, T.Gp% mbohapY p a fona r%nG yip&,haet&Tu? p%$rn~guecorehi nditcf,, aunque Dios es tves pcrionas,es vno en fu diuinidadc

ra5Y mbobe efi?rngm be: gu9bo ,.no has errado, en csnfeffme antes de Gaer enfermo.Ndatey cat6 ereiap6..1.Ehp6bo,no has er-. rado en hazerlo. Ndatey etecath ercru ,-enninguna manera erraite en traerlo, Ndatey tecat&eti: y chu-. gu.i ekpe 6b0,rnarau~illofa~ mente.has herho en spar? tslrte d&no er~aate,&c. Fiequenterncnte ie le aNtgacion P 3 . &de E.-qvc.dixr diuerfiLa negacian primerahaze dad,ap;Lrtc,.y lchaze mas, juego conla Y, relatiuo& eitra5o.-Vt.-Ghe &t nde Vt .Ytk,yerra. NditeP,na hegui fay snuy diferentc yerra. Peso en eita r e c i b de ti.. ArnboteiL,h a x r l e la negaci6 entera.Yt.Nda. muydi€erite,edlrGo- Ghc t.e? .yntip%nig, no .err&en tek ayapti.te&, hagolo apar cdligarle. Ndatel che hi,. te ami modo. Erelap6 t c i j , hie0 dixe,no errs. Ndatey. hazesh a tu modo,&c.. catG a r t ayco, bien hize en tardarme , nocrrk cn tarNegation 3 i cog E: darme. NdateirnbYicarii Mdateef kayapch, no err& pocohii guithbo, no he er-. bien him, acertken hazerradoen venir, pues he co- 1o.Nderete ei,bicn hiziffcj gido la Rente comicndo.- no errafle, .Ndebteei, Lien NdateP y t Per&t.omSno",no, h-ieo,na err&- Ndoro ere es incierta la nueua que Pe, e!: 1. Ndiygcteetj no erradro murio. Ndatey te P a i mos. Nda pefatee&noer? rCra, no cs fd1f.i1uxteu.a rafits.NdeyteeP,no errar6 vieai P a d r e ~ N d a t e ynde: aquellos. .La.prirncrapef-

,

CO 'I

F

-

r

362

,

-

1

mbr5ngatt peyme daosa puma de rio. Ca& re%$ &%,puma de monte. I n virtud. T ~ b j q ~c.4. i i . ZTebi, naI: ltbicbdi .c. d .Tebi, ars i<to. y Y4, abrir-; IO opueito gas,y Qii, agujeroi elbojo a1 pefon de lafruta , 8tc. .trafero. C herebiqua.h.gu. Guayi rebichi, la coroni- Tebiqui cuthc6ba jerinlla de las p y a b a s . Cam- ga. Tebiqu%quyt?,almoro buchi rebich6 ,:la boca de ranas. C k r e b i q u 9 quW, la olla. Granada rebich'h, tengo almorranas. S e b i 1a-corona de la granada. A q u i rapYq&rilp?@, ay M U hebichibbs am3ndilyia, qui ciias calabaps en fLrasna, tar la c~rontllaa.lagera de aAhn ladeadas. ,Tcbiro, fornetice. Ab5 algsdon. T'cbichdqkii. c. d. Tebi, teebiro,, hombre fometico. Cuiid .teb'iro, mugm que afsiento,y Yijabrir,y@i, punta);afsientspuntiagudo padece eito.Amhodho, de caflitaro,fruta,&c. Am- pequt con tl afii. Cbmbo bo ,obicliaaquAcambuchi, tgbi,pecb commiga Prbobdg ,ruido ctsr&iifk' hazer cantams con e l d b lo punt iagudo. h. gu. f t G relrobc5g, ruido -I Trbichiia , enfenada de de arrecifes. Cherebobdg mon.te,rio,.&c. Caii rebi- ah2 t'i, d o habladme baxo.. chiia,, eiifenada de monte. Ahebob&g,yole hdblo bahiI rebichha, errfenada de xo. ca. cira. Ckrebobog campo. li r ebichfia,enfcna- che apYFipe, h&lome ad da de rio. AGmbo ehi- d o . Tatirebchog,el michila 6"i^le~~b~bo,agachar-do deJ fuegoen elborno, fc rnofiranddla trafcra. -O$mbaebob6g mbK or 2 T'ebichfiTi,punta, efquina qfiapa ,hazermarmullo la de la cofa por defuera.Aya qynte. c& rebichG2 , e4uina del r e b o d , himago,comid;z ceito. 0 s rebichfiz, ehui- de las auejas.h.gd.Gueborpa de la cafa. Y rebichG2j rS reh6eirG oca& comen la4

363 'auejas 1~ cpemaflica-

ron. Nachembi; eborai,no

me han dexado cofa.Chem bo ebor6 toda via me han dexado alp. Nachereborabe1,eitoy pobrifsimo. I'ccatd, [on dos particulas.Te,afirmatius.y Cat&, cierto,bien.Che tecatu,yo mifmo, yo cierto. N e te cat&ere"ip6, tu mifmo lo hiziite. Ndetecaru ai , t u nsv tecatii ai,el mifirno. Tupn mifmo Dios. HGrn5ninb6 tecat6 ai pacb yyap&o ra6 ? que .w)efio.; p ues t u rnifmo no lo hiziite ? I'ecd, fer,cftado de vida, condickn ,&ar , coitumbse,ley, hahito. Cherecb, m i fkr,mi vi&, condicion. h.gu. Tec6i,co?erle fu cof turnbre,imitar .C hcrecoi, me irnita. Ahecoi , yo le imito.Aheco h ruc6,hazer q u e le imltc, h i d e renieco 5r%m% IefuChrifto n.y. el q u c hanos de irnitar es HcfiiChr iito nuefltroSeiior.

Tecoi,fuerte,caer heru I <)

t c . Cherecoz ibi catupYrYpc,caJiome In i'uerte en bare

na tierra, Chrifiianos reco

pup6 pcndcco 4,cayoos la fuuerte de ChriAianos ; ent re Chr ifiianos Tec6 catupiri pipe chereco i ,cayome muy buena fuerte. Cherori: cath YbYcatupi'rF pYp6 nde recoir; ,huelgome 4 os a y c d d o en fucrte tan buena P' e r ra. Teci, abY,deGgual en tal maiio,en parecer,en coftib bres,no imitar.Ahec6 ab?, no 12 imito, viuo difcrentetnente. Of0 ab; tecQrehi, fon defiguales ,o viuen difir cntc me nt e. Tec6 a$,trabajos .Cherec6 a!Y, viuo con trabajos.AiSmboec6 afY,heme puefio en trabitjos. Chem-. boec6 agY, hanme pueAo en trabajos. Tech agY ayporara ,padezco trabajos.' Oiopocohii cohh cherecb acri.l.Oyo p6yop6 chereco aiY.l.Oyoehtb6 heb&,lllre uen fobre mi trabajos. Oloiyoiiett I e h .Chriito i5.y. rec6 ac;Y ,10s trabajos de I e h C hriito fueron muchii-sirnos. T e d a$ rero osZQgarG h i i n . 1.Tec6 atY reroruSmbai! yira fuhL,r,

W

.

h

11

XSXX

dot

T'ESORO D E L A dor de trabajos. OYbobi: teco a& cheh&.l.Ohhbo-

ec6 ni iin6 ndey aptr3mg;" no t e a c d u m b r e s a meno r y p i p tech acYouchibe. t ir @.6 rc4 ndoaecol, a1,BndurGndurA 06b0 tec6 qui no accflr!mbra a caer acychehhpa , de romania yelo.NBc!~'treccWer G,Pcban caydo fobre mi tttaba- dro no accilumbra a vejos. nir. Hau ec6 $06 yecoacu Tecd aguU yei falui. pi'pi accf umbr o a comer Cherec6 aguY yei , efloy carne 10s Viernees. Ndaul bue no, t engo pla z e r fdud , ec6 qc 6 ) no acoitumbr o a Src. Nachcrecb aguPiyei re ccm& carne. Ahecd ypi'ri rGSu^a^l,no ando muy b w : guItecObo , acafiumbro a no. TGp%tandembo ec6 vifiearle. Tec6 6 g'ici-'uci a$ vei, D ~ QteSd i fdud. hira. 1.Tec6 ,& bar@ poTecb aguY yei toguerec6, rcm oFr:gci h h a , n d confeheindibe Qize que Dios jero. ' re d2 Glud; Nncheinboec6 T e d a i ai. b. mala eofagui'yei chepohWrG eym3, tcmbre.An&nboecb a i a i , no eitoy bueno porque no eAsy mal accftumbrado. mecuran: Tec6 agu'i yei Arnbmc'd ai al,hagole que ai% hechapotap?, el tiem- Gi acoiiurnbre ma 1.TecQ2.i PO profpero trae rnuchos baypGrno"ngat6, es pegrtamisos. Nderecb aguYyei joci la mala coffumbre, h{mG ayc6,foy tu amparo. Gueco a b cheri omboy$, Tec6aiycofiurnhre.Che pegbme fi mala cofihbre. reco a i Miga rendh, tenso . Tec6 a?bi;, eAado vi]. colturnbre de 0i.rMiiTa.A- Cherec6 a$?, mi eftado ti$mbo s c b ai Mrifa ren- pobre vil. AhF'mmboeco aqdu , accfiurnbrorne a oir b%viuirvil, pobre ,y ruinMi& Gherec6ai aip<i,eL mente. Boromboec6 a?b? fa es mi cofiumbre. Tec6 angaipiba el pecado cmfa 'ai pochY yaFh ,mala coff ii, v i le za. bre es el menrir. Eiihbo Tech angaipL,eftado $e Fe ..

.

)

I

bienaumrarads. Cherec 5 catupfry, tengobuitna condicion. Teco c u b a ,vi&, o fer paGdo. Cherecucu; mi vida pn%ida.Ab& rec6cuk ra arnmtibeh, contar fuceffos de otro. Tup%bova recocuera trt 6 , diri vn exempIo de i n finto. Tec6 hftt&e?,dblo,Cher e d ewe? r%nG nda yapol; por n o tener ayuda no lo hize. Chemboec6 etaey" guar?&, Ia guerri me ha confutnido mi5 vaffallos. Tec6 erobag ipY e7,cijitancia. AGmmbo es6 erob ~ ypP p ey , hngonie c o d tnnte. Tech erobag ipYey" pi'pi arobii Tr?pS,conitantemente creo en Dios. TecA et6,confortacion. Ckerec6 et6,eAoy confortado.Gliemboec6 &,confortornc Arnboec-6e",,yo 112 conforto. Ah%~boec6 et&gukirudbo, conforte me comiendo. Tecobt h45a negocio, cu'(~d,ido. Conic6 cherec6 beh65a,ed)o es de lo4 cuido. Gux6 h&barehe ~ h 6 Xsvx2 Pel

T E S ' O R O DE'L A Per6,fuePedro a fus acgo- do no fe amin; Cherec6 cios. PetcPTGp% raYhhb4 ombo hbai ,hazen incomai% cherec6 h h a , folo vn portable mi proceder. Pe.. ymnegocio ti!go,.que es arnar tePtec8 angaiphba boyibay thb5mG; folo el aDios. TecoC y8bZ conforme. pecado es aofa dedificulC herecoZy!ib'? ayc6,ando tar. Tech itr"; dexar la G O ~ ~ G ; como fiempre eitoy pobre,o rico como fuelo,&c. bre,deiifiir Xherembi ec6 Gueco? yabeb2 ocapii, co- ytyangaipiba, hede dexar me COMO fuele o mal o la coitumbre de pecar propofito. Tec6 angaipibien. Tec& habe? aufencia. ba ,tec6 ytY pilr"a'm5 ,hafe Cherec6 habeyme ndepo- de deteitar el vicio, y.et riahixne en aukentandome deteitable, Na cherembi ec6 ytY r6gWtecbm%2nd e ti has de padecer. Tcc6 YnG, proceder an- gtitli,no he de defifiir del tiguo. Tec6 YmS ndi heqf9 propoiito de fer v i r t u o h agui' yetei, es bien dexar Na cherembi. ec6 ytY rfilas cofiumbres antiouas. gd31 Tup%gracia up6 chc bah? h2gi%rn%,he de iniiar Guec6Yma"ndira r i a&oy haita alcansar la gracia. c6, no dexa fu antigua cofTech y9,igunldad. Hec6 tumbre. AfiEmbo eco YnG Miffa rend8,y.a eAov acof- yachibe,cherecd ychupcatumbrado a oir MiKa. 0- b i como i l l o haze conG h b o ec6 ?m%ansaipiba migo, lo hago yo con i!. &ha hecho callas en el pe- Cliercc6tyaah2 efme fimejiite en coftumbres.Hec cado. Teccy bbai,eAado difi- c6 yichl:, yo le foy feme: cultofo.Tec6 y yabalnhpte. @' mzndka yoaPhubeyr3Tec6 vonbYi, eitadas dim8, el eftado de 10s cafa- uiirfos .ChriPiorehtguAra, dos es muy dificultofo qui, Ghriitiarro Ymbaeabi: OYQ

Y

ec Q

FI

3-0 kc6abY, Ios Chriitianos y Gentiks tienen diferentes cofiurnbres. AyabY hecb, yo tengo diferentes C O A L bres que et. Ndayabay

W r i i yd ru$uZm8 chereci( mEi.nghba, hanme dado oficio deAk:alde.Pzi Aha-r & r % m cherecd ~ m"cnghba , hanme dado oficis de m8rSngattbae red., viuo Sacerdote. Tec6 mEg65, chifle, y afmodomde10s VirtUOfQS.. Tech &r$, vida afren- mal' proceder. Chereco m?ggCl%,procedo mal .C he tofa.V.Mar%.num. 2 Tec6 rn%r$nS., malavi- rcrec6 rn?giZ, me. tratan mal. Arecd mzgfif, 70 le da.V.Nir%%. Tecb rn3rzngat6 c ~ f i i b trato ma1.C herernbierec6 bre buena , virtud. Tec6 rnFgGi, el Q yo trato mal. m5ra"ngatia a p Y yetei he- Herecb rnSguSmbYra , ei piI es juAo fe premie I:%vit maltratado.Chererec6 rn? tud , T.ec6'mSr Z ngat G.? 65 guS ai a i . , tratame muy merito. Cherec6 m5t-b- mal. Ndarecb rn"gik2y legatir yphtecatii. vel ypd p i ,node rrato mal. .Foro tubichi, rigo muchos me- g u e r d rnFgbZ muy mal rhos. Teco m5rSngatGpo tratamiento. Tech rn"o2ng6ba ley, roqua ii uc6 him. 1. T e c 6 catupYrY rerec6uca hhra. 1. coffunibre. A m 6 m3G, T e d catupYrY p ~ ~ i ' hui c- ~ hago leyes. AmovfngatQ ra.I.Tec6 catupYt3rupi PO mbi'ii r e d tec6 mZ'ingio rom8Fngo hbra, buen conbapYpi: , corregir con le-fekr?.Ereiqu?h yepi teed yes. Aporoquai%ecbm8m n m g a t G e?, teib angaiii%ngdbapYp6;gouernar c 6 p h 1 % ~ 1hec6, 8 bien fabes leyes N da poroquait h a . lo que noes virtold , es vi- aguY ye;.rG~\i.""ir e d mSCiO. Sicg6 e? reh6 poroqualt6. Tech m2?qiba, oficio, ra, no es buen gouernador cargo .Cherecb m'Finl;dba, d que no gouierna por le: yes O k i O que me han dado..

-

I

%

e

ps4

TESORQ DE LA me mbida mi padre.AZm: bo ecbp? :hagome diligente. C hc ang ec6 pYri agi$ yei tec6 r n Z r i y a t 4 up;, tEgo feruor de efpiritu parac'la qirtud. A n k G Sng ec6 pYra wguY yei ,hagorne feruorofo de efpiritn.Vid. TecopY. Tecbpochii , mala TI iaa, pecados,&c. Chsrec&.po-. chY,viuo mal.A&3nmlro ec6 tesr Tec6p 6 .b. acabam iento pochi.' .I. Tec6 POCKreht del k r . Ndi cherec6 p i b i ayeporii,viuo ma1:ChererZng?:,aun no fe hn concluy c6 pochYarec6,dze l a Indo mi caufa. ChemSn%r%- dia qnando tiene el menfi, nG cherecb ypibine,fo- truo. T e d por3nc urd lo con la muerte ie acabar8n mis negocios. Teg p2- V.PorSng. Tec6poriahii,.eftadop b? rec6 ombo ec6pabi la muerte lo concluyezodo. bre.V.PariahG. Tech porombo?cat&,e; T e d p9K gQdra,eJ tiipo en quz fe juntan. Tech xemplo de vida. T e d pop"a;n$ira cb, ertz es ti& romboecath arec6, tengo po en que eithn jfitos. Nda vida exemplar. Tecd p~tnh4ba,intenhecb p w e g h ru"$~iy, no es tiempo quc eiten jrititos. cion. Cherec6 potahjba OrerecG p9SZ gfi3r3nG YoLpe cheh6 ,tengo intencherecoira, efle es el dia en que to de ir a1 cielo.n Na n c6 potnh6bx rq,uai ndeanos hemos de juntar. Tec62Y.r. di 1i qe nc ia, va- pichi, no file mi intento Jentia, Chcrec6;Y cherub dckdlabrarte. Cherec6 PO iip5 ,foj. diligente a 10 que tahhbey rupi t i r i fucedio fin

Tech orY, vi& akgre. A h h b o ec6 or?, al8grome. Ybipe ri"d tec6 orY ckehG, folo en el cielo fe halla la vi& aicgre. PbYpe g h r a tec6 or7 yparh par&bi, fon mezclados 10s guRos de la tierra. Tec6 or; angaipi up& afi?moe'?. 1. Tec6 orY abaetk 2 3 cheyeporh h%rnz arec6, doyme a delei-

+it

0 1

?A

fin 'yo qberer. tY

Nacherec6 potahibabi rsgu.ti aip6,no es cciforme mi defeo.Cher e d p o t a h h nditei TGpS remfmbotara gui ,mis intentos foon conformes a la voluntad de Dios. Nderec6 potahiba ndicatui chhbetY,no times para c6miga bwenos intentos. Techquai, difcrecion. C hetec6qua &caru,fov di fcreto. Ndachetec6 quaibi r%$ aun no tengo difcreci6. Ambo tec6 qua5,corregirle Hazerle entender las cofas. Amboec6 qua4 pochY,aconfejarle rnal.Na shernbotec6 q u a i h&ri,no tengo quien me rnfeiie.Na shembo tecb qua6bi -no tengo que me enrehen. PO roinbo tec6quaahira, el q enfeiia las coitumbres. T e c 6 qunabey, el que n

L O A

~

I

fabe,indih-ecioil,nccedad. Nde tec6 quaibey nib6 aypb nde h E ? , effas

110

%usp a l h a s h n efehcs de t u necednQ..Tec6 quaabey h~ra,~ecio,inbi~c~ePo.6h~ tecd quabey" rno i%nda n N che Trip rarifkne mien-

T E S OR0 DE LA

*-

bito de andar en la prelencia de Dios. Tec6 tec6 , trauefh'a, inquietud. Tec6 tec6 reh6 teqhars,el trauieffo.Hec6 h x b e , idem. Arecd rec6,trhrole ma1.C heterec6 recb, tratame mal. Olo guerec6 r e d , andar k burlando. Erect5 recd imi,no lo manofees. Tec6 ten, perfeuerancia. Tec6 ten arec6,efioy conftante.l.Cherec6 tCn.1. Tec6 tenal areco, idem. Tech ten ndicatut, eQ fer amigo de infiabilidades noes bueno. TecQteGociofidadChe rec6 te?nnchemSmbaei ,la ociofidad me haze pobre. Tech te?rereqhara, 10s ij eithn ociofos,Tec6 teYb6, ociob. Cherec6 tef-afc6 cheyhcabYbi cherecb rSm&la ociofidad me C Q D ~ I me. T e c o tY, conftancia ,ntenazidad. Chcrech Y t T u p rerobih'ao,creo firmement e en Di0s.C hereco ti che angaiph eyrng, eit-oyfirme en 20 pecar. C hembotcb 0)

k

tY tec6 rnZrZngar6 re€&

Tftp3boy4recocue m3r Sn-'

gatu rend%pa,hamehecho afixar en la vixtud ,el mer dido las vidas de losfantos.Ah"embaech t Y et&guy tF& TupM angaipa &pii rereco hzSuere7,firme eftoy en creer,qrie la Virgen fue libre del pecado original. IeFu C'hriAorao,hete. guet ibobi hoitia pYp6 hec6 a s m b o ec6 t?herobib-' bo, firmemente creo, que Chtiffo efta enteramente en la h&a, T e c b ubichi, &ado al-' to. Ah"dbo ech ubichi, pongome en eitado alto. Angeles guec6 vbichaghera guiho6,cayeronlos Angeles del eatado 'alto que tenian. Tech vbichiboyi ,eflado median0.C hrrec6 vbichlbov4 rehk cheror'i, c6tentome con mi mediano efiado. 1,Che pui t w chereco vbichdboyi rehi. TequSba,morada.l.Teco h6ba. Chereqhbs ,mi eflada. h.ga. Tequ$ba ap9reym5,manfi6 eterna.Hequa0%

ijtnbek am$ b i G aaian quedado algunos. Ndiplrrt n n, Tupa reqiiabey en todas partes eitiDios.HeqQa t y bey& ngam t i h i , ire For donde no &in. Gherecb habeyme tkri, vino dondc yo no eitaua.C hcreqhabey me bk b t r k n ? nde poriah15, pareceque ya yo no viwo o &oy p e s ePrh pobre. Chererec6 ai mbYi nderequabe? me birsrn?, afii me tratan mal cornoli tu no efiturtiemsprefente. Teqilara, el que eitk el que anda en barfca de algo, 0 fe exercita, h u e , chapeton. Teq&ar"a'm"dchi, iby chapeton. Angaipiba rite qClara.,>Po ecador. so6 ari teqiiaramo ayc6 , ando a cav .:5 oibipe t e q h r a , 10s que viuen en el mwdo.EmZn3 ZeqQara ndobi+ 51bLpene 10s que andan de efla snanera no ir5 a1 cielo,Tfi@I! oyeehb teqtiaraombOU bid& IionrraDios a 10s ij le Gruen.Ychup6 teghar;;rng Jycb,Gruale. Nacheri t ~ $ r r a rGghilayp6, noes effe el que me firae. Mi&

reh6 teqBara"mg nichk,fii-' npre oygo Miffa. ii'trnoiiee up6 teqfizra chi,tengo c u r dado de oyr Sermon. Eira riteqhara , el que anda a bufcar miel de auejas. Y dpeaba r i t e q h r a , el ij cuy- da de la lelia.Culi% rehb te qfiara i, el que anda perdido por myeres. Abi rehz chetequarai b6rSrnG t3m8 pichi, no ando en biifca de virones , dize la muger. C he feupit teqiiara ayqua6 catG,no foy ingrato,conoz co el ;ime haze bien.Ndai quai5 che leupi: teqAara, iov ingrato, no conozco a1 q i e me haze bien.C he feup6 tecohiba ndaiquadbi , foy ingrato a 10s beneficios.Tu"p2che feupt tecohibandaiquaabi Toy ingram a 10s beneficios de Dios. TeqGatPba rnbo6,como Gempre,de coitumbre. clie requati'ba mboi a p p 6 hagolo como t Ego de COG turnbre. Bendequnt'i ba mboz peh?nGrnbeG, confeffaos como teneis de cof' rJ,*

turnbre.

Yyyy

Gue{

T E S O R O a , E .LA GLIeqQamE, coflumbr e. GkqG2rn%oh6,fueffe como acofiurnbra. G b q b mgi ah2 ois6 oh?mSmbe g ~ i . 5 0, cor.fie&fe corn0 t i m e de coia;umbre.Chere q h m o P a i ~ r n g m b e iccn~, fieflome corn0 tEgo de sof . turnhe. I. CherecohatYba

ioy el cl;'eiolia. Oreiec6 pZb",t odos efiamos .Ndo. rerec6pabF4, no ei4L;tmos ~ O ~ S SChriitiznoyrnbat . obec6 ai 4 YmandiJosGE~ tiles facilmente toman vnos de otros lamalacofDO. Ahech b'Z. 1. m?2, dar rumbre. TGpSboyA recobk lzv,coflCibre. Atsc6 emE2 hecob r'lphtii , es irnitaa$i fe mb r a r chi h e s .A he ble,y digna de imitaa la vi# c6 aqoi. l.ahoi. 1. aycoach da de 10s fantos. Yii3ngaihec6, encubrir las faltas a- p4bae r e d ndahecdi haeenas.l.Ahec6m~l.Ahecb bipYrGgiZl, no es imitable la vida de 10s malos. Afe opi2,idem. Ahec6 m o 3 w res6 m3rSngath cliera TGioipechar en 21. Aheco imitar. Aheco %, exami- p?! ohepM?iMgene, prensr. Ahec6 ab?, diferen- miari Dios las buenas obras en el cielo, Guec6 reciarfe di.1. Cberecci rn'?gGS,foy bur hk ypui cathbae ,el que es Ion. Cheric iaquYjfoy flo- diligente en fu oficio. XQ. Chercc6 acub6, ioy Hec6tetyrG ah?>fulnno feruororo. Cherecii 4 cpk. anda de cafa en cafa , y no I. Cheiecb-y8:,ua irnita- es citable en fiu proceder. me.Chercco ailme epi,no\ Hec6tet$% h"e%, parcce me imites. Ciie nderec6 hnbil para todo. Ahi hec6 te :

mboe ali?mgmbcCi. QfiZb% gueqhba ri5 tohbgarecb, cada vno cuide de fu cfi ci o.Guequabe7 reki: hec 6ng , metiore en oficio age-

?

PaSir%mG guitec6bo t5nm; rai, o ii yo fuera CCMO tu. Cherec6 mZr%ndeinderecci .agui foy otro que tu. Cherec6 poriahGb2mG i t

I

I L

tit?& ch&be,hlanome es vtil para todo. CherecB te tyrZ pchupt, h o l e de todo quanto ay. Cheab hec6 tet?rod chtbe , para todo me firue mi ropa, s Tec6 i a@,con el verbo antes, y Tu gerundio ,haze efia voz ; quando el hombre bufca, quando el hombre ama,&c. Vt, Hecibo tec6 as&, quando el hombre buka. EPaYhhbo tech a+, uando el h6bre ama. 9 ' tecir a$& oguerQ, Hecabo qumdo el hoabre bufca srae.YPap6!>o tec6 25.3-horY, qu5do el hombre lo haze fe huelga. G;ux6 rn%n gatG r"anG tec6 a$i,es bae no el hombre quando quie re. Oi&rSngathbae res6 at$ : ni mHrHngatu e?'m?, quando el hombre quiere fer bueno ,no dexa de fer lo.

-M9r9pe nderec6 hece.

1. M3rIpe nderec6 VpYri eic6bo me?como te fie c6

ilW.Yc6.num.I. 5 TecobC. c.d. Tech. y Bi, fin pronunciacion narigal; eflar,Aycobi,yo efioy.bo.

hiira.Cherecob6,mi eAar. Conicciaycob& , aqui eG toy.Corupi aycobk guitec6b0,por aqui ando. Evco b t ij nder"e'%me, eflate en tu pueblo.Qie nda cherecobs phi, RO quiero eitar aqui.Ereicob6 p$gii:'ef+?is? falutacion c0mun.Q ycob 6 pe aIi?,eiti ai fulano!Oyco bk arng pa6,auia de eitar. 2 Tecob?,vida. c. d. T e d . y BE. CherecoK , toda mi vida. h. gu. Tecob? smboat, otra vida. Tecob2 ap'i'reYm2,vidaeterna. Tecob?aturcvida corta. Tccob? beb4,vida insonhnte. TecobZ bY piba,terrnino de vida. Tecob? b&a, modo de uida.Teco& porombot ab?, engaiioGi v ida. Aycob"e',iviuir. Aycob2' 6 , viuo aparte.Aycob? chere mirnbotira ap5bo ,viuo a mls anchuris. Aycob? che pYruu e? hape. I. C h e p h h habeyke, viuonfinn defccanr, fo. Aycobt q u y r p 1. hzrzndatseTrn$' aysob? ,viuo quieto.Ayco5? pr;ch,viuir mucho. Aycob? t e i , v i u i r difcrenternente Aycob? e

YYYYZ

?E&

.

~

TESORO DE € A afY,viuir en trabajos. Aycob6 ai-,v iu i r mal. A ycob? a r t , viuir poco. Aycob2 ngat&,viuir bien. Toicob? ngatt ere4 yckupt. I. Tere$cob7hng at h. hei ndebe: ere$ ychupi dile que e% bueno fakutacion ordinaria.Eriicob8 ps!eit’as bueno ? A y c o E , b w n o eAoy. Aycob2 bir9m! pkhh nde be neJparecete que viuiri? AmoYcigob?. 1-i Amohso tebY. 1. AmoTngob6yeb‘i, n o u vu+ refucitar. T u p w i ociriepe i i h b o e c o b e ipU; huguera, Concepcion de la VirgFn. Tecobii. 9. c. d. TWO, y P 2 . r . p r ;-e1que e r a por otro,trneco de la coca, recompenh ,poner en lugar de oxo. Cherecobih-a, el que eCri en mi lugar. h.gu. Cherecobii r9mg aheyi, dexelo en mi !ugar. Ambo ecobii, hago 3 quede Gtro en fu lu&r.Nde mfinda haghe recobikra em% ychup i , dale otra Cora por 10 6 le hnrtafte. 1.Embo ccobii n~erem~wr?ildacQera .. ychu

.

I

)

B6.y RZ,,poner,truecd; re: cornpenfa, poner en lugar dc otro,defdezirfe. Aheco biarg, troquelo pufc otro en fix lugar. Ate ec6biArG cherb reh&,queds en lugar de mi padre. Ayeecobiarg ckeratrarehi, dexo a mi hijoen mi 1up.r. Ayiecabiar%cherecbw-hi, he mu dado de vida. A) tecobiarod m2r%che i hagfiera reM ,defdigome de lo que dixe. CherecoBi9rg uck Pai Z’rnohR! el Sermon me hn t r o c a d a , Pey&scob a r 3 ra& peiZmom9r bngathbo, trocaos ya de mar 10s en buenos. Ndncherecobiaro hiri, co t i g o qui6 quede en mi lhgar,, . ~Pcop~,diligencia,valentia.Ab&tec6psi:reth,valiCre hombre. Cherec6pYcatb guitec650, Cov herte, diligente.AguYy66 nderecop? chereroy rory r? ,hazedlo vos pues ibis valiit e , y me teneis por flcrxo. AguY y&+ nderecopYy y8p&o,hazedlo vos que fois valiente. AguYyeii ndercCOPY y r n & d q p i b Q pueJ * A

01

, di:

aigalo el mejor: nemos netefsidad de la gra TmM@,necefs idad,paf- cia para ir al cielo. Tecot? iion,afliccion,def9~,in=luie bo; habet i: a4u coyti, vengo tud. ,Cherecot?:M, tengo yo el defeado. Ay cot?bC necefsidad,h.gu. Tec&&$ guitecdbo, nndo inquiets. b ~ ~ m e n e ~ ~ r o f o ~ ~ . TArn;;~ngot"e'~,aAiSir,aco e~ot~b? h&-a,idem. Cherec6tod- far o hazer que tenga nebi pYp6 tGri,vino a tiempa cefiidad de algo. Amofnque Eenia necefiisidad dello, gotPbE iGrnboiart ay pYNdoyehGbi mbae am%, pt,afligirle con burlas perecotkb? $ipii,en tiem fadas. AmoTngot%P ymPO de necefsidad nohalla boaraquhpa, apurarle panada 13 perfona. Ndoyih.h ra que tenga entendimienbi a@ yecotGhL atkareco- to,ChemoingZt?K mbot'?K P@&j en la necefsidad ria huba. 1, Tecot"e2 cher 6 ncray arnigos. Av cot%?, recb inboriahubaguf. 1.h~ efiov afligido,neiefiitado. C O C E G mborilthu pi'p;, aAy & t ? E nderehi, tengo fliaenie la pobreza, Nateaeccfii'sidad de ti.eitov nflr- c&tG ndybi ,no ay necef)

fidad de coik Poromboeb? h h a , cargofo,pehd q e 11&dofo Te tk',oj os C her e 5 5 )M i s ojos,y tengo ojos,. y tengo mal de ojos.h.gu. Te$ A , ojos abiertos. Chereyai ndereh.6, ncuerdorne de tk. A G m boe 5 a i h ago ine II? o ria. Amboeqa &hago que eo&con cuydado. 1 Tesa 0ao,e,ojos empa6ados ,deslumbrados.C here

..

0 '

~1.:b? efioy deslhbra)

do.

~

TESORO d Amboef6. tb2,hazerle dcflwnbrar. Chemboes% E b E yber6, fu rer'plandor me deflumbra. Tqqh ai3 apSn?c.d.Tes i , 010s. 'A?i-,nibeta del ojo.Af?nurn.3. y 'IT.dirninutiuo ; ojos l i d o s , limpios ,clxos. Chereqaayf apyni-, tengo claros y her . moros ojos. Abatf efayl ap76,grano de maiz deibllejdo y limpio. A m G e p a?C apf'abati,!impiar defollejando bien el maiz. Che req4ayl ap$? SuimS en5neitcy qlerta. '! I'eS;L a31 asY, ojos ina1os.CIiereqh aTfati', efioy snfermo de 10s ojos. vel, Chere95 ii9cY. Tsq&asY, ojos enfermos.Cbereg& at; guitcr6bo ando enfermo de 10s ojos. ~ e g a6 m W , h d o s ojos. Cheref 6 amS.$,rengo lindos ojos. T e @ ao., telarahas de 10s ojos. Chernboesi pY F a6aoib1t1;h niebla me cau fi telnrafias. Te$ apirY, ojos empa. )e

1

U

IJ

I-

DE LA pados. Cheresi apirY,caer it: Ias lagrimas humedecerfe 10s ojos con el1as.AiiZrnboe5ii apirY,idern. Tesab6.g, ojos bueItos: C here5Sbabig guitec6bo, ando defollinando con la 1 J i h . AyiefS erobbg angaipliba gui,agartar la vifta del pecado. E r o b k an-

nofctros tus ojos niiieri, cordiofos. Tec$2ng, ojos bizcos. Chere$hb@,foy bizco. T e q 4 ber i,relumbrar !os ojos.Chereqi ber6b"dtE pui qihpa, fuy como vn rayo. Arnboefs berab"dte y m%d6bo,embielo C O ~ O vn ray". Chembo e$ ber6,paflosne por la vifra. ~e #&peAafiear.Chg; r c p b i ,yo pefiaiiec. h.gu8 Cheregabi phi, peAa6ea.r mucho, C;nernboefabi $abi Qu-arafYjel Sol me haze abrir y cerrar 10s ojos. CIaerniPoe Saberabi ept eic&o, muchs Sarfeas por delante de mi. Guesibibo ornS&,tlaurio derrspente. Te-

370

1

TESORO DE LA quizties Toti 10s que han de ir. AnG e f a c h g a t h hupi guzra, aclarczr la verdad. Ai% ty e@c3nS, fernbmr ralo. M%r"adrrecochera, na. hesachgatd riing%,aun no fe ha aueriguado tu belinquer ia. E ~ e tSac3ngatli ne8ilgz Pai UP& eii'2mGmbegc9bo,defccubr.e tu a!ma at P d r e en la confeGion. E I i h S e$acZngatir chkbe, declarare sonrnigo.EiGaG pYd e(;ic$ngatir chibe, declLiramztu coraion. T e ~ a c o i menes de 10s ojos,como el que pienLi, o buka.Dite cuydado,apercibimieto.C hctreqacoi gui tecd!m,nndome apercibi6do,y con cuydado. AiiEmS sscoi guar$?reh& apercibonie para la guerra.Ye5"mbopcai q megi;ai mbak, :percibios que quigas aura algo. YiiFmbo$aco?a'sSmg h&? mbae opacat& , todo eith a. punto. Cbeambqacoi Ym8 mbae, ya he apercibido.Cheiihbapcoihagbe chtbe ndipdri ,hafe fruftrado mi intentn. LChembogacoi ha-

&*

g6e ndo 6 catufi, idem: Te$A coiupi, fiiper1ati;l uo de Tefacci ,eitog todo hecho ojos. Cheresacot upi nderehi: , eRoy por e t en y a n cuydado.Chembo e$ coiupj. nderechageymB , tieneme can mucho cuydado el 110 verte. T e 5 hc %,e fcoci mient o d e ops. Wderesh %c ngatii ai ai t a d ,mbae Forom6 Sngaipi nde kechag y" mbobt, oxalate efcocierii 10s ojos malamente, antes que vieiks ocaiion depe: cado. Te56 cuerat, enfado de 10s ojos, Ckere$ii cueraP hechrica,ya eitsy enfadado de verlo. Cheres6 cuerat gui qraereym3 tengo canfados 10s' ojos de no dormir. Cheref4 cueraf gui om n maenan@ nderi, eBoy c%fado de efperaree. 61 *Tegaena, alertapydado. C herep2n2,eEcoy con cuydado.(heEe) Am$ sa%n3' h q i , h a p que cuyde &I. Cilcrep:2nzgguitec6 Do,arido con cuydadoAfG mG e j a z d a p e r c i k m ~ t

,

0 1

pre-

n+ prepP Po me; Chemo"Fama

faguai ym$, ya gfii ani: nderueyrnf , tu tardanta rnada.mi criatura. Tefagu'i'rY, vaguido dc me t i m e con cuydado. Tes&ct6,rnuc'no.s ojos; cabeqa , afrnadesiniento. dize el barC b e r q 5 e t i , tengo mu- Che;e&$ri', chos cuydados. A S m b o racho. Chembo esaguYX 36 ca"&" j ,el vino me hizo e$&e t i te$ muchos cuida-' andw vn poco la cabep. dos tengo im?ertinentes. C h e r e p et; g1itec6b0, . i) Sara aguY aguY chenibo a d o diilraido. C'nerqi eqa guf'rY, 10s baiberes de et 4 ndzreh.6,eftoy con cui- 1; can03 me han almadea;: do. dad:, por tt.Ayx$setaog, Tegahi , buenos ojos: defo:u? i r k Ambo eqarea V.H6 .nu m.6 T e p i p i , ojos chicos: c h c r e p i p i guimaEm$,rni rar COMO el corto de vi'fla. Te 591, oj os alegr es .Che mS e 5 3 nderechica,tuviG ta me alegra. CheresZi ngatii gu itec 6bo, ando alegre. Cheroba e@i, tengo Tega guai, ojos redon- roitro alegre y hermofo. dos. C h e r e p . g u d che r o Ao hcS31, ropa mu): linda. pzQ reni:, tenso 10s ojos AraesSi, dia alesre. Amg cerrndos con legahas. Ah2 e~3i,aIeQrarle,Fulir:epara quc parezca hermoio. 'Fe$1 nd,.il>cti!apiirey rehCt te q h a r l , 10s que andan en LLtka de In akgria etcrna:. Tec;a'i,lagrimas.C 5ere Y,go 1loro.Tey:a Y p 6 r b &amoGn~obi ~ $ 3 con, I)#

'

.

-

Zzza -

la-

T E S O R O D E LA lagrimas lo refuciti. Che-res5 j; pop6 ,falraronfeme las lagrimas. Hegay'Pm2,ng abati, ha perdido el guf .to el-maiztierno. TeSLi'bSl,ojos baxos. T e q i ;by;, oios rnodeftos. Cherresa clbyi ani& mirar con modeitia.. TeSh YbYtclo blanc0 de tu 10s oios. Ah"ege$aibity Eere,boluer 10s ojos en blk. ,co 1.A fioe'mS. e 5 at y d r 6 . Tepi'b6, ojos que llorfi muc ho C her e c &b 6,11 or 0 mucho.Aporo :pYbo gab tec6bo,ando. 1lorando.Tea sa ilxMrn& llorando mucho.Chcrecp 'ib6r3mG aba h? vchupk , a pur0 iloras; l o ilcanfi. T e p ? $ai', ojos llorod fos .AmZ'mbo pYpY,tray= go 10s ojos l l o r o f o s c H q i heqa'i Ygiira , por mdchas partes haze ~ C J Ula A canoa. -Hqahesai ",?. 1 m - hha2,fdefe el barril por muchas partes, v u Tepi0cari,correr Iagrimas..Che;e$;rY cYrYei,lloro fin kntir,o querer. Te5aY Yr i'c Bba,lagr irnales ?

h*

tJ0

.

. I

td

.

-

TepYgaG, 1agaGas.Ayg. 5a;lga; bg, quitomz las.Ia-.

gafias.. Teqaygkb.ojos amari. -llos.CherqaY,jGychupb, no le mefir2 buenos ojos* Mega? yi%ab.ch&be, mirome de mala manera.Cheri o a i: eY guesa'i yfibai pi'p6 ombc3equ:.ii, con la viAa moitr6 el mal afe&o qakme tiene.. T e safnd;iba,ak gia.Ve Tef~~. Tefa YpiJagrimaI. Te!:Y,pop6 ,,Gltar 13% laprimas ". 'TeqQYquibo,de medio ojo.Gue$L?qui:.a, ahen%, &le del ojo,g&?Ie. Chere-$&Y qu65oi ychuph, suiiitIe. Tep'fii,arifco. O S m bo ~ a Y t 6bxci,han& hecho ariicas las bacas, Cunfirni" ga'iti, muchacho efquiuo. Cheresa r t k it;., ando defolliiiando con laiviita.. Te$$yS-,ojos abiertos; Chereg 6) &$tengo10s ojos ,abicrtos. CherepyB fay2 nderechagaubagui t w p m u c h de60 de v e r t e - c k re: ~

,

*tosoChereiL iiZr2 guit.e: C O ~ Q ando defoollinando con Is-viita.Chere(i ii"d% ychtip&,mirole ayrado.'e ? - n e n - a IV sa n e w ~it'racherehi on18 "c'S,mir6me ayradamEte. TesA St?, oios hundi-

des.

Teg iope?, ojos Iagaiio-

hS.

T e f i pardr?, ojos d e h i Ilinadores. C h-cre$iSpnr5r3 guitec6bo,ando defollinmdo. Tepp&,aIumbrar.Ahe;ppk,alumbrole. A he $ape ychupi,darelo a ver,alumbrale. Chereppe epi,aliibrame.Rep pepi%a,aIumbrado. TGpZ orereppe, Dios nos alumbrn. Mbae poroetap6,cofa da luz. aybi, a l a viita.' T e s i p e aybi amo?, ponlo a Ia viita. ChereSBpe aibi -erne?, ponlo a la niano d6de YO lo vea, Te$apia, COLante '10s ojos. Chere sapia apia,p onerCemean.te 10s ojos telarafias. Chereppia Yme e ~, ino me efiorues a la viAa. , Z Z Z Z ~ Te-

Tafa yg&, ojss cobra:. TefapYL, abrir 10s ojos, dos. prefieza. AheppYa,cogilo T q 6 pir& cjos fecos 5. derrepente. V ,PTia,derreno lloran. pente,r,um. I T e t h pYtkpe,enpublico. T e $6 pya u p h , imbe del T e t a pYt+ a i a p hagoojo. TeppYcSng, cuenca del lo en publico. Te$api'ter?,oj<zs aegros. ojo. M9r9 pic6 a&c&p'icH TeppYtb, enrnedio del, nsrnbi porari qui tiene efte,que anda encapotado? ojo. TeEap'itepegfiara ay-+ i,rc$6pYcgng , faltilio del p6 , ego es cofa de cuidario. YbYepp'ichg ,Aaltiba- do, Cheres-qYtCpe arec.6, xos de tierra. Aye e$"$tengo cuidado dZ1. C here&. cQngSmT, arquear las ce5 ap'ite r iim e ar ec 6 ,ide rn Tecpp6, ojos faltados., jas .TegapYc^anaGfobrecejo. l;ii i t Z Tegap'ig6, viAa ChereSap6 sap6 he$e, v5larga. NachereSapYpfpo feme 10s ojos tras 2l.Chetenso viita.Cherep pY~6, resap6 hechka, eitoy embelefado en vcrlo. veo muy k e n , T e f S pymi, cerfar- 10s TeSapoHtZ ,corta viAa;. cjos. A p pymi,go cierro ChereppoBt%,tengo cor10s ojos. A$apy"mP ychut a viit,z.C;hemboep po;& pli,hizcle del ojo.HeppYQyra$i,, el Sol me quita la viAa.Tep poat3 habey, mychibe hizome del ojo. l.Ofap?mi, emi s fer i 0. Xqapi'pir&, ojos abierTee$ po7,efcudriijar cii tcs. , C h e r e ~ ~ p ' i ~ i r i , t e n g olaviita. . Chercsi poZpo6. 10s ojos abiertos. Ahesh hecci-rehe guitec6bo, ando pypiti., abrirle €os ojos. inquiriendo fu vida. Na-. A y e q 6 p?pir&3m"d, aora cheresi PO?! ami mbaeri, abro 10s ojos. NdereSapY- na acoilumbro a efcudri-. pirit 5 ah?, ola abre 10s 0- f i ~ h CsO ~ ~ STups . ~ W ~ A po.?po~ai fAnderenibiap6 joo.. re:

.

U

.

3-73: keht , Dios efcudriiia bien Duefiras accioties. TeS i po2 &a aGnd6 abirec6 reh6; tu eres ekudriiiador de viaas agdcas. CarG af a i reh6 &ere fa poo"guitec6bo, tengs apetito de gula. C here5a po? PO; guitecbbs. p i ~"eepli hagu"a2 rehi, tsngo apetito dz venganp. Tef BpopY, lagrimales. C hereppopibo ama2,mirar at trauks. Te$hpOpYgiIS 9 pORfXferayas por las Genes. Aieec$popYg&!t' me alcoholo d s i AmboegapopYgd5,alaholarle. TeSa puci, ojos rifue6os.Gue5b puc4 omat che ri ,mirome con ojos rifx-

C h e r e ~ i ~ h 1 : ceAov i , fli-, y niudabo%en10s ojas.. Te$&$i&i"a' lo m i h o que T e 2 &eIG. Te$Lqtlapb , ojos chato s .G her e 5 aqua p i:,tue r t o bciego, Chembo e2aquap h d t r e h e cheaca t h 116Ira. ciegams laaficion que te tengo. T e 2 aqfr a pi', caenca .Te1 gaqua,pYpucu, ojos fumidos T-epqiia pyt9,ojos turbios, obkuros. Hegaqua. pyt? yEZngaip5bae tec6 m3rZngatii porZng6ba he:. chaey mZrnS, eft&el pecrt-dor ciego para no ver la herrnafiira de la virtud. TeSaquapj.'tGmbY Qefvane i mi i t s.C her e p q ua-: hOS. pyttImbY, eifoy defvaneci_TeppucG viita larga. do, y tengo ojeras, y car: Cher@ puc6 he$&,miro dertaks. . ucho por 21. Nacheresi T e p qnaragli',ojos c a h pucfi"lheqd ,no cuido del. dos.Cherecl6q~~raFi'p~p AmboeSA pucizhegi,hago ama2, m i r 6 1e e noj ado. Gue caudal del. p q u a r a $ ' a i a i p$pt lefii T e ~ a q u cuenca S ~ del ohriitrr ii. ys omaE angaip& C here2 6quiiiira r i b;e rebene , m i r d ilefu' ayc6,citoy n1uy A.tco. Chrifio nuefiro Seiior a Tegaquaboi flaqueza. 10s pecadores conira, 'FS a

.

co

.

.

.

si

L

a

T q L quara'l,malos ojos enojados. TqA c$taram%dai'i

o-

jcs fucios.

quar8r3, ojos recios ,fixos :Ckerec;4 quar5t$ hecL, mirele fixamente. Te 5 ;IquarYpi ,empapa dos y bur-ios de llorar. AZJtrmboeg8 quzrYpi p i hFeg&abo eAoy empapado de lagrimas. Te+quYtY, refregar 10s oj os. Che re s 6 qutt'f,me refriego &si. T e $ h quat& desfigura; do. C heresh quati, efioy de sfigurado. TesL ra7,niheta del ojo. Tee3 rai,oluido. Chere-, $ami; yo me oluido.h.gu. ChereSard chemboe hagiiera qui ,oluidkme de lo qm ap;end. Ai%;nboe$ara2, p me oluido. ta. tam. mba. AhZrnbo eprai autai, finjo que me csluido.AZm bo r ~ z r acath,rotalmente t me 0luidi.C heieegui iep6 chereprai de mi mifirno mc ofuido. Chereprai fqy ohida d i ZQ Te p r e c 6)cuidado,con-

-

)

.

fideracion , traer'la vf@ por alguna cofk,examinar, confiderar.Ayep erec5 , Ayetarec6. 1. AFarec6, cuido,confidero,&c. .Yee'ya recbbae", conkierado, kega reco yrnbak,inconfiderado.Aye2a rec6 c h e b gaipi pasuerari, examino mis pecados.Aga rec6TGp?l remimborar4 reh6,med i m la Pafsion de nuefiro Seiror I efuChriRc.A yesa rec6 hob6 r e h i , acuerdomede fus faiciones. Ndi v e p erecohabPbi cui% re-. hi:aq&!x; ser?cZrFask he$6 oSmGmbotibo, no es bueno penfir en mugeres, porqtte facilmente caufan aficion. E y e p rec6 ?me:' yguiibo, comelo fin repa; rar en sllo.Ayec;rt rec6 rec6 ret?& t?r&dto)r diRrai do. Mbae yes" recopYra, COKI conGderada.Mbaz ye Fa recop'i Ye7,cora inconfiderada, Yeta ereco card15 pc,confideradamente. ' Teptf-, ojos tarcos, ChcregatP, tengo 10s ojos F'ircos .C here fat? 6?rnbia hY gui, efioy defmayndo, 'Che-

'

TtF'g. arar en afador 0 ' chacarey rBmP ayZoguit&2 brafa. Chere@', me afan. pa, hize que no lo vi. Ai$ mboynte? hechacarey r9h.gu. Ahe$,yo aCo.bo.ca. rnc idem. Cherechxpbaec&ra.Ahetitatapyl tir^arnS, a h r fobre brafas. A!le$Y t i , foy de fiero dipelto. tat6 w6lllct;ni~, afar a1 ref- Ahechagucii , hago qus le col~\o.Ndahe$i5i,no fe vean,yumueitrolo yo. Aihe.chagap,rnirar airado. Ahe ha ahdo. cha caracatir , ver atentaT e $ G , hiluan. h. TU. Ahi;c$V&;,yohlluano. Che mat:. A!iechag et6 e& re c;;So&hiluatianrne. AmZ ver de hito en hito. Ah+* c h i lebi^lcK.l,Ahecha iioy e$yb&higob hihanar. .e ri, e, mirar ~ecb8.g.ver,con~derar; re yre.1.noryrc: rnuchas vezrs. Ahechq$, C herechiis, me ven. h.g. A h ec1.d 7 , yo v e0.ca.c 6 r 3. difsirnular- N h ecfiasi $6 TGpS ii3nde rec&e,r,o d G c a h . Hechacari r9rnSoh hai. 1. Hxhacir%m5o6 iimutarhDios c i j nofotrosi h n i como quien lo vi0 lo M3 ahechagi amg pichh! digo. HechacApe ,viGble- pwes auia y o de difsimular con kll M%iiderech6y am: nieme. C herechi e7 h i p , fin que m-, vieflen. Chere- box6 e r e r e d ! conao ,te has chag eymecherei quie, en- desfiglxrado , o mudado! t r 2 fin fer viAo. Hcchagey Guechzgaibi eYr3rnS oh'$hipe,fin Ej le vieKen. Gue- moyr;, porque no le viGtaron tan prefto fie enoj6. chaqey rnbipe okbP boluio cfin fer viiIo.Hzcha+r& H=chacagkra ai%, a la aam%pichis y rn"obcG ni, ii ptrencia. Hechaca $era no lo he vifio , como lo he li"d oguerec6, no t i m e mas de: nezir.AhechacatG,con- que aparcncia.HechaguerP iiderolo.Tahcchi hechaca a G a'h.), efie no time mas zu,qulcrolo c6fidsrar ,Po- que It apnrencia. Hcchaca rohecha hechu p e r t . n'g y mir3ngath en copfidgrado,'iniP la aparisia folo es bueno. 11

g b

h

~h

RI

-

Ehee

.zhec&1t'8r%+ ola miwe 1. cherercr6 oicneme por Ts ~chdter8.1C . h d ~ 8 , i d E . patiente ~ ~ d a d e het~, ~ V x c h a t F G, ola rnirad, rape g8a te6 ,es dc mi ca-

atended. Nda hechacLh;i apYreYm9 abA nde nZng5fa, no he vifio jamas hornbre como tu. Mborecha~cBba,vc'tana,mirzi50r.Posechaci catiipliry, COG que tiene bucna viAa , aparen.cia.-Mborechac&pochY,de mala aparencia. A$e recha ca ha ebocoy ah$, en prefincia folo es para algo e g fe Cherechh ~catnGiiste . y~he,quandome vet%hago algo. Tech+&. c. d. Techag, ver..y Ah, defeo ,defiar 10 , aufefite. Oro 6chagaG POrlr4, tengo mucho dereo de verte.Nda hechagabbi, no defeo ver!o. Oro YO echagaa y ad invicem nos defeanms ver.pa.pira. rei,verdadero, mifin& Che 9n% tek, mi verJadero pariente. TSp%tei,eI verdadero Diose Nr. c5e Sn3 te6 ru,uay , no es mi verdadero pariente. Ti$$ rec6 e& el verdadem Cer de Dio.s, Qanz te& r k G

.

.

DYTOA0

,

fa. ChcretSmegGa t c t , es de mi m i h o pueblo Nda t e ef ayu ay8 rnli ,no e f b y agui por mi gwfi~enver' dad. AyQt e i yo m i h o venso. ~ c i q j uteetxtb, ah"!cberer&;mo vetfijoyo, traenme. Efie es difiinats de Te,error,al qual ahadida &haze Tee, como eite. Ted, idem quod Te ,error,num. 8 . , TegCII parte peligrofi. V.Hegh%. f re?,fea aGi, dexa que:' Pleyne T6p%oipo t ArzrnG, fea afsi queriendo Dios. Tc%e rohh %ng& ,vayafe enhora hem. TeFne toh6 mburii,vayafe en hora mala. TeFtairnp6,dexaque yo lo hari. TcF tachererecb , a i , &ad i$ me trate mal. T&guetflTr&ot& toPap6, &Mad que h a p fu volunrad. TePtoqGe,dexad que dufzrma.

~

Te~,jrjuft~~ente,iinca~1.

fa,vicioiarnente, con mentira,- -TeroySbo.1, Te?$ Aaaaa,

~pi-

.ovibo, fin*caUfa+QriBi v dad 10 ABpS'ni&h%- &I .golo .viridirnmte. A m"ona!,eG:t-e'; a & , M e d e n nietltedl la ~orrfdsiibn.EJdetefkn% . .%e? reT3 "fi nchchtf p6ri angAph rehk - JAyGteQ t eidm ,-mentiPAs'ii dizks tj -:pre-utnq nverte. rAfi"en;loo no times pecado. Te'laip6 mbeir tey re?, lkmpre me guiyiiboamgpat, effo fue- confi.effo.ArG teg teGfietn, ra fi y o dixera rnentirh. .. pretfaigo.CherecG teP- guitec6bd,,, 7 Ti$repddo.-v la partinda chtrec6 p6ri ,no alc5- cuh, Ymi:,prohibiriua, diso lo que buico, o ando.de. ze,guardefe, mire que, no valde.Te?ngatui, fin caufa . plenfe.TeAef'i'm6 aV,che alguna.Te?ngatu< cheaci, aiuc6ne ,guardefe fulano, fin caufa alguna me riiio. atarb.. T e g te? 3 Trl',en ya. T d y lapobo, lje h e :guar de fe dife pr iefa .V. E .dezi r ,n. z e". TeyteTYmt 4 Tcscon Cat6,Gn razon. o hagG9rn9 no Te3ngatG chemGmbeh,Gn pienre que le he de embiar. e acufo, Tef'rgatG Te? te? ;mi chererahi. 1. &.ai,fin razon me Te? te?Ymi: chzrerahibo, maltrato. no pienfe Ileuarrne.Te?teiZ 5 Te?, con Ne , de futurp . h i t nde herachini,no @iFrohibe, Eereyipo tezie, fe 61 que tu Ishas delle, no lo hagas. Ereh6ite?le, uar. TehteP'irni ym%ngS note vayas. Equa t e h e , nd&e,no pienits que te lo idem. Lirh de vdde,o ha- . he de dare-. . raflo de valde. LO m i h o re?rtk,mucho. c.d.Tez es conGcrundio.Te"ioh6y Ett,fuperlatiuotTe? et6 bo. no fc vaya. Ndereyi- arfi , mucho traygo. T e j poi5e te%il lo dexes & . et6 ahaPhii ,amole m u c b hazer .Tef et i: @ASbo,en ninguna ana : I

,

'

~

.

heroquier9rn$ ahbne, ire luego que lo entre. Chegueroy qtlferZrnS oh&,lue go que lo entri i'e fue. I'eyii , lasarto de rierra) lagar t i ja. Teyh rtmbere',pequek. Teyh guack tark , camaleoe,,y el lagarto de tierra azu1)yeliperde gra-nde. Teyb yig& pirk. 1. I;trai g d ,lagartillo liftado de a* zul. Tcy6 obi',lagartija azul. Tgdipa rar.4 , lagartija. muy chica. T e j & hayybkbat, lagrtrtijrt grande. . ~pyt% p , hgarto berme jo.

cia, en el ~ ~ D G yP chneor; , parece pcfcado. Teyzqh;b. rancher ia. C he reyupi, mi puelto, o rancho.h.gu. Teyupi fib&,, lurar donde av muchas p&itos que haifido dormidas,Nda te y Qpa tYbi,no. ay lugar ,o rancho. Pehecki teyupii l.PefiecateyB-, piijbdicad raccho: Ayhpab&g,falgodel rancho.CoYbY gui a@ oyupab6r?mS, endexando el hombre eRaa Vi&.

. TembC , labio de abaxo.' Gherembi,mi 1abio.h.ga. Hembebog labios hendidos. Hkmbeguasii,labios grandes,o gruefos.Hembe Teyu qtlatia,pintado. p e s , el ruido que haze el O come.HernIcyatji,lagartija del m6-- W ~ J quando beriguii rachijfiempre me te. 'Feyu ndapi r i ruquai f c oreheguacath, 10s lazar taae en la b o x . TGp2 cherembe r i p h a , GCpre trat Q s del mQETe DO fOn pdcado,fiao carne. Haub&ye to de Dios. Hembe > ep'i bui"er6 ,labios caidos ,cucoach pYpC adiu hibybi p~eter?arnZ t ,y por effo mo De ne$ro. Guemb6 ;Io es licito cornerlo en omy"myi.angab oiiernbotbo,reza entre diites.Hem Viernes. OyYrhG &e gue uere':i,mZro" t?n. bk0pirjiti,labio re!ipebrajaCo. Ternbeth, barbote. gue r e h i a b i p i r i birSm!, ,Ternbeta ~ G J ,el agujcro pcro cocido en la aparen: ~

O

O

A

Cti.

ekqtle chifla,v &iff ar.Aee embt p h , horde& Ios labios. Aiieembe quS,hazer agujeros para el barb0te.C herembhpir uci &. t"e'rl$,efiog a d i m e . Chere iribi'*gwlir?%teaii'E, 1.che . rembipe oi4Pme;lngkbae 5%aii'G.l.0uribae cherem btpe tio^kiie'Z,dez fe le viene a-laboc Ternbey,, canto , arilla, margen decampo , de rop ? d e rio,y de rn5te. h.gu; AsrembeY, orillh de ropa. iembeji, orilla de r i a iiae . rernbcY,de plato. Hembe?, pet? cofa defporcillada. Hembdpemb'i, cairel ,Q cerca por errio ,o campo. Ahernbe Yb6, derpporaillar. Par6 rcmbeY,h marina. Ternbet&.V .Ternbe. rcmzt-i,participio.V ."em?. Tern@,qobra refiduo. Tem!?it.i rena5Yt-h , fQ3 s de comida.h.gu .CheYembYri , dize el padre de 0

~

b6,dexa also G quiera. Na moembi'qti'i retei y anae'zn: &todo lo.di. Tembia, 10 que cozi. 7r.I PP.r,num. I. Tevzb1k.r ..d~p A, coger ; y el participio Tern?, lo i j cogi cacando, o pefcando, V ia pcicion qiie le CUPQ, y lo q t o g i en ~ gucrra. Chere mbii, rni part e , &cw11. su. Na chembiiiri ,no cogi ,o no 1ke cup0 nada .c hemoembiZPcr6,Pedro me dio parte. Opacatu rembii rY bet6 nd6, todas cienen dares y tomares contigo. A-Xing rernbid apgaipabiyara,, el pecador es prrfa del. demon I 0, A n g a i p bi yara oia"!mZ embib .retit aii3nga up6 hzzeie preia del deniomo cl pecador.AhZcg,% opacatii remlsi9 ~i'bereangaiiph poropoti rchk TC-

.

qui,

FTE$ORO q&a,todos, 10s. demonios I . fe budan con el deshonefto. AGm~ernbiaruc.4,dexime vencer ,Pe,%mG embi&rwciah%qipupk.7 , OS~ dexeis v k e r del demonjob 'TernbiWd.b. 10 que, fe ama, paarticipiQ.deAhGhh, V. HaYbG ftembta'i'hd,b. c,.d. Ternb2,y 5$L;tYhb,apar.. Cherembiaai hii mi efclaeo. h. gu.TembiaYh4 b5mG ayc& foy efclauo.Na tembiaPhu ba ryguai c h i , no.foy. eifclauq. Tem&YPilh.Ct b5mG herec-opyndi , ere-stenido por efclapo. TembiailhG b6,efcla.10 c6prado. MbiG hG, e'fc'iauo 1 t e mb i a 3d, MbiaYM r Bmg.,tec6, causiuerio.. Zewbirtpd,obras .V .A$*

.

'

0

0

4

'

..

nurn.4.-

'I'embieyeco',1oque.k tie-

nex,V.Rec.6.

amzngar ii,,comemos en vn plats. CherembiYrh' agut guembiu qpcnohE, ficb la comida de mi plato para

fi. 0 5 s embili'rbp$E or&

carir comernos en vn plato. Che rehebh cherembi i'ru pYp6 ocariibae , el que ~cQmeconmigs en vn pkto. Chehem8 embiYrG,el4

merob

Tembiwcb,muger.Es particigio deArec6,yo tenga. C herenibirec6,mi muger. h.SM.Cherembire~~.pota.. rep Pai orno"d!nd&,cafcime(dize el varon)por filer $a el Padre. T i m t ~ i r a d $uYpYy. 1, rilquc ,cuiiadas, dize el varon. Tembirec6 membY, entenado o eptenada,dize el v-arona 10s hi,jos de fu muger. V. Rec6, nirrn.2.

rEmbi~,cbmida.V.Q,co mer,num, I.. ' TZrni);es participio pafGuo de preknte , la qual particula j h a a lo fix0 del verbo,es lo mifmo que 11lud quod facio,&c.Gfierembiapb loque yo hizgQz De Ayap6, hazer. Haze Tembi todas las vezes 4 en-

378

aM, n0.G entdeade cite.

Tern%&, c h i l i e s ,mentiC herein%, foy chifM oIb litgLJ C he tem Se rn ge guitec6Soa, ando en chifriles. Na cheremse be^lh&pe rG$% ha6 no lo-dig0 ya, por vis de chifme. Mae mbaG ayp 6, ego esnmenti?,n ras.

.

OA

ua2chiGne.Atec6mo,:a p i 3

fembrar .chifmes. Am% m"o, hagole que mienta. Cfiem% mSZ , el me hizo andar en chifmes. Nil cberernGe c i r i G., ob,no foy chifines. H$x?o pah? gu?mZZpm S rerhbp h9ncih noti,rnirad qua1vie ne ya fulaao con fus chifmes.~ . Pen,recio,defed, o,csaflancia. Ten,ae tcc b m9rZnp;att rehb. 1. pY-pC: eitoyconftante e n la .virtud.. Iuntale eita partiqualquier>)ierbo, 6 che p6pe tengolo afido fuerrernente c6 las manos.Ten a i d cheremim botiipe, eitoy,con!&

p i , eftoy confiante en la -

.

pli. 1.Cheremi mombeuYpy rd-k, eRar f i en~ fu ~primera fentencia. h n t d e cij Hae.eri.hef. Ten ha&y y l pdbo , conitantemente IS hago.Ten er6 haYhGpz,cOfianteinente 10 m a s . Ten hti hengin;, confiantemit e h tiene , condkacia lo tiene. Ten hae yyCruribo, pedilo con eficxia. Amg ten,afixar.ArnG ten cherec6 cat6 hen&%, efroy fix0 en mi buen puopofito. Ten -a.it,aniy recio cmftante, . Te;n a i ht'iy %Yr,$, eKa ~ U Y recio el pab..TenajerecA, ten muy recio. Na ten rfiglial.axecd,no tengo recio.' o n * . Na ,ten ruguar .ay erurt he.@,no .lo pedi con eficacia. Ten hat ams guiii2mZ;mbe gilabo, tengo propofito de , confeffarme, T a bae am% guihdbo W p z defeo mu: Tcho ir a1 ciclo, T&zgz@,cadera.El la: do del anca. C here niingup2,rnis caderas.h.gu. Ten2nSupY czng ,el hueiTb de la cadera. TemW.c,d, Ckrusldi 0 - de

ve1,Gu'ipi arecci ,tengolo: debaxo el brqo.h.gu.Xenl da p'igrtY czt!, fo baquina. Cherenda pYgui"r.jano7,tigolo debaxo el braqo,. . TelzdYl faliun. .CherendY guaSG3ffemones.h.gu.Ten dY tendY,bahs. CherendY rend?, tengo bafcas. ChemG 2nd: endY jme c.auEbaf- cas. -CherendYtG, efcupir.. Ai"?nYbh equ3, arrancar flemas. AiieEndY bgcgng, tragar faliua.Ahe'EndY boc%g y-yuheka apetecer: con anfia cofa de comer: 2ndPN. 1.2nnYbT. l.Any"-. bV,,efcupir. C herendYchera ri :yc6 a?, efiaj\en ayunas. TendYpYtg. I.-TendY guap,Aemas. AiieEndY bo c6 tec.hazefeme la boca ap a 9defeo comer., HendY a$,babdo. ChereadY zy?, foy babof0.M bot oSendY. bh chereht , ernpotqofi6me la yiuora. Mbol rend;, rapichdra angaipiba r e d , corn0 pon5oha de viuora es In del gemdo. Mboj ren di' rackue n5ngh2angaip6 ra@, lafifma, la ponjoiia del p:cado comQlade I+. I

I

I

~

)

*

vhora. ' Mbd. guendTcsh6 pYpi.asixeti oynca nabebi : eguaiiaMab&angaipi afi:ang~.oyu.ci;.afsicomo Ia viuctra,matael cuerpo, afii el^pecado-.rna'tael alma... GuendK rn3igYr9rnZ apxehtaSeruguY ombo ai p b mboi: nanTng6ra angai ph omgmboch'i tec6 m3r3ngatG,la viuora~ccxrompe lalingre con-fuponpiia, y at3 el'pecado corrompe la virtud.Mboi rendYragL che aSe nc ' o na, abi3ram8i7ipoa . n 1 h2ngjt: egui tiaheacmnca, angaipb ohur%inG ombo por o grs r 3nG nipo h3ng$ ab& .en apoderandofe la. pon$oha del toras6 no tiene remedio, aGi en.apode-7 randofe, elpecado endureciendo el coraton no tiene remedio.V.Mhoi. TendY, refjdandeciente.. V-Hend'i.. Ttndiba',barbaj mCtum. . fi.pu.,, I

1-

0

f

rIA

I

1

0

I

,

'OIP

I

~

T'en&baa',b. barba

,-fQS

pdos. Cherendybaa mh barbas. k; .gw. -TendYbah an$, b a r b e@efa. .Tendr-

bbi bu+,barba largaJ'en dz:

J

"i%ba& rocpY,tlit Vatarbit.

Terndybaa byt% bermeja. T e n d h i p?ndZba ,nanaja. Abati rend'ibai ,pelo del maiz Tendybahbatq canas. HendYba6 ymbae, desbarbado. A iieZnndYbah ap9,haz erfe la barba.C herendYbai ap: ep'k hairne !a bnrba. T e n d h i ap? hi-ra;barhero. Aparo end;-bat6 pg.guitesbbo , ando bar beando. 'T"endotd'ra, uaG Tenwnde giiara,el de antero, y el -hermano miyor. 'CherendotAr3 , el que va delantc de mi, y mi hermano mayor. Ttndot&S!ng y por delante. TendotirhmG avc6,voy delante. iiSnde r2ndot4r3m8 oys6 1..X, h.y* oyeeco aruca hiba pYp6 handgbe, dilante de-nofotros v'acleTuChr&o nueftro Seiior con fu exemplo para que le imkemus. T&b5aga', C O ~ O e$ui.. , na. C herenyb^nng&,miCOdo.h.gu. Teny"bingacur6, codera. Ac211ga6 enybin$i,bonete d.e picos.Y&enp bin& codo, punta, efqui-"

.

,

I

I

4

-na de txpia,o d'e tk'ri3.G' rh enWngiibae,paIo tuerto. AiiZt;31ii?rnl"&ereny"bSngi pYp6 dile de codo, ,CherenYMngi aroquxro'qua he&, dile d e m d a p s . .AmSenTb%q-$,"hazer algo con codus. cv en1 Teraypia.l.Tinypia. c.& 'TenYpY.y.8,torcido; rodi11a, hudo de:c&k.'Ghe r e ny -pE, micvrodilla. h.gu. Tarqi3arenvpia , iiudo $&e~ a iias.AG n T p 8 ap'i,hinr;w%e derdaillas. An2 nyp% ~~'i.,~~oaillarfe.Amsii^e ny -.pi% ey"3, hazerle armditlrrr. Oh?ny"pY%e?! Iefu X.ii.y. C u r u p pPpi, arrodillofe IefuChriito nueitraSeiior con ,laC ruz .T-.ii?$'? TeriGndi, (itla tit e, antes *primemen lugar. Chere&nd& cqQa,.vCantes ,primero que yo, .ddrrtlte de mi. Arereren%di antes delDomi.irzo,+ovifpera de fiefin. &ret6 rengndi yYdn?, fueflela vifpera de fief*ta.AI&penWhd6,voy de'lame de voCotros. ChchS.rEnondi: eqQa vk delantc -antes que yo vaya. C h e Bbbbbz yyaUAl

? I N

'

.

,

iembiap6 :y y x g ~ ,pr ~ oeui

-

-neme a hzzer1-o fin que ni

-tar. Ampipi te8 me"engira,pecado mortal. Gherttg be8 ah?, el me hizd rnataritr. Ah& quai,yo:le ofreci a Ia muerte. .ChereSquaI ,.me Mando matar., me a la mumte. ah: , efie es vn efpaciofo, amortecido. TeZ ngueri r a d ebocoi, :ha efcapado de la,muerte.TeSrobaquc? hec"dni;l.BYr?te8 ypocohii boi nderehe guiyabo. vel, Hay!mbetei ndereg ha&.I. Cog teg agui ndereco guiyabo deGbucinr a1 enferino.. Tega'. r . ilefmayo. c. i3. Teg muerte. y. '& , caer. Cheregii , efioy defmayado.h.gu. Nachereg aribei, ya no padaco dafmayos. AguY yeramboj cheresi, derrepente me de'i'mayo, C here% cherirb5mti,sitoy n jtne defmyado.Chemoeoa hizo defmavar Ahems e%, defmaprfe. 1.Cheiiernz e 3 idem, A m B e 3 y m&d%a,hazer que re defm&yede efpanto.Che mon di'i chemo&ibo ,hizomp: defmayar de e@anto.

.

0.I

Tepacd.c .d.Te,puts 2s

c6,.pronodxe ef€o.cierto,yo c i e r t o , k C hetepac 6 amboe rai: yo lo enfe.fiaua.Chetepaa6 ymgmbesgualm,cierto-que YO lo diI

$e.

Y"ep&pues!Nderehoyze-p$ pues n o t e vas ? Che ~e $6 nba hayctne,pucs yo.110

.he de ir:Ehedha te&mira -pues. Are& tc pichei pues tengolo yo ? Ererecote pe .nde!pues tiencslo tu! TepychbY ,.arbdl-con3 . , t i ~ ~ n , I o s r c a l a b ~1.~Taos. .peychabY.l. TYpiytihii. ' Tepeychigua :ti, malua s i repeg%, arremetida. V, -HepeZi. TejY paga ,vengangd AhepY,venguele,bolui por -?I. AveepY,venguerne. Che repY Perir, .Pedro me vengb ,o efcap6, o:libr 6 .C herepli,-mi paga, -10 que dl^yo Spor mi. Chetrl8ni2r%haban gueragui-cherepY, llbrome de la afrenta que me auian de haaer.1 .x.fi. y .guguY pY -pb iiandere@,Chr.ifto n.S. nos redimi6,rercat6,libr6 con fu fangre. Poroaoteha .Pe I

p~ I .X.il.y..~andarep~,con gran ventaja de precicrnos-. rekat6 Chriito nueitro S.* ‘IepYguafh pi’pE-XnderA: I bfu X.refcaxonos C hriito con grarx-precio.Htt$c,atii : h”a”de3ig%.,. vale. rnucho.. nueitra aliraa.NdahepYl,no tiene precio;y no-fe ha pagado. Ndahepyfa guY yes;‘ no vale mucho.A’hepYen8;. pufele precio.. Ndahepi” e n 3 ndibi; no M e ha puef eepY en8,ama liiine, pukme precio.HepY myrz tiene poco precio. Amboe gii‘guaF 6; hago que tenga-gran precio. HepS’ ndatubich6’.ep pYp6 rGgG$i cheopogua; noes pequeiio el pttcica quedi*popvoi“otros. CSguT rnboepYhii.1. . Ciigu? reFYJeEng4pe t a Eierna. .Mbuyapi: mbo epPr I

7

+



+

I

h4pe dbnde fe vende panoHep’i herZrgmdpai: j noes burla el precio que tiene.

I-IepY her: her%’,alpovale, Nd? hepi’, brauo precio tiene. rep?%, PUCS; Q que. c.d, ; Te.Pe.hg,de plural, Che tepiYarahiine ? pues he de.

T E S O R O D E L. a p i t d o s . Cog repY$ljlinde de ckacara. Pi'$$rwbY, articulos arrejos de Iss pies. f.los dedos. Mbog"a', de las rnanos,Mbo@ pip& aygap6,contar DOP las itm ., u nr nos.Cherep$x,dize 1a.h dia a la diutGon itxer partes vercndarum ,pafleriorcs & mter&ores.Cherapib $,dize el varon, la diuifi6 refiitic~iiorum v a IAScuerBas eorum.P?$$! iioba7,los interfikios de 10s dedos. i i E m b i rep?$, pl tiene por Ixledio d nes,hinc, qarkh5g, diaidir, quebrar.+V.&xrrda. Ao quatia epY$3 , cortado de lieng.o,labores afii,&c.Yb'i' N repyta, linderos, soafines de tierras,. Tepind'i', limpiar eE arafer0 alniiio,AhepindY. ahe bi boi,idem, ,. .TepW,pedo. C n$ ? yo pea. WepWd,gu, Apino,rdenl, YpYrGpi tecat u ,bufon T q M ,hcefti 11oC h e r,eps' rb,mi ceffiIlo.h.gu, ZtpYt3,Ixi:io.Cher e pytna', mi fiefo,h. gu, TegYt$ mb6)

agE

~

A,

0 01

almarranas. CherepYt8m-* b6 ,tengo a!morranas. T'epit;,hdh.mito de h s i - jas de palmas ,coin0 manga, para efprirnir matidioL. ca, Cherepiti @pi: aii%m$ erprimir con &e initrumento. Tcpoti excrement0 , y vniuerialmente todo Senero de fuciedad.Cherepoti, mi escremento.h.p. Tepotihiba.1, Tepot ItYba, letrina.Tepotia h3, gana de pr oue er Ee Cher e pot iahi't, tengo gana afsiTepsti.cu rubi cigarrutas, o excremento menudo. TepotirYrCi bacin. Apoii ,yo me proueo. Guipotiibo aha, voy a praueerme: Es irregular en las 3terce.m perfonas. Apoti, Euepoti, 0Suepoti. @wepoti ,excrcmemo-de minas. f. meta; 1e s,hier r,o ,& c V Q a r e

.

.

&w~,da.V.Te' Teqkbrd el que and2 en

buka de nlgo.V.Tes6,cer* Teqaend, c. d. T c . p ~ s s .

pi EFaporequen6, hazlo ya. Xayoquaf yebY emetcquennj,Suarre no t e lo m5 de a r a vez, Tere yap6 yebYemetequcn6, mira no Io bagas mas. -Co teqere&, t o h a ya. Erutequei6,trG lo ya- E&tcquen6,comeIs ya, EquB mburh tequen6rh , vete ya CQSI lsmaldicion. Te&,por ventura.VXe &.num.2. T&, nombre. V.Te. r. flum .7.

T e d . c.d.Te, error. y RaC: ,cierto ; err?, o por ycrra ciertamznte. Ghna t e n 2 , guan cpiero dezir, auiendole llamado por otro nombre.ChetiguYh6bo ra6,fuy por yerro. Nde t e h"e'n2h8mGra6 ,por yer-

r e 10 facafits.V.T 6'8. Ter5qG. ma. V Te. num.7. ' T w q i i n la !iaz de In. coC1.V .Recd,teiier, in fine. I m r Q , a d e lfonido, crugir , y ruido de lo que fe puiebrn. Bterereg ,quebrarfe hlziido ruydo.Oec

.

I

rereg sse'a,hue mucho ray

(do..;Cher3 terereg,crugk 10s dientes. Ambo terereg,'nr\zer ruydo aCsi.Ore-rere$ catti rnbuymp'6, e.i",a 'biencocido , o eoRado el .pan. a t e r e r e g abat 'a efii. 'bicn roi"Ha&oxl maia. Che .a6 -oterereg $ c r u s e :el ve%idonueuo. hestere- . Teg aguerecd chibe t w o palabras broncas c6migo. TerTrGp22,Wauta de a n a , Tc& 1.Tor;, c& tuert a, i¶ v v i a r a tFr8,palotucrto.iie2 rer$voz ronca,defientonnda. CheiieE t?rr"dre&, ioy d e fen tonado.. TerobY, lkgada. V. BY, acercarfemm. 2 . Tet%@.pueblo, ciwdad-.' Cheret%n%,mi pueblo. h. gU. Tet"mhetk 'i'bagapil reYrn%,ciudad eterna es la del cie1o.C here&mmbYpbra, 10s de mi pucblo. Che -rMm?guari, i d e m 2 he2 GrnGii%, hago rrii pueblo. .Cheret5 rney"miayc6 ,ando peregritio. Na iiande r e t% tapiar%m:i riiaiia? co .'ibY,no tenernos ciudrtd per mane ci en t e. Tet2naltipC. v. p r i m a , -.

ccccc

'CO-

*

I'ESORO correrponde 3 niuger pari6 ta. Cheret:Zmnbipb,dize e l varon a las mugeres de fu pueblo, y incluyendo algo de parentefco,y lo dizen a fus rni.4lnas hermanas. Lo mifmo es,Che ah%. retnrX.ra.c.d.Tet~,anuch0s.y R % + df.. que me ha de mmentar, dizen todos a Yuus parientcs lexanos y a 10s que fon de fu nacion. CheretZr%Perli,Yedro es mi deudo. Hetar%cchi?,yo fov Tu deuB0.N.z cheretar3 n' rug,uw ah?, tl no es mi deu do. Cheretarambeth, mis muchos deudos o Pa&nos. 'I I'?t?,recio fuerte. Aico t W , ~ f b yfuerte. Ayoqu% t"'t?,imr recio.Aii'Zrn5 r?zF,ei"Eoy recio. '2 ~ ~ cuerpo t k golpe 99 fuerfa de cofas lo principal de la cofa lo recio de 1,;t tempefiad,&c.Cheret&, mi cuerpohgu. T e t e boyA,me&no Gerpo. T e t i gun$,cucrpo grueffo. Tete i'bi,cuerpo derecho. He tcbae,cofa corporea.Hete n n A

ret +e, en mi cuerpo, y en mi prefeccia.' Cheretcpe arec6 mSae acY, tengc enfermedad en mi cuerpo. Chercrkpe hci , dixolo en mi prefencia. H e t i i'betei, cen c eii o del gado. A h?m bo et6 i'betei , hazerfe niuy delgado. HeteyucG poi, idem. Ybi ret6 golpe,, o fuersa de fruta. Ybarctt riir8mG auiendo golpe de frutz. Heti: hepugiiera n%rnGm5eu i .I, T e r k amSmbeii hepuguera,!I% no dixe las circunfiancias. Cherec6 acY y y i p iepi: chcm- box? cat G, bYr i tene he t krtr%rn$' fi a1 principio me laitima tanto el dolor, que feri quando venga la fuersa 1 GuetQrur9mg shems a!b?ne, viniendo la fuerp me aaiquilari. Ara cahy mSgiia araZngabY-hacY etene: bYt6tene,heti rhrsrng! fi las rehales del jdyzio eG pantan, que reri quando ea 110 fhcedal El reciproco,y el Germdo. bo. hazen enEetamente todos junto% juntamente. GuetCbo, enter a DIE t e .Ch e r e& 6 6Ue . V

V

A

ti-

L u’nt et&oliern%nbeii ,ha& atitl;. B .cp. Tetmbapina,copetei 10s niiios fe confieffin.cu-- TetobapY peapYra,cabello iia tTroet& opor0.- b% parstido. 1.1‘0ba~YemL.Y.1; quaa, hafia las maser& fin i b emb%A % m h etobap3 ben flechar. A6,hecijtet 9- h%,hazerfe e l q x t e . C *-ad h enrG chtbe , firuenie mi ropa! retobip? iepzp% gulaanq de todo.iiande 3ng3 noma-. efjpnrcirfe 10s cabellos del I181 tfroeth , en tiingunat que ccsrre.A%mbo etobamanera rnuere nnefira ab- pYkpepi, leuantark el cap ma. Nda hai$ tymetene,, bello a i L ”--enninguna manera ir&. Ai . ni t y r %tk ,n o , en ningunai T,. antr.. 1, manera,. TYr8\,es lo mif-mo. Chereco tetft6$M’h E r‘i,picadura krm,tom& . a d o inqtiieto,no teng; ai-. fe del toqne- de la coia que fiPt0,fov inconitante. Che: pica. Chembspe tLcurh,la r e d tet$rS ychup&, firuoz- fama me pica; Pira ombo le de todo.. titi pindspotiba , pica el ’ TatobdipC,carrillo. CheA gece en la carnada. ibii peA retobapk , mi carrillo. h. ti, fruta picadade guf-dnos, g ~ TetobapeB, . lobanillo carcomida. Abati pet{+ dcl rofiro8 Tetobape a$, maiz picado de gorgojo. Y fitcios 10s carrillos. Chere Xipir$ch”a$chem8 peti Fetobapeah suiyiiiie gilabo, ti,los aradores me pican, y tCgo las mexiflns iiicias de c a u h pruritos. V. Pet& Ilorar. Tetobapi guaqu, num.I . carrillos grandes. Aheto z Ti,defdennegatiuo, no. ‘bapet&, dark bofetadas. E r e caru pa ? has comido! Aye etoba pet6 peteg,darrefponde Ti , en ninguna I‘e a fi mifins bofetones. manera.V.Et i. Tetobapl”.c.d.Tob&, r%of- 3 Tg ,n a r k Chetg tro. y A$, a1 fin; incl!era. narizes.y.0. TY acY, m ~ i z C!icretobapY, mi rnollerj,.- cortada. Atur9,corta. T?

apz,

1

g~pYhi',confololtle eftando auergonpdo del mal del otro. GuFnEkC'rSrnS oh6, fueffe auerg65 ado del mal de otro.YtSr3ma ariGnd6, efiando auergonc;ado de fu mal , lo embi6. Ot$^arnG oh6 eftando :.uzrgonpdo de fu m.ljfe he.A-h-hernot7, auergogprk a fi mifmo. Aba ngm"ofbae,hombre 4 fe auergucnp. Ty eprns, derverguenp. T? eymbhba,i,lem. TY e?mbae,defuergon$ado.T? habeym!, deiirergonsadamente.Ndc

,

~

mifirno. A S ic&?,at ar fe la cabe+ Ab6 ecoGapTt?, atado, maniaco. AhScitS$ .atarie a61 lacabqa. A i pdapyty atar 10sdedos. Apot9,las manos. Ayp'ity,los pies. i%tS,atar dos efiremos .AiiotfchequY h i ba,atar 10s eitrcmos de 13 hamaca. Afiopatcatar to* .dos 10s eitremos. i; la ba)

ma-

b e

0

maca. Ahupat? a k I e In' Iaamaca ;z kl(al&mos dizen HopatE) Cherupa tvrept.; atanae la hamaca. ibira rop3aqCrn rehe ahor$ atar en \. n palo pcr 10s eilrern~s,: para 1leuar:en ombros. Ahap7 t? cheiizi pYp6 , conuencile con razotaes. 7, T-f puntrr. i-g'tt~ngiile,. proa de canoa. YtyYngOe, puma miiy aguda. Aytyi'= boi%. I.Arnat? obi, hazer muy aguda la punta. AytF mop2,quebrar la punta. - Tchnmo,vapor. V.Ta-'V

U

!

€ h u m .I. p

T?' a ua ,gunio,caldo. TY cab%qu:t,agua corriente,rio. TY gua56,creciente de rio. T'igua5b t?, viene alzo crecido el rio. TY vCi

L

,aiiadir c;ildo,o pno."Nd,z tpngai. 1.TYpPr$';ence&& tjli,no tiene p m o . N d a tY- orina.T'ip6,foItarG la oribe*r,idem*Mbae rYguatk, na. Che tYpctY 6Jiieltafecofa $urn&. HYcOcra ii8 me la 0rina.C e tl""e',idem, ha& folo iit caldo ccmi. TY rYn,i,~orind;obacinih, Gui'cikri r.ehebt ocefii c6 y bexiga.T.1"c"dmbLba.vel, fu caldo. GuYcCle ome^$,di .TYrw hiba., ..lax i 3 de 13 pmo. orina. 7;;c"t,l.TS 2,fale p n i o . ,I0 f f i ' , r e c i o , ~ e r ~ , ~ p r e t TY E n&g, tiene p m o la -Che yuru t Y , foy recio de naranjn,y d'a pma;Nda zy boca,callado.Ah?mbo yw 2%&r%, no d'a ,y no tiene IXYt'i,hagome callado. Aye sumo la naranjd. TSpi mC p r u mhoC guitzdi ,eficy r n 3 ,lo cocido ha mermi- fin hablar. :C he p d , foy do el caldo, Ndn t'iphbi,no mezquino. Ay cotY,no me ha m t r m a d o . ~ ~ p n c a t u ~ h aw e n e a ,Na.oycotY bae ru"mermadomucho. M~bapii gGdAl che, no me hago rehah6tY,rneno,ua el caldo.Arn cid. 'Ndo)icoti'ocutbae,no boohnpi IiotYi, hazer que eiZB recio l o que [e menez, menguc el caldo.. Ambo?.? Anibot?, cerrar I xtrancar. $,hazer qup_merme ni, Nambo&'bi, nole cerre,-o boi'pi haguerup5, hazer que aprete. . NimbotY pibi, no mer,me por la mitad. Ti'pa eAi atrancada,o apretado. ca?,eitB muy ~ C loO guiis- .NimbotYcLtu h&bi ,no eG do,o el rio m~uyreco,rnent i k e n atrancado ,.o apreb oundo. Mbae ri';waFG,ptado. MbotY piba, cerramohcofa.:i. M bae r?-htr?& dura,apreta&ra. A rnbotr mucbo ca1J.o jcDmO. nb,ahomnar,abrochar ro9 T'i,orinz.C het'i,rni oripa. Ambot'ipi mbd,defaoiz, y.0. T h hPi , sana de trancar. Ambt.'iog,idem, orinar. ChetY ah;!, t e n p y d e ~ ~ b r o c h a r P A a o m gana.TYS t'ii,angurria.Che r% , deC:brcchar. A>;atY, or t IQ tsr,tengo angurria. 'JYpi' aprcear. hhcbigYt'i,apre--

K

)

~

r

01

tab .

do. Q i e ytymbaguera, ,a: kat la tocn del ceito,o olla, qui Io enterrarm. Arloty para que quepa mas, o at& do.AyatX,aprerar. Che a che rapichira r e d , encutang t Y , cengo apretada la brir f d t a s agenas. Ahoty p o d poc9ng , fcinbrar rac a b q a . AguapY Y t ,rellanarfe kntandofe , fin que- lo. P a j e mbae Eyrnbira, hechizero,enterrador. Arerfe menear. 3 I TY, ola. AhavcbtY, ola iiioty mbeyu mbepii , rembrar efpefo. AiiotY p 3 , l s ya me voy. Aypohac tY,b mifmo. Ahobapyty, tapar mifmo digo oh. Ndebe la boca aprctando, Afaoba ' ha6 tY,ola a t i digo,Pe'?rn? pi: tyrnba bog, deitapar. hae t7,ola a vofotros digo. Iefu Chriftoii.y. mbae tyV.Phum.6. mbira r e m rehe ofiemu"n'a 2 I"i,admiracion, DizeIa el que oye algode quefe di,comparoGC hr iito nuef admira y-de quando e11 tro S. con elfembradon; qnando reprte,Ti',que afii I-7 5%. b. eRar ,lugar de las cofas ,no perfeucrar acaes. Tyemonarae:' que afii bAr, cofiumbre. Che tYb, es ? Ti) emSnG ndere r e d efloy yo. Na che tYbi ,170 rae que afsi ie trataron ! eitoy. Ndi t7bi no eft;. '1 3 Zf,bahra. V.?t?. r1u.z. Abati typaizales. Caa ty, 34 ZY,arrojar. V.Ytil.n.1. donde ay la yerua que beI 5 TY,repetido,defden. Ti! tYah'2 oyabo ? que es ero 4 uen. Ca ruhat.? , donde i'e efie dize? come. C hehohat'i, donde 6 T?.m. enterrar fem- fuelo ir. YtYb2nG,eftando, brar,apretar tapando. Aiie relatiuo. OtS'b%mg,recipro tymsme ekondo. Che ty, C O . C he t'i beyra"mG,no efme entierrari.y.0. Ahoty, tando yo.Act t? be$%%&, yo le cntierro y Gernbrs. no eflando la perfoona.Ndn Ahiyt?mS,voy a f'erxibrar. hat'ibi ebap& no ay vfo de Kira.nibAra. @e ni tym- ir allj. Xdache hotybi eba-

bibi,aqui no fe ha enterra-

T E S 0 R 8'::D E Lk' ~

ir allh. Oyoup& tYbSm6 aguYyetei, es bueno quando fe ayudan ad invicem.. OyoL1pe Y t beyrSmG , no ayudandofe. 6hernbo tY mbYa cherehi , viens a mi la gente. 1: Nohembo tYbi ch6be.l.C hereh2,no vieni . a mi. .Naiiembo tYbe2'ebap6,no m e detuuemas a l l k . Petef'.yac;lt aiiembot;, vn mes me detuue.Ahembo tY ,. Pai up&., acudo a1 Padre. Cheru.nombotY bi ch&e che.yerure h a p e r a , no me concedio nmiet," padre lo que : le pedi.Tu;;a gracia amon- . d?gue,€ie perdido la gracia. ArnondYgueri rac6 chere- . c b rn%rZnn,atii,n o p e r h e ra e n p i l a r i r t u d . Arngndii' ~

tsvchembae , ha% cochmido mi hizienda. A& Y t ucri ychupi ,yyerurt haguera,hizele d a r l o que pi- . dio.V.TYguc. . I S . Ti'..r.;compaiiero. Che t?,foy,muchos .,C.tengo c6par'leros.Na.chetYhi,no t6- -

.

tYr%rn$ cobae,eff e ha de f e p mi compaiiero. Chet'irej?, eitoy folo. f, fin padre y fin madre, a h - v n o , o O ~ T Oy, fin comgafiero. Che t h y ayuj ~ o ~ f ovengo l o fin corn ' paher0.Y et'n'.t'ire7;la pntat a . que:. qEedb fola debaxo de tierra. . TYreymf-aycbp eitoy . folito. OretY reym hipas, nde rehi aho ore 9ngapYh'i',tu io10 eres nueftro confuelo, en nuetira huerfandad, o foledad.-Nde tYrev"vepi,tereh6 vete aunqueno tengas compa6ero. . Ay t3-T PcrG(acornpaho a Pedro Tembi ti t Y. 1.T Yr 2mg;pan,Src ...Ndipori y tyr!$no a$ pan; Aytir't;j-zC6- panar 1;i comida , comicndo pan con la vianda. AnibotYr?,idem.505 Grey ah, , de folacarne me fuitento. elaeacaru i fuftentome. de foIs:gefcBdo. TGpB r iraiia tii ru"nembora;lhG pYpFi, enios de COmulgar;conamor.Ndi t?& no ay pan; k c . con que cOmer la vianda. A

1

,

e _.,

E

'

S

I

T E S O R O D'E L A bo pirYa2 gQe.l.Ahoe'nibopi ri'ai &orearfe. Tty"S?.c.d.TY. y Al,garauato, eicarpia. li%g,admirasion. Vid. Ti% Tidpci, interjecion del fe enoja. T i a p i cherereco a i boraerii. IYqY.c.d.TY,rio.y Ap?, principi0;principio de rio. TYapY pirui era muy feco el principio del rio. V.73. num.8. IYapi. c. d. TY,sumo. y ApS,miel deauejas.Nda Y t apiri,no time miel. Tliapi r'i' t i qu7 afiiiento de la miel qualquiera ,y el a ~ u car cande ,IOatucar de las auejas. TKzp3.c.d.Y t'i,arrojar.y A,ence.PYe,resbalar;Genifica,arrojar. Ay tYapYi,yo lo mojo, peribna,y cofis. ta.t&ra. Che tihpYi,me aru roj6. Ay tYapuitxr& cortar madera,derribaala.Ay tYapYPYgAra,defgotar la canoa. By t?apY"ii'tY, arrojar la bafura.YtYapYPrZm8 ayc6, efloy arrojado. Ayai'a gii macei, arrojar con - en:

+

0n.W

.

frtdo. I.X. 5. y. oii"e'-&yrg y"l6ngatb h6pe oyri'apYi an. gai@ bivha aiiirPt$rr& lefuC hrifio nueftro Seiior arrojari con grande eiojo a 10s malos al infierno. T%png.c.d. Tl",agua. A, ente. y.Pug, ruido, torbev llino de agua. Awa ria pd, ruido de lluuia , y truenod Ambo Izapii , hazer ruido aporreando a alguien.AiG mbo potiapue , herirfe cn 10s pechos.V.%pQ. TYW,fazon. Y 4 tyarg, fruta fazonada. Ybi ctyarg Ym5, pa la fruta eith fazonada. NotYarGP , no era. CunGm?otyar%, ya el nifio e& Srandecito. Ndache nn tyaroi r9ngZ ,aun no dtoy famnado,recio,&ze el niiio.Ambo tyar%i6 pi'ra,ya e r a fazonaJa la comida. Tec6 mfrgngatfr pYp'P;otg ar%baeTfip%oguerah6,los que eftan fazonados en Ia virtud 10s 1leuaDios.Afil N n 01 mo"tyaro tec6 m3r5ngat6 rehe ,hagome perfeoo en la virtud. Tec6 r n 5 r " a p tb rehk t y W hLba, perfeccion en la virtud. No tY4%r$ 01

-0

r%gtiac'i' agui eiti conunl Jecienae.Aiiem0 tyaro COG t e cheracY haguera gui,ando conuakciendo. OtYarg bib% guacY apu;,hnehoS ye LY, edtaua conualeciente, y 0

CUI)

QI

xaay6.

'TYbdpC,cafcara,penca de frutas grandes qxobas, &c.Pacob&rYbapc,las ho. jas del afiil,y AorGuembe rYbap&,cafcara de Cuernb6. Pacobi-rebi rYbapi, cafcaras de la flor del plL tano. YbapY tSngY rYbapi, cafcaras de las galmas. Ta qua ri'bapC,cafcaras de las saiias grandes.Abati ribspb ,hojas de maiz con la efpipiga. Qptiii r;lbapt,hojade papel. Qu_atii ty r?ba p i , hoja de papel blaraco. a a t i a riihapk petei'; vna hoja de papel blanco. I"a'urz~d bafUra junta,

follaje que fe junta enlos remolinos y debaxo de IQSarboles. T'ibai,raIo mucho,aguando. Ti'bai rningau ,efib r a h la ma&motra. Ambo tYbai,hagoIa rala.

Tibj)!atido. V.Tl"tY,que

es Io mifirno ,num.3.

I'i'bY. r . fepulc;o del que eAh ya enterrado. Che ri'K,el h o p , o feepulcro en 9. eitoy enterrado.y,o,l.HYby, o TYbY. 1. GuW tiene dos relatiuos , y dos reciprocos GuW ragui yc8 rnSne, faldr'an 1os mtiertos defuus kepulcros. TYI?Y.r.hermano menor: CherYG ,mi hermano menor. TY'bY,eius. TYbYquY, hermano menot. G&Y, reciproco. CherYbY ratY, dize el hermano rnayora la muser de fu hermano menor. TYbYratY, cuiiada, dize el hermano mayor a la muger de fi hermano menor. TYGtd'. 6.ce i as C he t YbPti, mis ce jas. y.0. TPbYta bo& tenadlas para quitar las cejas. AyerYb'itaDog,quitarfe las cejas.TYE t yepot$bbae,ceji junto. 1.TYbYta yese ibae. 7ibYtebri .c .$. Ti,eAar.yl ~ y t itodavia. , y.Bu, &k; exalar. Dizefe a todo lo t j da olor bugno, o malo, CO* mo goma de olor o cofa

.

e

$2

T l W 3 P z O IDE'LA ;de %de procede mal oIor, y de la poluora.%oti' ytybi' tebii conGr.u,z In flor el olor eC hepo ytYbYtebii mbae r"cq& ndari, huelEme las manos ,a1 h e n olor que toqut.YtYbiteb.ii nderec6 angaipiba ,ss.todavia perfeuera el mal d o r de tu mala vida, Ndi t'ib? tebui hec6 angaigiba,, :v.aPO d;'r mal oIor con iiu milia vida. 'Irbzi , rebolucion del eG tomagq;lo mifmo ij'Mbohh. Chernbot'lbil ti!h cherembiu ,rebue€etemcel eftomago la comida. Ytibt tembiG chibe,efme pefada la comida. 'Ytibutibti &erec6 aycuera cfibe, dame en roAro ,mi mala vida paf fada;Ytiibb chebe bechica, enfadame quando lo veo. Ytibu tibG he'"ac$angati, huere fiempre bien. I'i'b&eZ.c.d.Ti'Ijrecio. y P&,rebentar. y. fi&, palabra; chiflo,GIuo. Chetzbuiie2,yo.chiflo. y.0. AtYbu ,iieF,idem. -TicCd. c.d;TY, p m o , fiquor..yCh trago ;cofa li,

.+,

I

quida$rala.LaT,csda&

TPcii, e.-aa; rn1o;y eius rarefdtio. G a cGi-%n% ofieh5,eAando ralo fe dcrram6. AmboYcG,der retir;fiazer ralo. $Afiembo 8,YcupltesdYfiYpi T u pnra che ym8yrB hagueraXHagQe- p e ,:derretirfe.todo &enlagrimas porIauer sfendido a Dios,'Ambc@t%G,abl&darle el coragon. *CbepYa Ycti haYliGpajamole tiernaente. ,Chembo pya Yc&, ameignternecido el Cora: -son. TX.c.'d.T'i,efiar. yC?, -num.2. hilera, ring1erL-h. 'gu. Aba rX;hiIera de h6bres.Che rY&,hhilera d6de yo eitoy;Guar%i;Yci.',hilera , manga de foldados, MZr$ndequa*rYcY idem, he2 quat ia.rW, rcnglon de ekritura y carta. Hild bud , h i l e r a larya. HilcYcatL AoSuapYbo, ueitin.feentados eu ringlera- X E Y ca.tupM toh61>o,-vanen ringlera c6certados. AhYcW, poner en r ingl era.mS;har a.hbbao ng%-ra. ngzba. A f i t m ~ICY", r%,pongomr:en hilera. Fla ,cher?cY riif no eito)t hi"le-

,

uo, y abfoluto.

a

0

"

t

%

Z E S O R O aB .L

boya chehegui todos mi$ vaffallos re h5 acabado. V, Ti'. I 7. ~ i i1.TiC . cofa chica ,Io mifmo que M i d Ti$ ayapb ,hize poco. T y y ameZ vchupk,dile poco.Cunumi i y i ,niiio pequefio. H e b i tyi,af'siento pequeiio. Ti?,en ninguna manera: Has comidu?refp6de,TiY, en ninguna manera. ~~~,an~urria.V.T~.n Til,temblar Chembot? t?i,me haze temblar. hmbotPtYi ,yo le hago t i b l x . Tihi,fobrino. V .RiY.r e f$d,efpuma.Cheyuru? yu?, mi efpuma de la boca, Ay tYyuy 6g,efpumar,quiobra. Guetucue omGn&i- tar la e@tirna. NdatYyuy guc, eran muchos, y Ce han ogcibi,no fi: ha efpumado. conillmido. Amond'igueri TYvuf ogchba efppumaderac6 chernbae ,he conclui- ra.'AyurGYyui og,quitarle do,acabado rnis cofas. A.. la efpurna.de SrnbotYgue guitblao nde rr'l"m3,igier ra'ihuphpe ,vengo defaco- m5. modado, o fin mis cofas, o Timbd,humareda,po~~lo, he dexado rnis parientes,o baho. Arngt?rnb6, f a h comodidades ,,por venir a mar .ca.shra.c%b;a. Aporoverte.ArnondYgue chereco moefmbo,idem. Isororngai.l:aip&,he dexado mi ma- tGmb6cAba , fahurna0or9 h~ iifd.\, CXGID~O tVgue c h ~ i6cenfario. i t u t f m b 6 , l s nu ' quiebrn!Ambotig mbotig, quebrar entre dospiedras. AmbstiS mandubi , que brar mandubis ,&c. Tzgij,chiitar.Tig< ndael > nr p y t c f l a , no chiit6,no hize ruido. Mar%nichit ti@ chekn? p i t h % . ve'r, Tigq ndaguiy.9bo rr?;Ga; gu!t2n 3 , no he chifiado. Ti$$ emk e?% que ah?, mira que no chiites ola. TYggzcG,gorgojo. Oh?!E& tjguTi ahti,comefe el rnaiz de gorgojo. TYguSP ombo psti abati , come el gorgojo el maiz. '-Pi)pe,c.d.T'f. 1 7. y Gue, preterito; acabar. Y ti'gue cherembiap6 conch3 mi

-

0

I

.

gf t?ng?ai cherembih ch C be algo me enfada la comida. Foro t?ng? bae ayp b eiro es c o b enEido6. No fiZ m St g ?c i9 fpiS ohe 2 aruay pYp6 Foro mofiepu eTr5tnG ,DO f w r a enfadoia c6 fils gracias,G no picara. 7'fngY.c. dT7,nariy.y ;, agua ;matnnsa de pcfccado con efpuma de vnas varas Oiyii YniZ chet?ngY,ya eitF fuerte la efppuma que mata al pefcado. Tyngiji. c.d. Tyngi'. 17 Ya, p e g d e , dar en las narizes.Ahnpira tvfngYyibo, nariz.num.3. uoy a adormecer las peSTngz enfad0.C he t ?ngT zes. MoAasa che tyngYyi, ycbupi,foy le enfXoij,pefado. Yt?ng?chibe efme la mofiap me ha dado en pefado. A"iT&Gtytq$ychu las narizes.Pet7 che tfngYp t ,h a gom e le cIIfadoio. 0 yl,hame dado el tabaco en %mG tGng?cbibe efme las narizes.BoromotyngYelafindsfo. Ohems t?ngy ya quYYirapYpYr6 muchs nde rechaclba, caufa en€'&- & en lasnariaes el ajl que: do t u viita,al que continua rnado. u ir a vna parte.Oh2mg tTnT + ~ W I ~ I .c.d. TingY,' gy 'im?neiie'Fng9 ,ya fe ha- enfado. y I4Yyyi ,apf;t$;) zz enfadohs t u s pnlabras. tratar mzl. Ay t!ngarnyai, N_ten r u d ye~ng'l'Yrn%chk- traxole mal. Dizenlo por be , ya enfadan tus burlas. gracia quando quieren cop Y tyng3 cberembiii ch;be, mer algo. Chay tj;ngYr;iyYP ebabc,ldain~Ira comida,Y tyn

.

-

V VA

TESORO DE LA7 T%? c.d.TS, blanco. y

s, dihinucion

t,

7~~~p~b~~odilla.V.T ~

Cora. feca. - nppy?i..*v.

fcca. Pir4 T%%?!;deI que fe'admi- . tingpefcado feco. Am8 tS- ra dh cofa chira y buena, y &fear. mo.h4r&. Aporo- afsi llaman a Ids antojos. I& tgri?,%idem. Che t3nT . T@,ya.OhotYpyyafev i . . guitec6bo,efloy enjuto.17. . Hyndo ti'p ,veis ya lo que C%ng.ntim.z.y Acul'. pagal Aha tYp ,y: me voy ~ ~ n t h " F ~ l e n u r a . T ~ p S ola. c i ' CuriteFeyo tlp,ola v i tynrhg TZgB gracia rthk,' preAci. fa Virgen era l!ena de graZ p d , menguar lo liqui- . cia.Tiene dos re1atiuos.T' do.V .'IY,sumo.num-8. cHiy u m vn,reciptoco.G;.Amg ~~~~edP.c.d,TY.opa.ca~ ynp&?~llennrlo.n g h g b . . feco,-efitBlo cocido fin calA m f ; YnTh? . . 'ipY+ ; llenar do. Amb&tYp6ca"d,dexar- de agua. TYnYhZ Ym% ya lo fecar afX .1 eith lleno. ChemZ $$'h2 T?p?.t.d.TY,pma.y PP, che iiernoyro , efloy &no . aprctar; facar lo cocido, o d e e n o j o . T g n ~ h ~ . l . H ~ n ~facar el caldo de la olla. . h2 ,,eius irnplefio. CuYny- AytYpi'en3G, facar el calh? r^atnZotui; For eltar lle- . do dexando lo cocido. nq?rebof& TY'Y,hondura .V. TY.c. 8 l ~ n ~ n ? l . C h ~ nretinin~ 5- ipia.,c. w' d. TP.pY. y 6, tin. YtacG or?nj;,;'; quando torcer,~pr~~ar.lorscido,y e m p i e p a calentarf'eel a- facarIo dmands'el caldo. gua. Y tapG ox$Tnl";retinAy tYpi'A h"eG h?rni&facartin de la rampana; Otyny- lo afii. n!ngatu che-apyihpeTGp% Ti&zg,tofa qaaxada. T u he?, hame etitrado la palagul r ui vp fangre quaxada. v bra de Dios.Che rnGapYSi . Tugu;;':iipia quax6fe la n n q'ia tfnvni T u p 3 ne?,zumfinere. ,TYpYagcarnb'i,era b6me 1; palabrn de Dios quaxada la 1eche.CambYrY )os oidos. pYag, lethe quaxada. NJdi &$00 tyn?,carne

A

-

I

I

ON

01

I

0

0

01

-

V I

w W I tipiagi, no em quaxada. Ambot'phag ,<quaxar.bo, hira. T@%lLa;, idem quod TYpG . uY,cieno. ~ A ~ aiiiento ~ G de ' lico!

res-

.a"lpi'co? ' hormigneros 12uanrados de la tierra. TipYt,arrojar agua; Che v ' rip1 1, me afperjo. ta. thra. AhYpYZ,yo le afperj?. a"ig;igz+C, afsiento de licores, 8 Tip'i'mZ,Karinademan&oca rallada ,.y moiida. Ambo tYpYratY, hazer eAa harina. > 0) ~ ~ p y rco d. . TY,p m o . PY,spretar. RG,poner; POner arernojar,hazer fopas, migas remojar pan, &c, Mbuyagb ay t Y p M caguvf pYp6 hazer Copas de vino. CanguS hsi hand? rehebi: v u ay tipar0 mSuyapi: I hazer garpachos. Ay tYpYr%,ha.. zer migas. Ta'p'ff2cOd-EpY, centro. TY ,b h c o ; cofa liquids, t u r b i d rYpYt?, rio turbio. . 2 m om130 ~ 'i pYt?, la Iluuia V A

cl)

I

*<If

enturbio el KIO. V.Ti.n.8

.

T"~ p t''y m b d f, i tortfzpar pohcionde 1it.maxger en= turbiar el fernen y e c k lo. C herPpiitTmb6 a che yeeht gui y e p c k a , t w e polucion voluntaria. Apoc6 quyna? rYpp'itfmb6 rehb, dize la India quando toca a otra, y la haze tener polucion, Che rY$itymb6 stYquY,falideme el fernen, C hemG YpYtfrnbb chemboyariibo ,hizome tener polucion retozando conmigo, Che rYpYtvftilbb cath chem2 cheri oKg%mS, fiemine:Na cheri'p?t+hd, , nofemine. TippY;t;,lo negro de'dentro. Aiieagiv ngog,quitar 10 hcio de dentro confeg Cdrfe, TlipYUY , cieno. V. Ti', agua.num.8. ,T+e:r. hermana mayor,dize 1amuger.Che rY4ue.t.gu.Che rYquem3,mi cuGado,marido de mi her: mann mayor. TigueYm, hermano ma-' yor,dize el v m n . Che rYqueY,r;ni Irermano,y 10 mi^ m o dize a 10s hijos mayoEeeeez res V

001

"

-._

res de fu hermans.t.gu. TYqu&rstY,cufia&, dize el varon a la muger de fiu

rZY6 tyryrg ,fruto p e q G 60. Aru tyryry,traigo POW

W

O

CO.

rf* z I ~ 'U manta , de ortigas; hermano mayor. Che tYrG,mi manta.y.o. Tiquerf,guarda, effo no. TGY~TG dim inucion.A& V.Eti. bo &ir? mbarac6 hazer TYquY, diitilar, gotear, y gota. O tYquY cher6gago- dimhucbn en el infirumento tocandolo. Apora teare mi cafa. Amandyqu?, gatear-, colar la lluuia. A - he! tTrirzcantar con dimimgndYqiquY > lardear , hazer nucioiies. gotear ,der r et ir AmoticlY- I ~fiti.l.Tir),cbiTpear.~ti t i tatBendY. l.Ot.iri, chifquYa6, colar la ropa. Che pcar la veln.Ambo titi,haraY orYquY,ruue diitihcion. zerla chifpear.. TYq~&'czi.c.d. TY, caldo. Tf't?, dizen enalgunas C u, forbo. A y t YguYc15.for partes 10s niiios, a la came ber.bo.hjra. Yr?q'qiuYch y pefcado. T$?';ebocoi,les mS h;ii,beuiIo a ibrbos. TYre~.m.huer~~no.-~~.dizen fits madres effo es pekado ,&c. , TY.num. x 8. v u u 3 Ti$> temblor. Che t X , TbM,ar r aR r ar At i r 1 ~ 1 g:uigueyil~o, baxar a r r d yo tiembIo.y.o.CheyYa tyu o u t?, dame laridos el Cora@. trando. Atiriri guih6b0, fuy arraflrando. Ambo tY- Ambop'ia. t X , efpantarle. ri'ri'+mt-trarlo. Ambo ti'- Chembo pya tYtY, me efp5rS-7 kuguai agui herubo, to.ChemS aczng tYtY,darne traerlo arrafirando por la latidos la cabega. Cherete u v c 0 1 ~Y m b t~i r i r i pira,artY.2, Src, Che pYa tYt'tYtec6 rafitrado. Amondyri'riu ab, m9, SngatC rechica, m a w u u corcer velo. Amondirirn uillorne dever el buen fer. Ybii correr la mano por la 1. A k m b o pya tYtY tec6 mi r h o a t &rechica. f r ut a ,y deCgr a nar I a. Tyryri";idemquod Q$- 4 fit;, admir acion, h Tf;

.

-

r?t9

.

r>

-

c

tl

393 Tobj apii, pecas manchas del roflro. Chersbii, api2,tengo pecas,&c. Tobhbo por el rolirs; Hobibs ap,tl;i, paise por enfiente del. C hercbibo oquli, pdsb por cnfreite de mi. T i rob6t.o r..qua,paf f&por enfrente del pueblo. N h o g rob6bo aq&.,paff&por iifrente de tu cafa.

T.

ante.

od

T E S Q R O :DE, L A baboyi boy&mbae tet?r% ternbib, bendezir la cami: rehk, mucho defollinakcii da. AhobaF& n at +t vifia.T,upa oyeobi boy9 cortarle la cara , angaip6bae sgui oyegua:C pY,agu: bendita. handYeobo Dios bughe el rofiro, ' bapp1,Oleo fanto. Toba$,rofiro encenai-' de 10s pecadores, reniendo afco.Ambp^aeobaboyh,hado. Cheroba$ guiiie moy r"dG, eftoy encendido de zerle b d u e r el roff ro. TobaboyG,rdf 1.0enci- enojo.Chembo oba$%tata dino,auergonFado.Chera- . p M , el calor deLfuego me baboyQ,efio): auergonsa- ha encendido.%obaS% t a t 5 do.Chernbo obaboyfiQu-apyl, efan las brafas encen. racy, el Sol me ha encendi- didas. ,.TataY nda hoba523, do el rsfiro.Chembo oba- ' 10s tizones no efibn encenb o p cheaciipa , auergon- didos.Co yepei ndahoba5 6 a e ribendome ,l o mif- $%ne ruguai , eita l e k n o mo que Chemoje >hazebrafa. Ambo oba$ Tobabia.,roitro gruefT". . aataY,alegrar 10s t izones. Ckerobab&,engordo. A S Tobag ,.roRro .buelto. mbo obaSG, voy envordi- Ayerobag ychupi, boluido. Hobahit yapepGrebo- le el rofiro. -Amboyerof~la ol1a.Ambo obabu ya- big hazekle boluer el ro6. pcp6,hazer rebdar la olla. ,.tro. Ayero b i g heck, vel, Tohi catuprtrY , roitro ychupk,boluer el roAro,+ihkrmofo. Clx rob&catu- zia 4. pfJri, foy herrnoi'o de rofTab%! enfrente. Cbetro. Ambo obi catupYrP, robai,enfrente de mi. Hohermofearle el-roitro. bai.gu.Amboobal,haner le ,Toba~B,rofiro atrauec efiar enfrente. Chemboo= faado. A K o h ~ bbeadezir, ba1,hazeme eitzr enfrente. le. Ehobaq4 cheray, dizen ChemGGngd,g u o h l ? gufoquando piden vn-Euange- me enfrente de G . lio a1 enfermo. AhobnSi TobaYbi, rofiro b e l t 0 ,

n

o

A

A

,

j

hi-

394 h6zia arribiCherobGbh, bueluo el 'roftro arriba. Ambo 0bAi'bri j boluer 10 de abaxoarriba.HdbaYbibo h&"d$ ;-eft8buelto h i -

0

car. Che r o baychuaru . .lecbm9r5ngatG. 1'1 c , Itrile?&me en la 1 irtud. AhobaichuarV j tengo cornpe ten- cia con 61.~ ziamriba. balty, las narizes enTobaichu2.r. roitro en- frente .Gheroba!t<rnss cnfrinte, competir. TobaiZ contro. Ahobaytf;le enc6guilra, idem,- Cherobav- t r 6 . :Na hobaiyth?, no fe chui el que e& enfrenie enconzr 6 . - Orofio obaytG ' de mi. Cherog robay ah$- nos encontramos. wgga r?!Gfiu caG efii enfrg- Tobay2,kperficie abiet t e d e la mia,Cherobaychuta. GLpYri ytobayi r%mm"d, Pr%,elcontrauio.f.que eiai e m p i e p a teDer plutna el enfrcre de mi. Ambo obay polio. Ndei atobayibo ra chE:P,ponerlo enfrEte. Am #,am n o tiene pluma. Tobaya , el que efih enboyo5aychuQ poner vno entrente be otro. Ahoe'mbo frente, cuhdo; Cherobaykobavchuh heck pongo- y&,,micuhado.h.gu. AGEP me ernfrente dil. Nachero boobayi, hdgome f i r cuhalaiychoiri no tengo con- do. Ahobi~y8,contrariar, rrario,cornpetidor, o qui6 fer le conrrario. Tobay Sra, eiti: enfrerire de rni,Oyoo-- . rornpet idor. brii cat& hu'i' pep6 5 ambas ' Toba y2rA roflro ferephhas tiefie la flecha. .A- no.Anibooba yer 6 ah^ yrn hobaichuil, fooyle competi- boorYbo,rerenkle e l rofiro Oor. Tobaichuira,compe- - mofirandorne alegre. Natidsr, , chcrobh Ver hbi rang2 ndi; ?Tabaichuar";competir, , be,atid-o rodavia con mojo pancrfe enfrentc.Ahol,ay. conira ti.Nacherobayerh= chmrO;,hagomele aduerfii- bi che qukragui, efboy TOr i a Ahobaychuar? yiiin- davia con el rofiro adorg a i p l pi'pP;:, ayudole ape- mecido, C herobi yera caOp'

%

- %

0

*

tii

'd cheiikmoyr% quabirb.

TabapecSng, 10s huepoi de Ias mexillas. ChererobagecBng , 10s hueffos de * . lac defenojado. Toba POmis mexillas.h.gu. ' fia huberec6 yer 5 , benigTsbapt",el principio del . no. Tobayh,roftro amarillo. rofiro , o cara de la coca, C hsrobayii,eflop m a r i l l o haz,fuuperficie. Ayach r6ba y yedrofo. A Z m b o oba- pYp6 a d ? , pufelo fobre lo demns que ef?& en el c e h . J~LIyecoach agui,de ayunar F'IobapT rupi ahechng, vi10 ten;o el roRro amarillo. 'I ob '6 m?gb 2 gef3eo.Che POP eicima. ,por la aberturoba rr,'-'gi%, hag.0 3eitos. ra,o rerquicio.HobapY guy Ah?mbo oba m ' guH , id& rupi am93 miripor debaHob&m"g% ch2be hizo- XO. Toba pYpi am&pufem e scfios. lo por encirna,Hob&pYgu$ Toba m$ roiaro ekondi- ra an%?, C k p i lo de encid3. Ayeobi mPguitec6S0, ma.HobapYpaguarra i Gaiando auergonsado. Ayes- qua6 quati6 mGnngetibo, bani? gzait4mS,efcondo la aunque leo en el l i b ~no f6 lo que dize. Euangelio cara de verguenga. $le? robapi' pegu&,loliterdl T Q Spa; ~ , cabello que cuelga por la frente.AZrn del Euangelio. Tob6 pYpP,juntar 1as c a i bo etoba pat, dexome crecer afssi el cabello, coleta. ras.Cheroba PYpigi 061b0, Tobap i ,mex i 1la s .Qh2- encontrome. Ahobi pYp? mbo etobapi: pYt%,afiitar- guih6bo,encontrek. TobapYbo, boca abaxo. f e 10s carri!!os. AGmbo etobaptt pyrSng,iJem. Obap'ibo ayc6, eAoy boca Tob6pe , en el rofltro. ?.baXO.~Obdp"laO 2mQCpJAserobapei rac6 epe ase klo boca abaxo. Hoba~yrec6 haguepYp6 .leAcerec6 bo oibo ai%r"e'%nr^e ab$: Z m ?haguerirac6 omboy QbapYbQ tuP ap?rcjum?i ne, ehb a5erobApecef;zaherir. fiemgre eflarin Loca a h ' Cherub2 yerirzrng,

y me

x6b

KO 10s qui Blsi cayeren en

Toba pytf:l.€Tobn pyt? r5, Befatar. AhobapYt$xgi

TohapI;pb,colmo.AhobapYp6, colrnar .A mbooha ip6,idern. Cherobd pYpb:pra:nGarec&, rengolo dclk . te de mi. Qresrng tareyrnb6ra robap?p6r%mG OYQ)*c6, efiamos en frontera de enem igos AhobapYog , arrafar lo colmado .I. Ambo obnpY Varii. AhobapY yrG:iG,ai-ma, - air en la boca de lacofii. A h o b a p W p n e r en la bo ca afsi. .Cheroba pi'$$, afforne; me. HobapYc2 y xi-', affoma Ita Luna.WobapYcZ tem?tym%, Gle ya lorembrado. Ambo obapYc2 chep6,nflomar la mano.Het6 ohobapYcS aff'clrno el c u e r p . Guer6 onibooba pY&, afforno fu cuerpo. HobapY ra$o vAba , co; berrera. H n S ~ p i ' + n ~ b a , tqx.i-?cra. Afiobapyt?, tapar. AhobapZi.aInoi,cubrir. Ahoba pftfmboi ,deitapar. Ahoba pY tyrnbi bog, deftayar. Ahoba pira f o y l mboi, idem,-

apretar la boca para que qwpa mas. Ahoba pY$, apretar can la mano. Y rob a p W , m E g p el r i a Aho

el infierno.

.

-

ba pY n&s,llenar,poner en la bum. AhobapY y moliny ht!rnt$rehenciiir. Ahoba pi' echag,mirar par de dentro de Ia c o h ,ferninare extra vas .V.TaY,r.hijo. Ybi'cotY guic5ng omb6 ob&pi-'guabira las ram3s del guabira fe caen de cargadas. 1. Oguero yeayb; guobapYoibh ari. Hoba pSltui,rebofa. Ambo oba pYtui > hago que rebofe. Ahoba pya , arrafar lo colmado. Nda hobapYSri, no le he arrafado- TobapY?, laboca dela poftem doudc parece mas madura,&c. o el pique qu5 de, mueitra fu boquilla.Ho bapymf oii'n2, aparece lo negro.Hoba pYu"nitu"ag,pa rece la nigua. Tobapb, agomar. Che: robap6 affoyo. .Hobago

TESORQ DE LA Toba poh5nS , afeire de rofiro. Cheroba pohgng, afeitorne el rofiro.Ayeob4 pohart"d, idem. Ahoba poh:n%,afeitarle. Ambo oba p o h W ,hazer que fe afei-

Toba tymb6 rofaro to: do blancaCheroba tfrnbi quPhYyeagui , heme demudado de rniedo.Morandubai chernG oixi t?mb4 !as mafas nuruas me han heC ~ demudar. Q Angui-robA rSmE, del' tanaaiio de l a boca del mor rero.Yagcp6 rob6 r h s d e - la rnaneta que es la boca de la olla.Guaracap& rob&rS m?, del circulo de vna rodela.Qaras'i rob&am%rS mi;como el ciraulo delSol. Cherobari yep$: apped guY h6bo,ci> el roitro f i ~ yagartanda breiiar;. Ayefarec6 hobari, acuerdonle de ~ U U S facciones.

te..

Tob5 puc6, roitto rifue50,, (Pii?mbo o b i pucareg yp'iap7t;t: y 6p& ,mueRra el rofiro aksre, auncpe trae trifle et c o r a p n . Tobaquari, roftro h o t yofo. C, hembo obaquar 6 mbirui, las viruelas me h5 dexado hoyofo el roitro. Mbirul porara e? ndahob,z quare1 , 10s que no han padecido viruelas,no tien6 hoyos en el rofiro. Tob%r23n$, mafcara, -. A<SirrmboobLra?ingar%,po- Tob.d,enfrente. 3 nede rnafcara. Tob4 raznTobupcuhado. 3 r i a i i h b o t i ,I. A%- .~obqiog,quitar V*TobaO colmo. mZ obi rahgbba,enmaka- d . r a r k Tobi ra8ngd rerequha. 1,Toba ra3ngi pYp6 I'obaque. c.d;Toba, roG oriFmbo titbae,enmafcara- - tro.yQu-e,acpi;en prefrndo, AS?mboob4 ti; ~ x S , -cia,delante. Chersbaque, ponexi'e blico la mitad del en mi prefencia.h.gu.Cherofiro. Ayeobh p?t%pi@', robaque chc angao , en mi p ~ ~ r laf mitad e colctrada prefecia rnormur6 de mie del p f i r o. Hobsque a5gui%na,efloy en ~

,

~

~

1

+

I

\

39 A en pie ea &I firefenria. Xravya rupi ro5aque amha, pufelsanre Id juRicia.Guo ba6 Qguerec6, tietsuo junto.afi. :I'oE?at$barro blatzco. rob$, im perat iuo, dexa, y dexad. Tobcyepe,dexalo afsi. Tobi ,v n pec e ci 1I 0. I Tub;, rnojaclo. Cherobi, .2 eftoy mojado. 2m% chemboobi, la lluuia me ha mo..,jado.. Y FapY rehi eherobi, e1 fereno. me ha mojado. ASmbo obi,yo me moj6. Amboobichea6, mojomi ropa. Cheap$hob&rengo la cabe$a mojada,Cherobi patare? rgm8 ati6m~cfc6dime por no mojarme, Guobi mG oye by, bo lu is fe por eAar msjado. Che mbo apirobi Smg, mojbme la cabeqa la liuuia.

-

.el agua de la mar.i'tzgobYp

azul celefle. 4 Tobi,puntiapdo. ChepY obi,mi pie pfitiagudo.Amboaqua obi, aguzar la pun.ta, ,Hobi hobf,eitB putztiapIa0,

.Toca^a,corral.h.gu.Mba-

cn rocal ? corral de hacas.

Cherocai dize el casadaor ,al cerco qwehaz fer fentido de la c a p , y e! andamio que haze para enla 5ar aue s. . Tug admiracioa. Tog guiconci , mire con h q u e , viene.l.Tog guicsnora. fir'omi,poluode la haritia. y.0. Mbae tomi,cofa puluerulofa A mS tomi, hazer poluo. ii%fiti^e'mG tomi mbz iiande m 2 n d blarngne ,nos bolueremos en poluo, T~GfZ,fiufrimiento.Che roG5A,rnetfu fr en .h. gu A .rooSa,yo le fufrovng3.ng%rs. Ctlero+ambi,acabaCee m me el fufrimicnto; CGnfirn? na ha&@bgf,los nibs n o tisnen:fufrimiito. Che ms",. mg!-%-hagu8raar%& hele fiifrido las afrentas que me 01

O

. -

M

n

DE L A nainGpauciri, paciencia he tenido en no auerle a p t a ; do. Topd.r.perdido. Cheroi p&perdime.h.gu.& heroop6 caarupi , perdime en el monte. Ch e r op igu i lie9'n83, perderfe enel razon9.L miento. Cheropii roph gui t ec6bo,ando perdido. Ghe rec6 opb opari guitecdbo, traygo vna vida perdida. Amboop4,hazcr ijfe pierda. Aiiemboopar 1,perder: fe en laque dize , o por el monte. .Moparige ah?, es amigo de perderf?; HopA oic6,eGi perdido. Cheropigui tibm%quedar corria dqconfutidido. Amboop4 ymo"t&mG,hazerle quedar confu!o,cor rido. ToTat?, atar la harnaca: Abopat?, atole la hamaca. rn&nq%ra.hira.Cheropaty epe ? a t m e la hamaca. Guo pat';iZrnG oii?n%,h e g o que le atarou la hamaaa,fe echo,fe acofi6.Na €10 patyhhi, no fe ha a t a h la hamxa. hop%?, es 10 m&mo,aunque difieren, la M.de HopqtGes relatiuoJ efi

efie es abfolwo. Con el re- iioliento. Tope ";,h~afias. ciproco > Yo, atar las dos A h?0pe3 [ d o g qultayfeeftremidades de la hama* las. CitmSndii rop6, frirolks ca. Ar'lZpat? chibe,atorne con vainas. CGrnSndii KO-, mi hamaca.Ab%patTychupi+, atole a tl Iahamaca. pequY ,'frtf'otes con vainas m&h&ra. y-fife pone hama t iernas.AhopetGp$ c h 9 n To I e s Hope ca ,*k quita el P~a.Aiiotii d 6, quebr ar fr~i Y pYrSmS ya echan vainas. che4 h i j ato mi hamaca. Naiispat? yc6 , n o he ata- Hope piriri,abrirfe las vai nas. Acherope h'i3poarii.l. do laharnaca. Ns %pat? PoSoi,dexar el fueiio,venmbybi no ay palos en que cer el fiieho. atar la hamaca.hopatfmb'i Topa', pefiaiias. V\. 3'04 __cat&ay en que atar hamapi.. ' cas. iiopatymb? pi-6, blan--; Zopebu,ah ito, indi geit i 6 , deanfe lrss palos de la ha-.. Jeudar pan, id5 quod Apeniaca.. lop4 parpado de 10s 0: bG. Hopebu cherembiu. ~ Q S vaynas , de legumbres. Che roptbin eitoy ahito. Ahembo opebh. <>hemp&,MIS parpad0s.h. Tqxb2,fu&o. V. Top6. gu. Cberopi 2, mis peitaTopYtitri, cuefito-,teflero, has. Cherbpepi, el cuero efirenio,coyCirura de hueG de Ies parpdos.@heropefos,&c. c s w s rn bY pebY, pefiahear. 1, Cheropep'ipcp'i, idem. Chero- t B 10s tcfieros de 13 caxa. Tayaqh ty ropYr&;tromps pepi mYmV palpitar 10s de pxrcoi Y ~ i ropY& i p e parpados.Cherope rYrYi.1, Cherope c'ic'il",idem. Che- pa de canoa.Og ~ O P ~ & C U rope pir%SE;eAoy fofioli6- lata de c a k Hop&a i*Yb6 to,@heropeKi,tengo heue- agcb,voyle'a: 10s alcances. f i ~TOpeh3 . klc$,modorra, Mymbuch ,o$i'tii c c e - m Topepi rurG,ojeras. Tope de lanta. i~a"e'mbt rcpYd, pY t%nngai,I. TopiqBa I io- - fitlo del plato, C h e c h gw

,

.

f

I

n ,we rap% D X tzra,no ten- porahet tiipavm?!, yo f& 10s cantores foy 60 h e r f a en las coynntu- ~,entrg: rats. GZngu2 ropy& cuiru- corbe,YbPr&rSr5,palo taer pi amgndog ,cortar por h tdn"e'mboec6t W suitec&o,bcfdigo en mi procecoyuntura. Toqzl?cY, cerco, impedi- der, o viuir, de 10s demas. mento. Ahoquecy,cerc.ar. PorahcP e 3 pa?& Pete? 5s aub$ yhe; tSr2 r%x.S:po mg. ngzra. . Chz roquec?, me cercan.h.o,u.Ahoquec~ rahetpi omboai, vnalvoz hembiapor3 ychup&,efior- Jola defentonada que pays uarle,inipeh-lirIe.~~hemhia- .en la rniqfica, la echa a perp6 oquec?,idemA hoque- der toda. Hec6 tor?& ab&m5rZngatir pa'iirn? oy cy rn"enddra,eitoruar el cafarniento.Ndahoquecy m- c6ba pets? yepi? aub6,opa bhbi a G m:ndira,fu cafa- catti ym~mbo,h~ni,aunque miento no tuuo impedimE no aya mas q ~ i evno malo to.Ndoyehiibi ymPndA ro' entre biienss , $os echa .a quecy mbiba .am%, no fe pfrdcr. hd46 impedirnento. TorY.b.aIegria. C heror'i. ,ToqusI brotcrn ,retogol. b.yo me alcgro.h.gu. T o r ? HoquY, eRri brotado ,y fiu ba a ~ T r e ~ , g c cterno. so TO broton,y tiene broton.gu. ri"bat,grapde alegria. ToryMba6 roquilrocaf,huerto. bet&, grande v verdadera 1.Mbae roquY rupiba id& alegrr'a, J'or'ibeti hhge, Hoqu'i .Yb?ii, , h o t a n 10s. +muy&gremente.Tor'i be arboles, A boquYrog;quitar t 2 apYrey rerequara bitnrenueuos :Hecoay Yrn3ndk auentwrado. T o e e c v a n a ra hoqu'i, ha budto a fi ma illegria. Cherowi'beti mri 1 la vi&. h i como me alegro ! G heTGrS,cofa.dikorde, voz rorY pig, aca!aoG mi aledefcntonada ,?cofatuerta. gria. 0p:t chTrori",ld2:bero Cheii2Z to"rZ ,foy defento- r Ypab.Atori'bereco,tenSo nab. Cheati6 chef@ tZr2 a1egria.A mboorlf,alegrar,

-

3

~

das

or?it& repicar Ias can~prtnas. lo&&,chorro.v.o, Qtgr8r6, chorrea.Ot'or3: che rYa4 cheri , correme el fu- dor. AtorSr% guitecbbo, voyrne de camaras.Ator$rg gniSrno~r%rnS, eAoy muy enojado. Aii'?mmbo toGrOS tepangaypiba gui, ando derramado en gecados. TGG latidos , temblar. CkicpYh tgtS,me late el co-p rapn. a'o"tM.otX3,interjeciij admirantis. Otot3 pe ah': opschY et6 raeri' 6 q u e be llacoes ! TOG, inter jecion admirantis de cofa gran;ie.ToB ah$ yquYr4'6que gordo es!

TOGp u p ? pe? peihg:ytii bete rehi pehangareco ey-, m31 es poi's'iblcqw no hazeis refleccion de la grauedad de vueifros pecados !

T.

'

ante.

V.

brJeno es Gruk ;t.DlcrslTu angappi! 0 que mato eresf awaypari t e q u h p$ZrnG 2 ?%.n.negro color. hen&rv oic6bo ~ u p aagui rT,ef)oy negm,o grieto.h. gu= H Ghii ba ,neg r ura. A r a i ! h i qmanleass eifin de h;ii, hombre,negro. -Hun-Dies 10s pecabotes!Tu he pbabag ete pic6 ah2.ra&! dai,niuy negro. A,m%,ennegrecer. Am% chea6,tio que defollinador es fulalio mi ropa de negra. Hitnno en ver! Tu vmSrSngatir eteypic6 ahzrrll Iii que bue dtra,Io negrsque fue. Na, no esfulano': Tu yhhgay- hu"ngatmP , n o e% bien nepibete ere icora;! o que gro. HZ mat3 > rnedio negro. CbepYa h??chetlem? gran bellaco eres!Tu manr% niS9 tengocel c o r a p n beporechagetii catu pic6 ah'; I o que amigo eres de m g r o de enoio. Ahems verlo todo ! Tu TGp%mb- -pya hG guitechbo, ando per rSngatir etey pic0 ra&!hh q dido de enojo.Hu"rnb5ri.l. bueoo es Dios ! Tu povo Hfiphrh, manchado de nemGp?n?eetei pic6 co Wrae gro. YpY %<lon e g ~ ode In r i ! o que engahofo esefie nigua ,o turn or .€hepYi S@ mundo' T u pzrangeti etey Gap, Eo negro dz la viia del repi5TGp3 remymo"iiangu6 pie. C hepoape Gnfayoog, ra!o qua" hermofas fon Ias cortar lo negro de las vhas. obras de Dios Tu nandetey ,tepi^a' TGp? ogracia 3 ~ ~ . g . l J " " e ~ , c e n ~ ~ a , c h ome? oyeupe cequnra u p mufquina, Tatapyi rug&, rat I-&! h i COMO Dios 60- c e n i p de4xafas.Tataendii rnunicn f i i gracia a 10s que rugu6rajpmefa de vc:a.Ta le firsm! 'EDTiip%deZn- tazndi'ru bociba defpxigat& ereiccj pic6 rat ! Q laderas. Ahubog,defp'paui lar. ca,cara. Ahhpeyu, ToDios,jr que bbeno eres ! TU hari, explica mas la plar las brafas y la p a u e k adrniracicrn dicha, pero c6 Cuhugue. 1. C u p g u e ,lo defden. Tu hari, pic6 nde qwenlado de 10s campos. D O *

'

-

,

$a:

399

enneprecido 'Ia c e n i p de 10s camvos.Acuch bond?. l.Acuh&ondY, &aGr 10s campos. 4 Tii.r.venir, ,Iir. V.Yu. num.2. 5 . Tu.Ea, hueup de pefcado. Pjra rit. ~u omboa piri.1. Oyeu rn%nb6 Fir& dcibu x . Nfey p i r i gu mboabo.l,Ndtti oyeG m b o a r h g?, time dos reciprocos,y dos rclatiuos..-Nda tGbi.1; N:iah(lbi p i r i , no iienen ~ U C U Q S10s przes. . 6 T'a,golpc.@hemhot&lo. mifmo que Chembo YLFG, m e aporreb. Ambotd yo le aprreo.bu.hira. Ambo v t h ~bn,oca , pifir tapias. Chembo tutG chcrerec6bo diome muchos porra50s. Chc:ac2niindh, me $a V'

)

p o r r a p s 1'1 c a b q a . Y tomare por tener calentura. atu,el filto, Ytupap,fdto zrande. U 7 Tu,b. p d r e . Cheriaba, C J I

mi padre.Tuba,eius pater, I

gu.hus.Na cherhbi, no t&' go padre. Na cherbbarsno es mi padre. Tubang& padrafiro ,y padrino. Tubetk,verdadero padre. TubYmba6,fin padre, Cher653rng are& tengolo por padre. C heriibhiZ oycobot.l.Ckeru oyc6 ya btirzrn; oyc6bo chernbo araquai,iomo mi p d r e ;i es,me corrij-e. CIieriababii hip:: oyc6 ,no parece a mi padre. rianderu bi'pY,nueftro primer padre Adam, Rmboube doyIe otro padre, no le C O ~ O Z C Opor hijo.Na chererecoi gGbSrng, R O mc tiene por padre.che rbyaog Perti Pedro es mi Guban pgaraing : riente cercano. note chererec6, tienerne por padraffro.Tii bbm8 yepe chk ; hae ae MmS na cherereco potari, aungue Toy fu padre no me tiene por tal. Hupi cattii Ti+%iianderGGtmg yarec6 ,con razon tenemos a Dios por.padre. 8 rg.b.la aaeja maeitri 9 Tu.b.eftar, dexar. Ch& rub,yo efiov. Nderub, cG Cgggg tiis;

1

)

~

0

-

01

0 1

+I-

'

T E S O R O D E .LAt'as.Tub;eiti.t.h.Su. Cbe-. rubZmS,,eitando po.TGbSrng ara h h e .I. HhbSmg. Ghb3rn; om%%, effando fe murio. C h e crmgngeta, chertib%x.G,orn%G > efiandole yo hablando ,-{e MUrio. 2ngbae tubi ndicatul,. DO es bueno que queden eftas cofas.6 hembo ubi guo pe,dcxomg en fu cafa. Ah2 chemgngeti ,tiibSmG amaairi hoh,,efiandsme habl9dQ,Cayb vn r a y o . a i e che, rhb3mSbt: aypb,aun eitando yo aqui fucedio cffo. Gherubiri:cath ayp6, effb h e o fucedio defpues que yo efiuue. Na chcrilb9mg guara rusuam .ayp6 , no es effo del tiempo enque yo eituue. Na chcrubibel acoi pe,no efiupe entonces. Tzdmojado. V.Tobi.. nSIUm.2. STzcbnngi padraitro, pa&no. - Tz& , c o h o h s tallos, p l m i t o s . Yba pYtiiu%,pale xqito. Tayao r%, cogollo de coles. H% at$, tallos durbs.Hu%quY.l.HuZng?, 'tiernos.Na - - hii% - _ _bae - riigiiail . 0

O

,

> ..

I

I

A

4

aypb ,ego no tiene tallos: HuangY anoh? 17 tayareheb(: ,faque fii pi!rnito y el ie dil.Gu5ngarib6 Yba pi'$ Po, tang?ocal,quemore la palma con fu palmito.Caa am bi'quP c3 , echar cohollos 10s arboles .V.Caa. IrcbatY,madraflra. Chei rubat'i,mi madraitra. rHbi,eitar. V.Tii.nu.g. I r~bi.c.d.~u,ceniSa.y.~~ quitar;quitar lo cliamukad o , c e n i p pegada a la cofa. Ahubi,vo quito lo chamufccado. .Ahubb, i b e m ~Ndeihubibo rZng?,aun no fe ha quitado la charnafquina. 2 Ti4bY.r. poIuo, cenita, y -ceniciento,y blanco,YrubY et6 checclt?; eiZB lleno de poluo mi apcfento. Ndi tu byti , no tiece poluo. y. Q. TubYrSmZ mFmZne h%d b , todos nos hemos de boluer en poliio, Tembiii, vtubY, eAi desbecha la cod a de c o d a . YtubY ai rn"dmn'$ YbY r?mfmZEngL fiandkbe ,todo es psluo 10 que nos d i el mu!ldo.hra mbY, pa10 carcsrnido , 0 car:

I

G t J I

c

%he rubichg' yep2 cunr?m? r3mS cherirec6,aiique fag grandc me tiene par niiio. Amboubichl,engr~~~ecer en h6ra y aumentar'la cofa. A S m b o ubichatec me etlfoberuezco engrandczco. Cherubichb, mi hperior. Che hubicfi8, YO foy fi fuperior.Na cherubicK& bi,no tengo fupcrior. Tubichabet! ,Rey ,Emperador. Tubichabet6 rail,Prin cipe. Tubicha betkrembirec6,Reyna. Tubichabete raYri ,bel nacimiento del Principe. Tubichi bich6 mbae quie kakaurae ent& di ij auia por ackabtidicia.' Tub'ird, facudit. V.TubY. 2. '

TzL~z&"~~~~IuQV. '

Vd?.

Tu"c2,yaxarocanocido. Tr?c8:x!a,plumas deAe pakaro. TGc%yi5,eRe paxaro amarillo. TGcS tyngu&,e l gico.Na guaY te&r$gus!tu" cH ornboYapi, dize el que es reiiido,zakiriido a1que de riiie. T z d r , Iangoita y cofa

kmejante.

Ggggg2

T E S0R 0 D E ' L A rricr&admiracibtl. Tuck Amg poqnyt% ypapsbo; yrnMngath rae!o que bue contar por i;Jud 0s. .f.sha, afsiento, culata; no es ! p o p , teftero por dedenT d y n o d . c.d.Tu, admi. racion. Cui, demonitrati- tro. YgA rugi'ia, popa de casioa por encima. Cara m'& uo. y NS, tamhien. El,o, otravez. Ouri tucui n'2, $3 ruguS ,el tefiero d e la caxa por dedeiitro. Yapemirenlo como buelue otra vez. O;ie^eng?mcui.n%,mi- p6 ruSu9 pog ,quebrofe el afsiento de la o h . YaFep6 ren qual eiti ailh aquel har u y 9 ambopog, quebrare bland 0. ~ d c G m b & ipalma , de que el afsiento de la olla, quit6 hmen flechas. TXictlrnbaY el afsiento a la olla. YaFeril,ga!mares d d a s pdmas. p6 r u p h ocii i,meneafe el Tivcfimbb cuerda ,foga; afiiento de-la c!!a. 1. MuTucGmb6 capiykigui yyaa gu3 c3t%,idem. Nuguap6, po pYrtrzi,fo%ade efpnrto, fu afsiento-chato por de& fimilia. GuFmbk pi tuc5 deatro. Nugud pe mb:x mbb .I. Tucfimbb gu'hmbe ru2,en la popa eft'an las copi rche.guSra cuerda de fas yen el afiiento de la cafcarits de guemhe, Mbae c a m Guguk pe mbae ague pi t uc btr.lb,coerda de cue- rec6;lgAra ,en fupopa tiero. TucSrnb6 PO ~ a p , ne 12s cofas la c m o ; ~E. hiicuer.d;P gruefli ?ucr,mb6 gna upi8ynFep6,leunnta la g"m~ni".l,~o~delgada.Tciollapor elafsiento.Che TU cGpb6 quv&',.;ludo de cuer qua pet inbae nf;ngari; poda , o cuer&a con 'fiudos. t o he comido , no he queAmgpoquytz q@t%t u c b drtdo Gtisfecho. b6 che angavpii rehi che z-ngun i,c 013. J-Tugua 2 fi cola .gu. recipr oc 0.~ ~ g ~ k 2 ma?r?duib%&Zn.b, acordarfi de 10s pecados por ac7,rabon. Hugual ey,dcfbndos de cuerda. Tucfim- colado. Huguai 3FGWrt"' b6 quyt3 rehk aipapkvel, da cola, Huguai clr i aka@* j

tg

LENGYA GVARANI;

chersrYba a p i , reboib de contento. A d m t u i . vel, Arn%~d?.ihazer rebofir AmSotui og8quirar lo que rebo>G.Ambotuf pig,hazer que cefTe. Otu3 hertho, t r x musho. O t d m's% ou bo,viene rnucha genre. Tr?cp a p a p y o chico. Tzlya ,v s j ez TuF'ah e , e 1 U

I

.

bac-ciby ya vie'jecito. d e porabYquY hague che cG& mbu$ r$mZ che rec6 reh6;aycobi che tuyabne pU4 p i , en la ve jez gozo de 10s trabajos de la. rnocedad. Ab?!mbo tuys, hasome vie jo. OSWJOtuyat'ae a G n n ga n;tnder59ngipc,hafe enue-.n

..

ne jecido rI.demcmbtent&donss. C be euyabxepc .I. pVp.’, en mi ve jez. Ndereba hCrnbice nde tixyabak upiae,no Ilegaras a viejo.Tu. ya purli rGpi.1. Tuya yugrxe r r t . 1.Tuya &gi‘r2 l.Q$rncviejo podrido. Cherng che tuyabne. 1. Tupbae rem? moa7bTche , eftoy conkmido de veiez. TzbggGe. c.d. Tu, padre. y Yabg, diuiGon ;pariente.Che tuyaog Sue,mi pariente Che tuvaozu ucui, ayuel es mi pariente. T u p , lodo, h r r o , COCI podrida, deshecha de cocida. tup^ !G$?, p:ntano. T u p m”um‘t; i k m , Tuyu n??ci en33”: ‘Tuf: o 7 ?,ba Ir o blanco.Y:uyu mJrn 31, c.fl deshscho 10 cocido. A i i h duyu , cocerlo hnfia que re deshaga. Ambo piituyu, podrirle el corapn.C&cm bo pya tuv u ,m e,pudr e .Y t u yu qo6,eiti podrida la czrne.Ytuyu cheao,efih podri da mi ropa.Chembo p;la:u yu ep&, has podridorne el. tor a $0”. ~‘ay6yO ,paxarote gr5de

.

hazefe grande.TGng rai'ra; liendres de niguas. TGng oyoquark ray!, efan apeiiufcadas las niguas, Gng,nube d<lojo.C heref6 tEng,tengo nube.Aii2 mS e$ tGng,crionube. I'u"ngacd,pulga. TEp% 'c.d. Tu, admiras

ci0n.y Pa, pregunta. Man hG,r

.

TESORO DE L A h&! quid efi hoc! nombre 4 O

N

aplicaron aDbs.Tupa boy & , 10s Geruos de Dios ,y afsi llam5 a 10s fantos.TGp2bopi ra:?ngiba, h a $ nes.TGp%ay tecatG,el mifl M O Dios, 0112 cat;rZmG oycobai TG$. 1. Guec6 y9catir oycoboi Tilp?!,,GCd~ Dios quien es. TGp? ypota hipe.l.TG?% oypoth r%mm"o,queriendoDios.T& .pz m"ongetah&pe,altar. Tti psquatiz, Briluiario, MifG1, &c. T nu nrp nand6r3rng oii+rnGS iia TGpS nn3xG c o ~ guec6 agui poi bo ru;nai, Dios fe h i m hombre , no dexanclo fu fer deDios.TG% p$ h%nJeraYhbSa, el amor que Dlos nos tiene. Zindc TGp%ra'ihh'x , el anior 4 tenzmos aD ios .h5nJe guaY n hiliiimG Tnpa i n n & rayh j,imido no fot rnoso,aD i os, -n. il.nos ama. T u p nande qiu2tih3,los mkndamien- tos de' Dim. Tupa nande qbalraba a zv l h bui r.i nanderecgn?, andamos a1 r e u b de 10 qucDios manda.Yta01 n nt - n tii hSnderecmy T u p nande quaitiba agui. I.Oroin0,

0

A

*J

ct

RJ

- n

TESORO DE LA ESnde yegei : Mnde r e p ~ i :h&8md a b i oyapd, cri 6 el fuego para fazonar las cornidas , para que nos calentafle , y alumbraffe. Mbae t e t f r s p3bZ y b " a G ii3ndemZyng6 yporu rehi: 53ndehegui guaY huban8 oipot4r9nG, todo lo crib para nueflro vfo,pretendii do iolamente que le a m a c fenios. Y m3rZngath tepig TGpea'! 8 que bueno es Dios! YbahembY re? mbeti pi?! TGp3 re&! que incompre- . Iienfible es el fer de Dios! 14a? h u b i pY t c c?. t ii pi S T 6pna/ .1 oque ama& es Dios! Yporarip? tecatG pi% Tfip%lpuediFnc e: cl: fir apetccido ' Y mgmbeh catu FY reti p;STGpZ ! qve digno tls de Gr a1abado"b quaabi pY tecatii pi%TGp%!quedig no es de fer conocidq! Ha- piiripY tr"cnt0pi2 TGpS i ;i digno es de fer obedecido! YerovYpS!,? h6bSmS tecatii pi$ T L a/ IF ! que ~ digno es de fer adorad2 ! iien? pya. $K:h ~ b i itecati ~ s pi% A

0

T:p%! idern.Mec6 poringa

th tecath pi!? TGpS f o que , hermofo esDios!TGp$ pel te? yepi mbohap; yaogrzrns oicd perionas yiba reh i , Dios mnque es vno Tolo Ton tres diitictas peribnas.TGba ndataYra rGg%, el Padre noes elHijo.TaY ra ndathba rU"gGG,el Hijo n o es el Padre. Efpiritu fanto nda iGb"a6 : ndataYr3mS Pr'igfi39,clEfpirit~~~n ' to noes el Padre,ni el Hijo.A-rsYr?TU"F%'nSm8 guec6 reht ndi yacc6bi oycoe e? mimg-oyouqui,pero en el fer diuinG no fidiff ingci. TupScY,Madre deDios. TupScY r9Sngiba imagen de nueitra Seiiora. TupSc'i nihhgaipi bipY.l.Atigaipi ypYndoguerecol. 1. No ii2 t 3 anga i p Sbip? I. A figa i p 6 ypY cue ychugui oh9'guZhE .I. NomboY pili apgaipibipY. 1.Ndi );?pi%rYi angaip4 ypY pYp& 1. OZtZi ey oicb angaipkbi p'igui. I. No &?n m o yrui heqe angaipi pi.'. l.-Ndi yapiA angaipi ypy rehk .I. Angaip6 );pi he$e ndoyeqe6ri, la V irgen no t w o pecado original. AiG

.

0

OA

&I&

ng5 noii"e$ embih ri he$6, no hizo pr& en ella el demonio. Hae n S i oGZye* ptbo oic6 angaipci Yp? agui,.ella fola fue limpia del

mi m%ngai , tener malos penfamientos. Tupa gueq rami eraha , lleualo como Se eiti.Amboyoupagtre che angaipi paguera chehemombeu rC bolui a1 pecado. Amboupa etle p a g ~ eara; paflar el tiempo de dia en dia.Ohemboupsgue pague bra ragapa nande hegui, paffaknos la vida, el tiempo.An:boupague pagueTG p%gracia yrum"dmoO, dum6 tar Ia gracia. Abh upape pague hombre fin afsien-

pecado original.TGpSc'i pe te?rA tirg et6 ndoguerecoi angaipi rehk, no t w o m5cha de pecado. Heii C ~ E Q yyapY te rGingat6 guec6 mCrZngatG rehi fantos p3Wgui campeb fu fantidad COR eminencia fobre la de . todos 10s Cintos. T#pB.6 . file de Ayu, eftar. Guitupa,lecho,cama, to. lugar. C hepYruphba,eitriTapat, COGque cuelga. uos, y alfombra ,o cofa en V. Tup& y €3 :nE. y Paf. que enan 10s pies. Aclngu- num.2. p.Aba,almohda.Tup3 quaTtlpk,ceAillo de cahas, a tia rupaba,atril. Ygarupamodo de plato grande. ba ,puerto donde efiin las Tupicbhr. c.d. Rupi. y canoas. Y gzrata guafu ruGuara,familiar.Tupichua#pAba,puertode nauios.han riya , hechizero que tiene de PY rupib%ng yacYtata farnzliar. h. gu. Tupichuayareco %ape ne , tend&ral,mal familiar. Amboumos en el cielo por aIfom- picfiuara5,hazerle hechizebra las eflrellas. Amboyo ro. Cherupichua,foy hechi t1p.z sue cocer en vna mifzero.Ahembo ugichua,hama olIa vno tras otro. O m zerfe hechizero. bovo ~ p gue a abi hofjpeTupo3.1.li~pai,veAido de dai a 10s que vienen fuccef -muger.Tupoya$i. 1.Carah e Ambo uga gue chere- ' 5 i,red'que les Grue de vefd

Hhhhb2

ti-

4

.

TESQRO DE LA

1:

id0.T upoi"y'iba qu9,aber- Re&. Acari? $00 rehC,fup Tupof yYba tentome de carne. Ndzui, qua re ii'2mbd abito con no como. Ambaeh, corn0 .ragace jos en la abertura cofis. !.,Aumbai avezes del b r a ~ o .Cherebi tupol toma.h.hau.ereG.ho~. Ara goiG :!r ,'v o v rabo e n t r e $00guliba dia de carne. pierila s huyehdo fin bol- A ra $00 guabeYrn5, &a 5 uerel roflro. Hebitu poi no & come carne. Am:$ ah? che hegui, huyo de mi. .ndiSe $06 p 2 gu%mByea TacY. r . Cizen rodos at co acu gyp&,doyte liccncia tio hermatno de madre. quecomas came e l v i e r C h e tmY, iiii rio hermano ties o vigilia. Epoi care de mi madre , y nl prirno nderembiai cue ri'ru aTui, Ce la madre, y a 10s hijos .no re comas e! pIato y 'tode fu rio hermano de fu ma .do. Ndoiquaab; pact iuem cir e. f. fu s pr i m o s . biu cu2 parcce que no ha 7'utYra'l,primohermano. comid0,que pide mas. Ou T L I ~ PrajjY, primahermana, ?pY gudir6,ya :E. eriipiepn dize el varo2. a comer gvahiras ya tnaduran. Aretii $sia$u ~Ypd ou i'pY so6,ernpiepfe a comer carne laPafcua,On ha. ~,~.veiiir,y ir.VIYu.n.a: ph%, yaes ticpode que 1:j v.comer y beuer. Au, , fe:coma vt fruta sia. yc~como;y beu hey6 dura. ni,yo lo conro. yGni, Tembii!, comicla, yco30s pezes lo comieron. Au . mefiible. Cherembih mi comida. h. gu, Tembiu tY &gug,beuo vipa~, Au p 6 , . corn0 carne, Aha-f;obguS- . beyr5mg ;ID$06, por falts bo,voy acomer carne. g& de comida , como came. Tembiu p6 yepe iiu $06, ra,cy$x. C O . fesesplica lo 4 a aunque auia que corner, co , Na cherernbiui ay: h a de 1 rwpot.

.

I

v.

V

.

ante.

B.

zw. Nda ya, poucgri ychG p i no he hccho hazer na-

da. Cherembiap6 uc4,lo ;i Yb3.s.aforro. C heac%n- yo mandk hazer. Cheremga6 ub3n2,el aforro de mi - biapi; NCB cuereymS, lo 6 y o no mande hazer. Nda fombrero Nififiband4bi cheao, e f a fin aforro mi yyapo uca pi'ra rr'igfialayropa. Ao cheGbangat6, la p6, no es eifo cofaque i"e ropa me abriga bien. Aiieft ha mandado hazer.Ore m$ b5ngat&, abrigome bien. ngarh ai UCL ,es caufa de Afieu"b%guitEnnS, eAoy acomamos mal, C heyuca brigddo. AhZuubatei"roYe7 u c i , fue caufa de qae me r$mG yepe, a br igome aunij matagen. no haze frio. AhapYpe uba oat Vcd lo rniimo que CaP, che a6,aforro mi veftido. quemar. Che poucaf ,me quem6 la mano. Cherere Y b d , vbas. Vba r5c5ng, ucal ,quemotne el cuerpa. gajo de vbns. Vba csgu?, vino. Vba rarY, racirno de Che pouca3, no tengo aliito para cofa. N d e poucalvbas :mete+ iiandu,animate. V-ch , lexos V-cugui V. ante C. ayu,vengo de lexos. Nda u-ctperr?giiaf, no es muy -F%,particula de compoficion , JT €e pone a1 fin 1exos.V-cC,muy lexos. Vcuf,alli. Vcu! heconi, del verbo , fignifica hazer la cofa por tercera perfo- alli eftin. Vcu?yh6ni,alIk na ; lo que fignifica el ver - van, Vcui tGri,alli vicnen. bo,fer cauh,y rige datiuo, .V-cu! yh6ni alii va muy y acufatiuo. Ayapo uch y- 1exos.Abape ucui!quien eG chupi,perfuadifelo, hizelo t'a alli ? Ab6 pucui !quien hazer.Ch6be y yapouca pi- "es aquel? r a > lo que me hizieron ha e

.

9

,

.

.

V.

V.

antr

V.

$.

V C ~cangrejo. , Vficu; 0

0’ A

,

ruguai cangrejillo. v$,gr an de, 1ar go.0 gu gir,cofa 1arga.tbi‘ray ya TU-

$6, Alcalde, Alguazil mayor. CGnfEmbasG, mancebo. A o b u ~ h ropa largaTaqua r u s h , caha grande. o u r u s t vienen muchos. Oyaba bu$ huyenfe muchos. Y G , temblor. v1biv un p0, reniblor de tierra. A i d u p lbira y A monguita, menear e1 arb01 paraque 8 cavga 1afruta.Arno u ~ a6 v ytubY agui facudir larOpa por el poluo. Am: 22T amandYy8 gu‘i r a p i pYp6, carmenar algodon con van w lleftilla. Tmpa che ymoyr8 haguk che rnGpY4 $$$,,atormentame auer ofendido a Dios.Chembo pYa 6 ~ ride 9 racy rechica,fiento i n c h o O

O

U

V

l

0

,

tu mal.

01

G. ftgayn0,acedo.V. RI Tagu ya w

h)

n%.

v.

ante

N.

Vhi,apetito, defio, gana de cornerlo.Apuhei,tengo defeo dello.Yvu hrytipe a Tnpa n tu r6, ComulSo con defeo. AcarG he!, deGo comer. YGhe! p? catfi T nu p ot rn%xyct6 , es apeterible mucho el trato conDios. Ndiu hcitibi ati3r%t”a”m$ h6, no es apetecible i r a l infierno. Ndayuhei ypYri che h t ,no apetezco el ir a verle. Vhef catupYri‘+apetit a bueno.Vhtt9 pochY.1.A i, mal apetito. Vhei ayai. 1. Ay bet& 1.Matete. 1.Cher’G y G h e h , defiar, apetecer mucho. A‘iuhei, defeo beuer .Ndaiuhei quaibi ,no tengo apetito, ni fby antojadizo. Ndiuhe^ltibi,no es apetecible. Amboiuheil,hazet que lo apetezcii. Mbae tyroete yG heitira, antojadizo.

V.

han de ir n Dim. Ychupb,a i I. Ycbupb @%rYmii,par 2 61. Ychup1: am8rnbel"r, a 61 fe lo dixe.Con Mburb,firue dk relatiuo.Ckahn mbu ru pi.,varnos a 61) ocontrrt 61. VpP,caGrPs para Aechas, , ~ f i p i i a d a ,dize la M U ger a la hermana de fu marido,y a las mugeres de fws her mano sA V.

ante

M.N.

Td.

mte

He.

4-07

adrid.Bor Iuan Sanchez,

Sponsor Documents

Recommended

No recommend documents

Or use your account on DocShare.tips

Hide

Forgot your password?

Or register your new account on DocShare.tips

Hide

Lost your password? Please enter your email address. You will receive a link to create a new password.

Back to log-in

Close