ECDL Modul 3 - Obrada Teksta
Content
Lanaco ECDL® priručnik
Modul 3: Obrada teksta
Microsoft Word
Lanaco Edukacija
Banja Luka, 2010.
©
Copyright 2010
Umnožavanje, reprodukcija ili na drugi način korištenje i objavljivanje tekstova iz ovog priručnika, bez
naknade i bez dozvole autora ili izdavača, kažnjivi su po članu 120. Zakona o autorskom pravu i srodnim
pravima (“Službeni glasnik BiH”, broj 7/02).
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Sadržaj
3
Modul 3 – obrada teksta – MS Word .......................................................................................... 6
3.1
Korištenje aplikacije .......................................................................................................... 6
3.1.1
3.1.1.1
Otvaranje i zatvaranje MS Word-a i njegovih dokumenata ...................................... 6
3.1.1.2
Kreiranje novog dokumenta.................................................................................... 8
3.1.1.3
Spremanje dokumenta ......................................................................................... 12
3.1.1.4
Tipovi datoteka ..................................................................................................... 14
3.1.1.5
Prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi ............................................... 14
3.1.2
3.2
Poboljšanje produktivnosti ....................................................................................... 16
3.1.2.1
Podešavanje osnovnih parametara ....................................................................... 16
3.1.2.2
Help funkcija......................................................................................................... 20
3.1.2.3
Povedalo ............................................................................................................... 22
3.1.2.4
Prikaz ostalih traka sa alatima ............................................................................... 23
Kreiranje dokumenta....................................................................................................... 26
3.2.1
Unos teksta .............................................................................................................. 26
3.2.1.1
Načini prikaza stranica .......................................................................................... 26
3.2.1.2
Unos teksta u dokument ....................................................................................... 29
3.2.1.3
Unošenje simbola i specijalnih karaktera .............................................................. 30
3.2.2
3.3
Rad sa dokumentima .................................................................................................. 6
Označavanje (selektovanje) i uređivanje (editovanje) teksta ..................................... 33
3.2.2.1
Prikaz znakova formatiranja .................................................................................. 33
3.2.2.2
Selektovane dijelova teskta i cijelog teksta............................................................ 34
3.2.2.3
Unos, brisanje i prekucavanje slova i riječi u postojedem tekstu ............................ 36
3.2.2.4
Komanda Find....................................................................................................... 37
3.2.2.5
Komanda Replace ................................................................................................. 38
3.2.2.6
Kopiranje i premještanje teksta unutar dokumenta i između otvorenih dokumenata
40
3.2.2.7
Brisanje teksta ...................................................................................................... 43
3.2.2.8
Undo i Redo komande .......................................................................................... 44
Formatiranje (oblikovanje) .............................................................................................. 46
3.3.1
Formatiranje teksta .................................................................................................. 46
3.3.1.1
Promjena veličine i tipa fonta ............................................................................... 46
3.3.1.2
Naglašavanje teksta .............................................................................................. 47
3
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.1.3
Komande Subscript i Superscript........................................................................... 48
3.3.1.4
Promjena boje teksta ............................................................................................ 48
3.3.1.5
Promjena tipa slova (pisana u štampana i obrnuto)............................................... 49
3.3.1.6
Automatsko oblikovanje crtica (za razdvajanje riječi) kao srednjih crta i crta ......... 50
3.3.2
Paragrafi (pasusi) ...................................................................................................... 53
3.3.2.1
Kreiranje i objedinjavanje (spajanje) jednog ili više pasusa .................................... 53
3.3.2.2
“Meki” prelom teksta (soft line brak) .................................................................... 54
3.3.2.3
Preporuka za poravnanje teksta ............................................................................ 55
3.3.2.4
Poravnanje teksta ................................................................................................. 55
3.3.2.5
Uvlačenje pasusa .................................................................................................. 56
3.3.2.6
Podešavanje, uklanjanje i korištenje tabulatora (tabulatorksih markera)............... 58
3.3.2.7
Preporuka: razmak između pasusa ........................................................................ 62
3.3.2.8
Podešavanje razmaka između pasusa ................................................................... 63
3.3.2.9
Liste nabrajanja (dodavanje i uklanjanje znakova i brojeva u listi nabrajanja) ........ 65
3.3.2.10 Dodavanje ivica i boje/pozadine pasusa ................................................................ 66
3.3.3
3.4
Stilovi ....................................................................................................................... 68
3.3.3.1
Primjena postojedeg stila karaktera na označeni tekst .......................................... 69
3.3.3.2
Primjena postojedeg stila pasusa na jedan illi više pasusa ..................................... 71
3.3.3.3
Korištenje alata za kopiranje tipa oblikovanja (formata) – Format Painter alat ...... 72
Objekti............................................................................................................................. 74
3.4.1
Kreiranje tabele ........................................................................................................ 74
3.4.1.1
Kreiranje tabele za unos podataka ........................................................................ 75
3.4.1.2
Unos i uređivanje informacija u tabeli ................................................................... 77
3.4.1.3
Selektovanje reda, kolone, delije i cijele tabele ..................................................... 77
3.4.1.4
Umetanje i brisanje redova i kolona ...................................................................... 79
3.4.2
Oblikovanje (formatiranje) tabele ............................................................................. 81
3.4.2.1
Promjena širine kolone i veličine reda ................................................................... 81
3.4.2.2
Promjena stila, širine i boje ivica delije .................................................................. 82
3.4.2.3
Dodavanje boje/pozadine delijama ....................................................................... 83
3.4.3
Grafički objekti ......................................................................................................... 83
3.4.3.1
Umetanje objekta na određenu lokaciju u dokumentu .......................................... 83
3.4.3.2
Označavanje objekata ........................................................................................... 88
3.4.3.3 Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata ........................................................................................................................ 89
4
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.3.4
3.5
Cirkularno pismo (Mail Merge) ........................................................................................ 91
3.5.1
Priprema .................................................................................................................. 91
3.5.1.1
Otvaranje i priprema dokumenta kao glavnog dokumenta za cirkularno pismo ..... 91
3.5.1.2
Selektovanje liste adresa ili drugih podataka za korištenje u cirkularnom pismu ... 93
3.5.1.3
Selektovanje liste primaoca .................................................................................. 94
3.5.2
3.6
Promjena veličine i brisanje objekta ...................................................................... 89
Izlazne opcije .......................................................................................................... 100
3.5.2.1
Objedinjavanje cirkularnog pisma u novi fajl ili fajl za štampanje......................... 100
3.5.2.2
Štampanje cirkularnog pisma .............................................................................. 101
Priprema za štampanje .................................................................................................. 102
3.6.1
Podešavanje ........................................................................................................... 102
3.6.1.1
Promjena orijentacije dokumenta i veličine papira.............................................. 102
3.6.1.2
Promjena margina .............................................................................................. 104
3.6.1.3
Preporuka: Dodavanje novih stranica.................................................................. 106
3.6.1.4
Dodavanje nove stranice (Page Break) ................................................................ 106
3.6.1.5
Zaglavlja i podnožja (Headers and Footers) – dodavanje i uređivanje teksta........ 107
3.6.1.6
Dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje ..... 109
3.6.1.7
Primjena automatskog numerisanja stranica ...................................................... 110
3.6.2
Provjera pravopisa i štampanje ............................................................................... 111
3.6.2.1
Provjera gramatičkih i pravopisnih grešaka ......................................................... 111
3.6.2.2
Dodavanje riječi u ugrađeni rječnik korištenjem provjere pravopisa .................... 113
3.6.2.3
Pregled dokumenta prije štampe ........................................................................ 114
3.6.2.4
Štampanje dokumenta........................................................................................ 115
5
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3 Modul 3 – obrada teksta – MS Word
Microsoft Word (u daljem tekstu MS Word) je program namjenjen za obradu teskta i sastavni je dio
programskog paketa Microsoft Office kojeg proizvodi kompanija Microsoft. Pod obradom teksta se
podrazumijeva pisanje i oblikovanje tekstualnih dokumenata, omogudujudi primjenu različitih stilova
oblikovanja. Pored unošenja i obrade teksta, MS Word vam omoguduje i dodavanja razliličitih
objekata: slika, tabela, grafikona, raznih geometrijskih oblika, itd. MS Word je, u suštini, program koji
je najviše zastupljen u svakodnevnom radu, kako poslovnih tako i kudnih korisnika. U ovom modulu
demo vidjeti kako upotrijebiti niz opcija I alata koje vam nudi MS Word prilikom obrade teksta.
Verziju MS Word-a koju demo obrađivati jeste Word 2003, a isto tako demo, radi usporedbe,
pokazati gdje se sve te opcije I alati nalaze u Word 2007 programu.
3.1 Korištenje aplikacije
U ovom poglavlju demo pokazati osnove rada sa dokumentima, kao što su: otvaranje i zatvaranje
dokumenata, kreiranje novog dokumenta, spremanje dokumenta, razne vrste ekstenzija pod kojima
možete sačuvati dokument, kao i prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi. Isto tako,
vidjedemo kako podesiti Word 2003 i iskoristiti određene alate u cilju produktivnijeg rada u
programu.
3.1.1 Rad sa dokumentima
3.1.1.1 Otvaranje i zatvaranje MS Word-a i njegovih dokumenata
Da bi ste otvorili Word uradite slijedede:
kliknite na Start
All Programs
Micorosoft Office
Microsft Office Word 2003
Slika 3-1 Otvaranje MS Word-a
6
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Takođe, MS Word možete otvoriti tako što dva puta kliknete na ikonicu Microsoft Office Word 2003,
odnosno 2007, koja se može nalaziti na desktop (sl. 3-2), zatim na Word-ov dokument ili na prečicu
(shortcut) Word-ovog dokumenta . Na sl. 3-2 i sl. 3-3 su prikazane ikonice Word-ovih dokumenata
(verzije Word 2003 i Word 2007), odnosno njihove prečice:
Ova ikonica
predstavlja Word
2003 dokument
Ova ikonica
predstavlja Word
2007 dokument
Slika 3-2 Ikonice koje predstavljaju različite verzije Word programa:Word 2003 i Word 2007
Ova ikonice
predstavljaju prečice
(shortcuts) od Wordovih dokumenata
Slika 3-3 Ikonice koje predstavljajuju prečice od Word-ovih dokumenata
Ako želite da zatvorite dokument, u meniju kliknite na File
otvorenog dokumenta:
Close ili klikom na crno „X” dugme od
Sa crvenim dugmetom X
zatvrate Word program
Sa crnim dugmetom
X zatvrate dokument
Slika 3-4 Zatvaranje programa i dokumenta sa ikonicama „X“
Word program možete zatvoriti i ako u meniju kliknete na File
7
Exit.
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.2 Kreiranje novog dokumenta
Kada otvorite MS Word program, automatski de vam se otvoriti i jedan prazan dokument (blank
document) koji nosi naziv Document 1:
Naslovna traka
Trake sa
alatima
Linijari
Okvir sa
zadacima
Novi prazni
dokument – blank
document
Slika 3-5 Prilikom otvaranja MS Word-a otvoride se prazan dokument
Ako želite da otvorite novi prazni dokument, uradite slijedede:
u meniju kliknite na File
New
Slika 3-6 Kreiranje novog dokumenta
nakon toga de se sa desne strane prozora pojaviti okvir sa zadacima (Task Pane) New Document
(sl. 3-7):
8
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Okvir sa zadacima
New Document
Slika 3-7 Klikom na File
New, otvoride se okvir sa zadacima New Document
Kao što vidimo na sl. 3-7, okvir sa zadacima nam nudi da otvorimo slijedede tipove dokumenata:
Blank document
XML document
Web Page
E-mail message
Klikom na Blank document opciju otvoridete novi prazni dokument. Prazni dokument možete
otvoriti i klikom na ikonicu na Standard traci sa alatkama prikazanu na sl. 3-8:
Slika 3-8 Ikonica New Blank Document
Takođe, MS Word vam nudi da kreirate dokumente na osnovu ved unaprijed predefinisanih šablona
(predložaka). Ako u okviru sa zadacima New Document, prikazanom na sl. 3-7, kliknete na opciju On
my computer, u grupi Templates, otvoride vam se sljededi dijalog:
9
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Grupe šablona
Slika 3-9 Dijalog sa predefinisanim šablonima
Kao što vidimo na sl. 3-9, listidi (tabovi) u ovom dijalogu predstavljaju grupe šablona. Radi pokaza, iz
grupe Publications, odabrali smo šablon Brochures i na taj način kreirali sljededi document - brošuru
(sl. 3-10):
Slika 3-10 Šablon Brochure
Napomena: Klikom na opciju Templates on Office Online, u grupi Templates u okviru sa zadacima,
otvoride vam se Microsoft Office web stranica na kojoj možete nadi i spustiti veliki broj gotovih
šablona.
10
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: Kreiranje novog dokumenta, odnosno otvaranje gotovih šablona, u MS Word-u 2007,
se vrši na sljededi način:
kliknite na Office dugme
New
Office dugme
Slika 3-11 Kreiranje novog dokumenta u MS Word-u 2007
otvoride se sljededi dijalog:
Slika 3-12 Dijalog New Document u MS Word-u 2007
11
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.3 Spremanje dokumenta
Nakon što ste kreirali vaš dokument, trebalo bi da taj dokument sačuvate (spremite) na neku lokaciju
na vašem računaru. To dete uraditi na sljededi način:
u meniju, kliknite na File
Save As…
Slika 3-13 Komanda Save As za spremanje dokumenta
otvoride vam se sljededi dijalog:
Podrazumijevana
lokacija
Slika 3-14 Save As dijalog
12
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što vidimo na sl. 3-14, podrazumjevana lokacija za spremanje dokumenta je My Documents.
Ako želite da promjenite lokaciju, kliknite na strelicu na desnoj strain polja Save in, pa iz
padajude liste izaberite lokaciju. Takođe, na lijevoj strani dijaloga, u grupi Save In, možete
izabrati neku od ved predefinisanih lokacija.
Isto tako, u polju File name, MS Word de sam automatski odrediti ime dokumenta. Vi možete
promijeniti ovo ime tako što dete kursorom miša kliknuti u polje File name i ukucati željeno ime
(radi pokaza ukucali smo ime Word-vjezba).
na kraju, pritisnite dugme Save. Na ovaj način ste spremili vaš dokument na vaš računar.
Napomena: Kada prvi put spremate neki dokument, klikom na ikonicu Save, u Standard traci sa
alatkama, otvoride vam se Save As dijalog (kao na sl. 3-14). Kad jednom sačuvate dokument, ikonica
Save samo de spremiti promjene koje ste napravili u tom dokumentu.
Slika 3-15 Ikonica Save
WORD 2007: Da bi ste sačuvali (spremili) dokument u Word-u 2007, uradite sljedede:
kliknite na Office dugme
Save As...
Slika 3-16 Spremanje dokumenta u MS Word 2007
otvoride vam se dijalog Save As...
13
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.4
Tipovi datoteka
Prilikom spremanja dokumenta na neku lokaciju, kada vam se otvori dijalog Save As, u polju Save as
type možete odabrati i druge tipove datoteka:
Tipovi datoteka
Slika 3-17 Tipovi datoteka
Podrazumijevani tip datoteke je Word Document (.doc). Pored ovog tipa, dokument možete sačuvati
kao običan tekst (Plain Text), predložak-šablon (Document Template), Web stranicu (Web Page,
Single File Web Page, Web Page Filtered), zatim kao dokument sa određenim formatiranjem (Rich
Text Format), kao dokument za ostale verzije Worda (Word 2007, Word XP-2003), itd.
3.1.1.5 Prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi
Svakodnevni poslovi de često od vas zahtjevati da radite na više dokumenata odjednom. Ako imate
više otvorenih dokumenata, prelazak sa jednog na drugi mogud je na više načina:
1. način: na Windows traci sa zadacima (taskbar) možete kliknuti na željeni listid koji predstavlja
jedan od dokumenata (sl. 3-18)
14
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Listidi koji predstavljaju
Word dokumente na traci
sa zadacima (Taskbar)
Slika 3-18 Prelazak sa jednog dokumenta na drugi klikom na listid dokumenta na traci sa zadacima
2. način: u meniju, kliknite na Window, pa zatim iz liste izaberite dokument na koji želite da pređete
(da bude aktivan). Kvačica pored imena dokumenta označava trenutno aktivni dokument (dokument
na kome radite).
Slika 3-19 Prelazak na drugi dokument pomodu opcije Window
Kao što vidimo na sl. 3-19, u meniju Window postoji opcija Compare Side by Side with. Klikom na
ovu opciju, dva otvorena dokumenta de se, na ekranu, postaviti jedan pored drugog (vertikalno) radi
lakše usporedbe. Ako imate više od dva otvorena dokumenata, klikom na ovu opciju, otvoride vam
se dijalog Compare Side by Side u kome dete označiti jedan od otvorenih dokumenata sa kojim želite
da uporedite dokument na kome se trenutno nalazite.
Word 2007: Prelazak sa jednog dokumenta na drugi u MS Word-u 2007 vrši se na sljededi način:
na Ribbon-u (traci sa komandama), kliknite na listid (tab) View, a u grupi Window, kliknite na Switch
Windows, pa iz liste izaberite document:
15
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. kliknite na
listid VIew
2. kliknite na
komandu Switch
Windows
Ribbon
3. iz liste izaberite
dokument
Slika 3-20 Prelazak između dokumenata u MS Word-u 2007
3.1.2 Poboljšanje produktivnosti
U cilju što boljeg i produktivnijeg rada u MS Word-u , sam program vam nudi nekoliko opcija I alata
za poboljšanje rada. To su: postavljanje osnovnih parametara (korisničko ime, podrazumijevana
fascikla (folder) za otvaranje i spremanje dokumenata, korištenje Help funkcije, povedalo, prikaz
određenih traka sa alatima.
3.1.2.1 Podešavanje osnovnih parametara
Pod podešavanjem osnovnih parametara se podrazumjeva definisanje korisničkog imena, kao i
podešavanje podrazumijevane lokacije za otvaranje, odnosno spremanje dokumenata.
Podešavanje korisničkog imena se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na Tools
Options
otvoride vam se dijalog Options u kome dete kliknuti na listid User Information
Slika 3-21 Listid User Information na kome mijenjate informacije o korisniku
u polje Name unesite vaše ime i prezime
kliknite na dugme OK
16
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Inače, korisničko ime je, ustvari ime autora dokumenta. Ako otvorite dokument i u meniiju kliknete
na File
Properties, otvoride vam se dijalog (ime dokumenta) Properties (sl. 3-22):
Slika 3-22 Informacije o dokumentu
Na sl. 3-22 vidimo da je u polju Author ispisano ime i prezime osobe koja je kreirala dokument. U
ovom dijalogu možete popuniti i ostala polja tako što dete kursorom miša kliknuti na željeno polje i
unijeti potrebne informacije.
Podešavanje podrazumijevane lokacije za otvaranje, odnosno spremanje dokumenata, se vrši na
sljededi način:
u meniju kliknite na Tools
Options
otvoride vam se dijalog Options u kome dete kliknuti na listid File Locations
Slika 3-23 Listid File Locations na kome mijenjate podrazumjevanu lokaciju za otvaranje i spremanje dokumenta
17
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u listi File Types klikom označite na Documents, pa zatim pritisnite dugme Modify
otvoride vam se dijalog Modify Location
Slika 3-24 Dijalog Modify Location
kliknite na strelicu pored polja Look In, a zatim iz padajude liste odaberite željenu lokaciju
(primjer, ”Local Disk C:”)
kliknite na dugme OK
kliknite dugme OK u dijalogu Options da potvrdite promjenu
Napomena: Ako vršite promjenu korisničkog imena i podrazumijevane lokacije, a ved ste otvorili neki
postojedi dokument (ranije sačuvan), te promjene nede uticati na taj dokument, nego de uticati na
sve ostale nove dokumente koje budete, poslije podešavanja, kreirali.
WORD 2007: Promjena korisničkog imena u MS Word-u 2007 se vrši na sljededi način:
kliknite na Office dugme
Word Options
Word Options
dugme
Slika 3-25 Word Options u MS Word-u 2007
18
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u dijalogu Word Options, pod opcijom Popular, u grupi Personalize your copy of Microsoft
Office, u polje User name unesite vaše ime i prezime
Slika 3-26 Podešavanje korisničkog imena u MS Word-u 2007
Ako želite da promijenite podrazumijevanu lokaciju u MS Word-u 2007, uradite sljedede:
kliknite na Office dugme
Word Options
u dijalogu Word Options, pod opcijom Save, u grupi Save documents, kliknite na dugme
Browse u polju Default file location, a zatim izaberite lokaciju kao na slici 3-27, pa kliknite na
dugme OK
Slika 3-27 Podešavanje podrazumijevane lokacije u MS Word-u 2007
kliknite na dugme OK na dijalogu Word Options da potvrdite promjene
19
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.2.2 Help funkcija
Ako ne znate kako nešto uraditi u programu, tj. zaboravil ste gdje se nalazi neka opcija, pomodu Help
funkcije, na vrlo lak i jednostavan način, možete pronadi odgovor na vaše postavljeno pitanje. Pristup
Help funkciji je mogud na više načina:
klikom na Help ikonicu na traci sa alatima
Slika 3-28 Ikonica Help na Standard traci sa alatkama
u meniju kliknite na Help
Micorosft Office Word Help
Slika 3-29 Jedan od načina pristupa Help funkciji
pritiskom na tipku F1 na tastaturi
Nakon što ste primjenili jedan od tri načina pristupa, sa desne strane prozora, otvoride vam se okvir
sa zadacima Word Help
Polje za unos
riječi (fraze) za
pretragu
Slika 3-30 Okvir sa zadacima-Word Help
20
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na sl. 3-30, u polje Search for unijeli smo frazu “Change default location”
(promjena podrazumijevane lokacije). Na ovaj način želimo da saznamo postupak kako napraviti ovu
promjenu. Klikom na zelenu strelicu (pored polja), Help funckija de započeti pretragu. Nakon što je
program izvršio pretragu, pojavide vam se lista sa rezultatima koja izgleda ovako:
Slika 3-31 Lista rezultata
Iz liste ponuđenih odgovora odaberite naslov koji najpribližnije odgovara vašem postavljenom
pitanju. U primjeru na sl. 3-31, kliknudemo na odgovor “Change the default working folder”. Nakon
što kliknemo na odgovor, otvoride nam se “korak po korak” upustvo za podešavanje (u našem
slučaju za podešavanje podrazumijevanog foldera):
Upustvo
Slika 3-32 Klikom na odgovor otvoride vam se “korak po korak” uputstvo
21
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007 koristite tipku F1 na tastaturi ili Help ikonicu koja se nalazi ispod
znaka “X” za zatvaranje Word programa.
3.1.2.3 Povedalo
Povedalo je alat koji vam pomaže da povedate dokument u cilju boljeg pregleda dokumenta. Isto
tako sa ovim alatom možete umanjiti prikaz dokumenta tako da možete vidjeti više stranica u istom
dokumentu odjednom. Ovaj alat se nalazi na Standardj traci sa alatkama:
Slika 3-33 Povedalo
Klikom na strelicu otvoride vam se padajuda lista iz koje možete da izaberete veličinu prikaza
dokumenta u postotcima.
WORD 2007: U MS Wordu 2007, povedalo se nalazi u dnu prozora:
Zoom Slider
Slika 3-34 Povedalo u MS Word-u 2007
Pomjeranjem Zoom Slider-a u lijevu ili desnu stranu, smanjujete, odnosno uvedavate prikaz
dokumenta.
22
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.2.4 Prikaz ostalih traka sa alatima
Trake sa alatima, predstavljaju prečice za određene opcije (komande) koje se nalaze u program.
Trake sa alatima su ustvari, grupa komandi namjenjenih za obavljanje iste radnje (alati za
formatiranje teksta, za kreiranje i obradu tabela, itd.). Koristedi trake sa alatima, prvo što sebi
olakšavate sam rad u programu, a samim tim povedavate i produktivnost u radu sa Word-om 2003.
Kad otvorite Word 2003, standardno de vam se prikazati dvije trake sa alatima: Standard i
Formatting:
Formatting traka
Standard traka
Slika 3-35 Standardne trake sa alatima pri otvaranju Word progrma
U Word-u 2003 postoje još nekoliko tipova traka sa alatima. Ako želite da ih prikažete, onda uradite
sljedede:
u meniju kliknite na View
Toolbars
Slika 3-36 Prikaz ostalih traka sa alatima
iz liste odaberite željenu traku sa zadacima i kliknite na nju
nakon toga, ta de se traka sa zadacima pojaviti u prozoru
23
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Izabrana traka sa
alatima
Slika 3-37 Prikaz izabrane trake sa alatima
Trake sa alatima dete sakriti tako što dete u meniju kliknuti na View
Toolbars, a u listi ponovo
kliknuti na traku koju želite da sakrijete (uklonite). Kvačicia pored imena trake u listi označava da je
ta traka trenutno prikazana.
Napomena: Trake sa alatima možemo prikazati/sakriti i ako kliknemo desnim tasterom miša na
praznu površinu ispod naslovne trake, pa iz padajude liste kliknemo na traku koju želimo da
prikažemo/sakrijemo.
WORD 2007: U MS Word-u 2007 ne postoje trake sa alatima, nego su svi alati smješteni na Ribbon
traku. Ribbon je dizajniran da na brz i jednostavan način nađete željenu komandu za izvršenje
zadatka. Komande su organizovane u logičke grupe (sl. 3-38), a grupe pod tabovima (listidima). Svaki
tab odgovara tipu aktivnosti (Insert, Page Layout,itd...)
Tab
Logička grupa
komandi
Slika 3-38 Ribbon u MS Word-u 2007
Ribbon možete minimizirati tako što dete kliknuti na strelicu označenu na sl. 3-39 i iz liste izabrati
opciju Minimize the Riboon:
24
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. kliknite
na strelicu
2.kliknite na opciju
Minimize the Ribbon
Slika 3-39 Minimiziranje Ribbon-a
Kada minimizirate Ribbon traku, da bi došli do određene komande, kliknite na željeni tab (listid) i
prikazade vam se sve grupe komandi koje se nalaze pod tim tabom.
25
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2 Kreiranje dokumenta
U ovom poglavlju, u prvom dijelu, vidjedemo kako unijeti tekst u dokument, simbole, itd. U drugom
dijelu vidjedemo kako selektovati određeni dio teksta ili cijeli tekst, a isto tako i kako editovati
(urediti) unešeni tekst.
3.2.1 Unos teksta
3.2.1.1 Načini prikaza stranica
U Word-u 2003 postoje pet vrsta prikaza stranica. To su:
Normal View (normalni prikaz) – u ovom prikazu vidjedete stranice dokumenta odvojene
tačkastom linijom, a ono što nedet modi vidjeti u ovom prikazu jesu kolone, grafički objekti,
zaglavlje/podnožje, fusnote/bilješke, komentari.
Web Layout (prikaz rasporeda kao web stranica) - namjenjen da vam prikaže kako bi vaš
dokument izgledao kao web stranica, sa prelamanjem teksta kao što bi to izgledalo na web
stranici. Oblik teksta i pozadina de vam se prikazati u ovom pregledu.
Print Layout (prikaz rasporeda za štampanje) – prikaz dokumenta ili drugog objekta u kome
se vidi kako de on izgledati kada ga odštampate. Na primjer, elementi kao što su zaglavlja
stranice, fusnote, stupci, kolone i okviri za tekst pojavide se na svojim stvarnim pozicijama.
Ovaj izgled je najkompletniji, a inače je i podrazumijevani kada otvarate Word program.
Reading Layout (prikaz rasporeda za čitanje) - ako otvarate dokument prvenstveno da biste
ga pročitali, prikaz u rasporedu za čitanje je najboljji prikaz. Cilj prikaza u rasporedu za čitanje
je da se poveda čitljivost dokumenta. Ovaj izgled automatski podešava vaš dokument tako da
izgleda kao knjiga. Stranice predstavljene u prikazu rasporeda za čitanje su dizajnirane da se
uklope u vaš ekran i nisu predstavljene onako kako biste ih vidjeli na odštampanom
dokumentu.
26
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Actual Page dugme: pritiskom na ovo
dugme prikazade se dokument onako kako
de se pojaviti na odštampanoj stranici
Slika 3-40 Reading Layout prikaz
Outline (pregled dokumenta kao prikaz strukture) – prikaz strukture predstavlja prikaz naslova
u dokumentu i njihovog nivoa u strukturi dokumenta. Simboli prikaza strukture i uvlačenja
pasusa u pregledu prikaza strukture pokazuju kako je dokument organizovan i olakšavaju brzo
prestruktuiranje dokumenta. Da biste pojednostavili pregledanje i reorganizovanje strukture
dokumenta, možete da skupite dokument i tako prikažete samo naslove koje želite.
1.
2.
3.
4.
naslov sa podtekstom
tijelo teksta
siva linija ispod naslova predstavlja skupljeni podtekst
naslov bez podteksta
Naslove i tijelo teksta možete da preuredite premještajudi ih nagore ili nadole korišdenjem dugmadi
na traci sa alatkama Outlining.
27
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Komande za skupljanje
i raširivanje podteksta
Komande za
prestruktuiranje teksta
Slika 3-41 Outline prikaz
Promjena prikaza stranica se vrši na sljededa dva načina:
1. način - u meniju kliknite na View, a zatim iz liste izaberite tip prikaza
Tipovi prikaza
Slika 3-42 Tipovi prikaza
28
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. način - u dnu Word prozora nalaze se ikonice koje predstavljaju tipove prikaza. Klikom na
jednu od ikonica promjenide se prikaz. Ako dovedete kursor miša na jednu od ikonica i ne
klikate ništa, nego samo zadržite kursor na ikonici, ispisade vam se naziv prikaza:
Slika 3-43 Ikonice u dnu prozora koje predstavljaju tipove prikaza
WORD 2007: u MS Word-u 2007 promjena prikaza stranica se vrši na sljededi način:
na tabu View, u grupi Document Views, kliknite na bilo koju od ikonica koje predstavljaju prikaz
stranica:
Slika 3-44 Promjena prikaza stranica u MS Word-u 2007
3.2.1.2 Unos teksta u dokument
Da bi ste unijeli tekst u dokument, kliknite mišem na bijelu podlogu koja predstavlja papir i počnite
kucati na tastaturi:
Slika 3-45 Unos teksta u dokument
29
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako želite da kucate tekst u novom redu, pritisnite tipku ENTER na tastaturi.
Ako želite da kucate tekst na nekom određenom mjestu na papiru, dovedite kursor miša na to
mjesto i dva puta kliknite lijevim klikom. U samom dnu prozora možete vidjeti informacije o položaju
kursora za unos teksta:
Ln (linija (red) teksta), At
(koliko je centimetara
udaljena linija od vrha
dokumenta)
Slika 3-46 Informacije o položaju kursorsa za unos teksta
3.2.1.3 Unošenje simbola i specijalnih karaktera
Simboli i specijalni karakteri predstavljaju znakove za koje nemate određenu tipku na tastaturi. Da bi
ste unijeli ove znakove, uradite sljedede:
1. kliknite na mjesto gdje želite da umetnete simbol
2. u meniju kliknite na Insert
Symbol
Slika 3-47 Komanda za umetanje simbola
3. otvoride vam se dijalog Symbol . U dijalogu, sa padajude liste Font izaberite font koji želite
4. kliknite dva puta na simbol koji želite da umetnete (ili označite simbol pa kliknite dugme
Insert)
5. kliknite na dugme Close
30
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. izaberite željeni
font
2. Označite simbol
koji želite
3. Kliknite na
dugme Insert
Slika 3-48 Dijalog Symbol
Ako želite da unesete specijalne znake, u dijalogu Symbol kliknite na listid Special Characters,
označite željeni karatker , a zatim kliknite na dugme Insert:
Slika 3-49 Listid Special Characters
31
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Vaš znak koji ste izabrali de se pojaviti u tekstu:
Unešeni
specijalni znak
Slika 3-50 Unešeni specijalni znakovi
WORD 2007: U MS Word-u 2007, unošenje simbola i specijalnih karaktera se vrši na sljededi način:
na tabu Insert, u grupi Symbols, kliknite na komandu Symbols, pa iz liste odaberite željeni
simbol. Lista koja vam se pojavi, prikazuje samo određeni broj simbola. Ako želite da pregledate
sve simbole, kliknite na opciju More Symbols.
Slika 3-51 Umetanje simbola u MS Word-u 2007
32
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2.2 Označavanje (selektovanje) i uređivanje (editovanje) teksta
3.2.2.1 Prikaz znakova formatiranja
U znakove formatiranja spadaju: razmak (tipka SPACE), znak prelaska na novi paragraph (Paragraph
Break), znak prelaska na novu liniju (Line Break) (kombinacija tipki SHIFT+ENTER), TAB znak. Ove
znakove, standardno, ne vidite kad unosite tekst u dokument. Prikaz ovih znakova vam može pomodi
da vidite koliki vam je razmak između pasusa (koliko ste puta pritisnuli tipku ENTER), na kojem
mjestu u tesktu ste koristili TAB tipku, koliki je razmak između riječi (koliko ste puta pritisnuli tipku
SPACE), itd. Da bi prikazali ove znakove, uradite sljedede:
na Standard traci sa alatima, kliknite na ikonicu Show/Hide ¶
Slika 3-52 Ikonica Show/Hide¶
nakon toga, u vašem tekstu de se pojaviti znakovi formatiranja
Znakovi
formatiranja
Slika 3-53 Znakovi formatiranja
33
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Značenje znakova formatiranja je predstavljeno u sljededoj tabeli:
(¶)
Znak novog paragrafa (pritiskom na tipku ENTER)
Znak Novi red (Line Break) (pritiskom na tipke SHIFT+ENTER)
Znak preloma teksta
.
Znak tipke SPACE (razmak)
→
Znak tipke TAB
¤
Oznaka delije u tabeli
Tabela 3-1: Znakovi formatiranja
3.2.2.2 Selektovane dijelova teskta i cijelog teksta
Selektovanje ili označavanje upravo služi da bi izdvojili dio teksta koji želite da uredite (editujete), što
znači da, prije samog editovanja morate označiti dio teksta da bi program znao na koje slovo, riječ,
rečenicu ili paragraf se odnosi ta promjena.
Selektovanje slova, riječi ili rečenice se vrši tako što kursor miša dovedete ispred ili iza bilo koje od
navedenih stavki, kliknete i držite lijevi taster miša i povlačite lijevo ili desno, gore ili dole. Prilikom
povlačenja, tekst koji selektujete bide uokviren crnom bojom. Kada ste selektovali ono što ste htjeli,
pustite lijevi taster miša i selektovanje je završeno. Na sl. 3-54 su prikazani primjeri selektovanja
slova, riječi i rečenice:
Označavanje
slova
Označavanje
riječi
Označavanje
rečenice
Slika 3-54 Primjeri označavanja slova, riječi i rečenice
34
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Selektovanje cijele linije (reda) teksta se može izvršiti na 2 načina:
1. način je isti kao i kod selektovanja slova, riječi ili rečenice s tim da kursor miša dovedete na
početak linije, kliknete I držite lijevi taster miša i povlačite sve do kraja linije.
2. način je da kursor miša dovedete ispred linije koju želite da selektujete sve dok kursor miša ne
postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijela linija teksta je
seletkovana (sl. 3-55):
Slika 3-55 Selektovanje linije (reda) teksta
Ako želite da selektujete cijeli paragraph (pasus), onda uradite sljedede:
kursor miša dovedite ispred početka pasusa koji želite da selektujete sve dok kursor miša
ne postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i držite ga i
povlačite prema dole sve dok ne označite sve linije teksta koje pripadaju istom pasusu
(odnosno cijeli pasus). Pustite taster miša i sa tim ste završili selekotvanje:
Znaci paragrafa vam omogudavaju da
vidite gdje je kraj, odnosno početak
paragrafa koji selektujete
Slika 3-56 Seletkovanje paragrafa (pasusa)
Da biste selektovali cijeli tekst koji ste unijeli, najlakši i najbrži način da to uradite jeste da u meniju
kliknete na Edit, pa zatim na Select All (ili pritiskom kombinacije tipki CTRL+A na tastaturi):
35
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-57 Selektovanje cijelog unešenog teksta
WORD 2007: U MS Word-u 2007 selektovanje dijelova teksta se vrši na isti način kao i u Word-u
2003. Opcija Select All se nalazi na Home tabu, u grupi Editing:
Slika 3-58 Komanda Select All u MS Word-u 2007
3.2.2.3 Unos, brisanje i prekucavanje slova i riječi u postojedem tekstu
Unijeli ste neki tekst u dokument i primjetili da neke dijelove teksta treba obrisati, dok u nekim
dijelovima treba unijeti još dodatnog teksta.
Unošenje slova i riječi u postojedi tekst se vrši tako što postavite kursor miša ispred ili iza slova ili
riječi gdje tebate unijeti dodatni tekst, kliknete lijevim tasterom na tu poziciju i počnete da kucate na
tastaturi. Isto tako, možete iskoristiti strelice za navigaciju na tastaturi (sl. 3-59) da dovedete kursor
za unos teksta na željenu poziciju:
Slika 3-59 Strelice za navigaciju na tastaturi
36
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Brisanje slova i riječi u postojedem tekstu se vrši tako što postavite kursor miša ispred ili iza slova ili
riječi koje želite da obrišete, kliknete lijevim tasterom na tu poziciju i pritišdete tipku DEL (DELETE)
(ako želite da obrišete slova iza kursora) ili pritiskom na tipku BACKSPACE (ako želite da obrišete
slova ispred kursora). Pritiskom na tipke DEL i BACKSPACE brišete slovo po slovo.
U MS Word-u 2003 postoji opcija koja se zove Overtype (prekucavanje). Sa ovom opcijom vrlo lako
možete prekucati dio teksta za koji ste utvrdili da vam nije potreban ili koji niste dobro unijeli. Ako
koristite ovu opciju, ne morate prvo obrisati tekst pa unositi novi. Samo je potrebno da postavite
kursor miša ispred slova ili riječi koje želite da prekucate i počnete da kucate. Sama opcija Overtype
de, prilikom kucanja, zamjeniti ved postojeda slova sa novounešenim slovima.
Da bi ste uključili opciju Overtype u dnu prozora dva puta kliknete na polje OVR ili pritiskom na tipku
INSERT na tastaturi. Na isti način dete I isključiti ovu opciju.
Polje OVR (komanda
Overtype)
Slika 3-60 Komanda Overtype
3.2.2.4 Komanda Find
U nekom dokumentu sa mnogo unešenog teksta, traženje određene riječi ili fraze, pregledanjem
teksta stranicu po stranicu, bi bio mukotrpan posao. Sa komandom Find vrlo lako možete pronadi
određenu riječ ili frazu u tekstu.
Komandu Find dete pokrenuti tako što dete u meniju kliknuti na Edit
Find and Replace:
Find. Pojavide vam se dijalog
Rezultati
pretrage
Slika 3-61 Dijalog Find and Replace i rezultat pretrage
37
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što vidimo sa sl. 3-61, u polje Find what unijeli smo određenu riječ (ili frazu) (primjer: “tekst”).
Ako označite opciju Highlight all items found in: Main Document, Word de vam kao rezultat
pretrage označiti sve riječi u dokumentu koje su iste kao tražena rječ (ili fraza), odnosno riječi koje
sadrže traženu riječ (ili frazu). Pritiskom na dugme Find All dobidete rezultat pretrage kao na sl. 3-61.
Ako isključite opciju Highlight all items found in: Main Document, kao rezultat pretrage Word de
vam označiti samo jednu riječ u dokmetnu (prvu u nizu) koja sadrži traženu riječ (ili frazu). S toga
morate da svaki put pritisnete dugme Find All da bi pronašli sljededu riječ u tekstu koja sadrži
traženu riječ (ili frazu).
3.2.2.5 Komanda Replace
Uz pomod ove komande na vrlo jedanstavan način možete zamjeniti određenu riječ u cijelom
dokumentu sa nekom drugom rječju. Ovu komandu de te pokrenuti tako što dete u meniju kliknuti
na Edit
Replace. Pojavide vam se dijalog Find and Replace:
Slika 3-62 Dijalog Find and Replace
Kao što vidimo na sl. 3-62, u polju Find what unijeli smo riječ (ili frazu) (primjer: “tekst”). U polje
Replace With unesite riječ kojom želite da zamjenite riječi u dokumentu koje su iste ili sadrže
unešenu riječ (ili frazu) u polju Find what (primjer: “TEKST”). Iz ovog primjera na slici možemo
zaključiti da de se zamjeniti riječi “tekst” (pisane malim slovom), koje se nalaze u dokumentu,
zamjeniti sa rječju “TEKST” (pisane velikim slovom). Klikom na dugme Replace, Word de u
dokumentu pronadi prvu u nizu riječ “tekst” i označiti je (sl. 3-63):
38
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-63 Klikom na komandu Replace, Word de prvo pronadi i označiti riječ
Tek kad drugi put pritisnete dugme Replace, Word de napraviti zamjenu i automatski pronadi i
označiti sljededu traženu riječ u dokumentu:
Slika 3-64 Ponovnim klikom na komandu Replace, Word de napraviti izmjenu i označiti sljededi traženu riječ u dokumentu
Ako neku pronađenu riječ ne želite da promjenite, dovoljno je samo da pritisnete dugme Find Next i
Word de pronadi i označiti sljededu u nizu traženih riječi u dokumentu (sl. 3-65):
39
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Riječ „teksta“ sadrži traženu riječ
(frazu) „tekst“ koju smo definisali u
polju Find what. Zamjenom ove riječi
dobili bi sljededu riječ: „TEKSTa“ (što
ne bi imalo nikakvog smisla). Da bi
smo preskočili zamjenu ovu označene
riječi, dovoljno je da pritisnete dugme
Find Next
Slika 3-65 Primjer “preskakanja” zamjene za određene riječi
Ako želite da odmah napravite izmjenu za sve riječi pronađene u tekstu, kliknite na dugme Replace
All.
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Find i Replace se nalazu na tabu Home, u grupi Editing:
Slika 3-66 Komande Find i Replace u Ms Word-u 2007
3.2.2.6 Kopiranje i premještanje teksta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata
Nekad dete imati potrebu da na više mijesta u dokumentu, ili čak u više različitih dokumenata, imate
isti dio teksta (riječ, rečenicu, pasus, itd.). Takođe dete, prilikom editovanja (uređivanja) teksta,
premještati određene dijelove sa jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, odnosno između više
otvorenih dokumenata.
Da ne biste stalno unosili isti tekst, jednom kad ga unesete možete da iskoristite komande Copy,
Paste i Cut.
komanda Copy (“kopiraj”) kopira označeni dio teksta
komanda Paste (“zaljepi”) lijepi kopirani dio teksta na novu poziciju u tekstu koju ste
prethodno označili (doveli kursor miša)
komanda Cut (“izreži”) de “izrezati” dio teksta (kopirati označeni dio I obrisati ga sa te
pozicije u tekstu). Sa ovom komandom vi, ustvari, radite premještanje dijela teksta sa
jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, odnosno u neki drugi otvoreni dokument
40
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Da biste kopirali određeni dio teksta, prvo što trebate da uradite jeste da selektujete taj dio, a zatim
da u meniju kliknete na Edit
Copy (ili klikom na ikonicu Copy na Standard traci sa altkama):
1. označiti dio
teksta
Ikonica Copy na Standard
traci sa alatkama
2. izabrati
komandu Copy
Slika 3-67 Pristup komandi Copy
Nako što ste izvršili kopiranje, dovedite kursor miša na poziciju u dokumentu gdje želite da zaljepite
kopiran dio teksta. Zatim, u meniju kliknite na Edit Paste (ili kliknite na ikonicu Paste na Standard
traci sa altkama):
2. pritisnite komandu Paste
Ikonica Paste na
Standard traci sa
alatkama
1. dovedite kursor miša na poziciju u
dokumentu gdje želite da zaljepite
kopiran dio teksta
Zaljepljeni dio teksta koji smo
prethodno kopirali
Slika 3-68 Komanda Paste
Ako želite da premjestite određeni dio teksta sa jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, prvo
dete selektovati taj dio, a zatim u meniju kliknuti na File Cut (ili kliknite na ikonicu Cut na Standard
traci sa altkama) (sl. 3-69):
41
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. kliknuti na
komandu Cut
1. označiti dio
teksta
Ikonica Cut na
Standard traci sa
alatkama
Slika 3-69 Pristup komandi Cut
Nakon što ste izrezali dio teksta, taj dio de se izbrisati sa te lokacije. Zatim, postavite kursor miša na
određenu poziciju u dokumentu i pritisnite komandu Paste.
Na sl. 3-69 se može primjetiti da se dio teksta, koji smo
izrezali, prethodno nalazio na ovoj poziciji. Nakon komande
Cut, taj dio teksta se obrisao sa ove pozicije.
Zaljepljeni dio teksta koji
smo prethodno izrezali
Slika 3-70 Ljepljene “izrezanog” dijela teksta
Što se tiče kopiranja i premještanja dijelova teksta između otvorenih dokumenata, na isti način dete
kopirati, odnosno izrezati dio teksta kao što smo prethodno opisali, a zatim de te za prelaz na drugi
dokument koristiti jednu od metoda opisanim u poglavlju 3.1.1.5.. Nakon što ste prešli na drugi
dokument a zatim zaljepite taj dio teksta kao što je prethodno opisano.
42
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Copy, Paste i Cut se nalaze na Home tabu, u grupi
Clipboard:
Slika 3-71 Komande Copy, Paste i Cut u MS Word-u 2007
3.2.2.7 Brisanje teksta
Prije brisanja teksta, morate označiti dio (ili cijeli tekst) na jedan od načina objašnjenih u poglavlju
3.2.2.2., a zatim pritisnuti tipku DEL (DELETE) na tastaturi. Ako želite da obrišete cijeli tekst, najbrži
način da to uradite jeste da u meniju kliknete na Edit
Select All ili da pritisnete kombinaciju tipki
CTRL+A na tastaturi, a zaim pritisnete tipku DEL (DELETE).
Slika 3-72 Komanda Select All za označavanje cijelog teksta
WORD 2007: u MS Word-u 2007, komanda Select All se nalazi na Home tabu, u grupi Editing.
Slika 3-73 Komanda Select All u MS Word-u 2007
43
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2.2.8 Undo i Redo komande
Pretpostavimo da ste uređivali svoj tekst i slučajno ste izbrisali jedan dio koji niste trebali. Da ne biste
ponovo kucali izbrisani tekst, komande Undo i Redo vam pomažu da idete korak ili više unazad,
odnosno unaprijed, tj. da se vratite na prethodno odrađenu akciju. Na sl. 3-74 vidimo primjer Undo
komande:
Komanda Undo
Slika 3-74 Primjer Undo komande
Na sl. 3-70 možete primjetiti da je posljednja riječ u dokumentu „Copyright©“. Na sl. 3-74 vidimo da
smo izbrisali tu riječ. Ako kliknemo na strelicu pored ikonice Undo dobidete listu prethodnih akcija
koje ste izvršili. Kao što vidite, posljednja prethodna akcija u listi koju smo izvršili jeste „Clear“
(izbrisali smo riječ „Copyright©“). Ako kliknete na tu prethodnu akciju vaš izbrisani tekst de se
ponovo pojaviti u dokumentu (sl. 3-75), tj. vratili smo se jedan korak unazad. Naravno, u listi akcija
možete selektovati njih više i tako se vratiti nekoliko koraka unazad.
Napomena: Klikom na ikonicu Undo (a ne na strelicu pored ikonice) vradate se jedan korak unazad.
Slika 3-75 Izbrisana riječ se pojavila nakon komande Undo
44
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako kliknemo na komandu Redo (sl. 3-76) vratidemo se na akciju koju smo uradili prije nego što smo
kliknuli na komandu Undo (u ovom slučaju ponovo demo izbrisati riječ „Copyright©“). Redo
komanda de biti aktivna samo kada uradite kliknete na komandu Undo.
Komanda Redo
Slika 3-76 Komanda Redo
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Undo i Redo se na nalaze na Quick Access traci sa
alatima:
Quick Access traka sa
alatima
Slika 3-77 Komande Undo i Redo u Ms-Word-u 2007
45
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3 Formatiranje (oblikovanje)
Nakon što ste unijeli tekst, ono što slijedi jeste formatiranje (oblikovanje) teksta. Pod formatiranjem
se podrazumijeva podešavanje veličine, boje i tipa fonta, zatim naglašavanje teksta (Bold, Italic i
Underline komande), poravnavanje teskta (Left, Right, Center i Justify), podešavanje tabulatora,
kreiranje listi nabrajanja, itd. U ovom poglavlju vidjedemo osnovne komande za oblikovanje teksta,
kao i rad sa Stilovima.
3.3.1 Formatiranje teksta
3.3.1.1 Promjena veličine i tipa fonta
Promjena veličine i tipa fonta se vrši na sljededi način:
1. selektujte dio teksta koji želite
2. na Standard traci sa alatkama kliknite na strelicu pored polja Font Size
3. iz liste izaberite željenu veličinu fonta
1. označiti dio
teksta
Izgled dijela teksta
nakon promjene
veličine fonta
2. izabrati veličinu
fonta iz liste Font
Type
Slika 3-78 Promjena veličine fonta
4. na Standard traci sa alatkama kliknite na strelicu pored polja Font
5. iz liste izaberite željeni tip fonta (sl. 3-79)
46
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. izabrati tip fonta
iz liste Font
1. označiti dio
teksta
Izgled dijela teksta
nakon promjene
tipa fonta
Slika 3-79 Promjena tipa fonta
3.3.1.2 Naglašavanje teksta
Postoje tri komande za naglašavanje teksta, a to su:
BOLD (podebljano) - ovom komandom dete podebljati dio teksta (npr. Copyright)
ITALIC (ukoseno - kurziv) - ovom komandom dio teksta de se ukositi (npr. Copyright)
UNDERLINE (podvučeno) - ovom komandom dio teksta de biti podvučen (npr. Copyright)
Ove komande se nalaze na Standard traci sa alatkama. Prije nego što kliknete na komandu,
selektujte dio teksta na koji dete primjeniti jednu od komandi za naglašavanje.
Slika 3-80 Komande Bold (B), Italic (I) i Underline (U)
Slika 3-81 Primjeri primjene sve tri komande za naglašavanje teksta
47
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.1.3 Komande Subscript i Superscript
Pojam Subscript opsiuje tekst koji je malo spušten u odnosu na ostali tekst u dokumentu, dok pojam
Superscript opisuje tekst koji je malo podignut u odnosu na ostali tekst. Ove komande su izuzetno
pogdodne kada pišete matematičke formule u tekstu. Na primjer, hodemo u tekstu da napišemo
„10-4“. To demo uraditi na sljededi način:
1. unesite tekst u ovoj formi (10-4)
2. selektujte dio teksta „-4“
3. u meniju kliknite na Format
Font i otvoride vam se sljededi dijalog:
Slika 3-82 Dijalog Font
4. u dijalogu Font označite komandu Superscript, a zatim pritisnite dugme OK
Isto tako, ako hodete da napišete, npr. „H2O“, prvo napišite tekst u ovoj formi (H2O), zatim označite
broj 2, a u dijalogu Font označite kockicu Subscript.
3.3.1.4 Promjena boje teksta
Da bi ste promjenili boju teksta uradite sljedede:
1.
2.
3.
selektujte dio teksta
na Standard traci sa alatima kliknite na strelicu pored ikonice Font Color
iz ponuđene palete, izaberite i kliknite na željenu boju
48
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer
obojenog teksta
1. označite dio
teksta
2. na Standard traci sa
alatkama, iz palete Font
Color izaberite boju
Slika 3-83 Promjena boje teksta
3.3.1.5 Promjena tipa slova (pisana u štampana i obrnuto)
Pretpostavimo da jedan dio vašeg teksta treba da bude napisan velikim (štampanim slovima). Da ne
biste ponovo unosili tekst, na vrlo jednostavan način možete izmjeniti tip slova. Prije svega, trebate
da označite željeni dio teksta, a zatim u meniju kliknuti na Format
Change Case. Otvoride vam se
dijalog Change Case sa sljededim opcijama:
Slika 3-84 Dijalog Change Case
Ako odaberete opciju UPPERCASE, a zatim kliknite na dugme OK, vaš dio teksta koji ste označili de
biti ispisan velikim (štampanim) slovima (sl. 3-85):
49
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer dijela teksta nakon
primjene komande UPPERCASE
Slika 3-85 Izgled teskta nakon komande UPPERCASE
Komandom lowercase zamjenidete velika slova sa malim slovima.
U dijalogu Font (sl. 3-82) postoje opcije Small Caps i All Caps sa kojima, isto tako, možete napraviti
izmjenu sa pisanih na velika štampana slova i obrnuto.
3.3.1.6 Automatsko oblikovanje crtica (za razdvajanje riječi) kao srednjih crta i crta
Kada otkucate razmak i jednu ili dve crtice (za razdvajanje riječi) između znakova teksta, Word
automatski umede srednju crtu ( – ). Ako otkucate dve crtice, a ne stavite razmak ispred toga,
napravi se crta ( — ).
Da biste automatski oblikovali crte tokom kucanja ili nakon kucanja, izaberite:
Oblikovanje crta tokom kucanja
U meniju kliknite na Tools
AutoCorrect Options
Slika 3-86 Pristup AutoCorrect opcijama
50
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u dijalogu AutoCorrect: (jezik tastature), pređite na listid AutoFormat As You Type
potvrdite izbor u polju za potvrdu ”Hyphens (--) with dash (—)”
1. kliknite na listid
AutoFormat As
You Type
2. označite opciju
Hyphens (--) with
dash (—)
Slika 3-87 AutoCorrect opcija za oblikovanje crta tokom kucanja
Na primjer, ako unesete „Vidi stranice 3 - 10“, automatski postaje „Vidi stranice 3 – 10“.
Oblikovanje crta nakon kucanja
u dijalogu AutoCorrect: (jezik tastature), pređite na listid AutoFormat
potvrdite izbor u polju za potvrdu “Hyphens (--) with dash (—)”
1. kliknite na listid
AutoFormat
2. označite opciju
Hyphens (--) with
dash (—)
Slika 3-88 AutoCorrect opcija za oblikovanje crta nakon kucanja
51
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na primjer, ako unesete tekst „Mnogi borovi--ponderosa, na primjer--rastu ovde“, automatski de
postati „Mnogi borovi—ponderosa, na primjer—rastu ovde“.
WORD 2007: U MS Word-u 2007 komande za oblikovanje teksta (osim opcije za automatsko
oblikovanje crtica) se nalaze na Home tabu, u grupi Font:
Slika 3-89 Komande za oblikovanje teksta u MS Word-u 2007
Opcije za automatsko oblikovanje crtica dete podesiti na sljededem dijalogu:
kliknite na Office dugme, a zatim na Word Options dugme
u dijalogu Word Options, sa lijeve strane kliknite na opcije Proofing, a zatim na desnoj strani
kliknite na dugme AutoCorrect Options
otvoride vam se AutoCorrect dijalog
Na ova dva listida,
označite opcije Hyphens
(--) with dash (-)
Slika 3-90 Podešavanje opcija za automatsko oblikovanje crtica u MS Word-u 2007
52
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2 Paragrafi (pasusi)
Paragraf (pasus) je samostalna jedinica pisanog tekksta koja je u korelaciji sa temom, idejom,
određenim pojmom ili autorom.
Početak pasusa određen je početkom novog reda i završetkom koji ne prelazi u novi pasus. Ponekad
je novi red uvučen, a dešava se da postoji uvučeni dio i kada se ne počinje novi red. Početak pasusa
se obilježava znakom pilkrou ( ¶ ).
Kada formatirate (oblikujete) pasus, dovoljno je da postavite kursor bilo gdje unutar pasusa i
primjenite komandu.
U ovom dijelu vidjedemo kako se kreiraju pasusi, kao i koje su to komande i opcije za formatiranje
(oblikovanje) pasusa.
3.3.2.1 Kreiranje i objedinjavanje (spajanje) jednog ili više pasusa
Kada počnete da unosite tekst, vi ustvari počinjete kucati pasus. Nakon što ste pritisnuli tipku ENTER
na tastaturi, automatski ste prešli u drugi red i započeli unošenje novog pasusa. Inače, korištenje
tipke ENTER za prelazak u novi red se još naziva “tvrdi prelom teksta”. Ako uključite opciju za prikaz
znakova paragrafa (
) modi dete vidjeti koji dijelovi teksta predstavljau nove pasuse:
Znak paragrafa predstavlja
početak novog paragrafa
(tipka ENTER)
Slika 3-91 Primjeri paragrafa (pasusa)
U vedini slučajeva, dokument se sastoji iz više pasusa. Ako želte da spojite (objedinite) više pasusa u
jedan, najlakši način je da dovedete kursor miša na početak paragrafa (početak paragrafa:
objašnjeno na sl. 3-91), a zatim na tastaturi kliknete tipku DEL (DELETE).
53
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-92 Spajanje dva pasusa u jedan
Ako uporedite sl. 3-91 i 3-92 vidimo da je nestao znak paragrafa za novi pasus, odnosno da su dva
pausa sada postali jedan.
Napomena: Ako iza tačke (tj. na početak nove rečenice), u nekom pasusu, postavite kursor miša i
pritisnete tipku ENTER, automatski dete razdvojiti pasus na dva nezavisna pasusa, tj. kreiradete novi
pasus.
3.3.2.2 “Meki” prelom teksta (soft line brak)
Kad unosite tekst u dokument, i kad dođete do kraja reda (linije), Word de automatski predi u novi
red i nastaviti unos. Taj prelazak se još zove “meki” prelom teksta.
Pretpostavimo da u pasusu trebate napraviti dodatni prazan prostor između dijelova teksta (npr.
prilikom pisanja pjesme treba napraviti prazan prostor između stihova i strofa). Da bi svi ti stihovi i
strofe bile, tako redi, pod jednim pasusom, na kraju svake strofe pritisnite kombinaciju tipki
SHIFT+ENTER (sl. 3-93):
Slika 3-93 Primjer mekog preloma teksta
54
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kad oblikujete ovakav tekst, nedete morati da formatirate stih po stih (strofu po strofu) (npr. da ih
centrirate). Dovoljno je da dovedete kursor miša bilo gdje unutar pasusa (teksta) i kliknete na
komandu Center. Komanda de se primjeniti na čitav tekst.
Dakle, možemo zaključiti da kombinacija tipki SHIFT+ENTER razdvaja tekst u nove redove, ali ne i u
nove pasuse, tako da se formatiranje može obaviti kao da radite na jednom pasusu.
3.3.2.3 Preporuka za poravnanje teksta
Najvedi porok mnogih korisnika Worda jeste što razmaknicu (tipku SPACE) upotrebljavaju za
poravnavanje kolona ili uvlačenje redova. Ovaj način je pogrešan, jer de odštampani dokument
izgledati jako neprofesionalno (npr. uvučeni redovi pasusa nede biti na istom nivou, na istoj poziciji,
pa de sve izgledati neporavnato).
Umjesto razmaknice, za poravnavanje ili uvlačenje teksta koristite tipku TAB na tastaturi, odnosno
komande Allign i Indent. Tipka TAB je najbolji način da organizujete informacije na ekranu. Za razliku
od razmaknice, ipka TAB uvlači tekst na tačno mjesto (koje prethodno definišete) tako da
odštampani dokument bude lijep i uredan.
3.3.2.4 Poravnanje teksta
Kada poravnavate tekst, u Word-u postoji nekoliko komandi kojima to možete uraditi. To su:
Left: poravnade tekst na lijevu
stranu dokumenta
Justify: poravnade tekst i sa
lijeve i desne strane dokumenta
Center: centrira tekst na
sredinu dokumenta
Right: poravnade tekst na
desnu stranu dokumenta
Copyright ©(Left)
Copyright ©(Center)
Copyright ©(Right)
Primjeri poravnanja (lijevo, desno i centralno poravnanje)
55
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kada kliknete na dio teksta u dokumentu, u zavisnosti
od vrste poravnanja tog dijela, jedna od ovih ikonica
de postati obilježena što vam olakašava pregled
oblikovanja
Justify poravnanje (tekst je poravnat sa obe strane)
Slika 3-94 Poravnanje teksta
Prilikom poravnanja teksta, dovoljno je da dovedete kursor miša bilo gdje unutar pasusa i kliknete na
jednu od komandi za poravnanje. Komanda de se primjeniti na čitav pasus.
3.3.2.5 Uvlačenje pasusa
Da bi ste uvukli pasus, na samom linijaru postoje markeri pomodu kojih možete uvlačiti pasuse. Na sl.
3-95 su data objašnjenja šta koji marker predstavlja:
First Line Indent: uvlačenje prvog reda pasusa
Hanging Indent: uvlačenje svih redova pasusa
osim prvog reda („visedi“ redovi)
Left Indent: uvlačenje svih redova pasusa sa
lijeve strane
Right Indent: uvlačenje svih redova pasusa sa
desne strane
Slika 3-95 Markeri za uvlačenje pasusa
Kako dete uvlačiti pasus pomodu ovih markera?
izaberite pasus na koji želite da primenite uvlačenje
ako ne vidite horizontalni linijar, u meniju kliknite na View
56
Ruler
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
na horizontalnom linijaru kliknite na željeni marker i prevucite ga do mjesta na kojem želite
da tekst počne (odnosi se na sve markere osim markera za desno uvlačenje) ili završi (odnosi
se na marke za desno uvlačenje)
Primjer: First Line Indent
Primjer: Hanging Indent
Primjer: Left Indent
Primjer: Right Indent
Slika 3-96 Primjeri uvlačenja pasusa
57
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Za preciznije podešavanje svih vrsta uvlačenja, u meniju kliknite na Format
se dijalog Paragraph:
Paragraph. Otvoride
Lijevo i desno
uvlačenje
Iz padajude liste izaberite First
Line (uvlačenje prvog reda) ili
Hanging („visedi“ redovi). Zatim, u
polju By upišite iznos uvlačenja u
centimetrima
Sve što podešavate, u ovom polju
de vam se prikazati kako de to
izgledati
Slika 3-97 Dijalog Paragraph
Klikom na strelice pored polja Left i Right, mijenjate vrijednost uvlačenja. Isto tako, možete kliknuti
mišem u polje i ručno upisati vrijednost.
Za povedavanje ili smanjivanje uvlačenja s lijeva za cijeli pasus, na Foramting traci sa alatkama,
kliknite na dugme Increase Indent (Povedaj uvlačenje)
ili Decrease Indent (Smanji uvlačenje)
. Microsoft Word povedava uvlačenje za jedan tabulatorski razmak. Ako želite da promjenite
poziciju uvlačenja, morate prvo podesiti drugačiji tabulatorski razmak (poglavlje 3.3.2.6).
3.3.2.6 Podešavanje, uklanjanje i korištenje tabulatora (tabulatorksih markera)
Tabulatorski markeri su mjesta na horizontalnom linijaru koji pokazuju koliko dete uvudi tekst,
odnosno gdje je početak nove kolone teksta. Kada pritisnete tipku TAB na tastaturi, kursor za unos
58
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
teksta de “skočiti” do onog mjesta gdje je postavljen tabulator u pasusu. Tabulatori vam
omogudavaju da poredate (poravnate) tekst lijevo, desno, centralno ili na decimalne karaktere.
Postoje pet vrsta tabulatorskih markera:
Left Tab
, Right Tab
, Center Tab
, Decimal Tab
, Bar Tab
.
Da bi ste umetnuli tabulatorski marker, uradite sljdede:
označite pasus u koji želite da umetnete tabulator
u lijevom došku na horizontalnom linijaru, kliknite lijevim tasterom miša onoliko puta dok se
ne pojavi marker koji želite (kada otvorite Word program, podrazumjevani marker je Left
Tab) (sl. 3-98)
nakon toga, kliknite na ono mjesto koje želite, na horizontalnom linijaru
Izaberite željeni
tabulator
Kliknite na linijar da
postavite tabulator
Slika 3-98 Umetanje tabulatora
Da bi ste uklonili tabulator, uradite sljedede:
označite pasus iz kojeg želite da uklonite tabulator
kliknite na tabulator, držite lijevi taster miša i povucite prema dole
Kako koristiti tabulatore?
Na sljededim primjerima vidjedemo kako se koriste tabulatori za kreiranje sadržaja neke knjige,
odnosno lista artikala za primjer decimalnog tabulatora:
Primjer 1: Left Tab (1. postavili smo lijevi tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”; 3.
pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da
se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale
riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi brojevi
u ravnini i unešeni s lijeva na desno. (Napomena: ako kliknete lijevim tasterom miša na tabulator, i
zadržite ga, pojavide vam se linija označena strelicom na primjeru 1).
59
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer 2: Right Tab (1. postavili smo desni tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”; 3.
pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da
se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale
riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi brojevi
u ravnini i unešeni s desna na lijevo.
Primjer 3: Center Tab (1. postavili smo centralni tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”;
3. pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER –
da se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za
ostale riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi
brojevi u ravnini i unešeni i sa desne i sa lijeve strane.
Primjer 4: Decimal Tab (1. postavili smo decimalni tabulator na poziciju; 2. upisali smo artikl “Hljeb”;
3. pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali cijenu artikla; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da se sadržaj tretira kao
jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale artikle (od 2. do 5. koraka)). Kao
što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su sve cijene u ravnini, odnosno sa lijeve
strane su cijeli brojevi a sa desne decimale.
Kada koristite tabulatore, možete postaviti i tabulator sa vođicama. To dete uraditi na sljededi način
(za primjer demo uzeti ved napravljenu listu artikala):
označite listu artikala u kojem dete postaviti vođice za tabulator
dva puta kliknite na ved postavljeni tabulator (sl. 3-100) i otvoride vam se dijalog Tabs (sl. 399)
60
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-99 Dijalog Tabs – postavljanje tabulatora sa vođicama
u dijalogu Tabs, u grupi Leader, izaberite tip vođica
pritisnite dugme OK i dobidete izgled kao na slici 3-100:
Ako kliknete dva puta na tabulator,
otvoride vam se dijalog Tabs
Vođice
Slika 3-100 Primjer tabulatora sa vođicama
Tabulatore možete pomjerati desno ili lijevo tako što dete kliknuti mišem na marker, držati taster i
povlačiti u bilo koju stranu dok ne dođete do željene pozicije.
Poziciju tabulatora možete i preciznije podesiti zako što dete koristiti dijalog Tabs. Dijalog Tabs
možete otvoriti i ako u meniju kliknete na Format
Tabs.
61
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-101 Dijalog Tabs
Kao što vidite na sl. 3-101, možete kreirati više tabulatora u jednom pasusu. Kada kreirate novi
tabulator:
1.
2.
3.
4.
u polje Tab stop position upišite iznos
u grupi Alignment, odaberite vrstu tabulatora (poravnanja)
po želji, postavite tip vođica tabulatora
pritisnite dugme SET, pa dugme OK
Isto tako, možete primjetiti da je standardna vrijednost tabulatora 1,27 cm (polje Default tab stop).
U ovom dijalogu možete i obrisati tabulator tako što dete u listi tabulatora označiti jedan od
definisanih i kliknuti dugme Clear.
Napomena: Kada radite sa tabulatorima u tekstu, isključivo koristite tipku TAB ili strelice za
navigaciju.
3.3.2.7 Preporuka: razmak između pasusa
Tipku ENTER pritisnite samo na kraju pasusa. Međutim, ako želite da napravite vedi prostor između
dva pasusa, podesite razmak tako da, kada jednom pritisnete tipku ENTER, napravite još vedi prostor
nego što je standardni, prije nego da više puta pritsnete tipku ENTER sa standardnom vrijednošdu
razmaka, iz tog razloga što, podešavanjem razmaka, znate tačno koliki je taj prostor.
62
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2.8 Podešavanje razmaka između pasusa
Razmak između pasusa se podešava na sljededi način:
označite pasus koji hodete da razmaknete
u meniju kliknite na Format
Paragraph
otvoride vam se dijalog Paragraph
Slika 3-102 Dijalog Paragraph
Kao što vidimo na sl. 3-102, u grupi Spacing postoje polja Before i After. Polje Before označava
razmak između pasusa koji ste označili i pasusa iznad njega, dok polje After označava razmak između
pasusa koji ste označili i pasusa ispod njega.
Napomena: Kada podesite razmak između pasusa ili bilo koju drugu opciju u dijalogu Paragraph, te
promjene de se primjenjivati na svaki sljededi paragraf (pasus).
63
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Razmak između
paragrafa prije po
povedanja razmaka
Razmak između
paragrafa poslije
povedanja razmaka
Slika 3-103 Podešavanje razmaka između pasusa
Takođe, možete da promjenite veličinu prostora između redova teksta (Line Spacing). To dete uraditi
na sljededi način:
1. izaberite tekst (pasus) koji želite da promjenite
2. na Formatting traci sa alatkama kliknite na ikonicu Line Spacing
, a zatim izaberite jednu
od sljededih mogudnosti:
da biste primjenili novu postavku, kliknite na strelicu, a zatim izaberite broj koji želite
da biste primenili poslednju korišdenu postavku, kliknite na ikonicu
da biste podesili preciznije mjere, kliknite na strelicu, zatim izaberite stavku More, a
zatim u dijalogu Paragraph, u grupi Spacing, u polju Line Spacing izaberite opcije koje
želite. Tu su sljedede opcije:
o Single (standardan razmak)
o 1.5 lines (razmak se povedava za pola standardnog razmaka)
o Double (razmak se poveda duplo)
o za opcije At least, Exact i Multiple, u polju By morate unijetii vrijednost razmaka
64
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2.9 Liste nabrajanja (dodavanje i uklanjanje znakova i brojeva u listi nabrajanja)
U MS Word-u, listu nabrajanja je vrlo lako kreirati. Primjer je dat na sl. 3-104:
1. ukucajte riječ po
riječ ali ih odvojite
sa tipkom ENTER
2. selektujte
unešene riječi
4. dobidete listu
nabrajanja
3. na Formatting traci sa
alatkama, pritisnite jednu
od komandi (Numbering
ili Bullets)
Slika 3-104 Kreiranje liste nabrajanja
Ako želite da promjenite izgled znakova nabrajanja:
selektujte listu nabrajanja
u meniju kliknite na Format
Numbering:
Bullets and Numbering. Otvoride vam se dijalog Bullets and
Slika 3-105 Dijalog Bullets and Numbering
kliknite na bilo koji izgled,a zatim na dugme OK
65
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kada označite izgled u dijalogu, dugme Customize de vam postati aktivno. Kada kliknete ovo dugme,
otvoride vam se dijalog Customize (tip liste). U ovom dijalogu imate još više opcija za detaljnije
podešavanje izgleda liste nabrajanja.
3.3.2.10 Dodavanje ivica i boje/pozadine pasusa
Ako hodete da dodate ivice oko pasusa, uradite sljedede:
označite pasus koji želite
u meniju kliknite na Format
Borders and Shadings
otvoride vam se dijalog Borders and Shading:
kliknite na listid Borders
nakon odabira stila, boje i debljine ivice, kliknite na dugme OK
U ovom polju
izaberite tip okvira
U ovim poljima
izaberite stil, boju i
debljinu ivica okvira
Slika 3-106 Dijalog Borders and Shadings (dodavanje okvira pasusu)
66
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-107 Primjer pasusa sa ivicama
Ako hodete da dodate pozadinu/boju pasusu, uradite sljedede:
označite pasus koji želite
u meniju kliknite na Format
Borders and Shadings
otvoride vam se dijalog Borders and Shading:
kliknite na listid Shading
nakon odabira boje pozadine, kliknite na dugme OK
Iz palete, izaberite
boju i kliknite
dugme OK
Slika 3-108 Dijalog Borders and Shadings (dodavanje pozadine/boje pasusu)
Takođe, na Tables and Borders traci sa alatkama, možete kliknuti na ikonicu Shading Color
dodate pozadinu/boju pasusu.
67
da
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Wordu 2007, alati, komande i opcije za oblikovanje pasusa se nalaze na Home
tabu, u grupi Paragraphs (slika 3-109):
Ako kliknete na ovu
strelicu , otvoride vam se
dijalog Paragraph u
kome možete preciznije
da postavite vrijednosti
Slika 3-109 Komande, alati i opcije za oblikovanje pasusa u MS Word-u 2007
3.3.3 Stilovi
Stil je skup karakteristika oblikovanja koje možete da primjenite na tekst, tabele i liste u dokumentu
kako biste brzo promenili njihov izgled. Kada primjenite stil, možete da primjenite celu grupu oblika
u jednom jednostavnom koraku.
Na primjer, umjesto da u tri koraka oblikujete naslov tako da bude veličine 16 tačaka, u fontu Arial i
centriran, možete da dobijete isti rezultat u jednom koraku kada primjenite stil “Title” (Naslov).
Tipovi stilova koje možete da kreirate i primjenite su:
stil pasusa kontroliše sve aspekte izgleda pasusa kao što je poravnavanje teksta, tabulatorski
razmaci, prored (prostor između redova) i ivice, a može da sadrži i oblikovanje karaktera
stil karaktera utiče na izabrani tekst u pasusu, na primjer na font i veličinu teksta, i tekst koji
je podebljan (Bold) i u kurzivu (Italic)
stil tabele obezbjeđuje konzistentan izgled ivica, sjenčenja, poravnavanja i fontova u
tabelama
stil liste primjenjuje slično poravnavanje, numerisanje ili znakove za nabrajanje, fontove na
liste
Kada želite da promjenite stil teksta, možete da primjenite postojedi stil, koji je poznat i kao ugrađeni
stil. Ako ne vidite stil sa karakteristikama koje želite, možete da kreirate novi stil, a zatim ga
primjenite.
68
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.1 Primjena postojedeg stila karaktera na označeni tekst
Da bi ste primjenili postojedi stil karaktera, uradite sljedede:
selektujte riječi, pasus, listu ili tabelu koju želite da promjenite
na Formatting traci sa alatkama kliknite na dugme Styles and Formatting (Stilovi i
oblikovanje)
i otvoride vam se okvir zadataka Styles and Formatting
Oznaka za stil
liste
Oznaka za stil
paragrafa
Oznaka za stil
karaktera
Slika 3-110 Styles and Formatting okvir zadataka
ako stil koji tražite nije u listi, u polju Show izaberite opciju All styles (Svi stilovi)
u okviru zadataka Styles and Formatting izaberite željeni stil i klinite na njega
Napomena: Pored svakog stila postoji oznaka koja označava stil karaktera, paragrafa ili liste (sl. 3110).
69
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na sl. 3-111 prikazan je primjer primjenjenog stila na dio teksta:
Primjenjeni stil
karaktera „HTML
Cite“
Slika 3-111 Primjer primjenjenog stila karaktera na tekst
Takođe, možete da primjenite stil tako što dete u polju Style
alatkama da izaberete ili otkucate ime stila.
, na Formatting traci sa
Slika 3-112 Lista stilova u polju Style na Formatting traci sa alatkama
Napomena: Na označeni tekst, kao što je prikazan na sl. 3-111, možete izabrati i stil pasusa koji de se
primjeniti samo na taj označeni tekst. Ako ne označite dio teksta, nego samo kliknete mišem unutar
pasusa, a izaberete stil pasusa, stil de se primjeniti na čitav pasus.
70
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.2 Primjena postojedeg stila pasusa na jedan illi više pasusa
Da bi ste primjenili stil na jedan pasus, uradite sljedede:
kursorom miša kliknite na bilo koje mjesto unutar pasusa
iz liste stilova na Formatting traci sa alatkama izaberite stil paragrafa (stil sa oznakom ¶), a
zatim kliknite na njega
Na sl. 3-113 prikazan je primjer primjenjenog stila pasusa:
Primjenjeni stil pasusa
„HTML Performatted“
Slika 3-113 Primjena stila pasusa na jedan pasus
Da bi ste primjenili stil na više pasusa, uradite sljedede:
selektujte više pasusa na način prevlačenja mišem (kao na slici 3-114)
iz liste stilova na Formatting traci sa alatkama izaberite stil paragrafa (stil sa oznakom ¶), a
zatim kliknite na njega
Primjenjeni stil pasusa „Message
Header“ na više pasusa
Slika 3-114 Primjena stila pasusa na više pasusa
71
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.3 Korištenje alata za kopiranje tipa oblikovanja (formata) – Format Painter alat
Ikonicu Format Painter (Četkica za oblikovanje)
na Standard traci sa alatkama možete koristiti
da biste primjenili, odnosno kopirali oblikovanje teksta ili objekta, na neki drugi teskt ili objekat.
Da bi ste to uradili uradite sljedede:
selektujte tekst ili objekat sa oblikovanjem koje želite da kopirate
na Standard traci sa alatima kliknite na ikonicu Format Painter (Četkica za oblikovanje)
kursor miša de dobiti izgled četkice
2. kliknite na ikonicu
Format Painter
1. selektujte
tekst
Slika 3-115 Kopiranje tipa oblikovanja sa jednog teksta na drugi
kao što vidimo na sl. 3-115, kopiramo oblikovanje od teksta koji ima veličinu 18 tačaka,
podebljan je i ukošen. Kada se kursor miša pretvori u izgled četkice, dovedite ga na tekst na
koji želite da prekopirate oblikovanje i kliknite lijevi taster
Primjena kopiranog
oblikovanja na drugi
tekst
Slika 3-116 Primjer kopiranog oblikovanja
72
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na sl. 3-116 vidimo da smo oblikovanje kopirali samo na jednu riječ. Ako označite tekst sa kojeg
želite da kopirate oblikovanje, a zatim dva puta kliknete na ikonicu Format Painter, modi dete izvršiti
kopiranje na više riječi sve dok ponovo ne kliknete na ikonicu ili tipku ESC na tastaturi.
Ako želite da primjenite kopirano oblikovanje na jedan ili više redova ili čitav pasus, kad kliknete na
ikonicu Format Painter, postavite kursor miša na početak reda ili pasusa sve dok kursor ne promjeni
oblik na strelicu okrenutu udesno. Selektujte red/redove ili pasus, a kad završite selektovanje pustite
taster miša i pasus de automatski promjeniti svoje oblikovanje.
2. selektujte pasus, a
zatim pustite taster miša
1. Nakon što ste kliknuli
na ikonicu Format
Painter, postavite
kursor miša tako da
dobije ovakav izgled
Slika 3-117 Princip kopiranja oblikovanja na jedan ili više pasusa
Izgled pasusa na koji smo kopirali
oblikovanje
Slika 3-118 Primjer kopiranog oblikovanja na cijeli pasus
MS WORD 2007: U MS Word-u 2007, stilovi se nalaze na Home tabu, u grupi Styles:
Slika 3-119 Stilovi u MS Word-u 2007
73
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4 Objekti
U ovom poglavlju radidemo sa dva tipa objekata, a to su: tabele i grafički objekti. Što se tiče tabela,
vidjedemo kako se one kreiraju i formatiraju. U radu sa grafičkim objektima, vidjedemo koje sve
tipove ovakvih objekata imamo, zatim umetanje grafičkih objekata, kao i osnovne radnje sa njima
(kopiranje, pomjeranje, promjena veličine, itd.)
3.4.1 Kreiranje tabele
Tabela predstavlja jedan ili više redova delija koje se najčešde koriste za organizovanje i prikazivanje
informacija kada je potrebna preglednost i brza analiza. Tabela se sastoji od redova i kolona koje
možete da popunite tekstom ili grafikom.
Dijelovi tabele
Korisno je da znate kako se nazivaju različiti dijelovi tabele:
Slika 3-120 Dijelovi tabele
Neke dijelove tabele možete da vidite samo ukoliko prikažete sve znakove formatiranja tako što dete
kliknuti na dugme Show/Hide ¶
na Standard traci sa alatkama.
Slika 3-121 Dijelovi tabele koji se standardno ne vide
74
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1.
2.
3.
4.
Regulator za premještanje tabele
Oznaka za kraj reda
Regulator za promjenu veličine tabele
Oznaka kraja delije
Napomena: 1. i 3. oznaka (regulatori) se vide kada postavite kursor miša u oblast tabele.
3.4.1.1 Kreiranje tabele za unos podataka
Microsoft Word nudi mnogo načina za pravljenje tabele. Najbolji način zavisi od vašeg načina rada i
od toga koliko tabela treba da bude jednostavna ili složena.
I način – korištenje ikonice Insert Table
1. kliknite na mjesto u dokumentu gdje želite da kreirate tabelu
2. na Standard traci sa alatkama kliknite na dugme Insert Table
3. lijevim tasterom miša kliknite na prvu kockicu u padajudoj listi, zadržite taster i prevlačite da
biste izabrali željeni broj redova i kolona
Ikonica Insert Table
Zadržite taster i
prevlačite da biste
izabrali željeni broj
redova i kolona
Slika 3-122 Umetanje tabele korištenjem ikonice Insert Table
II način - korištenje komande umetanja tabele
Upotrebite ovu proceduru za pravljenje izbora u vezi sa dimenzijama tabele i oblikujte (formatirajte)
je prije umetanja u dokument:
1. kliknite na mjesto u dokumentu gde želite da kreirate tabelu
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite opciju Table
Slika 3-123 Umetanje tabele korištenjem opcije Table
75
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3. otvoride vam se dijalog Insert Table
4. u dijalogu Insert table, u grupi Table Size, izaberite broj kolona i redova
5. u grupi AutoFit behavior izaberite opcije za prilagođavanje veličine tabele
U ovoj grupi podesite
broj kolona i redova
U ovoj grupi podesite
opcije za prilagođavanje
veličine tabele
Klikom na dugme
AutoFormat... otvoride
vam se dijalog Table
AutoFormat u kome
možete izabrati i
upotrebiti neki od
postojedih stilova tabele
Slika 3-124 Dijalog Insert table
Bilo koji način da ste upotrebili, dobidete izgled tabele kao na slici 3-125:
Slika 3-125 Kreirana tabela spremna za unos podataka
76
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.1.2 Unos i uređivanje informacija u tabeli
Unos informacija u tabelu se vrši na sljededi način:
1.
2.
3.
kliknite na deliju u koju želite da unesete tekst
počnite da kucate na tastaturi
za prelazak na ostale delije u tabeli koristite tipku TAB ili strelice za navigaciju na tastaturi ili
kliknite mišem na deliju koju želite
Slika 3-126 Unešeni tekst u tabeli
Da bi ste uredili tekst u tabeli, kliknite mišem na deliju koju želite (ili koristite tipku TAB ili strelice za
navigaciju na tastaturi), a zatim tekst uredite na način opisan u poglavljima 3.2.2. i 3.3.1.
Uređeni tekst: promjena
veličine i tipa slova
Slika 3-127 Primjer uređivanja teksta u tabeli
3.4.1.3 Selektovanje reda, kolone, delije i cijele tabele
Selektovanje reda u tabeli
1. način - dovedite kursor miša ispred reda u tabeli koji želite da selektujete sve dok kursor miša ne
postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijeli red je seletkovan:
Slika 3-128 Selektovanje reda - 1.način
77
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. način – dovedite kursor miša na početak reda (u prvu deliju u redu) sve dok kursor ne postane
crne boje, pritisnite i zadržite lijevi taster miša, a zatim povlačite u desno sve dok ne označite sve
delije u istom redu:
Kada kursor miša postane
ovakvog oblika, onda možete
seletkovati red, prevlačedi
mišem preko svih delija u istom
redu
Slika 3-129 Sselektovanje reda - 2.način
Selektovanje kolone u tabeli
1. način – dovedite kursor miša iznad kolone u tabeli koju želite da selektujete sve dok kursor miša
ne postane strelica okrenuta prema dole i crne boje. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijeli red je
seletkovan:
Izgled kursora za
selektovanje cijele
kolone
Slika 3-130 Selektovanje kolone – 1.način
2. način – sličan kao i 2. način selektovanja reda prethodno opisan, s tom razlikom da kursor miša
povlačite prema dole sve dok ne označite sve delije u istoj koloni.
Selektovanje delije
Dovedite kursor miša na deliju sve dok kursor ne postane crne boje, a zatim kliknite lijevim tasterom
miša:
Izgled kurosra
za selektovanje
delije
Slika 3-131 Seletkovanje delije
78
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Selektovanje cijele tabele
1. način - kada dovedete kursor miša u oblast tabele pojavide vam se regulator za premještanje
tabele. Dovedite kursor miša na regulator i pritisnite lijevim tasterom miša:
Regulator za
premještanje tabele
Slika 3-132 Selektovanje cijele tabele
2. način – koristite jedan od 1. načina za selektovanje reda ili kolone, s tim da prvo označite prvi red
ili kolonu u tabeli, a zatim držite i povlačite miša prema dole ili u desno sve dok ne označite sve delije
u tabeli.
3.4.1.4 Umetanje i brisanje redova i kolona
Umetanje redova
Da bi ste umetnuli novi red u postojedu tabelu, uradite sljedede:
1. selektujte red u tabeli ispod ili iznad kojeg želite da postavite novi red
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite hodete li umetnuti novi red iznad
(Rows Above) ili ispod (Rows Below) označenog reda:
Slika 3-133 Umetanje novog reda
Umetnuti novi
red
Slika 3-134 Primjer umetnutog reda u tabeli (Rows Above)
79
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje kolona
Da bi ste umetnuli novu kolonu u postojedu tabelu, uradite sljedede:
1. označite kolonu u tabeli kod koje želite da postavite novu kolonu
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite hodete li umetnuti novu kolonu
lijevo od (Columns to the Left) ili desno od (Columns to the Right) označene kolone:
Umetnuta
nova kolona
Slika 3-135 Primjer umetnute kolone u tabeli (Columns to the Right)
Ako hodete da obrišete kolonu ili red, selektujete ih, a zatim u meniju kliknite na Table
izaberite opciju Rows (ako brišete red) ili Columns (ako brišete kolonu):
Slika 3-136 Komande za brisanje kolona i redova
80
Delete, pa
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.2 Oblikovanje (formatiranje) tabele
3.4.2.1 Promjena širine kolone i veličine reda
Promjena širine kolone
Širinu kolone možete promjeniti na sljededa 2 načina:
1. način - postavite kursor miša na ivicu kolone koju želite da pomjerite sve dok se ne prikaže
pokazivač za podešavanje veličine . Kliknite lijevi taster miša i držite ga, a zatim prevlačite ivicu sve
dok kolona ne dostigne željenu širinu. Ako držite pritisnut taster ALT dok prevlačite pokazivač, na
linijaru de vam se prikazati mjere za širinu kolone.
2. način - kliknite na deliju u koloni da biste promjenili širinu kolone za određenu vrijednost. U
meniju kliknite na Table Table Properties , a zatim u dijalogu Table Properties, kliknite na listid
Column. Zatim, označite kockicu “Preferred width:”, pa u polje unesite vrijednost (širinu kolone).
Slika 3-137 Listid “Column” u dijalogu Table Properties
Promjena visine reda
1. način - postavite pokazivač na ivicu reda koju želite da pomjerite sve dok se ne prikaže pokazivač
za podešavanje veličine . Kliknite lijevi taster miša i držite ga, a zatim prevucite ivicu sve dok red ne
dostigne željenu visinu. Ako držite pritisnut taster ALT dok prevlačite pokazivač, na linijaru de vam se
prikazati mjere za visinu reda.
2. način - kliknite na deliju u redu da biste promjenili visinu reda za određenu vrijednost. U meniju
kliknite na Table
Table Properties , a zatim u dijalogu Table Properties, kliknite na listid Row.
Zatim, označite kockicu “Specify height:”, pa u polje unesite vrijednost (visinu reda).
U ovom polju, iz padajude liste,
možete izabrati da veličina bude
Exactly („tačno toliko“) ili At least
(„najmanje“)
Slika 3-138 Listid “Row” u dijalogu Table Properties
81
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Pravljenje više kolona ili redova iste veličine
izaberite kolone i redove čiju veličinu želite da ujednačite
na Tables and Borders traci sa alatkama kliknite na dugme Distribute Columns Evenly
(Podjednako rasporedi kolone)
ili Distribute Rows Evenly (Podjednako rasporedi
redove)
3.4.2.2 Promjena stila, širine i boje ivica delije
Prije nego što bilo šta počnete mjenjati u vezi sa delijom ili više njih, prvo ih morate selektovati. Na sl.
3-139 su prikazani alati na Tables and Borders traci sa alatkama koje služe za promjenu stila, širine i
boje ivica delije:
Line Style lista
(lista sa
stilovima ivica
delije)
Line Weight
lista (lista sa
različitim
debljinama
ivica delije)
Border Color
(paleta boja za
ivice delije)
Slika 3-139 Alati koje služe za promjenu stila, širine i boje ivica delije
Izmjenjene ivice
delije
Slika 3-140 Primjer delije sa izmjenjenim ivicama
82
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Napomena: Kada kliknete na Border Color ikonicu, kursor miša de vam se pretvoriti u olovku. Sa tom
olovkom kliknite na svaku ivicu delije da bi promjenili njihove boje.
3.4.2.3 Dodavanje boje/pozadine delijama
Da bi ste obojili deliju, uradite sljedede:
1. označite deliju (ili samo kliknite unutar delije)
2. na Tables and Borders traci sa alatkama kliknite na strelicu pored ikonice Shading Color
zatim iz palete boja izaberite boju pozadine označene delije
,a
Shading Color alat
Obojena
delija
Slika 3-141 Popuna delije bojom
3.4.3 Grafički objekti
Pod grafičkim objektima podrazumjevamo slike, pravougaonike, kocke, strelice, zvijezde, itd. U ovom
dijelu vidjedemo kako se dodaju, premještaju, brišu objekti, te kako im se mijenja veličina.
3.4.3.1 Umetanje objekta na određenu lokaciju u dokumentu
Da bi ste umetnuli objekat, uradite sljedede:
1. ako ne vidite Drawing traku sa alatkama, u meniju kliknite na View
izaberite Drawing
2. na Drawing traci sa alatkama kliknite na željeni objekat (sl. 3-142)
83
Toolbars, a zatim
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Sa ove trake
odaberite
objekat
Slika 3-142 Drawing traka sa alatkama
3. nakon što ste kliknuli na objekat, dobidete sljededi izgled u dokumentu:
Kursor miša de
se pretvoriti u
krstid
Slika 3-143 Ovakav izgled na dokumentu dete dobiti kada odaberete i kliknete na objekat za crtanje
4. kliknite mišem i zadržite taster na mjestu u dokumentu gdje želite da kreirate objekat (ne
morate eksplicitno da kliknete unutar kocke “Create your drawing here”)
5. povlačite mišem sve dok ne dobijete željenu veličinu objekta
Objekat
Slika 3-144 Primjer umetnutog objekta
84
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje slike
Za umetanje slike sa neke lokacije na računaru, uradite sljedede:
1. postavite kursor miša na neku lokaciju u dokumentu i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite sliku od postojedeg teksta)
2. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju From File...
3. otvoride vam se dijalog Insert Picture
Slika 3-145 Dijalog Insert Picture
4. u polju Look in izaberite lokaciju na kojoj se nalaze slike
5. kad ste prešli na lokaciju, iz liste izaberite i označite sliku
6. pritisnite dugme Insert
Slika 3-146 Primjer umetnute slike sa neke lokacije na računaru
85
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na slici 3-146, nakon umetanja slike pojavide vam se Picture traka sa
alatkama.
U Wordu postoji Clip Art galerija. To je galerija ilustrovanih sličica podjeljenih u grupe. Svaka grupa
predstavlja neku oblast (npr., kompjuteri, zgrade, rad, ljudi, religija, itd...).
Da bi ste umetnuli sličicu iz Clip Art galerije, uradite sljdede:
1. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju Clip Art...
2. sa desne strane dokumenta, otvoride vam se Clip Art okvir sa zadacima
Slika 3-147 Clip Art galerija (okvir sa zadacima)
3. u okviru, kliknite na polje Search in i označite grupu sličica koja vas zanima (na ovaj način,
Word de, kao rezultat, prikazati samo one sličice koje vas zanimaju što vam olakšava
pretragu) (Napomena: kada otvorite Clip Art galeriju, sve grupe su označene za pretragu –
Search in: All Collections).
Slika 3-148 Filtriranje pretrage
86
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
4. u polju Results should be možete označiti tipove medija koje de biti u rezultatu
5. nakon filtriranja, pritisnite dugme Go i pojavide vam se sličice:
Slika 3-149 Rezultat pretrage
6. postavite kursor miša na mjesto gdje želite da ubacite sliku i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite sličicu od postojedeg teksta)
7. u rezultatu pretrage, postavite kursors miša na sličicu i dobidete strelicu pored (sl. 3-149)
8. kliknite na strelicu, a iz padajude liste izaberite opciju Insert (sl. 3-149)
9. sličica de se pojaviti u dokumentu
Slika 3-150 Primjer umetnute sličice iz Clip Art galerije
87
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje grafikona
Da bi ste umetnuli grafikon u dokument, uradite sljedede:
1. postavite kursors miša na mjeto gdje želite da ubacite grafikon i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite grafikon od postojedeg teksta)
2. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju Chart
3. nakon toga, u dokumentu de vam se pojaviti grafikon
Napomena: Više o grafikonima u Modulu 4 ECDL kursa.
3.4.3.2 Označavanje objekata
Kada ste umetnuli neki objekat u dokument, često dete imati potrebu da prilagođavate njegovu
širinu i visinu. Ali prije samog modifikovanja objekta, trebate ga selektovati (označiti). Da bi
selektovali objekat, uradite sljedede:
1. kursor miša postavite na objekat sve dok se ne pretvori u krstid sa strelicama (sl. 3-151),
a zatim kliknite na njega
Oblik kursora miša
za selektovanje i
pomjeranje
objekata
Selektovani objekat de biti označen tačkama na
njegovim krajevima. Te tačke se još zovu
Regulatori za promjenu veličine
Slika 3-151 Selektovani objekat
Napomena: Kada selektujete sliku, postavite kursor miša na sliku i kliknite lijevim tasterom (nedete
dobiti krstid prikazan na slici 3-151).
88
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.3.3 Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata
Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta:
kopiranje – selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Copy. Označite mjesto u
dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Paste
premještanje – selektujte objekat i zadržite taster miša. Zatim povlačite miša sve dok ne
premjestite objekat na željenu lokaciju
Kopiranje i premještanje objekta između otvorenih dokumenata:
kopiranje - selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Copy. Pređite na drugi
otvoreni dokument na jedan od načina opisanih u poglavlju 3.1.1.5.. Kad ste prešli, označite
mjesto u dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na
Edit
Paste
premještanje – selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Cut. Pređite na drugi
otvoreni dokument na jedan od načina opisanih u poglavlju 3.1.1.5.. Kad ste prešli, označite
mjesto u dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na
Edit
Paste
3.4.3.4 Promjena veličine i brisanje objekta
Promjena veličine objekta
Da bi ste promjenili veličinu objekta, uradite sljedede:
označite objekat
postavite kursor miša na jedan od regulatora za promjenu veličine sve dok kursor ne dobije
izgled kao na sl. 3-152, kliknite i držite taster i prevlačite dok objekat ne dobije željenu
veličinu
Izgled objekta
prilikom promjene
veličine
Izgled kursorsa kada ga
postavite na regulator
promjene veličine
Slika 3-152 Promjena veličine objekta
89
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Brisanje objekta
Da bi ste obrisali objekat, uradite sljedede:
označite objekat, a zatim pritisnite tipku DEL (DELETE) na tastaturi, ili kliknite na ikonicu Cut
na Standard traci sa alatkama
WORD 2007: U MS Word-u 2007, alati za kreiranje tabela i objekata se nalaze na Insert tabu, u
grupama Tables i Illustrations:
Slika 3-153 Alati za kreiranje tabela i objekata u MS Word-u 2007
90
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.5 Cirkularno pismo (Mail Merge)
Cirkularna pisma koristite kada želite napraviti niz dokumenata koji su u osnovi isti, ali ipak svaki
dokument sadrži neke jedinstvene elemente. Na primjer, kada najavljujete novi proizvod, u svakom
de se pismu pojavljivati zaštitni znak vašeg preduzeda i tekst o proizvodu, ali de adrese i pozdravna
poruka biti različita.
Upotrebom cirkularnih pisama možete kreirati, na primjer:
Niz naljepnica ili koverti - povratna adresa de biti ista na svim naljepnicama ili kovertama, ali
odredišne adrese de biti drukčije
Niz pisama obrazaca, e-poruka ili faksova - osnovni je sadržaj isti u svim pismima, porukama
ili faksovima, ali svaki istovremeno sadrži podatke koji se odnose samo na pojedinačnog
primatelja, poput imena, adrese ili nekog drugog ličnog podatka
Niz brojčanih kupona - kuponi su identični osim što svaki sadrži jedinstveni broj
U ovom poglavlju demo vidjeti kako se priprema cirkularno pismo (t.j njegovi elementi) i štampanje
cirkularnog pisma.
3.5.1 Priprema
Na svim cirkularnim pismima radite s tri različita elementa:
glavnim dokumentom sa kojim započinjete
informacijama, kao što su imena i adrese koje želite uklopiti u glavni dokument da biste
stvorili skup jedinstvenih dokumenata (te informacije spremaju se u datoteku kao što je
Microsoft Office Excel - radni list ili popis kontakata programa Microsoft Office Outlook®)
dovršenim skupom dokumenata
3.5.1.1 Otvaranje i priprema dokumenta kao glavnog dokumenta za cirkularno pismo
Glavni dokument je vaš početni dokument. Postavite ga da bude iste veličine i oblika u kojem želite
da budu finalna pisma, poruke e-pošte, koverte, naljepnice, kuponi i drugi dokumenti.
U glavnom dokumentu dodajete informacije koje de biti jednake u svakom primjerku. Na primjer, u
glavnom dokumentu omotnice možete ukucati svoju povratnu adresu ili, u tipsko pismo glavnog
dokumenta možete da umetnete logotip kompanije i otkucate poruku koju želite da pročitaju svi
primaoci.
Glavnom dokumentu dodajete i čuvare mjesta («Address Block»). Čuvari mjesta označavaju gdje de
se te jedinstvene informacije pojaviti i šta de sadržavati. Na primjer, mogli biste glavnom dokumentu
91
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
koverte dodati čuvare mjesta za adrese isporuke ili biste u glavnom dokumentu tipskog pisma mogli
dodati čuvare mjesta za ime koje slijedi nakon "Poštovani".
Slika 3-154 Glavni dokument
Glavni dokument sadrži:
Informacije koje su identične na svakoj kopiji, na primjer glavno tijelo teksta tipskog pisma. Ovu
informaciju morate da otkucate samo jednom, bez obzira na to koliko pisama namjeravate da
odštampate.
Čuvare mjesta za jedinstvene informacije. Kod tipskih pisama, na primjer, adresni blok i ime za
pozdrav bi trebalo da budu jedinstveni na svakoj kopiji.
Otvaranje glavnog dokumenta
Da biste započeli postupak stvaranja cirkularnog pisma, uradite sljedede (sl. 3-154):
pokrenite Word i otvoride vam se prazan dokument
u meniju kliknite na Tools
Letters and Mailings, a zatim kliknite na opciju Mail Merge
otvoride vam se Mail Merge okvir sa zadacima
Opcija Mail
Merge
Okvir zadataka
Mail Merge
Slika 3-155 Otvaranje glavnog dokumenta za cirkularno pismo
nakon ovog postupka, aktivni dokument de postati glavni dokument
92
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Priprema glavnog dokumenta
Slika 3-156 Priprema cirkularnog pisma
Kao prvo, unesite informacije u dokumentu koje de biti jedinstvene za sve primaoce (sl. 3-156), a
zatim:
u Mail Merge okviru sa zadacima, izaberite jedan od ponuđenih tipova (za primjer demo
izabrati opciju Letters (pismo))
kliknite na link “Next: Starting Document”, a zatim izaberite jednu od ponuđenih opcija:
o Use the current document – počnite sa trenutno otvorenim dokumentom
o Start from the template - počnite sa nekim predloškom
o Start from existing document - počnite sa postojedim dokumentom
za primjer demo odabrati prvu opciju (trenutni dokument)
zatim klinite na link “Next: Select Recipient” (o ovom koraku demo govoriti u sljededem
poglavlju)
Na ovaj način smo završili pripremu glavnog dokumenta.
3.5.1.2 Selektovanje liste adresa ili drugih podataka za korištenje u cirkularnom pismu
Prije nego što krenemo dalje, vidjedemo kakvi tipovi izvora informacija postoje.
Izvor podataka je datoteka (fajl) — na primjer, popis kontakta iz Microsoft Outlook-a — koja sadrži
podatke koji su različiti u svakom dokumentu u cirkularnom pismu.
“Zapis u zaglavlju”
(Column Header)
Slika 3-157 Primjer izvora podataka (tabela podataka)
93
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Zamislite izvor podataka kao jednostavnu tablicu. Svaka kolona u izvoru podataka odgovara jednoj
kategoriji podatka, ili polju podatka — na primjer, ime, prezime, adresa i poštanski broj.
Ime svakog polja sa podacima navedeno je u prvom redu delija koji je nazvan Column Header (zapis
u zaglavlju) (slika 3-157). Svaki sljededi red sadrži zapis podataka koji predstavlja potpuni skup
srodnih informacija - na primjer, ime i adresa jednog primaoca.
Kada dovršite cirkularno pismo, informacije o pojedinačnom primaocu iz izvora podataka de biti
mapirane na čuvare mjesta koja ste uključili u glavni dokument.
Tipovi izvora podataka koje možete koristiti u cirkularnom pismu su:
Microsoft Office Excel
Radni list ili imenovani opseg u radnoj svesci (datoteka .xls)
Microsoft Office Word
Datoteka dokumenta (.doc) koja sadrži jednu tabelu
Microsoft Office Access
Tabela ili upit, dijelovi datoteke baze podataka (.mdb)
Bilo koji HTML uređivač
HTML datoteka koja sadrži jednu tabelu
Bilo koji uređivač teksta
Tekstualni dokument (.txt) koji uključuje kolone razdvojene zarezima
ili tabulatorima i redove razdvojene pasusima
Lista kontakata
Microsoft Office
Outlook
Tabela 3-2: Tipovi izvora podataka za cirkularno pismo
3.5.1.3 Selektovanje liste primaoca
Nakon što smo kliknuli na link “Next: Select Recipient”, predi demo na korak u kom moramo izabrati
izvor podataka (listu primaoca). Tu de nam biti ponuđene tri opcije:
Use an existing list – korištenje postojede liste (npr., baza podataka Microsoft Accessa)
Select from Outlook contacts – da izaberete primaoce iz liste kontakata u Micorosft Outlook
progarmu (program za slanje i primanje pošte)
Type new list – ovom opcijom vi trebate manuelno da kreirate novu listu i unesete podatke
primaoca
U sljededem primjeru vidjedemo kako se vrši selekotvanje kontakata iz MS Outlook programa:
označite opciju Select from Outlook contacts
u polju Select form Outlook contacts kliknite na link “Choose Contacts Folder” i otvoride
vam se dijalog Select Contact List Folder:
94
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. izaberite opciju
Select from Outlook
contacts
2. kliknite na ovaj link da
bi vam se otvorio dijalog
Select Contact List Folder
Pronađena lista
kontakata
Slika 3-158 Opcija za selektovanje kontakata iz MS Outlook-a
u dijalogu Select Contact List Folder označite ime liste i kliknite na dugme OK
nakog toga, otvoride se dijalog Mail Merge Recipients u kome možete izabrati i označiti
osobe kojima de te slati pismo
Slika 3-159 Dijalog Mail Merge Recipients
kliknite na dugme OK i sa tim ste izabrali listu primaoca iz MS Outlook-a
nakon toga okvir sa zadacima de izgledati ovako:
95
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Oznaka koja vam
govori koju listu
primaoca koristite
Slika 3-160 Izgled okvira sa zadacima nakon odabira liste kontakata
U sljededem primjeru vidjedemo kako se vrši selekotvanje kontakata iz Excel-ovog dokumenta:
kao prvo, u Excel-u 2003, morate napraviti tabelu sa informacijama i spremite je na neku
lokaciju na disku
Zapisi u zaglavljima
(Column Header)
Slika 3-161 Primjer tabele sa informacijama napravljene u Excel-u 2003
pređite na cirkularno pismo koje kreirate
u koraku 3, u okviru sa zadacima, odaberite opciju Use an existing list
u grupi Use an existing list kliknite na link “Select a different list”
Napomena: Link “Select a different list” dete dobiti samo ako ste prethodno definisali neku drugu
listu primaoca. U suprotnom, dobidete link “Choose Contacts Folder”.
96
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-162 Link “Select a different list”
zatim de vam se otvoriti dijalog Select Data Source. Pređite na lokaciju gdje ste spremili
Excel-ov dokument i kliknite dugme Open
otvoritde se dijalog Select Table u kome dete morati izabrati list u dokumentu u kojem ste
unijeli informacije
Ovu opciju isključite ako
zapisi u zaglavljima nisu u
prvom redu tabele
Slika 3-163 Dijalog Select Table
kliknite na dugme OK i otvoride vam se dijalog Mail Merge Recipients u kome možete
izabrati osobe kojima dete slati pismo
Slika 3-164 Dijalog Mail Merge Recipient
97
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na sl. 3-164, pojavide vam se samo ona polja koja ste unijeli u Column
Headers u Excel-ovom dokumentu (Adresa i Ime i prezime).
Napomena: Više o MS Excel-u 2003 u modulu 4 ECDL kursa.
Radi nastavka primjera, koristidemo opciju koju smo prvi put izabrali – Select from Outlook contacts.
Kada smo u koraku 3 izabrali listu primaoca, u dnu okvira sa zadacima klknite na link “Next: Write
your letter” i predidete na korak sređivanja glavnog dokumenta. U ovom koraku, dodavadete polja
(čuvare mjesta) za informacije jedinstvene u svakom dokumentu u cirkulanom pismu. Dodavanje
polja adrese se vrši unošenjem unaprijed dizajniranih polja «Address Block» (Adresni blok). Polje
«Address Block» je kompilacija drugih polja, na primjer polja Ime, Prezime, Adresa, Grad, Država i
Poštanski broj. Da bi ste dodali polja adrese, uradite sljedede:
postavite kursor na mjesto u dokumentu gdje dete postaviti polje adrese (kao prvo, ispod
riječi “Adresa:” u dokumentu)
najbrži način za dodavanje polja adrese je ako kliknete na link “Address block” u okviru
zadataka Mail Merge
otvoride se dijalog Insert Address Block
1. postavite kursor
2. selektujte ona polja u
dijalogu koja su potreban za
ovo polje adrese
Polje u kome možete vidjeti
kako de vaše polje adrese
izgledati
Slika 3-165 Podešavanje opcija za polje adrese u dijalogu Insert Address Block
98
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na slici 3-165, isključili smo opcije Insert recipient’s name in this
format i Insert company name jer nam nije potrebno da na mjestu u dokumentu gdje smo
mislili da stoji adresa primaoca, stoji i njegovo ime i ime preduzeda.
kliknite na dugme OK i pojavide vam se polje «Address Block» u dokumentu na onom mjestu
gdje ste prethodno postavili kursor miša (sl. 3-166)
zatim, postavite kursor na mjesto iza riječi “Poštovani, ” u dokumentu
opet kliknite na link “Address block”, a sad označite samo opciju Insert recipient’s name in
this format, a sve ostale isključite (jer na tom mjestu želimo da postavimo samo ime
primaoca)
Polje »Address
Block«
Iz ove liste
izaberite format
(oblik) imena za
cirkularno pismo
Slika 3-166 Podešavanje opcija za polje adrese u dijalogu Insert Address Block
nakon toga, predidemo na peti korak klikom na link “Next: Preview your letters”
Slika 3-167 Korak 5: pregled cirkularnog pisma
99
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na slici 3-167 možete primjetiti da su se polja «Address Block» zamjenila odgovarajudim
informacijama koje smo označili za ta polja. Isto tako klikom na strelice
» « u okviru zadataka Mail
Merge, možete napraviti pregled za sve primaoce koje ste prethodno definisali. Kada kliknete na bilo
koju strelicu, mjenjade se samo ona polja koja ste definisali kao čuvare polja (polja «Address Block»).
3.5.2 Izlazne opcije
Nakon što ste u koraku 5 pregledali vaše cirkularno pismo koje ste kreirali, predidemo na posljednji
korak (korak 6) klikom na link “Next: Complete a merge” (dovrši objedinjavanje).
3.5.2.1 Objedinjavanje cirkularnog pisma u novi fajl ili fajl za štampanje
U koraku 6 možete izabrati jednu od dvije ponuđene opcije za dovršavanje cirkularnog pisma:
Print (štampaj) - ako kliknete na ovu opciju otvara se dijalog Merge to Printer (objedini sa
štampačem). Možete da izaberete da štampate sva pisma, trenutno pismo ili određeni opseg
pisama (unutar cirkularnog pisma). Nakon što kliknete na dugme OK otvoride vam se dijalog
Print.
Klikom na link Print
otvara se dijalog
Merge to Printer
Slika 3-168 Dijalog Merge to Printer
100
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Edit individual letters (uredi pisma pojedinačno) – ako se još uvek bojite da odštampate
pisma i želite da imate još jednu priliku za pregled rezultata ili ako želite da prilagodite
određena pisma, možete da kliknete na ovu opciju. Time dete kreirati zaseban sveobuhvatni
dokument koji može da sadrži sva pisma, trenutno pismo ili određeni opseg pisama (unutar
cirkularnog pisma), po jedno na stranici ili odjeljku, u novom Word dokumentu. Klikom na
ovu opciju otvoride se dijalog Merge to New Document (objedini u novi dokument). Nakon
što kliknete na dugme OK cirkularno pismo de vam se otvoriti kao novi dokument sa onoliko
stranica koliko ste definisali primaoca (na svakoj stranici po jedno pismo sa jedinstvenim
informacijama za svakog primaoca plus informacije zajedničke za sve primaoce).
Klikom na link Edit
individual letters otvara
se dijalog Merge to New
Document
Slika 3-169 Dijalog Merge to New Document
3.5.2.2 Štampanje cirkularnog pisma
Štampanje cirkularnog pisma se vrši na isti način kao i štampanje svakog drugog dokumenta opisano
u poglavlju 3.6.2.4..
WORD 2007: U MS Word-u 2007 opcije za kreiranje cirkularnog pisma se nalaze na Mailings tabu, u
grupama Create, Start Mail Merge, Write & Insert Fields, Preview Results i Finish:
Slika 3-170 Opcje za cirkularno pismo u MS Word-u 2007
101
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.6 Priprema za štampanje
U ovom poglavlju vidjedemo kako se dokument priprema i podešava za štampanje, kao i sam proces
štampanja.
3.6.1 Podešavanje
Prije samog štampanja dokumenta, trebadete izvršiti niz priprema, odnosno podešavanja
parametara dokumenta za štampanje. Pod tim se podrazumjeva: promjena orijentacije dokumenta
(horizontalno (Landscape) i vertikalno (Portrait)), veličine papira, položaja margina (graničnika),
dodavanje zaglavlja (Headers) i podnožja (Footers), brojeva stranica, itd.
3.6.1.1 Promjena orijentacije dokumenta i veličine papira
Postoje dva tipa orijentacije dokumenta:
Landscape – horizontalna orijentacija
Portrait – vertikalna orijentacija
Kada otvorite program MS Word, odnosno novi dokument, podrazumjevna orijentacija je Portrait.
Na sl. 3-171 su dati primjeri orijentacija:
Slika 3-171 Primjeri tipova orijentacija dokumenta
Prilikom štampanja, tekst na papiru de biti odštampan kao što je prikazano na sl. 3-171.
102
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Promjena orijentacije dokumenta se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Page Setup i otvoride vam se dijalog Page Setup:
Slika 3-172 Opcija Page Setup
Opcije za promjenu
orijentacije
Slika 3-173 Dijalog Page Setup
u dijalogu Page Setup, kliknite na listid Margins, a u grupi Orientation izaberite tip
orijentacije
Promjena veličine papira
Da bi ste promjenili veličinu papira, uradite sljedede:
u dijalogu Page Setup kliknite na listid Paper
u grupi Paper Size, iz padajude liste, izaberite željenu veličinu papira
103
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Iz padajude
liste odaberite
veličinu papira
Slika 3-174 Promjena veličine papira u dijalogu Page Setup
Napomena: Prije nego što uopšte počnete kucati tekst podesite orijentaciju, veličinu papira i margine
da bi izbjegli eventualne probleme sa rasporedom teksta u dokumentu. Ako poslije unosa teskta
mijenjate ove parametre, može vam se desiti da se čitav tekst raspodesi.
3.6.1.2 Promjena margina
Margine stranice su prazan prostor oko ivica strane (izvan oblasti štampanja). Tekst i grafika se
obično umedu u prostor za štampanje unutar margina. Međutim, neke stavke možete staviti na
margine — na primjer, zaglavlja i podnožja i brojeve stranica.
Savjet: da bi prikazali margine dokumenta, u meniju kliknite na Tools
Options, a zatim na listidu
View, u grupi Print and Web Layout options označite opciju Text Boundaries.
104
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Margina
Slika 3-175 Opcija za prikazivanje margina u dokumentu
Mijenjanje margina stranice se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Page setup, a zatim u dijalogu Page Setup kliknite na lisitd
Margine
u grupi Margins izaberite željenu vrijednost za margine klikom na strelice pored polja Top
(margina na vrhu dokumenta), Bottom (margina na dnu dokumenta), Left (lijeva margina) i
Right (desna margina)
Polja za promjenu
vrijednosti
margina
Slika 3-176 Mijenjanje margina
105
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Savjet: Nakon izbora novih postavki za margine, ako kliknite na dugme Default promjenidete
podrazumijevane vrijednosti za margine. Podrazumijevana vrijednost je unaprijed definisana
postavka. Podrazumijevane postavke su sačuvane u predlošku (template-u) na kome je dokument
zasnovan (Normal template). Svaki novi dokument koji je zasnovan na tom predlošku automatski
koristi nove postavke za margine.
3.6.1.3 Preporuka: Dodavanje novih stranica
Umetanje novih stranica preko opcije Page Break se koristiti kada želite da umetnete novu stranicu u
ved postojedi dokument bez promjene rasporeda teksta na ostalim stranicama. To znači da na novoj
stranici možete unijeti tekst ili neki drugi sadržaj pri čemu se ostatak dokumenta nede pomjerati (kao
što bi se desilo ako bi ste koristili tipku ENTER na tastaturi za prelazak na novu stranicu). Ujedno, sa
ovom opcijom dobidete i novu sekciju (dio dokumenta) koja se može formatirati različito od ostalih
sekcija.
3.6.1.4 Dodavanje nove stranice (Page Break)
Na primjer, unijeli ste dio teksta na jednu stranicu dokumenta. Sad želite da se, sljededi dio teksta
koji budete unosili, nalazi na novoj stranici. U ovom slučaju, koritidete opciju Page Break.
Dodavanje nove stranice se vrši na sljededi način:
postavite kursor miša na kraj teksta (kraj posljednjeg reda teksta)
u meniju kliknete na Insert
Break, i otvoride vam se dijalog Break
u dijalogu izaberite opciju Page Break i kliknite na dugme OK.
Opcija za
dodavanje nove
stranice
Slika 3-177 Dijalog Break
106
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Page Break
Nova stranica
Slika 3-178 Nova stranica dodana opcijom Page Break
Napomena: Ako kursors miša postavite ipred dijela teksta, a zatim odaberete opciju Page Break,
kreiradete novu stranicu, a na nju de se prebaciti sav tekst koji se nalazi iza kursora.
3.6.1.5 Zaglavlja i podnožja (Headers and Footers) – dodavanje i uređivanje teksta
Zaglavlja i podnožja stranica su cjeline na početku i kraju margina svake stranice u dokumentu.
Hedaers
Footers
Slika 3-179 Zaglavlja i podnožja
U zaglavlja i podnožja stranice možete da umetnete tekst ili grafiku – na primjer, brojeve stranica,
datum, logotip preduzeda, naziv dokumenta, ime datoteke ili ime autora – koji de biti odštampani na
početku ili na kraju svake stranice dokumenta.
107
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Možete da radite u zaglavlju ili podnožju stranice tako što dete u meniju kliknuti na View
and Footer i dobidete sljededi izgled stranica dokumenta:
Header
Header
Header and Footer traka sa
alatkama
Footer
Slika 3-180 Prikaz stranice sa zaglavljem i podnožjem
Tekst dete unijeti tako što kursorom miša kliknete unutar označenog polja namjenjenog za zaglavlje
ili podnožje i počnete da kucate na tastaturi.
Unešeni i editovani
(uređeni) tekst
Slika 3-181 Unos teksta u zaglavlje i podnožje
108
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Editovanje (uređivanje) teksta se vrši na isti način opisan u poglavlju 3.3.1..
Kao što možete primjetiti na sl. 3-181, kada unesete tekst u zaglavlje ili podnožje on se automatski
aplicira na sve stranice u dokumentu.
3.6.1.6 Dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje
Pored teskta, u zagljavlje i podnožje možete dodati niz predefinisanih polja. Mi demo vidjeti kako se
dodaju datum, broj stranice i ime dokumenta.
Kada otvorite Header and Footer pregled, automatksi de vam se pojaviti Header and Footer traka sa
alatkama. Na toj traci postoje polja koja smo spomenuli u prethodnom pasusu.
Da bi ste dodali bilo koje navedeno polje, kliknite kursorom miša unutar označenog polja
namjenjenog za zaglavlje ili podnožje, a zatim kliknite na sljedede ikonice:
U listi „Insert AutoText“ se
nalazi opcija Ime datoteke
(File name)
Umetni datum (Insert date)
Umetni broj strane (Insert
page number)
Slika 3-182 Alati za dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje (Header and Footer traka
sa alatkama)
Umetanje datuma
u zaglavlje
Ikonica Insert Date
Slika 3-183 Primjer umetnutog datuma u zaglavlje
109
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.6.1.7 Primjena automatskog numerisanja stranica
U Word-u postoji opcija za automatsko numerisanje stranica. Da bi ste je koristili, uradite sljedede:
u meniju kliknite na Insert
Page Numbers, i otvoride vam se dijalog Page Numbers
u dijaogu možete izvršiti sljededa podešavanja:
Slika 3-184 Dijalog Page Numbers
o
o
o
o
o
u polju Position (pozicija) možete izabrati hode li se brojevi nalaziti na dnu stranice (u
podnožju) (Bottom of page (Footer)) ili na vrhu stranice (u zaglavlju) ili (Top of page
(Header))
u polju Allignment (poravnanje) možete izabrati na kojoj de se strani ili sredini nalaziti
broj
opcija “Show number on first page” prikazade broj na prvoj strani
ako kliknete na dugme Format možete izvršiti dodatna podešavanja vezana za
numerisanje stranica
nakon što ste izvršili podešavanje, pritisnite dugme OK i pojavde vam se brojevi na
stranicama
Umetnuti brojevi stranica
Slika 3-185 Umetanje broja stranica
110
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007 opcije za mijenjanje orijentacije dokumenta i mjenjanje margina se
nalaze na Page Layout tabu, u grupi Page Setup:
Slika 3-186 Opcije za mijenjanje orijentacije dokumenta i mjenjanje margina u MS Word-u 2007
Opcije za umetanje nove stranice, zaglavlja i podnožja, za automatsko numerisanje stranica se nalaze
na Insert tabu, u grupi Pages, odnosno Header & Footer:
Slika 3-187 Opcije za umetanje nove stranice, zaglavlja i podnožja, za automatsko numerisanje stranica u MS Word-u 2007
3.6.2 Provjera pravopisa i štampanje
3.6.2.1 Provjera gramatičkih i pravopisnih grešaka
Pravopis i gramatiku možete provjeravati dok kucate ili odjednom. Takođe, možete da koristite
rječnik da biste provjerili sinonime.
Kako radi kontrolor pravopisa, gramatike i rječnik sinonima?
Kada kontrolor pravopisa naiđe na riječ koju ne prepoznaje, on u rječniku pronalazi riječi koje se
slično pišu i prikazuje listu u kojoj je podvučena najsličnija riječ. Sadržina liste je određena
pravopisom, tako da je bilo kakva instanca termina koji se ne slažu sa kontekstom potpuno slučajno.
Rječnik sinonima daje listu sinonima za tekst koji pregledate. Kao i kod kontrolora pravopisa, svaka
instanca termina koji se čine neprikladnim je slučajno.
Kontrolor gramatike provjerava gramatiku „prirodnog jezika" i obilježava mogude probleme vršedi
opsežnu analizu teksta. Kontrolor gramatike može da previdi neke vrste problema; on je napravljen
111
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
tako da se usredsređuje na one koji su najtipičniji ili najčešdi (npr., početak rečenice malim slovom,
itd.)
Podrazumjeva se da program Microsoft Word provjerava pravopis i gramatiku automatski tokom
kucanja koristedi crvenu talasastu liniju za podvlačenje mogudih pravopisnih grešaka i zelenu
talasastu liniju za podvlačenje mogudih gramatičkih grešaka.
Korektura teksta na drugom jeziku
Tekst možete korigovati na različitim pod uslovom da su instalirane alatke za jezik koji želite da
pregledate. Uz vašu jezičku postavku programa Microsoft Word mogu se instalirati alatke za
korekturu više jezika .
Dodatne alatke za korekturu možete nabaviti kupovinom Microsoft Office Proofing Tools, koje
možete nadi na Web adresi shop.microsoft.com, a izvan Sjedinjenih američkih država kod ovlašdenog
prodavca. Za više informacija o alatkama za korekturu, posjetite Web lokaciju office.microsoft.com.
S tim, dakle, za ispravljanje gramatičkih i pravopisnih grešaka na lokalnom jeziku morate nabaviti
Microsoft Office Proofing Tools ili koristiti lokalnu verziju MS Office 2003.
U sljededim primjeru demo vam prikazati kako ova opcija radi sa riječima iz engleskog jezika.
Za primjer smo uzeli riječ “Spelling”. Napisali smo je kao “Spellnig”. Word nam je automatski
podvukao riječ crvenom linijom što nam ukazuje da smo napravili pravopisnu grešku.
Slika 3-188 Automatska provjera pravopisa
Ako kliknemo desnim klikom na riječ, Word de u rječniku pronadi riječi koje se slično pišu i prikazati
listu u kojoj je podvučena najsličnija riječ (sl. 3-188). Kliknite na riječ iz liste i izvršide se ispravak
podvučene riječi.
112
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Isto tako, na Standard traci sa alatima postoji ikonica Spelling and Grammar
otvoride se dijalog Spelling and Grammar:(jezik).
. Ako kliknete na nju
Slika 3-189 Dijalog Spelling and Grammar
Kao što vidimo na sl. 3-189, u polju Suggestions vam se automatski prikazuje lista sličnih riječi.
Označite riječ iz liste i pritisnite dugme Change. Ako kliknete dugme AutoCorrect, Word de svaki
sljededi put, kad budete napisali riječ “Spellnig” (ispravka važi samo za ovu kombinaciju slova u
riječi), automatski ispraviti u “Spelling”.
3.6.2.2 Dodavanje riječi u ugrađeni rječnik korištenjem provjere pravopisa
Uzedemo za primjer riječ “Kursevi”. Pošto je to naša riječ, Word de je automatski podvudi crvenom
linijom (kao da ima pravopisnu grešku). Ako želite da ovu riječ dodate u riječnik koji je ved ugrađen u
Word, uradite sljedede:
kliknite na ikonicu Spelling and Grammar
Grammar
i otvoride vam se dijalog Spelling and
Slika 3-190 Dijalog Spelling and Grammar
113
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
klinite na dugme Add to Dictionary da bi dodali novu riječ
Nako toga, Word vam više nede podvlačiti ovu riječ jer de je smatrati da je pravilno unešena, zato što
de je prilikom provjere pronadi u svom rječniku. Čak i ako je nepravilno unesete (npr. “Kursvei”)
Word de vam u listi sličnih riječi sugerisati na riječ “Kursevi” (sl. 3-191).
Slika 3-191 Automatsko ispravljanje dodane riječi u ugrađeni riječnik
3.6.2.3 Pregled dokumenta prije štampe
Da bi ste pregledali dokument prije štampe, na Standard traci sa alatkama kliknite na ikonicu
, ili
u meniju kliknite na File Print Preview. Otvoride vam se prozor Print Preview. U ovom prozoru,
dobidete umanjeni pregled vašeg dokumenta koji vam pomaže da na brz i jednostavan način
pregledate raspored teksta i objekata u dokumentu prije samog štampanja.
Ikonica
Multiple Pages
Slika 3-192 Prozor Print Preview
114
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako kliknete na ikonicu Multiple Pages (sl. 3-192), u listi možete izabrati koliko stranica želite da
vidite u prozoru odjednom (izbor se vrši tako što kliknete mišem na ikonicu i držedi taster povlačite
sve dok ne označite željeni broj strana).
Ako hodete da povedate pregled, koristite padajudu listu Zoom.
Klikom na dugme Close zatvarate prozor Print Preview i vradate se na dokument.
3.6.2.4 Štampanje dokumenta
Na kraju, kad ste unijeli sav tekst u dokument, uredili ga i oblikovali, želite taj dokument da
odštampate. Štampanje se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Print i otvoride vam se dijalog Print
u dijalogu postoje niz podešavanja za štampanje. Na sl. 3-193 prikazan je dijalog sa
podrazumjevanim podešavanjima:
Slika 3-193 Dijalog Print
Opcije su sljedede:
u polju Name, klikom na strelicu otvoride vam se padajuda lista, iz koje možete odabrati
štampač na koji dete poslati dokument na štampanje. (Prije toga morate instalirati štampač
na vaš računar)
u grupi Page Range možete izabrati:
o All - da štamapte sve stranice u dokumentu
115
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
o
o
Current page – da štampate stranicu na kojoj se trenutno nalazite
Pages – u ovo polje unesite brojeve stranica u dokumentu koje želite da štampate (u
ovom formatu: 1,5,14,52) ili od koje do koje stranice de se izvršiti štampanje (u ovom
foramtu: 2-15)
u grupi Copies, u polju Number of Copies koristite strelice da povedate ili smanjite broj
kopija. Potvrdite izbor Collate da biste prvo odštampali cjelokupnu kopiju dokumenta, a
zatim prvu stranicu sledede kopije (ispočetka). Ako više volite da odštampate sve kopije prve
stranice, a zatim sve kopije slededih stranica dokumenta, opozovite ovaj izbor
klikom na dugme OK posladete dokument na štampanje
Na Standard traci sa alatkama, postoj ikonica Quick Print (brza štampa)
. Ako kliknete na ovu
ikonicu, aktivni dokument de odmah biti poslan na podrazumjevani štampač (nede vam se prikazati
dijalog Print).
WORD 2007: U MS Word-u 2007, do komandi Print i Print Preview dete dodi kad kliknete na Office
dugme, a zatim na strelicu pored grupe komandi Print:
Grupa Print
Slika 3-194 Komande za štampanje i pregled dokumenta u MS Word-u 2007
116
Komande za
štampanje i pregled
dokumenta
Modul 3: Obrada teksta
Microsoft Word
Lanaco Edukacija
Banja Luka, 2010.
©
Copyright 2010
Umnožavanje, reprodukcija ili na drugi način korištenje i objavljivanje tekstova iz ovog priručnika, bez
naknade i bez dozvole autora ili izdavača, kažnjivi su po članu 120. Zakona o autorskom pravu i srodnim
pravima (“Službeni glasnik BiH”, broj 7/02).
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Sadržaj
3
Modul 3 – obrada teksta – MS Word .......................................................................................... 6
3.1
Korištenje aplikacije .......................................................................................................... 6
3.1.1
3.1.1.1
Otvaranje i zatvaranje MS Word-a i njegovih dokumenata ...................................... 6
3.1.1.2
Kreiranje novog dokumenta.................................................................................... 8
3.1.1.3
Spremanje dokumenta ......................................................................................... 12
3.1.1.4
Tipovi datoteka ..................................................................................................... 14
3.1.1.5
Prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi ............................................... 14
3.1.2
3.2
Poboljšanje produktivnosti ....................................................................................... 16
3.1.2.1
Podešavanje osnovnih parametara ....................................................................... 16
3.1.2.2
Help funkcija......................................................................................................... 20
3.1.2.3
Povedalo ............................................................................................................... 22
3.1.2.4
Prikaz ostalih traka sa alatima ............................................................................... 23
Kreiranje dokumenta....................................................................................................... 26
3.2.1
Unos teksta .............................................................................................................. 26
3.2.1.1
Načini prikaza stranica .......................................................................................... 26
3.2.1.2
Unos teksta u dokument ....................................................................................... 29
3.2.1.3
Unošenje simbola i specijalnih karaktera .............................................................. 30
3.2.2
3.3
Rad sa dokumentima .................................................................................................. 6
Označavanje (selektovanje) i uređivanje (editovanje) teksta ..................................... 33
3.2.2.1
Prikaz znakova formatiranja .................................................................................. 33
3.2.2.2
Selektovane dijelova teskta i cijelog teksta............................................................ 34
3.2.2.3
Unos, brisanje i prekucavanje slova i riječi u postojedem tekstu ............................ 36
3.2.2.4
Komanda Find....................................................................................................... 37
3.2.2.5
Komanda Replace ................................................................................................. 38
3.2.2.6
Kopiranje i premještanje teksta unutar dokumenta i između otvorenih dokumenata
40
3.2.2.7
Brisanje teksta ...................................................................................................... 43
3.2.2.8
Undo i Redo komande .......................................................................................... 44
Formatiranje (oblikovanje) .............................................................................................. 46
3.3.1
Formatiranje teksta .................................................................................................. 46
3.3.1.1
Promjena veličine i tipa fonta ............................................................................... 46
3.3.1.2
Naglašavanje teksta .............................................................................................. 47
3
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.1.3
Komande Subscript i Superscript........................................................................... 48
3.3.1.4
Promjena boje teksta ............................................................................................ 48
3.3.1.5
Promjena tipa slova (pisana u štampana i obrnuto)............................................... 49
3.3.1.6
Automatsko oblikovanje crtica (za razdvajanje riječi) kao srednjih crta i crta ......... 50
3.3.2
Paragrafi (pasusi) ...................................................................................................... 53
3.3.2.1
Kreiranje i objedinjavanje (spajanje) jednog ili više pasusa .................................... 53
3.3.2.2
“Meki” prelom teksta (soft line brak) .................................................................... 54
3.3.2.3
Preporuka za poravnanje teksta ............................................................................ 55
3.3.2.4
Poravnanje teksta ................................................................................................. 55
3.3.2.5
Uvlačenje pasusa .................................................................................................. 56
3.3.2.6
Podešavanje, uklanjanje i korištenje tabulatora (tabulatorksih markera)............... 58
3.3.2.7
Preporuka: razmak između pasusa ........................................................................ 62
3.3.2.8
Podešavanje razmaka između pasusa ................................................................... 63
3.3.2.9
Liste nabrajanja (dodavanje i uklanjanje znakova i brojeva u listi nabrajanja) ........ 65
3.3.2.10 Dodavanje ivica i boje/pozadine pasusa ................................................................ 66
3.3.3
3.4
Stilovi ....................................................................................................................... 68
3.3.3.1
Primjena postojedeg stila karaktera na označeni tekst .......................................... 69
3.3.3.2
Primjena postojedeg stila pasusa na jedan illi više pasusa ..................................... 71
3.3.3.3
Korištenje alata za kopiranje tipa oblikovanja (formata) – Format Painter alat ...... 72
Objekti............................................................................................................................. 74
3.4.1
Kreiranje tabele ........................................................................................................ 74
3.4.1.1
Kreiranje tabele za unos podataka ........................................................................ 75
3.4.1.2
Unos i uređivanje informacija u tabeli ................................................................... 77
3.4.1.3
Selektovanje reda, kolone, delije i cijele tabele ..................................................... 77
3.4.1.4
Umetanje i brisanje redova i kolona ...................................................................... 79
3.4.2
Oblikovanje (formatiranje) tabele ............................................................................. 81
3.4.2.1
Promjena širine kolone i veličine reda ................................................................... 81
3.4.2.2
Promjena stila, širine i boje ivica delije .................................................................. 82
3.4.2.3
Dodavanje boje/pozadine delijama ....................................................................... 83
3.4.3
Grafički objekti ......................................................................................................... 83
3.4.3.1
Umetanje objekta na određenu lokaciju u dokumentu .......................................... 83
3.4.3.2
Označavanje objekata ........................................................................................... 88
3.4.3.3 Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata ........................................................................................................................ 89
4
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.3.4
3.5
Cirkularno pismo (Mail Merge) ........................................................................................ 91
3.5.1
Priprema .................................................................................................................. 91
3.5.1.1
Otvaranje i priprema dokumenta kao glavnog dokumenta za cirkularno pismo ..... 91
3.5.1.2
Selektovanje liste adresa ili drugih podataka za korištenje u cirkularnom pismu ... 93
3.5.1.3
Selektovanje liste primaoca .................................................................................. 94
3.5.2
3.6
Promjena veličine i brisanje objekta ...................................................................... 89
Izlazne opcije .......................................................................................................... 100
3.5.2.1
Objedinjavanje cirkularnog pisma u novi fajl ili fajl za štampanje......................... 100
3.5.2.2
Štampanje cirkularnog pisma .............................................................................. 101
Priprema za štampanje .................................................................................................. 102
3.6.1
Podešavanje ........................................................................................................... 102
3.6.1.1
Promjena orijentacije dokumenta i veličine papira.............................................. 102
3.6.1.2
Promjena margina .............................................................................................. 104
3.6.1.3
Preporuka: Dodavanje novih stranica.................................................................. 106
3.6.1.4
Dodavanje nove stranice (Page Break) ................................................................ 106
3.6.1.5
Zaglavlja i podnožja (Headers and Footers) – dodavanje i uređivanje teksta........ 107
3.6.1.6
Dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje ..... 109
3.6.1.7
Primjena automatskog numerisanja stranica ...................................................... 110
3.6.2
Provjera pravopisa i štampanje ............................................................................... 111
3.6.2.1
Provjera gramatičkih i pravopisnih grešaka ......................................................... 111
3.6.2.2
Dodavanje riječi u ugrađeni rječnik korištenjem provjere pravopisa .................... 113
3.6.2.3
Pregled dokumenta prije štampe ........................................................................ 114
3.6.2.4
Štampanje dokumenta........................................................................................ 115
5
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3 Modul 3 – obrada teksta – MS Word
Microsoft Word (u daljem tekstu MS Word) je program namjenjen za obradu teskta i sastavni je dio
programskog paketa Microsoft Office kojeg proizvodi kompanija Microsoft. Pod obradom teksta se
podrazumijeva pisanje i oblikovanje tekstualnih dokumenata, omogudujudi primjenu različitih stilova
oblikovanja. Pored unošenja i obrade teksta, MS Word vam omoguduje i dodavanja razliličitih
objekata: slika, tabela, grafikona, raznih geometrijskih oblika, itd. MS Word je, u suštini, program koji
je najviše zastupljen u svakodnevnom radu, kako poslovnih tako i kudnih korisnika. U ovom modulu
demo vidjeti kako upotrijebiti niz opcija I alata koje vam nudi MS Word prilikom obrade teksta.
Verziju MS Word-a koju demo obrađivati jeste Word 2003, a isto tako demo, radi usporedbe,
pokazati gdje se sve te opcije I alati nalaze u Word 2007 programu.
3.1 Korištenje aplikacije
U ovom poglavlju demo pokazati osnove rada sa dokumentima, kao što su: otvaranje i zatvaranje
dokumenata, kreiranje novog dokumenta, spremanje dokumenta, razne vrste ekstenzija pod kojima
možete sačuvati dokument, kao i prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi. Isto tako,
vidjedemo kako podesiti Word 2003 i iskoristiti određene alate u cilju produktivnijeg rada u
programu.
3.1.1 Rad sa dokumentima
3.1.1.1 Otvaranje i zatvaranje MS Word-a i njegovih dokumenata
Da bi ste otvorili Word uradite slijedede:
kliknite na Start
All Programs
Micorosoft Office
Microsft Office Word 2003
Slika 3-1 Otvaranje MS Word-a
6
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Takođe, MS Word možete otvoriti tako što dva puta kliknete na ikonicu Microsoft Office Word 2003,
odnosno 2007, koja se može nalaziti na desktop (sl. 3-2), zatim na Word-ov dokument ili na prečicu
(shortcut) Word-ovog dokumenta . Na sl. 3-2 i sl. 3-3 su prikazane ikonice Word-ovih dokumenata
(verzije Word 2003 i Word 2007), odnosno njihove prečice:
Ova ikonica
predstavlja Word
2003 dokument
Ova ikonica
predstavlja Word
2007 dokument
Slika 3-2 Ikonice koje predstavljaju različite verzije Word programa:Word 2003 i Word 2007
Ova ikonice
predstavljaju prečice
(shortcuts) od Wordovih dokumenata
Slika 3-3 Ikonice koje predstavljajuju prečice od Word-ovih dokumenata
Ako želite da zatvorite dokument, u meniju kliknite na File
otvorenog dokumenta:
Close ili klikom na crno „X” dugme od
Sa crvenim dugmetom X
zatvrate Word program
Sa crnim dugmetom
X zatvrate dokument
Slika 3-4 Zatvaranje programa i dokumenta sa ikonicama „X“
Word program možete zatvoriti i ako u meniju kliknete na File
7
Exit.
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.2 Kreiranje novog dokumenta
Kada otvorite MS Word program, automatski de vam se otvoriti i jedan prazan dokument (blank
document) koji nosi naziv Document 1:
Naslovna traka
Trake sa
alatima
Linijari
Okvir sa
zadacima
Novi prazni
dokument – blank
document
Slika 3-5 Prilikom otvaranja MS Word-a otvoride se prazan dokument
Ako želite da otvorite novi prazni dokument, uradite slijedede:
u meniju kliknite na File
New
Slika 3-6 Kreiranje novog dokumenta
nakon toga de se sa desne strane prozora pojaviti okvir sa zadacima (Task Pane) New Document
(sl. 3-7):
8
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Okvir sa zadacima
New Document
Slika 3-7 Klikom na File
New, otvoride se okvir sa zadacima New Document
Kao što vidimo na sl. 3-7, okvir sa zadacima nam nudi da otvorimo slijedede tipove dokumenata:
Blank document
XML document
Web Page
E-mail message
Klikom na Blank document opciju otvoridete novi prazni dokument. Prazni dokument možete
otvoriti i klikom na ikonicu na Standard traci sa alatkama prikazanu na sl. 3-8:
Slika 3-8 Ikonica New Blank Document
Takođe, MS Word vam nudi da kreirate dokumente na osnovu ved unaprijed predefinisanih šablona
(predložaka). Ako u okviru sa zadacima New Document, prikazanom na sl. 3-7, kliknete na opciju On
my computer, u grupi Templates, otvoride vam se sljededi dijalog:
9
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Grupe šablona
Slika 3-9 Dijalog sa predefinisanim šablonima
Kao što vidimo na sl. 3-9, listidi (tabovi) u ovom dijalogu predstavljaju grupe šablona. Radi pokaza, iz
grupe Publications, odabrali smo šablon Brochures i na taj način kreirali sljededi document - brošuru
(sl. 3-10):
Slika 3-10 Šablon Brochure
Napomena: Klikom na opciju Templates on Office Online, u grupi Templates u okviru sa zadacima,
otvoride vam se Microsoft Office web stranica na kojoj možete nadi i spustiti veliki broj gotovih
šablona.
10
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: Kreiranje novog dokumenta, odnosno otvaranje gotovih šablona, u MS Word-u 2007,
se vrši na sljededi način:
kliknite na Office dugme
New
Office dugme
Slika 3-11 Kreiranje novog dokumenta u MS Word-u 2007
otvoride se sljededi dijalog:
Slika 3-12 Dijalog New Document u MS Word-u 2007
11
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.3 Spremanje dokumenta
Nakon što ste kreirali vaš dokument, trebalo bi da taj dokument sačuvate (spremite) na neku lokaciju
na vašem računaru. To dete uraditi na sljededi način:
u meniju, kliknite na File
Save As…
Slika 3-13 Komanda Save As za spremanje dokumenta
otvoride vam se sljededi dijalog:
Podrazumijevana
lokacija
Slika 3-14 Save As dijalog
12
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što vidimo na sl. 3-14, podrazumjevana lokacija za spremanje dokumenta je My Documents.
Ako želite da promjenite lokaciju, kliknite na strelicu na desnoj strain polja Save in, pa iz
padajude liste izaberite lokaciju. Takođe, na lijevoj strani dijaloga, u grupi Save In, možete
izabrati neku od ved predefinisanih lokacija.
Isto tako, u polju File name, MS Word de sam automatski odrediti ime dokumenta. Vi možete
promijeniti ovo ime tako što dete kursorom miša kliknuti u polje File name i ukucati željeno ime
(radi pokaza ukucali smo ime Word-vjezba).
na kraju, pritisnite dugme Save. Na ovaj način ste spremili vaš dokument na vaš računar.
Napomena: Kada prvi put spremate neki dokument, klikom na ikonicu Save, u Standard traci sa
alatkama, otvoride vam se Save As dijalog (kao na sl. 3-14). Kad jednom sačuvate dokument, ikonica
Save samo de spremiti promjene koje ste napravili u tom dokumentu.
Slika 3-15 Ikonica Save
WORD 2007: Da bi ste sačuvali (spremili) dokument u Word-u 2007, uradite sljedede:
kliknite na Office dugme
Save As...
Slika 3-16 Spremanje dokumenta u MS Word 2007
otvoride vam se dijalog Save As...
13
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.1.4
Tipovi datoteka
Prilikom spremanja dokumenta na neku lokaciju, kada vam se otvori dijalog Save As, u polju Save as
type možete odabrati i druge tipove datoteka:
Tipovi datoteka
Slika 3-17 Tipovi datoteka
Podrazumijevani tip datoteke je Word Document (.doc). Pored ovog tipa, dokument možete sačuvati
kao običan tekst (Plain Text), predložak-šablon (Document Template), Web stranicu (Web Page,
Single File Web Page, Web Page Filtered), zatim kao dokument sa određenim formatiranjem (Rich
Text Format), kao dokument za ostale verzije Worda (Word 2007, Word XP-2003), itd.
3.1.1.5 Prelazak sa jednog otvorenog dokumenta na drugi
Svakodnevni poslovi de često od vas zahtjevati da radite na više dokumenata odjednom. Ako imate
više otvorenih dokumenata, prelazak sa jednog na drugi mogud je na više načina:
1. način: na Windows traci sa zadacima (taskbar) možete kliknuti na željeni listid koji predstavlja
jedan od dokumenata (sl. 3-18)
14
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Listidi koji predstavljaju
Word dokumente na traci
sa zadacima (Taskbar)
Slika 3-18 Prelazak sa jednog dokumenta na drugi klikom na listid dokumenta na traci sa zadacima
2. način: u meniju, kliknite na Window, pa zatim iz liste izaberite dokument na koji želite da pređete
(da bude aktivan). Kvačica pored imena dokumenta označava trenutno aktivni dokument (dokument
na kome radite).
Slika 3-19 Prelazak na drugi dokument pomodu opcije Window
Kao što vidimo na sl. 3-19, u meniju Window postoji opcija Compare Side by Side with. Klikom na
ovu opciju, dva otvorena dokumenta de se, na ekranu, postaviti jedan pored drugog (vertikalno) radi
lakše usporedbe. Ako imate više od dva otvorena dokumenata, klikom na ovu opciju, otvoride vam
se dijalog Compare Side by Side u kome dete označiti jedan od otvorenih dokumenata sa kojim želite
da uporedite dokument na kome se trenutno nalazite.
Word 2007: Prelazak sa jednog dokumenta na drugi u MS Word-u 2007 vrši se na sljededi način:
na Ribbon-u (traci sa komandama), kliknite na listid (tab) View, a u grupi Window, kliknite na Switch
Windows, pa iz liste izaberite document:
15
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. kliknite na
listid VIew
2. kliknite na
komandu Switch
Windows
Ribbon
3. iz liste izaberite
dokument
Slika 3-20 Prelazak između dokumenata u MS Word-u 2007
3.1.2 Poboljšanje produktivnosti
U cilju što boljeg i produktivnijeg rada u MS Word-u , sam program vam nudi nekoliko opcija I alata
za poboljšanje rada. To su: postavljanje osnovnih parametara (korisničko ime, podrazumijevana
fascikla (folder) za otvaranje i spremanje dokumenata, korištenje Help funkcije, povedalo, prikaz
određenih traka sa alatima.
3.1.2.1 Podešavanje osnovnih parametara
Pod podešavanjem osnovnih parametara se podrazumjeva definisanje korisničkog imena, kao i
podešavanje podrazumijevane lokacije za otvaranje, odnosno spremanje dokumenata.
Podešavanje korisničkog imena se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na Tools
Options
otvoride vam se dijalog Options u kome dete kliknuti na listid User Information
Slika 3-21 Listid User Information na kome mijenjate informacije o korisniku
u polje Name unesite vaše ime i prezime
kliknite na dugme OK
16
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Inače, korisničko ime je, ustvari ime autora dokumenta. Ako otvorite dokument i u meniiju kliknete
na File
Properties, otvoride vam se dijalog (ime dokumenta) Properties (sl. 3-22):
Slika 3-22 Informacije o dokumentu
Na sl. 3-22 vidimo da je u polju Author ispisano ime i prezime osobe koja je kreirala dokument. U
ovom dijalogu možete popuniti i ostala polja tako što dete kursorom miša kliknuti na željeno polje i
unijeti potrebne informacije.
Podešavanje podrazumijevane lokacije za otvaranje, odnosno spremanje dokumenata, se vrši na
sljededi način:
u meniju kliknite na Tools
Options
otvoride vam se dijalog Options u kome dete kliknuti na listid File Locations
Slika 3-23 Listid File Locations na kome mijenjate podrazumjevanu lokaciju za otvaranje i spremanje dokumenta
17
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u listi File Types klikom označite na Documents, pa zatim pritisnite dugme Modify
otvoride vam se dijalog Modify Location
Slika 3-24 Dijalog Modify Location
kliknite na strelicu pored polja Look In, a zatim iz padajude liste odaberite željenu lokaciju
(primjer, ”Local Disk C:”)
kliknite na dugme OK
kliknite dugme OK u dijalogu Options da potvrdite promjenu
Napomena: Ako vršite promjenu korisničkog imena i podrazumijevane lokacije, a ved ste otvorili neki
postojedi dokument (ranije sačuvan), te promjene nede uticati na taj dokument, nego de uticati na
sve ostale nove dokumente koje budete, poslije podešavanja, kreirali.
WORD 2007: Promjena korisničkog imena u MS Word-u 2007 se vrši na sljededi način:
kliknite na Office dugme
Word Options
Word Options
dugme
Slika 3-25 Word Options u MS Word-u 2007
18
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u dijalogu Word Options, pod opcijom Popular, u grupi Personalize your copy of Microsoft
Office, u polje User name unesite vaše ime i prezime
Slika 3-26 Podešavanje korisničkog imena u MS Word-u 2007
Ako želite da promijenite podrazumijevanu lokaciju u MS Word-u 2007, uradite sljedede:
kliknite na Office dugme
Word Options
u dijalogu Word Options, pod opcijom Save, u grupi Save documents, kliknite na dugme
Browse u polju Default file location, a zatim izaberite lokaciju kao na slici 3-27, pa kliknite na
dugme OK
Slika 3-27 Podešavanje podrazumijevane lokacije u MS Word-u 2007
kliknite na dugme OK na dijalogu Word Options da potvrdite promjene
19
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.2.2 Help funkcija
Ako ne znate kako nešto uraditi u programu, tj. zaboravil ste gdje se nalazi neka opcija, pomodu Help
funkcije, na vrlo lak i jednostavan način, možete pronadi odgovor na vaše postavljeno pitanje. Pristup
Help funkciji je mogud na više načina:
klikom na Help ikonicu na traci sa alatima
Slika 3-28 Ikonica Help na Standard traci sa alatkama
u meniju kliknite na Help
Micorosft Office Word Help
Slika 3-29 Jedan od načina pristupa Help funkciji
pritiskom na tipku F1 na tastaturi
Nakon što ste primjenili jedan od tri načina pristupa, sa desne strane prozora, otvoride vam se okvir
sa zadacima Word Help
Polje za unos
riječi (fraze) za
pretragu
Slika 3-30 Okvir sa zadacima-Word Help
20
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na sl. 3-30, u polje Search for unijeli smo frazu “Change default location”
(promjena podrazumijevane lokacije). Na ovaj način želimo da saznamo postupak kako napraviti ovu
promjenu. Klikom na zelenu strelicu (pored polja), Help funckija de započeti pretragu. Nakon što je
program izvršio pretragu, pojavide vam se lista sa rezultatima koja izgleda ovako:
Slika 3-31 Lista rezultata
Iz liste ponuđenih odgovora odaberite naslov koji najpribližnije odgovara vašem postavljenom
pitanju. U primjeru na sl. 3-31, kliknudemo na odgovor “Change the default working folder”. Nakon
što kliknemo na odgovor, otvoride nam se “korak po korak” upustvo za podešavanje (u našem
slučaju za podešavanje podrazumijevanog foldera):
Upustvo
Slika 3-32 Klikom na odgovor otvoride vam se “korak po korak” uputstvo
21
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007 koristite tipku F1 na tastaturi ili Help ikonicu koja se nalazi ispod
znaka “X” za zatvaranje Word programa.
3.1.2.3 Povedalo
Povedalo je alat koji vam pomaže da povedate dokument u cilju boljeg pregleda dokumenta. Isto
tako sa ovim alatom možete umanjiti prikaz dokumenta tako da možete vidjeti više stranica u istom
dokumentu odjednom. Ovaj alat se nalazi na Standardj traci sa alatkama:
Slika 3-33 Povedalo
Klikom na strelicu otvoride vam se padajuda lista iz koje možete da izaberete veličinu prikaza
dokumenta u postotcima.
WORD 2007: U MS Wordu 2007, povedalo se nalazi u dnu prozora:
Zoom Slider
Slika 3-34 Povedalo u MS Word-u 2007
Pomjeranjem Zoom Slider-a u lijevu ili desnu stranu, smanjujete, odnosno uvedavate prikaz
dokumenta.
22
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.1.2.4 Prikaz ostalih traka sa alatima
Trake sa alatima, predstavljaju prečice za određene opcije (komande) koje se nalaze u program.
Trake sa alatima su ustvari, grupa komandi namjenjenih za obavljanje iste radnje (alati za
formatiranje teksta, za kreiranje i obradu tabela, itd.). Koristedi trake sa alatima, prvo što sebi
olakšavate sam rad u programu, a samim tim povedavate i produktivnost u radu sa Word-om 2003.
Kad otvorite Word 2003, standardno de vam se prikazati dvije trake sa alatima: Standard i
Formatting:
Formatting traka
Standard traka
Slika 3-35 Standardne trake sa alatima pri otvaranju Word progrma
U Word-u 2003 postoje još nekoliko tipova traka sa alatima. Ako želite da ih prikažete, onda uradite
sljedede:
u meniju kliknite na View
Toolbars
Slika 3-36 Prikaz ostalih traka sa alatima
iz liste odaberite željenu traku sa zadacima i kliknite na nju
nakon toga, ta de se traka sa zadacima pojaviti u prozoru
23
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Izabrana traka sa
alatima
Slika 3-37 Prikaz izabrane trake sa alatima
Trake sa alatima dete sakriti tako što dete u meniju kliknuti na View
Toolbars, a u listi ponovo
kliknuti na traku koju želite da sakrijete (uklonite). Kvačicia pored imena trake u listi označava da je
ta traka trenutno prikazana.
Napomena: Trake sa alatima možemo prikazati/sakriti i ako kliknemo desnim tasterom miša na
praznu površinu ispod naslovne trake, pa iz padajude liste kliknemo na traku koju želimo da
prikažemo/sakrijemo.
WORD 2007: U MS Word-u 2007 ne postoje trake sa alatima, nego su svi alati smješteni na Ribbon
traku. Ribbon je dizajniran da na brz i jednostavan način nađete željenu komandu za izvršenje
zadatka. Komande su organizovane u logičke grupe (sl. 3-38), a grupe pod tabovima (listidima). Svaki
tab odgovara tipu aktivnosti (Insert, Page Layout,itd...)
Tab
Logička grupa
komandi
Slika 3-38 Ribbon u MS Word-u 2007
Ribbon možete minimizirati tako što dete kliknuti na strelicu označenu na sl. 3-39 i iz liste izabrati
opciju Minimize the Riboon:
24
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. kliknite
na strelicu
2.kliknite na opciju
Minimize the Ribbon
Slika 3-39 Minimiziranje Ribbon-a
Kada minimizirate Ribbon traku, da bi došli do određene komande, kliknite na željeni tab (listid) i
prikazade vam se sve grupe komandi koje se nalaze pod tim tabom.
25
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2 Kreiranje dokumenta
U ovom poglavlju, u prvom dijelu, vidjedemo kako unijeti tekst u dokument, simbole, itd. U drugom
dijelu vidjedemo kako selektovati određeni dio teksta ili cijeli tekst, a isto tako i kako editovati
(urediti) unešeni tekst.
3.2.1 Unos teksta
3.2.1.1 Načini prikaza stranica
U Word-u 2003 postoje pet vrsta prikaza stranica. To su:
Normal View (normalni prikaz) – u ovom prikazu vidjedete stranice dokumenta odvojene
tačkastom linijom, a ono što nedet modi vidjeti u ovom prikazu jesu kolone, grafički objekti,
zaglavlje/podnožje, fusnote/bilješke, komentari.
Web Layout (prikaz rasporeda kao web stranica) - namjenjen da vam prikaže kako bi vaš
dokument izgledao kao web stranica, sa prelamanjem teksta kao što bi to izgledalo na web
stranici. Oblik teksta i pozadina de vam se prikazati u ovom pregledu.
Print Layout (prikaz rasporeda za štampanje) – prikaz dokumenta ili drugog objekta u kome
se vidi kako de on izgledati kada ga odštampate. Na primjer, elementi kao što su zaglavlja
stranice, fusnote, stupci, kolone i okviri za tekst pojavide se na svojim stvarnim pozicijama.
Ovaj izgled je najkompletniji, a inače je i podrazumijevani kada otvarate Word program.
Reading Layout (prikaz rasporeda za čitanje) - ako otvarate dokument prvenstveno da biste
ga pročitali, prikaz u rasporedu za čitanje je najboljji prikaz. Cilj prikaza u rasporedu za čitanje
je da se poveda čitljivost dokumenta. Ovaj izgled automatski podešava vaš dokument tako da
izgleda kao knjiga. Stranice predstavljene u prikazu rasporeda za čitanje su dizajnirane da se
uklope u vaš ekran i nisu predstavljene onako kako biste ih vidjeli na odštampanom
dokumentu.
26
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Actual Page dugme: pritiskom na ovo
dugme prikazade se dokument onako kako
de se pojaviti na odštampanoj stranici
Slika 3-40 Reading Layout prikaz
Outline (pregled dokumenta kao prikaz strukture) – prikaz strukture predstavlja prikaz naslova
u dokumentu i njihovog nivoa u strukturi dokumenta. Simboli prikaza strukture i uvlačenja
pasusa u pregledu prikaza strukture pokazuju kako je dokument organizovan i olakšavaju brzo
prestruktuiranje dokumenta. Da biste pojednostavili pregledanje i reorganizovanje strukture
dokumenta, možete da skupite dokument i tako prikažete samo naslove koje želite.
1.
2.
3.
4.
naslov sa podtekstom
tijelo teksta
siva linija ispod naslova predstavlja skupljeni podtekst
naslov bez podteksta
Naslove i tijelo teksta možete da preuredite premještajudi ih nagore ili nadole korišdenjem dugmadi
na traci sa alatkama Outlining.
27
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Komande za skupljanje
i raširivanje podteksta
Komande za
prestruktuiranje teksta
Slika 3-41 Outline prikaz
Promjena prikaza stranica se vrši na sljededa dva načina:
1. način - u meniju kliknite na View, a zatim iz liste izaberite tip prikaza
Tipovi prikaza
Slika 3-42 Tipovi prikaza
28
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. način - u dnu Word prozora nalaze se ikonice koje predstavljaju tipove prikaza. Klikom na
jednu od ikonica promjenide se prikaz. Ako dovedete kursor miša na jednu od ikonica i ne
klikate ništa, nego samo zadržite kursor na ikonici, ispisade vam se naziv prikaza:
Slika 3-43 Ikonice u dnu prozora koje predstavljaju tipove prikaza
WORD 2007: u MS Word-u 2007 promjena prikaza stranica se vrši na sljededi način:
na tabu View, u grupi Document Views, kliknite na bilo koju od ikonica koje predstavljaju prikaz
stranica:
Slika 3-44 Promjena prikaza stranica u MS Word-u 2007
3.2.1.2 Unos teksta u dokument
Da bi ste unijeli tekst u dokument, kliknite mišem na bijelu podlogu koja predstavlja papir i počnite
kucati na tastaturi:
Slika 3-45 Unos teksta u dokument
29
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako želite da kucate tekst u novom redu, pritisnite tipku ENTER na tastaturi.
Ako želite da kucate tekst na nekom određenom mjestu na papiru, dovedite kursor miša na to
mjesto i dva puta kliknite lijevim klikom. U samom dnu prozora možete vidjeti informacije o položaju
kursora za unos teksta:
Ln (linija (red) teksta), At
(koliko je centimetara
udaljena linija od vrha
dokumenta)
Slika 3-46 Informacije o položaju kursorsa za unos teksta
3.2.1.3 Unošenje simbola i specijalnih karaktera
Simboli i specijalni karakteri predstavljaju znakove za koje nemate određenu tipku na tastaturi. Da bi
ste unijeli ove znakove, uradite sljedede:
1. kliknite na mjesto gdje želite da umetnete simbol
2. u meniju kliknite na Insert
Symbol
Slika 3-47 Komanda za umetanje simbola
3. otvoride vam se dijalog Symbol . U dijalogu, sa padajude liste Font izaberite font koji želite
4. kliknite dva puta na simbol koji želite da umetnete (ili označite simbol pa kliknite dugme
Insert)
5. kliknite na dugme Close
30
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. izaberite željeni
font
2. Označite simbol
koji želite
3. Kliknite na
dugme Insert
Slika 3-48 Dijalog Symbol
Ako želite da unesete specijalne znake, u dijalogu Symbol kliknite na listid Special Characters,
označite željeni karatker , a zatim kliknite na dugme Insert:
Slika 3-49 Listid Special Characters
31
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Vaš znak koji ste izabrali de se pojaviti u tekstu:
Unešeni
specijalni znak
Slika 3-50 Unešeni specijalni znakovi
WORD 2007: U MS Word-u 2007, unošenje simbola i specijalnih karaktera se vrši na sljededi način:
na tabu Insert, u grupi Symbols, kliknite na komandu Symbols, pa iz liste odaberite željeni
simbol. Lista koja vam se pojavi, prikazuje samo određeni broj simbola. Ako želite da pregledate
sve simbole, kliknite na opciju More Symbols.
Slika 3-51 Umetanje simbola u MS Word-u 2007
32
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2.2 Označavanje (selektovanje) i uređivanje (editovanje) teksta
3.2.2.1 Prikaz znakova formatiranja
U znakove formatiranja spadaju: razmak (tipka SPACE), znak prelaska na novi paragraph (Paragraph
Break), znak prelaska na novu liniju (Line Break) (kombinacija tipki SHIFT+ENTER), TAB znak. Ove
znakove, standardno, ne vidite kad unosite tekst u dokument. Prikaz ovih znakova vam može pomodi
da vidite koliki vam je razmak između pasusa (koliko ste puta pritisnuli tipku ENTER), na kojem
mjestu u tesktu ste koristili TAB tipku, koliki je razmak između riječi (koliko ste puta pritisnuli tipku
SPACE), itd. Da bi prikazali ove znakove, uradite sljedede:
na Standard traci sa alatima, kliknite na ikonicu Show/Hide ¶
Slika 3-52 Ikonica Show/Hide¶
nakon toga, u vašem tekstu de se pojaviti znakovi formatiranja
Znakovi
formatiranja
Slika 3-53 Znakovi formatiranja
33
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Značenje znakova formatiranja je predstavljeno u sljededoj tabeli:
(¶)
Znak novog paragrafa (pritiskom na tipku ENTER)
Znak Novi red (Line Break) (pritiskom na tipke SHIFT+ENTER)
Znak preloma teksta
.
Znak tipke SPACE (razmak)
→
Znak tipke TAB
¤
Oznaka delije u tabeli
Tabela 3-1: Znakovi formatiranja
3.2.2.2 Selektovane dijelova teskta i cijelog teksta
Selektovanje ili označavanje upravo služi da bi izdvojili dio teksta koji želite da uredite (editujete), što
znači da, prije samog editovanja morate označiti dio teksta da bi program znao na koje slovo, riječ,
rečenicu ili paragraf se odnosi ta promjena.
Selektovanje slova, riječi ili rečenice se vrši tako što kursor miša dovedete ispred ili iza bilo koje od
navedenih stavki, kliknete i držite lijevi taster miša i povlačite lijevo ili desno, gore ili dole. Prilikom
povlačenja, tekst koji selektujete bide uokviren crnom bojom. Kada ste selektovali ono što ste htjeli,
pustite lijevi taster miša i selektovanje je završeno. Na sl. 3-54 su prikazani primjeri selektovanja
slova, riječi i rečenice:
Označavanje
slova
Označavanje
riječi
Označavanje
rečenice
Slika 3-54 Primjeri označavanja slova, riječi i rečenice
34
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Selektovanje cijele linije (reda) teksta se može izvršiti na 2 načina:
1. način je isti kao i kod selektovanja slova, riječi ili rečenice s tim da kursor miša dovedete na
početak linije, kliknete I držite lijevi taster miša i povlačite sve do kraja linije.
2. način je da kursor miša dovedete ispred linije koju želite da selektujete sve dok kursor miša ne
postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijela linija teksta je
seletkovana (sl. 3-55):
Slika 3-55 Selektovanje linije (reda) teksta
Ako želite da selektujete cijeli paragraph (pasus), onda uradite sljedede:
kursor miša dovedite ispred početka pasusa koji želite da selektujete sve dok kursor miša
ne postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i držite ga i
povlačite prema dole sve dok ne označite sve linije teksta koje pripadaju istom pasusu
(odnosno cijeli pasus). Pustite taster miša i sa tim ste završili selekotvanje:
Znaci paragrafa vam omogudavaju da
vidite gdje je kraj, odnosno početak
paragrafa koji selektujete
Slika 3-56 Seletkovanje paragrafa (pasusa)
Da biste selektovali cijeli tekst koji ste unijeli, najlakši i najbrži način da to uradite jeste da u meniju
kliknete na Edit, pa zatim na Select All (ili pritiskom kombinacije tipki CTRL+A na tastaturi):
35
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-57 Selektovanje cijelog unešenog teksta
WORD 2007: U MS Word-u 2007 selektovanje dijelova teksta se vrši na isti način kao i u Word-u
2003. Opcija Select All se nalazi na Home tabu, u grupi Editing:
Slika 3-58 Komanda Select All u MS Word-u 2007
3.2.2.3 Unos, brisanje i prekucavanje slova i riječi u postojedem tekstu
Unijeli ste neki tekst u dokument i primjetili da neke dijelove teksta treba obrisati, dok u nekim
dijelovima treba unijeti još dodatnog teksta.
Unošenje slova i riječi u postojedi tekst se vrši tako što postavite kursor miša ispred ili iza slova ili
riječi gdje tebate unijeti dodatni tekst, kliknete lijevim tasterom na tu poziciju i počnete da kucate na
tastaturi. Isto tako, možete iskoristiti strelice za navigaciju na tastaturi (sl. 3-59) da dovedete kursor
za unos teksta na željenu poziciju:
Slika 3-59 Strelice za navigaciju na tastaturi
36
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Brisanje slova i riječi u postojedem tekstu se vrši tako što postavite kursor miša ispred ili iza slova ili
riječi koje želite da obrišete, kliknete lijevim tasterom na tu poziciju i pritišdete tipku DEL (DELETE)
(ako želite da obrišete slova iza kursora) ili pritiskom na tipku BACKSPACE (ako želite da obrišete
slova ispred kursora). Pritiskom na tipke DEL i BACKSPACE brišete slovo po slovo.
U MS Word-u 2003 postoji opcija koja se zove Overtype (prekucavanje). Sa ovom opcijom vrlo lako
možete prekucati dio teksta za koji ste utvrdili da vam nije potreban ili koji niste dobro unijeli. Ako
koristite ovu opciju, ne morate prvo obrisati tekst pa unositi novi. Samo je potrebno da postavite
kursor miša ispred slova ili riječi koje želite da prekucate i počnete da kucate. Sama opcija Overtype
de, prilikom kucanja, zamjeniti ved postojeda slova sa novounešenim slovima.
Da bi ste uključili opciju Overtype u dnu prozora dva puta kliknete na polje OVR ili pritiskom na tipku
INSERT na tastaturi. Na isti način dete I isključiti ovu opciju.
Polje OVR (komanda
Overtype)
Slika 3-60 Komanda Overtype
3.2.2.4 Komanda Find
U nekom dokumentu sa mnogo unešenog teksta, traženje određene riječi ili fraze, pregledanjem
teksta stranicu po stranicu, bi bio mukotrpan posao. Sa komandom Find vrlo lako možete pronadi
određenu riječ ili frazu u tekstu.
Komandu Find dete pokrenuti tako što dete u meniju kliknuti na Edit
Find and Replace:
Find. Pojavide vam se dijalog
Rezultati
pretrage
Slika 3-61 Dijalog Find and Replace i rezultat pretrage
37
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što vidimo sa sl. 3-61, u polje Find what unijeli smo određenu riječ (ili frazu) (primjer: “tekst”).
Ako označite opciju Highlight all items found in: Main Document, Word de vam kao rezultat
pretrage označiti sve riječi u dokumentu koje su iste kao tražena rječ (ili fraza), odnosno riječi koje
sadrže traženu riječ (ili frazu). Pritiskom na dugme Find All dobidete rezultat pretrage kao na sl. 3-61.
Ako isključite opciju Highlight all items found in: Main Document, kao rezultat pretrage Word de
vam označiti samo jednu riječ u dokmetnu (prvu u nizu) koja sadrži traženu riječ (ili frazu). S toga
morate da svaki put pritisnete dugme Find All da bi pronašli sljededu riječ u tekstu koja sadrži
traženu riječ (ili frazu).
3.2.2.5 Komanda Replace
Uz pomod ove komande na vrlo jedanstavan način možete zamjeniti određenu riječ u cijelom
dokumentu sa nekom drugom rječju. Ovu komandu de te pokrenuti tako što dete u meniju kliknuti
na Edit
Replace. Pojavide vam se dijalog Find and Replace:
Slika 3-62 Dijalog Find and Replace
Kao što vidimo na sl. 3-62, u polju Find what unijeli smo riječ (ili frazu) (primjer: “tekst”). U polje
Replace With unesite riječ kojom želite da zamjenite riječi u dokumentu koje su iste ili sadrže
unešenu riječ (ili frazu) u polju Find what (primjer: “TEKST”). Iz ovog primjera na slici možemo
zaključiti da de se zamjeniti riječi “tekst” (pisane malim slovom), koje se nalaze u dokumentu,
zamjeniti sa rječju “TEKST” (pisane velikim slovom). Klikom na dugme Replace, Word de u
dokumentu pronadi prvu u nizu riječ “tekst” i označiti je (sl. 3-63):
38
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-63 Klikom na komandu Replace, Word de prvo pronadi i označiti riječ
Tek kad drugi put pritisnete dugme Replace, Word de napraviti zamjenu i automatski pronadi i
označiti sljededu traženu riječ u dokumentu:
Slika 3-64 Ponovnim klikom na komandu Replace, Word de napraviti izmjenu i označiti sljededi traženu riječ u dokumentu
Ako neku pronađenu riječ ne želite da promjenite, dovoljno je samo da pritisnete dugme Find Next i
Word de pronadi i označiti sljededu u nizu traženih riječi u dokumentu (sl. 3-65):
39
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Riječ „teksta“ sadrži traženu riječ
(frazu) „tekst“ koju smo definisali u
polju Find what. Zamjenom ove riječi
dobili bi sljededu riječ: „TEKSTa“ (što
ne bi imalo nikakvog smisla). Da bi
smo preskočili zamjenu ovu označene
riječi, dovoljno je da pritisnete dugme
Find Next
Slika 3-65 Primjer “preskakanja” zamjene za određene riječi
Ako želite da odmah napravite izmjenu za sve riječi pronađene u tekstu, kliknite na dugme Replace
All.
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Find i Replace se nalazu na tabu Home, u grupi Editing:
Slika 3-66 Komande Find i Replace u Ms Word-u 2007
3.2.2.6 Kopiranje i premještanje teksta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata
Nekad dete imati potrebu da na više mijesta u dokumentu, ili čak u više različitih dokumenata, imate
isti dio teksta (riječ, rečenicu, pasus, itd.). Takođe dete, prilikom editovanja (uređivanja) teksta,
premještati određene dijelove sa jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, odnosno između više
otvorenih dokumenata.
Da ne biste stalno unosili isti tekst, jednom kad ga unesete možete da iskoristite komande Copy,
Paste i Cut.
komanda Copy (“kopiraj”) kopira označeni dio teksta
komanda Paste (“zaljepi”) lijepi kopirani dio teksta na novu poziciju u tekstu koju ste
prethodno označili (doveli kursor miša)
komanda Cut (“izreži”) de “izrezati” dio teksta (kopirati označeni dio I obrisati ga sa te
pozicije u tekstu). Sa ovom komandom vi, ustvari, radite premještanje dijela teksta sa
jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, odnosno u neki drugi otvoreni dokument
40
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Da biste kopirali određeni dio teksta, prvo što trebate da uradite jeste da selektujete taj dio, a zatim
da u meniju kliknete na Edit
Copy (ili klikom na ikonicu Copy na Standard traci sa altkama):
1. označiti dio
teksta
Ikonica Copy na Standard
traci sa alatkama
2. izabrati
komandu Copy
Slika 3-67 Pristup komandi Copy
Nako što ste izvršili kopiranje, dovedite kursor miša na poziciju u dokumentu gdje želite da zaljepite
kopiran dio teksta. Zatim, u meniju kliknite na Edit Paste (ili kliknite na ikonicu Paste na Standard
traci sa altkama):
2. pritisnite komandu Paste
Ikonica Paste na
Standard traci sa
alatkama
1. dovedite kursor miša na poziciju u
dokumentu gdje želite da zaljepite
kopiran dio teksta
Zaljepljeni dio teksta koji smo
prethodno kopirali
Slika 3-68 Komanda Paste
Ako želite da premjestite određeni dio teksta sa jedne pozicije na drugu unutar dokumenta, prvo
dete selektovati taj dio, a zatim u meniju kliknuti na File Cut (ili kliknite na ikonicu Cut na Standard
traci sa altkama) (sl. 3-69):
41
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. kliknuti na
komandu Cut
1. označiti dio
teksta
Ikonica Cut na
Standard traci sa
alatkama
Slika 3-69 Pristup komandi Cut
Nakon što ste izrezali dio teksta, taj dio de se izbrisati sa te lokacije. Zatim, postavite kursor miša na
određenu poziciju u dokumentu i pritisnite komandu Paste.
Na sl. 3-69 se može primjetiti da se dio teksta, koji smo
izrezali, prethodno nalazio na ovoj poziciji. Nakon komande
Cut, taj dio teksta se obrisao sa ove pozicije.
Zaljepljeni dio teksta koji
smo prethodno izrezali
Slika 3-70 Ljepljene “izrezanog” dijela teksta
Što se tiče kopiranja i premještanja dijelova teksta između otvorenih dokumenata, na isti način dete
kopirati, odnosno izrezati dio teksta kao što smo prethodno opisali, a zatim de te za prelaz na drugi
dokument koristiti jednu od metoda opisanim u poglavlju 3.1.1.5.. Nakon što ste prešli na drugi
dokument a zatim zaljepite taj dio teksta kao što je prethodno opisano.
42
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Copy, Paste i Cut se nalaze na Home tabu, u grupi
Clipboard:
Slika 3-71 Komande Copy, Paste i Cut u MS Word-u 2007
3.2.2.7 Brisanje teksta
Prije brisanja teksta, morate označiti dio (ili cijeli tekst) na jedan od načina objašnjenih u poglavlju
3.2.2.2., a zatim pritisnuti tipku DEL (DELETE) na tastaturi. Ako želite da obrišete cijeli tekst, najbrži
način da to uradite jeste da u meniju kliknete na Edit
Select All ili da pritisnete kombinaciju tipki
CTRL+A na tastaturi, a zaim pritisnete tipku DEL (DELETE).
Slika 3-72 Komanda Select All za označavanje cijelog teksta
WORD 2007: u MS Word-u 2007, komanda Select All se nalazi na Home tabu, u grupi Editing.
Slika 3-73 Komanda Select All u MS Word-u 2007
43
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.2.2.8 Undo i Redo komande
Pretpostavimo da ste uređivali svoj tekst i slučajno ste izbrisali jedan dio koji niste trebali. Da ne biste
ponovo kucali izbrisani tekst, komande Undo i Redo vam pomažu da idete korak ili više unazad,
odnosno unaprijed, tj. da se vratite na prethodno odrađenu akciju. Na sl. 3-74 vidimo primjer Undo
komande:
Komanda Undo
Slika 3-74 Primjer Undo komande
Na sl. 3-70 možete primjetiti da je posljednja riječ u dokumentu „Copyright©“. Na sl. 3-74 vidimo da
smo izbrisali tu riječ. Ako kliknemo na strelicu pored ikonice Undo dobidete listu prethodnih akcija
koje ste izvršili. Kao što vidite, posljednja prethodna akcija u listi koju smo izvršili jeste „Clear“
(izbrisali smo riječ „Copyright©“). Ako kliknete na tu prethodnu akciju vaš izbrisani tekst de se
ponovo pojaviti u dokumentu (sl. 3-75), tj. vratili smo se jedan korak unazad. Naravno, u listi akcija
možete selektovati njih više i tako se vratiti nekoliko koraka unazad.
Napomena: Klikom na ikonicu Undo (a ne na strelicu pored ikonice) vradate se jedan korak unazad.
Slika 3-75 Izbrisana riječ se pojavila nakon komande Undo
44
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako kliknemo na komandu Redo (sl. 3-76) vratidemo se na akciju koju smo uradili prije nego što smo
kliknuli na komandu Undo (u ovom slučaju ponovo demo izbrisati riječ „Copyright©“). Redo
komanda de biti aktivna samo kada uradite kliknete na komandu Undo.
Komanda Redo
Slika 3-76 Komanda Redo
WORD 2007: U MS Word-u 2007, komande Undo i Redo se na nalaze na Quick Access traci sa
alatima:
Quick Access traka sa
alatima
Slika 3-77 Komande Undo i Redo u Ms-Word-u 2007
45
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3 Formatiranje (oblikovanje)
Nakon što ste unijeli tekst, ono što slijedi jeste formatiranje (oblikovanje) teksta. Pod formatiranjem
se podrazumijeva podešavanje veličine, boje i tipa fonta, zatim naglašavanje teksta (Bold, Italic i
Underline komande), poravnavanje teskta (Left, Right, Center i Justify), podešavanje tabulatora,
kreiranje listi nabrajanja, itd. U ovom poglavlju vidjedemo osnovne komande za oblikovanje teksta,
kao i rad sa Stilovima.
3.3.1 Formatiranje teksta
3.3.1.1 Promjena veličine i tipa fonta
Promjena veličine i tipa fonta se vrši na sljededi način:
1. selektujte dio teksta koji želite
2. na Standard traci sa alatkama kliknite na strelicu pored polja Font Size
3. iz liste izaberite željenu veličinu fonta
1. označiti dio
teksta
Izgled dijela teksta
nakon promjene
veličine fonta
2. izabrati veličinu
fonta iz liste Font
Type
Slika 3-78 Promjena veličine fonta
4. na Standard traci sa alatkama kliknite na strelicu pored polja Font
5. iz liste izaberite željeni tip fonta (sl. 3-79)
46
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. izabrati tip fonta
iz liste Font
1. označiti dio
teksta
Izgled dijela teksta
nakon promjene
tipa fonta
Slika 3-79 Promjena tipa fonta
3.3.1.2 Naglašavanje teksta
Postoje tri komande za naglašavanje teksta, a to su:
BOLD (podebljano) - ovom komandom dete podebljati dio teksta (npr. Copyright)
ITALIC (ukoseno - kurziv) - ovom komandom dio teksta de se ukositi (npr. Copyright)
UNDERLINE (podvučeno) - ovom komandom dio teksta de biti podvučen (npr. Copyright)
Ove komande se nalaze na Standard traci sa alatkama. Prije nego što kliknete na komandu,
selektujte dio teksta na koji dete primjeniti jednu od komandi za naglašavanje.
Slika 3-80 Komande Bold (B), Italic (I) i Underline (U)
Slika 3-81 Primjeri primjene sve tri komande za naglašavanje teksta
47
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.1.3 Komande Subscript i Superscript
Pojam Subscript opsiuje tekst koji je malo spušten u odnosu na ostali tekst u dokumentu, dok pojam
Superscript opisuje tekst koji je malo podignut u odnosu na ostali tekst. Ove komande su izuzetno
pogdodne kada pišete matematičke formule u tekstu. Na primjer, hodemo u tekstu da napišemo
„10-4“. To demo uraditi na sljededi način:
1. unesite tekst u ovoj formi (10-4)
2. selektujte dio teksta „-4“
3. u meniju kliknite na Format
Font i otvoride vam se sljededi dijalog:
Slika 3-82 Dijalog Font
4. u dijalogu Font označite komandu Superscript, a zatim pritisnite dugme OK
Isto tako, ako hodete da napišete, npr. „H2O“, prvo napišite tekst u ovoj formi (H2O), zatim označite
broj 2, a u dijalogu Font označite kockicu Subscript.
3.3.1.4 Promjena boje teksta
Da bi ste promjenili boju teksta uradite sljedede:
1.
2.
3.
selektujte dio teksta
na Standard traci sa alatima kliknite na strelicu pored ikonice Font Color
iz ponuđene palete, izaberite i kliknite na željenu boju
48
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer
obojenog teksta
1. označite dio
teksta
2. na Standard traci sa
alatkama, iz palete Font
Color izaberite boju
Slika 3-83 Promjena boje teksta
3.3.1.5 Promjena tipa slova (pisana u štampana i obrnuto)
Pretpostavimo da jedan dio vašeg teksta treba da bude napisan velikim (štampanim slovima). Da ne
biste ponovo unosili tekst, na vrlo jednostavan način možete izmjeniti tip slova. Prije svega, trebate
da označite željeni dio teksta, a zatim u meniju kliknuti na Format
Change Case. Otvoride vam se
dijalog Change Case sa sljededim opcijama:
Slika 3-84 Dijalog Change Case
Ako odaberete opciju UPPERCASE, a zatim kliknite na dugme OK, vaš dio teksta koji ste označili de
biti ispisan velikim (štampanim) slovima (sl. 3-85):
49
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer dijela teksta nakon
primjene komande UPPERCASE
Slika 3-85 Izgled teskta nakon komande UPPERCASE
Komandom lowercase zamjenidete velika slova sa malim slovima.
U dijalogu Font (sl. 3-82) postoje opcije Small Caps i All Caps sa kojima, isto tako, možete napraviti
izmjenu sa pisanih na velika štampana slova i obrnuto.
3.3.1.6 Automatsko oblikovanje crtica (za razdvajanje riječi) kao srednjih crta i crta
Kada otkucate razmak i jednu ili dve crtice (za razdvajanje riječi) između znakova teksta, Word
automatski umede srednju crtu ( – ). Ako otkucate dve crtice, a ne stavite razmak ispred toga,
napravi se crta ( — ).
Da biste automatski oblikovali crte tokom kucanja ili nakon kucanja, izaberite:
Oblikovanje crta tokom kucanja
U meniju kliknite na Tools
AutoCorrect Options
Slika 3-86 Pristup AutoCorrect opcijama
50
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
u dijalogu AutoCorrect: (jezik tastature), pređite na listid AutoFormat As You Type
potvrdite izbor u polju za potvrdu ”Hyphens (--) with dash (—)”
1. kliknite na listid
AutoFormat As
You Type
2. označite opciju
Hyphens (--) with
dash (—)
Slika 3-87 AutoCorrect opcija za oblikovanje crta tokom kucanja
Na primjer, ako unesete „Vidi stranice 3 - 10“, automatski postaje „Vidi stranice 3 – 10“.
Oblikovanje crta nakon kucanja
u dijalogu AutoCorrect: (jezik tastature), pređite na listid AutoFormat
potvrdite izbor u polju za potvrdu “Hyphens (--) with dash (—)”
1. kliknite na listid
AutoFormat
2. označite opciju
Hyphens (--) with
dash (—)
Slika 3-88 AutoCorrect opcija za oblikovanje crta nakon kucanja
51
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na primjer, ako unesete tekst „Mnogi borovi--ponderosa, na primjer--rastu ovde“, automatski de
postati „Mnogi borovi—ponderosa, na primjer—rastu ovde“.
WORD 2007: U MS Word-u 2007 komande za oblikovanje teksta (osim opcije za automatsko
oblikovanje crtica) se nalaze na Home tabu, u grupi Font:
Slika 3-89 Komande za oblikovanje teksta u MS Word-u 2007
Opcije za automatsko oblikovanje crtica dete podesiti na sljededem dijalogu:
kliknite na Office dugme, a zatim na Word Options dugme
u dijalogu Word Options, sa lijeve strane kliknite na opcije Proofing, a zatim na desnoj strani
kliknite na dugme AutoCorrect Options
otvoride vam se AutoCorrect dijalog
Na ova dva listida,
označite opcije Hyphens
(--) with dash (-)
Slika 3-90 Podešavanje opcija za automatsko oblikovanje crtica u MS Word-u 2007
52
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2 Paragrafi (pasusi)
Paragraf (pasus) je samostalna jedinica pisanog tekksta koja je u korelaciji sa temom, idejom,
određenim pojmom ili autorom.
Početak pasusa određen je početkom novog reda i završetkom koji ne prelazi u novi pasus. Ponekad
je novi red uvučen, a dešava se da postoji uvučeni dio i kada se ne počinje novi red. Početak pasusa
se obilježava znakom pilkrou ( ¶ ).
Kada formatirate (oblikujete) pasus, dovoljno je da postavite kursor bilo gdje unutar pasusa i
primjenite komandu.
U ovom dijelu vidjedemo kako se kreiraju pasusi, kao i koje su to komande i opcije za formatiranje
(oblikovanje) pasusa.
3.3.2.1 Kreiranje i objedinjavanje (spajanje) jednog ili više pasusa
Kada počnete da unosite tekst, vi ustvari počinjete kucati pasus. Nakon što ste pritisnuli tipku ENTER
na tastaturi, automatski ste prešli u drugi red i započeli unošenje novog pasusa. Inače, korištenje
tipke ENTER za prelazak u novi red se još naziva “tvrdi prelom teksta”. Ako uključite opciju za prikaz
znakova paragrafa (
) modi dete vidjeti koji dijelovi teksta predstavljau nove pasuse:
Znak paragrafa predstavlja
početak novog paragrafa
(tipka ENTER)
Slika 3-91 Primjeri paragrafa (pasusa)
U vedini slučajeva, dokument se sastoji iz više pasusa. Ako želte da spojite (objedinite) više pasusa u
jedan, najlakši način je da dovedete kursor miša na početak paragrafa (početak paragrafa:
objašnjeno na sl. 3-91), a zatim na tastaturi kliknete tipku DEL (DELETE).
53
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-92 Spajanje dva pasusa u jedan
Ako uporedite sl. 3-91 i 3-92 vidimo da je nestao znak paragrafa za novi pasus, odnosno da su dva
pausa sada postali jedan.
Napomena: Ako iza tačke (tj. na početak nove rečenice), u nekom pasusu, postavite kursor miša i
pritisnete tipku ENTER, automatski dete razdvojiti pasus na dva nezavisna pasusa, tj. kreiradete novi
pasus.
3.3.2.2 “Meki” prelom teksta (soft line brak)
Kad unosite tekst u dokument, i kad dođete do kraja reda (linije), Word de automatski predi u novi
red i nastaviti unos. Taj prelazak se još zove “meki” prelom teksta.
Pretpostavimo da u pasusu trebate napraviti dodatni prazan prostor između dijelova teksta (npr.
prilikom pisanja pjesme treba napraviti prazan prostor između stihova i strofa). Da bi svi ti stihovi i
strofe bile, tako redi, pod jednim pasusom, na kraju svake strofe pritisnite kombinaciju tipki
SHIFT+ENTER (sl. 3-93):
Slika 3-93 Primjer mekog preloma teksta
54
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kad oblikujete ovakav tekst, nedete morati da formatirate stih po stih (strofu po strofu) (npr. da ih
centrirate). Dovoljno je da dovedete kursor miša bilo gdje unutar pasusa (teksta) i kliknete na
komandu Center. Komanda de se primjeniti na čitav tekst.
Dakle, možemo zaključiti da kombinacija tipki SHIFT+ENTER razdvaja tekst u nove redove, ali ne i u
nove pasuse, tako da se formatiranje može obaviti kao da radite na jednom pasusu.
3.3.2.3 Preporuka za poravnanje teksta
Najvedi porok mnogih korisnika Worda jeste što razmaknicu (tipku SPACE) upotrebljavaju za
poravnavanje kolona ili uvlačenje redova. Ovaj način je pogrešan, jer de odštampani dokument
izgledati jako neprofesionalno (npr. uvučeni redovi pasusa nede biti na istom nivou, na istoj poziciji,
pa de sve izgledati neporavnato).
Umjesto razmaknice, za poravnavanje ili uvlačenje teksta koristite tipku TAB na tastaturi, odnosno
komande Allign i Indent. Tipka TAB je najbolji način da organizujete informacije na ekranu. Za razliku
od razmaknice, ipka TAB uvlači tekst na tačno mjesto (koje prethodno definišete) tako da
odštampani dokument bude lijep i uredan.
3.3.2.4 Poravnanje teksta
Kada poravnavate tekst, u Word-u postoji nekoliko komandi kojima to možete uraditi. To su:
Left: poravnade tekst na lijevu
stranu dokumenta
Justify: poravnade tekst i sa
lijeve i desne strane dokumenta
Center: centrira tekst na
sredinu dokumenta
Right: poravnade tekst na
desnu stranu dokumenta
Copyright ©(Left)
Copyright ©(Center)
Copyright ©(Right)
Primjeri poravnanja (lijevo, desno i centralno poravnanje)
55
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kada kliknete na dio teksta u dokumentu, u zavisnosti
od vrste poravnanja tog dijela, jedna od ovih ikonica
de postati obilježena što vam olakašava pregled
oblikovanja
Justify poravnanje (tekst je poravnat sa obe strane)
Slika 3-94 Poravnanje teksta
Prilikom poravnanja teksta, dovoljno je da dovedete kursor miša bilo gdje unutar pasusa i kliknete na
jednu od komandi za poravnanje. Komanda de se primjeniti na čitav pasus.
3.3.2.5 Uvlačenje pasusa
Da bi ste uvukli pasus, na samom linijaru postoje markeri pomodu kojih možete uvlačiti pasuse. Na sl.
3-95 su data objašnjenja šta koji marker predstavlja:
First Line Indent: uvlačenje prvog reda pasusa
Hanging Indent: uvlačenje svih redova pasusa
osim prvog reda („visedi“ redovi)
Left Indent: uvlačenje svih redova pasusa sa
lijeve strane
Right Indent: uvlačenje svih redova pasusa sa
desne strane
Slika 3-95 Markeri za uvlačenje pasusa
Kako dete uvlačiti pasus pomodu ovih markera?
izaberite pasus na koji želite da primenite uvlačenje
ako ne vidite horizontalni linijar, u meniju kliknite na View
56
Ruler
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
na horizontalnom linijaru kliknite na željeni marker i prevucite ga do mjesta na kojem želite
da tekst počne (odnosi se na sve markere osim markera za desno uvlačenje) ili završi (odnosi
se na marke za desno uvlačenje)
Primjer: First Line Indent
Primjer: Hanging Indent
Primjer: Left Indent
Primjer: Right Indent
Slika 3-96 Primjeri uvlačenja pasusa
57
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Za preciznije podešavanje svih vrsta uvlačenja, u meniju kliknite na Format
se dijalog Paragraph:
Paragraph. Otvoride
Lijevo i desno
uvlačenje
Iz padajude liste izaberite First
Line (uvlačenje prvog reda) ili
Hanging („visedi“ redovi). Zatim, u
polju By upišite iznos uvlačenja u
centimetrima
Sve što podešavate, u ovom polju
de vam se prikazati kako de to
izgledati
Slika 3-97 Dijalog Paragraph
Klikom na strelice pored polja Left i Right, mijenjate vrijednost uvlačenja. Isto tako, možete kliknuti
mišem u polje i ručno upisati vrijednost.
Za povedavanje ili smanjivanje uvlačenja s lijeva za cijeli pasus, na Foramting traci sa alatkama,
kliknite na dugme Increase Indent (Povedaj uvlačenje)
ili Decrease Indent (Smanji uvlačenje)
. Microsoft Word povedava uvlačenje za jedan tabulatorski razmak. Ako želite da promjenite
poziciju uvlačenja, morate prvo podesiti drugačiji tabulatorski razmak (poglavlje 3.3.2.6).
3.3.2.6 Podešavanje, uklanjanje i korištenje tabulatora (tabulatorksih markera)
Tabulatorski markeri su mjesta na horizontalnom linijaru koji pokazuju koliko dete uvudi tekst,
odnosno gdje je početak nove kolone teksta. Kada pritisnete tipku TAB na tastaturi, kursor za unos
58
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
teksta de “skočiti” do onog mjesta gdje je postavljen tabulator u pasusu. Tabulatori vam
omogudavaju da poredate (poravnate) tekst lijevo, desno, centralno ili na decimalne karaktere.
Postoje pet vrsta tabulatorskih markera:
Left Tab
, Right Tab
, Center Tab
, Decimal Tab
, Bar Tab
.
Da bi ste umetnuli tabulatorski marker, uradite sljdede:
označite pasus u koji želite da umetnete tabulator
u lijevom došku na horizontalnom linijaru, kliknite lijevim tasterom miša onoliko puta dok se
ne pojavi marker koji želite (kada otvorite Word program, podrazumjevani marker je Left
Tab) (sl. 3-98)
nakon toga, kliknite na ono mjesto koje želite, na horizontalnom linijaru
Izaberite željeni
tabulator
Kliknite na linijar da
postavite tabulator
Slika 3-98 Umetanje tabulatora
Da bi ste uklonili tabulator, uradite sljedede:
označite pasus iz kojeg želite da uklonite tabulator
kliknite na tabulator, držite lijevi taster miša i povucite prema dole
Kako koristiti tabulatore?
Na sljededim primjerima vidjedemo kako se koriste tabulatori za kreiranje sadržaja neke knjige,
odnosno lista artikala za primjer decimalnog tabulatora:
Primjer 1: Left Tab (1. postavili smo lijevi tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”; 3.
pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da
se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale
riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi brojevi
u ravnini i unešeni s lijeva na desno. (Napomena: ako kliknete lijevim tasterom miša na tabulator, i
zadržite ga, pojavide vam se linija označena strelicom na primjeru 1).
59
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Primjer 2: Right Tab (1. postavili smo desni tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”; 3.
pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da
se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale
riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi brojevi
u ravnini i unešeni s desna na lijevo.
Primjer 3: Center Tab (1. postavili smo centralni tabulator na poziciju; 2. upisali smo riječ “Sadržaj”;
3. pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali broj stranice na kome se nalazi sadržaj; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER –
da se cijeli tekst u sadržaju tretira kao jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za
ostale riječi (od 2. do 5. koraka)). Kao što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su svi
brojevi u ravnini i unešeni i sa desne i sa lijeve strane.
Primjer 4: Decimal Tab (1. postavili smo decimalni tabulator na poziciju; 2. upisali smo artikl “Hljeb”;
3. pritisnuli tipku TAB; 4. ukucali cijenu artikla; 5. pritisnuli (SHIFT+ENTER – da se sadržaj tretira kao
jedan pasus radi lakšeg oblikovanja); pa sve isto ponovili za ostale artikle (od 2. do 5. koraka)). Kao
što vidite, strelicom je označena linija koja pokazuje da su sve cijene u ravnini, odnosno sa lijeve
strane su cijeli brojevi a sa desne decimale.
Kada koristite tabulatore, možete postaviti i tabulator sa vođicama. To dete uraditi na sljededi način
(za primjer demo uzeti ved napravljenu listu artikala):
označite listu artikala u kojem dete postaviti vođice za tabulator
dva puta kliknite na ved postavljeni tabulator (sl. 3-100) i otvoride vam se dijalog Tabs (sl. 399)
60
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-99 Dijalog Tabs – postavljanje tabulatora sa vođicama
u dijalogu Tabs, u grupi Leader, izaberite tip vođica
pritisnite dugme OK i dobidete izgled kao na slici 3-100:
Ako kliknete dva puta na tabulator,
otvoride vam se dijalog Tabs
Vođice
Slika 3-100 Primjer tabulatora sa vođicama
Tabulatore možete pomjerati desno ili lijevo tako što dete kliknuti mišem na marker, držati taster i
povlačiti u bilo koju stranu dok ne dođete do željene pozicije.
Poziciju tabulatora možete i preciznije podesiti zako što dete koristiti dijalog Tabs. Dijalog Tabs
možete otvoriti i ako u meniju kliknete na Format
Tabs.
61
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-101 Dijalog Tabs
Kao što vidite na sl. 3-101, možete kreirati više tabulatora u jednom pasusu. Kada kreirate novi
tabulator:
1.
2.
3.
4.
u polje Tab stop position upišite iznos
u grupi Alignment, odaberite vrstu tabulatora (poravnanja)
po želji, postavite tip vođica tabulatora
pritisnite dugme SET, pa dugme OK
Isto tako, možete primjetiti da je standardna vrijednost tabulatora 1,27 cm (polje Default tab stop).
U ovom dijalogu možete i obrisati tabulator tako što dete u listi tabulatora označiti jedan od
definisanih i kliknuti dugme Clear.
Napomena: Kada radite sa tabulatorima u tekstu, isključivo koristite tipku TAB ili strelice za
navigaciju.
3.3.2.7 Preporuka: razmak između pasusa
Tipku ENTER pritisnite samo na kraju pasusa. Međutim, ako želite da napravite vedi prostor između
dva pasusa, podesite razmak tako da, kada jednom pritisnete tipku ENTER, napravite još vedi prostor
nego što je standardni, prije nego da više puta pritsnete tipku ENTER sa standardnom vrijednošdu
razmaka, iz tog razloga što, podešavanjem razmaka, znate tačno koliki je taj prostor.
62
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2.8 Podešavanje razmaka između pasusa
Razmak između pasusa se podešava na sljededi način:
označite pasus koji hodete da razmaknete
u meniju kliknite na Format
Paragraph
otvoride vam se dijalog Paragraph
Slika 3-102 Dijalog Paragraph
Kao što vidimo na sl. 3-102, u grupi Spacing postoje polja Before i After. Polje Before označava
razmak između pasusa koji ste označili i pasusa iznad njega, dok polje After označava razmak između
pasusa koji ste označili i pasusa ispod njega.
Napomena: Kada podesite razmak između pasusa ili bilo koju drugu opciju u dijalogu Paragraph, te
promjene de se primjenjivati na svaki sljededi paragraf (pasus).
63
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Razmak između
paragrafa prije po
povedanja razmaka
Razmak između
paragrafa poslije
povedanja razmaka
Slika 3-103 Podešavanje razmaka između pasusa
Takođe, možete da promjenite veličinu prostora između redova teksta (Line Spacing). To dete uraditi
na sljededi način:
1. izaberite tekst (pasus) koji želite da promjenite
2. na Formatting traci sa alatkama kliknite na ikonicu Line Spacing
, a zatim izaberite jednu
od sljededih mogudnosti:
da biste primjenili novu postavku, kliknite na strelicu, a zatim izaberite broj koji želite
da biste primenili poslednju korišdenu postavku, kliknite na ikonicu
da biste podesili preciznije mjere, kliknite na strelicu, zatim izaberite stavku More, a
zatim u dijalogu Paragraph, u grupi Spacing, u polju Line Spacing izaberite opcije koje
želite. Tu su sljedede opcije:
o Single (standardan razmak)
o 1.5 lines (razmak se povedava za pola standardnog razmaka)
o Double (razmak se poveda duplo)
o za opcije At least, Exact i Multiple, u polju By morate unijetii vrijednost razmaka
64
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.2.9 Liste nabrajanja (dodavanje i uklanjanje znakova i brojeva u listi nabrajanja)
U MS Word-u, listu nabrajanja je vrlo lako kreirati. Primjer je dat na sl. 3-104:
1. ukucajte riječ po
riječ ali ih odvojite
sa tipkom ENTER
2. selektujte
unešene riječi
4. dobidete listu
nabrajanja
3. na Formatting traci sa
alatkama, pritisnite jednu
od komandi (Numbering
ili Bullets)
Slika 3-104 Kreiranje liste nabrajanja
Ako želite da promjenite izgled znakova nabrajanja:
selektujte listu nabrajanja
u meniju kliknite na Format
Numbering:
Bullets and Numbering. Otvoride vam se dijalog Bullets and
Slika 3-105 Dijalog Bullets and Numbering
kliknite na bilo koji izgled,a zatim na dugme OK
65
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kada označite izgled u dijalogu, dugme Customize de vam postati aktivno. Kada kliknete ovo dugme,
otvoride vam se dijalog Customize (tip liste). U ovom dijalogu imate još više opcija za detaljnije
podešavanje izgleda liste nabrajanja.
3.3.2.10 Dodavanje ivica i boje/pozadine pasusa
Ako hodete da dodate ivice oko pasusa, uradite sljedede:
označite pasus koji želite
u meniju kliknite na Format
Borders and Shadings
otvoride vam se dijalog Borders and Shading:
kliknite na listid Borders
nakon odabira stila, boje i debljine ivice, kliknite na dugme OK
U ovom polju
izaberite tip okvira
U ovim poljima
izaberite stil, boju i
debljinu ivica okvira
Slika 3-106 Dijalog Borders and Shadings (dodavanje okvira pasusu)
66
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-107 Primjer pasusa sa ivicama
Ako hodete da dodate pozadinu/boju pasusu, uradite sljedede:
označite pasus koji želite
u meniju kliknite na Format
Borders and Shadings
otvoride vam se dijalog Borders and Shading:
kliknite na listid Shading
nakon odabira boje pozadine, kliknite na dugme OK
Iz palete, izaberite
boju i kliknite
dugme OK
Slika 3-108 Dijalog Borders and Shadings (dodavanje pozadine/boje pasusu)
Takođe, na Tables and Borders traci sa alatkama, možete kliknuti na ikonicu Shading Color
dodate pozadinu/boju pasusu.
67
da
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Wordu 2007, alati, komande i opcije za oblikovanje pasusa se nalaze na Home
tabu, u grupi Paragraphs (slika 3-109):
Ako kliknete na ovu
strelicu , otvoride vam se
dijalog Paragraph u
kome možete preciznije
da postavite vrijednosti
Slika 3-109 Komande, alati i opcije za oblikovanje pasusa u MS Word-u 2007
3.3.3 Stilovi
Stil je skup karakteristika oblikovanja koje možete da primjenite na tekst, tabele i liste u dokumentu
kako biste brzo promenili njihov izgled. Kada primjenite stil, možete da primjenite celu grupu oblika
u jednom jednostavnom koraku.
Na primjer, umjesto da u tri koraka oblikujete naslov tako da bude veličine 16 tačaka, u fontu Arial i
centriran, možete da dobijete isti rezultat u jednom koraku kada primjenite stil “Title” (Naslov).
Tipovi stilova koje možete da kreirate i primjenite su:
stil pasusa kontroliše sve aspekte izgleda pasusa kao što je poravnavanje teksta, tabulatorski
razmaci, prored (prostor između redova) i ivice, a može da sadrži i oblikovanje karaktera
stil karaktera utiče na izabrani tekst u pasusu, na primjer na font i veličinu teksta, i tekst koji
je podebljan (Bold) i u kurzivu (Italic)
stil tabele obezbjeđuje konzistentan izgled ivica, sjenčenja, poravnavanja i fontova u
tabelama
stil liste primjenjuje slično poravnavanje, numerisanje ili znakove za nabrajanje, fontove na
liste
Kada želite da promjenite stil teksta, možete da primjenite postojedi stil, koji je poznat i kao ugrađeni
stil. Ako ne vidite stil sa karakteristikama koje želite, možete da kreirate novi stil, a zatim ga
primjenite.
68
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.1 Primjena postojedeg stila karaktera na označeni tekst
Da bi ste primjenili postojedi stil karaktera, uradite sljedede:
selektujte riječi, pasus, listu ili tabelu koju želite da promjenite
na Formatting traci sa alatkama kliknite na dugme Styles and Formatting (Stilovi i
oblikovanje)
i otvoride vam se okvir zadataka Styles and Formatting
Oznaka za stil
liste
Oznaka za stil
paragrafa
Oznaka za stil
karaktera
Slika 3-110 Styles and Formatting okvir zadataka
ako stil koji tražite nije u listi, u polju Show izaberite opciju All styles (Svi stilovi)
u okviru zadataka Styles and Formatting izaberite željeni stil i klinite na njega
Napomena: Pored svakog stila postoji oznaka koja označava stil karaktera, paragrafa ili liste (sl. 3110).
69
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na sl. 3-111 prikazan je primjer primjenjenog stila na dio teksta:
Primjenjeni stil
karaktera „HTML
Cite“
Slika 3-111 Primjer primjenjenog stila karaktera na tekst
Takođe, možete da primjenite stil tako što dete u polju Style
alatkama da izaberete ili otkucate ime stila.
, na Formatting traci sa
Slika 3-112 Lista stilova u polju Style na Formatting traci sa alatkama
Napomena: Na označeni tekst, kao što je prikazan na sl. 3-111, možete izabrati i stil pasusa koji de se
primjeniti samo na taj označeni tekst. Ako ne označite dio teksta, nego samo kliknete mišem unutar
pasusa, a izaberete stil pasusa, stil de se primjeniti na čitav pasus.
70
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.2 Primjena postojedeg stila pasusa na jedan illi više pasusa
Da bi ste primjenili stil na jedan pasus, uradite sljedede:
kursorom miša kliknite na bilo koje mjesto unutar pasusa
iz liste stilova na Formatting traci sa alatkama izaberite stil paragrafa (stil sa oznakom ¶), a
zatim kliknite na njega
Na sl. 3-113 prikazan je primjer primjenjenog stila pasusa:
Primjenjeni stil pasusa
„HTML Performatted“
Slika 3-113 Primjena stila pasusa na jedan pasus
Da bi ste primjenili stil na više pasusa, uradite sljedede:
selektujte više pasusa na način prevlačenja mišem (kao na slici 3-114)
iz liste stilova na Formatting traci sa alatkama izaberite stil paragrafa (stil sa oznakom ¶), a
zatim kliknite na njega
Primjenjeni stil pasusa „Message
Header“ na više pasusa
Slika 3-114 Primjena stila pasusa na više pasusa
71
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.3.3.3 Korištenje alata za kopiranje tipa oblikovanja (formata) – Format Painter alat
Ikonicu Format Painter (Četkica za oblikovanje)
na Standard traci sa alatkama možete koristiti
da biste primjenili, odnosno kopirali oblikovanje teksta ili objekta, na neki drugi teskt ili objekat.
Da bi ste to uradili uradite sljedede:
selektujte tekst ili objekat sa oblikovanjem koje želite da kopirate
na Standard traci sa alatima kliknite na ikonicu Format Painter (Četkica za oblikovanje)
kursor miša de dobiti izgled četkice
2. kliknite na ikonicu
Format Painter
1. selektujte
tekst
Slika 3-115 Kopiranje tipa oblikovanja sa jednog teksta na drugi
kao što vidimo na sl. 3-115, kopiramo oblikovanje od teksta koji ima veličinu 18 tačaka,
podebljan je i ukošen. Kada se kursor miša pretvori u izgled četkice, dovedite ga na tekst na
koji želite da prekopirate oblikovanje i kliknite lijevi taster
Primjena kopiranog
oblikovanja na drugi
tekst
Slika 3-116 Primjer kopiranog oblikovanja
72
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na sl. 3-116 vidimo da smo oblikovanje kopirali samo na jednu riječ. Ako označite tekst sa kojeg
želite da kopirate oblikovanje, a zatim dva puta kliknete na ikonicu Format Painter, modi dete izvršiti
kopiranje na više riječi sve dok ponovo ne kliknete na ikonicu ili tipku ESC na tastaturi.
Ako želite da primjenite kopirano oblikovanje na jedan ili više redova ili čitav pasus, kad kliknete na
ikonicu Format Painter, postavite kursor miša na početak reda ili pasusa sve dok kursor ne promjeni
oblik na strelicu okrenutu udesno. Selektujte red/redove ili pasus, a kad završite selektovanje pustite
taster miša i pasus de automatski promjeniti svoje oblikovanje.
2. selektujte pasus, a
zatim pustite taster miša
1. Nakon što ste kliknuli
na ikonicu Format
Painter, postavite
kursor miša tako da
dobije ovakav izgled
Slika 3-117 Princip kopiranja oblikovanja na jedan ili više pasusa
Izgled pasusa na koji smo kopirali
oblikovanje
Slika 3-118 Primjer kopiranog oblikovanja na cijeli pasus
MS WORD 2007: U MS Word-u 2007, stilovi se nalaze na Home tabu, u grupi Styles:
Slika 3-119 Stilovi u MS Word-u 2007
73
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4 Objekti
U ovom poglavlju radidemo sa dva tipa objekata, a to su: tabele i grafički objekti. Što se tiče tabela,
vidjedemo kako se one kreiraju i formatiraju. U radu sa grafičkim objektima, vidjedemo koje sve
tipove ovakvih objekata imamo, zatim umetanje grafičkih objekata, kao i osnovne radnje sa njima
(kopiranje, pomjeranje, promjena veličine, itd.)
3.4.1 Kreiranje tabele
Tabela predstavlja jedan ili više redova delija koje se najčešde koriste za organizovanje i prikazivanje
informacija kada je potrebna preglednost i brza analiza. Tabela se sastoji od redova i kolona koje
možete da popunite tekstom ili grafikom.
Dijelovi tabele
Korisno je da znate kako se nazivaju različiti dijelovi tabele:
Slika 3-120 Dijelovi tabele
Neke dijelove tabele možete da vidite samo ukoliko prikažete sve znakove formatiranja tako što dete
kliknuti na dugme Show/Hide ¶
na Standard traci sa alatkama.
Slika 3-121 Dijelovi tabele koji se standardno ne vide
74
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1.
2.
3.
4.
Regulator za premještanje tabele
Oznaka za kraj reda
Regulator za promjenu veličine tabele
Oznaka kraja delije
Napomena: 1. i 3. oznaka (regulatori) se vide kada postavite kursor miša u oblast tabele.
3.4.1.1 Kreiranje tabele za unos podataka
Microsoft Word nudi mnogo načina za pravljenje tabele. Najbolji način zavisi od vašeg načina rada i
od toga koliko tabela treba da bude jednostavna ili složena.
I način – korištenje ikonice Insert Table
1. kliknite na mjesto u dokumentu gdje želite da kreirate tabelu
2. na Standard traci sa alatkama kliknite na dugme Insert Table
3. lijevim tasterom miša kliknite na prvu kockicu u padajudoj listi, zadržite taster i prevlačite da
biste izabrali željeni broj redova i kolona
Ikonica Insert Table
Zadržite taster i
prevlačite da biste
izabrali željeni broj
redova i kolona
Slika 3-122 Umetanje tabele korištenjem ikonice Insert Table
II način - korištenje komande umetanja tabele
Upotrebite ovu proceduru za pravljenje izbora u vezi sa dimenzijama tabele i oblikujte (formatirajte)
je prije umetanja u dokument:
1. kliknite na mjesto u dokumentu gde želite da kreirate tabelu
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite opciju Table
Slika 3-123 Umetanje tabele korištenjem opcije Table
75
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3. otvoride vam se dijalog Insert Table
4. u dijalogu Insert table, u grupi Table Size, izaberite broj kolona i redova
5. u grupi AutoFit behavior izaberite opcije za prilagođavanje veličine tabele
U ovoj grupi podesite
broj kolona i redova
U ovoj grupi podesite
opcije za prilagođavanje
veličine tabele
Klikom na dugme
AutoFormat... otvoride
vam se dijalog Table
AutoFormat u kome
možete izabrati i
upotrebiti neki od
postojedih stilova tabele
Slika 3-124 Dijalog Insert table
Bilo koji način da ste upotrebili, dobidete izgled tabele kao na slici 3-125:
Slika 3-125 Kreirana tabela spremna za unos podataka
76
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.1.2 Unos i uređivanje informacija u tabeli
Unos informacija u tabelu se vrši na sljededi način:
1.
2.
3.
kliknite na deliju u koju želite da unesete tekst
počnite da kucate na tastaturi
za prelazak na ostale delije u tabeli koristite tipku TAB ili strelice za navigaciju na tastaturi ili
kliknite mišem na deliju koju želite
Slika 3-126 Unešeni tekst u tabeli
Da bi ste uredili tekst u tabeli, kliknite mišem na deliju koju želite (ili koristite tipku TAB ili strelice za
navigaciju na tastaturi), a zatim tekst uredite na način opisan u poglavljima 3.2.2. i 3.3.1.
Uređeni tekst: promjena
veličine i tipa slova
Slika 3-127 Primjer uređivanja teksta u tabeli
3.4.1.3 Selektovanje reda, kolone, delije i cijele tabele
Selektovanje reda u tabeli
1. način - dovedite kursor miša ispred reda u tabeli koji želite da selektujete sve dok kursor miša ne
postane strelica okrenuta u desno. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijeli red je seletkovan:
Slika 3-128 Selektovanje reda - 1.način
77
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
2. način – dovedite kursor miša na početak reda (u prvu deliju u redu) sve dok kursor ne postane
crne boje, pritisnite i zadržite lijevi taster miša, a zatim povlačite u desno sve dok ne označite sve
delije u istom redu:
Kada kursor miša postane
ovakvog oblika, onda možete
seletkovati red, prevlačedi
mišem preko svih delija u istom
redu
Slika 3-129 Sselektovanje reda - 2.način
Selektovanje kolone u tabeli
1. način – dovedite kursor miša iznad kolone u tabeli koju želite da selektujete sve dok kursor miša
ne postane strelica okrenuta prema dole i crne boje. Zatim kliknite lijevim tasterom miša i cijeli red je
seletkovan:
Izgled kursora za
selektovanje cijele
kolone
Slika 3-130 Selektovanje kolone – 1.način
2. način – sličan kao i 2. način selektovanja reda prethodno opisan, s tom razlikom da kursor miša
povlačite prema dole sve dok ne označite sve delije u istoj koloni.
Selektovanje delije
Dovedite kursor miša na deliju sve dok kursor ne postane crne boje, a zatim kliknite lijevim tasterom
miša:
Izgled kurosra
za selektovanje
delije
Slika 3-131 Seletkovanje delije
78
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Selektovanje cijele tabele
1. način - kada dovedete kursor miša u oblast tabele pojavide vam se regulator za premještanje
tabele. Dovedite kursor miša na regulator i pritisnite lijevim tasterom miša:
Regulator za
premještanje tabele
Slika 3-132 Selektovanje cijele tabele
2. način – koristite jedan od 1. načina za selektovanje reda ili kolone, s tim da prvo označite prvi red
ili kolonu u tabeli, a zatim držite i povlačite miša prema dole ili u desno sve dok ne označite sve delije
u tabeli.
3.4.1.4 Umetanje i brisanje redova i kolona
Umetanje redova
Da bi ste umetnuli novi red u postojedu tabelu, uradite sljedede:
1. selektujte red u tabeli ispod ili iznad kojeg želite da postavite novi red
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite hodete li umetnuti novi red iznad
(Rows Above) ili ispod (Rows Below) označenog reda:
Slika 3-133 Umetanje novog reda
Umetnuti novi
red
Slika 3-134 Primjer umetnutog reda u tabeli (Rows Above)
79
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje kolona
Da bi ste umetnuli novu kolonu u postojedu tabelu, uradite sljedede:
1. označite kolonu u tabeli kod koje želite da postavite novu kolonu
2. u meniju kliknite na Table
Insert, a zatim izaberite hodete li umetnuti novu kolonu
lijevo od (Columns to the Left) ili desno od (Columns to the Right) označene kolone:
Umetnuta
nova kolona
Slika 3-135 Primjer umetnute kolone u tabeli (Columns to the Right)
Ako hodete da obrišete kolonu ili red, selektujete ih, a zatim u meniju kliknite na Table
izaberite opciju Rows (ako brišete red) ili Columns (ako brišete kolonu):
Slika 3-136 Komande za brisanje kolona i redova
80
Delete, pa
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.2 Oblikovanje (formatiranje) tabele
3.4.2.1 Promjena širine kolone i veličine reda
Promjena širine kolone
Širinu kolone možete promjeniti na sljededa 2 načina:
1. način - postavite kursor miša na ivicu kolone koju želite da pomjerite sve dok se ne prikaže
pokazivač za podešavanje veličine . Kliknite lijevi taster miša i držite ga, a zatim prevlačite ivicu sve
dok kolona ne dostigne željenu širinu. Ako držite pritisnut taster ALT dok prevlačite pokazivač, na
linijaru de vam se prikazati mjere za širinu kolone.
2. način - kliknite na deliju u koloni da biste promjenili širinu kolone za određenu vrijednost. U
meniju kliknite na Table Table Properties , a zatim u dijalogu Table Properties, kliknite na listid
Column. Zatim, označite kockicu “Preferred width:”, pa u polje unesite vrijednost (širinu kolone).
Slika 3-137 Listid “Column” u dijalogu Table Properties
Promjena visine reda
1. način - postavite pokazivač na ivicu reda koju želite da pomjerite sve dok se ne prikaže pokazivač
za podešavanje veličine . Kliknite lijevi taster miša i držite ga, a zatim prevucite ivicu sve dok red ne
dostigne željenu visinu. Ako držite pritisnut taster ALT dok prevlačite pokazivač, na linijaru de vam se
prikazati mjere za visinu reda.
2. način - kliknite na deliju u redu da biste promjenili visinu reda za određenu vrijednost. U meniju
kliknite na Table
Table Properties , a zatim u dijalogu Table Properties, kliknite na listid Row.
Zatim, označite kockicu “Specify height:”, pa u polje unesite vrijednost (visinu reda).
U ovom polju, iz padajude liste,
možete izabrati da veličina bude
Exactly („tačno toliko“) ili At least
(„najmanje“)
Slika 3-138 Listid “Row” u dijalogu Table Properties
81
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Pravljenje više kolona ili redova iste veličine
izaberite kolone i redove čiju veličinu želite da ujednačite
na Tables and Borders traci sa alatkama kliknite na dugme Distribute Columns Evenly
(Podjednako rasporedi kolone)
ili Distribute Rows Evenly (Podjednako rasporedi
redove)
3.4.2.2 Promjena stila, širine i boje ivica delije
Prije nego što bilo šta počnete mjenjati u vezi sa delijom ili više njih, prvo ih morate selektovati. Na sl.
3-139 su prikazani alati na Tables and Borders traci sa alatkama koje služe za promjenu stila, širine i
boje ivica delije:
Line Style lista
(lista sa
stilovima ivica
delije)
Line Weight
lista (lista sa
različitim
debljinama
ivica delije)
Border Color
(paleta boja za
ivice delije)
Slika 3-139 Alati koje služe za promjenu stila, širine i boje ivica delije
Izmjenjene ivice
delije
Slika 3-140 Primjer delije sa izmjenjenim ivicama
82
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Napomena: Kada kliknete na Border Color ikonicu, kursor miša de vam se pretvoriti u olovku. Sa tom
olovkom kliknite na svaku ivicu delije da bi promjenili njihove boje.
3.4.2.3 Dodavanje boje/pozadine delijama
Da bi ste obojili deliju, uradite sljedede:
1. označite deliju (ili samo kliknite unutar delije)
2. na Tables and Borders traci sa alatkama kliknite na strelicu pored ikonice Shading Color
zatim iz palete boja izaberite boju pozadine označene delije
,a
Shading Color alat
Obojena
delija
Slika 3-141 Popuna delije bojom
3.4.3 Grafički objekti
Pod grafičkim objektima podrazumjevamo slike, pravougaonike, kocke, strelice, zvijezde, itd. U ovom
dijelu vidjedemo kako se dodaju, premještaju, brišu objekti, te kako im se mijenja veličina.
3.4.3.1 Umetanje objekta na određenu lokaciju u dokumentu
Da bi ste umetnuli objekat, uradite sljedede:
1. ako ne vidite Drawing traku sa alatkama, u meniju kliknite na View
izaberite Drawing
2. na Drawing traci sa alatkama kliknite na željeni objekat (sl. 3-142)
83
Toolbars, a zatim
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Sa ove trake
odaberite
objekat
Slika 3-142 Drawing traka sa alatkama
3. nakon što ste kliknuli na objekat, dobidete sljededi izgled u dokumentu:
Kursor miša de
se pretvoriti u
krstid
Slika 3-143 Ovakav izgled na dokumentu dete dobiti kada odaberete i kliknete na objekat za crtanje
4. kliknite mišem i zadržite taster na mjestu u dokumentu gdje želite da kreirate objekat (ne
morate eksplicitno da kliknete unutar kocke “Create your drawing here”)
5. povlačite mišem sve dok ne dobijete željenu veličinu objekta
Objekat
Slika 3-144 Primjer umetnutog objekta
84
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje slike
Za umetanje slike sa neke lokacije na računaru, uradite sljedede:
1. postavite kursor miša na neku lokaciju u dokumentu i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite sliku od postojedeg teksta)
2. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju From File...
3. otvoride vam se dijalog Insert Picture
Slika 3-145 Dijalog Insert Picture
4. u polju Look in izaberite lokaciju na kojoj se nalaze slike
5. kad ste prešli na lokaciju, iz liste izaberite i označite sliku
6. pritisnite dugme Insert
Slika 3-146 Primjer umetnute slike sa neke lokacije na računaru
85
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na slici 3-146, nakon umetanja slike pojavide vam se Picture traka sa
alatkama.
U Wordu postoji Clip Art galerija. To je galerija ilustrovanih sličica podjeljenih u grupe. Svaka grupa
predstavlja neku oblast (npr., kompjuteri, zgrade, rad, ljudi, religija, itd...).
Da bi ste umetnuli sličicu iz Clip Art galerije, uradite sljdede:
1. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju Clip Art...
2. sa desne strane dokumenta, otvoride vam se Clip Art okvir sa zadacima
Slika 3-147 Clip Art galerija (okvir sa zadacima)
3. u okviru, kliknite na polje Search in i označite grupu sličica koja vas zanima (na ovaj način,
Word de, kao rezultat, prikazati samo one sličice koje vas zanimaju što vam olakšava
pretragu) (Napomena: kada otvorite Clip Art galeriju, sve grupe su označene za pretragu –
Search in: All Collections).
Slika 3-148 Filtriranje pretrage
86
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
4. u polju Results should be možete označiti tipove medija koje de biti u rezultatu
5. nakon filtriranja, pritisnite dugme Go i pojavide vam se sličice:
Slika 3-149 Rezultat pretrage
6. postavite kursor miša na mjesto gdje želite da ubacite sliku i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite sličicu od postojedeg teksta)
7. u rezultatu pretrage, postavite kursors miša na sličicu i dobidete strelicu pored (sl. 3-149)
8. kliknite na strelicu, a iz padajude liste izaberite opciju Insert (sl. 3-149)
9. sličica de se pojaviti u dokumentu
Slika 3-150 Primjer umetnute sličice iz Clip Art galerije
87
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Umetanje grafikona
Da bi ste umetnuli grafikon u dokument, uradite sljedede:
1. postavite kursors miša na mjeto gdje želite da ubacite grafikon i kliknite dva puta (ili koristite
kombinaciju tipki SHIFT+ENTER ili samo ENTER da pređete na početak nekog drugog reda da
odvojite grafikon od postojedeg teksta)
2. u meniju kliknite na Insert
Picture, a zatim izaberite opciju Chart
3. nakon toga, u dokumentu de vam se pojaviti grafikon
Napomena: Više o grafikonima u Modulu 4 ECDL kursa.
3.4.3.2 Označavanje objekata
Kada ste umetnuli neki objekat u dokument, često dete imati potrebu da prilagođavate njegovu
širinu i visinu. Ali prije samog modifikovanja objekta, trebate ga selektovati (označiti). Da bi
selektovali objekat, uradite sljedede:
1. kursor miša postavite na objekat sve dok se ne pretvori u krstid sa strelicama (sl. 3-151),
a zatim kliknite na njega
Oblik kursora miša
za selektovanje i
pomjeranje
objekata
Selektovani objekat de biti označen tačkama na
njegovim krajevima. Te tačke se još zovu
Regulatori za promjenu veličine
Slika 3-151 Selektovani objekat
Napomena: Kada selektujete sliku, postavite kursor miša na sliku i kliknite lijevim tasterom (nedete
dobiti krstid prikazan na slici 3-151).
88
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.4.3.3 Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta i između otvorenih
dokumenata
Kopiranje i premještanje objekta unutar dokumenta:
kopiranje – selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Copy. Označite mjesto u
dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Paste
premještanje – selektujte objekat i zadržite taster miša. Zatim povlačite miša sve dok ne
premjestite objekat na željenu lokaciju
Kopiranje i premještanje objekta između otvorenih dokumenata:
kopiranje - selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Copy. Pređite na drugi
otvoreni dokument na jedan od načina opisanih u poglavlju 3.1.1.5.. Kad ste prešli, označite
mjesto u dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na
Edit
Paste
premještanje – selektujte objekat, a zatim u meniju kliknite na Edit
Cut. Pređite na drugi
otvoreni dokument na jedan od načina opisanih u poglavlju 3.1.1.5.. Kad ste prešli, označite
mjesto u dokumentu gdje želite da kopirate objekat, a zatim u meniju kliknite na
Edit
Paste
3.4.3.4 Promjena veličine i brisanje objekta
Promjena veličine objekta
Da bi ste promjenili veličinu objekta, uradite sljedede:
označite objekat
postavite kursor miša na jedan od regulatora za promjenu veličine sve dok kursor ne dobije
izgled kao na sl. 3-152, kliknite i držite taster i prevlačite dok objekat ne dobije željenu
veličinu
Izgled objekta
prilikom promjene
veličine
Izgled kursorsa kada ga
postavite na regulator
promjene veličine
Slika 3-152 Promjena veličine objekta
89
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Brisanje objekta
Da bi ste obrisali objekat, uradite sljedede:
označite objekat, a zatim pritisnite tipku DEL (DELETE) na tastaturi, ili kliknite na ikonicu Cut
na Standard traci sa alatkama
WORD 2007: U MS Word-u 2007, alati za kreiranje tabela i objekata se nalaze na Insert tabu, u
grupama Tables i Illustrations:
Slika 3-153 Alati za kreiranje tabela i objekata u MS Word-u 2007
90
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.5 Cirkularno pismo (Mail Merge)
Cirkularna pisma koristite kada želite napraviti niz dokumenata koji su u osnovi isti, ali ipak svaki
dokument sadrži neke jedinstvene elemente. Na primjer, kada najavljujete novi proizvod, u svakom
de se pismu pojavljivati zaštitni znak vašeg preduzeda i tekst o proizvodu, ali de adrese i pozdravna
poruka biti različita.
Upotrebom cirkularnih pisama možete kreirati, na primjer:
Niz naljepnica ili koverti - povratna adresa de biti ista na svim naljepnicama ili kovertama, ali
odredišne adrese de biti drukčije
Niz pisama obrazaca, e-poruka ili faksova - osnovni je sadržaj isti u svim pismima, porukama
ili faksovima, ali svaki istovremeno sadrži podatke koji se odnose samo na pojedinačnog
primatelja, poput imena, adrese ili nekog drugog ličnog podatka
Niz brojčanih kupona - kuponi su identični osim što svaki sadrži jedinstveni broj
U ovom poglavlju demo vidjeti kako se priprema cirkularno pismo (t.j njegovi elementi) i štampanje
cirkularnog pisma.
3.5.1 Priprema
Na svim cirkularnim pismima radite s tri različita elementa:
glavnim dokumentom sa kojim započinjete
informacijama, kao što su imena i adrese koje želite uklopiti u glavni dokument da biste
stvorili skup jedinstvenih dokumenata (te informacije spremaju se u datoteku kao što je
Microsoft Office Excel - radni list ili popis kontakata programa Microsoft Office Outlook®)
dovršenim skupom dokumenata
3.5.1.1 Otvaranje i priprema dokumenta kao glavnog dokumenta za cirkularno pismo
Glavni dokument je vaš početni dokument. Postavite ga da bude iste veličine i oblika u kojem želite
da budu finalna pisma, poruke e-pošte, koverte, naljepnice, kuponi i drugi dokumenti.
U glavnom dokumentu dodajete informacije koje de biti jednake u svakom primjerku. Na primjer, u
glavnom dokumentu omotnice možete ukucati svoju povratnu adresu ili, u tipsko pismo glavnog
dokumenta možete da umetnete logotip kompanije i otkucate poruku koju želite da pročitaju svi
primaoci.
Glavnom dokumentu dodajete i čuvare mjesta («Address Block»). Čuvari mjesta označavaju gdje de
se te jedinstvene informacije pojaviti i šta de sadržavati. Na primjer, mogli biste glavnom dokumentu
91
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
koverte dodati čuvare mjesta za adrese isporuke ili biste u glavnom dokumentu tipskog pisma mogli
dodati čuvare mjesta za ime koje slijedi nakon "Poštovani".
Slika 3-154 Glavni dokument
Glavni dokument sadrži:
Informacije koje su identične na svakoj kopiji, na primjer glavno tijelo teksta tipskog pisma. Ovu
informaciju morate da otkucate samo jednom, bez obzira na to koliko pisama namjeravate da
odštampate.
Čuvare mjesta za jedinstvene informacije. Kod tipskih pisama, na primjer, adresni blok i ime za
pozdrav bi trebalo da budu jedinstveni na svakoj kopiji.
Otvaranje glavnog dokumenta
Da biste započeli postupak stvaranja cirkularnog pisma, uradite sljedede (sl. 3-154):
pokrenite Word i otvoride vam se prazan dokument
u meniju kliknite na Tools
Letters and Mailings, a zatim kliknite na opciju Mail Merge
otvoride vam se Mail Merge okvir sa zadacima
Opcija Mail
Merge
Okvir zadataka
Mail Merge
Slika 3-155 Otvaranje glavnog dokumenta za cirkularno pismo
nakon ovog postupka, aktivni dokument de postati glavni dokument
92
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Priprema glavnog dokumenta
Slika 3-156 Priprema cirkularnog pisma
Kao prvo, unesite informacije u dokumentu koje de biti jedinstvene za sve primaoce (sl. 3-156), a
zatim:
u Mail Merge okviru sa zadacima, izaberite jedan od ponuđenih tipova (za primjer demo
izabrati opciju Letters (pismo))
kliknite na link “Next: Starting Document”, a zatim izaberite jednu od ponuđenih opcija:
o Use the current document – počnite sa trenutno otvorenim dokumentom
o Start from the template - počnite sa nekim predloškom
o Start from existing document - počnite sa postojedim dokumentom
za primjer demo odabrati prvu opciju (trenutni dokument)
zatim klinite na link “Next: Select Recipient” (o ovom koraku demo govoriti u sljededem
poglavlju)
Na ovaj način smo završili pripremu glavnog dokumenta.
3.5.1.2 Selektovanje liste adresa ili drugih podataka za korištenje u cirkularnom pismu
Prije nego što krenemo dalje, vidjedemo kakvi tipovi izvora informacija postoje.
Izvor podataka je datoteka (fajl) — na primjer, popis kontakta iz Microsoft Outlook-a — koja sadrži
podatke koji su različiti u svakom dokumentu u cirkularnom pismu.
“Zapis u zaglavlju”
(Column Header)
Slika 3-157 Primjer izvora podataka (tabela podataka)
93
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Zamislite izvor podataka kao jednostavnu tablicu. Svaka kolona u izvoru podataka odgovara jednoj
kategoriji podatka, ili polju podatka — na primjer, ime, prezime, adresa i poštanski broj.
Ime svakog polja sa podacima navedeno je u prvom redu delija koji je nazvan Column Header (zapis
u zaglavlju) (slika 3-157). Svaki sljededi red sadrži zapis podataka koji predstavlja potpuni skup
srodnih informacija - na primjer, ime i adresa jednog primaoca.
Kada dovršite cirkularno pismo, informacije o pojedinačnom primaocu iz izvora podataka de biti
mapirane na čuvare mjesta koja ste uključili u glavni dokument.
Tipovi izvora podataka koje možete koristiti u cirkularnom pismu su:
Microsoft Office Excel
Radni list ili imenovani opseg u radnoj svesci (datoteka .xls)
Microsoft Office Word
Datoteka dokumenta (.doc) koja sadrži jednu tabelu
Microsoft Office Access
Tabela ili upit, dijelovi datoteke baze podataka (.mdb)
Bilo koji HTML uređivač
HTML datoteka koja sadrži jednu tabelu
Bilo koji uređivač teksta
Tekstualni dokument (.txt) koji uključuje kolone razdvojene zarezima
ili tabulatorima i redove razdvojene pasusima
Lista kontakata
Microsoft Office
Outlook
Tabela 3-2: Tipovi izvora podataka za cirkularno pismo
3.5.1.3 Selektovanje liste primaoca
Nakon što smo kliknuli na link “Next: Select Recipient”, predi demo na korak u kom moramo izabrati
izvor podataka (listu primaoca). Tu de nam biti ponuđene tri opcije:
Use an existing list – korištenje postojede liste (npr., baza podataka Microsoft Accessa)
Select from Outlook contacts – da izaberete primaoce iz liste kontakata u Micorosft Outlook
progarmu (program za slanje i primanje pošte)
Type new list – ovom opcijom vi trebate manuelno da kreirate novu listu i unesete podatke
primaoca
U sljededem primjeru vidjedemo kako se vrši selekotvanje kontakata iz MS Outlook programa:
označite opciju Select from Outlook contacts
u polju Select form Outlook contacts kliknite na link “Choose Contacts Folder” i otvoride
vam se dijalog Select Contact List Folder:
94
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
1. izaberite opciju
Select from Outlook
contacts
2. kliknite na ovaj link da
bi vam se otvorio dijalog
Select Contact List Folder
Pronađena lista
kontakata
Slika 3-158 Opcija za selektovanje kontakata iz MS Outlook-a
u dijalogu Select Contact List Folder označite ime liste i kliknite na dugme OK
nakog toga, otvoride se dijalog Mail Merge Recipients u kome možete izabrati i označiti
osobe kojima de te slati pismo
Slika 3-159 Dijalog Mail Merge Recipients
kliknite na dugme OK i sa tim ste izabrali listu primaoca iz MS Outlook-a
nakon toga okvir sa zadacima de izgledati ovako:
95
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Oznaka koja vam
govori koju listu
primaoca koristite
Slika 3-160 Izgled okvira sa zadacima nakon odabira liste kontakata
U sljededem primjeru vidjedemo kako se vrši selekotvanje kontakata iz Excel-ovog dokumenta:
kao prvo, u Excel-u 2003, morate napraviti tabelu sa informacijama i spremite je na neku
lokaciju na disku
Zapisi u zaglavljima
(Column Header)
Slika 3-161 Primjer tabele sa informacijama napravljene u Excel-u 2003
pređite na cirkularno pismo koje kreirate
u koraku 3, u okviru sa zadacima, odaberite opciju Use an existing list
u grupi Use an existing list kliknite na link “Select a different list”
Napomena: Link “Select a different list” dete dobiti samo ako ste prethodno definisali neku drugu
listu primaoca. U suprotnom, dobidete link “Choose Contacts Folder”.
96
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Slika 3-162 Link “Select a different list”
zatim de vam se otvoriti dijalog Select Data Source. Pređite na lokaciju gdje ste spremili
Excel-ov dokument i kliknite dugme Open
otvoritde se dijalog Select Table u kome dete morati izabrati list u dokumentu u kojem ste
unijeli informacije
Ovu opciju isključite ako
zapisi u zaglavljima nisu u
prvom redu tabele
Slika 3-163 Dijalog Select Table
kliknite na dugme OK i otvoride vam se dijalog Mail Merge Recipients u kome možete
izabrati osobe kojima dete slati pismo
Slika 3-164 Dijalog Mail Merge Recipient
97
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na sl. 3-164, pojavide vam se samo ona polja koja ste unijeli u Column
Headers u Excel-ovom dokumentu (Adresa i Ime i prezime).
Napomena: Više o MS Excel-u 2003 u modulu 4 ECDL kursa.
Radi nastavka primjera, koristidemo opciju koju smo prvi put izabrali – Select from Outlook contacts.
Kada smo u koraku 3 izabrali listu primaoca, u dnu okvira sa zadacima klknite na link “Next: Write
your letter” i predidete na korak sređivanja glavnog dokumenta. U ovom koraku, dodavadete polja
(čuvare mjesta) za informacije jedinstvene u svakom dokumentu u cirkulanom pismu. Dodavanje
polja adrese se vrši unošenjem unaprijed dizajniranih polja «Address Block» (Adresni blok). Polje
«Address Block» je kompilacija drugih polja, na primjer polja Ime, Prezime, Adresa, Grad, Država i
Poštanski broj. Da bi ste dodali polja adrese, uradite sljedede:
postavite kursor na mjesto u dokumentu gdje dete postaviti polje adrese (kao prvo, ispod
riječi “Adresa:” u dokumentu)
najbrži način za dodavanje polja adrese je ako kliknete na link “Address block” u okviru
zadataka Mail Merge
otvoride se dijalog Insert Address Block
1. postavite kursor
2. selektujte ona polja u
dijalogu koja su potreban za
ovo polje adrese
Polje u kome možete vidjeti
kako de vaše polje adrese
izgledati
Slika 3-165 Podešavanje opcija za polje adrese u dijalogu Insert Address Block
98
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Kao što možete primjetiti na slici 3-165, isključili smo opcije Insert recipient’s name in this
format i Insert company name jer nam nije potrebno da na mjestu u dokumentu gdje smo
mislili da stoji adresa primaoca, stoji i njegovo ime i ime preduzeda.
kliknite na dugme OK i pojavide vam se polje «Address Block» u dokumentu na onom mjestu
gdje ste prethodno postavili kursor miša (sl. 3-166)
zatim, postavite kursor na mjesto iza riječi “Poštovani, ” u dokumentu
opet kliknite na link “Address block”, a sad označite samo opciju Insert recipient’s name in
this format, a sve ostale isključite (jer na tom mjestu želimo da postavimo samo ime
primaoca)
Polje »Address
Block«
Iz ove liste
izaberite format
(oblik) imena za
cirkularno pismo
Slika 3-166 Podešavanje opcija za polje adrese u dijalogu Insert Address Block
nakon toga, predidemo na peti korak klikom na link “Next: Preview your letters”
Slika 3-167 Korak 5: pregled cirkularnog pisma
99
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Na slici 3-167 možete primjetiti da su se polja «Address Block» zamjenila odgovarajudim
informacijama koje smo označili za ta polja. Isto tako klikom na strelice
» « u okviru zadataka Mail
Merge, možete napraviti pregled za sve primaoce koje ste prethodno definisali. Kada kliknete na bilo
koju strelicu, mjenjade se samo ona polja koja ste definisali kao čuvare polja (polja «Address Block»).
3.5.2 Izlazne opcije
Nakon što ste u koraku 5 pregledali vaše cirkularno pismo koje ste kreirali, predidemo na posljednji
korak (korak 6) klikom na link “Next: Complete a merge” (dovrši objedinjavanje).
3.5.2.1 Objedinjavanje cirkularnog pisma u novi fajl ili fajl za štampanje
U koraku 6 možete izabrati jednu od dvije ponuđene opcije za dovršavanje cirkularnog pisma:
Print (štampaj) - ako kliknete na ovu opciju otvara se dijalog Merge to Printer (objedini sa
štampačem). Možete da izaberete da štampate sva pisma, trenutno pismo ili određeni opseg
pisama (unutar cirkularnog pisma). Nakon što kliknete na dugme OK otvoride vam se dijalog
Print.
Klikom na link Print
otvara se dijalog
Merge to Printer
Slika 3-168 Dijalog Merge to Printer
100
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Edit individual letters (uredi pisma pojedinačno) – ako se još uvek bojite da odštampate
pisma i želite da imate još jednu priliku za pregled rezultata ili ako želite da prilagodite
određena pisma, možete da kliknete na ovu opciju. Time dete kreirati zaseban sveobuhvatni
dokument koji može da sadrži sva pisma, trenutno pismo ili određeni opseg pisama (unutar
cirkularnog pisma), po jedno na stranici ili odjeljku, u novom Word dokumentu. Klikom na
ovu opciju otvoride se dijalog Merge to New Document (objedini u novi dokument). Nakon
što kliknete na dugme OK cirkularno pismo de vam se otvoriti kao novi dokument sa onoliko
stranica koliko ste definisali primaoca (na svakoj stranici po jedno pismo sa jedinstvenim
informacijama za svakog primaoca plus informacije zajedničke za sve primaoce).
Klikom na link Edit
individual letters otvara
se dijalog Merge to New
Document
Slika 3-169 Dijalog Merge to New Document
3.5.2.2 Štampanje cirkularnog pisma
Štampanje cirkularnog pisma se vrši na isti način kao i štampanje svakog drugog dokumenta opisano
u poglavlju 3.6.2.4..
WORD 2007: U MS Word-u 2007 opcije za kreiranje cirkularnog pisma se nalaze na Mailings tabu, u
grupama Create, Start Mail Merge, Write & Insert Fields, Preview Results i Finish:
Slika 3-170 Opcje za cirkularno pismo u MS Word-u 2007
101
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.6 Priprema za štampanje
U ovom poglavlju vidjedemo kako se dokument priprema i podešava za štampanje, kao i sam proces
štampanja.
3.6.1 Podešavanje
Prije samog štampanja dokumenta, trebadete izvršiti niz priprema, odnosno podešavanja
parametara dokumenta za štampanje. Pod tim se podrazumjeva: promjena orijentacije dokumenta
(horizontalno (Landscape) i vertikalno (Portrait)), veličine papira, položaja margina (graničnika),
dodavanje zaglavlja (Headers) i podnožja (Footers), brojeva stranica, itd.
3.6.1.1 Promjena orijentacije dokumenta i veličine papira
Postoje dva tipa orijentacije dokumenta:
Landscape – horizontalna orijentacija
Portrait – vertikalna orijentacija
Kada otvorite program MS Word, odnosno novi dokument, podrazumjevna orijentacija je Portrait.
Na sl. 3-171 su dati primjeri orijentacija:
Slika 3-171 Primjeri tipova orijentacija dokumenta
Prilikom štampanja, tekst na papiru de biti odštampan kao što je prikazano na sl. 3-171.
102
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Promjena orijentacije dokumenta se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Page Setup i otvoride vam se dijalog Page Setup:
Slika 3-172 Opcija Page Setup
Opcije za promjenu
orijentacije
Slika 3-173 Dijalog Page Setup
u dijalogu Page Setup, kliknite na listid Margins, a u grupi Orientation izaberite tip
orijentacije
Promjena veličine papira
Da bi ste promjenili veličinu papira, uradite sljedede:
u dijalogu Page Setup kliknite na listid Paper
u grupi Paper Size, iz padajude liste, izaberite željenu veličinu papira
103
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Iz padajude
liste odaberite
veličinu papira
Slika 3-174 Promjena veličine papira u dijalogu Page Setup
Napomena: Prije nego što uopšte počnete kucati tekst podesite orijentaciju, veličinu papira i margine
da bi izbjegli eventualne probleme sa rasporedom teksta u dokumentu. Ako poslije unosa teskta
mijenjate ove parametre, može vam se desiti da se čitav tekst raspodesi.
3.6.1.2 Promjena margina
Margine stranice su prazan prostor oko ivica strane (izvan oblasti štampanja). Tekst i grafika se
obično umedu u prostor za štampanje unutar margina. Međutim, neke stavke možete staviti na
margine — na primjer, zaglavlja i podnožja i brojeve stranica.
Savjet: da bi prikazali margine dokumenta, u meniju kliknite na Tools
Options, a zatim na listidu
View, u grupi Print and Web Layout options označite opciju Text Boundaries.
104
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Margina
Slika 3-175 Opcija za prikazivanje margina u dokumentu
Mijenjanje margina stranice se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Page setup, a zatim u dijalogu Page Setup kliknite na lisitd
Margine
u grupi Margins izaberite željenu vrijednost za margine klikom na strelice pored polja Top
(margina na vrhu dokumenta), Bottom (margina na dnu dokumenta), Left (lijeva margina) i
Right (desna margina)
Polja za promjenu
vrijednosti
margina
Slika 3-176 Mijenjanje margina
105
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Savjet: Nakon izbora novih postavki za margine, ako kliknite na dugme Default promjenidete
podrazumijevane vrijednosti za margine. Podrazumijevana vrijednost je unaprijed definisana
postavka. Podrazumijevane postavke su sačuvane u predlošku (template-u) na kome je dokument
zasnovan (Normal template). Svaki novi dokument koji je zasnovan na tom predlošku automatski
koristi nove postavke za margine.
3.6.1.3 Preporuka: Dodavanje novih stranica
Umetanje novih stranica preko opcije Page Break se koristiti kada želite da umetnete novu stranicu u
ved postojedi dokument bez promjene rasporeda teksta na ostalim stranicama. To znači da na novoj
stranici možete unijeti tekst ili neki drugi sadržaj pri čemu se ostatak dokumenta nede pomjerati (kao
što bi se desilo ako bi ste koristili tipku ENTER na tastaturi za prelazak na novu stranicu). Ujedno, sa
ovom opcijom dobidete i novu sekciju (dio dokumenta) koja se može formatirati različito od ostalih
sekcija.
3.6.1.4 Dodavanje nove stranice (Page Break)
Na primjer, unijeli ste dio teksta na jednu stranicu dokumenta. Sad želite da se, sljededi dio teksta
koji budete unosili, nalazi na novoj stranici. U ovom slučaju, koritidete opciju Page Break.
Dodavanje nove stranice se vrši na sljededi način:
postavite kursor miša na kraj teksta (kraj posljednjeg reda teksta)
u meniju kliknete na Insert
Break, i otvoride vam se dijalog Break
u dijalogu izaberite opciju Page Break i kliknite na dugme OK.
Opcija za
dodavanje nove
stranice
Slika 3-177 Dijalog Break
106
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Page Break
Nova stranica
Slika 3-178 Nova stranica dodana opcijom Page Break
Napomena: Ako kursors miša postavite ipred dijela teksta, a zatim odaberete opciju Page Break,
kreiradete novu stranicu, a na nju de se prebaciti sav tekst koji se nalazi iza kursora.
3.6.1.5 Zaglavlja i podnožja (Headers and Footers) – dodavanje i uređivanje teksta
Zaglavlja i podnožja stranica su cjeline na početku i kraju margina svake stranice u dokumentu.
Hedaers
Footers
Slika 3-179 Zaglavlja i podnožja
U zaglavlja i podnožja stranice možete da umetnete tekst ili grafiku – na primjer, brojeve stranica,
datum, logotip preduzeda, naziv dokumenta, ime datoteke ili ime autora – koji de biti odštampani na
početku ili na kraju svake stranice dokumenta.
107
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Možete da radite u zaglavlju ili podnožju stranice tako što dete u meniju kliknuti na View
and Footer i dobidete sljededi izgled stranica dokumenta:
Header
Header
Header and Footer traka sa
alatkama
Footer
Slika 3-180 Prikaz stranice sa zaglavljem i podnožjem
Tekst dete unijeti tako što kursorom miša kliknete unutar označenog polja namjenjenog za zaglavlje
ili podnožje i počnete da kucate na tastaturi.
Unešeni i editovani
(uređeni) tekst
Slika 3-181 Unos teksta u zaglavlje i podnožje
108
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Editovanje (uređivanje) teksta se vrši na isti način opisan u poglavlju 3.3.1..
Kao što možete primjetiti na sl. 3-181, kada unesete tekst u zaglavlje ili podnožje on se automatski
aplicira na sve stranice u dokumentu.
3.6.1.6 Dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje
Pored teskta, u zagljavlje i podnožje možete dodati niz predefinisanih polja. Mi demo vidjeti kako se
dodaju datum, broj stranice i ime dokumenta.
Kada otvorite Header and Footer pregled, automatksi de vam se pojaviti Header and Footer traka sa
alatkama. Na toj traci postoje polja koja smo spomenuli u prethodnom pasusu.
Da bi ste dodali bilo koje navedeno polje, kliknite kursorom miša unutar označenog polja
namjenjenog za zaglavlje ili podnožje, a zatim kliknite na sljedede ikonice:
U listi „Insert AutoText“ se
nalazi opcija Ime datoteke
(File name)
Umetni datum (Insert date)
Umetni broj strane (Insert
page number)
Slika 3-182 Alati za dodavanje datuma, broja stranice i imena dokumenta u zaglavlje i podnožje (Header and Footer traka
sa alatkama)
Umetanje datuma
u zaglavlje
Ikonica Insert Date
Slika 3-183 Primjer umetnutog datuma u zaglavlje
109
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
3.6.1.7 Primjena automatskog numerisanja stranica
U Word-u postoji opcija za automatsko numerisanje stranica. Da bi ste je koristili, uradite sljedede:
u meniju kliknite na Insert
Page Numbers, i otvoride vam se dijalog Page Numbers
u dijaogu možete izvršiti sljededa podešavanja:
Slika 3-184 Dijalog Page Numbers
o
o
o
o
o
u polju Position (pozicija) možete izabrati hode li se brojevi nalaziti na dnu stranice (u
podnožju) (Bottom of page (Footer)) ili na vrhu stranice (u zaglavlju) ili (Top of page
(Header))
u polju Allignment (poravnanje) možete izabrati na kojoj de se strani ili sredini nalaziti
broj
opcija “Show number on first page” prikazade broj na prvoj strani
ako kliknete na dugme Format možete izvršiti dodatna podešavanja vezana za
numerisanje stranica
nakon što ste izvršili podešavanje, pritisnite dugme OK i pojavde vam se brojevi na
stranicama
Umetnuti brojevi stranica
Slika 3-185 Umetanje broja stranica
110
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
WORD 2007: U MS Word-u 2007 opcije za mijenjanje orijentacije dokumenta i mjenjanje margina se
nalaze na Page Layout tabu, u grupi Page Setup:
Slika 3-186 Opcije za mijenjanje orijentacije dokumenta i mjenjanje margina u MS Word-u 2007
Opcije za umetanje nove stranice, zaglavlja i podnožja, za automatsko numerisanje stranica se nalaze
na Insert tabu, u grupi Pages, odnosno Header & Footer:
Slika 3-187 Opcije za umetanje nove stranice, zaglavlja i podnožja, za automatsko numerisanje stranica u MS Word-u 2007
3.6.2 Provjera pravopisa i štampanje
3.6.2.1 Provjera gramatičkih i pravopisnih grešaka
Pravopis i gramatiku možete provjeravati dok kucate ili odjednom. Takođe, možete da koristite
rječnik da biste provjerili sinonime.
Kako radi kontrolor pravopisa, gramatike i rječnik sinonima?
Kada kontrolor pravopisa naiđe na riječ koju ne prepoznaje, on u rječniku pronalazi riječi koje se
slično pišu i prikazuje listu u kojoj je podvučena najsličnija riječ. Sadržina liste je određena
pravopisom, tako da je bilo kakva instanca termina koji se ne slažu sa kontekstom potpuno slučajno.
Rječnik sinonima daje listu sinonima za tekst koji pregledate. Kao i kod kontrolora pravopisa, svaka
instanca termina koji se čine neprikladnim je slučajno.
Kontrolor gramatike provjerava gramatiku „prirodnog jezika" i obilježava mogude probleme vršedi
opsežnu analizu teksta. Kontrolor gramatike može da previdi neke vrste problema; on je napravljen
111
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
tako da se usredsređuje na one koji su najtipičniji ili najčešdi (npr., početak rečenice malim slovom,
itd.)
Podrazumjeva se da program Microsoft Word provjerava pravopis i gramatiku automatski tokom
kucanja koristedi crvenu talasastu liniju za podvlačenje mogudih pravopisnih grešaka i zelenu
talasastu liniju za podvlačenje mogudih gramatičkih grešaka.
Korektura teksta na drugom jeziku
Tekst možete korigovati na različitim pod uslovom da su instalirane alatke za jezik koji želite da
pregledate. Uz vašu jezičku postavku programa Microsoft Word mogu se instalirati alatke za
korekturu više jezika .
Dodatne alatke za korekturu možete nabaviti kupovinom Microsoft Office Proofing Tools, koje
možete nadi na Web adresi shop.microsoft.com, a izvan Sjedinjenih američkih država kod ovlašdenog
prodavca. Za više informacija o alatkama za korekturu, posjetite Web lokaciju office.microsoft.com.
S tim, dakle, za ispravljanje gramatičkih i pravopisnih grešaka na lokalnom jeziku morate nabaviti
Microsoft Office Proofing Tools ili koristiti lokalnu verziju MS Office 2003.
U sljededim primjeru demo vam prikazati kako ova opcija radi sa riječima iz engleskog jezika.
Za primjer smo uzeli riječ “Spelling”. Napisali smo je kao “Spellnig”. Word nam je automatski
podvukao riječ crvenom linijom što nam ukazuje da smo napravili pravopisnu grešku.
Slika 3-188 Automatska provjera pravopisa
Ako kliknemo desnim klikom na riječ, Word de u rječniku pronadi riječi koje se slično pišu i prikazati
listu u kojoj je podvučena najsličnija riječ (sl. 3-188). Kliknite na riječ iz liste i izvršide se ispravak
podvučene riječi.
112
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Isto tako, na Standard traci sa alatima postoji ikonica Spelling and Grammar
otvoride se dijalog Spelling and Grammar:(jezik).
. Ako kliknete na nju
Slika 3-189 Dijalog Spelling and Grammar
Kao što vidimo na sl. 3-189, u polju Suggestions vam se automatski prikazuje lista sličnih riječi.
Označite riječ iz liste i pritisnite dugme Change. Ako kliknete dugme AutoCorrect, Word de svaki
sljededi put, kad budete napisali riječ “Spellnig” (ispravka važi samo za ovu kombinaciju slova u
riječi), automatski ispraviti u “Spelling”.
3.6.2.2 Dodavanje riječi u ugrađeni rječnik korištenjem provjere pravopisa
Uzedemo za primjer riječ “Kursevi”. Pošto je to naša riječ, Word de je automatski podvudi crvenom
linijom (kao da ima pravopisnu grešku). Ako želite da ovu riječ dodate u riječnik koji je ved ugrađen u
Word, uradite sljedede:
kliknite na ikonicu Spelling and Grammar
Grammar
i otvoride vam se dijalog Spelling and
Slika 3-190 Dijalog Spelling and Grammar
113
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
klinite na dugme Add to Dictionary da bi dodali novu riječ
Nako toga, Word vam više nede podvlačiti ovu riječ jer de je smatrati da je pravilno unešena, zato što
de je prilikom provjere pronadi u svom rječniku. Čak i ako je nepravilno unesete (npr. “Kursvei”)
Word de vam u listi sličnih riječi sugerisati na riječ “Kursevi” (sl. 3-191).
Slika 3-191 Automatsko ispravljanje dodane riječi u ugrađeni riječnik
3.6.2.3 Pregled dokumenta prije štampe
Da bi ste pregledali dokument prije štampe, na Standard traci sa alatkama kliknite na ikonicu
, ili
u meniju kliknite na File Print Preview. Otvoride vam se prozor Print Preview. U ovom prozoru,
dobidete umanjeni pregled vašeg dokumenta koji vam pomaže da na brz i jednostavan način
pregledate raspored teksta i objekata u dokumentu prije samog štampanja.
Ikonica
Multiple Pages
Slika 3-192 Prozor Print Preview
114
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
Ako kliknete na ikonicu Multiple Pages (sl. 3-192), u listi možete izabrati koliko stranica želite da
vidite u prozoru odjednom (izbor se vrši tako što kliknete mišem na ikonicu i držedi taster povlačite
sve dok ne označite željeni broj strana).
Ako hodete da povedate pregled, koristite padajudu listu Zoom.
Klikom na dugme Close zatvarate prozor Print Preview i vradate se na dokument.
3.6.2.4 Štampanje dokumenta
Na kraju, kad ste unijeli sav tekst u dokument, uredili ga i oblikovali, želite taj dokument da
odštampate. Štampanje se vrši na sljededi način:
u meniju kliknite na File
Print i otvoride vam se dijalog Print
u dijalogu postoje niz podešavanja za štampanje. Na sl. 3-193 prikazan je dijalog sa
podrazumjevanim podešavanjima:
Slika 3-193 Dijalog Print
Opcije su sljedede:
u polju Name, klikom na strelicu otvoride vam se padajuda lista, iz koje možete odabrati
štampač na koji dete poslati dokument na štampanje. (Prije toga morate instalirati štampač
na vaš računar)
u grupi Page Range možete izabrati:
o All - da štamapte sve stranice u dokumentu
115
Lanaco ECDL priručnik - Modul 3: Obrada teksta Microsoft Word
o
o
Current page – da štampate stranicu na kojoj se trenutno nalazite
Pages – u ovo polje unesite brojeve stranica u dokumentu koje želite da štampate (u
ovom formatu: 1,5,14,52) ili od koje do koje stranice de se izvršiti štampanje (u ovom
foramtu: 2-15)
u grupi Copies, u polju Number of Copies koristite strelice da povedate ili smanjite broj
kopija. Potvrdite izbor Collate da biste prvo odštampali cjelokupnu kopiju dokumenta, a
zatim prvu stranicu sledede kopije (ispočetka). Ako više volite da odštampate sve kopije prve
stranice, a zatim sve kopije slededih stranica dokumenta, opozovite ovaj izbor
klikom na dugme OK posladete dokument na štampanje
Na Standard traci sa alatkama, postoj ikonica Quick Print (brza štampa)
. Ako kliknete na ovu
ikonicu, aktivni dokument de odmah biti poslan na podrazumjevani štampač (nede vam se prikazati
dijalog Print).
WORD 2007: U MS Word-u 2007, do komandi Print i Print Preview dete dodi kad kliknete na Office
dugme, a zatim na strelicu pored grupe komandi Print:
Grupa Print
Slika 3-194 Komande za štampanje i pregled dokumenta u MS Word-u 2007
116
Komande za
štampanje i pregled
dokumenta
