Structure of the Cell

10 m

ขนาดของเซลล์

Human height
Length of some
nerve and
muscle cells

0.1 m
Chicken egg

Light microscope

1m

เซลล์ เป็ นหน่ วยทีเ่ ล็กทีส่ ุ ด
ของสิ่ งมีชีวติ

1 cm
Frog egg

Most plant
and Animal cells

10 µ m
1µm
100 nm

Nucleus
Most bacteria
Mitochondrion

Smallest bacteria
Viruses

10 nm

Lipids
Small molecules

0.1 nm

เซลล์ แต่ ละเซลล์มีขนาด
เล็กมาก ต้ องดูด้วยกล้ อง
จุลทรรศน์ จึงจะมองเห็น

Ribosomes

Proteins

1 nm

Electron microscope

100 µm

Electron microscope

1 mm

Atoms

Cell แบ่ งเป็ น 2 ชนิด

Prokaryotic cell

Prokaryotic cell
เป็ นเซลล์ ที่ ไม่ มเี ยือ่ หุ้ม
นิวเคลียสไม่ มี ออร์ แกล
เนลล์ ทีม่ เี ยือ่ หุ้ม ได้ แก่
เซลล์ ของ แบคทีเรียและ
สาหร่ ายสี เขียวแกมนา้
เงิน

เซลล์ ของแบคทีเรีย

Eukaryotic cell
 เป็ นเซลล์ ทพ
ี่ ฒ
ั นาขึน้

มีเยือ่ หุม้ นิวเคลียส
– มี Organlles ที่มีเยือ
่ หุม้
– พบในเซลล์พวก Protista
เซลล์ พืช และเซลล์สตั ว์
–

Eukaryotic cell

นิวเคลียส

ไซโทพลาสซึม

เซลล์ พืช

ส่ วนทีห่ ่ อหุ้มเซลล์

เซลล์ สัตว์

เยือ่ หุ้มนิวเคลียส และนิวคลีโอพลาสซึม

เยือ่ หุ้มนิวเคลียส และ นิวคลีโอพลาสซึม

โครมาทิน (Chromatin)

-

เป็ นร่ างแหพันธุกรรม มีลกั ษณะเป็ นเส้ นใยเล็ก ๆ ขดกัน
จะเห็นได้ ชัดในขณะทีม่ ีการแบ่ งเซลล์ โดยโครมาทิดจะขดหนาขึน้
เป็ นเส้ นแถบที่เรียกว่ า โครโมโซม
ประกอบด้ วยโปรตีน + DNA

ส่ วนทีห่ ่ อห้ ุมเซลล์
•Cell wall
•Cell membrane

ผนังเซลล์ (cell wall)
เซลลูโลส (cellulose)
 ลิกนิน (lignin)
 คิวติน (cutin)
 เพคติน(pectin)
 ซู เบอริน (suberin)

Cell Membrane

Cell Membrane

โครงสร้ างของเยือ่ ห้ ุมเซลล์

Endoplasmic reticulum
RER

SER

Endoplasmic reticulum
 มี 2 ชนิด คือ
 Rough

endoplasmic reticulum
เรียกย่ อ ๆ ว่ า RER มี ribosome มาเกาะ
 Smooth endoplasmic reticulum
เรียกย่ อ ๆ ว่ า SER ไม่ มี ribosome มาเกาะ

Rough endoplasmic reticulum
หน้ าที่

สั งเคราะห์ โปรตีนร่ วมกับ ribosome
ขนออกนอกเซลล์
 เช่ นสารพวกเอนไซม์ ฮอร์ โมนและ
สารแอนติบอดี ( antibody )


Smooth endoplasmic reticulum
สั งเคราะห์ ฟอสโฟไลปิ ด
 สั งเคราหะห์ สเตอรอยด์ คลอเลสเทอรอล ซึ่งคลอเล
สเทอรอลสามารถเปลีย่ นไปเป็ นสเตอรอยด์ ฮอร์ โมน
แอนโทเจนและเอสโทรเจนในระบบสื บพันธ์
 ทาหน้ าทีส
่ ั งเคราะห์ และเก็บไกลโคเจนในเซลล์ ตับ
 กาจัดพิษยาทีเ่ ซลล์ ตับ


Ribosome

Ribosome
 เป็ น Organellesที่ไม่ มี

เยือ่ หุ้มเป็ นสารเคมี
พวก rRNA กับโปรตีน
มีขนาดใหญ่ กบั ขนาด
เล็ก มีหน้ าที่สังเคราะห์
โปรตีน ให้ กบั เซลล์

การสั งเคราะห์ โปรตีน

การสั งเคราะห์ โปรตีน

GOLGI COMPLEX

GOLGI COMPLEX
หน้ าที่
 ทางานร่ วมกับ ER ในการสั งเคราะห์ สารประกอบ
คาร์ โบไฮเดรตเชิงซ้ อน เช่ นไกลโคโปรตีน
 ทาหน้ าทีบ
่ รรจุผลิตภัณฑ์ โปรตีนขนออกนอกเซลล์
 สร้ างเยือ
่ หุ้ม Lysosome และ Peroxisome
 สร้ าง acrosome อยู่ทห
ี่ ัวอสุ จิ

การลาเลียงสารโดยการสร้ างถุง

GOLGI สร้ างเยือ่ ห้ ุมไลโซโซม

Lysosome
เป็ น organelles ที่มีเยือ่
หุ้มชั้นเดียว มีหน้ าที่
กาจัดเชื้อโรค และเซลล์ ที่
หมดอายุ ทาหน้ าที่
Autolysis ที่หางลูกอ๊ อด
พบมากในเซลล์ เม็ดเลือด
ขาวของคน

LYSOSOME พบใน เม็ดเลือดขาว

Vacuoles
เป็ น organelles ทีม่ ลี กั ษณะเป็ นเยือ่ หุ้ม แต่ มี
ขนาดใหญ่ กว่ า vesicles มีแบบต่ างๆ ได้ แก่
 food vacuole
 contractile vacuole
 central vacuole

The plant cell vacuole

ฟูดแวคิวโอล ( Food vacuole )

คอนแทร็กไทล์แวคิวโอล (Contractile vacuole )

Mitochondria
The mitochondrion, site of cellular respiration

Mitochondria
เป็ น Organlles
ทีม่ เี ยือ่ หุ้ม 2 ชั้น
เป็ นโรงงานผลิต

พลังงานให้ กบั เซลล์

Centriole

Plastid

The chloroplast, site of photosynthesis

Chloroplast
Chloroplast เป็ น plastids ชนิดหนึ่งของเซลล์พชื ทีม่ ีรงควัตถุสี
เขียว ที่เรียกว่ า chlorophyll ซึ่งประกอบด้ วยเอ็นไซม์ และโมเลกุลของ
สารที่ทาให้ เกิดกระบวนการสั งเคราะห์ ด้วยแสง
Chloroplast มีเยือ่ หุ้ม 2 ชั้น หุ้มล้อมรอบของเหลวทีเ่ รียกว่ า
stroma ภายในมีถุงแบน thylakoids ซึ่งซ้ อนกันเป็ นตั้งเรียกว่ า granum

CENTRIOLE
เป็ น Organlles ที่มีไม่ มี
เยือ่ หุ้ม ประกอบด้ วย
microtubule รูปแบบการ
เรียงเป็ น 9+ 0 รวมกัน
เป็ นรูปทรงกระบอกตั้ง
ฉากพบเฉพาะในเซลล์
สั ตว์ มีหน้ าที่ในการแบ่ ง
เซลล์

CENTRIOLE

CILIA หรือ FLAGELLUM

เปรียบเทียบ CENTRIOLE และ CILIA

โครงสร้ าง 9 + 0 ไม่ มี plasma
โครงสร้ าง 9+2 มี Plasma membrane
membrane

เซนตริโอล มี
โครงสร้ าง 9 + 0
เหมือนกับ Basal
Body และ Basal
Body เป็ นต้ นกาเนิด
ของซีเลียและเฟเจลลา
ซึ่งมีโครงสร้ าง 9+2

โครงสร้ างของเซลล์

cytoskeleton
 เป็ นโครงสร้างภายในเซลล์ ประกอบด้วยเส้นใยโปรตีนที่

ประสานกันเป็ นร่ างแห แทรกตัวอยูภ่ ายใน cytoplasm

 ทาหน้าที่เป็ นโครงร่ างภายในเพื่อรักษารู ปทรงหรื อเปลี่ยน

รู ปทรง และทาให้เกิดการเคลื่อนไหวภายใน cytoplasm
และการเคลื่อนที่ของเซลล์บางเซลล์

3 type of Cytoskeleton composite

Microtubule
โครงสร้ าง เป็ นท่ อกลมและกลวงประกอบด้วย tubulin protein
ขนาดเส้ นผ่ านศูนย์ กลาง 25 nm
องค์ ประกอบ α-tubulin
และ β-tubuln

หน้ าที่ Microtubule

www.eiroforum.org/media/gallery/embl.ph

• เป็ นเส้ นทางให้ organelle อืน่
• คา้ พยุงโครงสร้ างเซลล์
• แยกโครโมโซมขณะแบ่ งเซลล์

http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp
?cntn_id=104178&org=NSF

Centrosome
ณ บริเวณ centrosome ของสั ตว์ ประกอบด้ วย centriole 1 คู่

Centrosome and centrioles
ในเซลล์หลายชนิดมีการสร้ าง microtubules จากบริเวณ centrosome ทีอ่ ยู่
ใกล้ๆ กับนิวเคลียส
 ในบริเวณ centrosome ของเซลล์ สัตว์ มี centrioles อยู่ 1 คู่ แต่ ละ centriole
ประกอบ ด้ วย microtubules จานวน 3 ท่ อ 9 ชุ ด เรียงตัวเป็ นวงกลม
 Centriol จะเพิม
่ เป็ น 2 ชุ ด เมื่อแบ่ งเซลล์
 ในพืชมี centrosome แต่ ไม่ มี centriole
 มี polar body หรือ polar cap ซึ่งเป็ นบริเวณที่มีการสร้ าง spindle fiber


เซนทริโอลแต่ ละอันจะประกอบด้ วยชุดของโปรตีนเป็ นหลอดเล็ก ๆ
เรียกว่ า (microtubule) การเรียงตัวเป็ นแบบ 9+0 มีไมโครทิวบูลอยู่ 9
กลุ่ม กลุ่มละ 3 หลอด ตรงกลางไม่ มีจงึ เป็ น 0 (9+0=27) พบในเซลล์
สั ตว์ ทุกชนิด และเซลล์ ของโพรตีสท์ บางชนิด
โครงสร้ าง มีลกั ษณะคล้ายท่ อทรงกระบอก 2 อัน วางตัวตั้งฉากกัน อยู่ใกล้ กบั นิวเคลียส

หน้ าที่
- ควบคุมการสร้ างและการทางานของไมโครทิวบูล เส้ นใยสปิ นเดิล
- ทาหน้ าทีเ่ ป็ นฐาน (basal body) เพือ่ ให้ กาเนิดแก่ซีเลีย
- ควบคุมการเคลือ่ นไหวของซิเลียและแฟลเจลลัม

Ultrastructure of a eukaryotic
flagellum or cilium

Structure of Microfilaments
โครงสร้ าง
:
 ขนาดเส้ นผ่ านศู นย์ กลาง :
 องค์ ประกอบ
:


เป็ นเส้ นใยทึบ 2 สายพันกันเป็ นเกลียว
7 nm
actin