The Albanian August 2008

Albanian Contacts në dorën tuaj. Porositni një kopje falas

NR.8/5 www.thealbanian.info Tel: 02082169527
[email protected]

LONDON

AUGUST 2008

Dritë jeshile ilegalëve Shpresë për për t’u martuar në Angli
legalizimin e mijëra azilantëve
Mediat britanike raportojnë për një amisti të padeklaruar nga >>>faqe 3 Home Office

LAJMËSI I SUKSESIT

Ndryshon mosha për të aplikuar për vizë në bazë të martesës >>faqe 2
Londër-Tiranë Shqiptarët paguajnë dy herë më shumë se bullgarët, rumunët, >>faqe 16 serbët dhe grekët

"House of Lords" rrëzon apelin e kërkuar nga qeveria për mos lejimin e martesës së ilegalëve brenda Anglisë

Porositni një kopje

FALAS

Bejme transport mallrash Londër – Shqipëri 07727033937

100%
Mirëpret të gjithë Shqiptarët në Mbretërinë e Bashkuar

07817797374
211 Boundary Road, P l a i s t o w L o n d o n E 1 3 9 Q F
www.1stchoiceclaims.com [email protected]

Kompensim

1st Choice Accident Claims
Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment
Had an accident? Not your fault

OUR Services
*Free Consultation *Loss Of Earnings *Recovery & Storage *Cost Of Repairs *Policy Excess *Hire Charges *Personal Injury *Legal Expenses

T : 0 2 0 8 47 2 1110 F: 0 20 8 47 5 8869 M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0

LONDON AUGUST 2008

2

AVOKATIA PRAGASH & MCKENZIE
PRAGASH & MCKENZIE SOLICITORS
Office 1: 894 Garrat Lane, Tooting Broadway, London SW17 0NB Tel: 020 8682 2332 Fax: 020 8767 8607 E-mail: [email protected]
Office 2: 791a London Road, Thornton Heath, Croyden CR7 6AW

HOME OFFICE: PO NDRYSHON MOSHA PER TE APLIKUAR PER VIZE NE BAZE TE MARTESESË!
NGA KASTRIOT BERBERI

LLB (Honours)
JURIST (‘PRAGASH & MCKENZIE SOLICITORS’) TEL: 020 8682 2332 ‘Home Office’ në datë 23 Qershor 2008 ka zyrtarisht njoftuar se mosha e një personi që do aplikojë për vizë në bazë të martesës do të rritet nga 18 në 21 vjec. Konkretisht, pesë propozimet që janë njoftuar janë: 1) rritja e moshës së sponzorizuesit për një vizë në bazë të martesës nga 18 në 21 vjec; 2) u kërkohet bashkëshortëve të huaj që të hyjnë në një marrëveshje që të mësojnë gjuhën Angleze para se ata të vijnë në Mbretërinë e Bashkuar; 3) u kërkohet sponzorizuesve që të regjistrojnë synimet e tyre për tu martuar jashtë Mbretërisë së Bashkuar para se të largohen nga Mbretëria e Bashkuar; 4) të sigurojnë me anë te një kodi praktiko udhëzues që grupet e specializuara të identifikojnë personat e dobët ne rrezik te nje martese me force; dhe 5) te paraqesë një autorizim zyrtarë për të anulluar lejen e qëndrimit në rastet ku rruga e martesës është abuzuar. Këto rregulla të forta do të nënkuptojnë që çdo njeri që do të abuzojë me sistemin e vizave në bazë të martesës do të largohen me forcë nga Mbretëria e Bashkuar nga ‘UKBA’ (Agjensia e Kufirit te MB) nën autoritetin e ri për të anulluar të drejtën për lejen e qëndrimit në Mbretërinë e Bashkuar. Qeveria Britanike beson në atë që cdo person që dëshiron të qëndroj në Mbretërinë e Bashkuar duhet të ketë një zotërim të mirë të gjuhës angleze me qëllim që të integrohen në jetën e shoqërisë Britanike. Përpara se bashëkshortët e huaj të hyjnë në Mbretërinë e Bashkuar, u duhet të nënshkruajnë një marveshje për të mësuar gjuhën angleze. Menjëherë sa të arrijnë ne MB, ‘UKBA’ (Agjensia e Kufirit te MB) do të kontrollojë nëse e kanë plotësuar këtë kriter. Nqs jo, atëherë, leja e tyre e

qëndrimit do të anulohet. Rritja e moshës së marrjes së vizës së martesës bëhet për të kontrolluar që ata që martohen, bëjnë kështu me dëshirën e tyre dhe gjithashtu për të kërkuar nga ata që duan të vijnë në MB të mësojnë gjuhën angleze. Cdo qytetar Britanik që aplikon të “sponzorizoje” dikë për të ardhuar në MB si partner i tyre, duhet të deklarojnë synimin e tyre që do të martohen jashtë MB para se të largohen nga vendi dhe të martohen jashtë MB. Kjo gjë do të bëjë të mundur qe i riu apo e reja do ta dijë kohë më parë se do të martohet jashtë MB dhe cili apo cila do te jetë partneri i tyre. Në lidhje me ndryshimet e lartpërmendura është prononcuar Sekretarja e ‘Home Office’, zj. Jacqui Smith si dhe ministri i ‘Emigracionit e Kufirit’ z. Liam Byrne. Zonja Jacqui Smith thekson se: “ Martesat e detyruara çojnë në vite të tëra vuajtjesh fizike e mendore të viktimave; në raste ekstreme dhe burgime të paligjshme e përdhunime. Qeveria do bëj të pamundurën ëer të parandaluar këtë gjë dhe që tu japë viktimave ndihmën dhe mbështetjen që kanë nevoje.” Gjithashtu, në lidhje me këto propozime z. Liam Byrne thekson se: qytetarët Britanike kanë të drejtën të martojne cilindo që ata kanë dëshirë të zgjedhin. Por, n e duam që emigrantët e rinj të jenë të suksesshëm në shoqërinë tonë dhe të arrijnë standardet tona të përbashkëta. Kjo nënkupton liri, dhe mos martesë me forcë. Gjithashtu, nënkupton që emigrantët e rinj të zotërojnë një anglishte te mire dhe pasoja për ata që thyejnë rregullat dhe ligjet e këtij vendi.” Statistikat e “Divizionit të Qeverise së Martesave me Force” , tregojnë se 30 përqind e martesave me forcë përfshijnë viktimat e grupmoshës 18 deri 21 vjeç. Pra, të gjithë të interesuarit në lidhje me ndryshimet e lartëpërmendura të marrin këshillën ligjore përkatëse para se të bëjnë një aplikim për vizë në bazë të martesës. Së fundi, po theksoi se ky artikull nuk është një këshillë ligjore dhe ju inkuaroj që këshillat ligjore në lidhje me rastet tuaja ti merrni vetëm pranë zyrave të avokatisë ( Solicitor’s offices), ‘Law Centre’, ‘Citizen Advice Bureau’ etj.

Tel: 020 8689 0089 Fax: 020 8684 1840 www.pragashmckenzie.com

JU LUTEM MOS HEZITONI TE KONTAKTONI JURISTIN SHQIPTARO-BRITANIK Z. KASTRIOT BERBERI LLB (HONOURS) - LEGAL CONSULTANT

Telefono tani: 020 8682 2332
ÇESHTJE EMIGRACIONI -Aplikime per bashkim familjar me bashkeshorten, femijen,prinderit - Aplikime per viza per te martuarit, fujuarit, bashkejetuesit me persona qe gezojne shetesi britanike apo leje qendrimi te perheshme ne Britani
-Aplikime per lejim qendrimi te perhershem dhe te perkohshem ne UK

- Aplikime per lejim qendrimi ne baze punesimit apo si student - Aplikime per Dokument Udhetimi (Travel Document) - Aplikime per shetesi Britanike (Naturalisation) SHITJE DHE BLERJE - Shitje dhe blerje prona private apo bisnese - Kontrata residenciale dhe komerciale - E drejta per te blere prone apo biznese - Mortgage dhe Remorgage (borxh bankar i siguruar me prone) ÇESHTJE BIZNESI - Fillim bisnesi - Blerje e shitje bisnesi - Licensa alkoli etj - Kontrata punesimi -Transferime kontraktash, etj - Falimentime dhe mbyllje bisnesi - Neglizhence profesionale - Padi gjygjsore per mosmarveshje pronash apo bisnesi ÇESHTJE KRIMINALE - Perfaqesime, apelime dhe keshilla ligjore ne rast arrestimi / ndalimi nga policia ÇESHTJE FAMILJARE - Divorce, ndarje jo ligjore (Seperation) - Urdhera gjykate urgjente - Perkujdesje per femije - Pagesa te detyrueshme te prinderit per femijet pas divorvit ÇESHTJE PUNESIMI - Perfaqesojme pononjesit ose punedhenesit -Diskriminime ne pune per arsey racore, fetare, seksi,aftesise fizike -Shkarkim i padrejte nga puna ÇESHTJE AKSIDENTESH - Demtim personal - Aksidente ne rruge - Aksidente ne pune - Neglizhence mjeksore etj. - IMMIGRATION, NATIONALITY AND ASYLUM - CONVEYANCING - CRIMINAL - WELFARE AND BENEFITS - HOUSING / LANDLORD AND TENANT - CIVIL LITIGATION - PERSONAL INJURY - DEBTS - MATRIMONIAL - WILLS, TRUSTS AND PROBATE - EMPLOYMENT etc…

LONDON AUGUST 2008

3

DREJTOR: PETRIT KUÇANA Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA Kreyredaktor: MUHAMED VELIU

REDAKSIA Akil Koci, Bejtullah Destani, Daut Dauti, Emanuel Bajra, Majlind Goge, Naim Hasani, Ylli Përmeti, Kastriot Berberi,

Edvin Lamçe, Blerim Ciroka, Elda Memiaj, Brunilda Sejati, Pranvera Smith, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Jeni Miftari,Nertila Qarri, Naim Trezhnjeva, Anila Hoxha, Agim Shabani, Ilir Thaçi, Nikolin Nilaj, Behar Nela, Webdesign Marko www.gazetaalbania.co.uk [email protected] Tel/fax:02082169527

NGA MUHAMED VELIU ediat britanike gjatë muajit të shkuar kanë raportuar rreth një amnistie konkrete ('effective amnesty' nga e cila janë duke fituar mijëra azilantë. Sipas të së përditshmesh londineze “Daily Mail” datë 25 Korik 2008, mijëra kërkues azili të cilëve Home Office u ka humbur dosjet pa patur një përgjigje për shumë vite po u jepet leje qëndrimi përgjithmonë në Britaninë e Madhe. Kjo gazetë u referohet statistikave më të fundit nga të cilat mësohet se Home Office ka shqyrtuar 90,000 dosje të prapambetura nga të cilat 43 % e aplikantëve kanë marrë leje qëndrimi. Janë disa faktorë që çojnë ministrinë e brendshme britanike Home Office drejt dhënies së lejes së qëndrimit në Britani. Ndër më kryesorja mosgjetja e dosjeve të kërkuesve të azilit dhe familjeve të tyre të cilët jetojnë në Britani për shumë vite. Përballë kësaj situate kur gjykatat kanë refuzuar dëbimin e personave bazuar në të drejtat e njeriut Home Office është detyruar të ndërmarrë le-

www.albaniancontacs.com

M

Shpresë për legalizimin e mijëra azilantëve
Mediat britanike raportojnë për një amisti të padeklaruar nga Home Office
galizimin e tyre. Megjithatë vazhdon me ritme shumë të ulëta shqyrtimi dosjeve të prapambetura. Dy vjet më parë John Read ishministër i brendshëm i deklaroi parlamentin se Home Office ka 450,000 doje të pashqyrtuara të cilat datojnë në që nga viti 1990. Dy vjet më pas nga kjo deklaratë Home Office paçka se thotë se ka shtuar numrin e punonjësve (case worker) numri dosjeve të shqyrtuara është 90,000. Sipas zyrtarëve të emigracionit në procesin e shqyrtimin po punohet me ato dosje që janë më të lehta për tu dhënë një përgjigje. Lin Homer shefe ekzekutive e agjensicë “Border Agency” gjatë një séance dëgjimore me parlamentarë në “Home Affairs Select Committee” deklaroi se nga 90,000 çështje të shqyrtuara nga këta janë dëbuar 20,000 persona që nuk kualifikoheshin për azil. Po sipas zonjës Homer është mësuar se 39,000 persona kanë fituar lejet e qëndrimit në Britani ndërsa pjesa e mbetur u janë mbyllur dosjet. Pavarësisht viteve të gjata të qëndrimit kjo nuk është një “mburojë” kundra dëbimit në vendet e origjinës për ata azilantë që ndodhen pa leje qëndrimi në Britani. Shifrat tregojnë se shumica prej 20,000 personave të dëbuar kishin mbi shtatë vjet që jetonin në këtë vend. Të tilla procedura qe njihen si ' backlog-clearance exercise' (pastrimi dosjeve të prapambetura) janë aplikuar nga Home Office edhe në vitin 2003 kur 80,000 persona fituan lejeqëndrimi pasi çështjet e tyre ishin përfshirë në sistemin kaotik për shumë vitë. Atyre ju garantua qëndrimi në Britani pavarësisht meritës së aplikimit për azil.

Nga Petrit Kuçana
urrsesi nuk mund të quhet si diskriminim pozitiv për emigrantët, i gjithë debati i fundit i zhvilluar së në Shqipëri për votën e tyre. Më tepër duket si një tendencë për të patur pronë këtë çështje, sesa një qasje serioze për të realizuar vërtet një të drejtë themelore të emigrantëve (të ikurve), për t’u përfaqësuar dhe për të zgjedhur. Pohimi i një përfaqësuesi politik shqiptar këtu në Londër, se çështja e emigrantëve nuk do të shikohet me përparësi derisa politika të jetë e interesuar për votën e tyre, duke sikur u vërtetua nga tentativat e ndryshme, jo vetëm të forcave të reja politike në kërkim të elektoratit, por edhe më gjerë, duket se thjesht vetëm rikujtoi një çështje që kërkon zgjidhje. Në të vërtetë shumë forca politike kanë shtrirë rrjetën e tyre në emigracion për peshkimin e disa votave të emigrantëve, kryesisht në vendet fqinje, Greqi apo Itali dhe po punojnë në një zgjerim më të madh. Deri këtu s’ka asgjë të keqe, por

Vota e artë e emigrantëve
duket se konkretisht për mërgimtarët nuk është parë të merret ndonjë iniciativë efektive, e cila së paku do t’i nxirrte emigrantët nga korniza e një kronike lajmi për të ardhur që sjellin, % e GDP-së, apo për bëmat e emigrantëve. Eshtë dëgjuar nga kryeministri një projekt për emigrantët që investojnë në Shqipëri, do të jenë të privilegjuar pasi për tre vite nuk do të paguajnë taksa, por nuk dihet nëse vërtet kjo funksionon. Ekziston edhe fondi i ekselencës, por kjo është tepër e papërfillshme n ë gamën e gjerë të p r o b lematikës s ë mërgimtarëve. Por edhe me iniciativat e fundit, emigrantët ndjehen të targetuar si prodhues votash, dhurues votash, si përfitim i një elektorati të ri. Emigrantët kanë dëgjuar edhe udhëzimet e kryeministrit dhe presidentit për ambasadat por duket se kjo nuk funksionon, apo të paktën një pjesë e konsiderueshme e udhëzimeve të tyre nuk zbatohen, që nga mbajtja hapur 24 orë e ambasadave dhe deri tek udhëzimeve të tjera që do të ishin mëse të domosdoshme për t’u zbatuar. Pikërisht këtu duhet të fillojë edhe qasja ndaj emigrantëve për të arritur deri tek vota e artë e emigrantëve. Emigrantët kanë të drejtë të ndjehen thjesht të targetuar, kur nuk shohin të ndërmerret qoftë edhe një iniciativë sado modeste, bie fjala një deklaratë për shtyp kur ata dhunohen në kufinjët fqinj, kur duhet të presin për orë të tëra në kufi, e kur “protagonistët e votës së artë të emigrantëve” nuk u kujtuan që të përpiqen sadopak për “riparimin” e kompiuterave të prishur siç ndodh në mënyrë sistematike në doganën greke. A mund të jenë të besueshëm këta protagonistë të votës së artë të emigrantëve, kur mendon se një pjesë e këtyre mërgimtarëve mund të jenë edhe votues të protagonistëve ? Gjithsesi parlamenti shqiptar nuk u bë i një mendje për hartimin e kodi të ri zgjedhor dhe duke përfshirë këtu edhe problematikën specifike që ekziston tek mërgimtarët shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar, vota mbetet një ëndërr e largët.

K

LONDON AUGUST 2008

4

BURGOSEN SHQIPTARËT QË VODHËN 1140 "PLAY STATION"
BURGOSEN SHQIPTARËT QË VODHËN 1140 "PLAY STATION" Dy shqiptarë, të cilët në mënyrë të përsosur ekzekutuan një plan që çoi në grabitjen e 1140 lojërave elektronike të tipit "Play Station", janë dënuar me nga katër vite e gjysmë burg secili. P. Zekaj, 28 vjeç, së bashku me N. Palokën, 29 vjeç, në mënyrë mjeshtërore mundën të realizonin këtë grabitje më 15 maj të vitit 2007. Vlera e mallit të vjedhur nga një magazinë në qytetin Northampton, në veri të Anglisë, ishte 750 mijë sterlina. Gjatë gjithë procesit gjyqësor, dy shqiptarët nuk i kanë pranuar akuzat. Por pamjet filmike të grabitjes, regjistruar nga kamerat e sigurisë, ishin prova e pakontestueshme që prokuroria kishte kundër tyre. Paloka, banues në zonën Walthamstou, në lindje të Londrës, ishte punësuar nga kompania "NYK Logistics", që merrej me shpërndarjen e lojërave elektronike. Ndërsa Zekaj kishte punuar më parë si punonjës magazine. Të dy shqiptarët kanë kryer të gjitha procedurat, duke organizuar daljen nga magazina të 1140 "Play Station", të tipit PS3, prodhuar nga kompania "Sony". Një person i tretë i përfshirë në grabitje, ende i pa kapur, me një kamion katër tonësh, ka transportuar për llogari të shqiptarëve mallin e vjedhur, që nuk është gjetur kurrë nga policia. Sipas prokurorit, në këtë grabitje janë përfshirë edhe të tjerë persona, por shqiptarët janë në qendër të saj, pasi ata dinin kodet e sigurisë për hapjen e dyerve të magazinës. Duke lexuar vendimin e dënimit, gjykatësi Charles Wide tha se dy shqiptarët luajtën rol të rëndësishëm në këtë vjedhje. "Ju të dy luajtët një rol aktiv dhe të rëndësishëm në një vjedhje të planifikuar në mënyrë profesionale, me kujdes, ku vlera e mallit arrin shumën e afro 1 milion paund. Kjo ishte një grabitje e brendshme. Ju shpërdoruat besimin. Zhdukja e mallit të vjedhur pa lënë asnjë gjurmë vërteton se sa i sofistikuar ishte plani i grabitjes", tha gjykatësi britanik. cia nuk do të infiltrohej në grupin tuaj, besoj se aktiviteti do të rritej. Operacioni juaj në shitjen e kokainës ishte i gjerë. I panifikuar mire, tejet i koordiniar mbi të gjitha i ekzekutuar tejet profesionlisht”.

24 VITE BURG 4 SHQIPTARËVE TË KOKAINËS
“Toni” oficeri i infiltruar nga Scotland Yard u bleu 1 kg kokainë shqiptarëve
Katër shqiptarë që i shitën 1 kile e 250 gram kokainë një oficeri të infiltruar nga Scotland Yard, do ti duhet të vuajnë 24 vite burg në total në burgjet angleze. Gjykata e krimeve “Snaresbrook Crown Court” dënoi dje me 9 vite burg A. Hekurin, B. Lleshin 8 vite burg, S. Mustafën 4 1/5 dhe B. Limanin 2 1/5 vite burg. A. Hekuri 33 vjeç dhe B. Lleshi 29 vjeç i pranuan akuzat që në ditën e parë të procesit gjyqësor ndërsa S. Mustafa 29 vjeç dhe B. Limani 20 vjeç do ti pranin akuzat më vonë. Gjykatës ju tregua se shqiptarët i shitën një oficeri të infiltruar 1 kile e 250 gram kokainë me vlerë 65,000 paund. Oficeri infiltruar nga Skotland Yard i cili ju prezantua atyre me emrin e rremë “Toni” zhvilloi 6 takime me shqiptarët . Hekuri, Lleshi dhe Mustafa u arrestuan në momentin kur sapo kishin përfunduar shitjen e 1 kg kokainë me vlerë 52 mijë stërlina.Gjykata e ka patur të vështirë të zbulonte se cili ishte koka e këtij grupi kriminal paçka në dispozicion kishte incizimet e 6 takimeve mes oficerit të infiltruar dhe shqiptarëve. Duke lexuar dënimin gjykatësi Mr Justice R.D Harrison tha se ka disa prova të mjaftushme që i përfshin ata në tregëtinë e kokainës.“Shitja e kokainës padyshim është një krim i ndëshkushëm me burg pasi keqëson shëndetin e përdorusve të saj duke i çuar drejt vdekjes madje rrit edhe nivelin e krimit. Si e tillë ndëshkimi për këtë krim është burgu. Nëse poliA. Hekuri, B. Lleshi dhe S. Mustada do të arrestoheshin mesditën e 16 Korrikut 2007. Arrestimi u krye pasi Skënder Mustafa solli 1 kg kokainë me vlerë 52 mijë stërlina.Pasi është analizuar dhe peshuar nga “Toni” oficeri infiltruar ai ka telefonuar shokun e tij që priste në makinë se gjithçka ishte OK. Ky ka qënë sinjali për policët e armatosur që prisnin nëpër makina afër lokalit, të cilët kanë arrestuar shqiptarët. “Ky nuk ishte një rast i izoluar kur ata bënin pazar me “Tonin” duke mos e ditur që bisedat rregjistroheshin. Fillimisht ata i kanë shitur atij 250 gramë kokainë me vlerë 13,000 paund nga e cila rezultoi se vetëm 27% ishte e pastër.Toni i ka pyetur shqiptarët se sa kile kokainë ishin në gjëndje t'i shisnin atij për ç’do javë.“Deri në dy kile ka qënë përgjigja e A. Hekurit sëbashku me B. Lleshin” ka thënë prokuroja Tara Mcarthy gjatë gjyqit. Nga kjo bisedë Scotland Yard ka kuptuar se kishin të bënin jo me shpërndarës të rëndomtë por me djem që shisnin drogë me shumicë. Më pas Toni ka porositur 1 kile e cila ju soll më 16 Korrik 2007. Sipas analizave vetëm 40% e saj ishte kokainë ndërsa pjesa tjetër përzierës.“Oficeri infiltruar ju prezantua fillimisht H. Hekurit vëllait të A. Hekurit nga dy anglezë të cilëve Hekurani u kishte shitur drogë më parë. Disa ditë më vonë Hekurani do të arrestohej pasi u kap me një pasaportë lituaneze e falsifikuar. Menjëherë drejtimin e shitjes së drogës e mori Andi me të cilin Toni në prezencën e B. Lleshit zhvilluan disa biseda telefonike, ka treguar prokurorja Mcarthy duke zbardhur kështu infiltrimin e oficerit që bëri të mundër shkatërrimin e këtij grupi kriminal.

*Te gjitha llojet e shitje-blerjeve *Mosmarreveshje mes landlordeve dhe tenanteve *Mosmarreveshje kufinjsh *(Garanci pune) Work Premit & Business Immigration *Emigracion *Sponsorizime & licensimin e te punesuarve per te gjitha shkallet *Mosmarreveshje gjyqesore dhe çeshtje te falimentimit *Mosmarreveshje Civile dhe te gjitha llojet e problemeve me shtepite *Kredi për blerje si dhe per cdo lloj çeshtje tjeter mos hezitoni te kontaktoni ne çdo moment

LONDON AUGUST 2008

5

NGA BASHKIM METALIA
doshta shumë kush do të mendoj ndryshe në sensin e veprimit dhe angazhimit që merr një projekt , veprimtari apo individ ... Ndoshta dhe kanë të drejt kur është fjala për diçka që nuk kanë njohuritë e nevojshme, përvojën dhe dobitë që sjellin këto zhvillime integruese ndërkomunitare. Mirëpo të gjykosh mbi një "hallkë komunikimi që mungon", për një urë që lidh brigjet e interesave njerëzore dhe shërbimet e vyera që sjell një përpjekje për ndryshim të qenësishëm , do të thoja se konceptet avangarde te elitave, e humbasin atë vlere nëse nuk i shkëmbejmë mes nesh dhe për veten tonë. Marrë shkas nga shumë arsye dhe rrethana që zhvillohet shoqëria njerëzore , duke filluar që nga mënyra e të ushqyerit , veshmbathjes e deri tek interkonjeksioni , nëse mund të shprehem kështu, i moduleve jetësore siç është shkenca dhe zbulimi i mjeteve qe e bëjnë jetën njerëzore me te rehatshme dhe me te thjeshtë. As që dua t'i përvidhem subjektit në vijim dhe as që dua të bëj "Lajmësin" si lajtmotivin e gjykimit tim apo dikujt tjetër- apo dhe vet këtij shkrimi. Ajo që dua të komentoj mbi udhërrëfyesin më të ri në një shumë etni kaq të larmishme këtu në Britaninë e Madhe , është se gjithmonë dhe kudo

N

LAJMËSI I SUKSESIT Albanian contacts – ura lidhëse mes
shqiptarëve dhe Britanisë së Madhe
ka vend për një ndërhyrje , për një interesim për njerëzit që jeton dhe përfaqëson, dhe çka është kryesorja të vësh në plan të parë jo idenë e një komercialiteti fasade por konkretizimin e asaj çka proklamon me të vërtet. Ishte folur jashtëzakonisht shume dhe me një ego pozitive për publikimin e një udhëzuesi informativ mbi aktivitetet e bizneseve dhe biznesmenëve shqiptare dhe jo vetëm në Britaninë e i bizneseve për tu përfshirë në të, pasi akoma nuk i kemi mësuar "leksionet...komerciale" të të qenit më afër kulturës moderne të ekonomisë së tregut. Pastaj dhe më esencialja kontestohet dhe duarshtërngohet tej kufirit të lejueshëm ekonomiko-social;pa e vlerësuar faktin e anës pozitive që sjell kjo urë lidhëse apo sic u pagëzua Albanian contacts. mundësua në saj të kërkesës , dhe nevojës integruese të vazhdueshëm të shqiptarëve në BM. "Mungesa e një publikimi të tillë , pra një përmbledhjeje e shtypur , ka bërë që të stonojë komunikimi mes nesh si mërgimtarë, apo thënë ndryshe mes shërbimeve dhe konsumatorit" tha ndër të tjera dhe iniciatori, njëkohësisht ideatori i këtij projekti Drejtori i "The Albanian" z. Petrit Kucana .

www.albaniancontacts.com
Madhe. Gjithçka ishte bërë gati për si projekt dhe pengesa kryesore për daljen ne drite të tij ishte jo se si do pagëzohej , por se si do te ushqehej vitaliteti i tij... Një torture e vërtet dhe sforcim i skajshëm. E para se mungonte njohja dhe koncepti i të pasurit në duart tona një "Albanian yellow pages" E dyta ngurrimi apo më mirë hezitimi

Tashmë gjithçka u përfundua , rezultati i kësaj pune u konsiderua dhe falë punës dhe përkushtimit të "The Albanian" u arrit që të nxjerr në dritë këtë udhëzues me kaq potencial dhe shprehi të vërtetë komerciale.
Udhëzuesi "Albanian Contacts" u

Pjesëmarrja në të e mbi njëqind bizneseve të ndryshme , agjenci ,turistike, avokatore institucione shtetërore , shqiptare dhe britanike dhe shumë e shume të tjera. Ndërkohë menjëherë pas publikimit u bë një takim promovues i këtij udhëzuesi. Të pranishmit u shprehen me superlativa , duke e konsideruar si një vlerë komunitare që i vjen në ndihmë të

jashtëzakonshme po vet komunitetit. Zoti Kuçana theksoj se: ” të mos ngurroni ta keni këtë udhëzues jo vetëm në dorën tuaj , por dhe puna , biznesi juaj të jetë në faqet e këtij, pse jo dhe sa më afër konsumatorit duke krijuar kështu një lidhje të fortë brëndapërbrenda komunitetit tonë.” Përfaqësuesi i ambasadës së Shqipërisë në Londër Z. Myzafer Alushi përgëzoi gazetën The Albanian për punën e bëre në këtë drejtim duke bërë të mundur botimin e një Albanian Yellow Pages që në fakt do të thotë shumë. Ai gjithashtu shtoj dhe nevojën që komuniteti ynë në Britani ka për projekte të tilla ku dhe shprehu mbështetjen e tij dhe të ambasadës së Shqipërisë për çdo nismë me karakter të mirëfilltë . Më pas takimi u shndërrua në një atmosfere festive me këngë e valle shqiptare. Konceptimi i një ideje të tillë për një libër kontaktesh të të gjitha llojeve ka një domethënie të madhe për një të ardhme të afërt. Urojmë se kjo do jetë nisma e një punë të vazhdueshme dhe suksesi që do të paraprijnë të konkretizohet me solidarizim të qenësishëm. Shpresojmë që të gjithë të interesuarit dhe jo vetëm të jenë sa më afër këtij koncepti ekonomik me qëllimin e mirë që të krijohet një urë me të vërtetë lidhëse.Viti i parë i Albanian Contact që në fillimet e saj i ka treguar frytet e veta shpresojmë se kjo do të jetë edhe në vazhdimësi.

A Class Motors
Me eksperiencë 10 VJEÇARE NË ANGLI Bëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha LLOJEVE dhe MODELEVE të automjeteve

AUTO GARAZHE

Amosu Robinshaw Solicitors
Firmë e specializuar në fushën e krimeve Stacion Policie Magistrates Court Crown Court
Për çdo nevojë tuajën në fushën e veprave penale kontaktoni një ndër avokatet më të mirë në Londër Nick Robnshaw ose juristin shqiptar Nalton Shtembari

BEJMË GJITHASHTU EDHE KONTROLLIN TEKNIK (MOT) Garazhi ynë është i liçensuar për lëshimin e çertifikatës së emotisë

Mos harroni!
Si dhe shërbime të tjera: Goma, Balancim, Rregjistrimin e gomave, skanimin e problemeve elektrike, të gjitha riparimet mekanike, saldime etj si dhe larjen e makinave

Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta “The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE *LARJE FALAS te automjetit tuaj

PRONARI AGIM HALILI JU MIREPRET TEL: 020 8453 0008 MOB: 07932 024 665 A CLASS MOTORS 34C Park Royal Road Park Royal NW10 7LN

Kjo firme punon me fonde nga Ndihma Ligjore (Legal Aid) ose privatisht

Tel: 020 7582 9645 Fax: 020 7820 1815 Nalton:

Amosu Robinshaw Solicitors Bondway Commercial Centre

07801 437 460

71 Bondway Vauxhall London SW8 1SQ

LONDON AUGUST 2008

6

Emigracioni
"House of Lords" rrëzon apelin e kërkuar nga qeveria për mos lejimin e martesës, të ilegalëve brenda Anglisë
EKSKLUSIVE
“ THE ALBANIAN”
NGA MUHAMED VELIU
Institucioni më i lartë i drejtësisë britanike "House of Lords" (Dhoma e Lordëve) përmes një vendimi datë 30 Korrik 2008, ka hedhur poshtë një apel të qeverisë britanike me të cilin kërkohej njohja si e drejtë e ligjit, që ndalon martesat e personave që jetojnë ilegalisht në Angli me shtetas britanik apo evropian. Katër Lordë dhe një Baroneshë që morën në shqyrtim këtë çështje, e kanë hedhur poshtë kërkesën e përfaqësuesve të qeverisë angleze, kërkohej rikonfirmimi se sekretari shtetit të ketë kontroll mbi aplikimet për certifikate e martesës, sipas seksionit 19 të "Asylum and Immigration Act 2004. Lordët kanë marrë në shqyrtim kërkesën nëse kontrolli mbi aplikimet për çertifikate e martesës, është në kundërshtim sipas artikullit 12 të Konventës Europiane të Drejtave të Njeriut. Ata kanë shqyrtuar tre raste të ngjashme për të njëjtin problem. Mosdhënien e çertifikatës së martesës nga autoritet përkatëse pasi njëri nga bashkëshortët ishte ilegalisht në Britaninë e Madhe por kur ata kanë çuar çështjen në Gjykatën e Lartë u është lejuar martesa. Qeveria angleze inicuese e apelit në Dhomën e Lordëve pasi ka humbur tre raste në Gjykatën e Lartë "Royal Court of Justice" ka dashur të demonstrojë përse kontrolli mbi aplikimet për çertifikat e martesës, sipas seksionit 19 të "Asylum and Immigration Act 2004 është i drejtë në ato raste kur kemi të bëjmë me persona që janë ilegalisht në UK dhe duan të martohen. Gjykata e apelit "Royal Court of Justice" më 23 Maj 2007 e quajti të drejtë martesën mes Zotit Baiai shtetas algjerian i cili jetonte ilegalisht në Angli me Zonjushën Trzcinska shtetase polake me të drejtë qëndrimi në UK pasi Polonia është anëtare BE-së. Ky vendim detyroi autoritetet britanike të lëshojnë çertifikatën e martesës njohur si "CoA" "Certificate of Approval". Në vendimin e gjykatës së apelit për këtë çështje në paragrafin 61

Dritë jeshile ilegalëve për t’u martuar në Angli

të tij thuhet: "Statusi qëndrimit të Zotit Baiai është irrelevant me propozimin e ndershëm për martesë, fakt i vetëm i cili i jep atij liri për të ushtruar të drejtën e martesës". Ky qëndrim i gjykatësit të apelit është përkrahur nga Dhoma e Lordëve duke u cituar në vendimin e Lordëve për këtë çështje. Po për qëllim të këtij apeli qeveria ka zgjedhur edhe rastin e dy shtetasve shqiptarë Zotit Bigoku dhe Zonjushës Agolli. Edhe atyre ministria përkatëse që lëshon "Certificate of Approval" u detyrua ta japë atë pasi shqiptarët ju drejtuan gjykatës për rishikm ligjor "Judicial Revie" por çështja nuk shkoi për gjykim pasi

avokatët e qeverisë angleze u tërhoqën

nga vazhdimi procesit.

Bazuar në artikullit 12 të Konventës Europiane të Drejtave të Njeriut, Lord Bingham of Cornhill, Lord Rodger of Earlsferry, Baronnes Hale of Richmond, Lord Brown of Eatonunder-Hezwood dhe Lord Neuberger of Abbotsburz nuk e kanë quajtur të drejte praktikën e ndjekur për mos lejimin e martesave të kësaj natyre.

Pasi ka shqyrtuar gjashtë argumentet të përfaqësueses së qeverisë angleze Lord Rodger of Earlfery nuk është bindur dhe ka ka hedhur poshtë apelin e qeverisë bazuar në vendimet e përparshme të gjykatë së apelit e cila ka dhënë të drejtën për tu martuar në rastet kur njëri prej partnerëve nuk ka patur leje qëndrimi. Ata shkojnë më tej në vendim duke e cilësuar këtë praktikë si diskriminuese si për ata që kryejnë martesa me ceremoni civile apo të tipit Anglikan (në kishë). Në fund të vendimit prej 21 faqesh kopje e së cilës është siguruar nga "The Albanian", Lordi Bingham propozon që përveç hedhjes poshtë të këtij apeli të bëhen ndryshimet e duhuara rreth praktikës së ndjekur deri më tani.

LONDON AUGUST 2008

7

NGA BASHKIM METALIA shtu siç edhe u bë e ditur nga drejtuesit e Shoqatës “Ardhmëria” më 6 Korrik 2008, me rastin e mbylljes së vitit shkollor 2007-2008 , do të organizohet një koncert festiv; demonstruar masivisht me performancen e nxënësve të shkollave të “Ardhmërisë. Me ç’rast do të zgjidhet dhe bordi i ri drejtues, 2008-2009.

A

ARDHMËRIA FESTON SËRISH
Program artistik me rastin e mbylljes së vitit shkollor dhe zgjedhjes së bordit të ri drejtues
ardhmes te shekullit te 21-te. Dhe roli i shkollës dhe i familjes në ketë mes është jashtëzakonisht i madh”- u shpreh Kryetari i Shoqatës Ardhmëria Z.Lutfi Vata. “Shoqata Ardhmëria ka një bashkëpunim të shkëlqyer me qeverinë shqiptare dhe atë të Qeverise se Kosovës dhe përkatësisht me MASH dhe te Ministrisë te arsimit te Republikës se Kosovës, ku kanë ndihmuar me tekste dhe programe mësimore, por qe kërkojmë akoma më tepër. Me këtë rast ,falënderojmë gjithashtu përfaqësuesit e Southwark Council, Lewisham Council, Westminster Council, Greenwich Council, Hammersmith Council, etj. Për zata ushtrojnë veprimtarinë e tyre. Kjo diplomë të njihet nga Ministritë e Arsimit. Te ofrohen fonde financiare ne ndihme të zhvillimit, përparimit dhe integrimit te komunitetit shqiptar, ne gjuhën, historinë dhe kulturën e vendit te tyre ame, veçanërisht fëmijët dhe adoleshentet. Te na ofrohet mundësia e bashkëpunimit me mjete te ndryshme informative shqiptare, vizuale dhe te shkruara, për te pasqyruar aktivitetet e komunitetit shqiptar ne Britani, Në vijimsi fjalën e morën edhe të ftuar të tjerë si përfaqësues të Këshillit bashkiak të Lewsham z.Abdul Sayed , Znj, Pascale Vassie nga Këshilli bashkiak i Southwark-ut etj Ata theksuan entuziazmin e tyre , duke

Prania e mbi 570 fëmijëve të shoqëruar dhe nga prindërit e tyre , të tjerë pjesëmarrës shqiptarë dhe të huaj e shtoj atmosferën festive në një mbas dite me të vërtetë për tu pasur zili! Një pjesëmarrje me të vërtetë e madhe! Po ashtu pati të ftuar nga aktivistë të komunitetit shqiptarë këtu në Britaninë e Madhe, përfaqësues të Bashkisë së Lewsham , Southwark etj. Të gjithë patën nderin dhe respektin që e orientuan vëmendjen nga këta fëmijë shqiptarë, pa patur nevojë të përdoret teknologjia moderne e orientimit “navigation sistem” pasi vetë këta fëmijë ishin busulla e tyre. Sepse për fëmijët shqiptarë kjo ditë ishte jo vetëm një festë të cilët vetë ata do ta organizonin , porse nuk do kishte gjë më të bukur se emocionet e tyre të largoheshin nga duartrokitjet dhe entuziazmi i publikut duke i inkurajuar në interpretimin e tyre ; ndaj dhe s’duhej të kishte mungesa, qoftë dhe me arsye. Intonimi himnit kombëtar të Shqipërisë dhe ai shtetëror i Kosovës ishte fillimi i një programi artistik të drejtuar dhe moderuar nga Alsi Vata , nxënës i “Ardhmërisë” dhe Znj, Esmeralda Shehu, mësuese. Programi artistik ishte detajuar dhe organizuar nga të gjitha shkollat shqipe që veprojnë në Londër nën menaxhimin e “Ardhmërisë”. Më konkretisht nga Shkolla e Lewsham dhe Woolwich, Shkolla Camberwell, Shkolla Queen’s Park dhe Shkolla shqipe në Hammersmith Sic dhe u theksua, kjo mbas dite shprehte sukseset dhe arritjet e fëmijëve , të cilët me përkushtim dhe dëshirë të madhe, kanë ndjekur mësimin e gjuhës shqipe në shkollat e “Ardhmërisë” Shoqata Ardhmëria dhe këto ambiente janë transferuar në një vatër të dytë , larg mëmëdheut për të gjithë bashkëkombësit tanë. Koreografia nën drejtimin e Z. Shkelzen Mustafës ishte mozaiku i një interpretimi me të vërtetë për tu lavdëruar, për punën e bërë me grupet e valleve të performuara nga nxënësit e të gjitha grupmoshave. Recitimet dhe kënga ishin po ashtu dhe një tregues tjetër i personelit ,mësuesve të shkollave të Ardhmërisë ku fëmijët dhanë para publikut një performancë të shkëlqyer. U recituan vargje nga rilindësit tanë , u kënduan këngë dhe potpuri popullore shqiptare. Shkollat e sipërpërmendura kishin përgatitur veç e veç dhe të gjithë së bashku një spektakël me të vërtetë të mrekullueshëm. I gjithi u realizua falë punës së palodhur të mësueseve dhe gjithë stafit pedagogjik të Ardhmërisë. “Për çdo komunitet te suksesshëm e për çdo shoqëri te përparuar, edukimi i brezit te ri është obligim i veçante dhe investimi me i madh për t’i përgatitur ata te dinë te përballojnë sfidat e së

organizohet ne bashkëpunim me dy Ministritë e dy vendeve tona ne datat 22-26 korrik ne Struge te Maqedonisë. Ja vlen të theksohet se 90% e stafit të Ardhmërisë janë me universitet dhe eksperiencë punë të gjatë në arsim nga vendet që vijnë dhe me kualifikime të ndryshme të sistemit arsimor britanik. 5% e tyre janë me arsim të mesëm pedagogjik dhe një eksperience pune në mësimdhënie. Ne shkollat shqipe nxënësit janë të ndarë sipas grup moshave 4-6 vjeç, 68 vjeç, 8-10 vjeç, 10-12 vjeç, dhe mbi 12 vjeç . Çdo mësues është i përgatitur me planin mësimor semestral dhe vjetor. Për ecurinë dhe mbarë vajtjen e një

bashkëpunimin e shkëlqyer dhe ndihmën e tyre për komunitetin” - shtoi z.Vata.. Në fakt Z. Vata nënvizoj gjithashtu edhe një sërë nevojash imediate të cilat i përmendi në fjalën e tij, ndër to : Harta të ndryshme politike ,social-kulturore, ekonomike, gjeografike etj, te cilat ilustrojnë historinë e vjetër dhe te re,si dhe pamje të reja nga realiteti i ditëve tona, materiale filmike dhe dokumente historike, njohje me traditën, muzikën, materiale gjuhësore dhe letrare,pjese nga folklori etj etj. të mundësohet njohja (Legalizimi)nga ministritë e Arsimit e diplomave te lëshuara nga Organizatat qe ushtrojnë aktivitetin e tyre për shkollat shqipe. Organizatat qe punojnë me programin për shkollat shqipe, tu njihet e drejta e organizimit te provimeve për mbrojtjen e gjuhës shqipe, nga shtetasit e huaj qe duan te mësojnë dhe te mbrojnë gjuhen, ne vendin ku këto organi-

bërë përpjekjet e tyre për të kontribuar për këta fëmijë kaq energjik dhe atdhedashës; për prosperitetin dhe integrimin e tyre në një shoqëri shumetnike siç është edhe UK. Vallja dhe kënga shqiptare u bënë rituali i një atmosfere gazmore për fëmijët dhe pjesëmarrësit. Në fund të këtij programi u zgjodh dhe bordi i ri drejtues për vitin 20082009. Ardhmëria dhe puna e organizuar e ka shtuar volumin e saj të punës dhe përkushtimit mbi misionin dhe aktivitetin e saj integrues.

Një pjese e madhe e stafit te shoqatës Ardhmëria do jene ne një seminar posaçërisht për arsimin ne diaspore qe

procesi të rregullt dhe efikas kanë dhënë ndihmesën e tyre mësuesit e shkollave si : Elsa Lleshi, Esmeralda Shehu, Anila Murseli, Albana Vata, Flutur Berisha, Anjeza Jashari, Florije Krasniqi, Mexhite Dobra, Hydije Kola, Fikrije Leci, Donika Koci, Edlira Xhelili, Ariola Vishnja, Juliana Bici, Dila dhe Mirdita Dedgjonaj , Ymrie Tota,Valdete Ma-

tranxhi, Adem Hulaj, Ragip Behrami, Kozeta Malo, Mimoza Beqiraj,etj etj.Si dhe Korografi i talentuar Shkëlzen Mustafa dhe koleget e tij Sevime Gashi dhe Besa Visoka dhe trajnerin e futbollit Z, Hysni Hysenaj. Shoqata Ardhmëria sa vjen e po rritet jo vetëm ne numër por edhe profesionalisht. Në strategjinë dhe programin e saj janë objektiva dhe synime te rëndësishme për te ardhmen e arsimit shqip në UK. Analizat dhe takime t e bëra për ketë qellim gjate këtij viti mësimor e forcojnë me tepër besimin për të punuar më shumë, për të bashkëpunuar me shoqatat e tjera në mënyrë që ekspertiza e saj t’i shërbejë edukimit suplementar. Një pjese e madhe e stafit te shoqatës Ardhmëria do jenë në një seminar posaçërisht për arsimin në diasporë që organizohet në bashkëpunim me dy Ministritë e dy vendeve tona në datat 22-26 korrik ne Strugë të Maqedonisë. E pra orientimi nga kahu i drejt nuk është thjesht një dëshirë vetjake porse edhe një nevojë kolektive. Koha është në anën tonë , neve ne shqiptarëve . Ndaj lipset një vullnet dhe dëshirë dhe është fare lehtë për të ndërtuar themele të qëndrueshme shoqërore. Shqiptarët e Britanisë në një kohë të shkurtër kanë fatin të përfaqësohen nga dy përfaqësi diplomatike; atë të Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës . Shpresojmë së busulla e tyre diplomatike drejtohet në anën e bashkëkombësve dhe interesave të tyre!

LONDON AUGUST 2008
jë punëdhënës shqiptarë do ti duhet të paguajë 10,000 paund gjobë pasi kishte punësuar dy emigrantë ilegal. Altin Ceco pronar i lavazhit "Londis Hand Car Wash në zonën Derbyshire, pas një kontrolli nga oficerët e "UK Borders Agency" ju kapën punëtorët pa leje pune. Të punësuarit në lavazhdin e shqiptari ishin nga Iraku, Shqipëria, Kosova dhe Polonia. Dy prej tyre rezultuan emigrant ilegal në Angli të cilët sipas ligjit nuk mund të punësohen për aq kohë sa nuk kanë leje qëndrimi në këtë vënd. Njëri prej tyre rezultoi se kishte dokumenta qëndrimi në Britani por nuk i mungonte numri siguracionit "National Insurance Number". Nga ky kontroll njëri prej dy personave ilegal është dërguar për në një qëndër ndalimi sipas ligjit të emigracionit. Nuk dihet e ardhmja e tij nëse do të dëbohet apo procedurat e emigracionit do të vijojnë më tej. Punonjësit e tjerë rezultuan të kishin të gjitha dokumentat e nevojshme të punësimit. Pronari lavazhit Altin Ceco kishte mbërritur në Angli gjashtë vjet më parë si emigrant. Pasi kishte bërë shumë punë të ndryshme kishte mundur ta blente lavazhin nga një tjetër shqiptarë. I kontaktuar nga mediat lokale ai ka deklaruar se ka ndërmend të apelojë vendimin për vendosjen e kësaj gjobe. Lavazhet Në të gjithë Anglinë shumë lavazhe,

8

N

Gjobitet shqiptari që punësoi dy emigrantë ilegal
janë biznese të cilat drejtohen nga emigrantët shqiptarë. Vlera e një lavazhi varion nga 60 deri 100 mijë stërlina për ta blerë si biznes. Çmimi varet shumë nga lokaliteti tij dhe frekuentimi. Pothuajse shumica e

UK Borders Agency pas kontrollit 10,000 paund gjobë A. Cecos
lavazheve në Londër kontrollohet nga shqiptarët të cilët arrijnë të përfitojnë mijëra paund në vit duke derdhur në arkën e shtetin anglez detyrimet financiare të domosdorshme. Larja e një makine kushton nga 5 deri në 10 stërlina. Një pronar lavazhi në zonën Acton në Londër thotë se gjatë fundjavave ata mund të lajnë deri në 400 makina. Në to shqiptarët kanë punësuar kryesisht emigrantë polakë të cilët janë me shumicë në Angli në kërkim të një pune pasi vendet nga ata vinë ju bashkuan Bashkimit Europian. Biznesi shqiptar në Britani Tashmë shumë shqiptarë dikur emigrant pasi kanë punuar me vite të tëra, tani janë në kërkim të hapjeve të bizneseve nga më të ndryshmet, duke punësuar emigrant polakë, rumunë apo bullgarë. Ky është një tregues i qartë i evulimit të shpejtë të komunitetit shqiptarë në Britani të cilët nuk duan të mbesin në nivelin e emigrantëve që punojnë sa për të siguruar bukën e gojës. Largpamsia e tyre, vullneti për të punuar ka bërë që numri bizneseve me pronarë emigrantët shqiptarë të rritet ndjeshëm nga viti në vit. Pas hapjes së lavazheve një biznes masivisht që kontrollohet nga shqiptarët fusha e ndërtimit vjen e dyta ku shumë shqiptarë kanë hapur kompanitë e veta pasi kanë mësuar sekretet e këtij biznese ndër vite kur ata punonin thjesht si punëtorë krahu për sipërmarrës grek apo irlandez.

Palushi’s Berber
Kerkon te punesoje nje berber i cili: -Te kete eksperience -Te jete i komunikueshem -Te jete profesional
signatureclaims.co.uk

A keni patur një AKSIDENT dhe nuk Had An Accident Not Your Fault? Your o ka qene FAJI JUAJ?
We Provide We Can Provide The Following Services:-

For a free consultation call us on: l

0800 047 0940 09 940

Ne ju ofrojme keto sherbime:For your vehicle: your

Te interesuarit te kontaktojne sa me shpejt me Fatosin

9 SOUTHAMPTON ROAD KENTISH TOWN LONDON NW5 4JS TEL: 02074822578 MOB: 07988543922

PER AUROMJETIN TUAJ - free storage te automjetit tuaj FALAS -Zevendesim of your damaged vehicle. - free estimate on the damage caused. -Ruajtje e makines se demtuar FALAS -Vlersim or recover the makinesvalue. FALAS e - repair te demit te total loss -Riparim ose mbulim te vleres
For you: you: - assisst you in all you legal documents. your ur Per Ju -Ndihme ne tewith a f dokumentet - provide you gjitha courtsey vehicle. free -Ofrojme zevendesimin e mjetit - recover your injury compensation.

- free recovery of you damaged vehicle. your ur

Bar Restorant “Tirana”
Kerkon te punesoje nje kuzhinier Kandidatet duhet te kene eksperience ne pune, te jete profesional/e Rroga shume e kenaqshme kontaktoni sa me pare Agronin: 07766568236

-Mbulojme compensimin e demtimit tuaj and remember you ge 100% of get et dhe mos harroni ju do te merrniall monies recovered from your injury comm 100% te te gjitha pavare te pensation. kompensuara nga demtimi

P

E

R

S

O

N

A

L

I

N

J

U

R

Y

S

P

E

C

I

A

L

I

S

T

Signat e Signature Claims g tur Head Off Office: Office: k 5 Park Road We H est West Hendon Londo on London NW4 3QB Tel: 02082 022 822 Mob: 07958 192 192 Fax: 05601 167 450 Email: azizi@signatureclaims : [email protected]

LONDON AUGUST 2008

9

ORTENZ & CO
Are you confused and uncertain as where to get help with your accounting issues? A po paguani më shume se sa duhet taksa? You don’t have to
We can sort out the following with best solutions at a reasonable fee
• • • • • • • • • • • • • Self Assessment Tax Return New Business set up Accounts PAYE VAT Management Accounts, monthly or quarterly Company Formation Limited Company Accounts Inheritance Tax Planning Capital Gains Tax Business Plans Cash-Flow Forecast and Projected Profit Tax enquiries by H.M Revenue and Customs

A keni gjoba për të paguar kundrejt Inland Revenue?
Mendoni përpara se të paguani

ORTENZ & CO ju ndihmon

Plus, free Consultation

Contact: Gentiana Hakia (MAAT) Accountant Tel: 020 8220 1872 Fax: 020 8594 2233 Mob: 07792 610 020 Email: [email protected] 32-34 North Street Barking Essex IG11 8AW

JR JONES SOLICITORS
Avokati Naim Hasani ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme
Per te gjitha ceshtjet e emigracionit 1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe prinderit 2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me shtetesi Britanike. 3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj. 4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve. 5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire ne Amnesti per arsye te ndryshme. 6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim. 7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura te vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail [email protected]

LONDON AUGUST 2008

10

Urime të përzemërta për princeshën tonë VESNA OMI që mbush 7 vjeçe me 19 gusht 2008. Urimi vjen nga gjyshi Xhaviti, gjyshja Fejzija Babi Ledi, Mami Jola dhe motra e vogel Rebeka I urojne gjithe te mirat dhe jete te lumtur.

Darius Omi 21Gusht mush 6 vjec Prinderit Tauland dhe Nafisa Omi I urojne djalit te tyre Darius u Befsh 100 vjec

Samuel Thaçi me 24 Gusht mbush 4 vjet. Babi Iliri, Mami Klodiana i urojnë edhe 100 pranvera të lumtura. Urimit i bashkohen edhe gjyshi Ismet & gjyshja Suzana, xhaxhai Alberti si dhe xhaxhi Astriti me teze Arbanen, xhaxhi Genti me teze Kloarbën. Samuelin e urojnë vëllai Ildi dhe motra Selama.

Me rastin e 2 Vjetorit te lindjes së Selmës, 3 gusht babai Iliri, Mami Klodiana i urojnë edhe 100 pranvera të lumtura. Urimit i bashkohen edhe gjyshi Ismet & gjyshja Suzana, xhaxhai Alberti si dhe xhaxhi Astriti me teze Arbanën, xhaxhi Genti me teze Kloarbën. Një përshëndetje speciale për Selmën vjen nga vëllezërit Ildi & Samueli.

LONDON AUGUST 2008

11

TELEFONONI ZYREN E LLOGARITARIT QE KUJDESET PER PARATE E SHQIPTAREVE TE SUKSESSHEM: Telefono tani: 0208 696 1263
Office address: 894 Garratt Lane, Tooting Broadway, London SW17 0NB Tel: 0208 696 1263 Fax: 020 8682 2077 E-mail: [email protected] www.nexes.co.uk

NEXES ACCOUNTANTS & TAX CONSULTANTS
We can help you with: - Tax Refunds, Audit and Accounts, Self assessment, Personal Tax, Financial Advice, Payroll & VAT, Company Tax, Company Formations, Business Plans & Cash Flow, Wills & Probate, Inheritance Tax
Nexes Accountants & Tax Consultants are a young, vibrant accountancy practice based in South West London. Whether you are looking to form a new business, or already have an established enterprise, our professional accountancy service can add value to your business. Get in touch with Nexes today for an informal discussion about how Nexes can be of assistance or read more about services. - TAKIMI I KONSULTIMIT TE PARE PA PAGESE - FREE INITIAL CONSULTATION ACCOUNTS: We will prepare Monthly and Year End accounts for all types and sizes of business. BUSINESS PLANS: We can help you to present professional and realistic business plans as required. TAXATION: With our expertise in all types of taxation, from corporate and personal to inheritance and capital gains, we will endeavour to find a solution that is tailored to your specific circumstances. CONSULTANCY: We provide consultancy services to our clients relating to tax, systems and employment affairs. BOOKKEEPING & VAT: We can prepare and maintain your books and deal with VAT returns on a regular basis. Our service could extend from simple record keeping to complex management accounts. P.A.Y.E.: We will take care of all your payroll needs using up to date technology, from producing regular payslips to calculating deductions and end of year returns. COMPANY FORMATIONS: We set up limited companies and can provide advice on available company names,share allocation and content of the Memorandum and Articles of Association. FALEMINDERIT! – THANK YOU!

ALB-UK TRANSPORT
TRANSPORT MALLRASH

Fundjaven e fundit te cdo muaji bejme grumbullimin e mallrave ne Birmingham

LONDER - SHQIPERI
www.alb-uktransport.com

07727033937 07817797374

Transportojme mallra per ne Shqiperi
*Çmime speciale per pesha të mëdha *Mbledhje falas neper shtepite tuaja per pesha te renda *Hapur cdo te shtune dhe te diele 10 AM-04 PM ne: Safe store 105 Mayes Road Wood Green London N22 6UP

NGJITUR ME SHOPING CENTRE

LONDON AUGUST 2008

12

Dashuria britanike për Nënë Terezën vazhdon
NGA MUHAMED VELIU
Megjithëse ka 11 vjet që është ndarë nga jeta, emri i Nënë Terezës nuk është harruar, përkundrazi britanikët e vlerësojnë maksimalisht përmes një votimi në internet. Pas një sondazhi zhvilluar nga gazeta "Daily Telegraph" me lexuesit e saj online rezultoi se Nënë Tereza është në vendin e parë, si personi më influencues dhe inspirues i të gjitha kohërave. Kjo gazetë britanike e ndërmori këtë sondazh duke rreshtuar 90 personalitete botërore për të gjetur atë të cilin është më influencues dhe inspirues me rastin e 90-vjetorit të lindjes së Nelson Mandelës. Lexuesit u ftuan të votojnë për personalitete që janë gjallë apo kanë vdekur, të cilat kanë demonstruar gjatë jetës së tyre gjashtë cilësi, të cilat i ka Nelson Mandela. Kurajën, dinjitetin, humanitarizmin, qëndresën, faljen dhe zemërgjerësinë. Në fund të sondazhit njëmujor, shenjtorja shqiptare, Nënë Tereza, rezultoi se ishte personi më i votuar me të tilla cilësi duke lënë pas në vendin e dytë dhe të tretë arkipeshkvin Desmond Tutu dhe ish-kryeministrin britanik, Winston Churchill. Sipas këtij sondazhi, më të votuarit nga bota e muzikës ishin John Lennon, Bob Marley dhe Sir Elton John, ndërsa nga sporti Muhammad Ali, Sir Steve Redgrave, Jesse Owens, Ellen MacArthur dhe Tiger Woods. Nuk kanë munguar të përfshihen në sondazhe dhe njerëzit e politikës ku si politikanët më popullorë të të gjitha kohërave janë shpallur Mahatma Gandhi, Martin Luther King dhe Churchill. Rezultatet e këtij sondazhi kanë gjetur jehonë edhe në Indi, vendin për të cilin shenjtorja shqiptare bëri aq shumë duke u vënë totalisht në shërbim të të varfërve. Gazeta indiane "The Economic Times" në numrin e djeshëm pasqyronte në faqen e parë lajmin e këtij sondazhi zhvilluar në Angli ku për surprizën e të gjithëve Nënë Tereza doli e para. "Nënë Tereza ishte një murgeshë romano-katolike, e cila është lindur në Shqipëri dhe ua dedikoi jetën e saj të varfërve në Indi", shkruan kjo gazetë duke ripublikuar rezultatin e sondazhit të "Daily Telegraph" të Londrës. Rezultati sondazhit 1 Mother Teresa. 2 Archbishop Desmond Tutu. 3 Sir Winston Churchill 4 Mahatma Gandhi 5 Sir Alexander Fleming

"Daily Telegraph", në një sondazh të bërë për 90-vjetorin e Nelson Mandelës, nxjerr si më të votuarën shenjtoren shqiptare
6 Muhammad Ali 7 Martin Luther King 8 John Lennon 9 Albert Einstein 10 Marie Curie 11 Sir Steve Redgrave 12 Jesse Owens 13 Dr Christiaan Barnard 14 Oscar Schindler 15 Bob Marley 16 The 14th Dalai Lama 17 Antonio Gaudi 18 Tim Berners-Lee 19 Aung San Suu Kyi 20 Diana, Princess of Wales 21 Audrey Hepburn 22 Sir Elton John 23 Myriam Makeba 24 Ellen MacArthur 25 Tiger Woods 26 Steve Biko 27 F W de Klerk 28 Maya Angelou 29 Bill & Melinda Gates 30 Pele 31 Oprah Winfrey 32 Bobby Moore 33 Albert Schweitzer 34 Emmeline Pankhurst 35 François Pienaar 36 Mikhail Gorbachev 37 Rosa Parks 38 Francis Crick 39 Sir Donald Bradman 40 Dame Kelly Holmes 41 Jamie Oliver 42 Bernard Kouchner 43 Virginia McKenna 44 Anita Roddick 45 Sigmund Freud 46 James Watson 47 Al Gore 48 Margaret Thatcher 49 Max Planck 50 Bob Geldof 51 John F Kennedy 52 Peter Benenson 53 Florence Nightingale 54 William Wilberforce 55 Bob Dylan 56 Elvis Presley 57 Damien Hirst 58 Pope John Paul II 59 Stephen Hawking 60 Jackie Robinson 61 Roger Federer 62 Jesus Christ 63 Leonardo da Vinci 64 Pablo Picasso 65 Charles Darwin

66 Sir David Attenborough 67 Sir Ian Botham 68 Sir Paul Mçartney 69 Barack Obama 70 Jane Tomlinson 71 David Beckham 72 Franklin D Roosevelt 73 Gary Player 74 Helen Suzman

75 Lance Armstrong 76 Paul Simon 77 Sir Bobby Charlton 78 Terry Waite 79 Billy Graham 80 Bono 81 George Best 82 Isambard Kingdom Brunel 83 Louis Pasteur

84 Morgan Tsvangirai 85 Queen Elizabeth II 86 Ruben Dario 87 Sir Frank Whittle 88 Daniel Barenboim 89 Ian Douglas Smith 90 John Sentamu.

LONDON AUGUST 2008

13

NGA NDUE UKAJ

Ç

do komb i civilizuar, ashtu sikurse çdo shoqëri e konsoliduar, e cila di t'i admiroj, t'i jetoj dhe mbi të gjitha i çmoj vlerat e mirëfillta, do të mburrej në një rast të tillë, kur ndonjë personalitet i caktuar i përkatësisë së tyre, do të arrinte që nga një gazetë reprezentative në Britani të Madhe, të shpallej si personi më influencues dhe inspirues i të gjitha kohërave. Këtë do ta bënin suedezët, italianët, francezët, gjermanët, fqinjët tanë, etj. Megjithatë kjo nuk ndodh me ne shqiptarët, çuditërisht. Dhe kjo është e krejtësisht e pashpjegueshme. Britanikët e duan Gonxhen tonë, Nënën Terezë. Ata e vlerësojnë atë si personi më influencues dhe inspirues i të gjitha kohërave. Ajo arrin të triumfoj mbi dhjetëra personalitet e mëdha të botës. Gazeta britanike "Daily Telegraph" realizoi një sondazh me 90 personalitete botërore për të gjetur kështu personalitetin i cili është më influencues dhe inspirues me rastin e 90vjetorit të lindjes së Nelson Mandelës. Dhe këtu triumfon Nënë Tereza. Janë 90 personalitet që mbesin prapa madhështisë së personalitetit të saj, në mesin e të cilëve: Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Sir Winston Churchill, Albert Einstein, etj. Është kjo një listë me personalitet që ngërthejnë vlera të jashtëzakonshme për njerëzimin mbarë. Gonxhe Bojaxhiu inspiron botën. Pikërisht për këtë dimension vazhdon të admirohet përjetësisht vepra e saj gjigante. "*Nëna Terezë ishte një murgeshë romano-katolike, e cila është e lindur në Shqipëri dhe ua dedikoi jetën të varfërve në Indi"-*shkruan gazeta në fjalë me ketë rast.

Heshtja e dhimbshme
veçantë, nga e cila vazhdon të magjepset njerëzimi përtej dallimeve ideologjike, kombëtare e fetare. E madhja Nëna Terezë thoshte: "*Në vend që të ankohesh për errësirën, më mirë ndiz një qiri*". Dhe ajo e bëri këtë përgjatë gjithë jetës së saj, ndezi nga një qiri çdo kund në botë, ujiti thatësirat e shumta me dashuri, zbutu shpirtrat njerëzor në çdo cep të botës me urtësinë Hyjnore. Ishte një murgeshë e madhe dhe një shqiptare e madhe. Ajo nuk ka nevojë për ne, përkundrazi ne kemi aq shumë nevojë për të, për pulsin e saj dhe filozofinë e saj, për madhështinë e saj që të inspiroj jetën tonë. Ne vazhdojmë të heshtim kundruall personaliteti të saj të madhërishëm, që na bënë të ndihemi krenar. Prandaj e kuptoj drojën e shkrimtarit Faruk Myrtaj, kur shkruan se "*kam drojtje se endè nuk bëhemi gjithësisht) bashkë për të qenë pasues të thelbit të Saj*". Të prirur nga mbrapshtitë dhe idetë e marra, heshtim fenomene të përmasave botërore dhe në të kundërtën ngarendim pas lajmeve që kanë për emërtues të përbashkët krimin, degradimet shoqërore, stagnimet etj. Është për keqardhje fakti se mediat tona të shumta, nuk arrijnë t'i japin një prezantim më të denjë një lajmi kaq të rëndësishëm, që me përmasën dhe rëndësinë, tejkalon shumëfish lajmet dhe kronikat çoroditëse që ngufasin mediat tona, sikundër edhe jetën tonë. Dëgjojmë dhe lexojmë shpeshherë me aq pompozitet nga mediat tona, për krime nga emigrantët shqiptar nëpër botë, ta zëmë në Britani. Ndërsa tani e heshtin një lajm kaq pozitiv, kaq të çmuar. "*Nënë Tereza është shpallur ikona më inspiruese dhe më e dashur e të gjitha kohërave në botë*"shkruan me mburrje shkrimtari dhe gazetari Fatmir Terziu. Por kjo tumirje kaq ngazëlluese nga Terziu heshtet nga dhjetëra media tjera. Kjo është për keqardhje, që s'do koment. Nëna Terezë edhe njëherë u harrua nga bashkëkombësit e saj dhe kjo është një përdhosje e përtej një turpi të zakonshëm apo gafi mediatik. Shoqëria shqiptare e çoroditur, nuk ka fuqinë të mposhtë kronikat e zaza dhe të priret nga sublimja, nga vlerat e jashtëzakonshme, ato që do të duhej të na udhëhiqnin në të ardhmen. Kombi ynë i tkurrur, me dvarrje shekullore ka aq shumë nevojë për dashuri. Dhe pikërisht ky lajm do të duhej të na motivonim për më shumë dashuri për vetën dhe atdheun tonë të shkallmuar, drejt një të ardhme më të ndritshme. Shtiremi e përbehemi se duam Amerikën, Europën, predikojmë çdo ditë për vlerat euro-atlantike, ndërsa përdhosim vlerat dhe figurat tona me sublime. Ky është një soj i vetëmashtrimit më absurd.

Ky lajm shoqërohet me një jehonë të madhe në botë. Ndërkaq, ndodh e kundërta, pikërisht në atdheun e saj, aty ku do të duhej të kishte publicitet të merituar. Lajmi kalon në zgrip të jetës shqiptare. Mediat e heshtin në mënyrën më banale, pse jo edhe më jo profesionale. Nëpër gazeta i gjendet një çikë hapësirë, pa analiza dhe komente të duhura, ndërkaq për mediat elektronike s'ka fare rëndësi. Ky turpi s'do koment. Ngazëllimi pas të këqijave mposhtë lajmet pozitive. Kjo le të kuptohet se prirja ndaj fenomeneve destruktive ka shkallmuar deri në ekstrem shpirtin shqiptar. Jetojmë duke përdhosur vlerat dhe

vetveten. Prandaj rropatemi në tranzicion të stërlodhshëm, duke numëruar regjistrin e pafundmë të mungesave, të cilat për botën e civilizuar janë absurde. Dhe e gjithë kjo ndodh sepse nuk respektojmë vetveten, vlerat tona, identitetin tonë, në fund të fundit dinjitetin tonë.
Nëna Terezë tejkaloj gjitha mundësitë njerëzore, duke hyrë pavdekësisht në panteonin e vlerave me sublime që ka dhënë bota në dymijëvjeçarin tonë. Ajo mbetet një vlerë sublime për gjithë njerëzimin, duke flakur dallimet e gjithfarshme dhe duke ndërtuar filozofojnë e saj, qytetërimin e saj, që është qytetërim i dashurisë. Dashuria e saj ndërtoj një kështjellë të pamposhtur, ngase ajo shpiku filozofinë më të

LONDON AUGUST 2008

14

NGA MUHAMED VELIU
migrantët shqiptarë në Londër ndjekës të rregullt të programeve në Top-Channel kanë patur rastin të takohen nga afër me Rudina Xhungën drejtuesen e emisionit Shqip. Përmes një takimi tejet informal pa protokoll e fjalime, shqiptarët e Anglisë kanë falënderuar gazetaren Xhunga për punën e saj duke sjellë në ekranet e tyre përmes Digitalb gjithçka shqiptare gjatë këtyre viteve jetë të emisionit Shqip. Për ta ishte një kënaqësi e veçantë të uleshin e të diskutonin për temat që Shqip ka trajtuar, guximin dhe mundin e Rudina Xhungës për të përcjellë me finesë e profesionalizëm, emisione me karakter historik, politik e social nga të gjitha trevat shqiptare. Të pranishmit gjatë një bashkëbisedimi të gjatë kanë pyetur gazetaren e TopChannel për udhëtimet e saja në Ukrainë, Çamëri dhe Kalabri ku jetojnë shqiptarët duke sjellë jetën e panjohur të këtyre komuniteteve që me shumë kujdes kanë ruajtur ndër shekuj, traditën dhe kulturën e vendit të origjinës nga ata vinin. Xhunga ka rrëfyer anën e padukshme të punës që bëhet në redaksinë e Shqip për të sjellë tek audienca brenda dhe jashtë Shqipërisë, emisionet kushtuar Kosovës, debatet e forta politike në Shqipëri përfshi tragjedinë e Gërdecit ku në Shqip pamjet e fëmive skllevër në fabrikën e Delijorgjit përfshi dëshmitë e tyre Live nga Vora, tronditën opinionin publik dhe i futën ethet politikanëve të Tiranës. Si e shikonte gazetarja shqiptare Kosovën pas pavarësisë, zhvillimet në Maqedoni apo klima politike në Tiranë? Ç'farë janë të rejat që sjell kryeqyteti shqiptarë? kanë qënë disa nga pyetjet drejtuar asaj gjatë bashkëbisedimit.

E

Shqiptarët e Londrës një kafe me Rudina Xhungën Drejtuesja e emisionit “Shqip” takohet me emigrantët
të saj ka sjell tek ne shqiptarët e diasporës emisione që na kanë emocionuar dhe zor se do të fshihen lehtë nga memorja jonë" pohoi zoti Vata. Vetë gazetarja Xhunga pohon se ishte një takim me shumë njerëz të panjohur që i dha mundësinë të mësoj jo pak për shqiptarët që kanë ditur të ndërtojnë jetën jashtë Prishtinës apo Tiranës, një jetë prej shqiptarësh në Londër. "Është për tu admiruar se si diaspora shqiptare në Londër janë fanatikë të ruajtjes së gjuhës shqipe, janë shikues të Top-Channel mbi të gjitha ata janë kureshtarë të dinë për gjithçka ndodh në Top-Channel" thotë Xhunga tejet e kënaqur që u takua me dashamirësit e emisionit të saj në Londër. Njëri nga të pranishmit e ka pyetur gazetaren se ç'farë do të ndodhë me Top-Median tani që themeluesi i saj presidenti i ndjerë Dritan Hoxha nuk është më gjallë. "E prisja një pyetje të tillë. Përgjigja ime është jo. Asgjë nuk do të ndryshojë. Përkundrazi të gjithë jemi të motivuar për të vazhduar madje për të vazhduar mire". Rudina Xhunga thotë se ky takim bëri që ajo edhe njëherë tjetër sikurse në vendet e tjera ku ka qenë më parë ,ti risillej në vëmendje që Top-Channel është një shtëpi e madhe e gjuhës,e filmave, e kurioziteteve, e fëmijëve të tyre ku ata gjenin veten në programet dedikuar atyre. "Ishte një kënaqësi kur dëgjon kaq shumë njerëz të gatshëm për të foluar për Top-Channel emisionin tim, rrugëtimet e mija kudo që ka shqiptarë. Mesa duket, paskam bërë gjënë e duhur me vajtjet ku ka shqiptarë,sado larg ata qofshin. Besoj se do të vazhdoj ta bëj këtë pasi ka qenë një mënyrë e mirë për të bashkuar njerëz dhe për ti bërë ata të mendojnë më shumë për identitetin e tyre. Kur unë kam realizuar këto emisione ndoshta padashje se kam kuptuar rëndësinë e tyre. Tani kur zhvilloj takime si ky në Londër që janë kurioz të dinë më shumë e kuptoj që ka qenë një moment i rëndësishëm i identitetit të emisionit Shqip në Top-Channel" tregon Rudina e cila më tej në rrëfimin e saj tregon se Shqip edhe në sezonin e ri televiziv do të nis vrullshëm. Pa dashur të tregojë të gjithçka që ajo po përgatit për emisionet e ardhshme pohon se në axhendën e emisionit do të jenë shumë personalitete VIP që janë pjesë e historisë së Shqipërisë. "Shqip nuk do të jetë observues dhe analizues i të gjitha betejave të shqiptarëve në Kosovë, Maqedoni, në Mal të Zi por edhe në të gjitha vendbanimet e hershme të shqiptarëve. Vura re se kjo ngacmonte më shumë shqiptarët që takova këtu." E pyesim Rudina Xhungës nëse përpara ardhjes në Londër ajo ta dinte që Shqip dhe emisionet e tjera në TopChannel të ishin kaq të ndjekura nga shqiptarët e Anglisë, kur beteja për audiencë nga mediat e tjera audio vizive në Shqipëri sa vjen dhe ashpërsohet? "Të jem e sinqertë dua të them se më bie rasti të takoj shumë shqiptarë të cilët ndjekin Digitalbin. Kjo më bën të mendoj sa me fat jam unë që jo vetëm punoj në një televizion si Top-Channel por që ka mundësi të përhapet nëpërmjet Digitalbit në të gjithë botën. E kam provuar këtë ndjesi. Por kur vjen në Londër, ti shikon që në këtë qytet të mrekullueshëm ku ti ndjehesh mirë, ndryshe, rrethuar nga njerëz të panjohur të ndodhë që kur je në restorant, rastësisht një njeri të thotë doja të përshëndesja, se jam me origjinë nga Kosva dhe të ndjek në televizor. Apo në një vënd tjetër kur ti i drejtohesh një kamarieri në anglisht të sjellë një kafe dhe ai të shikon në sy, qesh dhe thotë se edhe unë jam shqiptarë madje të flet për programin e tij më të dashur që ka parë në Top-Channel.

"Qëllimi këtij takimi ishte që dashamirësit e emisionit Shqip në Londër të kishin rastin të bisedonin nga afër me drejtuesen e tij zonjushën Rudina Xhunga. Ajo ka lënë gjurmë në gazetarinë shqiptare si një gazetare ambicioze e cila ka mundur të realizojë disa programe të cilat për një kohë të gjatë nuk do të mund të realizohen nga të tjerë kolegë të saj si në Shëipëri dhe Kosovë"
thotë studiuesi arkivave britanike Bejtullah Destani. Sipas tij shume persona që kishin marrë vesh se Xhunga kishte ardhur në Londër për të intervistuar disa persona për emisionet e saj të ardhshme, ju lutën ta takonin. Kështu ka lindur ideja i një takimi të përbashkët për të pirë një kafe me gazetaren njëkohësisht shkrimtaren Rundina Xhunga. Lutfi Vata drejtor i shoqatës Ardhmëria thotë se Top-Channel është shtëpia e madhe gjithë shqiptare, për të gjitha moshat ndërkohë ai e cilëson emisionin Shqip si qershia mbi tortë e të gjitha programeve që mbajnë firmën e prodhimit nga Top-Media. "Është më shumë se kënaqësi të ulesh e të bashkëbisedosh me Rudinën gazetaren e cila nëpërmjet emisioneve

Nuk e dija që kishte kaq shumë shqiptarë në Londër mbi të gjitha të ishin kaq të lidhur me televizionin tonë. Dhe ky është baromenti më i saktë do të thoja për punën që bëjmë dhe nivelin e audiencës që kemi jo vetëm në Shqipëri por edhe jashtë saj. Kjo më jep më shumë dëshirë për të realizuar emisione që këtyre njerëzve u pëlqejnë duke më bërë krenare që jam pjesë e kësaj media". Edhe në sezonin e ri të Shqip që nis në Shtator, Rudina Xhunga premton se Kosovës do ti kushtohet një vëmendje e veçantë paçka se shpallja pavarësisë deri diku ul ritmin e ngjarjeve që mund të përbëjnë lajm dhe prodhojnë debat e analiza në studio. "Unë e kam zbuluar Kosovën-në kuptim që nuk e njihja Kosovën. Vonë kam filluar ta njoh, ta dua e të bëj shumë emisione atje. Atë kohë shqiptarët e Kosovës kishin një ëndërr të pavarësoheshin. Unë u bëra pjesë e ëndrrës së tyre, duke zhvilluar shumë emisione. Kosova u pavarësua për shkak të fatit të dëshirës dhe përpjekjeve që ajo bëri. Tani shqiptarët në Kosovë janë në kërkim të një ëndrre tjetër. Deri sa ata ta gjejnë unë do të merrem me ëndrrat që kanë shqiptarët në Shqipëri. Ata kanë shumë momentalisht. Megjithatë ka kohë për t'ju rikthyer Kosovës përsëri gjatë në emisione dossier në seri ku padyshim do të analizojmë rolin e cilit do sapo i vogël të ketë qenë ai që bëri të mundur shkuarjen drejt

pavarësisë" shprehet ajo. Duke përfunduar rrëfimin për atë kafe të gjatë që pati me shqiptarët e Londrës, Rudina Xhunga tregon se ndjehet e detyruar që një emision të sajin së shpejti t'ua kushtojë atyre. "E ndjej detyrim për këta njerëz kaq të mirë e patriot të vi e ti takoj për një emision të cilin në bashkëpunim me ambasadorin e Shqipërisë në Londër zotin Zef Mazi ta realizojmë së shpejti. Londra ka qenë pjesë e emisioneve të mija gjatë sezonit që u mbyll duke sjellur ekskluzivisht në ekranin e TopChannel, analizën e pavarur dhe të ftohtë për Kosovën nga analistët më të mirë britanik për çështjet e Ballkanit si gazetari Tim Judah, analisti Gabriel Partosh apo historian dhe gazetari Noel Malcolm. Po ashtu në Shqip nga Londra kemi patur një dëshmi të rallë të një gruaje që kishte tentuar të vriste veten shtatë herë. Një histori, rrëqethëse mes rëndësisë për të jetuar dhe vdekjes si zhgjidhje të problemeve në jetë, e cila prodhoi një reagim të shikuesve të Shqip në të gjithë botën duke na dërguar emaila. Dua të shtoj se qëndrimi im në Londër për dy muaj ka shërbyer për të parë e njohur nga afër median britanike. Një media me ritëm me programe të ideuara aq bukur. Ritmin e medias angleze dhe shumë dhe shumë gjëra te tjera që unë po shikoj në Londër do të përfshihen në emisionin Shqip."

LONDON AUGUST 2008

15

rivatët, ata që kanë në dorë çelësin e suksesit së mbarëvajtjes së turizmit më shumë se sa cilësia e ofruar për pushuesit, shikojnë të shlyejnë sa më shpejtë investimet e kryera. Është e njëjta histori që përsëritet nga viti në vit, ku fjala cilësi apo shërbim i klientit duken ende të largëta për ata që merren me këtë lloj biznesi. Por a është turizmi shqiptar i denjë për t‘u ofruar pushuesve vendas dhe atyre të huaj shërbim me standarde të barabarta, njësoj si fqinjët tanë? Një student shqiptar në universitetin "Metropolitan University" në Londër, për tre vjet me radhë ka analizuar me detaje çdo aspekt të turizmit në Shqipëri. Dori Gjalpi, disa ditë më parë, ka dorëzuar temën e diplomës mbështetur në industrinë shqiptare të turizmit. Puna e tij studimore dhe kërkimore sjell përfundime interesante, duke u përqendruar në analizën e fakteve nëse turizmi në Shqipëri është një zgjidhje momentale për të shëruar sëmundjen ekonomike-sociale apo një industri që duhet të ketë prioritet kombëtar?

P

Mungesa e profesionalizmit, "sëmundja" e turizmit tonë
Një student shqiptar mbron në Londër disertacionin për turizmin, por rrëfen
problemet dhe çelësin si mund të zgjidhen ato.
kur nga çanta nxjerr studimin voluminoz, të sistemuar me kujdes nën kapituj të veçantë për çështjet që trajton. natyrore, plazhet e mrekullueshme, po ashtu dhe investimet e sektorit privat në hoteleri, krahasohen me fqinjët, tanë por kur bëhet fjalë për profesionalizëm shërbimet lënë për të dëshiruar", përfundon ai. Shifrat,diçka mungon te turizmi... "Turizmi ka kohë që është bërë prioritet për të gjithë, si sektori publik, edhe ai privat, ku shihet një angazhim i të gjithëve. Por më duket se diçka mungon, kur duam të vlerësohemi me meritë apo të krahasomi me fqinjët tanë, si Kroacia, Maqedonia apo Mali i Zi", thotë Dori Gjalpi. Për këtë, i vijnë në ndihmë statistikat. Bazuar në shifrat e "World Travel and Tourism Council", kontributi i turizmit në Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB) të Shqipërisë është 14.7%. Ndërsa përqindja e të punësuarve në këtë sektor është 11.9% dhe ajo bie ndesh me të qenit prioritet i këtij sektori, që kontribon fuqishëm në GDP-në e vendit. Në Kroaci p.sh., turizmi kontribon 25.5% në Prodhimin e Brendshëm Bruto të vendit dhe 28.7% në punësimin e njerëzve në këtë sektor. Po ashtu, edhe Mali i Zi përfiton në GDP 24.6% nga turizmi. Optimizmi Pritet "boom"-i i sektorit vend për eufori kur vjen puna për të lavdëruar veten në turizëm. Përfundimi i studimit sjell një sërë rekomandimesh, ku më kryesori është aspekti i profesionalizmit në këtë sektor. "Nga ana akademike, por edhe nga eksperienca personale, mendoj se profesionalizmi është akoma në faza amatore. Punësimi dhe trajnimi i stafit lënë shumë për të dëshiruar, si në rrafsh shërbimi dhe menaxhimi. Në shumë raste pronaret e këtyre bizneseve preferojnë të punësojnë familjarët apo të afërmit, sesa njerëz të kualifikuar në fushën e turizmit dhe biznesit. Ky është treguesi i qartë se si sektori privat ka mungesë largpamësie në mbarëvajtjen dhe zhvillim e këtij sektori. Është immediate që në biznesin privat të kuptohet ndryshimi midis të qenit biznesmen dhe të bërit biznes", sugjeron studenti Gjalpi. Por radiografia turizmit shqiptar nuk përfundon këtu për Gjalpin, i cili i jep rëndësi të veçantë ndërthurjes së investimeve të mëdha në objektet turistike (hotele, fshatra turistikë) me mikpritjen, kulturën, përfshirë edhe vendet arkeologjike që trashëgon Shqipëria. "Me krenari mund të themi që bukuritë Ky sezon turistik, bazuar në shifrat e publikuara të ministrisë së Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, pritet të ketë një "boom" në sektorin e turizmit në Shqipëri, por në të njëjtën kohë shërben edhe si provë për cilësinë dhe shërbimin që ofrohet nga biznesi shqiptar. "Më ka bërë pershtypje një shprehje e mikut tim anglez, Jack, i cili ka vizituar Shqipërinë disa herë. Kur u kthye në Londër disa miq anglezë e pyetën se si mund ta përshkruante Shqipërinë me dy fjalë. Ai tha: "Shqipëria është India e Evropës". Dori Gjalpi pohon se sikur të ndërthuren mikpritja që karakterizon shqiptarin dhe profesionalizmi do ishte një produkt shumë i fuqishëm në konkurencën e fortë turistike në rajon. Dhe në fund, thotë se është optimist për këtë sezon turistik.

DËSHIRA
Duke folur për gazetën "Shqip", Dori Gjalpi thotë se ky sezon turistik është një prove e rëndësishme për sektorin privat, në pritje të bumit turistik në Shqipëri. "Zhvillimet në sektorin turistik në Shqipëri përgjithësisht janë pozitive dhe vijnë duke u rritur. Këto duken qartazi në investimet si nga sektori privat, ashtu edhe nga ai publik. Investimet e miliona dollarëve të biznesit privat tregojnë qartë interesimin dhe investimet e shqiptarëve në këtë sektor prioritar dhe kaq shumë të rëndësishme për zhvillimin ekonomik, social e kulturor të vendit", thotë studenti i sapodiplomuar. Duke parë këtë bum të turizmit shqiptar, Gjalpi pohon se kjo ishte një shtytje për të, e cila e çoi drejt studimit në degën "International Tourism Management", në universitetin "Metropolitan" të Londrës. Ai rrëfen se dega që zgjodhi për të studiuar ishte një zgjedhje e duhur aq më tepër për të. Studimet morën rëndësi të veçantë, pasi gjatë tri viteve të universitetit, lëndën e parë me shembuj ilustrues për detyrat apo debatet universitare Gjalpi kishte Shqipërinë. Tashmë, ai është një njohës i mirë i sukseseve të turizmit shqiptar, përfshirë aspektet ku ai çalon dhe duhen përmirësuar. "Potenciali i mrekullueshëm dhe e ardhmja e turizmit shqiptar ishin frymëzimi im për të investuar sadopak në sektorin turistik. Ishte një investim krejt ndryshe. Jo në ndërtimin e ndonjë hoteli apo fshati turistik. Ishte një investim padyshim me shumë vlerë, të studiuarit në thellësi të turizmit tonë, i cili reflektohet te puna ime studimore e përmbledhur për temën e diplomës", shprehet studenti shqiptar në Londër.

"Lëndën përmbledhëse për temën e diplomës ia kushtova turizmit në Shqipëri dhe barrierat që pengojnë zhvillimin dhe stabilitetin ekonomik e social-kulturor të sektorit turistik atje. Nga studimi im për temën e disertacionit më rezulton se pengesa kryesore që ky sektor ndeshet është çështja e profesionalizmit",
thotë Gjalpi. Sipas tij, janë një sërë hallkash që rezultojnë jo efektive dhe, si pasojë, sjellin shërbim me standarde të ulëta. Problemet nisin që tek gjërat më elementare, si shërbimi ndaj klientit, për të vijuar më tej me menaxhimin e këtij sektori apo trajnimin e punësimin e njerëzve të kualifikuar në këtë fushë. Në Shqipëri, thotë Gjalpi, duhet të marrë fund njëherë e përgjithmonë fenomeni punësimit të familjarëve nëpër hotele apo vende ku zhvillohet turizëm, e ku pronari i ndërtesës bën rolin e menaxherit apo kuzhinierit, e shoqja recepsionisten apo kamerieren e kështu me radhë. Vend të veçantë në studim i kushtohet çështjes nëse turizmi është një zgjidhje për të shëruar sëmundjen ekonomike sociale të momentit apo një industri me potencial të jashtëzakonshëm? Për t‘i dhënë përgjigje kësaj çështjeje, që në fillim të studimit Dori Gjalpi e analizon atë, duke sjellë krahasimet e nevojshme me fqinjët tanë, përfshirë një sërë shifrash, për të arritur në përfundimin sa vërtet po investohet në turizmin shqiptar.

PËRMIRËSIMI
Krahasimi i shifrave në studim sjell një panoramë aspak rozë për turizmin shqiptar, nga i cili kanë hedhur sytë këtë sezon të nxehtë vere jo vetëm pushuesit, por edhe vetë qeveria. Studimi i Dori Gjalpit nuk lë vë aspak

STUDIMI
Gjalpi flet me shumë pasion për këtë fushë, saqë të duket sikur ai nuk ka për ta ndalur kurrë në rrëfimin e tij të detajuar e të ilustruar me shembuj pafund rreth turizmit, që me të drejtë ai e cilëson "një industri, së cilës duhet t‘i jepet prioritet kombëtar". Por cilët janë disa nga pikat më të "nxehta" të studimit të tij? E marrim përgjigjen vetëm atëherë

Shqipëria ndodhet në pikun e sezonit turistik. Ministria përkatëse që mbulon këtë sektor shpreson se në fund të sezonit turistik 2008, numri turistëve të jetë dy herë më shumë se një vit më parë.

M. VELIU

LONDON AUGUST 2008

16

NGA MUHAMED VELIU
Emigrantët shqiptarë në Angli që shkojnë për pushime në Shqipëri, detyrohen të paguajnë për biletat e avionit çmime dy herë më shtrenjta se fqinjët e tyre. Sikurse në sezonet e tjera të verës apo për Krishtlindje, çmimi i biletave për linjat direkte Londër Tiranë e anasjelltas edhe këtë vit janë dyfishuar. Nuk bëjnë përjashtime nga rritja e çmimeve edhe linjat jo direkte . Një situatë e tillë ka detyruar me qindra emigrantë të shkojnë në Shqipëri me automjetet e tyre, duke zhvilluar një udhëtim rraskapitësh për dy ditë. E gjitha kjo nga mospasjsa mundësi për të paguar biletat e avionit të cilat janë të papërballushme aq më tepër kur bëhet fjalë për familje me dy ose tre fëmijë. Të tilla çmime kanë një ndikim katastrofal në thithjen e turistëve britanikë, të cilët detyrimisht nuk kanë arsye përse të të pushojnë në vendin tonë. Me ato para që atyre u duhet të paguajnë për bileta avioni drejt Shqipërisë, vende si Spanja, Greqia, Italia apo Kroacia ofrojnë paketa turistike 10 ditore ku përfshihet bileta avionit së bashku me akomodimin dhe mëngjesi falas.

“Çmenden” kompanitë ajrore
“The Albanian” investigon çmimet e biletave Londër-Tiranë. Shqiptarët paguajnë dy herë më shumë se bullgarët, rumunët, serbët dhe grekët.
porti Gatwick drejt Tiranës. Përgjigja që marrim nga kërkimi elektronik është se bileta vajtje ardhje me datat e kërkuara do të na kushtojë 821 stërlina. Një shifër përafërsisht tre herë më shume se gjatë muajve të tjerë të vitit. Po nëse një Bullgar do të kërkonte të blinte një biletë me nisje 27 Korrik dhe kthim 27 Gusht po me të njëjtën linjë airore sa do të paguante? Çmimi që na ofrohet është 307 stërlina pavarësisht se distanca LondërSofje është 768 milje më shumë se ajo kthehen në vendlindje gjatë këtij muaji dhe kthim 6 Shtator. Faqja online e British Airways për këtë kërkim na ofron biletën me çmim 671 stërlina. Me të njëjtën datë kërkojmë edhe vendet tona fqinje. Është po e njëjta histori. Çmime po prapë të lira krahasuar më Shqipërinë ku për në Sofje bileta kushton 364 stërlina, Beograd 375, Bukuresht 290 dhe Athinë 274. Kompania britanike “British Airways” së bashku me “Albanian Airlines” janë të vetmet që fluturojnë direkt drejt kompanisë italiane Alitalia për datën 10 Gusht nisje me kthim 6 Shtator drejt Tiranës çmimi është 509 stërlina. Ndërsa për të shkuar në Sofie po këtë datë çmimi që të ofrohet është 340 stërlina, për në Beograd 360 stërlina, Bukuresht 328 stërlina dhe Athinë 399 stërlina. Sërish biletat për në Shqipëri në vend të parë si më të shtrenjtat. Të zymta janë edhe çmimet që ofron për shqiptarët edhe kompania austriake “Austrian”. Një biletë Londër-Vjenë-Tiranë të Një punonjëse pranë një zyre shitje biletash tregon mekanizmin e këtij sistemi. Sipas saj në kategorinë e parë që njihet si “Red Tickets” vendosen disa vende me çmim të lirë, në kategorinë e dytë “economy” çmimet nisin të rriten dhe pjesa tejtër që mbetet përfshihet në kategorinë e biletave “economy flexible” të cilat shiten me çmim maksimal kundrejt kërkesës dhe ofertës. “Ky është një mekanizëm kundrejt të gjitha ligjeve të cilin e aplikojnë kompanitë airore. Ajo që nuk dihet ka të bëjë me numrin e vëndeve që përfshihen në “Red Tickets”nga ku edhe nisin çmimet” thotë punonjësja. Rritjen e çmimeve gjatë sezonit të verës ajo e shikon si të lidhur ngushtë me kërkesën e madhe për bileta nga shqiptarët gjë e cila në ekonominë e tregut përdoret maksimalisht nga kompanitë airore për të përfituar. Reagimet Përballë kësaj situate ku çmimet janë shtrenjtuar në maksimum emigrantët shqiptarë fajësojnë kompanitë ajrore duke i akuzuar ato se kërkojnë të përfitojnë nga fakti se ata gjatë verës tradicionalisht kthehen me pushime në vendlindje. Ilir Krasniqi thotë se të tilla çmime në stratosferë po na detyrojnë që në vitet e ardhme mos ti bëjmë pushimet në Shqipëri. “Te blesh një bilete 800 paund është shumë, pasi me ato 800 paund i kalon 10 ditë pushime për bukuri në ndonjë vend tjetër. Kështu është kur nuk kemi shtet dhe t’u tërheqë veshin kompanive ajrore duke i detyruar që mos bëjnë ç’tju doje qejfi me çmimet e biletave. Po s’ke ç’bën kur ata e kanë mendjen tek fondet dhe vjedhjet e radhës” pohon ai. Të njëjtin shqetësim ndan edhe Brikena Omari një studente në universitetin “Middlesex” të Londrës në degën e menaxhimit të biznesit. Ajo thotë: “Nuk e kuptojë se përse ndodh kjo gjë vetëm për ne shqiptarët. Të gjitha linjat ajrore në përgjithësi për ne shqiptarët ofrojnë biletat me çmime të shtrenjta. Unë kontrolloj shpesh biletat për të vajtur nga Londra në Shqipëri dhe gjithmonë çmimi është më i shtrenjtë nga ç’do vend tjetër në rajon në të njëjtën periudhë”.

Investigimi
Nga një investigim i “The Albanian” për këtë çështje, rezulton se një emigrant shqiptar paguajnë vetëm për biletën e avionit dy herë më shumë se bullgarët, rumunët, serbët dhe grekët. Nëse gjatë muajve të tjerë të vitit një biletë Londër Tiranë varion nga 200 deri 270 në sezonin e verës çmimet shkojnë deri në 800 paund për person. Por sa reale janë ankesat e emigrantëve shqiptarë në Angli të cilët biletat e udhëtimit për në vëndlindje e kanë temë dite në bisedat e tyre? Falë sistemit të pronetimeve të biletave nëpërmjet internetit për disa ditë me radhë “The Albanian” ka monitoruar disa kompani ajrore duke parë po ashtu edhe biletat e linjave direkte dhe jo direkte që fluturojnë nga Londra për në Sofie, Beograd, Bukuresht dhe Athinë duke i krahasuar çmimet e tyre me atë të biletës për në Tiranë. Zgjodhëm këto vende për afërsinë në distancën e tyre me kryeqytetin britanik. Kështu Londra është larg Shqipërisë 1174,27 milje, Sofia 1250,67 milje, Beogradi 1049,50 milje, Bukureshti 1297,72 milje dhe Athina 1484,63 milje. Duket qartë se distanca e largësisë me Londrën është pak a shumë e ngjashme përjashto Athinën ku largësia është 3 mijë milje më shumë.

British Airways
Tiranë = £671 Sofje = £364 Beograd = £375 Bukuresht = £290 Athinë = £274
Londër-Tiranë. Suprizat për çmimet e biletave “të kripura” ekskluzivisht për shqiptarët nuk mbarojmë këtu. Fqinjët tanë serbë nëse udhëtojnë nga Londra për në kryeqytetin e tyre Beograd po me British Airways në po të njëjtën datë do të paguanin vetëm 333 stërlina. Çmimeve të lira për në vendlindjen e tyre mund ti gëzohen edhe rumunët e shumtë që jetojnë dhe punojnë në Londër. Një kthim në vendlindje atyre u kushton 343 stërlina. Nuk bëjnë përjashtim edhe Grekët të cilët për datën e zgjedhur nga ne, bileta do t’ju kushtonte 477 stërlina sa gjysma e biletës që të çon në Tiranë pavarësisht se distanca Londër Athinë është 3,100 milje më shumë se ajo Londër Tiranë. Bëjmë edhe një kërkim tjetër duke dashur të prenotojmë një biletë me të dhëna të tjera. Si datë nisje nga Londra për në Tiranë vendosim datën 10 Gusht që përkon me një numër të madh shqiptarësh që

Alitalia £509 £340 £360 £328 £399

Austrian £537 £332 £351 £355 £462

Malev £625 £382 (Shkup) £ 466 £382 £377

Linjat direkte
Për të vërtetuar ankesat e emigrantëve se atyre “po u pihet gjaku” nga kompanitë ajrore ndërmorëm këtë investigim duke kontrolluar nëpër faqen online të kompanive dhe krahasuar fillimisht çmimet për linjën direkte që ofron British Airways nga Londra për Tiranë, Sofie, Beograd, Bukuresht, dhe Athinë. Fillimisht kërkuam për një biletë me datë nisje 27 Korrik dhe kthim 27 Gusht me linjën British Airways e cila fluturon direkt nga aero-

Tiranës. Kompania shqiptare “Albanian Airlines” fluturon vetëm gjatë tre muajve të verës Korrik, Gusht dhe Shtator po ashtu edhe gjatë muajve të fundvitit Nëntor Dhjetor. Duke mos patur mundësi të prerjes së biletave online për këtë kompani telefonuan një prej agjencive të cilat shet biletat e saj. Bileta për datën e nisjes 10 Gusht dhe kthim 6 Shtator me këtë kompani rezultoi të jetë 470 stërlina. Linjat jo direkte Duke parë një fluks të madh kërkesash për bileta drejt Shqipërisë nga Anglia nuk bëjnë përjashtim në çmime edhe linjat jo direkte. Diferenca mes tyre dhe atyre direkte nuk është e madhe. Edhe këto linja rezulton se ofrojnë çmime dy herë më të shtrenjta për shqiptarët që udhëtojnë nga Londra për në Tiranë me një transit të vetëm krahasuar me fqinjët tanë. Nga një kërkim në faqen online të

ofrohet me çmimin 537 stërlina ndërkohë që një biletë drejt Sofies është 332 paund, 360 stërlina për në Beogrand, 351 stërlina për në Bukuresht dhe 462 stërlina për në Athinë. Aspak ndryshe është panorama çmimeve me kompaninë hungareze “Malev”. Kjo linjë e frekuentuar shumë nga shqiptarët për vetë orarin e volitshëm që ka, u ofron atyre çmimin prej 625 stërlina ndërsa bullgarëve çmimin 382 stërlina, rumunëve 382 stërlina, grekëve 377 stërlina . Malev nuk fluturon për në Beograd. Por një biletë Londër-Budapest-Shkup kushton 446 stërlina nëse do të lini Londrën më 10 Gusht dhe kthimin ta bëni me 6 Shtator. KOMPANITË Kompanitë ajrore kanë një sistem të veçantë për shitjen e biletave. Bëhet fjalë për ndarjen e vendeve në disa kategori. Kjo lidhet ngushtë me çmimin e biletave.

LONDON AUGUST 2008

17

Ç

farë e shtyu gruan me sytë e ujtë, me flokët e kaftë mbledhur pas qafës, të udhëtonte drejt Shqipërisë në vitin 1901? Të linte shtëpinë e saj në Angli, dhomën e madhe ku në makinën e shkrimit kishte hedhur rrëfimet e saj të para si shkrimtare dhe të endej sekreteve të historisë?

ZONJA E BALLKANIT
Mary Edith Durham nje zonje e madhe per Shqiperine. Një bibliografi për Edit Durham. Historiani Kastriot Frashëri sjell një hulumtim në arkiva për të zbuluar gjithçka nga gruaja që kontribuoi aq shumë për Shqipërinë
Durham. Përmes atyre fjalive të shkurtra shihet gjithë pasionin i saj për këtë vend. Nga Londra, më 25 qershor 1943 ajo i shkruante Fan Nolit, ku e informonte për aktivitetin e dobët të "Miqve të Shqipërisë" në Angli, përfshin dhe ata që drejtohen nga Kastrati, mbi gjendjen e refugjatëve në Zvicër, të cilët kërkojnë një qeveri "demokratike" për Shqipërinë. Në të njëjtin vit, më 14 korrik, ajo i shkruan sërish Fan Nolit ku e falënderon për një dhuratë që ai i ka dërguar, duke shprehur optimizmin për të ardhmen e Shqipërisë. Letrat e saj drejtuar Nolit janë të pafundme. Më 27 korrik të vitit 1943 ajo i shkruan se ka lexuar nga gazetat për luftimet që zhvillohen në Shqipëri si dhe i shpreh simpatinë dhe besimin e saj në luftën nacionalçlirimtare që zhvillohet në vend dhe për formën e qeverisjes që do të vendoset në vend nga Këshilli Nacional Çlirimtar. Ndërsa në tetor të 1943 ajo i shkruan Nolit se ka bindje që forcat anglo-amerikane do t‘i bindin udhëheqësit e guerrilasve e partizanëve të krijojnë një qeveri provizore të cilën duhet ta zgjedhë lirisht populli dhe i thotë për respektimin e kufijve të vitit 1913. Emri i zonjës Durham shfaqet në çdo iniciativë që ka të bëjë me ndonjë ndryshim të rëndësishëm historik për Shqipërinë. Nga Londra, në vitin 1914, ajo i shkruan Kol Baçit në Shkodër mbi rrezikun që i kanoset Hotit dhe Grudës nga Mali i Zi, mbi librin që ajo po përfundon (për të drejtat e shqiptarëve), si dhe mbi masakrat greke në territoret jugore të Shqipërisë. Më 18 mars 1920, Luigj Gurakuqi merr një letër nga Zef Bumçi, ku ndër të tjera i shkruan se në mbledhjen e organizuar në Parlament ndodhej dhe miss Durhami. Më 23 maj të vitit 1920, ajo i shkruan Mithat Frashërit, dhe i tregon mbi gjendjen e rëndë në Shqipëri, mbi rrezikun e copëtimit të saj nga Greqia dhe Serbia dhe propagandën antishqiptare që bëjnë këto të fundit, shpreh keqardhjen e saj se, përderisa shqiptarët nuk janë të bashkuar, gjendja do të jetë e vështirë. Emri i Durhamit është dhe në dokumentet për Konferencën e Paqes. Aubrey Herbert i shkruan Mithat Frashërit se Lord Larington, Miss, E. Durham dhe ai kanë shkruar një letër ku theksohet se Shqipëria duhet t‘i ketë dyert të hapura në Konferencën e Paqes. Në maj të 1913, ajo i shkruan sërish Mithat Frashërit, ku i tregon përpjekjet e saj për Shqipërinë dhe i shpreh keqardhje se vetëm gjysma e letrave që dërgon në gazeta botohen, gjithashtu i shkruan se ka marrë lajme shumë të këqija nga Shkodra për Gucinë dhe se në Pejë janë djegur të gjitha shtëpitë shqiptare nga malazezët. Më 30 dhjetor 1919 ajo i shkruan sërish Frashërit, ku i shpreh pikëpamjen e saj pro italiane në lidhje me mbrojtjen e çështjes shqiptare para Fuqive të Mëdha. Më 7 mars 1913 ajo i shkruan Kristo Dakos, ku i rrëfen për gjendjen e keqe politike dhe ekonomike të Shqipërisë, për sjelljen e keqe të malazezëve dhe serbëve ndaj Shqipërisë. Më 7 tetor 1917 ajo i shkruan Sevasti Qiriazit, ku i thotë se është kundër Ismail Qemalit, të cilin e bën përgjegjës për dështimin e kryengritjes së Malësisë më 1911. Ajo thotë se plaku Bibë Doda kishte të drejtë kur tha: "Po të doni të bashkonin vendin, varni Esad Pashë, Ismail Qemalin dhe mua". Të gjithë diplomatët mendojnë se këta të tre blihen nga ata që paguajnë më shumë. Ajo i thotë se Anglia nuk ka interesa në Ballkan. E vë në dijeni mbi disa artikuj të "Contemporary Review" mbi Shqipërinë, si dhe i thotë se priftërinjtë dhe hoxhal-

A ishte ky vend nga larg i ashpër, vendi i duhur për gruan që ëndërronte të shkruante romanca? Edit Durham nuk deshi të rrëfente gjatë për jetën dhe ëndrrat e saj para udhëtimit drejt Shqipërisë. Gjithçka për të ndaloi aty, në vitin 1901, kur për herë të parë shkeli në tokën shqiptare. Ajo u mundua të harronte sallonet ku flitej për art në Londër, fustanet prej mëndafshi, çajet e mbrëmjes, dhe nisi të hulumtonte këtë tokë gati të panjohur për Evropën. Kaq vite më pas mund të gjesh shumë rrëfime mbi jetën e saj. Arkivat shqiptare disponojnë informacion të mjaftueshëm për zonjën angleze që e deshi aq shumë këtë vend. Letra që ajo ua ka dërguar personaliteteve më të njohur të kohës, që tregojnë shqetësimin e saj të vazhdueshëm për Shqipërinë. Një mori librash të shkruar nga ajo për Shqipërinë kanë mundur të ndriçojnë atë pikë të errët që Evropa, pse jo dhe Ballkani, kishin për shqiptarët. Ajo shkroi me të njëjtin pasion siç dëshironte dikur të shkruante romane, jetën e shqiptarëve. Tregoi përpjekjet e tyre ndër shekuj për të qenë të pavarur dhe dëshirën për të qenë një popull i integruar. Askush si kjo zonjë nuk ka shkruar kaq shumë letra drejtuar personaliteteve më të rëndësishme të kohës, me aq dashuri për Shqipërinë. Kastriot Frashëri, historian prej vitesh, ka hulumtuar në gjurmët e zonjës Durham. Në Arkivin Qendror të Shtetit, Bibliotekën Kombëtare, ai ka gjetur gjithçka ku shënohet dhe emri i saj. Korrespodenca, vlerësime, shkrime në shtypin tonë dhe të huaj, të cilat nxjerrin në pah një portret të plotë të kësaj zonje. "Mary Edit Durham, një zonjë e madhe për Shqipërinë" është e vetmja bibliografi për anglezen

larët duhet të paguhen nga shteti dhe nuk duhet të jenë shërbëtorë të Fuqive të huaja, etj. Një muaj më vonë ajo i shkruan sërish Sevasti Qiriazit, ku i tregon për veriun e Shqipërisë, për vendimin e Komisionit Ndërkombëtar për Vlorën dhe dorëheqjen e Ismail Qemalit. Ajo është e trishtuar nga artikulli i një antishqiptari të tërbuar në gazetë, i cili i shkruan gazetës angleze "Quartery Review" dhe ribotuar nga

"Ylli i Mëngjesit". Jep mbështetje për Fan Nolin. Bibliografia e hartuar nga Kastriot Frashëri përmban gjithë përpjekjen e kësaj gruaje që kërkonte të luftonte nëpërmjet fjalëve dhe strategjive të një anglezeje, në zemër të Ballkanit. Dhe pse një bibliografi nuk të lejon të hysh në detaje, ajo është e mjaftueshme për të kuptuar se Shqipëria ishte më shumë se një pasion për zonjën Durham. A. Bardhyli

Çështjet e pazgjidhura të imigrantëve kosovarë të ardhur nga kampet e Maqedonisë, janë prioriteti i radhës i shoqatës “Albanian Youth Action”. Sipas zotit Xhevat Ademi, një nga drejtuesit e kësaj shoqate mësohet se kjo shoqatë operon në këto momente me marjen e informacionit zyrtar të imigrantëve të ardhur nga Kosova me ceshtje të pazgjidhura në periudhën 1990 dhe në fillim të vitit

“ALBANIAN YOUTH ACTION” PËR ÇËSHTJET E HARRUARA TË IMIGRACIONIT
2000. “Në qoftëse ju keni ardhur në Britani nga Kosova gjatë kësaj periudhe, direkt ose me ndihmën e shtetit, ose si një pjesë e programeve humanitare të evakuimit dhe akoma nuk keni statusin e imigrantit, duhet të na kontaktoni me detajet tuaja” theksoi z.Ademi. Kjo shoqatë është në kërkim të rrugëve të zgjidhjes për këto ceshtje. “Ne jemi në një proces të mbledhjes së çështjeve për të paraqitur problemin në Parlamentin Britanik dhe t’u japim njerëzve në këtë situatë një konsideratë speciale në mënyrë që të zgjidhet problemi në fjalë”, shtoi zoti Ademi. Ne duhet të mbledhim rreth 50 çështje që të vazhdojmë punën tonë. Kështu për më tej duhet të kontaktoni Caroline ose Xhevat në numrat e telefonave: +44-[0]-2079227900 , +44-[0]-2079227901 ose 07863156577 dhe në emailin : [email protected]

LONDON AUGUST 2008

18

Q

ëllimi i kësaj letre është drejtesia që duhet t'i kthehet një brezi. Brezit që na përket ne, të lindurve né fillim të viteve '80 (një vit më shumë një vit më pak nuk ka rëndësi). Ne që shtëpitë e blera nga prindërit tanë i shohim sot të kushtojnë tridhjetë apo dyzet herë më shumë. Tani që ka hyrë né modë financimi nëpërmjet bankave jemi aq të zgjuar sa ta kuptojmë që kush guxon ta blejë këtë shtëpi do paguaj interesat ndaj bankës të paktën deri sa ai vetë të jetë bërë gjysh… Luftën partizane, ne, nuk e kemi bërë, as zbritjen né Hënë nuk e kemi parë, nuk kemi jetuar miqesinë me popullin rus ose kinez dhe kujtesa jonë historike fillon pak a shumë me Botërorin USA 1994. Duke qenë se nuk kemi bërë ndertimin e hekurudhave dhe aksionet e zboret shpesh na thonë që s'dimë se cfarë është lodhja…askush nga ne nuk mërzitet se na thonë edhe që nuk kemi ideale sepse lexojmë shumë më pak libra se prindërit tanë. Gjithësesi e kuptojmë politikën shumë më mirë se prindërit tanë (të paktën ne nuk shkojmë më per të votuar). Të shumtën e rasteve Plaku i Vitit te Ri nuk na sillte cfarë deshironim, por sot e kësaj dite me te mëdhnjte na perserisin se ne i kemi patur të gjitha, edhe pse janë ata më te vegjëlit se ne që me të vertete i kanë te gjitha (por atyre asnjeri nuk ju thotë gjë). Jemi brezi i fundit që luajtëm me peta, me karroca me kuzhinjeta, e ka kush e ka, pas-spres dhe né të njejtën kohë te parët që mesuam të luajmë me Play-station, Nintendo (kush nga ne nuk i ka urryer te paktën një herë mustaqet e Mario Bross.)dhe né të njëjtën kohë të parët qe panë kukllat me ngjyra né televizor dhe shkëmbyen makinat Turbo. Kemi veshur pantallona të gjëra, të ngushta, kauboj , të grisura dhe të zhubrosura (sepse moda kështu urdheronte). Tutat e para që kemi veshur ishin blu me vija te bardha por né rrugë s'para i vishnim edhe pse ishin te rehatshme sepse kjo donte te thoshte se ti ishe fshatar. E kemi kaluar shkollën fillore duke shkuar atje edhe të shtunën ndërsa për të ndejtur pak vonë darkave né fundjavë u shpiknim prindërve se do flinim tek shokët. Ende nuk e kemi kuptuar se ku né fund të fundit përfundonim pasi edhe shokët e tjerë perdornin të njejtin justifikim ndaj prindërve të tyre. Nejse, né fund të fundit mbetemi ata që per te fundit u conim lule mësuesve për 7 mars dhe të parët që u conim dhurata të shtrenjta që t'na kalonin klasen. Shkonim né shkollë për Shën Valentin dhe nuk bënim mësim duke bredhur rrugëve single. Kemi aplikuar si studenta jashtë shtetit dhe kemi pare sesi mund të bëhesh arkitekt, historian dhe mjek me provime të blera. Etiketa që kemi patur pas shpine ka qenë ajo e "Brezit te shthurur" dhe për shumë kohë kemi qenë viktima te telenovelave dhe telebingove. Ngushëlloheshim pak duke pare Beverly Hills (atehere, se po ti shohesh tani vë duart né kokë). Disi më të rritur u ndiem kur filluam të ndiqnim Dawson Creek (edhe pse nuk e kuptonim pse pikërisht ky personazh ishte kryesori né film) Kemi qarë per Lady Oscar, jemi zgërdhier me arushin Tao Tao dhe me aventurat e Nils Holgersonit, kemi ëndërruar te kishim një skuadër si ajo e Holly dhe Benjit dhe jemi futur né dilemat më të thella rreth cështjes nëse Mila dhe Shiro né fund fare shkojnë né krevat apo jo. Jemi gjenerata që kemi parë Ardit Gjebrenë të paraqitet si këngëtar dhe më vonë ta shohim vecse tek Miss Albania dhe jemi ne qe kemi parë e bërë këngët e para rrep shqiptare (e ka kush guximin ti dëgjojë përsëri?) Jemi të parët që mësuam të punojmë si kamarjer nëpër locale dhe jemi po neve që i kthyem këto lokale né shtëpi të dytë (ose më mirë të parë pasi ende sot kush rri më shumë se disa orë né shtëpi). Jemi ata që prenotonim ditëlindjet népër disko dhe ata që merrnin parfum me vete pasi kur dilnim prej andej qelbeshim era duhan. Jemi brezi që i pari shijoi pub-et e hapura që né 10 të mëngjesit dhe ata që ende nuk e kuptojnë ku është ndryshimi né Shqipëri mes pub-it dhe diskos. Filluam ne ti pinim cigaret e para hashash dhe të gjithë na tregonin me ndot si mallista, ndersa sot nqs nuk je ekspert bari

Te (pa)humburit e viteve ‘80

askush nuk të perfill më. Gjithmone na kujtojnë se c'ka ndodhur para se ne të lindnim, sikur brezi jonë nuk ka asnjë djeni për ngjarjet historike. Jemi të parët që i pamë prindërit tanë të fusnin para nëpër firmat piramidale dhe mesa duket jemi po ne që u habitëm (ata e moren me qejf) sesi mund të fitohen kaq shumë lekë pa punuar fare. Për faj të më të medhenjve, ata që na përsërisin se ne nuk lexojmë aq sac duhet, përjetuam '97, pamë sesi digjej atdheu jonë dhe mësuam që i trembim kaq shumë popujt e tjerë sa shpesh herë na lenë të mbytemi né det. Ishim ende të vegjël dhe na përsërisnin se paraja can kudo kur na dhanë makinat e para dhe filluam të falsifikojmë patentat. Mësuam se cfarë është terrorizmi por asnjëri nga ne nuk e mban mend rënien e Murit të Berlinit. Pamë sesi Bill Clinton shkëmbente pikpamje gojore me sekretaren e tij dhe sesi një popull që aq shumë na ngjante përzihej nga vendi i vet. Brezi jonë e ka parë dhe né disa raste na kanë derguar né luftë pasi ushtarët né këto vende thuhet se marrin rroga të mira. Kemi ulëritur edhe ne se Europa është e mrekullueshme por e kemi parë edhe të vështirë kur nëpër ambasada e kufinj kemi kaluar netë të tëra pasi kompiuterat ishin të prishur. Jemi brezi i fundit qe shijam

shpikëm poncin me qumësht (kishte një ngjyrë portokalli shumë te lezetshme). Jemi ne që dilnim nëpër lokale vetëm me lekët për kafe dhe përsëri ne qe ndiheshim të pasur kur këto lekë na mjaftonin për të marrë nje biter.
Përsëri ishin ne të fundit që shijam shëtitjet rreth bulevardit dhe të parët që provuam bukosjen nëpër lokale. Brezi jonë u edukua me cigare slims (ato te hapurat) dhe jemi brezi i fundit që përdor ende shkrepsen për ta ndezur. Brezi jonë që vit pas viti shpreson tek kualifikimet e kombëtares shqipëtare dhe që preferon të ndjeki kampionatin italian pasi ai shqipëtar është i gjithi i shitur. Të parët që provuam turpin e të qenit shqipëtar por jemi përsëri né që bëhemi si grifsha nëse dikush prek nderin e vendit tonë. Të fundit që pushimet e verës i shijonim nga qershori né shtator dhe të parët që e kuptuan se vera e vërtetë është 15 ditët e para të gushtit. Të parët që pane Durresin e pushtuar nga vëllezerit kosovare gjatë verës dhe të fundit që i mbajnë mend kabinat prej kompesate né plazhërat e Jugut. Të fundit që mbajtëm përparësen né fillore dhe të parët qe e kuptuam se veshja e bukur dhe sidomos makina të japin tjetër pamje përpara një vajze. Po ti kthejmë sytë prapa pyesim veten si kemi mbijetuar vallë? Nuk kemi patur celulare dhe msn. Iknim né shkollë me canta plot me libra dhe askush nuk na jepte më shumë se nje byrek 200 leksh né drekë. Mjeti jonë i komunikimit ishte telefoni i shtëpisë dhe kur e bllokonim për orë të tëra të paktën një herë në muaj kishte sherr në shtëpi për faturën telefonike. Ndonjëherë mbyteshim me ëmbëlsira por nuk ndiheshim

kasetat qe kur prisheshin i rregullonim me stilolaps dhe brezi pare që u hodhëm me krahëhapur népër Cd e internet. Hanim hamburger dhe ne për të parët mësuam sesi mund të ndryshojë emri edhe pse shija është po ajo (sufllaqe, doner etj.). Kemi pirë aq shumë Cola dhe ishim né që

mbi peshë dhe as që e kishim idenë se c'ishte dieta. Më e shumta që mund të ndodhte ishte qe dikush te ishte pak topce, po puna merrte fund atje. Nga e njëjta shishe pinim 15 veta dhe asnjeri nuk u infektua ndonjëherë. E vetmja gjë që ndodhte ishte që ti hidhnim morrat njëri tjetrit né shkolla e kopështe por mamate rregullonin gjithshka me ato krehrat e tmerrshëm. Kur lidheshim me dikë, pak si me turp, ecnim rrugës dorë për dore,ndonjëherë edhe putheshim, edhe pse po t'na shihte ndonje vëlla ose baba thuhej se do t'na vriste. Po ja që mbetëm gjallë dhe të dashuruar…dikush sot edhe është martuar. Counter strike e mësuam kur brezat e rinj kishin lojrat më të zhvilluara elektronike. Nderkaq ne jemi rritur me kompiterat me marshën e zezë dhe butonin e kuq (më lojë e shpifur!). Nuk kishim as 200 kanale televisive, as dolby surround, as dvd e as wireless po gjithsesi kënaqeshim dhe bënim me të vërtet pallë. Nuk kishim fiksimin e adoleshentëve të sotëm për veshjet firmato por ama kur bënim dashuri zhveshur as që na shkonte né mend se moda është kaq e rendësishme. Djemtë ishin gjithmonë si të fortë por kur dashuroheshin bëheshin më të urte e të ëmbël se qengji. Kurse vajzat na torturonin duke I ndjekur kudo, vetëm për një qëllim: ti propozonim pak dhe t'ju ofronim një kafe. Kemi patur liri, dështime, suksese dhe përgjegjsira…pak e nga pak edhe ne jemi rritur! Ti je njëri prej nesh? Urime atëhere! Sot papritur u bëre i madh! Dërgoja bashkëmmoshatarve të tu këtë letër, te gjithë bashkë kënaqemi më shumë.

LONDON AUGUST 2008

19

SHOQJA MË E NGUSHTË QË UNË IA TREGOJ SEKRETET ; POEZIA
NGA BASHKIM METALIA
“Kam filluar të shkruaj në moshë të re ,rreth gjashtë vjeçe.. duke i thurur vargjet e çdo poezie me gjithë pasionin dhe zemrën time”. Këto janë fjalët e poeteshës 12 vjeçare shqiptare, Marinela Reka ,në parathënien e librit të dytë të saj me poezi, me titull ”A Little Whisper”. Marinela e ka vërtetuar vetveten si një talent me perspektive dhe plot energji. Në vargjet e saj rrjedhë vazhdimësia e e një jete plot ëndrra , fëminore dhe e një vashe të bukur. Ajo nuk loz me fjalët por bisedon me to; i ledhaton , i freskon, i ushqen, këndon bashkë me to ...pastaj u jep formë duke i mbajtur së bashku si shoqe të pandara. Poezitë e saj kanë udhëtuar nëpër shumë antologji dhe shtëpi botues këtu në Angli . Për krijimtarinë e saj janë magjepsur shumë apasionantë të poezisë duke e përgëzuar dhe inkurajuar Marinelën. "Poezia është një lloj i ndryshëm nga muzika. Fjalët dhe vargjet krijojnë imazhe në mendjen tonë duke na i zgjuar emocionet. Dhe poezia e Marinelës e bën këtë në mënyrë të shkëlqyer. Ajo pushton dhe shpreh gjendjen shpirtërore, emocionet, ndjenjat rinore. Mund të jesh në refleksionet e saj në një pemë apo: "Looking out my window" : apo duke plotësuar "I don't know who i am". "A Little Whisper" ka një gamë të gjerë ndjenjash dhe gjendjesh shpirtërore duke qenë në cdo kohë , stinë apo e fshehur nën krevatet tona si një jetë sekrete e një kafshëe shtëpiake. Si një autor i vjetër romanesh ua rekomandoj këtë libër me poezi të gjithëve dhe për çdo moshë." Dr Paul C Doherty, B.A.,D.Phil (Oxon) F.R.S.A. “The Guardian”, gazeta lokale e Waltham Forest e ka përshkruar poeteshën shqiptare si ndjekëse në hapat e Anne Frank dhe Daisy Ashford. Poezitë e Marinelës janë një përzgjedhje nga fëmijëria , familja dhe shoqëria e saj. Ajo ka dëshirë të shkruaj ,këndoj, kërcej, aktroj, lexoj dhe modeloj. “Poezitë e mija tregojnë çdo gjë që ju doni të dini për mua nga majat gishtërinjve deri tek flokët e mija të gjata. Ato tregojnë sa e madhe dhe plot me dashuri janë familja ime, aventurat e mija...” Rreth 150 poezitë të librit ” A Little Whisper” janë një dedikim dhe një përshkrim i frymëzuar “All about Me” dhe: Me Myself and I, My Family & Friends, My imagination & stuff, Limericks & Short Poems, Thoughtful & Funny

MARINELA REKA PËRSËRI NË FRONIN E SAJ TË KRIJIMTARISË
Poems. Ky është libri i saj i dyti, me poezi, pas atij me titull “Unknown Child” (2005) dhe është botuar nga Shtëpia botuese Rossendale Menjëherë pas publikimit Marinelën e pyetëm për ecurinë e saj në krijimtari dhe librin e saj në veçanti. Çfarë është poezia për Marinelën? Marrinela. Poezia për mua është ditari im; rruga që ndjek unë duke mbajtur shënime, vetëm se janë të shkruara në poezi. Mënyrat që shpreh ndjenjat e mija, siç e kam theksuar në njërën nga poezitë e mija kjo botë ka shumë padrejtësi edhe unë ndjehem krejt e pafuqishme që ta ndryshoj, por të paktën shkruaj, mundohem të shkruaj diçka :“The only thing i can do is write this” Ku dhe si e gjen forcën për të shkruar Marinela? Marinela.Unë kam shumë shokë e shoqe por po ju tregoj tani se kush është, shoqja më e ngushtë , që unë ia tregoj krejt sekretet: “POEZIJA’. Kjo asnjëherë nuk më hidhërohet, në çdo lloj situate më rri pranë . Ku mendon se do të arrish me krijimtarinë tuaj.? Marinela. Nuk mund të jap një përgjigje të saktë. Në rast se poezia do rri shoqe me mua edhe s’do më lërë asnjëherë, mundem edhe me arrit diçka, në rast se poezia do prish shoqërinë me mua ose unë me poezinë, do i themi moshën 6 vjeçare përsëri mua më duken mjaft të mira dhe s’mund të them se poezitë që kam shkruar tani janë më të mirat. Sa poezi ke shkruar deri tani? Marinela. S’i kam numëruar ....por ato janë të shumta. Kush është shoku juaj më i ngushtë?

nata që kam për diçka kështu që del një poezi jo e mirë, pastaj mundohem qe ta rregulloj, nganjëherë nuk është shumë lehtë ,siç e kam theksuar edhe në poezinë "Between the line". Sa libra deri tani ka botuar? Marinela. Libra të mijë janë vetëm dy por poezitë e mija janë botuar në rreth 10 antologji të ndryshme . A ke menduar që edhe mund t'i promovosh librat tuaja?

por në një të ardhme jo dhe të largët. Ke pasur vështirësi në botimin e librit? Marinela. Aspak fare. Shumë shtëpi botuese i kërkojnë poezitë e mija për t’i botuar nëpër antologji të ndryshme Kush të ka ndihmuar më shumë në krijimtarinë tuaj? Marinela. Me ndihmon gjithë familja por Mami më ndihmon më shumë, kujdeset që të më humbasin poezitë kur i shkruaj (se ka raste që i shkruaj në copa letrash ) edhe siç e kam shkruajtur në njërën nga poezitë e mija për mamin (se për mamin kam shkruajtur shumë rreth 30 poezi) “Mum i know your going to be filled with joy When i read this to you aloud" "But hey! I would not know my talent exists If it wasn’t for you being so proud”. E sigurisht motra ime Sonila me ndihmon shumë se edhe ajo shkruan dhe është mikeshë e poezisë, dhe është idhull për mua. Në fakt e gjithë familja dhe shoqëria ime ka qenë një mbështetje e fort. Ndaj dua që me këtë rast t’i përshëndes. Faleminderit dhe suksese të mëtejshme!

Marinela. Nuk më duhet shumë që të kërkoj forca apo të shqetësohem për të shkruar,unë shkruaj vetëm për qejf. Për mua nuk është sforcim që të shkruaj por argëtim.

faleminderit njëra-tjetrës. Për aq kohë sa kemi qëndruar bashke, kemi kaluar vërtet mirë,por shpresoj shumë që unë edhe poezia të mbetemi shoqe të ngushta. A ka pasur ndonjëherë keqardhje për ndonjë poezi që e kë shkruar por s’të ka pëlqyer? Marinela. Po edhe ka ndodhur. Ka plot raste që shkruaj shumë shpejt që të mos më humbas imagji-

Cila është poezia juaj më e mirë? Marinela. Në fakt edhe mund të ketë nëpër poezitë e mija që ndonjë prej tyre të jetë më e mirë se të tjerat. Por unë nuk mund të them se cila, edhe kur i lexoj ato që kam shkruajtur në

Marinela. Sigurisht që kam menduar,

www.albaniancontacts.com

LONDON AUGUST 2008

20

Bar Restorant Prizreni
Ju ofrojmë mikpritjen shqiptare
Vetëm tek Bar Restorant Prizreni do të gjeni kuzhinën e papërsëritshme shqiptare, kuzhinën mesdhetare si dhe atë të kombinuarën shqiptaro-turke. Nga Prizreni nuk do të mbeteni asnjëherë të zhgënjyer Ejani dhe binduni për këtë

Lumi ju mirepret
Të gjitha kampionatet e futbollit LIVE
Ofertë Mish, sallatë Oriz £ 3.50

nëse vërtet dëshironi të pini një kafe të qetë, nëse dëshironi një ambient të këndshëm dhe komod nëse kërkoni cilësi të lartë shërbimi LUMI Ju mirëpret 2 minuta nga stacioni i trenit Seven Sisters

643 Seven Sisters Road London N15 5LE Tel: 07782559849

LUMI
NDËRRIM GOMASH TË REJA DHE TË VJETRA PREJ £9.99 LARJA E MAKINËS SUAJ KUSHTON £3.99

LUMI HAND CAR WASH
From

Adresa 678 Seven Sisters Road 65-67Stamford Hill London N15 5LE London N16 Tel: 07782559849

Ofertë

£3.99

LONDON AUGUST 2008

21

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

Transporti falas kudo që të jeni në Londër

E.U. FURNITURE LTD. Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651 E-Mail: [email protected]

www.eufurniture.co.uk

LONDON AUGUST 2008

22

NGA DAUT DAUTI
Isaih Berlin është filozofi i cili më së shumti ka kontribuar në vënien dhe mirëmbajtjen e themeleve të liberalizmit të shekullit XX. Në fillim të shekullit të kaluar ai kishte studiuar arsyen e dhunës që ushtrohej ndaj qytetarëve dhe kishte ardhur në përfundim se e njëjta dhunë duhet të përdoret nga të shtypurit kundër shtypësve. Kjo ishte arsyeja që Berlin e favorizoi Revolucionin e Tetorit. Mendimi i tij filloi të ndryshoj me kalimin e kohës duke vrojtuar se tashti klasa e re në Rusinë komuniste, për të mbajtur pushtetin, po përdorte më shumë dhunë se borgjezia, klasa e mëparshme sunduese. Dëshpërimi u bë edhe më i madh kur shtetet e Evropës Lindore, gjatë Luftës se Ftoftë, përcillnin shembullin sovjetik. Nga këtu, Isaiah Berlin, filloi të themeloj konceptin e lirisë apo të çlirimit, koncept ky që ngjyrosi më shumë se gjysmën e botës në të kuqe nga gjaku që derdhen popujt për t’u çliruar. Koncepti në esencë thoshte: Lejohet përdorimi i dhunës për t’u çliruar nga dhuna. Më tutje, përdorimi i dhunës është i domosdoshëm edhe për të zgjeruar domenin e lirisë. Ky koncept u analizua dhe u përpunua nga shumë dijetarë në tërë rruzullin tokësor. Njeriu i fundit që u angazhua në zbatimin e konceptit të lirisë dhe çlirimit ishte Tony Blair. Në letrën që Tony Blair i kishte dërguar Isaiah Berlin-it, për të kërkuar disa sqarime, arsyeja, siç u pa më vonë, ishte arsyetimi i intervenimit në shoqëritë e vendeve të treta. Një intervenim i tillë, që krijoi edhe teorin ë e intervenimit humanitar, u reflektua së pari në rastin e Kosovës. Në mes kohës kur Isaiah Berlin kishte zhvilluar bazat e liberalizmit e deri te Tony Blair, në botë u zhvilluan shumë revolucione dhe luftëra çlirimtare. Teoria e Berlinit, që zanafillën e kishte në Revolucionin Borgjez Francez, u mor në përkrahje dhe u zhvillua nga mendimtarë dhe ekzekutues të kësaj ideje. Në vitet e ’50-ta, zhvillimi i idesë së liberalizmit dhe i çlirimit, nga Londra kaloi në Paris. Laboratori i këtyre ideve udhëhiqej nga Jean Paul Sartre, rreth të cilit silleshin një varg jo i vogël i studiuesve dhe hulumtuesve nga të katër anët e botës. Frantz Fanon dhe Ali Sheriati ishin më të njohurit. Nga ideologjia ekzistencialiste e Jean Paul Sartre-it, Franz Fanon argumentoi se “përdorimi i dhunës (terrorit) është armë e tmerrshme, por të shtypurit nuk kanë armë tjetër”. Prandaj, përdorimi i dhunës nuk është vetëm mënyrë për të arritur qëllimin, por është edhe shprehje e lirisë për t’u çliruar nga fuqitë okupuese të huaja. Kjo ishte baza mbi të cilat u ndërtua e drejta për t’u çliruar nga kolonializmi të cilën e përdorën kryesisht shtetet afrikane. Pikëpamjet e Fanonit janë përdorur për skenar në filmin “Beteja për Algjerin”. Ky film legjendar është cilësuar si doracak për organizim të luftës guerile urbane. Derisa këto ide në Afrikë shërbyen si bazë mbi të cilën u ndërtua lufta kundër kolonializmit, në Amerikën Latine shërbyen për luftë kundër regjimeve totalitare. Këto luftëra nxorën Che Guevara-n, si sim-

Dy liritë dhe zhvillimi i të drejtës së çlirimit:
Nga Isaih Berlin deri te Tony Blair

bol të lirisë të këtij kontinenti, personaliteti i të cilit mori përmasa mitike. Ali Sheriati është mendimtari të cilin Sartre e cilësonte si mendje brilante dhe e mbante afër mendjes dhe zemrës. Sheriati, i cili ndryshe njihet edhe si babai i revolucioni Iranian, kishte studiuar në Paris dhe i kishte përkthyer shumicën e veprave të Sartre-it në persisht, në gjuhën e tij amtare. Sartre dhe Sheriati pajtoheshin që Kurani ofron strukturë të shkëlqyeshme mbi të cilën mund të ngritët lufta kundër shtypjes dhe padrejtësive sociale. Pastaj u përpunuan detajet tjera të nevojshme për fillimin e revolucionit Iranian. Aty, në Paris, u gjet edhe Homeini, njeriu i cili ishte i gatshëm të udhëhiqte revolucionin nën programin e hartuar më herët. Pjesa tjetër e tregimit na është e njohur.

Berlin ndërtoi “dy konceptet e lirisë” (liria pozitive dhe ajo negative). Liria pozitive nënkupton ekzistimin e ka-

Është fat i mirë që shumica e akademikëve dhe politikanëve britanik rastin e Kosovës e kualifikojnë si sukses të veçantë të intervenimit humanitar, që duke reNga çerdhja e ekzistencial- alizuar iniciativën e izmit ka dalë edhe Paul Pot-i, i cili nga Tony Blair-it, solli Parisi shkoi në vendin e tij, në Kamboxhë, për të krijuar fushatë e vdekjes. në një fazë të re, Thënë në mënyrë ironike, Paul Pot-i e kishte tepruar së besuari dhe së veprumë të lartë, konari në krijimin e shoqërisë pa klasa. ceptin e dy lirive dhe të drejtën e Dy konceptet e lirisë popujve për t’u Në filozofinë e të drejtave të njeriut, filozofët dhe shkencëtarët poliçliruar me forcat e tik kanë bërë dallimin në mes të drejtave pozitive dhe atyre negative. Sipas veta, por edhe me kësaj ndarje, e drejta pozitive ndaj njeriut imponon detyrim moral për të ndihmë nga jashtë bërë diçka për dikë tjetër. E drejta negative i obligon të tjerët që të mos përznëse paraqitet ihen në tentimet e dikujt për të bërë nevoja. diçka që shkon në favor të lirisë.
Sa i përket lirisë, Isaiah

pacitetit që nevojitet për të qenë në kontroll të fatit për të tanishmen dhe të ardhmen. Për të kuptuar lirinë negative, Berlin, thotë se varet nga përgjegjëja që duhet parashtruar në këtë pyetje: “ Cila është fusha, në të cilën personi apo grupi i personave, që duhet të jetë i lirë, për të bërë diçka pa u përzier të tjerët?” Më 1997, disa javë pas ardhjes në pushtet, Tony Blair, i kishte shkruar letër Isaiah Berlin-it, për të kërkuar disa sqarime në lidhje me konceptet për lirinë. Tony Blair, shkruan:“Pa marrë parasysh shpronësimin nga liritë që ua ka imponuar njerëzve modeli sovjetik, liria negative ka qenë ajo që ka motivuar gjenerata të njerëzve ... Në një intervistë, ju duket se thoni që socializmi tradicional nuk ekziston më, prandaj më nuk ekziston e Majta. Por, e Majta ka ekzistuar gjatë 200 viteve të fundit dhe ka qenë e bazuar në sistem të vlerave para kohës së modelit sovjetik dhe që jeton pas këtij modeli. Siç thoni ju, origjina e së Majtës qëndron në opozitë ndaj autoritetit arbitrar, jotolerancës dhe hierarkisë”. Më tutje, Tony Blair shkruan për mundësitë dhe nevojën që ekziston për të ndihmuar shoqëritë të cilat vetë nuk janë në gjendje të fitojnë apo zgjerojnë liritë sikur edhe ato që kanë nevojë të çlirohen nga okupimet e huaja dhe nga dhuna arbitrare. Në lidhje me këtë çështje, ai shkruan: “ Këto vlera mbesin të fuqishme si gjithmonë, por më nuk e kanë mjetin e gatshëm për t’i quar përpara. Mua, kjo më duket së është sfida e sotme. Ekonomia politike është transformuar gjatë 25 viteve të fundit, dhe këtu është momenti kur duhet të bëhet një punë e madhe. Por, mbetet të ndërmerren

veprime, gjithashtu, për të zhvilluar fuqi politike dhe për të ndërtuar shoqëri egalitare”. Tony Blair nuk e mori kurrë përgjigjen e kësaj letre. Isaiah Berlin vdiq pak ditë pas pranimit të letrës, dhe duke qenë në shtratin e vdekjes nuk qe në gjendje të përgjigjej. Sidoqoftë, Tony Blair e vazhdoi implementimin e kësaj ideje. Intervenimi në Kosovë ka qenë inspirim i Tony Blair-it që lindi mbi këto baza. Një intervenim i tillë është cilësuar si i suksesshëm nga shumica e intelektualëve të botës. Por, nuk janë pajtuar të gjithë me te. Në Britani të Madhe e djathta dhe e majta ekstreme edhe sot shprehen kundër intervenimit në Kosovë. Duke i shfrytëzuar vështirësitë që dolën pas intervenimit ushtarak në Afganistan dhe në Irak, këto rryma politike e filozofike kanë shfrytëzuar rastin që edhe intervenimin në Kosovë ta etiketojnë si dështim. Në një konferencë shkencore që u mbajt së voni në Chatham House për këtë temë, ish ministri konservativ britanik Malcolm Rifkind dhe akademiku Mark Almond (që të dy djathist) e cilësuan intervenimin në Kosovë si e keqja më e madhe që i ka ndodhur Ballkanit, i cili veprim, kinse erdhi si pasojë e idesë politike bleriane. Është fat i mirë që shumica e akademikëve dhe politikanëve britanik rastin e Kosovës e kualifikojnë si sukses të veçantë të intervenimit humanitar, që duke realizuar iniciativën e Tony Blair-it, solli në një fazë të re, më të lartë, konceptin e dy lirive dhe të drejtën e popujve për t’u çliruar me forcat e veta, por edhe me ndihmë nga jashtë nëse paraqitet nevoja.

LONDON AUGUST 2008

23

NGA YLLI PERMETI

N

derkohe, kemi sot nocionin shtet, ne te cilin bejne pjese (pavarsisht tendences homogjene) substrate te ndryshme kulturale, gjuhesore, rracore, varietete kultacionesh te larmishem dhe qe vete shteti si ‘Fuqi Supreme’ mundohet t’i njejtesoi ne nje te tere. Menyra me e mire dhe me e favorshme per t’u ‘rrafshuar’ gjithcka, eshte ligji. Ligji, pervec ‘konsensusit shoqeror’ apo ‘rregullatorit social’ kryen edhe nje funksion tjeter i cili nenkupton: ‘Sheshimin’ e te drejtave te qytetareve dhe keshtu ai zhduk c’do lloj pengese qe mund te shfaqet ne aplikimin e tij, ne lokalitete te vogla. Keshtu, ne korrelacion me shtetin, lind pushteti legjitim i cili ka per kauze, vendosjen e demokracise. Por c’n’a meson deri me sot nocioni shtet apo ‘republikat kostitucionale’ne 200 vjecarin e fundit; me zanafill Ameriken? A ka shtypje te te drejtave te qytetareve rreth nesh? Natyrisht qe ka. Dhe shtypja fillon te kalbja e familjes, individualitetit, dinjitetit, trashegimise kulturale, diskriminimit rracial, kalbjes se institucioneve sociale, shtypja e sovranitetit te shteteve artificial, nxitja e luftes midis hogjemoneve kundrejte nenrendeve/plebese, supremacise ⎯e cila konsiderohet si e vetmja rruge e shfrytezimit te burimeve natyrale dhe se fundi, shkaterrimi total i globit. Ky shkaterrim, vertetohet sot me shume se kurre. Ate e shohim shume qarte edhe ne shoqerite me te shtrenguara ligjerisht, ate e thone edhe shifrate alarmante te gazetave qokare sic jane ato Independent, New York Times, Le Monde, te cilat vazhdojne dhe kryejne detyren e antipushtetit (ate qe [o]pozitat legjitime nuk arrijne te verejne), natyrisht, ne baze te mundesive qe pushtetet dogmatike lejojne apo subjektivitetit universal qe ato percojne.

Pushteti, kauza e tij dhe rracionaliteti
‘peshoren e ekzaminimit’ te institucioneve perkatese, sic jane ato gjyqesore dhe qe per norme keto peshore, kane vendosjen e c’do subjekti perpara tyre dhe peshimin e pushtetit ne gramature. Ku [5]Kastoriadis, i pershkruan ⎯si institucione utopike. Behet fjale per, organizma qe duhet te kryejne rolin e anti-pushtetit, dhe ne kete menyre, subjektet te mos abuzojne ne fuqine konstitucionale te tyre e pushtet dhe do te gjendeshim ne nje kontekst te tille? Ne keto pyetje domethenese, n’a ndihmojne veprat e filozofeve te shekullit te XX Francezit Michel Foucault i cili per replikues zgjodhi (jo pa qellim) filozofin Gjerman Jürgen Habermas. Mjerisht, ende shihet qarte, se pushteti kerkon pushtet qe te kufizohet, dhe ne kete kuptim lind nevoja e krijimit te munikativ dhe pavaresi-kontekstuale ndersa Foucault vaterzohet ne Demos, qe me fjale te tjera do te thote: Varesi kontekstuale dhe analiza strategjike lokale duke u bazuar te ‘lufta kunder fuqise/pushtetit‘ e cila sendertohet ne nivel bashkiak. E thene me fjale te tjera: Habermas drejte nje ‘Epistimizmi Universal’ ndersa Foucault drejte nje ‘Fronesizmi Bashkiak’. Per me teper, ata bien ne ujdi per irraPra dy qendrime totalisht te kunderta. Dhe keshtu, perpjekjet e Habermas vis-à-vis me perpjeket e Foucault, jane per nje moralitet universal, dhe rrjedhimsht, ai pershkruhet utopik. Ne nje veshtrim korolativ apo deliberativ, qendrim te tille «utopik», ka adoptuar Amerika. Te pakten duke filluar nga mezi i vitit 1970 ne formen e tregut neoliberal, i cili ka per norme universalizmin ekonomik. Duke rrafshuar ne kete menyre, gjuhet; familjen, partikularizmin kultural, grupet gjinore dhe duke shkaterruar vatren qe vete shoqerite kane krijuar prej shekujsh, ne saj evolimit fisnor, e cila eshte familja. Menjehere duhet te kujtojme se, ekonomia dhe tregu nuk kane asnje lidhje me vlerat substanciale sic jane familja dhe shoqeria. Rrjedhimisht, shteti modern neoliberal (qe nga fillimi i viteve 1970), nuk eshte ne asnje deduksion kundrues mbrojtes apo kultivues i ketyre vlerave. Keshtu, shteti ka marr formen e krahazimit dialektik/afektik ndershteteror dhe rrjedhen e krahazimit dialektik neoliberal. Dhe meqense ekonomia vete, eshte dominante ne te gjitha fushat e shoqerise, ajo shfaq edhe pushtetin, ku Foucault thote se: ‘duke kuptuar «pushtetin» se si funksionon (i cili eshte prerekuizite i aktit) atehere ne mund te kuptojme qe vete akti eshte ushtrim i forces‘. Keshtu, pa asnje medyshje, mund te shtojme: Sa here qe ne, me voten tone, zgjedhim nje perfaqsues tonin ne parlament, automatikisht ate e kemi veshur me pushtet. Menjehere duhet te bejme pyetjen: Sa mundesi ka kjo porte-parole qe te gjeneroi interestat e mija te ngushta familjare apo shoqerore? Ne te vertete, kete pyetje duhet t’ia bejme vetes ndryshe, sic u parashtrua me larte, dmth: Si do t’a trajtoja une kete pushtet nese isha ne vend te personit ne fjale? Nese i japim pergjigje kesaj pyetjeje, atehere, dime edhe rezultatet e personit te veshur me pushtet. Keshtu, lind nevoja e anti-pushtetit. Por kush mund t’a kryej kete antipushtet, ne shoqerite e sotme. Mos ndoshta qytetaret apo gazetaret, te cilet pershkruhen si kemba e katert e kalit pushtetar. Sa mundesi kane keto grupacione ontologjike, per te krijuar antipushtet represiv? A i lejon njohuria epistimologjike keto grupe shoqerore qe te barazpeshojne pushtetin dhe ne kete menye ai te prodhoj rracionalitet? A ekziston nje detante e tille ne ndonje vend te botes? Kurrsesi jo!Por tradicionalisht, rolin e detantes ne shoqerite demokratike e kryente opozita, e cila me rradhe, kompromentohesh me poziten. Dhe ne kete menye, impasi social eshte i vazhdueshem. Kjo ndodh, sepse mungon nje disipline politike qe te buroj nga vete familja. Disiplinat e sotme politike, mbeshteten vetem ne nje shtylle, dhe ajo eshte ekonomia. Te gjitha vlerat e tjera s’ekzistojne.

Por le t’u kthehemi edhe nje here, ithtareve te Aristotelit dhe te Platonit, dhe pak me tutje do te ekzaminojme (sic edhe kushtezohet) ⎯disbalancen shoqerore qe shtrihet ne cdo cep te botes, ne Amerike apo ne Perendim, ne Azi apo Afrike apo ne Ameriken Latine, dhe pak me tutje do te shohim efektet e kesaj disbalance. Kjo disbalance, mbart tensione esenciale dhe te vazhdueshme. Pra jane tensione, midis ‘konsesusit social’ dhe ‘konfliktit social‘. Dy substrakte qe perndjekin njeri-tjetrin dhe dyzojne pushtetet. Per me teper, keta pushtete kthehen dogmatike dhe transgresive, sa here qe deftohet ‘Fuqia Segregacioniste’ e tyre. Ne kete menyre, segregacioni shihet qarte se eshte: adultaritet irracionalistik, i cili luhatet midis padrejtesise dhe imoralitetit pushtetar. Ketij imoraliteti, Platon i kundervihesh me gjithe force dhe kembngulte ne maksimen aksiomatike te tij:‘logon didonai’ e cila do te thote: Te japesh arsyen per aktet ose qendrimet qe kryen. Dhe pavarsisht faktit qe kane kaluar me shume se 2000 vjete nga periudha e tij, te gjithe mendimtaret e ketyre mijevjecareve te fundit kane qene relative ne qasjet e tyre sociale. Kjo per vete faktin, qe te gjitha keto mendesi, deri me sot, flasin per ‘relativizem social’ dhe se demokracia qe ushtrohet nga lart-posht eshte me e mira qe kemi. Ende, harrohet peshimi i Fuqise/Pushtetit ne

cila u legjitimohet. Ne kete menyre, nje pyetje tjeter duhet te n’a vij ndermend: a ka rracionalitetet fuqia/pushteti? Dhe ne vazhdim, a mund t’a shohim veten tone si nje aktor te posedimit te pushtetit; si do te vepronim nese nje dite do te kishim

ligjit, i cili prezumon: Qe te gjithe para tij, jane subjekte dhe duhet te kalojne ne procesin e peshores, sado tautologjik ne shikim te pare qe mund te duket ky perkufizim. Pra ky prezumim ligjor, nga Habermas shihet si prerekuizite Universale , rracionalitet ko-

cionalizmin pushtetar dhe keqperdorimin e ofiqit ne te gjitha kohrat e historise njerezore. Por ata ndryshojne ne faktin qe, fuqia pushtetare, qe te vihet nenkontroll duhet te trajtohet permes universalizmit politike ⎯(Habarmas) dhe atij bashkiak ⎯(Foucault).

“Te pakten duke filluar nga mezi i vitit 1970 ne formen e tregut neoliberal, i cili ka per norme universalizmin ekonomik. Duke rrafshuar ne kete menyre, gjuhet; familjen, partikularizmin kultural, grupet gjinore dhe duke shkaterruar vatren qe vete shoqerite kane krijuar prej shekujsh, ne saj evolimit fisnor, e cila eshte familja. Menjehere duhet te kujtojme se, ekonomia dhe tregu nuk kane asnje lidhje me vlerat substanciale sic jane familja dhe shoqeria. Rrjedhimisht, shteti modern neoliberal (qe nga fillimi i viteve 1970), nuk eshte ne asnje deduksion kundrues mbrojtes apo kultivues i ketyre vlerave. Keshtu, shteti ka marr formen e krahazimit dialektik/afektik ndershteteror dhe rrjedhen e krahazimit dialektik neoliberal”

LONDON AUGUST 2008

24

NiCKS MOTORS
Per te gjitha problemet e automjetit tuaj drejtohuni tek ne

Sukses
NGA KASTRIOT BERBERI LLB Çdo komunitet në Britani të Madhe qëndron mbi ‘themele’. Është bekim nga zoti kur këto të fundit ndërtohen mbi dijen dhe zhvillimin e kohës. Siç po vihet re dita ditës, në raste të njëpasnjëshme, edhe komuniteti shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar po ndërtohet mbi themele të forta; atë dijes e zhvillimit. Është kënaqësi e nder të krahasosh me një ‘gur themeli’ të komunitetit tonë, Shqiptaro-Britaniken, zonjushën e nderuar Laura Plaku. Zonjusha Laura s’ka lindur në Britani të Madhe, por në trevat shqiptare në 30 Prill 1990. Në moshën 8 vjeçare, saktësisht në Shtator 1998, ajo arriti në Mbretërinë e Bashkuar së bashku me familjen e saj. Rruga e Laurës se vogël 8 vjeçare, nga vendlindja e saj e bukur deri në Britani të Madhe nuk ka qenë aspak e lehtë. Por përkundrazi, si shumë e shumë mërgimtarë shqiptarë, ajo dhe familja e saj kanë kaluar vështirësi të përjetuara e imagjinuara vetëm nga ne shqiptarët. Nuk është e këndshme dhe e nevojshme që vështirësitë të shprushen në këtë artikull, por le të përmenden vetëm në mënyrë tangente për të nxjerr në pah, se udhëtimi tepër i vështirë, ka qenë frymëzues për Lauren që të jetë e suksesshme në shkollë, familje, shoqëri e gjetkë. Laura nuk është një vajzë e asimiluar. Tek ajo ka ndodhur e kundërta; integrimin në jetën shoqërore Britanike e ka të gërshetuar përkryeshëm me identitetin dhe kulturën e saj shqiptare. Ajo flet dhe shkruan shkëlqyeshëm gjuhën e bukur e të dlirë, atë të shqipes. Ajo jeton në një familje ku mbizotërojnë kultura e traditat e bukura shqiptare. Edhe pushimet, ajo ka dëshirë ti kalojë vetëm në vendin e shqiponjave dhe në asnjë vënd tjetër. Ajo ndjehet krenare që është një etnik shqiptare. Në shoqërinë britanike shkollore dhe jashtë saj, ajo është e mirëpritur dhe e respektuar nga të gjithë. Fakti që ajo ka kontribuar vullnetarisht në aktivitete bamirëse të ‘Oxfam’, tregon qarte se ajo ka një zemër të madhe dhe se është një ‘Nënë Terezë e vogël’. Nga viti 1998 deri në 2001, ajo kreu shkollën fillore “The Mulberry Primary School” në Londër. Megjithëse, Laura as nuk fliste e as nuk shkruante gjuhën angleze, ajo me ndihmën e vullnetit, punës dhe zgjuarsisë së saj natyrore, arriti të përfundoj mësimet fillore me sukses. Më pas, ajo vazhdoj studimet e ‘GCSEve’ pranë shkollës “Northumberland Park Community School” po në Londër. Studimet në këtë shkollë filluan nga 2001-shi deri në 2006-ën. Laura përfundoj GCSE-të e saj me rezultate shumë të mira. Ajo është vlerësuar dhe me një kupë si nxënëse e dalluar në këtë shkollë. Kupa i është dorëzuar nga vetë drejtori i shkollës. Fotografia e ceremonie së marrjes së kësaj kupe, bashkangjitur këtij shkrimi, flet vetë për këtë rast. Duhet të përfundosh GCSE-të me rezultate shumë të mira që të pranohesh si nxënëse në ‘A’-levels, ‘Sith Form Education’. Dhe pikërisht kështu ndodhi, për shkak se Laura përfundoj GCSE-të me rezultate shumë të mira, asaj ju ofrua një vend si nxënëse për të vazhduar studimet pranë ‘Southgate School’ në Londër. Ajo filloj këto studime në 2006-ën dhe i përfundoj në 2008-ën. Por me duket Laurën po e ndiqte ‘fati’. Jo, nuk mund të quhet fat, por si rezultat i punës së saj të palodhshme ajo përfundoj edhe studimet për ‘A-Levels’ me rezultate shumë të mira. Si rrjedhoje, asaj përsëri ju bë oferta për burse studimi nga disa Universitete në Angli, për të ndjekur studimet universitare. Laura pasi vlerësoj të gjitha ftesat e marra, ka zgjedhur që sudimet universitare ti kryejë në ‘Kings College’ në Londër. Ajo do të studioi në degën e “Biomedicine sciences”. Mësuasja e saj e Bilogjise në ‘A’ levels, në bashkërendim me drejtorinë e kësaj shkolle, propozuan emrin e Laurës në drejtorinë e ‘Kings College’ për mundësinë e ofrimit të një burse për arsye të talentit të saj në fushën e biologjisë. Ajo shprehet; Laura është një studente e shkëlqyer në lëndën e Biologjisë. Ajo do të jetë shumë e suksesshme në këtë fushë. Gjithashtu, në komentet e tyre në ‘National Record Achivement’, edhe mësueset e Psikologjise, Letërsisë angleze dhe Kimisë shprehen me konsiderate tepër të lartë për sjelljen shembullore, suksesin dhe talentin e Laurës. Laura nuk është në dijeni që shkruhet ky artikull për të. Këmbëngulja e redaksisë sonë bindi dy prindërit e saj të palodhur, mamanë Shqiponjën dhe babain Rasimin që të na jipnin leje dhe disa informacione për arritjet e Laurës. Ajo e meriton një surprizë të tillë sado të vogël për natyrën e saj tepër modeste. Së fundi, komuniteti ynë i lutet zotit që rasti i Laurës, si dhe rastet e tjera të kësaj natyre, të jenë shembuj model e frymëzimi për të gjithë fëmijët tanë. Një gjë e tillë do të bënte shumë të mundur që në të ardhmen, Laura dhe shqiptarët e tjerë të suksesshëm si ajo, të takoheshin me njëritjetrin në nivelet më të larta profesionale dhe drejtuese të shoqërisë e shtetit Britanik, pse jo dhe si deputetë në ‘House of Parliament’. Praktika e komuniteteve të tjera ka treguar se një gjë e tillë është e mundur në një vend të bekuar si Britania, ku liritë dhe te drejtat e etniciteteve mbrohen ligjërisht me fanatizëm. Duke i uruar Laurës fat e suksese të mëtejshme, falënderoj dhe drejtorin e gazetës ‘The Albanian’, për bërjen të mundur publikimin e këtij artikulli, me anë të krijimit të rubrikës tepër edukative e frymëzuese; atë të ‘Ambasador’ në këtë gazetë.

*Auto Repairs *Service *Spares
315/332 Cann Hall Rd London E11 3NN Tel:07940770150 / 07956368267
MISS SHQIPTARJA MB 2008

ALBA-MEDIA UK dhe MISS ALBANIANS UK Ltd filluan regjistrimet për spektaklin e vitit 2008. Ftohen të gjitha vajzat shqiptare që jetojnë në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlande t’i bashkohen listës për përzgjedhjen e princeshës shqiptare në UK. ALBA-MEDIA UK garanton pjesëmarrjen në evenimentet më të bukura në Shqipëri dhe në botë. Gjithashtu për të gjitha vajzat pjesëmarrëse do japim çmime dhe dhurata fantastike të cilat i mundëson vetëm ALBA-MEDIA UK
Për më shumë informacione kontaktoni me koordinatoren ARJOLA CENI në tel. 07843619372 ose [email protected], www.missshqiptarja.org.uk www.albamedia-uk.com

LONDON AUGUST 2008

25

Nga Elda Memiaj

P

opulli shqiptar ndër vite ka pasur një influencë fetare, qoftë muslimane apo të krishterë, e cila ka ndikuar jo pak në formimin e karakterit apo mënyrën e jetesës së tyre. Që në shekullin e parë pas Krishtit, ka pasur evidenca të besimit të Krishterë në Shqipëri, të përhapur atje nga vetë apostujt e Krishterë. Më pas, me ardhjen e Perandorisë Osmane, shumë shqiptarë apo arbër si quheshin në atë kohë, për shkak të politikës sunduese Otomane, morën fenë Muslimane. Megjithatë gjithmonë tek populli ynë ka ekzistuar një harmoni midis feve apo më mirë të themi besimtarëve, të cilën nuk e gjen shpesh ndër popujt e tjerë. Kjo mbase sepse në radhë të parë kemi vlerësuar traditat tona si komb dhe patriotizmin. Kemi qenë gjithmonë një popull liridashës që nuk ka pasur preferenca pushtuese apo uzurpatore. Ndërhyrja e shteteve të tjera ndër shekuj për të na zaptuar ka ndikuar tek ne më shumë për të na bashkuar sesa për të na ndarë. Në kohën e komunizmit, besimi fetar u ndalua dhe kjo mbase është një nga arsyet të cilat ndikuan tek popullsia shqiptare. Roli i fesë u zbeh i ushqyer nga politika komuniste mosbesuese dhe shumica e popullsisë nuk i jepte më rëndësinë e duhur fesë. U rrit një brez i ri i cili nuk ushqehej me ndjenja të forta fetare apo ide teologjike. Shqiptarët e Britanisë i përkasin besimeve të ndryshme fetare. Megjithatë këtë si në Shqipëri ka një harmoni ,ku roli i fesë zakonisht nuk ka pasoja vendimtare në veprimet e tyre. Ka popuj të tjerë te cilët feja i ndalon te integrohen me njerëz nga besime të tjera si psh, i ndalon të martohen apo në raste të veçanta krijojnë një jetë sociale me persona të feve të tjera. Kjo nuk para ndodh tek ne shqiptarët. Shumë familje shqiptare janë të formuara nga një baba i krishterë dhe një mama myslimane apo anasjelltas. Megjithatë influenca të ndryshme e kanë forcuar rolin e fesë tek ne. Me ardhjen në MB dhe me shoqërimin me njerëz të një feje të caktuar, roli i fesë në individë të veçantë është përforcuar. Ka mjaft të rinj shqiptarë sidomos, të cilët shoqërohen me persona me prejardhje arabike apo myslimane. Shumë prej tyre kanë konvertuar në këtë fe apo kanë filluar ta ndjekin me rigorozitet këtë fe dhe të ndryshojnë mënyrën sesi sillen. Armiri nga një qytet verior i Shqipërisë ishte i krishterë përpara se të vinte në MB para rreth 9 vitesh. Pasi punoi ne një restorant me shumicën e stafit me prejardhje Algjeriane dhe Tunisiane, ai filloi te shoqërohej shpesh me ta edhe pas orarit të punës. E më pas vendosi të marrë fenë myslimane e tani siç pohon për gazetën tonë e ndjek atë me rigorozitet dhe kryen të gjitha praktikat e saj. Ai na thotë se në fillim e mori këtë fe për tu ndierë i pranuar diku e për tu bërë pjesë e diçkaje pasi i mungonte familja e tij në atdhe. Këta njerëz iu gjendën pranë dhe e ndihmuan në raste nevoje. Por tani ai është mjaft i dedikuar mbas kësaj feje. Një histori si kjo apo edhe shumë të tjera të përngjashme nxjerrin në pah një dukuri që ka qenë e përhapur deri diku me shqiptarët. Influenca e fesë ka marrë një trajtë tjetër për ta ndër vite. Ka qenë shpesh një mjet për të krijuar tek ata një koracë ndihme në

Feja e shqiptarit është shqiptaria
VËZHGIM
Cili ka qenë roli i fesë tek populli ynë ndër vite?
Ndryshimet në besimet fetare tek shqiptarët e Britanisë.

Roli i ambientit rrethues dhe influenca e tij tek besimi fetar i shqiptarëve të MB

raste nevoje. Probleme sociale si varfëria apo mungesa e një ndihme nga qeveria apo shoqëria i kanë shtyrë të ndërmarrin hapa të tilla me fenë. Raste për tu përmendur janë psh ndryshimi apo ndjekja më rigoroze e fesë në fillimet e demokracisë tek disa individë, të shtyrë nga misionarët e huaj të cilët premtonin ndihma financiare, ushqimore apo edhe udhëtime jashtë shtetit në disa raste. Endri nga Tirana kishte prindër myslimanë por duke u

shoqëruar me disa misionarë protestantë të ardhur nga Anglia, ndryshoi fenë e tij dhe erdhi të kryente studimet e larta në Britani për teologji kristiane. Ai vazhdon të jetë i dedikuar mbas kësaj feje dhe punon si Pastor në Shqipëri ku predikon dhe kërkon të konvertojë shqiptarë në të gjithë Shqipërinë. Por ka dhe raste në MB kur familje të ndryshme qoftë edhe myslimane kanë filluar të frekuentojnë kishat, për tu siguruar fëmijëve të tyre një vend në shkollat fillore që menax-

hohen prej tyre. Kjo për shkak të reputacionit të mirë që kanë këto shkolla. Megjithatë ja vlen të përmendet se fatmirësisht në Britaninë e madhe nuk ka pasur një politikë fetare apo sociale që i ka forcuar shqiptarët të ndryshojnë fenë e tyre por ka qenë kryesisht një vendim i ndërmarrë nga ata vetë për arsye të ndryshme. Fatkeqësisht s ka ndodhur e njëjta gjë në vende të tjera si Greqia ku politika demoralizuese kundrejt emigrantëve si dhe nevoja për të mbijetuar ka detyruar mjaft prej tyre

të ndryshojnë fenë e tyre duke u pagëzuar apo ndryshuar emrat. Përgjithësisht, fakti që feja ndiqet më me rigorozitet këtu dhe entiteti social i Britanisë si një shtet me pakica fetare të ndryshme të cilat ndjekin me devotshmëri fetë e tyre, ka ndikuar edhe tek komuniteti shqiptar shpesh për të përforcuar bindjet e tyre fetare. Megjithatë ne nuk kemi qenë kurrë një popull tërësisht i dhënë pas besimit fetar. Sigurisht i kemi ndjekur rregullat e ritet fetare, por me së tepërmi për të qenë pjesë e një grupi shoqëror apo social dhe për arsye të ndryshme përfituese apo mbijetuese. Sigurisht ka patur mjaft nga ne që tek feja kanë gjetur arsyen e vetme bindëse për të cilën ekzistojmë, por në përgjithësi feja tek shqiptarët ka luajtur rol dytësor si komb dhe s ka patur asnjëherë premisa fondamentaliste si në disa vende të tjera. Megjithë jetesën në MB ne shqiptarët nuk kemi pasur ndryshime rrënjësore në besimin fetar. Është mjaft i kënaqshëm fakti se feja dhe doktrina fetare nuk kanë pasur ndonjë influencë të madhe problematike si tek pakica të tjera kombëtare në MB në marrëdhëniet dhe mbarëvajtjen e komunitetit në përgjithësi. Shpresojmë për prosperitetin e komunitetit tonë se shprehja " Feja e shqiptarit është shqiptaria" të jetë sot më e vërtetë se kurrë.

LONDON AUGUST 2008

26

NGA NASER PAJAZITI

N

ë shtatorin e vitit 2006 Ali Ahmeti në kabinetin e tij duke hedhur cigare në stilin e burrave pranë meje dhe dy kolegëve të Zërit të Amerikës, po shfaqte një rrebelizëm me fjalët se nuk do të lejojë që një çun i vogël në politikë pra duke aluduar në Nikolla Gruevskin të nëpërkëmbë vullnetin e shqiptarëve. Por dy vjet më pas, njeriu që thirreshte shpeshëherë në rolin e “babës” tek elektorati shqiptar dhe “çuni i vogël” si protagonist ironizues tashmë janë bërë bashkë duke ndarë përgjegjësitë për të bashkëqeverisur me vendin. Ali Ahmeti dhe Nikolla Gruevski shtrënguan duart, thyen tabutë dhe mërinë që kishin krijuar mes tyre gjatë dhjetëvjeçarit të fundit. Bashkimi i tyre për të qeverisur përfaqëson dy ekstremizma, “UÇK-istët” dhe “Vojvodat”, revolucionarët maqedonas të VMRO-së historike. Të dyja formacionet që ndërthuren me himnizime lufte dhe historiko-kombëtare kundër njëri tjetërit tashmë koburet i kanë vënë në tavolinën e dialogut me një marrëveshje “de facto” për koalicionim dhe bashkëqeverisje. Në kuadrin e këtij celebrimi të ekstemizmave do të pasojnë shumë pyetje dhe surpriza për dy liderët e partive të koalicionit për të ardhmen e tyre si partner qeveritar. Janë disa elemente dhe sfida që mund të etablojnë ndërkomunikimin dhe bashkëveprimin midis Ahmetit dhe Gruevskit për katër vjet, por mund të ndodhë edhe ana tjetër që rezulton me një shpartallim të koalicionit të tyre. Ka shumë teza që mund të nxirren si konkluzione në këtë re-

UÇK-istët dhe Vojvodat
alitet të ri politik institucional në Maqedoni, ndërsa ky realitet është tejet simptomatik sa i përket linkut të këtyre dy protagonistëve politik që nga shpërndarja e parlamentit të kaluar dhe shpallja e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare. Derisa po enden zërat se punët mes VMRODPMNE dhe BDI nuk do të ecin mbarë, Ahmeti dhe bashkëpunëtorët e tij tashmë kanë formatizuar resorët dhe shtrirjen e kuadrove nëpër institucionet e ekzekutivit. Sfidat e lidershipit të partisë shqiptare janë të mëdha dhe ato lidhen me njohjen e Kosovës si dhe çështjet që kanë të bëjnë me Marrëveshjen e Ohrit, ndërsa në rast të kundërt do të pasojë deklasimi politik. Janë dy skenare që pritet të përjetojë koalicioni i “UÇK-istëve” dhe “Vojvodave”, qeverisje me mandat të plotë katërvjeçar apo qeverisje afatshkurtër, por që për të dyja këto tabore politike epilogu do të jetë thikë me dy teha. dhe akrobacionet politike që për çdo mosmarrëveshje me partnerë apo për çdo vatër krize qeveritare të përdorë kartën e bashkësisë ndërkombëtare, duke kërkuar forma të ndryshme të presioneve dhe lobingut. Rregullorja që nxiti shpërthime dhe vlime pakënaqësish në mesin e BDI-së ishte diçka e tillë “alla ndërkombëtarçe” dhe një kusuritje që Ahmeti arriti ta bëj me miratimin e ligjit për përdorimin e gjuhëve, që mundëson përdorimin e gjërë të gjuhës shqipe, por jo edhe zyrtarizimin e gjuhës si gjuhë e dytë zyrtare në tërë territorin e vendit pas asaj maqedonase. Miratimi i ligjit për gjuhën shqipe sidoqoftë është një pazar i bërë jashtë çdo debati politik, por që BDI në stilin e saj do ta shtrojë në zgjedhjet e ardhshme lokale vitin e ardhshëm. Realitetit të ri politik të koalicionit qeveritar tashmë i shtohet edhe Lube Boshkovski, ish ministri i policisë i cili u kthye i pafajshëm nga Tribunali i Hagës. Boshkovski nga një kriminel lufte po shfaqë dashuri dhe ngrohtësi përballë të gjitha komuniteteve në Maqedoni, përfshirë edhe shqiptarët. Lube po përgaditet dhe po shfaq ambiciet e tij për të qenë një protagonist i sërishëm në skenën politike, ndërsa partia që i takon ai VMRODPMNE në kombinatorikat e saj po shfaq sinjale që banorin e deritanishëm të Sheveningenit ta nxjerrë kandidat për për president të vendit. Në këtë konstelacion politik, Nikolla Gruevski sërish do të jetë i predispozuar për mbështetjen e BDI-së, që me anë të ndryshimeve kushtetuese presidenti të zgjidhet nga Parlamenti dhe këtë fron ta sfidojë me kandidaturën e Boshkovskit. Njëqind ditëshi i parë i bashkëqeverisjes do të jetë sprovë vendimtare për Ahmetin dhe Gruevskin, gjithë kjo e zhvilluar në një garë se kush është patrioti më i madh tek taboret e tyre etnike apo sipas avazit “kush kujt do t’ia fus më shumë”. Megjithatë, barometri kryesor për qeverinë “Gruevski 2” do të jenë ata që morën shumë premtime nga lidershipi i kësaj maxhorance, që në përshtypje të parë po shfaqë një fillim të lumtur me shumë befasi.

BDI ka treguar se është një subjekt që ruan pushtetin pavarësisht sfidave, përçarjeve, pakënaqësive dhe minikrizave që përjetohen gjatë bashkëqeverisjes me partnerët e saj. Përvoja e kësaj partie për të çuar një mandat të plotë të qeverisjes rezultoi me koalicionimin me LSDM-në dhe më pas braktisjen e kësaj të fundit nëpërmjet akrobacioneve të ndryshme politike. Ahmeti me veprimin e tij politik tashmë po tregon se din të bëj lojën

New SWS Garage
Mechanical Services
General Servicing Engine repairs Braking Systems, Clutches, Exhaust Electronics, Electrical, Welding Tyres Fitted & Wheels Balanceda
Ofrojme sherbime te garantuara Çmime konkuruese Per cdo problem te makines suaj mund te kontaktoni ne cdo kohe apo te vini tek servisi yne. Oferte speciale per shqiptaret Kenaqesia juaj eshte detyra jone

Car wash

&

348 Hermitage Road

London N15 5BR
Tel:0208809 2221 Fax: 0208809 9111 Mobile: 07976 716 175

LONDON AUGUST 2008
sionist dhe autodidakt. Edhe kompozitori i mirënjohur kosovar Fahri Beqiri në portretizimin e Engjëll Berishës me rastin e 70 vjetorit të lindjes në një artikull në Koha për kulture, botuar më 8 prill 2006 emërtohet si kompozitor profesional,sepse e ka kryer degën e kompozimit që ishte rast i rrallë dhe bashkë me të ndjerin Esat Rizvanollin ishin edhe të parët. Ky krijues i spikatur menjëherë pas kryerjes së Akademisë muzikore në Beograd (1970) erdhi me ca vepra të suksesshmeve që ishin komplete sa i përket trajtimit muzikor e në veçanti të formës muzikore klasike e që në mënyrë të qartë dhe enorme paraqesin vepra të një krijuesi,thellësisht të suksesshme,të bindshme profesionalisht dhe lëvrues i kujdesshëm i gamës së folklorit tonë muzikor deri në provokim, të pasuruar me elemente të reja, që ka qenë për atë kohë një çështje jo konvesionale por pragmatike, për ta ruajtur supstancës e formës klasike në të gjitha aspektet, në atë konglomerat stilesh që ishte sado kudo një shpërputhje me trendët e reja në muzikën evropiane. Me të dëgjuar të këtyre vepra ,,Poema dramatike –Skënderbeu,,,,Sonatën për Klarinet dhe piano si dhe ,,Kuintetin frymor,, të ekzekutuara nga instrumentistët më të njohur Beogradas, ndjeva një kënaqësi që edhe një krijues i yni me veprat e tija që kishin tingëllimën imagjinare dhe inteligjencën emocionale, është i vetmi zë autentik që posedonte një talent të dalluar nga shumë prej nesh. Pra,Fahri Beqiri paralajmëronte një dritë në atë errësirën muzikore që zotonte ato vite në Kosovë, i cili me këto kompozime mbante zgjuar kureshtjen tone, dhe ishim të vetëdijshëm se nëse vazhdon kështu, e nuk kishte arsye që të mos vazhdojë,do të depërtojë më gjerësisht në artin e të kompozuarit, duke përcjellë dhe ndjek rrjedhat krijuese në botë, dhe kështu mendonim se do të realizonte bindjet e tija krijuese në krijimet e tija të reja me një muzikë krejtësisht të re nga paraardhësit e tij në Kosovë që ishin të paktë. Prezenca dhe asistenca e profesorëve të tij Milenko Zhivkoviq dhe Enriko_Josif, fal talentit të Beqirit gjatë studimeve bënë që ky djalosh të përparoi, dhe të krijoj vepra dinjitoze që edhe sot paraqesin alfa dhe omegën e krijimeve të tija. Ky utilitarizëm që e kishte udhëhequr kompozitorin gjatë studimeve në degën e kompozimit në realizimin e një sërë veprash muzikore, pavarësisht se me talentin e tij ia kaloi qëllimit,prape se prape mund të themi se me ato vepra, në atë kohë, për të cilën po flas, na sjellin informata të shumta,krijuese,stilistike,kulturore dhe njerëzore që ishin risi për atë kohë në rrethin tonë kosovarë. Ato veprat shumë dimensional, që kemi patur rastin të i dëgjojmë jo vetëm përmes incizimeve të këtyre artisteve, por edhe më vonë prej orkestrave të tjera dhe ansambleve të ndryshme me tinguj famoz për orkestër dhe të veprave solistike e sidomos të kuintetit frymor na paraqitët jo vetëm ostenzoriumin estetik , por edhe dimensione të llojllojshme, kulturën e vërtetë krijuese i cili me një konsekuencë të paparashikueshme dhe komplekse në raport me kohën megjithatë dilnin si krijime të respektuara,të pranuara dhe të vlerësuara edhe nga kritika si vepra antologjike që deri më atëherë nuk

27

Fahri Beqiri,kompozitor profesionist me afinitet ndaj amatorizmit

Akil Koci

N

ocionin kompozitor profesionist, kompozitor i diplomuar dhe të prezantuar në aspektin social dhe profesional, për të parën herë e kam dëgjuar nga një koleg i imi, i cili viteve të shtatëdhjeta patë diplomuar në degën e kompozimit në Lubjanë (1967), dhe pa të ardhur ne Kosovë. Ai, në biseda mes nesh, në diskutimet e tija në shoqatë, i përdorte këto emërtime pa ndërprerë, e që tingëllonin disi si të veçanta, dhe jo të pranuara-kompozitor profesionist, që donte ta dallonte vetën nga kompozitorët jo profesionist, të cilët nuk e kishin kryer degën e kompozimit. Pra, nuk mendoja se ishte tragjike ,sepse,ajo nuk i pengonte kompozitorët të tjerë që nuk i kishin këto kualifikime, që të kompozojnë,pra të krijojnë vepra të reja dhe ta ushtronin profesionin e kompozitorit.Përsëritja e njëpasnjëshme e këtyre termave filloj të bëhet ca edhe banale. Unë për këto terma,nocione as që kisha dëgjuar ndonjëherë, askund në çarqet muzikore jo vetëm në Kosovë por edhe në Europë. Për ketë absurditet duhet të i përkujtojë këta kompozitorë të diplomuar se krijuesit që nga Bahu,Mocarti,Betoveni dhe shumë të tjerë nuk kanë i krye shkollimet e larta, por në asnjë moment ata nuk i emërtojnë si kompozitor profesionist ose autodidakt, siç veprojnë muzikologët tanë të cilët me aq pompë i përdorin në artikujt e tyre këto terma, a thua kanë zbuluar diç të re. Botëkuptimet e tyre në lidhje me këtë janë absurde,sepse,del në pah mos përcjellja dhe mospërfillja informative në lidhje me këtë, dhe nuk lexonin apo nuk donin të dinin se këto janë braktisur që moti, në fakt as që kanë ekzistuar ndonjëherë emërtimet kompozitor profesionist dhe autodidakt,por kompozitori ose është ose nuk është. Kësi raste nuk kemi as në letërsi,pikturë, dhe profesione të tjera,sepse ata që më kohë i kanë sqaruar kush është dhe mund të jetë shkrimtarë,poet,piktor me vepra e jo me grada shkollore. Kur nuk kam dëgjuar që për Shekspirin apo Gotën, kanë thënë se janë shkrimtar profesionist apo autodidakt, sepse nuk kanë krye shkolla të larta, ose Goja dhe piktoret tjerë që po ashtu janë piktor autodidakt. Kemi shumë raste të tilla,por nuk do ta eksplorojmë sepse janë të qarta këto gjëra. Pse e bëra gjithë ketë hyrje vetëm e vetëm që të i demantojë thëniet e kua zi muzikologëve tanë që bëjnë ndarje të pa nevojshme në kompozitor profe-

kemi pasur rastin të i dëgjojmë në kësi lloj përformansa në Kosovë. Mirëpo,assesi nuk mund të pajtohemi me përmbajtjen e veprës ,,Poema dramatike,, sepse në observimin e pare ajo korrespondon qartë me stilin dhe gjuhën e autorit. Kurse shumë më vonë është emërtuar ,,Skënderbeu,, ku thonë se shtjellimi i veprës ka të bëjë me jetën edhe luftërat e popullit shqiptarë në shekullin e XV të prirë nga Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Së pari ajo nuk ka program të tillë, sepse vepra para se të krijohet parashihet në skicat e para se do të jetë një përshkrim i jetës dhe luftërave të kryetrimit tone.Nëse i është dhënë më vonë si mund të përshkruhet lufta e kryetrimit tone,në muzikën e më pare të krijuar. Kjo, na përkujton veprat e krijuara të realizmit socialist ku me emërtime të llojllojshme paraqitnin përmbajtje të ndryshme,të ndikuar nga ideologjia dhe partishmëria,ku ishin përplot me sekretar partie, komisar,heronj të punës socialiste e emërtime makabre dhe qesharake, kurse muzika as persë afërmi nuk përshkruante ngjarjet e parapara.Nëse shtjellimi i temave dhe orkestrimi i takojnë periudhës së romantizmit to vonuar evropian e që moti nuk është ,,trend i fundit,,atëherë si mund të konstatojmë me gjithë begatinë e frakturës tingëllore se është një vepër programore pos i një perpetum –mobile e cila po ashtu nuk ia ulë vlerën e një kompozimi të suksesshëm duke mos ia

kufizuar vlerën artistike të veprës,por duke e vendosur në kuadrin kohës së kaluar në amshim (përjetësi)duke i dhënë hijeshi patinës se deri djeshme të skaduar.Por si dukët autori ketë shtesë të titullit Skënderbeu e emërton për tu inkuadruar në kremtimin e 500 vjetorit të kremtes së Skënderbeut që u mbajt në vitin 1968. E gjithë kjo që është thënën për ketë krijues, i cili në atë kohë dallohej prej të gjithë nesh, pas një kohe sikur u shua dhe u zhduk ajo muzë krijuese, që është domethënëse për personalitetin e tij të më vonshëm, jo vetëm të këtij autori, por edhe të shumë autorëve tjerë,edhe pse shikuar në rrafshin teknik, estetik ai ishte i pakapshëm i pa kapërcyeshëm, personalitet që krijoi një emër me ato pak vepra që realizoi gjatë studimeve. Pritnim me muaj, me vite se prapë do të dëgjonim ndonjë vepër si ato,s paku për ta ruajtur imazhin e një krijuesit të mirëfilltë ,imazh të cilin e kultivoi vite me radhë, për ta ruajtur qëndrimin e tij si krijues në piedestalin e krijimtarisë muzikore në Kosovë,por jo, kompozitori Beqiri e kthehu digën e krijimtarisë nga një lëmi tjetër, pra nga amatorizmi, që ishte në atë kohë në gjendje të mjerueshme. Ai, me seriozitetin më të madh i u rrekë kësaj veprimtarie, e cila kishte nevojë për një dorë profesionale,të fuqishme, me që kishte një eksperiencë më të madhe në ketë lëmi se ne të gjithë të tjerët, sepse kishe

punuar me shoqëritë amatore. Shpejt riorganizoj aktivitetet e shoqërive amatore si janë ,,Qëndresa ,,në Mitrovicë,pastaj ripërtëriu deri në elitizën SH.K.A ,,Ramiz Sadiku,, të studentëve të Universitetit të Prishtinës,kurse me ansamblin ,,Shota,, bëri një performance të pa parë deri më atëherë. Është formues i festivalit ,,Kosovarja këndon,, në Ferizaj i cili kremtoj vjet një jubile të rrallë,kurse dora e tij profilizohesh dhe profesionale krijoi këngëtarë me dekada po aq të suksesshëm të cilët u bënë konkurrent këngëtarëve më të njohur kosovarë. Pra, si dukët ai më së miri se të gjithë ne, e gjeti vetën në mesin e amatorëve, duke lënë zejen e kompozitorit të muzikës klasike për të cilën kreu ndër të parët degën e kompozimit me një qendër shumë të njohur siç ishte Beogradi për lëmin e kompozimit. Kjo nuk ishte dekurajuese e as çvlerësuese ,sepse këto shoqëri amatore i ngriti në nivelin më lartë profesional dhe veprimtaria e tij prej kompozitori në mesin e amatorizmit kosovarë u dallua dhe u shpërblye. Kompozoj këngë te reja,stilizonte,përpunonte dhe e kultivonte ketë melos e me të edhe shumë këngëtarë që dualën nga shkolla e tij profesionale, dhe me të drejtë mund ta quajmë me epitetin më të çmuar,më të lartë, më human, babai i amatorizmit muzikorë në Kosovë

LONDON AUGUST 2008

28

NGA KASTRIOT DERVISHI TELEGRAMI I PUBLIKUAR NGA ALI ASLLANI Në nëntorin e vitit 1937 në mbarë Shqipërinë u zhvilluan festime me rastin e 25 vjetorit të vetëqeverimit të Shqipërisë. Kulmi i këtyre aktiviteteve ishte në kryeqytetin e vendit, Tiranë, në të cilën një ceremonial dinjitoz i dha festës një sharm të veçantë, krenar e prestigjioz. Një komision i posaçëm për çdo krahinë filloi të grumbullojë të dhëna historike për patriotët. Sot i gjithë fondi i krijuar në atë kohë bën pjesë në fondin nr.170 në Arkivin Qendror të Shtetit. Në një hap me këtë komision edhe individë të ndryshëm filluan të kontribuojnë duke sjellë fotografi, dokumente, ngjarje, etj në lidhje me temën në fjalë. Po atë ditë intelektuali i njohur Ali Asllani i dërgonte drejtorit të gazetës më të madhe në vend “Drita”, Zoi Xoxa, të fotografuar, telegramin që Ismail Qemaili u dërgonte prefekturave me rastin e dorëheqjen e tij nga posti i kryeministrit dhe delegimin e pushtetit Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit. Asllani tregon se atë ditë Ismail Qemali e ka ftuar të shkojnë në sallën e beledies (bashkisë) ku më pas erdhën edhe Petro Poga, Fejzi Alizoti, Luigj Gurakuqi dhe Jorgji Çako. Ali Asllani ka dashur ta shkruajë ai, por Ismail Qemali nuk e ka lejuar dhe ka marrë penën duke e shkruar vetë. Asllani tregon se me porosi të Ismail Qemalit kishte bërë nja dy korrigjime dhe se origjinalin e kishte në shtëpi dhe së shpejti do ia dorëzonte Muzeut Kombëtar. Në fund, letra e Asllanit për Zoi Xoxën mbyllet me këto fjalë: “Kur u gatitëm të ndaheshim dhe i putha dorën, u rrëmbeve. Ai kish një gaz në buzë, por gazi i tij ish më i hidhur se loti im. Tani ai është në gaz dhe lumturi të plotë mbasi gjithë Shqipëria e Mbretit Zog e këndon e i thotë: -Emri i tij i vërtetë -Është nëntor njëzetetetë Me shumë nderime Ali Asllani”.

“Jeta ime, deri në fund në shërbim të atdheut”
disa nga rajonet e humbura të saj. Vetë Beqir Grebeneja ishte xhonturk dhe kishte hyrë në bisedime të fshehta me Ismail Qemalin. “Komploti”, veç zhurmës së tij, pati si efekt më të madh, dorëheqjen e Qeverisë së Vlorës. Kjo për shkak të zbulimit të bisedimeve të fshehta midis Ismail Qemalit dhe Beqir Grebenesë për të cilat kurrë nuk u bënë të njohura përmbajtja e tyre. Ismail Qemali iu pranua edhe kërkesa për unifikimin e administratës duke mos njohur edhe Qeverinë e Esat pashë Toptanit. Fejzi Alizoti u emërua nga KNKja drejtor i administratës për pjesën e ish-Qeverisë së Vlorës dhe Aziz pashë Vrionin për pjesën e ish-Qeverisë së Esat pashë Toptanit. Në deklaratën e dorëheqjes së Qeverisë së Vlorës, thuhej se ngaqë ngatërresat në Shqipëri po shtoheshin përditë, e pasi një gjendje e tillë mund të sillte pengime të mëdha, kur po afronte koha e ardhjes së mbretit dhe e lirimit të viseve të jugut nga ana e ushtrisë greke, Këshilli i Ministrave, ngaqë nuk gjente zgjidhje tjetër shpëtimi, jepte dorëheqjen e ftonte KNK-në të merrte në dorë qeverisjen e Shqipërisë e të përgatiste pritjen e mbretit. Pasi KKN mori pushtetin e Qeverisë së Vlorës, të 6 anëtarët e saj ndanë detyrat vepruese. Administrata e përgjithshme u drejtua nga Petroviç (Austro – Hungari) dhe Nadolny (Gjermani); Drejtësia nga Leon (Itali) e Petrojeff (Rusi); Financa nga Krajevski (Francë) dhe Lamb (Britani e Madhe). Nën këtë nivel ushtronte pushtetin administrata shqiptare e përbërë nga drejtorët: Fejzi Alizoti – i Punëve të Brendshme, Petro Poga – i Drejtësisë, Gjergj Çako – i Financës, Luigj Gurakuqi – i Arsimit, Lef Nosi – i Postë Telegrafëve. Komisioni Ndërkombëtar i Kontrolli ishte pushtet ekzekutiv i dërguar nga fuqitë e mëdha, formimi i të cilit ishte vendosur në Konferencën e Ambasadorëve, më 29 korrik 1913, duke pasur qëllim kryesor organizimin e shtetit shqiptar. KNK-ja do të merrej me kontrollimin e administratës civile, të financave si dhe me hartimin e një projekti të hollësishëm për organizimin e të gjitha degëve të administratës së Shqipërisë, duke pasur një mandat 10vjeçar KNK-së, i zgjatshëm në rast nevoje.

Telegrami i fundit i Ismail Qemalit pas dorëheqjes nga qeveria

FUNDI I NJË QEVERIE
Gjatë vitit 1913 dhe në fillim të vitit 1914 në Shqipëri vepronin dy qeveri, njëra në Vlorë e tjera në Durrës. Shkas për rënien e Ismail Qemalit u bë i ashtuquajturi “komplot i Beiqr Grebenesë”, por nëse shikojmë vijimin e ngjarjeve, të krijohet bindja se vetë Ismail Qemali e kishte kuptuar tashmë se me caktimin e mbretit nga fuqitë e mëdha atij do t’i propozohej një pozicion tjetër. Ngjarja me Grebenenë vetëm sa përshpejtoi dorëheqjen e Ismail Qemalit e cila mund të kishte ndodhur normalisht jo në janar por në mars 1914. Komiteti xhonturk i Stambollit dërgoi Beqir Grebenenë me detyrë të posaçme në Shqipëri, sepse ai kishte shërbyer si oficer trim në Ballkan dhe kujtohej nga ana tjetër për luftën kundër grekëve, kur këta kishin pushtuar Shqipërinë. Sipas Fejzi Alizotit, detyra e Grebenesë ishte po ashtu të propagandonte nevojën e ardhjes së një princi osman në fronin e Shqipërisë, tezë që nuk gjente mbështetjen e duhur në vend. Në të vërtetë përpjekja e Beqir Grebenesë ishte një veprim që do të bënte të mundur një aleancën të re, e cila do t’i rikthente Shqipërisë

“Mbasi ngjarje të hidhura janë shfaqur në disa anë, të shtyra nga ambicia dhe interesi vetjak, kanë turbulluar harmoninë qeveritare për të cilën atdheu ynë ka gjithnjë nevojë, sidomos sot kur ndodhet në një gjendje transformimi, njësia shtetërore është tronditur dhe kësisoj çështja kombëtare u rrezikua shumë.”
“DITËT E FUNDIT TË JETËS SIME, NË SHËRBIM TË ATDHEUT” Pushtetin shtetëror që më dorëzoi Asambleja Kombëtare, e cila shpalli pavarësinë e Shqipërisë, kam tamam 14 muaj që e ushtrova me gjithë të metat e mia duke u përpjekur pa humbur asnjë çast me qëllim për të përgatitur sigurimin e elementëve për bashkimin dhe sigurimin e tërësisë tokësore të atdheut. Do të ushqej sa të jem gjallë, ndjenja miqësore kundrejt të gjithë miqve dhe shokëve të qendrës dhe krahinave të cilët më ndihmuan me bashkëpunimin e tyre. Mbasi ngjarje të hidhura janë shfaqur në disa anë, të shtyra nga ambicia dhe interesi vetjak, kanë turbulluar harmoninë qeveritare për të cilën atdheu ynë ka gjithnjë nevojë, sidomos sot kur ndodhet në një gjendje transformimi, njësia shtetërore është tronditur dhe kësisoj çështja kombëtare u rrezikua shumë. Pra është nevoja e domosdoshme që këtyre ngjarjeve të hidhura t’u jepet fund dhe kjo nevojit formimin e një qeverie të njëshme dhe autoritare, realizimi i së cilës si një detyrë patriotike, më përkiste mua. Për këtë arsye bëra një demarsh pranë fuqive të mëdha, të cilave iu propozova që derisa të vijë Mbreti i Shqipërisë, qeverisja e gjithë vendit të merret nga Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit. Dëshira ime mbi këtë pikë u pranua dhe sot kontrollorët u mblodhën pranë meje dhe pasi dhe pasi formuluan dhe nënshkruam një protokoll mbi pranimin e propozimit tim, lëshova ushtrimin e pushtetit shtetëror në dorën e fuqive të mëdha dhe kësisoj hoqa dorë nga kryesimi i qeverisë kombëtare. Qash në shpalljen e pavarësisë bëra detyrën patriotike si udhëheqës ashtu dhe këtë radhë me qëllim të shpëtimit të atdheut, sakrifica që po bëj duke u larguar nga kryesimi i shtetit për të lënë fatin e atdheut për një kohë të shkurtër në duar mbrojtëse dhe të sigurta të qeverive të mëdha, jam i sigurt se do të çmohem nga kombi mbarë dhe prej të gjithë shokëve qeveritarë. E shoh për detyrë pra të deklaroj se kështu e tutje do t’i konsakroj ditët e fundit të jetës sime në shërbim të atdheut. Me qenë se duke marrë në dorëzim qeverisjen e atdheut tonë, qëllimi i fuqive të mëdha është si e si t’u japin fund invazioneve të huaja e ngatërresave të brendshme, u porosis me gjithë zemër që të tregoni bindje të plotë në urdhrat e tyre dhe të funksionarëve të lartë që kanë zgjedhur prej meje dhe të pëlqyeshëm për ta. Ju lë pra lamtumirën juve, atdheut dhe kombin e ju lë në mbrojtjen e Perëndisë. Ali Asllani Vlorë, 28 nëntor 1913. Në njëvjetorin e shpalljes së Pavarësisë. Nëntor 1912. Delegatët e Kuvendit të Vlorës me në krye Ismail Qemalin

LONDON AUGUST 2008
ër herë të parë një media shqiptare lejohet të vizitojë ambientet e brendshme të pallatit mbretëror në Londër. “The Albanian” ka patur akses për të parë nga afër ambientet e pallatit më të famshëm në botë "Buckingham Palace". Vizita jonë ka nisur pas një ftese nga zyrtarë të pallatit për të parë ç'do detaj të " State Banquet" "Banketit Shtetëror" që shtrohet në ato raste kur në Angli mbërrijnë një udhëheqës shteti në vizitë zyrtare. Disa ditë përpara hapjes për publikun gjithçka është gati. Pasi jemi kontrolluar nga skanerët e njëjtë si ato në aeroporte dhe kemi marrë një pajisje elektronike me kufje për të dëgjuar historinë e kësaj pjese të pallatit nisim udhëtimin tonë brenda tij. Asgje nuk pipëtin. Është qetësi absolute deri diku e frikshme pavarësisht se dhomat janë mbushur me roje në nga një cep në tjetrin. Nga dritaret e hapura hyn një fllad që zëvendëson nevojën e kondicionerëve. Vizita jonë nis pikërisht nga ajo hyrje që përdoret për ambasadorët. Të gjitha dhomat janë me tapet të kuq me lule. Nuk ka mur ku mos të gjesh një pikturë. Orët janë një tjetër pjesë e dekorit. Mermeri i përdorur shndrin njësoj sikur të ishte pasqyrë. Nëse ngrin kokën sipër duke hedhur një shikim nga taven, verën dekoracione pafund, ku është përdorur ngjyra e florinjtë ndërsa abazhurët krijojnë një pamje mahnitëse që mund ta përjetosh vetëm në të tilla pallate. Tek sa ecën në ambientet e gjera dhe pafund futesh në botë imagjinare që mund ta kesh parë vetëm në filma. Ti je duke ecur në ato ambiente ku deri dje ishin ekskluzivisht për monarkistët dhe miqtë e tyre. Të gjitha dhomat e hapura për t’u vizituar kanë një funksion të veçantë. Vizitorët mund të kalojnë vetëm përmes tyre pasi majtas dhe djathtas janë vendosur shirita duke mos lejuar askushin ti afrohet objekteve që ndodhen brenda tyre. Vizita është e planifikuar në atë lloj mënyrë për të mbërritur detyrimisht në dhomën më të madhe dhe më të rëndësishme të pallatit atë të quajtur "Ballroom". Tavolina e përdorur për " State Banquet" është e njëjta. Dekoracioani po i njëjtë. E vetmja gjë që i mungon janë njerëzit ulur në të, që do ti jepnin jetë kësaj dhome që për shekuj mban histori brenda saj.

29

P

“THE ALBANIAN” brenda pallatit mbretëror
marrin pjesë 170 persona. Një banket i tillë gjithmonë ka qenë pjesë integrale e ceremonive nga familja mbretërore, për të tilla okazione. Stili i kësaj darke ka pësuar ndryshime gjatë dy shekujve të fundit. Kjo veprimtari daton që në kohën e mbretëreshës Viktoria e cila ishte krijuesja e një banketi të tillë me përmasa kaq të mëdha duke përfshirë brenda tij shumë element të tjerë përveç ushqimit për nder të udhëheqësve të shtetit.

Gjatë këtij muaji Buckingham Palace hap dyert për publikun duke ofruar një tur spektakolar unik në llojin vet. Kryeredaktori i “The Albanian”, z. Muhamed Veliu sjell detajet e këtij turi disa ditë përpara hapjes së dyerve të pallatit mbretëror për vitorët.

ashtu shëndet për mikpritësen e tij. Gjatë të gjithë darkës në ballkonin e "Ballroom" një orkestër ushtarake luan pjesë muzikore të ndryshme ndërsa kur të gjithë kanë mbaruar darkën

Tavolina Që nga viti 1914 " State Banquet" në "Buckingham Palace tradicionalisht është mbajtur në Ballroom. Përmasat e saj janë 36,6 metra e gjatë, 18 metra e gjerë dhe 13,5 e lartë. Këto përmasa e bëjnë ata dhomën me hapsirën më të madhe në pallat të cilën kur je brenda saj të duket vetja sikur të jesh në një pallat sporti.. E ndërtuar nga mbretëresha Viktoria, Ballroom përdoret edhe për darkën e përvitshme që zhvillohet me ambasadorët e akredituar në Londër. Në vizita udhëheqësish shtetesh përdoret një tavolinë në formë uje e cila në pjesën e përparme ku ulet mbretëresha ëhstë gjatë 8,5 metra ku ulen 15 persona ndërsa në pjesët anësore ulen 78 të ftuar. Tavolina mbulohet me një mbulesë ngjyrë kremi 67,6 metra. Edhe tek mbulesa tavolinës ka diferencime. Ajo nuk është e njëjtë tek tavolina Mbretëreshës me atë të të ftuarve. Përpara monarkes britanike ndodhet një mbulesë me një material të veçantë që daton që nga koha e

BANKETI Për të parën herë dhe vetëm gjatë muajit gusht kjo pjesë e pallatit-mbretëror do të hapet për publikun për të parë dhomat spektakolare, ku zhvillohen ceremonitë zyrtare të pritjes së liderëve botëror. Kundrejt një pagese publikut i jepet kjo mundësi e rrallë për tu ndjerë edhe ata sadopak pjesë e kësaj veprimtarie sa aristokratike po aq edhe modern. "A State Banquet" "Banketit Shtetëror" është një ceremoni e cila zhvillohet vetëm në ato raste kur president apo monarkë nga e gjitha bota vizitojnë Londrën. Mbretëresha Elisabeta II është ajo e cila e shtron këtë banket ku ftohen të

Ceremonia e pritjes nis me mirëseardhjen që mbretëresha i rezervon kryetarit të shtetit në atë që quhet "Dhoma muzikës" e cila ndodhet, përpara hyrjes në Ballroom ku organizohet banketi. Ky procesion mbretëror vazhdon me Mbretëreshën e cila shoqëron udhëheqësin e shtetin drejt banketi. Rrugës atyre u bashkohen edhe Lord Chamberlain me Lord Steward. Përparja nisjes së darkës Mbretëresha propozon një dolli për shëndetin e mikut i cili e pranon atë duke uruar po

mbyllja kryhet nga një grup gajdexhish skocez. Mbretëresha me udhëheqësin e shtetit largohen duke përdorur "West Galery" ndërsa miqtë vazhdojnë duke pirë kafe në State Dining Room apo Blue Drawing Room.

mbretit George IV. Në tavolinë në formë zbukurimi krahas luleve vendosen mbi 100 copë qirinj 20 centimetra të gjatë ndërsa pjatancat prej porcelani me fruta vendosen pas ç'do vazoje me lule. Personeli pallatit mbretëror nis parapërgatitjet për një banket me të tilla përmasa, dy ditë përpara. Ç'do i ftuar ka përpara tij 6 gota për verëra, ujë dhe shampanjë. Lugët , pirunjtë dhe thikat janë që të gjitha prej floriri. Personeli shërbimit që server pijet dhe ushqimin përbëhet nga 100 veta duke u koordinuar nga ai që njihet si "Palace Steward". Lulet ku mbizotërojnë trëndafilat e kuq janë pjesë e tavolinës. Vetëm për dekorimin e luleve shpenzohen 36 orë duke vendosur 23 lloje të ndryshme lulesh të përzgjedhura me kujdes.Përgatitja e ushqimit për "" State Banquet" i besohet 20 kuzhinierëve të cilët udhëhiqen nga krye-kuzhinjeri pallatit. Që nga koha e marrjes së fronit monarkia britanike mbretëresha Elisabeta II ka shtruar 97 bankete të tilla ku ai më i fundit ishte për nder të presidentit francez Nicola Sarkozy.

LONDON AUGUST 2008

30

MODA
Këtë verë po përdoren shumë edhe xhinset. Vetëm se gjatë kesaj vere shfaqen në pasarela xhinset me mes më të lartë si ato të dekadës 1970. Ato me mes të shkurter që ne kishim përdorur për disa vite ose ndoshta ende perdorim, shihen më pak. Kjo do të thotë se ju mund të vazhdoni të për-

LONDON AUGUST 2008

32

Xhinse me mes të lartë
me një luk pak më të “lirë” si atë që japin xhinset më të gjera dhe me mes të lartë.

dorni xhinset me mes të ulet por pse jo, t’i mbani pak mënjane dhe t’i zëvendësoni

Për një mbrëmje të
këndshme
Për një mbrëmje të ndjeshme këtë vere prefero të veshësh fustan, të gjatë ose super të shkurtër. Një luk ekstrem është ai më i pëlqyeri për verën. N.q.s nuk preferon fustanet dhe je një person maniak pas xhinseve, atëherë provo pantallona xhinse të shkurtëra (hot pants) me taka të larta për të arritur të njëjtin qëllim me një mënyrë tjetër.

Aksesoret janë ato që bëjnë ndryshimin në një luk, prandaj nuk ka rëndësi të madhe profesioni juaj por stili; të cilin mund ta bëni të veçantë çdo kohë sipas unikalitetit tuaj. Këtë verë çantat e mëdha dhe me lëkurë që shkëlqen përdorini në maksimum gjithashtu ngjyrat e ndezura do shtojnë një ndriçim në luk-un tuaj. Në mbrëmjet që doni të ndriçoni, zëvendësoni çantat e mëdha me ato të voglat, në mënyrë që të tregohet më tepër veshja komplet se aksesoret. Një çantë e madhe në një dalje të mbrëmjes rrezikon të mbulojë hollësirat e veshjes juaj.

Lëkurë plot shëndet

N

jë nga problemet me më rëndësi për bukurinë është natyrisht lëkura e rrudhur ose lëkura pa elasticitet dhe freski. Të gjitha këto në rastet më të shumta janë rezultat i moshës; por sado që

mosha luan rolin e saj në jetë, ju mund të përmirësoni gjendjen e lëkurës tuaj në shumë nivele dhe ta riktheni atë në plot shëndet. Këshillat më të vlershme që të arrihet ky qëllim do të ishin disa prej këtyre: 1) mbaje lëkuren gjithmonë të butë me krem të ditës dhe të natës dhe kujdes kremrat për sytë, përdori çdo herë sepse sytë janë pjesë që rrudhen më shpejt. 2) Mbroje lëkurën nga dielli sa të mundesh. Përdore para se të vendosësh kremin ditor, një krem mbrojtës prej diellit me SPF grad të paktën 15, ku mund t’i gjeni në farmaci apo çdo dyqan bukurie. Rrezet UV A dhe UV B të diellit

dëmtojnë seriozisht qelizat e lëkurës gjatë gjithë ditës madje dhe kur dielli nuk është shumë i fortë ose I nxehtë.

3) Mos pi duhan apo alkol. Te dyja dëmtojnë lëkuren dhe qelizat e saj njëkohësisht e bëjnë atë shumë të thatë. 4) Pij të paktën 8 gota uji çdo ditë. Uji dhe lëngjet e frutave ose çaji, i japin lëkurës një gjallëri dhe pastrim nga toksinet e ushqimeve që konsumon përditë. Frutat ndihmojë në të njëjtën mënyrë. 5) Mbaje lëkurën të pastër, mundohu të mos flesh

pa hequr make up-in apo pa pastruar mirë lëkurën, sepse një rutinë e tillë bllokon poret e lëkurës dhe mund ta dëmtojë atë me infeksione që zhvillohen poshtë lëkurës. Pergatiti Rudina S

LONDON AUGUST 2008
(Vijon nga numri i kaluar)

33

VARIÇET Këshilla për personat që vuajnë nga sëmundja: 268- Përdorni xhel freskues për këmbët. 269- Mos mbani këpucë me taka më shumë se 4 pond. 270- Mos përdorni këpucë të sheshta plotësisht. 271- Përdorni produkte bimësh jeshile me kërcell. 272- Mos hiqni nga menyja orizin. 273- Përdorni vazhdimisht grurin. 274- Mos qëndroni ulur për më shumë se një orë në të njëjtën pozicion. 275- Mos i mbani këmbët e kryqëzuara. 276- Mos mbani pasha të rënda. 277- Përdorni korse najloni në mbrëmje. DHËMBËT Si të shmangim kariesin dhe infeksionet 278-Duhet të zgjidhni një pastë dhëmbësh cilësore. Pasi ajo lehtëson lëvizjen e pllakëzave bakteriale dhe ka substanca freskuese dhe kurative. 279- Duhet të përdoret çdo ditë fija pastruese e dhëmbëve, duhet të kalohet rreth çdo dhëmbi në mënyrë që të përshkojë sipërfaqen e tij. 280- Ushqimi duhet të jetë i zgjedhur me kujdes. 281-Duhet të konsumoni ushqime që kanë karbohidrate. 282- Molla është një ndër frutat më të këshillueshme nga dentisti për dhëmbët, sipas rekomandimeve duhet të hahen jo më pak se dy të tilla në ditë. 283-Karotat duhet të përdoren çdo ditë, sipas specialistëve ato bëjnë mirë

KËSHILLA PËR SHËNDETIN
për zmaltin e dhëmbëve. KUJTESA/ALZAIMER Dhjetë këshilla për të mbajtur në fortë kujtesës: 284-Lexoni libra. Në këtë mënyrë jo vetën që do të vini trurin në lëvizje duke imagjinuar periudha të ndryshme kohore dhe kultura, por do të keni histori interesante për të treguar. 285-Luani lojëra. Lojërat janë mënyra më e mirë për të sfiduar trurin. Kështu fjalëkryqet. Lojërat elektronike përmirësojnë shpejtësinë dhe kujtesën e trurit, pasi të gjitha mbështeten tek matematika. 286-Përdorini dorën e kundërt. Kalojeni ditën duke bërë gjëra me dorën që nuk e përdorni, si dhe mbajeni orën në dorën e kundërt të që kujtoheni për të. 287-Mësoni numrat e telefonit. 288-Hani edhe për trurin tuaj. Kjo do të thotë se duhet të përqendroheni tek vajrat e peshkut, salmoni, arrat, bajamet dhe vaji i ulliri. 289-Ndahuni nga rutina. Ndryshoni dyqanin ku jeni klient, hani gjëra që Peshku përmban shumë më pak yndyra dhe kolesterinë, sesa mishi i kafshëve

si keni ngrënë më parë, frekuentoni lokale që s’keni qenë më parë, pasi kjo do ta bëjë trurin tuaj të zgjohet nga zakoni dhe të jetë përsëri vigjilent. 290-Kaloni nga një rrugë e ndryshme. Kaloni apo udhëtoni në rrugë të ndryshme, kjo e ndihmon trurin të stërvisë kujtesën. 291-Mësoni një aftësi të re. Në këtë mënyrë kujtesa hyn më shumë në punë kur mësoni gjëra të reja, që më parë si bënit dot. 292-Bëni lista. Bërja e listave ju ndihmon që t’i lidhni artikujt njëri me tjetrin. Në këtë mënyrë ju luani me kujtesën tuaj, sa herë që listoni ushqimet, fjalët, veprimtaritë e ditës. 293-Zgjidh një mjeshtëri të re. Gjeni diçka që ju pëlqen dhe që nuk kushton shumë. Fotografitë me aparat dixhital, mësimi i pikturës, mësimi i një instrumenti muzikor, mësimi i stileve të ndryshme të gatimit, të kërcimit, e bëjnë trurin që të jetë në aktivitet gjatë gjithë kohës.

MENOPAUZA Ushqimet dhe dieta që duhet të ndiqet gjatë kësaj periudhe: 294- Përdorimi larmi ushqimesh, por që gjithnjë të jenë sa më të freskëta . 295- Përdorni sa më shumë fruta e zarzavate. 296- Filloni vaktin me sallatë ose me supë me zarzavate. 297- Pakësoni vaktet me mish (jo më shumë se 3 herë në javë) dhe zëvendësojini ato me ushqime me zarzavate. 298- Ulni përdorimin e yndyrnave gjatë përgatitjes së ushqimeve. 299- Pakësoni sa më shumë që të jetë e mundur përdorimin e ëmbëlsirave. 300- Hani fruta, por jo menjëherë pas ngrënies së vaktit.

Si të shërohemi duke ngrënë?
Perimet, frutat dhe peshku përbëjnë kokteje të papërsëritshëm për një shëndet të mirë! DHIMBJA E KOKËS Dhimbja e kokës mund ta komplikojë dukshëm jetën. Shpesh nuk dihet shkaku i saj. Mirëpo mund të llogaritet se së paku një e katërta e dhimbjeve të kokës është e lidhur me të ushqyerit. Disa dhimbje të kokës janë pasojë e urisë, por më shpesh ato paraqiten për shkak të marrjes të ushqimit përkatës. Ndërkaq, “shkaktarët” rëndom janë ushqimi i njëllojtë, siç janë vera ose djathërat. Substancat që zgjerojnë enët e gjakut Ka artikuj ushqimorë që përmbajnë substanca, të cilat shkaktojnë zgjerimin e enëve të gjakut në tru, e ky është shkaku i dhimbjes në tëmtha. Fajtorët kryesorë janë nitritet, shtesat që i nxirren mishit të konservuar dhe disa llojeve të sallameve, si dhe disa përbërës të tjerë që nxirren kryesisht nga artikujt e konservuar. Kujdes të posaçëm i duhet kushtuar kafesë, pasi kafeina ngushton enët e gjakut, mirëpo personat që janë mësuar të konsumojnë disa kafe në ditë, në rast të mungesës së rastësishme shkaktohet reaksioni i kundërt, përkatësisht zgjerimi me dhimbje i enëve të gjakut. Është dallim i madh në reaksionet ndaj kafeinës dhe secili e di më së miri kufirin e vet. Sido që të merret, nuk rekomandohet të pihen më

tepër se dy ose tre filxhanë kafe në ditë. Dhimbja mund të shkaktohet edhe nga artikujt ushqimorë, të cilët nuk i duron organizmi, ose nga ata artikuj që shkaktojnë alergji. Pra, gjithnjë duhet ta dini atë çfarë hani. Qumështi është njëri prej artikujve që shpesh nuk durohet, pra që mund të shkaktojë dhimbjen e kokës. Ushqimi që duhet kufizuar: birra, vera, pijet e forta alkoolike, mishi i tymosur, mëlçitë e shpezëve, sallamet, proshuta, peshqit e tymosur, fasulja, lakra, qepa, patatja, ullinjtë, kumbullat, fiku, rrushi, bananet e pjekura, arrat, çokollata, buka e nxehtë etj. MËLÇIA Mëlçia bën pjesë në funksionin e shumë organeve vitale që janë qenësore për shëndetin. Prandaj është me rëndësi që ndaj mëlçisë të veprohet mirë dhe të bëhen përpjekje që të ruhet. Meqë luan rol të madh në procesin e tretjes, kujdesi për mënyrën dhe zgjedhjen e ushqimit kërkon syçeltësi të madhe. TË LEHTËSOJMË PUNËN Që të mos e ngarkojmë së tepërmi dhe që t’i mundësojmë punë të mirë mëlçisë sonë, duhet t’ia lehtësojmë detyrën. Përparësi u duhet dhënë artikujve ushqimorë që treten lehtë, duhet shmangur shujtat e ngarkuara, e ushqimi duhet shpërndarë në shujta të rregullta gjatë tërë ditës: kafjalli i pasur, dreka dhe darka e lehtë, zemra gjatë paradites dhe pasdites (më së miri pemë ose jogurt). Ushqim i shumëllojshëm dhe me masë Të sëmurët nga mëlçia duhet t'i kushtojnë kujdes të madh mënyrës së të ushqyerit. Nuk ka nevojë për viktimiz-

ime të mëdha, por mjafton që të ushqyerit të jetë i llojllojshëm, me masë dhe me kalori që u përgjigjen nevojave të trupit dhe punës që kryejmë. Problemet me tretjen do t’i evitojmë nëse e pakësojmë marrjen e yndyrave, posaçërisht ato të sallameve dhe djathërave. Këto lloje të ushqimeve duhet konsumuar vetëm kohë pas kohe. Edhe prodhimet nga qumështi janë burim i rëndësishëm i yndyrave: djathërat, sidomos djathi i vjetër, nuk duhet të jetë pjesë e shujtës. Qumështin me pak yndyrë duhet zëvendësuar me atë të payndyrë. Edhe mëlmesat janë burim i yndyrave: gjalpi, margarina dhe vaji duhet konsumuar me masë, ndërsa ushqimin e fërguar vetëm në raste të rralla. Vezët lejohen, por jo më tepër se dy në javë. Kolesteroli Kolesteroli, yndyra që shpesh fajësohet nga ushqimi, është armiku kryesor i arterieve. Të mbahet kolesterina nën kontroll, do të thotë të pengohen yndyrat e tepërta të depërtojnë në gjak, e kjo për të mirën e shëndetit të zemrës, trurit dhe enëve të gjakut. Një pjesë e kolesterolit vjen nga brenda, ndërsa një pjesë nëpërmjet ushqimit. Me ushqim përkatës mund të ndikohet në të dy proceset dhe të zvogëlohet sasia e yndyrave. Fajtori kryesor mishi Mishi përmban sasi të mëdha të kolesterolit, mirëpo ai nuk duhet evituar plotësisht. Mjafton që ta kufizojmë në dy-tri herë në javë dhe të zgjidhen pjesët pa yndyrë, të zvogëlohen porcionet dhe të shfrytëzohet mënyra e përgatitjes. Sa më shumë peshk

dhe shpezëve, prandaj mund të hahet 3-4 herë në javë.

Kuzhina shqiptare
TONY Supë peshku me portokalle dhe kunguj jeshil Përbërsit e recetës 1 kg peshk miks i llojeve të ndryshëm 2 qep te mëdha të prera imët 3 thelpinj hudhër të prera imët 1 pras i prerë ne rrathë te vegjël 2 kunguj jeshil i prerë në gjysme thela të imta 2 karrota te prera në gjysme thela të imta 1 spec i djeges pa fara i prerë imët 1 lug kafeje saffron 500 gr domate pa fara të prera imët 4 gjethe dafine Lëkura e një portokalli Lëngu i një portokalli Një tufë e madhe majdanoz I prerë imët Mënyra e pregadities së recetyës Në fillim gatuajmë qepët pastaj hedhim hudhrat prasin,duke I kaverdisur ne zjarr të ngadaltë me vaj ulliri dhe duke I përzier he pas here. Presim peshkun ne copa të mëdha ashtu siç është me kocka e shpërlajmë mirë dhe e lëmë mënjanë, në përzierjen e kaverdisur shtojmë karrotat kungullin jeshil pasi janë zier për 15 min shtojm specin e djegës safronin domatet gjethet e dafinës pasi merr valë për 10 minuta shtojmë lëkuren e portokallit lëngun e portokallit dhe 500 ml ujë apo lëng bujon peshku. Lereni sa të marrë valë pastaj uleni zjarrin në të ngadaltë dhe vazhdojeni gatimin për 20 minuta tenxherja e mbuluar me kapak pastaj shtojmë peshkun dhe vazhdojmë zierjen dhe për 15 minuta deri sa peshku të shkoqitet nga kocka dhe në fund shtojmë majdanozin e grirë imët dhe është gati për servirje. E servirim në pjate të thellë supe me bukë nga recetat e mëparshme marrin ngjyrën e kuqërreme dhe hudhrat ta clirojnë shijen dhe aromën e vet në bukë. Gjatë skuqjes por duke I përzier çdo moment që të mos digjen pastaj I heqim nga zjarri dhe I lëmë mënjan ta kullojnë vajin dhe të njëjtin proces mund ta bëni ne furrë duke I kontrolluar çdo 5 minuta. Pjekim filetot e pulës në grill nga 4 min në çdo anë duke I rrotulluar ne formë kryq pas pjekjes e lëmë mënjanë që të ftohet pak . Copëtojmë sallatën jeshile me duar në copa të mëdha jo simetrike në mënyrë të çrregullt dhe e përziejmë me lëngun e trash për spërkatje dhe e servirim në pjatë të thellë duke I shtuar edhe pak lëng për spërkatje sipër dhe filetot e pulës të prera ne shirita të hollë të vendosura në mënyrë rrethore. Në fund ia shtojmë kubiket e bukës së skuqur dhe në fund fare spërkatim me djath parmizan dhe me këtë sallat shumë të shijshme dhe të thjesht në përgatitje mund te shijoni një gotë verë Chablis Patë e egër e mbushur me patate dhe e shuar në verë Marsala Përbërësit e recetës 1 pat e egër (ose e but ne pamundësi) 2 kg 750 gr patate të cilësisë te qëruara 2 qep mesatare të prera imët 50 gr gjalp 1 tufë e vogël rozmari 4 gjethe dafine 1 got vere marsala Pak miell Një garuzhde lëng mishi pule (shiko nr 1 të gazetës) Mënyra e përgatitjes së recetës Shpojmë patën në të gjitha anët më piru mishi pastaj patën e vendosim në lavaman të larë mirë dhe ia hedhim 3 l ujë të valuar 2 heër në të dya anët. Pastaj e vendosim patën mënjan të ftohet për një orë me qellim qe lëkura të thahet mirë dhe sekreti është që kur ta pjekim të marrin ngjyrën dhe konsistencen kore (crisp). Ziejmë patatet dhe menjëherë kaverdisim qepët në gjalp deri sa të zbuten. Kullojmë patatet dhe I ndajmë në dy gjysma njërën e lëmë mënjanë tjetrën e shtypim me piru dhe e bashkojmë me qepët e kaverdisura duke I shtuar krip dhe piper. Vendosim patën në një tavë të thellë pjekje dhe kavitetin e brendshëm e mbushim me patatet e shtypura qepët gjethet e rosmaris dhe të dafinës ,sipër lëkurën e kriposim dhe e futim në furrë në temperature 200 gradC për 30 min pastaj e nxjerrim dhe në tavë hedhim gjysmën tjetër të patateve duke I përzier dhe njomur mirë në yndyrën e lëshuar nga pata pastaj sipër hedhim gotën marsala dhe vazhdojmë pjekjen për 40 minuta deri ne 1 or deri sa lëkura të marr ngjyrë të kuqërreme të theksuar. Pas pjekjes e heqim nga furra dhe zhvendosim patatet, patën ne dërrasën prerëse te racionimit dhe tavën me lëngun e vendosim në zjarr I shtojmë miellin duke e përzier mirë dhe kur të filloj të trashet shtojmë lëngun e mishit të pulës dhe pak fare marsala. Përzieni prapë dhe korrektoni shijen për krip dhe piper dhe salca është gati . Servirim patën me patate të mbushjes dhe patate të pjekura duke e spërkatur me salcë . Fileto qengji e marinuar ne limon dhe erëza mikes province Përbërësit e recetës 2 fileto qengji 250 gr secila 4 thelpinj hudhra të shtypura 2 lug gjelle lëng limoni 4 lug gjelle vaj ulliri 2 lug kafeje erëza mikes të zonës tuaj qumështi Mënyra e përgatitjes së recetës Presim në diagonal deri në gjysme çdo njërën filet disa prerje të imta nga lart me qellim që marinimi të bëhet në mënyrë të rregullt dhe futim në të prerat hudhrën lëngun e limonit vajin e ullirit erëzat piper dhe krip I përziem dhe I njomim mirë. I mbulojmë ne enë plastike dhe I futim ne frigorifer deri të nesërmen. Për te pjekur filetat nevojitet grill shumë e nxehte nëse s’keni mund ta sajoni ne tigan sipër zjarrit. Nxjerrim filetat nga frigoriferi dhe I lëmë në temperature të dhomës për një or pastaj pasi grilla është ngrohur mirë pjekim filetot e marinuara duke iu shtruar shtypje nga lart me qellim qe pas pjekjes filetat te marrin vizat dhe ngjyrën dhe të jenë të pjekura plotësisht brenda dhe kështu veprojmë dhe pas rrotullimit në anën tjetër dhe çdo rrotullim bëhet në 4 min. Serviren duke I prerë diagonal në mes dhe mund të shoqërohen me oriz me patate ose dhe sallata te ndryshme sipas shijes dhe dëshirës suaj. Pasta me sallam të djegës me basil dhe masted Përbërësit e recetës 4 copa sallam ose suxhuk I zhvendosur nga mbështjellësja 2 lug gjelle vaj ulliri 1 pako pasta (italiane ose çdo lloj makaronash të shkurta) 1 gotë verë e bardh Një maj geshtrinjesh speca të djegës të bluar 1 tufë basil e prerë imët dhe pak për zbukurim në fund 1 lug gjelle dizhon masted francez 200 ml krem I trash

LONDON AUGUST 2008

34

Mënyra e pregadities Në fillim vendosim një tenxhere me ujë në zjarr dhe e valojmë pasi merr valë ziejmë pastat shikojeni etiketën e përdorimit zakonisht të gjitha pastat zihen për 12 minuta por për këte recetë zirja është më e shkurtër pasi do zihen prapë më vonë gjatë procesit gatimit., I kullojmë dhe I lemë të ftohen,pastaj sallamin e shtypur e kaverdisim në vajin e ullirit në një tigan të thellë duke e përzier deri sa të krijohet nji mas si mishi I grirë pas skuqjes ia shtojmë 1 ose 2 lug ujë nëse thahet shumë. Pasi është kaverdisur mirë ia hedhim pastat e kulluara dhe I përziejmë për 2 minuta pastaj menjiher shtojmë vëren specin e djegës dhe basilin e grirë imët I përziejmë për 2 minuta dhe në fund shtojmë mastedin francez dhe kremin e qumështit dhe e ziejmë në zjarr të ngadaltë për 3 minuta deri sa pastat të bëhen mas e lidhur mirë me përbërësit e tjerë dhe s’është e lëngshme I servirim në pjata të thella duke I zbukuruar sipër me gjethet e mbetura jeshile të basilit . Këtë recetë po e publikoj për ata persona që janë shumë të ngarkuar me punë dhe qe të pregaditin ketë gjel ju nevojiten vetëm 20 minuta .

Puding I ngrohte me çokollatë Përbërësit e recetës 150 gr çokollatë e kuqërremë apo e zezë me përqindje të larta coco 25 gr gjalp pa krip 75 gr sheqer 4 vezë të mëdha të ndara veç e bardha dhe veçmas e verdha Mënyra e pregadities së recetës Copëtojmë çokollatën në copa të vogla pastaj e hedhim në enën prej qelqi të cilën e kemi vendosur në banjomari dhe e mbushim me ujë të ngrohtë deri në gjysem dhe enën e banjomaris e vendosim në zjarr të ngadaltë dhe e lam deri sa të shkrihet. S’ka nevojë të përzihet fare dhe pasi çokollata shkrihet enën e zhvendosim nga zjarri dhe e lam mënjane. Ne një enë plastike të thellë rrahim te verdhat e vezëve me sheqeri mirë deri sa të formohet një masë krem I trash pastaj në një enë tjetër rrahim të bardhat e vezëve deri sa të trashet dhe të formohet një shkumë shumë transparente dhe e qëndrueshme . Pastaj me xhentiles përziejmë në fillim çokollatën me kremin e të verdhave të vezëve pastaj me kujdes e përziejmë tek ena e të bardhës së vezëve duke mos humbur ajrin që kemi tek e bardha e vezëve të rrahura pasi ajri është shumë I rëndësishëm gjatë pjekjes për rritjen në mas të pudingit Ne një enë të thellë të rrumbullakët porcelani të lyer me gjalpë mirë dhe e spërkatur me pak sheqer pudër hedhim përzierjen përfundimtare të pudingut dhe e sheshojmë pastaj e futim në furrë dhe e gatuajmë për 25 minuta në temperature 200 grad C .Ky pudding quhet I pjekur kur masa është në formën e sfungjerit deri në qendër dhe në fund e servirim me krem të trash qumështi dhe me akullore apo sipas dëshirës mund ta zbukuroni dhe me fruta të prerë në forma të ndryshme

Sallat jeshile me fileto pule te pjekur në grill Përbërësit e recetës 150 ml majonez e cilsisë së mirë 2 fileto të mëdha pule të pjekura në grill Lëngu I një gjysëm limoni 6 thelpinj hudhre të shtypura 12 sardele të vogla të kripura mirë(anchovies) te prera shumë imët 2 lug gjelle krem I trash qumështi 50 gr djathë I grirë parmizan + nji lug për dekorim në fund 5 feta bukë e bardh pa kore 4 lug gjelle vaj ulliri Nji sallat jeshile (cos lettuce) Piper Mënyra e përgatitjes së recetës Ne mënyrë graduale përziejmë lëngun e limonit bashkë me majonezën pastaj shtojmë 3 hudhra të shtypura duke vazhduar përzierjen bashkë me sardelet(anchovies) e prera imët shtojmë kremin e qumështit dhe djathin partizan. E përziejmë prapë deri sa të na përfitohet një lëng për spërkatje I trash dhe e lemë mënjanë. Fetat e bukës I presim në copa kubike të vogla dhe I përziejmë me 3 hudhrat e shtypura dhe vajin e ullirit pastaj në nji tigan I kaverdisim mirë deri sa të

Ju bëftë mirë

LONDON AUGUST 2008

35

Eposi i kreshnikëve
kendue.

Edhe unë dua të mësoj shqip
sakral, deri diku zhvishet nga besimi në të si realitet dhe kthehet në lëndë estetike, në lëndë që ndihmon njohjen dhe pikturimin e realitetit sipas ligjeve artistike, që ndihmon për të theksuar ide të caktuara e për të karakterizuar personazhet e situatat. Kuptohet atëherë se eposi nuk mund të identifikohet me mitologjinë. Si shprehje tjetër e mendimit poetik që përmendëm, i cili përforcon karakterin legjendar të eposit, do të mund të kuptohej edhe poetika përrallore, e zhveshur nga vetëdija e mirëfilltë historike dhe mbi bazën e së cilës janë krijuar me një bukuri të rrallë figurat e motivet imagjinare fantastike. Në fakt edhe pse në epos historia ndihet qartë e buçet pas çdo situate a personazhi, jepet jo aq me detaje konkrete, reale, por në mënyrë përgjithësuese, në trajtë ideali, si lëng historik; edhe pse është e pranishme, mjegullohet, errësohet nga hija e personazheve dhe situatave madhështore. Prandaj, edhe pse këtu si në baladat e përrallat legjendare, koordinateve historike të kohës e të hapësirës u mungon saktësia e plotë, ka diçka të përcaktuar. Këtu historia përthyhet nën prizmin e poetikës legjendare, koha dhe hapësira janë kohë dhe hapësirë epike, jo identike me kohën dhe hapësirën reale. Në eposin e kreshnikëve nuk kemi lëvizje lineare të kohës historike. Këtu zotëron përfytyrimi i një kohe konvencionale, që nuk i nënshtrohet datimit, që nuk e përfill kronologjinë, që rrjedh ndryshe nga rrjedha reale dhe historike e saj. Në epos koha mund të ndalet, të kthehet prapa, të ngadalesohet a të përshpejtohet (jo rrallë, p.sh., dielli e ndal vrapin e tij, nata zgjatet, pranvera vjen më shpejt). Kjo bën që edhe ngjarjet të mos vijnë gjithmonë njera pas tjetrës, sipas një rendi real kohor, por të mund të ndërrojnë vendet ose të ecin paralelisht. Nga ana tjetër, koha është thuajse gjithmonë e shkuar e largët, gjë që duket edhe te shprehjet: "Një herë e një kohë", "Kshtu m'kan than se a ba moti" etj. Në eposin shqiptar të kreshnikëve karakterit konvencional, epik të kohës i përqaset edhe karakteri konvencional i përfytyrimeve për hapësirën. Edhe këtu

PËRGATITI: JENI MYFTARI
(Vijon nga numri i kaluar) Kur ka shkue te varri i djalit, / Ka pa ahin treqind vjeç; / Ahi ishte rrema-rrema, / Nji ma t'bukurin mbi varr po e shtin. / Mirë po pshtetet për degë t'ahit, / Pikon loti mbi varr të djalit. Kanë lanë kangën zogjtë e malit, / Kanë lanë kangën me vështrue! / - Po a s'e din se kush ka ardhe, / Që nuk çohesh për m'u fale, / More i miri i nanës - o ? / Amanet, o more bir, / Dil nji herë ksi burgut t'errët, / Fol me nanën qe t'ka rritë: / S'më ke lanë kurrë kaq shumë me pritë! . . . / More Omer i nanës - o! / A thue Gjogun me ta prue? / Dil nji herë për me lodrue,/ Bjer ndër gurra me u freskue, / Kërko majat bashkë me zana, / Se ty varrin ta ruen nana, / More i miri i nanës - o!. Edhe rrëfimi është gjithashtu epik. Ai është plastik, monumental, i gjerë, solemn, shpesh mjaft i hollësishëm, zakonisht i shtruar, me një qetësi sublime, pa ekzaltime, eufori e kuje, me një forcë të brendshme e të natyrshme. Në të zenë vend të gjerë përsëritjet e formave të ndryshme ("Kqyr ç'ka bani krajli për me ba", "Pak u vonue, shumë s'u vonue"), deri në përsëritjet e gjera epike, intonacioni zakonisht horizontalisht ose me dallgëzime të lehta. Edhe melodia që shoqëron poezinë është e qetë, recitative, disi monotone, por e thellë, si jehonë malesh e kohësh të lashta. Ajo dëgjohet me endje, sepse plotësohet nga dramaciteti i ngjarjes, nga efekti i fjalës a i figurës poetike.

Legjendariteti Këtë veçori ia jep eposit të kreshnikëve tipi i mendimit poetik mbi bazën e të cilit ai është ngjizur e që mëshiron. E ky është mendimi poetik legjendar, një tip mendimi poetik karakteristik për një shkallë të caktuar të zhvillimit shoqëror e që, siç dihet, i paraprin mendimit poetik historik. Ky tip mendimi përbën themelin specifik të eposit të kreshnikëve si zhanër më vete, përcakton mënyrën e përvetësimit të realitetit prej këtij eposi, mënyrën e raportit

Fryma heroike
Eposi shqiptar i kreshnikeve, siç del edhe nga kuptimi që ka marrë fjala kreshnik, është një epos heroik. Fryma heroike e përshkon atë fund e krye; me brumë heroik është ngjizur çdo strukturë e mikrostrukturë e tij. Veçse këtu heroizmi nuk del si diçka e jashtme, si vetëmburrje a si mjet për të tërhequr simpatinë e dikujt. Ai është krejt spontan, genuin, i brendshëm, buron nga domosdoshmëria e rezistencës dhe e përballimit të rreziqeve e të vështirësive. Eposi e paraqet heroizmin si mënyrë mendimi, sjelljeje a veprimi, që ve në qendër të sistemit të të gjithë vlerave trimërinë, vetmohimin, që i quan ato atribute të pandara të një mjedisi shoqëror të përcaktuar etnikisht, të nj mënyre të veçantë organizimi shoqëror. Ai e trajton heroizmin si një traditë të lashtë, si një kult të vërtetë, si një model etnokulturor të kristalizuar, madje të sakralizuar, gjatë shekujve: Zoti të vraft, bre Krajl e Kapidani, / Pesë dekika liri me të dhanë. / Tjetër të mirë ne të parët s'na kanë lanë, / Kurrnja nesh veç mos me dekë ne të shkrue ma, / Por me shpata më u pre tue midis së vërtetës artistike dhe së vërtetës historike, natyrën dhe tërë sistemin e mjeteve shprehëse. Thelbin e këtij mendimi e përbën fondi i gjerë i elementëve mitike, përrallore, fantastike, që e shpreh realitetin në mënyrë të legjendarizuar, jo sipas parimeve të ngjasës a të mundësisë, por, në radhë të parë dhe kryesisht, sipas parimeve të së mrekullishmes. Ky tip mendimi përbën themelin specifik të eposit të kreshnikëve si zhanër më vete, përcakton mënyrën e përvetësimit të realitetit prej këtij eposi, mënyrën e raportit midis së vërtetës artistike dhe së vërtetës historike, natyrën dhe tërë sistemin e mjeteve shprehëse. Thelbin e këtij mendimi e përbën fondi i gjerë i elementëve mitike, përrallorë, fantastike, që e shpreh realitetin në mënyrë të legjendarizuar, jo sipas parimeve të gjasës a të mundësisë, por, në radhë të parë dhe kryesisht, sipas parimeve të së mrekullishmes. Duhet thënë se e gjithë kjo lëndë mitologjike në epos e humbet karakterin

kemi diçka të përcaktuar. Hapësira, si të thuash, jepet në vija të trasha e ndahet po kështu në botë të heronjve e në botë të huaj. Rrjedhimisht koncepti i eposit për hapësirën nuk përkon plotësisht me vendbanimet reale historike, edhe kur aktivizohen toponimet e tyre. Në të njejtën kohë, sipas poetikës legjendare, në një botë të papërcaktuar, sidomos kur ajo është e largët, ashtu si në kohën e largët, mund të ndodhin lloj-lloj çudirash, të hasen të papritura dhe vështiresi që përballohen vetem nga guximi dhe forca e kreshnikeve. Kështu që papërcaktueshmëria dhe largësia relative kohore dhe hapësinore nuk janë vetëm rezultat i legjendaritetit, por edhe mjaft për ta rritur atë, për të rritur karakterin e jashtëzakonshem dhe prestigjin epik të ngjarjeve. Diçka e tillë vihet re edhe tek antroponomia e te vlera e numrave. Për eposin ka rëndësi jo emri i personazheve, por qenësia, përmbajtja, karakteri, profili artistik, botëkuptimi dhe psikologjia e tyre. Prandaj emrat edhe mund të ndërrohen. Në fakt në eposin shqiptar të kreshnikëve një pjesë e mirë e personazheve mbajnë emra myslimanë. Ky është rezultat i kohës së qëndrimit osman ndër shqiptarët (fundi i shekullit XV-1912) e ka ndodhur edhe me krijime të tjera të lashta poetike shqiptare, të cilat tek arbëreshët e Italisë10, si dhe në mjaft krahina të vendit, ruajnë edhe sot e kësaj dite personazhe me emra të krishterë. Edhe një varg numrash (përdorim më të gjerë kanë: 3, 7, 9, 12, 30, 40, 300) nuk kanë vlerë reale, matematike, por janë kryesisht konvencionale, numra epike klishe (përdoren, p.sh. për të dhënë idenë e shumicës e të madhësisë). Karakteri polistadial Vetë lënda poetike e eposit shqitar të kreshnikëve dëshmon se ai nuk është krijuar njëherësh. Si çdo fenomen tjetër artistik ai ka pasur lindjen, vetërritjen, maturitetin dhe pleqërinë e tij me një shtrirje të gjatë në kohë. Gjatë kësaj kohe çdo periudhë historike i ka dhënë eposit një lëndë të caktuar historiko-shoqërore e poetike, ka lënë vulën e saj në të. Prandaj eposi, ashtu siç na erdhi që kur filluam ta njohim, u ngjan dëborave alpine ku shtresa zë shtresën, ose një pikture të vjetër mbi të cilën janë hedhur shtresime të reja. Kjo i jep atij karakter të spikatur polistadial. Sigurisht, vetë poetika legjendare që zotëron në epos, >>> (Vijon)

LONDON AUGUST 2008

36

jë nga ikonat bjonde të muzikës kosovare dhe me një garderobë që do ta nxjerrë në ankand. Me kohë i ka ndryshuar dhe shijet për veshjen. Nga ngjyrat e ndezura nën tyl e mëndafsh 20 vjet më parë, deri në shkëlqimin e fustaneve pas vitit ’90të në festivale. Tani mund ta shohësh në rrugët e Prishtinës me atlete e bluza pambuku.

N

Pergatiti: Pranvera Smith
NATYRE TEPER NJEREZORE... Gili i ruan fustanet në sirtarët e një dhome të përshtatur në shtëpinë e saj të madhe. Janë shumë, të të gjitha ngjyrave, copave, apo gjatësive. Veshje skenike, madhështore dhe tërësisht me shkëlqim. Gjithçka e ka bërë për Ilirin, dhe publikun. 23 vjet në skenë nuk janë pak dhe për çiftin kosovar Gili dhe Ilir Berani. Me kohën, kanë ndryshuar edhe shijet e saj për stilin e të veshurit, dhe shumë gjëra të jetës së para 20 viteve, kur bashkë me bashkëshortin dhe një kolege përbënin “Trio Ronën”, një grup që këndonte muzikë pop. Në xhirimet dhe fotot e asaj kohe, Gili shquhej me ngjyra më të ndezura se të tjerat, për kapelet, manshetat dhe aksesorët e shumtë. Në vitet ’90të, atëherë kur edhe e fillon karrierën si soliste, veshja e saj pëson ndryshim. Shkëlqimi i copave doli pothuaj në plan të parë, për shkak të ndriçimit të pamjaftueshëm të xhirimeve asokohe. I pëlqente që në skenë të sillte imazhin e kukullës, gjë që shprehet sidomos në paraqitjet e saj në Festivalet e Këngës në Tiranë. Tani thotë se “ sofistikimet në skena dhe videoklipe të japin mundësinë që të dalësh me veshje më urbane”. Numëron shumë këngë, e shumë veshje. “Mendoj shpesh, që një ditë të organizoj një ankand me veshjet e mia skenike për adhuruesit e mi”. Të hollat do të shkonin në buxhetin e fëmijëve të braktisur. “Do të flija më e qetë nëse me garderobën time do të kontribuoja për humanizëm”,- shprehet Gili. “Dikur kisha dëshirë t’ia dorëzoja veshjet e mia teatrit, por më e udhës më duket që t’i materializoj për qëllime humanitare”. Në rrugët e Prishtinës Gili del si gjithë të tjerët. Më se e zakonshme, aspak klasike, aspak rrëzëllitëse. “Nga të gjitha veshjet , në jetën e përditshme i pëlqejnë ato sportive, ku dominojnë materialet e pambukta. Tani, edhe këto veshje i blen në Shkup si të gjitha të tjerat. Dikur i blinte jashtë. Por ç’ka ndodhur?! Asgjë më shumë sesa “ është shëruar nga mania e veshjeve, sepse arrin

Gili dhe Sekretet e çiftit (a)normal
t’i kontrollojë dëshirat”. Blej vetëm gjërat e domosdoshme për veten, Ilirin, dhe dy djemtë apo dhurata që u bëj miqve”. Rrugëve të Prishtinës, Gili nuk e merr makinën. Dëshiron të ecë në këmbë me këpucë të sheshta, të takojë të afërmit dhe të njohurit. “Dua të ndihem e lirë si të gjithë njerëzit me të cilët jetoj.Madje kaq praktike jam dhe pak minuta para daljes në skenë. Tani parukierët nuk janë të domosdoshëm për mua pasi i kam mësuar shumë truke që i përshtat me veshjen. Shkurt e di çfarë më shkon”. Sekretet e çiftit (a) normal Pas luftës në Kosovë, ata kanë qenë vetëm një herë në Tiranë, të cilën për shtatë vjet rresht e shihnin në periudhën e Krishtlindjeve, në ato ditë kur organizohej dhe festivali i fundvitit i Këngës në RTSH. Shumë turne, shumë udhëtime nëpër diasporë, dhe një baladë për këtë qytet me titull “Të fala nga Tirana”, pjesë e albumit të tyre të parafundit. Një shenjë falenderimi kjo për publikun e Tiranës që gjithmonë i kishte mirëpritur dhe që i kujton si Gilin, bjonden e bukur e cila kishte një mbështetje të fortë në jetë dhe muzikë, pikërisht të shoqin. E ku kishte më mirë. Dashurohen ende. Ndoshta është sekret vetëm i tyre, ndoshta sekret i një çifti që marrin gjithçka iu duhet nga njeritjetri, ndoshta një jetë e tërë bashkë me muzikën. Ai i bën gjithçka gati për ta kënduar, ndërsa ajo e këndon. Por edhe pse është njëri nga krijuesit më prodhimtarë të teksteve dhe të muzikës, dhe padyshim ndër më të kërkuarit, Ilir Berani, nuk shënon secilin frymëzim. Iu beson ngacmimeve që janë më të fuqishme. Këngët e Gilit, ai thotë se i krijon më shumë natën, sepse ato kanë romantikën brenda, ndaj edhe është e domosdoshme qetësia. I kanë bërë plot 23 vjet bashkë dhe janë prindërit e dy djemve, Robertit 15 vjeç dhe Redonit 7 vjeçar. I kanë përjetuar dy luftëra: të Bosnjës ku Iliri po përgatitej të diplomohej në mjekësi dhe të Kosovës, kur Gili ishte shtatzënë me Redonin. Por kjo nuk i pengoi të vazhdonin. Iliri thotë se duke përjetuar të gjitha ngjarjet që nga viti 1981, brezi ynë ka pasur tjetër pjekuri. Jemi brez që ia dijmë vlerën edhe jetës, edhe dashurisë. E shoh se tani të rinjtë të cilët nuk e përjetojnë dashurinë si një emocion dhe si dhunti të veçantë, ngaqë është pasojë e një luksi të tepruar në jetën dhe nuk kanë as obligime e as përjetime të mëdha”. Gjithmonë bashkë. “E kam dashur që në ditën e parë kur e kam njohur, dhe dashuria ndaj Ilirit më shtohet çdo ditë”,- tregon Gili. Ndërsa për Ilirin dashuria si nocion dhe si ndjenjë nënkuptohet dhe nuk shprehet dot me fjalë. “Mendoj se dashuria duhet të ketë edhe magjinë e vet. Nëse e prek përrallën dhe e ballafaqon me realitetin, ajo e humb përsëri magjinë e vet. Kështu si ne, ka mjaft çifte normale në botë, por te ne amoraliteti aq shumë ka marrë udhë në botë, sa po ju dukemi të tjerëve sikur jeni jonormalë ose po aktrojmë. Mendoj se logjikisht çdo çift në botë, duhet të jenë besnik, të investojnë në dashurinë e njëri- tjetrit për fëmijët”.

LONDON AUGUST 2008
NGA SEJDI PEKA aluan plot 20 vjet nga dita e 20 Gushtit 1988, kur qyteti i vogël i Kukësit u gdhi me një pamje të trishtuar.Në njërin nga sheshet kryesore,komunistët kishin varur në litar poetin disident Havzi Nela. Një autor i huaj ka shkruar se, “është me të vertetë fatkeqësi që njeriu të jetojë në një vend që është i pamëshirshëm ndaj njerzve të aftë dhe që dallojnë”. Poeti ishte një njeri që dallonte dhe kjo ishte arsyeja që regjimi komunist e kishte vendosur në grykën e pushkës. Si demokrat, patriot dhe atdhedashës, ishte i pari që ndjente dëshirën për të qenë i lire në një vend të lire. Por fatkeqësisht poeti jetoi në një kohë që ishte e vështirë të jetonin martirët si ai. Jetoi dhe vdiq si hero në kohën e diktaturës komuniste. Në atë ditë të nxehtë gushti u ndodha në Kukës, si sot 20 vjet më pare. Po shkoja në drejtim të axhencisë së autobusëve. Ecja ashtu i shkujdesur duke menduar se vështirë do të kishte vende në të vetmin autobus rrangallë që udhëtonte në drejtim të Krumës. Kur më del përpara syve një pamje makabër; një trekëmbësh dhe një njeri i varur në litar. Një parullë ku ishte shkruar me gërma kapitale “Havzi Nela, armik i partisë dhe i popullit”. Trupi i poetit lëkundej mbi trekëmbësh nga një erë e lehtë që zbriste nga lugina e Drinit. Kalimtarët e rrallë largoheshin me vrap të tmerruar. Ramiz Alia, me kriminelët e tijë komunist edhe në grahmat e fundit po kafshonin si egërsirë trupin e Atdheut. U afrova por nuk mund të mbaja lotët. Më dukej se edhe mali Gjallica ishte përkulur në atë shesh ogurzi përpara trupit të pajetë të Havzi Nelës. Dy pika gjaku i zbrisnin buzëve të holla. Disa policë, pis të zinj, lëvrinin si krimbat, të gufosur se diçka kishin bërë. E kam njohur Havzi Nelën në Krumë në vitin 1962. Kishte ardhur si mësues. Në Krumë, në vendin tim të lindjes, familja jonë jetonte në gjendje internimi dhe ca më keq akoma. Me mua njerëzit e kishin të ndaluar të flisnin. Sipas komunistëve unë isha i biri i armikut të popullit. Kishim qenë të burgosur, të internuar, ishim kulakë dhe mua nuk më lejonin të vazhdoja shkollën. Lexoja shumë libra, ishte i vetmi ngushëllim dhe prehje e imja. Në qendër të fshatit, atëherë ka qenë një bibliotekë e vogël, afër një mulliri, ku përgjegjës ishte Imer Muja, një djalë i ri me shpirt antikomunisti, të cilin e kisha shumë mik. Një ditë ai më njohu me Havziun. Filluam të bisedojmë dhe të shkëmbenim libra me njeri tjetrin. Trajtonim tema të ndryshme dhe u bëmë miq. I vinte keq prej meje, për gjendjen e vështirë në të cilën ndodhesha dhe më jepte kurajo se ditë të mira do të vinin për të gjithë shqiptarët. Shpesh më recitonte poezitë e tij, ku pasqyrohej jeta e vështirë dhe falsiteti i propagandës komuniste nëpërmjet figurave letrare, me një mjeshtëri të rrallë, duke iu shmangur spiunëve që përgjonin kudo. Për një kohë të shkurtër në Krumë, Havziu kishte bërë shumë miq. I sjellshëm me kolektivin e shkollës, i dashur me nxënësit e tij mospërfillës ndaj pushtetarëve komunistë, ishte mjaft superior karshi tyre dhe respektohej nga të gjithë shokët që e rrethonin. Por në të njejtën kohë dallonte edhe në mes të miqve të tij për thjeshtësinë e vlerat intelektuale. I pajisur me cilësi të jashtëzakonshme, shquhej për talentin e tijë politik. Komunistët shikonin tek Havziu një “njeri të rrezikshëm” dhe me të vertetë atë mundet ta ndalonte vetëm vdekja në rrugën që kishte nisur, te behej i pavdekshem në rrugën e vështirë të lirisë dhe demokracisë. Është i pari që ka shkruar poezi për Kartën e Helsinkit e të drejtave të njeriut, që në atë kohë njihej shumë pak nga shqiptarët. Më kujtohet se Havziu zbulonte kontradiktat në veprat e

37

K

Havzi Nela, martir i vargjeve të lirisë
teoricienëve marksistë që aq shumë reklamoheshin në atë kohë. Engelsi - më thoshte Havziu - në librin e tij “Origjina e familjes, pronës private dhe shtetit”, shkruan se me lindjen e familjes,pas komunitetit primitiv, lindi prona private. Prona private është e lidhur me familjen në atë mënyrë saqë pa prone private nuk mundet të ketë familje. Nga ana tjetër komunistët i kanë shpallur luftë pronës private, pra në të njëjtën kohë luftë edhe familjes. Duan të na zmbrapsin prapa në disa mijëra vjeçarë. Nuk ka pë t’u ndërtuar kurrë socializmi, as komunizmi. Teoria marksiste është një utopi”. Në vitin 1963 Havziu u largua nga Kruma. U ndamë me lot në sy duke i shtërnguar dorën njeri tjetrit. Më erdhi keq që nuk kisha patur mundësi që ta ftoja në shtëpinë time as për një kafe. Ishte e pamundur të vinte dikush për vizitë në shtëpinë tone. Më duket se e transferuan në fshatin e tij të lindjes në Kollovoz. Më vonë dëgjova se u dënua nga gjykata e Kukësit, pas arratisjes në Jugosllavi në vitin 1967. Qendrimi i tij burrëror përpara atij gjyqi famëkeq, bëri jehonë dhe u end gojë më gojë, në rrethet e Kukësit, Hasit, Tropojës dhe më gjerë. Në vijën e kufirit kur po kalonte për në Jugosllavi së bashku me nusen e tij të re, Lavdijen, kishte lënë një letër të shkruar me fjalët lapidare: “Shqipëri e dashur, po të lë me zemër të plasur”. Këtë letër pasi e kishin gjetur rojet e kufirit, kriminelët komunistë, e kishin arkivuar në dosjen hetimore dhe po e përdornin si armë të fuqishme kundër poetit. Në fjalën e tijë përpara gjyqit ai do të deklaronte se ishte antikomunist dhe kundërshtar i vendosur i diktaturës. Prokurori do ta akuzonte si bashkëpunëtor të UDB, por Havziu me guximin që tejkalonte kufinjtë e qëndresës i përgjigjet se “kjo është një gënjeshtër. Ju jeni bashkëpunëtorët e UDB-së jugosllave. Komunistët serbë më dorëzuan tek ju, se ju jeni bashkëpunëtorët e tyre”, do të deklaronte poeti në atë gjyq që e denoi 25 vjet burg. Sot pas 20 vjetëve, fjalët e poetit antikomunist bëjnë apel se dosjet duhen hapur. Këtu vertetohet katërcipërisht veprimtaria kriminale e ish-Sigurimit, e bashkëpunimit me UDBnë jugosllave në krime kundër popullit si në rastin e Havzi Nelës. Vitet kaluan. Poeti përshkoi kalvarin e gjatë të vuajtjeve në burgun komunist. Ish-të burgosurit politikë në të katër anët e Shqipërisë, ata që kanë ndarë në mes tyre kafshatën e bukës dhe vuajtjen, e kujtojnë me respekt djaloshin e vendosur në idealin e lirisë dhe të demokracisë. Ai u vra nga bisha komuniste në pragun e lirisë me 10 Gusht 1988, pikërisht atëherë kur ëndrra e poetit po bëhej realitet, kur akujt e diktaturës kishin filluar të shkrinin në të gjitha vendet e lindjes. Këtu në Shqipëri, kasta kriminale enveriste, “bijt’ e Stalinit”, me Ramiz Alinë në krye, bënin si gomari në ëndërr dhe nuk donin të pranonin shembjen e komunizmit. Krimineli Fehmi Abdiu, që sot bën “drejtësinë” në gjykatën e lartë dhe i dekoruar me medaljen “Naim Frashëri të klasit të pare”, nga Presidenti i Republikës, ka deklaruar se “dënimin me vdekje të Havzi Nelës e ka dhënë me ndërgjegje shkruajnë letër diktatorit Hoxha? Po për Fatmira Laskajn e dinte Presidenti jonë i nderuar se kishte dënuar me varje në litar Havzi Nelën? Rastësi është vallë dekorimi i Njazi Jahos, Xhevat Hanës e co, ata që dënuan në mënyrën më barbare njerzit që aspironin për demokraci? Po Fehmi Abdiu që nuk tundet nga karrikja në Gjykatën e Lartë “nga reforma në drejtësi”. Po Diana Çuli, deputetja me “zërin si të qyqes” në Parlamentin shqiptar, bashkëpunëtorja që dërgoi përpara pushkatimit poetët Vilson Blloshmi dhe Genc Leka, tani na jep ne shqiptarëve “të monstra se“janë nga raca që flenë me ndërgjegje të përgjakur”. Si bleta që mbledh nektarin e vyer në korijet me lule shumëngjyrëshe shpateve të malit të Gjallicës, Petrit Palushi ka mbledhur poezitë e Havzi Nelës, të shpërndara në fletore dhe në copa letrash të zverdhura nga koha. Në poezinë “Më mire me mbyllë sytë”, nga burgu famëkeq i Burrelit në vitin 1977, Havzi Nela shkruan në kulmin e dëshprimit: “Më mire me mbyllë sytë/Më mire zemra t’më pushojë/Më mire mos me pa më dritë/Kur harbuti t’më mundojë. Poeti në birucën e ftoftë dhe me lagështi të burgut e kujton Nënën e tij me poezinë: “Po o Nanë, po”. “Po, o Nanë po, përsëri në emër të ligjit jam arrestue\E duert m’i kthyen prapa policët e zinj\Në hekur me tutjus m’i kan ngujue\.Por poeti e gjen shpëtimin në kurajon dhe në luftën kundër diktaturës:Deri kurë durim,deri kurë ma shpresë\Jo,jo, këto fjalë mos m’i thoni,këto fjalë nuk i due\Me durim dhe shpresë nuk dua të vdes\Se jeta dhe vdekja duhën meritue\. Poeti si njeri me zemër të madhe nga qelia skëterrë e burgut,me mendjën dhe ëndrrën e tij fluturon si zog i lire dhe i këndon me mallë vendlindjes, i këndon lirisë; i këndon dashurisë që e kishte lënë të mjerë atje në Lumën e tij të dashur, gjen kohën dhe i këndon jetës që e deshi aq shumë. Poetit i qan zemra për Kosovën e robëruar në atë kohë. Në poezinë “Nusja e flamurit”, poeti shkruan: \Lavdi çikës kosovare \Si një shqerrë si një manare\ I del tankut i thot ndal\ Rritet,ngrihet si një mal \ Për Kosovën Republikë \Lëshohem, ngjitem,nuk kam frikë \Jam shqiponjë me krahë e fletë\ Edhe ngjitem deri tek retë\. Politika shqiptare as nuk e ka vënë ujët në zjarr për të përkujtuar martirin e vargjeve të lirisë në 20 vjetorin e rënjës së tijë si hero. Instituti i Ish-të përndjekurve politikë, me shkresën nr.295 prot.dt.07.05.2003, i ka propozuar ishPresidentit Moisiu, dekorimin e Havzi Nelës me titullin “Nderi i kombit”. Por propozimi ka rënë në vesh të shurdhër. Në vesh të shurdhër ka rënë edhe një propozim tjetër po nga ky institut drejtuar Presidentit aktual të Republikës. E gjithë jeta e Havzi Nelës është përpjekja titanike e një poeti, e një intelektuali të pashoq në historinë tone kombëtare, e një njeriu që luftoi gjithë jetën kundër komunizmit si fatkeqësi kombëtare, për një Shqipëri të lire dhe demokratike. Nga ana tjetër, varja në litar e poetit në pragun e lirisë nga kasta kriminale e Ramiz Alisë, përbën rastin e vetëm makabër në të gjithë Europën ish-komuniste. Historianët, intelektualët, institucionet shtetërore, Parlamenti i Shqipërisë, duhet të vlerësojnë veprën e këtij heroi. Jeta e tij plot vuajtje dhe sakrifica në emër të lirisë është një simfoni, një mesazh për brezat e sotëm dhe ata që do të vijnë. Luma që e lindi është krenare për birin e sajë. Populli shqiptarë duhet të bëjë atë që të ulin kokën me turp kriminelët komunistë që e vranë Havzi Nelën. Askush më tepër se ai nuk e meriton ngritjen e monumentit te tij në një shesh të kryeqytetit.

të plotë”. Po, xhelati komunist e vrau poetin me ndërgjegje komuniste. Me ndërgjegje vret ujku, gjarpëri, kanibali, me ndërgjegjen e qenies që i takon. Sigurisht urdhri për të vrarë poetin ishte i Ramiz Alisë,por ai që vret është njëlloj kriminel si ai që jep urdhërin për të vrarë. Ndërkohë një tjetër firmëtare e atijë vendimit të kobshëm është edhe gjyqtarja e atëhershme Fatmira Laskaj, deri para pak ditësh Kryetare e Inspektoriatit të Lartë për Deklarimin e Pasurive, si për çudi edhe kjo e dekoruar këto ditë nga Presidenti “për merita të veçanta”. Po a vritet poeti o njerëz, a vriten vargjet e lirisë? A mundet të ndalohej Dielli që po lindëte në gjithë Europën? Ja këta ishin ata, xhelatët komunistë mediokër, që nuk besonin tek zoti dhe as demokracia. Paradoksi i realitetit të sotëm në Shqipëri është se kriminelët e djeshëm, bashkëpunëtorët më të zellshëm të ish-Sigurimit janë konvertuar. Kameleonët kanë ndryshuar ngjyrën. Armiqtë e djeshëm të lirisë marrin dekorata nga Presidenti i Republikës. Mesazhet e Amerikës dhe Europës “për dënimin e krimeve të komunizmit” po injorohen në mënyrë sistematike duke rrezikuar seriozisht në rrugën e vështirë të demokracisë. A thua të jetë mungesë informacioni për Presidentin të marrin dekorata; Skënder Breca, prokurori që dërgoi përpara pushkatimit në vitin 1979, Xhelal Koprenckën, Fadil Kokomanin dhe Vangjel Lezhon, për “fajin” e vetëm se kanë patur guximin t’i

urtë” leksione për demokracinë. Si këta kameleonë ka me mijëra që kanë hyrë në politikën shqiptare dhe po i bëjnë gjëmën demokracisë. Prandaj politika dhe sidomos e majta ish-komuniste e frikësuar dhe e terrorizuar nga “hapja e dosjeve”, ia dolën përsëri të injorojnë dhe të sabotojnë rezolutat e KE dhe rekomandimet e Amerikës dhe Europës, dhe hapjen e dosjeve ta fusin edhe njëherë tjetër në “kalendat greke”. Dhe kriminelët e djeshëm na thonë se ata “paskan zbatuar ligjet e kohës”. Por ne ish-të përndjekurit politikë u themi këtyre “konstitucionalistëve të pazëvendësueshëm të shkollës staliniste”, se diktatura ndryshon nga demokracia pikërisht në faktin se diktaturat kanë ligje të shkruara që nuk zbatohen, por zbatohen urdhrat. Jo rastësisht Aranit Çela kur dënonte njerëzit nxirrte mbi tavolinë “veprat e diktatorit”. Ndërkohë demokracia funksionon në zbatimin absolut të ligjit. Sot në Shqipëri demokracia është seriozisht e rrezikuar nga kriminelët e diktaturës që dje u kanë vënë litarin në grykë martirve të lirisë dhe sot japin leksione për demokracinë. Poeti Petrit Palushi,i cili ka përgatitur për botim poezitë e Havzi Nelës,në parathënjën e librit “Pa një ditë lumnije”, botuar në vitin 1996 shkruan se: “emisarët komunistë nuk kanë shfaqur as pendesën më të vogël për atë që kryen me mizori mesjetare. Janë monstra të tilla që kurrsesi nuk mundet t’i zërë gjaku”. Ndërkohë Kadareja shkruan për këto

LONDON AUGUST 2008

38

By Kenneth Carter
The Kreutzer Quartet's recordings of music by Thomas Simaku have received further critical acclaim in this article from Kenneth Carter: 'I believe that the ancient spirit in the musical idioms, in the deepest and widest sense, not only survives in our modern world, but is still capable taking its rightful place in contemporary music.' Simaku - a British composer aged 50, born in Albania and now lecturer in composition at the University of York - sees his work clearly. His music, restless, ever-shifting and exploratory, often curt and perfunctory, is contemporary. Yet, equally, it is imbued with 'the ancient spirit'. He is looking for a comprehensive musical language, to incorporate a vast array of techniques and idioms into a grammar of communicating through sound. He learned much from the folk music of South Albania, experienced during his years as Music Director in Tirana – where he was alerted to the drone, quasi-improvisation, inner dynamics, microtone inflections and much else, of primordial times. Has he, however, anything to express through his diverse, assorted grammar? Quietly, his ambition reaches to the primordial sounds of the universe, no less. Radius expresses the ancient territory that is Simaku's terrestrial ancestry – a land of heat, vegetation and restless earth. Voci Celesti depicts the voices of the heavens, showing him his relation to the sky. Due Sotto-Voci introduces a human voice, talking to itself, while creating its own accompaniment. (This eloquent venture was specially written for Peter Sheppard Skaerved, assuredly played.) The soliloquies were written as individual items over a period of 5 years. Simaku tells us that each starts with a single note – E flat. Each soliloquy ('speaking on one's own') constitutes, in effect, a meditation on sonority – engaging in a sonic adventure by proceeding from the E flat to elsewhere. Two factors determine the journey and the 'elsewhere': the 'colour' of the original note and the individual timbre of the particular instrument. Thus the journey by violin differs from that pursued by either the cello or the viola. In each soliloquy, however, the instrument returns home to E flat - 'in my beginning is my end'. Taken together, the soliloquies comprise not a suite but a triptych. These words of analysis are statements of intention rather than evaluations of

More praise for Simaku's latest CD

achievement. (A workaday composer may camouflage his humdrum composition by covering it with a drapery of gleaming word-spin.) In short, the music may be worth reading about – is it also worth listening to? In Simaku's case, the answer is a definite 'Yes'. There is a keen-eared musician at work here, investigating an instrument as though it were virtually a

human voice expressing its own spirit, physique and consciousness. This is a man with an agile musical mind – a modern sensibility, fully cognisant and appreciative of his rich musical inheritance. Each soliloquy probes the capacities of the individual instrument and tests its limits, technically and expressively. In this, Simaku resembles the Berio of the Sequenzas – together with

the courage to be more lyrical. Peter Sheppard Skaerved, Neil Heyde and Morgan Goff each gave arresting demonstrations of their instruments. They put them through their paces, skilfully and committedly, with music of constant yet ever-changing interest. Altogether, the Kreutzer quartet musicians are outstanding. Playing the music exerts stringent demands on their excep-

tional technique. Performing the music – and being alert to the precise tonal change of each, often very swift, shift of mood and technique – demands a level of understanding and sympathy way above the average. Simaku is here to stay. So is the Kreutzer String quartet.

www.albaniancontacts.com

LONDON AUGUST 2008

39

BY HON. JOSEPH J. DIOGUARDI (Note—This article is based on a keynote address delivered by the author in Washington, DC, on July 14 to a conference on the future of Albanians in the Balkans, which was sponsored by the foreign intelligence division of the U.S. State Department and the Central Intelligence Agency.) **** Thank you for this opportunity to speak about the political and economic challenges facing the Albanians in the Balkans today and how these challenges, if unaddressed, may affect the peace and stability of Southeast Europe. My wife and Balkan Affairs expert, Shirley Cloyes, is with us today. We have just returned from a fact-finding trip to Kosova, and Shirley will deliver a report, entitled “Kosova Adrift,” to foreign policy leaders in the House and Senate this week. Unification Is Not the Answer First, let me say where I stand (and have always stood) on political unification of Albanian lands, which would require changes in existing borders. It is the question that seems to provoke the most fear among foreign policy experts concerned about lasting peace and stability in the Balkans. (It is also used by traditional adversaries of the Albanian people and of Muslims, in general, to stoke the fires of racism and ethnic hatred.) In short, I do not support Albanian unification and have never proposed it as a solution for seven million Albanians living side by side today in Southeast Europe. Nor does anyone on the board of the Albanian American Civic League (the independent volunteer lobby that I founded in 1989). In fact, I have not seen any mainstream support for political unification of Albanian lands in the Albanian community, not in the last twenty years since I left Congress. To be sure there are fringe groups and opportunists who talk about it from time to time, but they have little or no support in the Balkans or in the Albanian diaspora. What about a Merger of Kosova and Albania? The most likely marriage, from a logical point of view (because they are two sovereign states) would be Kosova and Albania, as key links to any process of Albanian unification. But I have not seen any meshing of political parties or thinking among the political elites and the Albanian people there that could even start the process. In fact, I believe quite the opposite is true because the Albanians of Kosova and Albania have had quite a divergent historical and political experience since emerging from the ashes of the Ottoman Empire in 1912. The terrible impact of Hoxha’s Stalinist Communist dictatorship on Albanians from Albania included complete isolation from Albanians in Kosova and created a vastly different cultural, spiritual, and economic environment. On the other hand, I believe that the

THE ALBANIAN QUESTION LINGERS
idea of unification or “Greater Albania” is a tool for Serbia’s lobby and its allies in Washington and Brussels to distract us from the need of Serbia to fully democratize and integrate into Europe. The late dictator Slobodan Milosevic used the concept to scare Europe about “Albanian Muslims”and further marginalize the Albanian people of Kosova, while he pursued his plan for “Greater Serbia,” achieved in part with the creation of Srpska. (Milosevic’s successors are now continuing his Serbian empire “dream” by expanding Serbia into Mitrovica in northern Kosova, through the de facto partition of Kosova against the will of the United Nations and the European Union.) Finally, there is no doubt in my mind that any changes in borders today in Europe would lead to more damaging and needless political instability with other gerrymandered ethnic groups like the Hungarians, who are divided into Hungary, Serbia (Vojvodina), Romania, and Slovakia, and the Kurds, who are likewise divided, but live contiguously, in Turkey, Iraq, and Iran. Majority Control and Minority Rights—The Only Real Solution So what is the answer for the Albanian people? In Kosova, it is majority control and minority rights and integration into the European Union. Kosova has a 92 percent Albanian majority. It deserves to be independent. Its borders were not changed since Yugoslavia disintegrated—they were merely upgraded from Republic/provincial to national. Kosova’s borders should not be changed now to satisfy Serbia and Russia. (By the way, Russia should be confronted frequently and loudly by the EU and the United States for meddling in European domestic and foreign policy.) Furthermore, minority rights for Albanians in Montenegro, Presheva, Greece, and Macedonia must be held to the highest international standards to prevent further political and economic instability in those Albanian lands bordering Kosova and Albania. (It is ironic that the Ahtisaari plan gives Serbs in Kosova the best minority rights of any in Europe, and yet the Albanians in Presheva and in Montenegro are subject to apartheid-like conditions even today.)

Greece and Turkey must acknowledge the existence of large Albanian minority populations and protect the language, cultural, and economic rights of Albanians living in their countries as citizens or guest workers. Greece, moreover, must resolve the festering wound of the Albanian Cham population driven out of Northern Greece during and after World War II. (Chameria has become Europe’s Palestinian problem requiring repatriation and/or compensation through negotiations for a mutually agreed upon plan.) Finally, Slav-dominated Macedonia must implement all of the Ohrid Agreement provisions and stop manipulating the Albanian political parties there, exacerbating tensions between them—tensions that in recent days have degenerated into violence. European Union Membership for Albania and Kosova In Albania, the government remains weak and ineffective. The nearly two decades of strife between the Democratic and Socialist parties has left the country mired in corruption and destabilized by scandals, the most recent involving the sale of Chinese arms to U.S. soldiers in Afghanistan, which has resulted in allegations of a coverup by our own embassy. For years, the problems of Albania were ignored as long as the government kept quiet about the status of Kosova. The time

has come to insist on a much higher political, judicial, and economic standard there, and to become involved in the transformation of the society, which, like Kosova, remains robustly pro-American. Until that happens, Albania unfortunately will be no closer to joining the EU than it was ten years ago, leading to more corruption, economic stagnation, and political instability. Whether or not Albania and Kosova are admitted to the EU (and every effort should be made to accelerate their admission), the answer cannot be just law enforcement in which Albanians are locked inside their borders and traffickers and smugglers are intercepted and jailed. The real and only answer is for the United States and the European Union to insure economic development, integration, and the protection of human and civil rights. Albanians should be given the visas that Serbs recently received to work and travel throughout Europe. Kosova’s human capital, for example, is potentially one of its best exports, with a young, hardworking, and entrepreneurial population, of which 500,000 are unemployed, and many more are under-employed. Albanians speak English and many other languages, have broad business dealings with each other and with other Europeans, and have a great propensity for democracy. Conclusion

The answer to preventing a violent response to conditions in Albanian territories is not unification. The West, led by the United States, must ensure Kosova’s control over its territory by preventing the partition of the North and investing in education, infrastructure, economic development, and human rights for all Albanian populations in the Balkans. The United States spent over a billion dollars leading the NATO war against Serbia in 1999. The United States also spent a huge amount of political capital in leading the way for Kosova to become an independent state in February 2008. It would now be foolish to abandon this great investment by “outsourcing” the future of Kosova and all Albanians in the Balkans to the European Union, which has always been divided on the “Albanian question.” If the United States does not lead now by confronting Russia, Serbia, and Greece in the Balkans, we will be forced to clean up another Balkan mess in the future, as we have always done in the past. And, in any case, that would be no way to treat the only real friends that we have there—the Albanian people. July 25, 2008 Former Congressman Joe DioGuardi is the founding President of the Albanian American Civic League.

LONDON AUGUST 2008

40